Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

XII.
Los numberales
132
PRIMERU -A -O
Como ordinal correspondiente al númberu 1, espresa orde esautu: el primeru
de mayu ye'l día del trabayador.
Pero tamién pue referise más xenéricamente a un grupu de puestos qu'emprimen
una serie o sucesión, y non necesariamente a ún concretu. De
fechu, esti significáu permíte-y ser emplegáu en plural pa referise a un
orde: el nuesu equipu anda pelos primeros puestos de la llista, nun vivió
los primeros años del sieglu.
ÚLTIMU -A -O
Como ordinal esautu, refierse al puestu col que fina una serie o sucesión:
San Silvestre ye l'últimu día del añu.
Como ordinal imprecisu, refierse más xenéricamente a un grupu de puestos
que zarren una serie o sucesión. Esto permíte-y tamién l'usu en plural:
les últimes hores pasóles tranquilu.
Últimu -a -o alverbialízase per aciu del sufixu -mente: últimamente.
Esisten tamién les espresiones alverbiales a lo último, nes últimes, etc.
POSTRERU -A -O
Equival dafechu a últimu -a -o: les postreres hores pasóles tranquilu. Les
formes masculina y femenina singulares tienen el mesmu comportamientu
que primeru y terceru cuando van antepuestes al nucleu nominal: el
postrer camín, la postrer selmana o la postrera selmana.
CABERU -A -O
Úsase sobre manera en sentíu espacial, pa referise a daqué o daquién alloñáu
que ta nel cabu d'una serie o sucesión. Poro, en munches ocasiones
coinciden nel usu caberu con últimu, talo qu'amuesen estos exemplos: la
casa cabera (o última) del valle ye la de Xurde, sentáronse na filera cabera
(o última) del teatru. Pero otres vegaes últimu nun equival a caberu:
esti últimu añu "l'añu anterior", l'últimu mes nun pagasti l'alquiler "el mes
pasáu".
4
Numberales multiplicativos
4.1 Conteníu
Los numberales multiplicativos son los qu'espresen un múltiplu, esto ye,
una cantidá resultáu de la multiplicación de dos cantidaes previes. La can-