21.04.2013 Views

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

finíos establecen una comparanza, que pue ser d'igualdá (tien tantos fíos<br />

como l'hermanu), <strong>de</strong> superioridá (dixo más coses que nós) o d'inferioridá<br />

(trabayó menos años que'l cuñáu). Davezu, estos in<strong>de</strong>finíos faen referencia<br />

a <strong>la</strong> situación o al contestu: tien tantos fíos, dixo más coses, trabayó<br />

menos años.<br />

Na so condición d'axetivos, estos in<strong>de</strong>finíos puen alverbializase (ver<br />

XXIII.3.7.3). Exemplos: falen tanto qu'amorien, emburria más <strong>la</strong> puerta,<br />

ye más altu, emporcái menos el suelu, paecen menos b<strong>la</strong>ncos. L'in<strong>de</strong>finíu<br />

alverbializáu tanto conviértese en tan cuando se subordina a un axetivu o<br />

alverbiu: ye tan altu como tu, ta tan lloñe que nun s'acolumbra.<br />

Un usu particu<strong>la</strong>r amuésalu tantu -a -o, que pue emplegase como sustitutu<br />

imprecisu d'un numberal cardinal. Exemplos: les llenteyes cuesten tantes<br />

pesetes, les que seyan; Uviéu, a tantos <strong>de</strong> tantos <strong>de</strong> mil novecientos<br />

tantos; llegó a casa a les tantes <strong>de</strong> <strong>la</strong> nueche; Lluis tien cuarenta años y<br />

<strong>la</strong> muyer otros tantos; comió fabes, tortiel<strong>la</strong> y arroz con lleche, y <strong>la</strong> muyer<br />

otro tanto.<br />

Lo mesmo que los cuantificadores absolutos, los comparativos almiten<br />

tamién —alternando col usu axetivu— <strong>la</strong> construcción partitiva, que consiste<br />

nuna sustantivación qu'establez concordancia (cuando ye posible)<br />

con un sustantivu subordináu; ver XXII.2.12. Exemplos: tomen tantu<br />

café... o tomen tanto <strong>de</strong> café..., dixeron tantes fataes o dixeron tantes <strong>de</strong><br />

fataes, córtame más quesu o córtame más <strong>de</strong> quesu, traxo menos azucre o<br />

traxo menos d'azucre.<br />

2.2.2 CARAUTERÍSTIQUES GRAMATICALES<br />

De los cuantificares re<strong>la</strong>tivos, tantu -a -o ofrez variaciones <strong>de</strong> xéneru y<br />

númberu: tantu pan, tanta fariña, tanto que nos quitó, tantes escueles, tantos<br />

llibros. Pel so l<strong>la</strong>u, más y menos son invariables na so forma: más pan,<br />

menos fariña, más que nos quitó, menos escueles, más llibros.<br />

Seya como axetivos o como sustantivos, cuando entren en concordancia o<br />

referencia a sustantivos non cuntables, empléguense en singu<strong>la</strong>r: nun<br />

bebas tanta sidra ’ nun bebas tanto, merca más te<strong>la</strong> ’ merca más, vieno<br />

menos xente ’ vieno menos.<br />

En concordancia o referencia a un cuntable, úsense davezu en plural: nun<br />

comas tantes fabes ’ nun comas tantes, has a facer más furacos nesti chaplón<br />

’ has a facer más, nesi monte que<strong>de</strong>n menos fayes ’ nesi monte que<strong>de</strong>n<br />

menos.<br />

XI.<br />

Los in<strong>de</strong>finíos<br />

119

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!