Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

do vien?, ¿quién ye?). Pelo contrario, hai usos que piden siempre suxuntivu;
asina, les oraciones que dependen d'un verbu de deséu o encamientu
(quier lo que faigan, nun quiero que lo faigan, encamiénto-y que lo faiga,
espero que lo faiga, tengo mieu que lo faiga, oxalá lo faiga), o de posibilidá
(nun creyo que lo faigan).
5.2 Potencial
Frente al indicativu (mou de lo real) y al suxuntivu (mou de lo irreal), el
potencial espresa que l'aición verbal ye posible si se cumplen determinaes
circunstancies. Esti mou intégrenlu los tiempos presente (falaré) y pasáu
(falaría), conocíos tamién, respeutivamente, polos nomes de "futuru" y
"condicional".
El mou potencial pue espresar posibilidá nel pasáu (naquel momentu seríen
les tres), nel presente (agora serán les tres) o nel futuru (anque t’agasayarán,
nun pues dexate convencer).
5.3 Imperativu
Frente al indicativu, suxuntivu y potencial, l'imperativu amuesa carauterístiques
peculiares de so. Asina, nel nivel léxicu y semánticu, obsérvase
que ta especializáu na función apellativa, que consiste n'espresar un deséu
o una intención del falante que se convierte n'orde o mandáu pal oyente;
esa espresividá asóciase davezu (pero non necesariamente) a una entonación
esclamativa: ¡fala sele!, bebéi esi vasu. Siendo asina, l'imperativu ye
incompatible coles funciones representativa ya interrogativa: asina, son
imposibles oraciones como *to pa dixo que fala tu sele, *¿bebéi esi vasu?
Nel planu morfosintácticu, l'imperativu ofrez delles peculiaridaes. Tien
namái morfemes de 2ª persona (singular y plural): fala / falái. N'efeutu,
casos como ¡falemos sele! o que beban esi vasu pue presentar un conteníu
tamién apellativu, pero en tou casu empléguense nestos casos formes de
suxuntivu, non d'imperativu. Nótese, acordies con ello, que les mentaes
oraciones sí son compatibles cola función representativa o interrogativa:
to pá dixo que falemos sele, ¿que beban esi vasu? Nel tratu de cortesía, el
conteníu de mandáu precisa tamién formes del presente de suxuntivu: fale
vusté, falen vustedes, beba vusté, beban vustedes. Les espresiones de persona
nel imperativu son les que siguen darréu:
- Na 2ª persona del singular de la 1ª conxugación -a (fala); y de la 2ª y 3ª
conxugaciones -i (llambi, apurri); o nenguna desinencia (conoz, escaez,
XVI.
El verbu
177