21.04.2013 Views

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Como axetivos antepuestos, los masculinos singu<strong>la</strong>res dalgún y nengún<br />

son les úniques formes posibles: dalgún llobu, nengún picu.<br />

N'allugamientu pospuestu o nuclear presenten doble forma, dalgún o dalgunu,<br />

nengún o nengunu; exemplos: nun vieron llobu dalgún ~ llobu dalgunu,<br />

vieron dalgún ~ dalgunu, nun xubieron picu nengún ~ picu nengunu.<br />

Compórtase <strong>de</strong> manera asemeyada un, qu'amuesa nel masculín singu<strong>la</strong>r<br />

so<strong>la</strong>mente esta forma como axetivu antepuestu: un llobu, emplegando<br />

indistintamente les formes ún o unu cuando ye sustantivu (nun confundir<br />

esta última forma col neutru uno): falemos con ún ~ unu que te conocía,<br />

ún ~ unu nun sabe qué facer neses ocasiones. Pe<strong>la</strong> so parte, el masculín<br />

singu<strong>la</strong>r dalu (nun atopa camín dalu) cueye <strong>la</strong> forma dal n'allugamientu<br />

antepuestu (nun atopa dal camín).<br />

Cualquiera presenta tamién <strong>la</strong> forma cualesquiera: un día cualquiera o un<br />

día cualesquiera. Pier<strong>de</strong> <strong>la</strong> vocal final cuando prece<strong>de</strong> al sustantivu: cualquier<br />

día o cualesquier día. Pe<strong>la</strong> so parte, dalguién y dalgo almiten tamién<br />

les variantes alguién y algo.<br />

No que se refier al significáu, puen constatase <strong>de</strong>lles equivalencies:<br />

dalgún dalguna equival a daqué<br />

dalgunos dalgunes equival a <strong>de</strong>llos <strong>de</strong>lles<br />

nengún nenguna equival a dalu da<strong>la</strong><br />

daquién equival a dalguién<br />

daqué equival a dalgo o a <strong>de</strong>llo<br />

Exemplos: mercó dalguna cosa interesante o mercó daqué cosa interesante,<br />

dalgunes diputaes protestaron o <strong>de</strong>lles diputaes protestaron, nun<br />

hai motivu nengún o nun hai motivu dalu, ¿hai daquién per en<strong>de</strong>? o ¿hai<br />

dalguién per en<strong>de</strong>?, si tienes sal dame daqué o si tienes sal dame dalgo o<br />

si tienes sal dame <strong>de</strong>llo.<br />

Pe<strong>la</strong> so parte, l'in<strong>de</strong>finíu un una uno tien un significáu estremáu <strong>de</strong>l <strong>de</strong>l<br />

numberal un una. Ésti opónse a los otros numberales (una casa / dos<br />

cases, tres cases...), mentanto que l'in<strong>de</strong>finíu opónse a otros esistenciales<br />

(una casa / dalguna casa, <strong>la</strong> mesma casa, otra casa...). Amás, pol so significáu,<br />

el numberal nun tien plural, a <strong>la</strong> escontra <strong>de</strong>l in<strong>de</strong>finíu, que sí lu<br />

tien (unes cases).<br />

De los in<strong>de</strong>finíos esistenciales, unos refiérense namái a persones (daquién,<br />

dalguién, nai<strong>de</strong>, quienquiera), otros namái a coses (dalgo, nada), mentanto<br />

que'l restu ye a aludir lo mesmo a persones qu'a coses.<br />

XI.<br />

Los in<strong>de</strong>finíos<br />

121

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!