Gramática - Academia de la Llingua Asturiana
Gramática - Academia de la Llingua Asturiana Gramática - Academia de la Llingua Asturiana
XVI. El verbu 208 13.3.6 VERBU DICIR Presenta les raíces /diθ-/, /dig-/, /di s-/, /di-/, /diĉ-/. INDICATIVU Presente Pretéritu Imperfeutu digo dicía dices dicíes diz dicía dicimos dicíamos ~ dicíemos dicís dicíais ~ dicíeis dicen dicíen Pretéritu Indefiníu Pluscuamperfeutu dixi dixera ~ dixere dixisti ~ dixesti dixeras ~ dixeres dixo dixera ~ dixere diximos ~ dixemos dixéramos ~ dixéremos dixistis ~ dixestis dixerais ~ dixereis dixeron dixeran ~ dixeren SUXUNTIVU Presente Pretéritu Imperfeutu diga dixera ~ dixere digas dixeras ~ dixeres diga dixera ~ dixere digamos dixéramos ~ dixéremos digáis dixerais ~ dixereis digan dixeran ~ dixeren POTENCIAL Futuru Condicional diré diría dirás diríes dirá diría diremos diríamos ~ diríemos diréis diríais ~ diríeis dirán diríen IMPERATIVU di dicíi FORMES NON PERSONALES Infinitivu Xerundiu Participiu dicir diciendo dichu dicha dicho dichos diches
13.3.7 VERBU DIR Presenta les raíces /d-/, /di-/, /b-/, /ba-/, /bay-/~/baig-/, /fue-/~/fo-/~/fu-/~/f-/. INDICATIVU Presente Pretéritu Imperfeutu voi ~ vo diba vas dibes va diba vamos díbamos ~ díbemos vais dibais ~ dibeis van diben Pretéritu Indefiníu Pluscuamperfeutu fui fui fuera ~ fuere fora ~ fore fuisti ~ fuesti fosti fueras ~ fueres foras ~ fores foi fo fuera ~ fuere fora ~ fore fuimos ~ fuemos fomos fuéramos ~ fuéremos fóramos ~ fóremos fuistis ~ fuestis fostis fuerais ~ fuereis forais ~ foreis fueron foron fueran ~ fueren foran ~ foren SUXUNTIVU Presente Pretéritu Imperfeutu vaya vaiga fuera ~ fuere vayas vaigas fueras ~ fueres vaya vaiga fuera ~ fuere vayamos vaigamos fuéramos ~ fuéremos vayáis vaigáis fuerais ~ fuereis vayan vaigan fueran ~ fueren POTENCIAL Futuru Condicional diré diría dirás diríes dirá diría diremos diríamos ~ diríemos diréis diríais ~ diríeis dirán diríen IMPERATIVU ve díi FORMES NON PERSONALES Infinitivu Xerundiu Participiu dir diendo dío fora ~ fore foras ~ fores fora ~ fore fóramos ~ fóremos forais ~ foreis foran ~ foren XVI. El verbu 209
- Page 157 and 158: Nun hai que-y lo dicir, non; hai qu
- Page 159 and 160: ches, al escuchu, al pezopé "a la
- Page 161 and 162: 1 Les interxeiciones Carauterístiq
- Page 163 and 164: etc. Nesti sen, na mayoría de los
- Page 165 and 166: 4 Menes d'interxeiciones 4.1 Según
- Page 167 and 168: cras o catacrás (un golpe, trastaz
- Page 169 and 170: arre (p'afalar les caballeríes) bi
- Page 171 and 172: ixuxú (allegría o desafíu) madi
- Page 173 and 174: (comen mazanes), complementu indire
- Page 175 and 176: individuos (el neñu espatuxa / los
- Page 177 and 178: do vien?, ¿quién ye?). Pelo contr
- Page 179 and 180: encies cronolóxiques presentes o p
- Page 181 and 182: El calter imperfeutivu o de non per
- Page 183 and 184: - Posibilidá contemplada dende'l p
- Page 185 and 186: como tou sustantivu, l'infinitivu p
- Page 187 and 188: 10.4.1 DELLOS USOS DEL XERUNDIU La
- Page 189 and 190: 11 Esquema de les variaciones morfo
- Page 191 and 192: 12.1 Verbu regular de la 1ª conxug
