pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap
pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap
pdf. Los albores del arte en Las Encartaciones - creap
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
El Rincón kobazuloa<br />
120<br />
65. El Rincón kobazuloko oreinar<strong>en</strong> hanketarako paraleloak eta<br />
azkona.<br />
dira eta atzealdeko hankak plano berean margotuta dagoz, alkarr<strong>en</strong> ganeko “Y” bi balira lez.<br />
Aitagarria da animaliar<strong>en</strong> bizkarrar<strong>en</strong> ganean agertz<strong>en</strong> dan azkona; azkon horrek atzealdean<br />
lerro txikiz osaturiko serie paralelo bi daukaz, litsak balira lez. Horrelakorik ez da inon aurkitu<br />
kantaurialdean eta bakarrik dauka lotura zuz<strong>en</strong>a Cosquer kobazuloagaz (Marsella, Frantzia),<br />
han animali<strong>en</strong> grabatu bitan behintzat agertz<strong>en</strong> da-ta (GONZÁLEZ SAINZ, GARATE<br />
MAIDAGAN, 2006). Behealdeko animalia uroa da, oso egoera txarrean dagoana eta nekez<br />
ikusi leitekeana. Antza danez, animaliar<strong>en</strong> goialdea baino ez da adierazot<strong>en</strong>, eta lerro batzuk<br />
dagoz, itxura bat<strong>en</strong> animaliar<strong>en</strong> irudiagaz zerikusirik ez izan eta hirugarr<strong>en</strong> irudirik be osatz<strong>en</strong><br />
ez dab<strong>en</strong>ak. Uroak be azkona dauka, paparretik sartuta, baina oraingo honetan ez daukaz<br />
aitatutako lerrotxu edo litsak.<br />
Aitatutako irudion aurrez aurre, gelako sarrerarako katazuloar<strong>en</strong> gane-ganean, barriro be<br />
ikust<strong>en</strong> dira atzamarrez egindako marrak, ez fi guratiboak, kalzitar<strong>en</strong> ganean egindakoak.<br />
Gelako <strong>en</strong>paraduko irudiak barrualdean dagoz, geleak leku gehiago hartz<strong>en</strong> dau<strong>en</strong> eremuan,<br />
baina ez dira ez garrantzi handikoak. Han-hor-hem<strong>en</strong> egindako orban, puntu eta lerro gorriak<br />
dira eta osatzekotan kasu bakar bat<strong>en</strong> baino ez eb<strong>en</strong> osatuko irudi fi guratibor<strong>en</strong> bat, gaur egun<br />
galduta dagoan arr<strong>en</strong>. Dana dala, ez dagoz beste barik kokatuta, gelear<strong>en</strong> egiturear<strong>en</strong> arabera<br />
jarritakoak emot<strong>en</strong> dabelako. Hau da, gelear<strong>en</strong> erdialdean, zutoin estalagmitiko bat<strong>en</strong> ganean,<br />
tinta orbana dago, edo kalzita mogote bat<strong>en</strong> behealdea lerroz margotuta dago edo marra txiki<br />
bat dago gela hori eta aurrekoa lotz<strong>en</strong> dau<strong>en</strong> pasabide igaroezin bat<strong>en</strong>.<br />
Horretara ba, El Rincón kobazuloko grafi a-multzoar<strong>en</strong> zatirik handi<strong>en</strong>a marra eta orban ez<br />
fi guratiboz osatuta dago. Hortik kanpora geratz<strong>en</strong> diran bakarrak irudi multzo bi dira, bata nekez<br />
ikusi leitekean grabatu zoomorfoa eta bestea oreina eta uroa erakust<strong>en</strong> deuskuzan panela.<br />
APAINDUTAKO EREMUAK<br />
El Rincón kobazuloko irudi<strong>en</strong> kokalekua leizear<strong>en</strong> berar<strong>en</strong> egitureak guztiz baldintzatz<strong>en</strong><br />
dau. Atari handia dauka eta galeria bakarrean egit<strong>en</strong> dau barrurantza; galeria hori nahiko<br />
txikia da eta zabalera apur bat emot<strong>en</strong> deuts<strong>en</strong> hiru esparru ditu, eta horreexek erabili dira<br />
grafi ak egiteko.<br />
V<strong>en</strong>ta de la Perra kobazuloan gertatz<strong>en</strong> dan lez, atarian be egin ziran grafi ak, lerro sakonduak<br />
