09.01.2013 Views

Ng¯ati Tuwharetoa (Bay of Plenty) Claims Settlement Bill

Ng¯ati Tuwharetoa (Bay of Plenty) Claims Settlement Bill

Ng¯ati Tuwharetoa (Bay of Plenty) Claims Settlement Bill

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Commentary<br />

Ngāti <strong>Tuwharetoa</strong> (<strong>Bay</strong> <strong>of</strong> <strong>Plenty</strong>)<br />

<strong>Claims</strong> <strong>Settlement</strong> 3<br />

ngāwhā i raro i te ture, te wai ngāwhā, te pūngao ngāwhā rānei o<br />

runga ake i te oneone o te whenua, ko te Karauna rā te kaipupuri.<br />

Te whakaurunga o te tauākī whakarōpūtanga ngāwhā<br />

kei te mōtiningia<br />

Whai atu ana i te whakatakinga o te pire, ka whakatakotoria he<br />

kaupapa whakauru kupu āpiti hōu hei whakarōpū i ngā rawa ngāwhā<br />

me Ngāti Tūwharetoa ki Te Moana A Toi Te Huatahi. I runga anō i<br />

tā mātou tono, i whakaae ngā hunga whai wāhi ki te kore whai kiko o<br />

tēnei nā te mea, kei roto te katoa o ngā kōrero mō te whakarōpūtanga<br />

i te rara 5.16 o te whakataunga.<br />

Te Tika o te Whakakorenga Tuatahi ki ngā hua ngāwhā<br />

a te Karauna<br />

Ko te Whakataunga a Ngāti Tūwharetoa ki Te Moana A Toi Te<br />

Huatahi, te whakataunga tuatahi o neherā a te Tiriti, kei roto he<br />

wāhanga mō te tika o te whakakorenga tuatahi ki ngā hua ngāwhā.<br />

Kua whāki te Karauna, he taonga te rawa ngāwhā o Kawerau mō<br />

Ngāti Tūwharetoa ki Te Moana A Toi Te Huatahi.<br />

Heoi anō, i tae mai anō te tohutohu e mea ana, e ai ki ngā kaupapa<br />

here a te Karauna mō te whakamahi rawa māori, ka hāngai anake te<br />

tika o te whakakorenga tuatahi ki ngā hua ā-kikokiko ake a te<br />

Karauna, pērā i ngā poka ngāwhā. Kāore i roto i ngā hua ngāwhā a te<br />

Karauna, te whenua kei reira ngā poka e noho ana, te wai ngāwhā, te<br />

mamaoa ngāwhā rānei o raro iho i te mata o te whenua.<br />

I whakaputaina anō tō mātou āwangawanga, kei whakaawea pea e te<br />

pire ngā tika whakahoki-tuku a tētahi kē kei a ia pea i raro tekione 40<br />

o te Ture Mahi Whānui 1981. Ko te tohutohu a ngā kiriāwhina,<br />

whakamaru ai te rara 61 o te pire, i ngā tika whaimana me ngā pānga<br />

a taua hunga kore whai wāhi ki te tuhinga whakataunga. Tāpiri atu ki<br />

tēnei, ko ngā āhautanga kei raro i te Ture Whakahaere Rawa, arā, te<br />

Resource Management Act mō te kaipupuri whenua tūmataiti, kia<br />

whakaaturia ngā tono whakaae rawa, ki a ia. Kāore ngā<br />

whakaritenga o te tika o te whakakorenga tuatahi, i komokomotia e<br />

te pire ki roto i te whakaturetanga. E rite ana tēnei ki ngā wāhanga<br />

tika o te whakakorenga tuatahi e āhua ōrite ana ki ētahi atu<br />

whakataunga.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!