14.04.2013 Views

Obras de SAN AGUSTÍN - 10

Obras de SAN AGUSTÍN - 10

Obras de SAN AGUSTÍN - 10

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

34 Sermón I<br />

digan, así vemos a los maniqueos obligados a confesar la concordia<br />

entre Moisés y Pablo.<br />

4. Como estos dos van <strong>de</strong> acuerdo, así también Juan va <strong>de</strong><br />

acuerdo con ellos, pues al <strong>de</strong>cir por él, no prohibe enten<strong>de</strong>r<br />

«en él»: <strong>de</strong> ese modo, todos los divinos escritos mantienen<br />

entre sí la armonía. Suele acontecer que, cuando en la oscuridad<br />

<strong>de</strong> la noche vemos pasar las nubes, nuestra vista queda perturbada<br />

por su opacidad, <strong>de</strong> manera que parece que las estrellas<br />

corren en dirección contraria a nosotros; así estos herejes, al no<br />

hallar paz en la tiniebla <strong>de</strong> su error, creen que son las divinas<br />

escrituras las que se pelean.<br />

5. Quizá repliquen que, al <strong>de</strong>cir en el principio hizo Dios<br />

el cielo y la tierra, no se refería Moisés al Verbo. Pase: no se<br />

trata <strong>de</strong>l principio que es el único Hijo <strong>de</strong> Dios, sino <strong>de</strong>l principio<br />

<strong>de</strong>l tiempo, cuando se escribió en el principio hizo Dios el<br />

cielo y la tierra. Eso no quiere <strong>de</strong>cir que ya hubiera tiempo antes<br />

<strong>de</strong> existir criatura alguna, pues nadie dirá que el tiempo es<br />

coeterno a Dios, el cual es creador <strong>de</strong> los tiempos 2 , sino que<br />

el tiempo comenzó a existir con el cielo y la tierra. Si alguien<br />

lo entien<strong>de</strong> así, reconociendo, sin embargo, la distancia entre el<br />

Creador y la criatura, para no <strong>de</strong>cir que lo que Dios hizo es<br />

coeterno al que lo hizo, aceptará sin duda el número <strong>de</strong> las<br />

divinas personas en aquel texto en que se dice: hagamos al<br />

hombre a nuestra imagen y semejanza 7 ', y también: hizo Dios<br />

al hombre a imagen <strong>de</strong> Dios. Diríamos que, aunque no se viese<br />

4. Et quoniam sicut isti dúo sibi, sic etiam Ioannes consentit ambobus;<br />

quia ita dixit, per ipsum, ut in ipso intellegi non prohibeat.<br />

CAPUT IV.—Omnia divina scripta ínter se pacata consistunt. Sed<br />

quemadmodum solet acci<strong>de</strong>re, ut quando transeúntes nubes per obscura<br />

noctis intuemur, earum calígine sic acies nostra turbetur, ut in contrarium<br />

nobis si<strong>de</strong>ra currere vi<strong>de</strong>antur; sic isti haeretici, quia in sui erroris nubilo<br />

pacem non inveniunt, vi<strong>de</strong>tur eis potius divina Scriptura rixari.<br />

CAPUT V.—5. Fortassis dicant, non <strong>de</strong> Verbo Dei dictum esse,<br />

ln principio fecit Deus caelum et terram. Fac esse, non in principio, quod<br />

est unicus Filius Dei; sed in principio temporis dictum intellegatur quod<br />

scriptum est, ln principio fecit Deus caelum et terram: non quia iam<br />

erat tempus, antequam esset ulla creatura (non enim vel tempus esse<br />

coaeternum quisquam dixerit Deo, qui est conditor temporum), sed ut<br />

cum cáelo et térra esse coeperit tempus. Si ergo quisque sic intellegat,<br />

cognoscens duntaxat creaturae Creatorisque distantiam, ne coaeternum<br />

Deo qui fecit, dicat esse quod fecit; certe vel in illo verbo elucebit<br />

numerus personarum, ubi dictum est, Faciamus hominem ad imaginem<br />

2 El <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> esta i<strong>de</strong>a pue<strong>de</strong> encontrarse en Confesiones XI 13,15-14,17.<br />

3 El ver en el plural «hagamos» una indicación <strong>de</strong> la Trinidad <strong>de</strong> personas<br />

pertenece a la más antigua tradición cristiana, que remonta a los Apologistas.<br />

Véase TEÓFILO DE ANTIOQUÍA, A Autólico II 18; S. JUSTINO, Diálogo con Trifón<br />

