pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap
pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap
pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ar<strong>en</strong>aza kobazuloa<br />
162<br />
C5. Ar<strong>en</strong>aza kobazuloko unidade grafi ko<strong>en</strong> banaketa topografi koa.<br />
OREIN EMEEN GELEA / UROEN PANELA / SAKONEKO ZEINUAK /<br />
SALA DE LAS CIERVAS PANEL DE LOS UROS SIGNOS DEL FONDO<br />
OREIN EMEA / CIERVA 12 - -<br />
OREIN ARRA / CIERVO - 1 -<br />
UROA / URO - 3 -<br />
ZALDIA / CABALLO - 1 -<br />
ANTROPOMORFOA / ANTROPOMORFO - 1 -<br />
PUNTUA BAKARREAN / PUNTO AISLADO 3 - -<br />
TRAZU TALDEA /GRUPO DE TRAZOS 1 1 0<br />
PUNTUEN LERROA / LÍNEA DE PUNTOS - - 1<br />
ZEINUA / SIGNO - - 1<br />
agertz<strong>en</strong> dira zaldia eta fi guratiboak ez diran beste margo batzuk—. Azk<strong>en</strong> unidade topografi<br />
koa zeinu angeluzuz<strong>en</strong> batez eta lerrokatutako puntu gorriz osatuta dago, besteetan ez<br />
dagozanak. Beraz, ikonografi a oso ondo antolatuta dago, eremu bakotxean mota jakin bateko<br />
irudiak agertz<strong>en</strong> diralako.<br />
AUKERATUTAKO HORMA-ZATIAK<br />
Apaindutako eremuetan artistek horma-zati jakin batzuk aukeratu ebezan grafi ak egiteko, eta<br />
z<strong>en</strong>bait berezitasun ikusi geinke irudiak antolatzerakoan. Beraz, aztertu egingo dogu zelan<br />
kokatu ziran irudi batzuk eta besteak euskarriari jagokonez eta irudi<strong>en</strong> eur<strong>en</strong> <strong>arte</strong>ko erlazinoari<br />
jagokonez.<br />
Alde batetik, orein eme<strong>en</strong> gelak maila bi ditu, irudiak azaltzerakoan arestian bereiztu ditugunak.<br />
Leh<strong>en</strong><strong>en</strong>goa grafi agune edo eremu nagusia da, eta lau irudi eta sakabanatutako puntu batzuk<br />
baino ez ditu. Erraz heldu leiteke guztiotara, gaur eguneko zorutik hur dagoz-eta, metro batera<br />
gitxi gora behera. Altuera gitxira badagoz be, formatoak osorik hartz<strong>en</strong> dau, eta gainditu<br />
be egit<strong>en</strong> dau, artistear<strong>en</strong> esku<strong>en</strong> eremua, 70-80 z<strong>en</strong>timetro bit<strong>arte</strong>ko diametrokoa izan ohi<br />
C.5<br />
C5. Distribución topográfi ca de las unidades gráfi cas de la cueva<br />
de Ar<strong>en</strong>aza.<br />
Resulta especialm<strong>en</strong>te signifi cativa la utilización de una temática concreta <strong>en</strong> cada unidad topográfi<br />
ca. Así, la sala de las ciervas únicam<strong>en</strong>te conti<strong>en</strong>e esta especie animal, acompañada de puntos<br />
aislados, mi<strong>en</strong>tras que <strong>en</strong> el panel de los uros la fi gura c<strong>en</strong>tral es la <strong>del</strong> bóvido, si<strong>en</strong>do secundarias<br />
una repres<strong>en</strong>tación de équido y otras incisiones no fi gurativas. La última unidad topográfi ca se compone<br />
de un signo rectangular y de una alineación de puntos rojos, aus<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> el resto. En defi nitiva,<br />
la iconografía está perfectam<strong>en</strong>te estructurada, recurri<strong>en</strong>do a un tipo concreto de repres<strong>en</strong>taciones<br />
para cada ámbito decorado.<br />
LOS LIENZOS SELECCIONADOS<br />
D<strong>en</strong>tro de los ámbitos decorados los artistas seleccionaron determinados li<strong>en</strong>zos <strong>en</strong> los que plasmar<br />
sus grafías, si<strong>en</strong>do posible observar ciertas difer<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> el modo <strong>en</strong> el que se organizan. Por tanto,<br />
a continuación nos c<strong>en</strong>traremos <strong>en</strong> estudiar la disposición espacial de las repres<strong>en</strong>taciones con<br />
respecto al soporte y con relación a sí mismas.<br />
Así, la sala de las ciervas, cu<strong>en</strong>ta con dos niveles que ya difer<strong>en</strong>ciábamos a la hora de describir las<br />
fi guras.<br />
El primero es el espacio principal de la sala, que únicam<strong>en</strong>te cu<strong>en</strong>ta con cuatro fi guras y algunos<br />
puntos aislados. El acceso a todas ellas es cómodo aunque se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran a poca distancia <strong>del</strong><br />
suelo actual, un metro más o m<strong>en</strong>os. A pesar de <strong>en</strong>contrarse a una altura baja, el formato ti<strong>en</strong>de a<br />
agotar e incluso superar el campo manual <strong>del</strong> artista, que se considera conv<strong>en</strong>cionalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong>tre 70<br />
y 80 cm de diámetro (LEROI-GOURHAN, 1983: 19), como se despr<strong>en</strong>de de las medidas máximas<br />
de dos de las ciervas completas que rondan los 90 cm. <strong>Las</strong> otras dos, por el contrario, son repres<strong>en</strong>taciones<br />
parciales que solam<strong>en</strong>te compr<strong>en</strong>d<strong>en</strong> la cabeza y el inicio de la línea cérvico-dorsal<br />
de las ciervas, y por lo tanto su tamaño es mucho m<strong>en</strong>or. <strong>Las</strong> fi guras de la pared izquierda se han<br />
repres<strong>en</strong>tado muy próximas <strong>en</strong>tre sí y afrontadas, aunque la segunda a una altura algo superior.<br />
Por el contrario, las otras dos se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes paneles pero ori<strong>en</strong>tadas ambas hacia la<br />
izquierda, es decir, hacia el interior de la sala.<br />
Asc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do una rampa accedemos al grueso de las repres<strong>en</strong>taciones, que se localizan <strong>en</strong> un<br />
reducido espacio <strong>en</strong> el que no se puede mant<strong>en</strong>er la postura erguida, puesto que ronda <strong>en</strong> torno<br />
al metro y medio de altura. Se trata de un pequeño corredor formado <strong>en</strong> su p<strong>arte</strong> más próxima<br />
según se asci<strong>en</strong>de la rampa por dos hoyas laterales de erosión -con un recorrido de dos metros y<br />
medio- que dan lugar a cuatro concavidades aprovechadas por los artistas para la realización de las<br />
grafías. El espacio resultante <strong>en</strong>tre los extremos de la primera hoya según se accede es de 102 cm<br />
y 86 cm <strong>en</strong>tre los picos que sobresal<strong>en</strong> <strong>en</strong> los márg<strong>en</strong>es de cada una de las dos concavidades <strong>en</strong>-<br />
La cueva de Ar<strong>en</strong>aza<br />
163