Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

MASCULÍN FEMENÍN NEUTRU
SINGULAR nél ~ nelli nella nello
PLURAL nellos nelles
Exemplos: nun t'enfotes nél ~ nelli, nun t'enfotes nella, nello tienes muncha
razón, entró nellos, creyía nelles.
2.2 Conteníos
2.2.1 PERSONA, XÉNERU Y NÚMBERU
Los pronomes tónicos asóciense, en primer llugar, al conteníu de persona
gramatical, lo que produz oposiciones como yo / tu, yo / él, tu / él.
En dellos casos presenten tamién, per otru llau, diferencies asociaes al
xéneru. Ye lo que s'alcuentra n'oposiciones de masculín / femenín como
ellos / elles, nosotros / nosotres, vosotros / vosotres, y na oposición masculín
/ femenín / neutru presente en él / ella / ello.
Atópense tamién diferencies de númberu (singular / plural) n'oposiciones
como yo / nós, tu / vós, él / ellos, usté / ustedes.
Amás de referente d'elementos non cuntables, el neutru ello amuesa otros
usos idiomáticos, como son:
- Fórmules pa entamar una narración o un cuentu: ello yera una vez...; ello
foi una vegada...
- Elementu de xuntura o d'encabezamientu dientro del discursu: ello vieno
Xuan y púnxose a trabayar, ello armóse un tirotéu que nun podíes nin
rezar, ello enanties yera costume llevar les sayes hasta'l suelu, ello has
venir pequí.
2.2.2 REFLEXIVIDÁ
Na 3ª persona, de singular y de plural, danse formes específiques asociaes
al conteníu de reflexividá. Esto ye lo que permite les oposiciones él / sí,
ellos / sí.
2.2.3 CORTESÍA
Les formes usté (singular) y ustedes (plural) presenten el conteníu específicu
de "cortesía o respetu", n'oposición a les formes non dotaes d'esi trazu
de significáu: tu (singular) y vós (plural).
XIII.
Los pronomes
personales
143