pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap
pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap
pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ar<strong>en</strong>aza kobazuloa<br />
160<br />
92. Arco A eta Llonín kobazuloetan puntu<strong>en</strong> lerro<strong>en</strong> bidez egindako<br />
zeinu angeluzuz<strong>en</strong>ak.<br />
Beraz, ikonografi a ia-ia gai bakarrekoa da, oreinar<strong>en</strong> inguruan, horrelakoak dira-ta kobazuloan<br />
aurkitz<strong>en</strong> diran irudi zoomorforik gehi<strong>en</strong>ak. Badagoz be uro batzuk, zaldi bat eta<br />
andrazkoar<strong>en</strong> irudi bat.<br />
Dana dala, kontuan hartu behar dogu Ar<strong>en</strong>aza kobazuloak aldaketa handiak jasan dituala<br />
meagintzagaitik eta horrek eragin handia izango ebala horma-irudietan orokorrean. Horretara,<br />
bada, galeria nagusian kalte handiak eragin ziran, uro<strong>en</strong> panelar<strong>en</strong> aurrez aurre dagoan<br />
horma guztiz barr<strong>en</strong>atua izan zalako; hori dala-ta, ezinezkoa da esatea inoizkoan paleolitoko<br />
zeozelango irudir<strong>en</strong> bat izango eban ala ez.<br />
APAINDUTAKO EREMUAK<br />
Hiru unidade tipografi koetako bakotxak ezaugarri ezbardinak ditu, irudiei jagok<strong>en</strong>ez ez eze<br />
irudiak dagozan lekuetara heltzeko erraztasunari jagokonez be.<br />
Orein eme<strong>en</strong> gelea kobazuloar<strong>en</strong> sarreratik hurr<strong>en</strong> dagoana da (barrurantz joanda ataritik 110<br />
metro ingurura dago) bertara heltzeko gatx eta kobazuloar<strong>en</strong> ohiko ibilguneetatik ap<strong>arte</strong>; horrek<br />
esan gurako leuke bertan bizi zan giza-taldeko bakar batzuk baino ez zirala horra joango<br />
edo, danak joatekotan behintzat, talde txikiak joango zirala bakotxean. Uro<strong>en</strong> panelak, ostera,<br />
ezaugarri guztiz kontrakoak ditu aurrekoar<strong>en</strong> aldean. Margoak barrurago dagozan arr<strong>en</strong>,<br />
erraz heldu leiteke bertara. Panela galeria nagusian dago, heltzeko inolako arazorik ez daukan<br />
t<strong>en</strong>plete bat<strong>en</strong> ganean hain zuz<strong>en</strong> be, eta urrunetik ikusi leike galeria nagusitik sartz<strong>en</strong> dan<br />
edonork, justu aitatu dogun sarrera mugatuar<strong>en</strong> kontrakoa. Azk<strong>en</strong><strong>en</strong>go unidade tipografi koari<br />
jagokonez, askoz be barrurago dago, kobazuloar<strong>en</strong> ibiliteko moduko esparruar<strong>en</strong> amaiera<br />
markatzeko asmoagaz eginda beharbada (Castillo kobazuloan horixe gertatz<strong>en</strong> da hain zuz<strong>en</strong><br />
be), baina hipotesi hutsa da hori eta ezin leiteke egiaztatu inola be. Dana dala, bertaraino<br />
heltzeko eta grafi ei erreparatzeko ez dago inolako arazorik, eta horrek esan gura dau haraino<br />
barruraino heltz<strong>en</strong> zan edonork ikusi eikean grafi a zala.<br />
Deigarria da, edozelan be, apaindutako eremu bakotxari mota jakin bateko irudiak jagokozala.<br />
Beraz, aukeraketa egin da, alde batetik, kobazuloko leku berezi batzuk erabili diralako<br />
dana dalako beharrizan artistiko<strong>en</strong> arabera eta, beste alde batetik, erabilitako gaiak be ezbardinak<br />
diralako leku<strong>en</strong> arabera, hurr<strong>en</strong>go taula honetan ikusi leitekeanez:<br />
Oso adierazgarria da unidade topografi ko bakotxean gai jakin bat erabili izana. Horretara,<br />
bada, orein eme<strong>en</strong> gela deitutakoan orein emeak baino ez dagoz —eta puntu sakabanatu<br />
batzuk be— eta uro<strong>en</strong> panela deitutakoan irudi nagusia uroar<strong>en</strong>a da —bigarr<strong>en</strong> mailakotzat<br />
92. Signos rectangulares a base de líneas de puntos <strong>en</strong> las cuevas<br />