- Page 193 and 194: 12.3 Verbu regular de la 3ª conxug
- Page 195 and 196: CER fai conozo, conoces, conoz, con
- Page 197 and 198: Pero l'imperativu singular de los v
- Page 199 and 200: dolgáis (o doláis); VALIR: vales,
- Page 201 and 202: CONSTRUIR: constrúis, constrúi, c
- Page 203 and 204: sía fora ~ fore sías foras ~ fore
- Page 205 and 206: 13.3.3 VERBU HABER Presenta les ra
- Page 207: 13.3.5 VERBU DAR Presenta les raíc
- Page 211 and 212: 13.3.9 VERBU PODER Presenta les ra
- Page 213 and 214: 13.3.11 VERBU QUERER Presenta les r
- Page 215 and 216: 13.3.13 VERBU SABER Presenta les ra
- Page 217 and 218: 13.3.15 VERBU TRAER O TRAYER Presen
- Page 219 and 220: 13.3.17 VERBU VER Presenta les raí
- Page 221 and 222: ensin indicar el fin. Exemplos: eso
- Page 223 and 224: TAR POR + INFINITIVU Espresa qu'una
- Page 225 and 226: TENER + PARTICIPIU Perífrasis perf
- Page 227 and 228: tremenda. Nel casu de quien y cuant
- Page 229 and 230: 1 Interrogativos y esclamativos Los
- Page 231 and 232: 1.4 Función y emplegu Los interrog
- Page 233 and 234: MENES D’ENTRUGA CON Ú Ónde y ú
- Page 235 and 236: 1 Les preposiciones Formes Les prep
- Page 237 and 238: el chaplón clavélu con un martiel
- Page 239 and 240: que, tu nun yes quien a comelo, tu
- Page 241 and 242: Exemplos: faló col fíu de Miguel,
- Page 243 and 244: ) Desaveramientu, dixebra, separtam
- Page 245 and 246: ) Direición, con referencia espaci
- Page 247 and 248: a) La preposición haza ~ hacia ind
- Page 249 and 250: per + allá ’ pellá (tamién: pe
- Page 251 and 252: 4.15.3 OTROS EMPLEGOS La preposici
- Page 253 and 254: La preposición tres pue usase sola
- Page 255 and 256: Y, pa cabu, otres tán formaes a ba
- Page 257 and 258: 1 Les conxunciones Carauterístique
13.3.7 VERBU DIR<br />
Presenta les raíces /d-/, /di-/, /b-/, /ba-/, /bay-/~/baig-/, /fue-/~/fo-/~/fu-/~/f-/.<br />
INDICATIVU<br />
Presente Pretéritu Imperfeutu<br />
voi ~ vo diba<br />
vas dibes<br />
va diba<br />
vamos díbamos ~ díbemos<br />
vais dibais ~ dibeis<br />
van diben<br />
Pretéritu In<strong>de</strong>finíu Pluscuamperfeutu<br />
fui fui<br />
fuera ~ fuere fora ~ fore<br />
fuisti ~ fuesti fosti fueras ~ fueres foras ~ fores<br />
foi fo<br />
fuera ~ fuere fora ~ fore<br />
fuimos ~ fuemos fomos fuéramos ~ fuéremos fóramos ~ fóremos<br />
fuistis ~ fuestis fostis fuerais ~ fuereis forais ~ foreis<br />
fueron foron fueran ~ fueren foran ~ foren<br />
SUXUNTIVU<br />
Presente Pretéritu Imperfeutu<br />
vaya vaiga fuera ~ fuere<br />
vayas vaigas fueras ~ fueres<br />
vaya vaiga fuera ~ fuere<br />
vayamos vaigamos fuéramos ~ fuéremos<br />
vayáis vaigáis fuerais ~ fuereis<br />
vayan vaigan fueran ~ fueren<br />
POTENCIAL<br />
Futuru Condicional<br />
diré diría<br />
dirás diríes<br />
dirá diría<br />
diremos diríamos ~ diríemos<br />
diréis diríais ~ diríeis<br />
dirán diríen<br />
IMPERATIVU<br />
ve<br />
díi<br />
FORMES NON PERSONALES<br />
Infinitivu Xerundiu Participiu<br />
dir diendo dío<br />
fora ~ fore<br />
foras ~ fores<br />
fora ~ fore<br />
fóramos ~ fóremos<br />
forais ~ foreis<br />
foran ~ foren<br />
XVI.<br />
El verbu<br />
209