21.04.2013 Views

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

XV.<br />

Les<br />

interxeiciones<br />

168<br />

Son interxeiciones que s'empleguen pa dirixise a un interlocutor o a <strong>de</strong>llos<br />

interlocutores con estremaos oxetivos. Darréu amuésense les más conocíes:<br />

á: prece<strong>de</strong> siempre a un sustantivu o pronome, ensin pausa pel<br />

mediu. Exemplos: á Lluis, nun comas tanto; á María, ¿qué quies?; ¡á tu!;<br />

á fiyinos, facéi eso.<br />

acuéi: emplégase siempre interrogativa, pa buscar l'asentimientu<br />

<strong>de</strong> lo que se dixo. Exemplu: los d'esti pueblu somos los meyores, ¿acuéi?<br />

adiós: úsase pa una <strong>de</strong>spidida pa munchu tiempu o que se xulga<br />

<strong>de</strong>finitiva. Tien tamién usos pa espresar sorpresa, l<strong>la</strong>mentu, etc.<br />

ayó: pa dirixise a daquién. Exemplu: ¡ayó, nun tranques <strong>la</strong> puerta!<br />

cho: pa dirixise a un home. Exemplu: ¡cho, echa unes pa<strong>la</strong>es ehí!<br />

eh ~ ei: pa l<strong>la</strong>mar a daquién, pa l<strong>la</strong>mar l'atención. Exemplos: ¡eh,<br />

Pedro, trai les caxes!, ¡ei, cuidáu col coche!<br />

fute: pa eliminar a daquién d'un xuegu, pa manda-y a daquién que<br />

cole d'un sitiu.<br />

ho ~ hom: pa dirixise a daquién. Conoz dos menes d'usu: o bien pa<br />

dirixise namái a homes, lo que paez más cerca <strong>de</strong>l so orixe <strong>de</strong>n<strong>de</strong>'l sustantivu<br />

home (nesti casu ho opónse a ne), o bien pa dirixise tanto a homes como<br />

a muyeres, lo que paez usu más estendíu. Enxamás pue entamar enunciáu.<br />

Exemplos: María, dame fueu, hom; Lluis, ho, nun me faigas <strong>de</strong> rabiar.<br />

ho<strong>la</strong>: emplégase como saludu.<br />

l<strong>la</strong>rgo: úsase pa manda-y a daquién que cole <strong>de</strong>l sitiu: equí nun<br />

faes nada, asina que ¡l<strong>la</strong>rgo!<br />

ne: pa dirixise namái a muyeres, n'oposición a ho cuando ésti<br />

s'emplega únicamente con homes. Exemplu: ¿qué quies, ne?; á ne, va<br />

cayete'l pendiente.<br />

nin / nina: pa dirixise a un neñu o a una neña, estremando masculín<br />

<strong>de</strong> femenín, y por estensión a persones mayores. Exemplos: ¿qué<br />

quies, nin?, ¡ai, nina, qué l<strong>la</strong>ceria!<br />

oi: pa dirixise a daquién, con usos mui asemeyaos a á. Exemplos:<br />

oi Xuan, ¿quién dices que vieno?; ¡oi tu, <strong>de</strong>xa eso! Ye posible que á y oi<br />

seyan resultaos diferentes <strong>de</strong>l mesmu orixe.<br />

x ~ xt ~ xu: pa manda-y cal<strong>la</strong>r a daquién.<br />

venga: p'afa<strong>la</strong>r a daquién que faiga daqué.<br />

5.2.2 PA DIRIXISE A ANIMALES<br />

Estes interxeiciones empléguense pa dirixise a animales col envís d'influyir<br />

nellos con estremaos oxetivos:<br />

ache (úsase pa espantar los gochos)

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!