21.04.2013 Views

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Pero l'imperativu singu<strong>la</strong>r <strong>de</strong> los verbos diptongadores <strong>de</strong> <strong>la</strong> 2ª y 3ª conxugaciones,<br />

con sí<strong>la</strong>ba tónica, permite lo mesmo'l diptongu que <strong>la</strong> vocal<br />

sin diptongar. Exemplos: pierdi o perdi, fiervi o fervi, viendi o vendi,<br />

priendi o prendi, ofiendi u ofendi.<br />

Pelo contrario, otros munchos verbos con raíz en e caltiénense regu<strong>la</strong>res<br />

en to<strong>la</strong> so conxugación, amosando siempre e. Ye'l casu <strong>de</strong> verbos como<br />

beber, cenar, <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>r, dixerir, fregar, medrar, pescar, semar, xe<strong>la</strong>r, etc.<br />

Pe<strong>la</strong> so parte, otros verbos presenten el diptongu ie en to<strong>la</strong> conxugación;<br />

los más conocíos son avieyar y ufiertar.<br />

13.1.2 VERBOS QU’ALTERNEN O, UE<br />

Exemplos: MOVER: movemos, movíes, movisti, movieras, moverás, moveríes,<br />

moviendo, movíu, etc., pero muevo, mueves, mueva, muevas, muevi,<br />

etc. De <strong>la</strong> mesma manera compórtense verbos como acordar, emporcar,<br />

folgar, rodar, soltar, torcer, vo<strong>la</strong>r, etc. Véase l'usu <strong>de</strong> <strong>la</strong> diéresis nel verbu<br />

GOLER: goléis, golía, güelo, güel. Sobre l'alternancia «o», «ue», ver<br />

II.3.1.3.<br />

Diptonguen tamién afogar, albortar, amosar, correr, coser, coyer, escon<strong>de</strong>r,<br />

esfoyar, moyar, romper, sorber, asina como los <strong>de</strong>rivaos escorrer, percorrer,<br />

<strong>de</strong>scoser, acoyer, encoyer, <strong>de</strong>sencoyer, escoyer, recoyer, remoyar,<br />

<strong>de</strong>rromper, corromper, absorber.<br />

Sicasí, l'imperativu singu<strong>la</strong>r <strong>de</strong> los verbos diptongadores <strong>de</strong> <strong>la</strong> 2ª y 3ª conxugaciones,<br />

con sí<strong>la</strong>ba tónica, permite'l diptongu o <strong>la</strong> vocal sin diptongar.<br />

Exemplos: tuerci o torci, cueyi o coyi, ruempi o rompi, escuendi o escondi,<br />

cuesi ~ cues o cosi, cuerri o corri, suerbi o sorbi.<br />

Pelo contrario, otros munchos verbos con raíz en o caltiénense regu<strong>la</strong>res<br />

en to<strong>la</strong> so conxugación, nun amosando nunca'l diptongu ue. Ye'l casu <strong>de</strong><br />

verbos como atopar, chocar, co<strong>la</strong>r, comer, llograr, montar, podar, votar,<br />

etc.<br />

Otros verbos presenten el diptongu ue en to<strong>la</strong> conxugación; los más conocíos<br />

son agüeyar y retueyar.<br />

13.1.3 VERBOS QU’ALTERNEN E, I<br />

Exemplos: CORREXIR: correximos, correxía, pero corrixo, corrixendo;<br />

REPETIR: repetiré, repetíu, pero repitió, repitiendo.<br />

De toes maneres, esta irregu<strong>la</strong>ridá afeuta a pocos verbos, porque <strong>la</strong> mayoría<br />

caltienen i en to<strong>la</strong> conxugación. Asina, por exemplu, el verbu MIDIR fai<br />

XVI.<br />

El verbu<br />

197

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!