09.01.2013 Views

Ng¯ati Tuwharetoa (Bay of Plenty) Claims Settlement Bill

Ng¯ati Tuwharetoa (Bay of Plenty) Claims Settlement Bill

Ng¯ati Tuwharetoa (Bay of Plenty) Claims Settlement Bill

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Preamble<br />

Ngāti <strong>Tuwharetoa</strong> (<strong>Bay</strong> <strong>of</strong> <strong>Plenty</strong>)<br />

<strong>Claims</strong> <strong>Settlement</strong><br />

New (unanimous)<br />

(21) Nō te marama o Tīhema o te tau 1867 whakawhiwhia ai e Te<br />

Kōti Pāremata te poraka o Rotoitipaku ki ētahi tāngata tekau<br />

ā, ko te poraka o Tawhitinui i whakawhiwhia ki ētahi tāngata<br />

tekau mā tōru. I whakawhiwhia ēnei tāngata i te mea ko rātou<br />

te hunga whai pānga ki aua whenua ā, kāore rātou i kuhu ki<br />

ngā mahi ‘‘hara’’:<br />

(22) Ko te titiro a Ngāti <strong>Tuwharetoa</strong> (<strong>Bay</strong> <strong>of</strong> <strong>Plenty</strong>) ki ēnei<br />

whakawhiwhinga, mō te iwi kē ā, ko ngā tāngata i tohungia, i<br />

te tū kē hei kaitiaki mō te hapū. Hāunga, nō te pānuitanga o<br />

ngā whakawhiwhinga a Te Kōti Pāremata i roto i Te Kāhiti o<br />

Niu Tireni i te tau 1874, kāore he kōrero mō te kaitiaki, engari<br />

he kōrero kē mō te whakawhiwhi noa ki te hunga nei:<br />

(23) I whakawhiwhia ētahi o ngā tāngata o te hapū o Te Tāwera ki<br />

ētahi whenua i te takiwā o Umuhika, i runga tonu i ngā<br />

whakaritenga a Wilson; hei tāna, he rahi tonu ngā whenua o<br />

Te Tāwera i taua takiwā i mua o te pakaru mai o te riri:<br />

(24) Nō te marama o Tīhema o te tau 1867, whakawhiwhia ai e Te<br />

Kōti Pāremata ētahi pito whenua e 50 eka te rahi mai i ngā<br />

poraka whenua o Rotoitipaku me Tawhitinui ki ētahi tāngata<br />

tekau. Katoa ēnei whakawhiwhinga i raro i ngā tekiona 4 me<br />

te 6 o Te Ture Whenua Raupatu 1867, e āhei ana te Karauna<br />

ki te whakahoki whenua ki ētahi tāngata e whakaaro ana te<br />

Karauna kua ‘‘tāngata hara kua tūohu ki te Karauna’’:<br />

(25) I mahia e Wilson āna mahi i raro i ngā tekiona o Te Ture<br />

Whakatau Manene ki Niu Tireni 1863, me āna whakarereketanga.<br />

Nō muri kē ka whakatakoto ture hōu te Karauna,<br />

pēnei i Te Ture Whenua Raupatu 1867 e aha ai, e mana ā-ture<br />

ai ngā whakaritenga a Wilson:<br />

(26) Ahakoa te mea i whakawhiwhia a Ngāti <strong>Tuwharetoa</strong> (<strong>Bay</strong> <strong>of</strong><br />

<strong>Plenty</strong>) ki ētahi whenua mā te huarahi o te tikanga pāremata, i<br />

ngaro ā rātou tika ki te kuhu ki ērā o ō rātou whenua me ā<br />

ratou rawa:<br />

(27) Ko ngā whenua i hoki mai mā te tikanga pāremata, i hoki mai<br />

ke ki ngā tangata takitahi, āpā te hapū, te iwi rānei. Kāore i<br />

hāngai ngā momo whakawhiwhinga nei ki ngā tikanga tiaki<br />

whenua o mua, nā reira i mōrearea te noho o aua whenua kei<br />

wehea:<br />

26

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!