<strong>del</strong> Arco A y de Llonín.<br />
De todas maneras, debemos t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta que Ar<strong>en</strong>aza ha sufrido unas alteraciones muy importantes<br />
que han podido afectar al conjunto de las evid<strong>en</strong>cias parietales de manera directa. Cabe decir<br />
que la galería principal ha sido muy castigada por las labores mineras y justo la pared <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>te <strong>del</strong><br />
panel de los uros ha sido completam<strong>en</strong>te barr<strong>en</strong>ada, por lo que es imposible conocer si <strong>en</strong> algún<br />
mom<strong>en</strong>to pudo cont<strong>en</strong>er algún tipo de evid<strong>en</strong>cias artísticas paleolíticas.<br />
LOS ÁMBITOS DECORADOS<br />
Cada una de las tres unidades topográfi cas pres<strong>en</strong>ta unas características difer<strong>en</strong>tes, no sólo <strong>en</strong> lo<br />
que respecta al tipo de repres<strong>en</strong>taciones que albergan, sino también respecto a la accesibilidad a<br />
cada una de ellas.<br />
La sala de las ciervas es la más cercana a la <strong>en</strong>trada de la cueva (se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra a unos 110 metros <strong>en</strong><br />
el interior de la cavidad) pero su acceso pres<strong>en</strong>ta verdaderas difi cultades y se sitúa fuera <strong>del</strong> ámbito<br />
de tránsito principal de la cueva, lo que <strong>en</strong> principio se puede considerar como una int<strong>en</strong>ción por<br />
restringir su disfrute a determinados sectores <strong>del</strong> grupo o, por lo m<strong>en</strong>os, a realizarlo <strong>en</strong> visitas muy<br />
reducidas de personas. En cambio, el panel de los uros pres<strong>en</strong>ta unas características diametralm<strong>en</strong>te<br />
opuestas a las de la unidad anterior. Aunque el conjunto se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> una zona más profunda<br />
es, por el contrario, de fácil acceso. El panel se sitúa <strong>en</strong> la galería principal sobre un templete al que<br />
se llega sin ningún tipo de difi cultades y observable a una distancia considerable para cualquier<br />
persona que se ad<strong>en</strong>tre por la galería principal, idea que contrasta con el acceso reservado que<br />
com<strong>en</strong>tábamos anteriorm<strong>en</strong>te. En lo que respecta a la última unidad topográfi ca, ésta se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra<br />
<strong>en</strong> una zona mucho más profunda, ubicación posiblem<strong>en</strong>te relacionada con una int<strong>en</strong>ción de indicar<br />
el fi nal de la cueva transitada (así sucede <strong>en</strong> otros casos como la cueva <strong>del</strong> Castillo), aunque no se<br />
trata más que de una hipótesis que difícilm<strong>en</strong>te se puede corroborar. De todas las maneras, tanto<br />
su acceso como su observación no pres<strong>en</strong>tan ningún tipo de problemas, lo que evid<strong>en</strong>cia que se<br />
trataba de una grafía asumida por todos aquellos que se ad<strong>en</strong>traban hasta dicho punto.<br />
Resulta llamativo que a cada uno de los espacios decorados les corresponde repres<strong>en</strong>taciones de<br />
distinto tipo. Por lo tanto, no solam<strong>en</strong>te se han seleccionado unas determinadas zonas de la cueva<br />
<strong>en</strong> función de unas necesidades artísticas que desconocemos, sino que la temática también se ha<br />
distribuido de una manera int<strong>en</strong>cionada como se observa <strong>en</strong> la sigui<strong>en</strong>te tabla:<br />
92<br />
La cueva de Ar<strong>en</strong>aza<br />
161