Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

XVI.
El verbu
182
El presente de suxuntivu rellaciónase con conteníos como'l de deséu
(quier que lo faiga, quiera Dios que nun venga, que lo niegue, oxalá alique),
el de dulda (quiciabes-y preste), posibilidá nel futuru (cuando venga,
si ye que vien, falaremos; venga o nun venga, falaremos). El presente de
suxuntivu entra en correllación col imperativu na 3ª persona de cortesía:
fai tu, faiga vusté; facéi vós, faigan vustedes.
9.6 Pretéritu imperfeutu de suxuntivu
El pretéritu imperfeutu de suxuntivu emplégase con estes referencies:
- Fechos pasaos: eso obligólu a qu'ayeri vendiera les xates.
- Presente cronolóxicu: quixere un café (cortesía).
- Futuru cronolóxicu: quiciabes se casaren el mes que vien.
Amuesa conteníos como'l de deséu (quería que lo ficiera, oxalá lo ficiera)
o —equivaliendo al condicional— el de probabilidá futura nel pasáu (cantara
una tonada si pudiera, viniera o nun viniera tábemos esperándolu).
9.7 Futuru
El futuru (o seya, el tiempu presente del mou potencial) pue referise a:
- Fechos d'un presente puntual: agora mesmo serán guapamente les dos.
- Fechos d'un presente ampliu: nun sé si'l mio cuñáu trabayará de repartidor.
- Pasáu cronolóxicu: esi ruíu será que picarán a la puerta, Xovellanos
será'l primeru que s'ocupará del estudiu del asturianu.
- Futuru cronolóxicu: verémonos mañana si nun hai inconveniente, el mes
que vien andaremos a la herba si nun pasa nada.
- Fechos pasaos, presentes y futuros: nunca ficimos el recuentu, pero los
llunes trabayaremos guapamente menos hores.
- Indistinción o indefinición cronolóxica: n'iviernu tapecerá antes n'Europa,
pero non n'América del Sur; nun lo sé, pero si la ballena-yos da
de mamar a les críes será un mamíferu.
Dalgunos de los sos usos son los que siguen darréu:
- Allugamientu d'una aición nel futuru, contemplada dende'l presente: en
xunu entrante vendrá'l mio tíu de l'Arxentina.