el ii marqués de los vélez y la guerra contra los moriscos 1568-1571 ...
el ii marqués de los vélez y la guerra contra los moriscos 1568-1571 ...
el ii marqués de los vélez y la guerra contra los moriscos 1568-1571 ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
La obligada retirada <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>guerra</strong> V<br />
aqui, a don<strong>de</strong> no <strong>la</strong> ha sino mucha hambre” 259 . Pensó don Juan resolver su problema<br />
pasando, <strong>el</strong> primero <strong>de</strong> abril, a otro punto que le ofreciera seguridad y comida: “Con<br />
<strong>el</strong> hambre que agora pasan, con muchos <strong>los</strong> idos; pero bien creo que al arrancar <strong>de</strong> aqui,<br />
que sera si pudiere mañana o esotro día, volveran <strong>la</strong> mayor parte d<strong>el</strong><strong>los</strong>” 260 .<br />
En <strong>la</strong> fortaleza <strong>de</strong> Cantoria, y antes <strong>de</strong> proseguir su avance por <strong>el</strong> río, <strong>el</strong><br />
general dispuso <strong>la</strong> expulsión <strong>de</strong> <strong>los</strong> <strong>moriscos</strong> d<strong>el</strong> señorío v<strong>el</strong>ezano -incluyendo<br />
<strong>los</strong> <strong>de</strong> Mu<strong>la</strong> y otras vil<strong>la</strong>s murcianas- y encargó <strong>la</strong> operación al alcal<strong>de</strong> mayor<br />
<strong>de</strong> Lorca, Huerta <strong>de</strong> Sarmiento. Para <strong>el</strong>lo dio ór<strong>de</strong>nes precisas al oficial real <strong>de</strong><br />
cómo <strong>de</strong>bía realizarse <strong>la</strong> expatriación, comenzaba así <strong>el</strong> censo <strong>de</strong> <strong>moriscos</strong>, unos<br />
784 concentrados en <strong>la</strong> iglesia <strong>de</strong> Santiago 261 . Entre tanto, D. Juan <strong>de</strong> Austria<br />
resolvía <strong>el</strong> problema <strong>de</strong> organización, pues <strong>el</strong> comendador mayor se encargaba<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> logística, solicitando <strong>el</strong> 30 <strong>de</strong> marzo al rey <strong>el</strong> reforzamiento <strong>de</strong> <strong>la</strong> cercana<br />
fortaleza <strong>de</strong> Oria, para que ésta sirviese <strong>de</strong> punto <strong>de</strong> apoyo militar a Cantoria en<br />
<strong>el</strong> proceso <strong>de</strong> reducción 262 .<br />
Los saqueos <strong>de</strong> <strong>los</strong> soldados y su indisciplina eran uno <strong>de</strong> <strong>los</strong> problemas que<br />
aparecían como más difíciles <strong>de</strong> resolver para que <strong>los</strong> <strong>moriscos</strong> se redujesen con<br />
todas <strong>la</strong>s garantías. Por <strong>el</strong>lo, y <strong>de</strong> sintonía con <strong>el</strong> p<strong>la</strong>n trazado, <strong>el</strong> 3 <strong>de</strong> abril don Juan<br />
<strong>de</strong> Austria levantaba su campamento y continuaba su avance por <strong>el</strong> río. Ajeno a<br />
<strong>los</strong> p<strong>la</strong>nes militares, un cronista resume <strong>la</strong> estancia d<strong>el</strong> general en esta pob<strong>la</strong>ción<br />
como sigue: “Paso <strong>la</strong> vu<strong>el</strong>ta <strong>de</strong> Cantoria, y <strong>de</strong>jando <strong>de</strong> presido en aqu<strong>el</strong><strong>la</strong> fortaleza, que<br />
hallo <strong>de</strong>spob<strong>la</strong>da, al capitan Bernardino <strong>de</strong> Quesada con una compañia <strong>de</strong> infanteria y<br />
otra <strong>de</strong> cabal<strong>los</strong>, partio <strong>de</strong> aqu<strong>el</strong> alojamiento a tres <strong>de</strong> abril, y se fue a Surgena” 263 . Sin<br />
embargo lo que no sabía era que <strong>el</strong> rey <strong>de</strong>sautorizaba a su hermano <strong>el</strong> 6 <strong>de</strong> abril,<br />
or<strong>de</strong>nando al alcal<strong>de</strong> <strong>de</strong> Lorca que paralizase cualquier intento <strong>de</strong> expulsar a <strong>los</strong><br />
<strong>moriscos</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> Vélez 264 .<br />
196<br />
Des<strong>de</strong> <strong>la</strong> marcha <strong>de</strong> don Juan, pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>cirse que Cantoria quedaba en <strong>la</strong><br />
259 CODOIN, pp. 83-84. D. Juan <strong>de</strong> Austria a F<strong>el</strong>ipe II. Cantoria, 30 <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 1570. Reproducimos<br />
<strong>la</strong> carta en <strong>el</strong> apéndice documental.<br />
260 CODOIN, p. 84. Reproducimos <strong>la</strong> carta en <strong>el</strong> apéndice documental.<br />
261 TAPIA GARRIDO, J.A.: “Expulsión..., op. cit., p. 7-8.<br />
262 A.G.S., Cámara <strong>de</strong> Castil<strong>la</strong>, leg. 2156, p. 24.<br />
263 MARMOL CARVAJAL, Luis d<strong>el</strong>: Historia d<strong>el</strong> reb<strong>el</strong>ión..., op. cit., p. 236.<br />
264 A.G.S., Cámara <strong>de</strong> Castil<strong>la</strong>, leg. 2156, p. 28. F<strong>el</strong>ipe II al Alcal<strong>de</strong> Mayor <strong>de</strong> Lorca. Córdoba, 23 <strong>de</strong><br />
abril <strong>de</strong> 1570.<br />
265 A.G.S., Cámara <strong>de</strong> Castil<strong>la</strong>, leg. 2156, p. 24. F<strong>el</strong>ipe II a D. Luis <strong>de</strong> Requesens. Córdoba, 8 <strong>de</strong> abril<br />
<strong>de</strong> 1570.