Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

XV.
Les
interxeiciones
164
do s'emplega bobu como insultu, desavérase de la referencia oxetiva, nel
sentíu de que con él nun se designa estrictamente a una "persona que tien
deficiencies mentales o intelectuales", sinón que se nagua por ofender l'ánimu
del oyente. Esta intencionalidá ye la que provoca la gradación d'intensidá
que lleva a la espresión malsonante: bobu ’ faltosu ’ castrón ’
fíu de puta.
Sicasí, les espresiones malsonantes puen nun ser interxeiciones, si s'empleguen
como axetivos o sustantivos con toles variaciones y comportamientos
propios de la so categoría. Asina, castrón nun ye una interxeición,
sinón un axetivu que se comporta a tolos efeutos como talu: tien variación
de númberu (castrón / castrones), de xéneru (castrón / castrona / castrono),
gradación (percastrón), derivaos (castronzón), términos subordinaos
(castrón colos collacios, menudu castrón), etc.
Amás, les espresiones malsonantes puen usase autónomes n'enunciaos
esclamativos (¡castrón!), pero tamién insertaes n'enunciaos oracionales
(esi amigu to ye un castrón). N'otres ocasiones, una espresión malsonante
ye una oración entera: cago en + sustantivu.
Ha constatase que les espresiones malsonantes son una de les fontes más
abondoses d'interxeiciones na fala coloquial: mierda, coyones, hostia y un
tresmontoriu grande de pallabres, usaes y combinaes de maneres perdiverses,
dan llugar a permunches interxeiciones.
3.2 Les interxeiciones y les onomatopeyes
La onomatopeya consiste na imitación o evocación, per medios llingüísticos,
de soníos de la realidá. Nesti sen, la onomatopeya ye un signu llingüísticu
afitáu pol usu y reconocible pa los falantes, y non una simple emisión
fónica inarticulada. Poro, carauterízase pola so arbitrariedá respeuto
de la realidá; asina, les onomatopeyes del asturianu son imitaciones acústiques
llograes pol sistema llingüísticu asturianu.
Una onomatopeya pue presentar una forma abondo estremada del correspondiente
signu non interxeutivu de conteníu rellacionáu. Asina, guau respeuto
de perru o lladrar, mu respeuto de vaca o bramar.
Bien d'interxeiciones onomatopéyiques tienen la posibilidá d'emplegase
ensin repetir (guau) o ser al mesmu tiempu repetitives (guau-guau) y mesmamente
dalgunes nun puen emplegase si nun ye repitiendo una sílaba
(gri-gri) o una secuencia de sílabes (chápele-chápele).