egiteko kalzitazko maila edo banketa bat erabili zala horretarako, eta Paleolitoko horma-<strong>arte</strong>an<br />
gitxitan jazot<strong>en</strong> zan hori.<br />
Francia) <strong>en</strong>, al m<strong>en</strong>os, un par de grabados animales<br />
(GONZÁLEZ SAINZ, GARATE MAIDA-<br />
GAN, 2006). La repres<strong>en</strong>tación inferior es un<br />
uro trem<strong>en</strong>dam<strong>en</strong>te mal conservado y de lectura<br />
muy difícil. Apar<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te se reduce a la<br />
p<strong>arte</strong> superior <strong>del</strong> animal, aunque exist<strong>en</strong> trazos<br />
que no parec<strong>en</strong> estar relacionados con la fi gura<br />
pero que tampoco conforman una tercera repres<strong>en</strong>tación.<br />
También pres<strong>en</strong>ta un v<strong>en</strong>ablo que lo<br />
atraviesa a la altura <strong>del</strong> pecho, aunque <strong>en</strong> esta<br />
ocasión no se han repres<strong>en</strong>tado los m<strong>en</strong>cionados<br />
fl ecos.<br />
Fr<strong>en</strong>te al li<strong>en</strong>zo anterior justo por <strong>en</strong>cima de la<br />
gatera de acceso a la sala se localiza, de nuevo,<br />
una serie de surcos digitales no fi gurativos, sobre<br />
la calcita.<br />
El resto de las repres<strong>en</strong>taciones de la sala se localizan<br />
al fondo, donde pasa a ser algo más espaciosa,<br />
aunque son de muy escasa <strong>en</strong>tidad. Se<br />
trata de manchas, puntos y trazos rojos diseminados<br />
que solam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> un caso podrían haber<br />
formado un motivo fi gurativo hoy <strong>en</strong> día perdido.<br />
De todas maneras, su distribución no es alea-<br />
LOS ÁMBITOS DECORADOS<br />
65. Paralelos para las patas y v<strong>en</strong>ablo <strong>del</strong> ciervo de la cueva<br />
<strong>del</strong> Rincón.<br />
toria sino que parece adecuarse a la morfología<br />
de la sala. Es decir, se ha aplicado una mancha<br />
<strong>en</strong> tinta plana sobre un pilón estalagmítico <strong>en</strong> el<br />
c<strong>en</strong>tro de la sala, se ha coloreado con trazos el<br />
extremo inferior de un mogote de calcita o se ha<br />
realizado un pequeño trazo <strong>en</strong> un orifi cio intransitable<br />
que conecta esta sala con la anterior.<br />
En defi nitiva, la mayor p<strong>arte</strong> <strong>del</strong> dispositivo gráfi<br />
co de la cueva de Rincón se limita a trazos y<br />
manchas no fi gurativos. Solam<strong>en</strong>te escapan a<br />
dicha concepción un grabado zoomorfo de difícil<br />
interpretación y un panel compuesto por s<strong>en</strong>das<br />
repres<strong>en</strong>taciones grabadas de ciervo y uro.<br />
La distribución topográfi ca <strong>del</strong> dispositivo iconográfi co de la cueva <strong>del</strong> Rincón está fuertem<strong>en</strong>te condicionada<br />
por la propia morfología de la cavidad. La exist<strong>en</strong>cia de un amplio vestíbulo que solam<strong>en</strong>te se<br />
prolonga <strong>en</strong> desarrollo mediante una única galería superior de reducidas dim<strong>en</strong>siones con tres espacios<br />
interiores ligeram<strong>en</strong>te más amplios ha marcado, sin duda, la selección de los ámbitos decorados.<br />
Tal y como sucede <strong>en</strong> la cueva de V<strong>en</strong>ta de la Perra, el área vestibular también ha sido soporte para<br />
la actividad gráfi ca, utilizando una banqueta caliza para el trazado de líneas incisas, ubicación poco<br />
común <strong>en</strong> el <strong>arte</strong> parietal paleolítico.<br />
La cueva de El Rincón<br />
121<br />
65