Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

XV.
Les
interxeiciones
162
d) Interxeiciones parentétiques, polo xeneral insertaes a mou de refuerzu
n'oraciones asertives o interrogatives y dacuando introducíes por una
conxunción coordinativa: nun nos dixo nada, pero ¡coime! qué mal-y
paeció; ¿nun te lo dixi yo, madiós, y nun me ficisti casu?
e) Interxeición usada como sustitutu espresivu del segundu miembru d'una
construcción consecutiva: ye tan fatu que... ¡bah!
f) Interxeición precedida de conxunción consecutiva como asina que, de
manera que, conque. Exemplu: toi fartu de too, conque ¡adiós!
1.2 La interxeición como signu mínimu
La interxeición ye un signu autónomu que nun se compón de partes menores
autónomes venceyaes por rellaciones sintáctiques, o seya, ta constituyida
por un solu significáu inanalizable n'unidaes de significáu más pequeñes.
Amás, nun tien morfemes de nengún tipu; n'efeutu, les variaciones del tipu
degorriu ~ degorrios, coime ~ coima ~ coimes nun son, nel usu interxeutivu,
variaciones morfolóxiques. Sicasí, en delles interxeiciones impropies
de tipu apellativu caltiénse dalgún niciu morfolóxicu, como ye'l casu de
delles espresiones pa dirixise a persones (nin / nina) o pa llamar a animales
(guiru / guira).
Anque una interxeición ye equivalente funcional d'una oración, como
enunciáu interxeutivu constitúi siempre un mensaxe de menor organización
y complexidá.
2
Conteníu de la interxeición
En xeneral, les interxeiciones presenten della indeterminación semántica.
Asina, per un llau, constátase que los conteníos espresaos per aciu d'una
interxeición puen espresase tamién per aciu d'un enunciáu. Asina: ¡ai!
equival a "¡qué dolor!", ¡adiós! ye lo mesmo que "¡despídome!", ¡fo! val
tanto como "¡qué repunu!", ¿acuéi? significa lo mesmo que "¿nun ye
asina?", ¡xt! equival a "¡callái!". Nesti sen, obsérvase que son pocos los
conteníos espresables namái per aciu d'una interxeición.
Per otru llau, na mayoría de los casos ye difícil afitar cuál ye'l significáu
precisu d'una interxeición. Asina, ¡meca! pue ufrir diferentes conteníos
acordies col contestu: "sorpresa", "almiración, "allegría", "alvertimientu",