21.04.2013 Views

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

XVI.<br />

El verbu<br />

194<br />

12.4 Irregu<strong>la</strong>ridaes ortográfiques<br />

Munchos verbos presenten alteraciones <strong>de</strong> mena ortográfica na so conxugación,<br />

que nun reflexen nenguna alteración na so constitución fónica.<br />

Son éstes:<br />

• Alternancia <strong>de</strong> «i» ~ «í», «u» ~ «ú» na vocal final <strong>de</strong>l lexema.<br />

Esto suce<strong>de</strong> cuando'l lexema termina nuna vocal nuclear tónica; <strong>la</strong> presencia<br />

<strong>de</strong>l acentu débese al hiatu que forma con vocales <strong>de</strong>sinenciales. Por<br />

exemplu:<br />

TRIAR: triamos, triabes, triaré, triando, pero trío, tríen, tría, etc.<br />

RUAR: ruamos, ruabes, ruaré, ruando, pero rúo, rúen, rúa, etc.<br />

• Alternancia <strong>de</strong> «c» y «qu» como consonante final <strong>de</strong>l lexema.<br />

Por exemplu:<br />

MERCAR: merco, mercasti, mercó, mercaré, etc., pero merques, merquen,<br />

merqué, merquestis, etc.<br />

RIQUIR: rica, ricamos, ricáis, rican, etc., pero riques, riquimos, riquíes,<br />

riquirá, etc.<br />

• Alternancia <strong>de</strong> «g» y «gu» como consonante final <strong>de</strong>l lexema.<br />

Por exemplu:<br />

TORGAR: torgo, torgáis, torgaron, torgaba, pero torguen, torgué, torgue,<br />

torguesti, etc.<br />

SIGUIR: sigo, sigamos, sigáis, pero siguís, siguiendo, siguiría, siguíu, etc.<br />

• Alternancia <strong>de</strong> «gu» y «gü» como consonante final <strong>de</strong>l lexema.<br />

Por exemplu:<br />

NAGUAR: naguo, naguamos, naguaba, naguasti, pero nagües, nagüen,<br />

nagüesti, etc.<br />

• Alternancia <strong>de</strong> «c» y «z» como consonante final <strong>de</strong>l lexema. Por<br />

exemplu:<br />

TARAZAR: taraces, taracé, taracesti, etc., pero tarazo, tarazáremos, tarazando,<br />

tarazarán, etc.<br />

FRANCER: frances, francía, franciere, franció, pero franzo, franzas, franzamos,<br />

etc.<br />

Amás, alviértase que los verbos <strong>de</strong> <strong>la</strong> 2ª y 3ª conxugaciones que tienen <strong>la</strong><br />

raíz acabada en /θ/, esto ye, los verbos en -cer y en -cir, caltienen con regu<strong>la</strong>ridá<br />

esi fonema na so conxugación. Asina, por exemplu, el verbu CONO-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!