03.04.2013 Views

pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap

pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap

pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

El Rincón kobazuloa<br />

122<br />

Enparaduko grafi a-multzoa kobazuloar<strong>en</strong> barrualdean<br />

dago, azk<strong>en</strong>era dagozan gela bietan.<br />

Biak be oso ilunak dira eta lan egiteko<br />

ez dira batere leku erosoak eta egokiak. Gela<br />

bat<strong>en</strong> zein bestean ezin da zutunik egon. Artear<strong>en</strong><br />

aldetik interesik gehi<strong>en</strong> daukan panela<br />

—oreina eta uroa erakust<strong>en</strong> deuskuna— gela<br />

bion <strong>arte</strong>ko pasabidean dago egon, batetik<br />

bestera joateko etzunda ibili behar dan lekuan<br />

hain zuz<strong>en</strong>, eta irudiak ezin dira ikusi<br />

modu erosoan.<br />

V<strong>en</strong>ta de la Perra kobazuloan ez bezala, El<br />

Rincón kobazuloa ez da irudiak ikusteko<br />

leku egokia eta ezin dira leku beretik ikusi<br />

panel batzuk eta besteak.<br />

AUKERATUTAKO HORMA-ZATIAK<br />

Nahiz eta El Rincón kobazuloan aurkitz<strong>en</strong><br />

diran grafi ak gitxi izan, deigarria da teknika<br />

ugari erabili izana eta hain bereiztuta dagozan<br />

eremuetan sakabanatuta egotea irudiak.<br />

Kanpoaldeko grabatuak kare-harrizko maila<br />

edo banketear<strong>en</strong> zoruan agertz<strong>en</strong> dira, Paleolitoko<br />

<strong>arte</strong>an ezohikoa dana, nahiz eta, leh<strong>en</strong><br />

esan dogunez, aldam<strong>en</strong>ean dagoan V<strong>en</strong>ta de<br />

la Perra kobazuloan be holakorik aurkitu.<br />

Margoak dituan barrualdeko leh<strong>en</strong><strong>en</strong>go gelan,<br />

eta beharbada margotzeko moduko horma<br />

zati handirik ez dagoalako eta altuerarik<br />

ez daukalako, irudiak goialdeko sabaian egin<br />

ziran. Estalagmita-zutoineko puntu gorriak<br />

berak be sabaia ikutz<strong>en</strong> dau.<br />

Azk<strong>en</strong>era dagoan gelan grafi etarako erabilitako<br />

euskarriak oraindik eta ugariagoak dira.<br />

Irudi-talde nagusia —oreina eta uroa erakust<strong>en</strong><br />

deuskuna— goitik beherako horma garbian<br />

egindako bakarra da, nahiz eta hormea<br />

apur bat arkututa eta aurrerantza okertuta<br />

egon behealdean. Enparaduko irudiak sabaian,<br />

estalagmita zutoietan eta bestelako espeleotema<br />

edo tolesdura eta zuloetan dagoz,<br />

zuz<strong>en</strong>ean ikust<strong>en</strong> ez diranak.<br />

Euskarri<strong>en</strong> ugaritasun horrek zerikusia izan<br />

leike margotzeko horma zati garbi gitxi egoteagaz,<br />

horrelakorik ia ez dago-ta kobazuloar<strong>en</strong><br />

azk<strong>en</strong> zatian. Edozelan be, barrualdeko<br />

leh<strong>en</strong><strong>en</strong>go gelan badagoz egon erabilteko<br />

moduko horma zati handiak, baina, ostera,<br />

horreetan ez dago irudirik.<br />

El resto <strong>del</strong> dispositivo gráfi co se localiza al interior de la cavidad, <strong>en</strong> las dos salas fi nales. En ambas<br />

la visibilidad es muy corta y las condiciones de trabajo son realm<strong>en</strong>te complicadas e incómodas.<br />

En ninguna de las dos se puede mant<strong>en</strong>er una postura erguida. De hecho, el panel de mayor interés<br />

artístico –ciervo y uro- se localiza <strong>en</strong> la zona de paso <strong>en</strong>tre las salas fi nales, donde la galería se<br />

estrecha hasta el punto de obligar al tránsito tumbado, si<strong>en</strong>do imposible observar el panel <strong>en</strong> unas<br />

condiciones más dist<strong>en</strong>didas.<br />

Al contrario de V<strong>en</strong>ta de la Perra, no se trata de un espacio de contemplación y ni siquiera se pued<strong>en</strong><br />

divisar varios paneles desde un mismo punto.<br />

La cueva de El Rincón<br />

KANPOALDE-KO ATARIA / BARRUALDEKO BARRUALDEKO<br />

BIGARREN GELEA / HIRUGARREN GELEA /<br />

VESTÍBULO EXTERIOR SEGUNDA SALA INTERIOR TERCERA SALA INTERIOR<br />

OREINA / CIERVO - - 1<br />

UROA / URO - - 1<br />

BOBINOA / BOVINO - 1 -<br />

ATZAMARREZ EGINDAKO MARRAK / SURCOS DIGITALES - 1 1<br />

TRAZU TALDEAK / GRUPO DE TRAZOS 1 - -<br />

PUNTUAK / PUNTOS - 1 -<br />

ORBANAK ETA TRAZUAK / MANCHAS Y TRAZOS - - 10<br />

LOS LIENZOS SELECCIONADOS<br />

A pesar de que el conjunto <strong>del</strong> Rincón es especialm<strong>en</strong>te<br />

reducido, llama la at<strong>en</strong>ción la variedad<br />

de técnicas aplicadas así como la distribución<br />

de los motivos <strong>en</strong> ámbitos bi<strong>en</strong> difer<strong>en</strong>ciados.<br />

<strong>Los</strong> grabados exteriores se localizan sobre el<br />

suelo de una banqueta caliza, situación poco<br />

común <strong>en</strong> el <strong>arte</strong> paleolítico aunque, como hemos<br />

señalado, está pres<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la cueva contigua<br />

de V<strong>en</strong>ta de la Perra.<br />

En la primera sala interior decorada, quizás por<br />

la aus<strong>en</strong>cia de li<strong>en</strong>zos espaciosos <strong>en</strong> las paredes<br />

y por la escasa altura, las repres<strong>en</strong>taciones<br />

han sido trazadas por el techo. Incluso el punto<br />

rojo sobre el pilón estalagmítico se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong><br />

contacto con éste.<br />

En la última sala, la variedad de soportes utilizados<br />

es todavía mayor. Solam<strong>en</strong>te el principal<br />

conjunto de fi guras, ciervo y uro, se localiza<br />

sobre un li<strong>en</strong>zo vertical ligeram<strong>en</strong>te arqueado<br />

e inclinado hacia <strong>del</strong>ante <strong>en</strong> su tramo inferior.<br />

123<br />

El resto de motivos se localizan <strong>en</strong> el techo, <strong>en</strong><br />

pilones estalagmíticos u otro tipo de espeleotemas<br />

o <strong>en</strong> pliegues y recovecos sin visibilidad<br />

directa.<br />

Cabe decir que la variedad de soportes puede<br />

estar <strong>en</strong> relación con la escasa disponibilidad de<br />

li<strong>en</strong>zos amplios aptos para ser decorados, no<br />

pres<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> el último tramo de la cavidad. De<br />

todas maneras, la primera sala interior dispone de<br />

paredes espaciosas susceptibles de ser utilizadas<br />

pero que, por el contrario, se manti<strong>en</strong><strong>en</strong> intactas.<br />

C.4

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!