Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

VIII.
L’artículu
100
1.2.3 OBSERVACIONES SOBRE LES CONTRAICIONES
Tendránse en cuenta estes dos observaciones:
a) Les condiciones pa facer una contraición tienen preferencia respeutu de
les condiciones pa facer una apostrofación. Esto quier dicir, d'otra
miente, que les pallabres resultáu d'una contraición enxamás lleven
apóstrofu, anque se trate de los casos previstos nel apartáu 1.1. Exemplos:
l'amiga, pero cola amiga, pola amiga (y non *col'amiga, *con l'amiga,
*por l'amiga); l'horru, pero nel horru, pel horru, del horru, sol horru (y
non *en l'horru, *per l'horru).
b) Si un artículu ye parte d'un topónimu, enxamás s'escribirá contraición.
Exemplos: L'Entregu, en L'Entregu, a L'Entregu, de L'Entregu, per
L'Entregu, por L'Entregu, pa L'Entregu, tou L'Entregu (y non *nel
Entregu, *al Entregu, *pel Entregu, *tol Entregu, etc.); L'Argañosa, en
L'Argañosa, per L'Argañosa; Les Bories, en Les Bories, per Les Bories;
El Fondón, n'El Fondón, d'El Fondón, per El Fondón. Lo mesmo val
pal casu de títulos d'obres lliteraries, nomes artísticos, etc., onde l'artículu
forme parte del nome. Por exemplu: los escolinos quedaron contentos
con "El Principín"; eso lleílo en "La isla'l tesoru", etc.
2
Carauterístiques morfolóxiques
del artículu
2.1 Conteníu
L'artículu ye un signu morfolóxicu nominal. Pertenez, polo tanto, a la
mesma categoría que'l númberu y el xéneru nominales.
El conteníu aportáu pol artículu ye'l de ser un identificador del sustantivu
o elementu sustantiváu al qu'acompaña. D'esta miente, el valor del artículu
constátase n'oposición a la so ausencia. El sustantivu ensin artículu clasifica
la realidá; el sustantivu con artículu actualiza una fastera d'esa realidá
clasificada, presentándola na so esistencia real y conocida gracies al
so valor fóricu. Esto ye lo que pue pescanciase nestes oposiciones: vieno
con xente de Valdés / vieno cola xente de Valdés, traxeron carbón / traxeron
el carbón, punxéronse a esnalar páxaros de los árboles / punxéronse
a esnalar los páxaros de los árboles, viende cases / viende les cases, busca
dineru / busca'l dineru.