62,1-2; S. IRENEO, Contra los herejes IV 38,3.<br />

Concordancia entre Gen 1,1 y ]n 1,1 contra los maniqueos 35<br />

claro esto, a saber, que bajo la fórmula <strong>de</strong> unidad se insinúa<br />

a los inteligentes la Trinidad, todavía los pru<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong>berían<br />

aceptar que el principio <strong>de</strong>l Génesis no contradice al principio<br />

<strong>de</strong>l Evangelio. Sólo los impru<strong>de</strong>ntes pue<strong>de</strong>n pensar eso. En<br />

efecto, tenemos en las Escrituras innumerables ejemplos <strong>de</strong> tales<br />

expresiones. El mismo Señor dice: Pero yo os digo que no juréis<br />

en absoluto, ni por el cielo, porque es el trono <strong>de</strong> Dios, ni por<br />

la tierra, porque es el escabel <strong>de</strong> sus pies. ¿Acaso porque no se<br />

nombra a sí mismo 4 negarán que Cristo está sentado en el cielo?<br />

Así también dice el Apóstol: ¡Oh profundidad <strong>de</strong> la riqueza, <strong>de</strong><br />

la sabiduría y ciencia <strong>de</strong> Dios! ¡Cuan insondables son sus <strong>de</strong>signios<br />

e inescrutables sus caminos! En efecto, ¿quién conoció el<br />

pensamiento <strong>de</strong>l Señor? ¿O quién fue su consejero? ¿O quién<br />

le dio primero, que pue<strong>de</strong> reclamar <strong>de</strong>volución? Porque <strong>de</strong> él,<br />

por él y en él son todas las cosas. A él la gloria por los siglos <strong>de</strong><br />

los siglos. Tampoco aquí se hace mención expresa <strong>de</strong>l Hijo.<br />

Dice el Apóstol que uno es el Dios y Señor, <strong>de</strong>l cual todo, por el<br />

cual todo, en el cual todo. ¿Por qué entonces estos maniqueos<br />

han preferido a Moisés, para oponerlo al evangelista Juan, y no<br />

han querido oponerle al apóstol Pablo? Porque quieren persuadir<br />

al público inexperto <strong>de</strong> que se contradicen los dos Testamentos,<br />

y así se valen <strong>de</strong> un testigo para rechazar al otro. Eso es<br />

lo que profesan en su error. Si tuviésemos otro hereje que en su<br />

loco furor tratara <strong>de</strong> <strong>de</strong>mostrar a los inexpertos que el Nuevo<br />

et similitudinem nostram; et, Fecit Deus hominem ad imaginem Dei<br />

(Gen 1,26.27). Quanquam etiamsi non appareret, et sub unitatis appellatione<br />

Trinitas inf26]tellegentibus insinuaretur; non i<strong>de</strong>o contrarium principio<br />

Geneseos, Evangelii principium vi<strong>de</strong>ri <strong>de</strong>buit pru<strong>de</strong>ntibus: non<br />

enim vi<strong>de</strong>ri nisi impru<strong>de</strong>ntibus potuit. Habemus enim talium in Scripturis<br />

locutionum innúmera exempla. Ipse Dominus loquens ait: Ego autem<br />

dico vobis, non iurare omnino, ñeque per caelum, quia se<strong>de</strong>s Dei est;<br />

ñeque per terram, quia scabellum est pedum eius (Mt 5,34 et 35). Numquid<br />

propterea quia ibi se non nominat, fortasse negaturi sunt quod<br />

se<strong>de</strong>at Christus in cáelo? ítem dicit Apostolus, O altitudo divitiarum<br />

sapientiae et scientiae Dei! quam inscrutabilia sunt iudicia eius, et investigabiles<br />

viae ipsius! Quis enim cognovit sensum Domini? aut quis consiliarius<br />

illi fuit? aut quis prior <strong>de</strong>dit ei, et retribuetur ei? Quoniam ex<br />

ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia: ipsi gloria in saecula saeculorum<br />

(Rom 11,33-36). Etiam hic Filií mentio nominatim non facta est. Unum<br />

dicit esse Apostolus Deum et Dominum, ex quo omnia, per quem omnia,<br />

in quo omnia. Cur ergo isti Moysen sibi elegerunt, quem Ioanni evangelistae<br />

opponerent, Paulum autem apostolum ei opponere noluerunt? Quia<br />

scilicet imperitis hominibus dúo Testamenta persua<strong>de</strong>re voluerunt esse<br />

contraria; ut uno teste utantur, alterum respuant. Hoc enim profitetur<br />

error ipsorum. Nam si esset alius, cuius ítem <strong>de</strong>mentissimus furor ipsum<br />

4 Lo que San Agustín afirma aquí es que el argumento e silentio no es<br />

válido.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!