18.04.2013 Views

Esclavos del franquismo en el Pirineo - Esclavitud bajo el franquismo

Esclavos del franquismo en el Pirineo - Esclavitud bajo el franquismo

Esclavos del franquismo en el Pirineo - Esclavitud bajo el franquismo

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

como «prisioneros», «prisioneros de guerra», o «trabajadores»,<br />

<strong>en</strong> contraposición a los soldados o escoltas. Al mismo<br />

tiempo, también hay un recuerdo g<strong>en</strong>eralizado sobre la diversidad<br />

de proced<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso de los BDST, la mayoría de<br />

andaluces <strong>en</strong> <strong>el</strong> nº 6 –constatada <strong>en</strong> <strong>el</strong> c<strong>en</strong>so de 1940 de Igal–<br />

y la abundancia de vascos <strong>en</strong> <strong>el</strong> segundo batallón que llegó a<br />

Vidángoz, <strong>el</strong> BDST 38, algo confirmado por los testimonios de<br />

los propios prisioneros.<br />

Según <strong>el</strong> discurso oficial, habían llegado los <strong>en</strong>emigos a<br />

dos pequeños valles de una provincia fi<strong>el</strong> al alzami<strong>en</strong>to. Habían<br />

llegado los famosos rojos, y varios de los prisioneros <strong>d<strong>el</strong></strong><br />

Batallón de Trabajadores 127 recuerdan haber oído a algunos<br />

niños de estos pueblos preguntar a sus padres por sus famosos<br />

cuernos o rabos, como <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso de una niña de la que se<br />

acuerda Vic<strong>en</strong>te C<strong>el</strong>is: «“¿no decían que los rojos t<strong>en</strong>ían rabos<br />

y cuernos? Y yo no los veo”, dijo esa niña. Eso es lo que les decían<br />

los padres de derechas». No era algo inusual, ya que situaciones<br />

de ese tipo también se habían dado <strong>en</strong> otros sitios,<br />

como le sucedió a Txomin Uriarte durante la guerra, cuando un<br />

grupo de prisioneros vascos llegó a la estación de Lugo: « Lugua<br />

ailegau ginei<strong>en</strong>, Lugu guztixa eduki g<strong>en</strong>dun estazinoan begire.<br />

“Zer past<strong>en</strong> da hem<strong>en</strong>?” ailegau gin<strong>en</strong>i<strong>en</strong>. Aiba Dios!<br />

Danak begire. Propagandia eginde... Nik ez dakit zer eginde,<br />

antza. Ta danok gu euskera berbetan ta gero dinoe “¡Son rusos!<br />

¡Son rusos!” Danok. “¡Pero si no ti<strong>en</strong><strong>en</strong> cuernos, Aiba<br />

Dios!” Eta gu barrez. Guk egit<strong>en</strong> g<strong>en</strong>duzan barriak! “Zer dinoe<br />

honek! Zer dinoe honek!”. Eta holantxe».* Ad<strong>en</strong>so Dap<strong>en</strong>a,<br />

prisionero <strong>d<strong>el</strong></strong> BB.TT. 127 también oyó frases similares <strong>en</strong> los<br />

pueblos <strong>d<strong>el</strong></strong> Roncal, quedando profundam<strong>en</strong>te impresionado:<br />

«Desde <strong>el</strong> inmediato hasta <strong>el</strong> mismo pueblo fuimos a pie, la<br />

frase más impresionante que he oído fue preguntarle un niño<br />

a su madre si nosotros éramos los rojos, a lo que le contestó la<br />

madre que sí, él le ha dicho después: “pues no ti<strong>en</strong><strong>en</strong> cuernos<br />

ni cola”». 275<br />

*. «Cuando llegamos a Lugo, todo Lugo estuvo mirándonos <strong>en</strong> la estación. “¿Qué pasa<br />

aquí?” [Nos decíamos] cuando llegamos. ¡Ay va Dios! Todos mirándonos. Porque habían hecho<br />

propaganda, o no sé qué. Y todos hablando <strong>en</strong> euskera, y decían: “¡Son rusos, son rusos!” Todos:<br />

“¡Pero si no ti<strong>en</strong><strong>en</strong> cuernos, ahí va Dios!”. Y nosotros nos reíamos. ¡Cómo nos reíamos!<br />

“¡Qué dic<strong>en</strong> éstos, qué dic<strong>en</strong> éstos!” Y así».<br />

275. R<strong>el</strong>ato de una familia gallega. Texto inédito sobre su experi<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> la guerra.<br />

279

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!