Ng¯ati Tuwharetoa (Bay of Plenty) Claims Settlement Bill
Ng¯ati Tuwharetoa (Bay of Plenty) Claims Settlement Bill
Ng¯ati Tuwharetoa (Bay of Plenty) Claims Settlement Bill
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ngāti <strong>Tuwharetoa</strong> (<strong>Bay</strong> <strong>of</strong> <strong>Plenty</strong>)<br />
<strong>Claims</strong> <strong>Settlement</strong> Preamble<br />
Struck out (unanimous)<br />
mai i ōna whenua, he mea uaua inaianei mo Ngati <strong>Tuwharetoa</strong><br />
ki te whatoro ki ana rawa penei i te takutai me ngā repō, me ki<br />
ngā kai-whakārato kai, rongoa, haumaru hoki. Ka ngaro hoki<br />
ta rātou mana i runga i etahi o o rātou urupā me o rātou wāhi<br />
nui. Hei ta Ngati <strong>Tuwharetoa</strong> he pēhi kino tenei i runga i to<br />
ratou hononga a-wairua, a-kikokiko me te whenua.<br />
Ngā nekeneke o te rau tau 20<br />
(32) Mai i te timatanga o te tekau tau 1890 i nganā ngā tangata<br />
whai kia whakatāhea ngā wai o te repō o Rangtaiki, e noho<br />
ataahua ake ai te whenua mo ngā mahi ahuwhenua. I whakaae<br />
te Karauna ki tenei mahi. No te tau 1910 ka riro ma te<br />
Karauna e whakahaere ngā mahi whakatahe wai, a, no te tau<br />
1914 oti ai te keria o tetahi maero e puta tika ai te awa o<br />
Rangitaiki ki te moana. Rereke katoa te ahua o ngā repō i ngā<br />
mahi kerikeri me te aha, ka raru ngā wāhi tapu me ngā wāhi<br />
kohi kai, aha noa atu.<br />
(33) No te tekau tau 1950 whakaturia ai te taone me te mira pēpa o<br />
Kawerau, i runga paku noa ake o te kainga o Ngati<br />
<strong>Tuwharetoa</strong>. Ko te otinga o tenei, ko te whakaparuparu me te<br />
whakaparahako i te awa o Tarawera (he wāhi nui mo te mahi<br />
kai, rawa hoki) me te takiwā o Ōkakāru (e ai ki a Ngati<br />
<strong>Tuwharetoa</strong>, he wāhi tenei mo te whakaora me te whakana) i<br />
ngā paru mai i ngā kainga, ahumahi hoki. Na te Tasman Pulp<br />
and Paper Company Enabling Act mana ai te tuku para mai i<br />
te mira ki te awa o Tarawera, i raro i ngā arātohu a te Pollution<br />
Advisory Council.<br />
(34) Na te whakamanatanga o te Geothermal Energy Act 1953, ka<br />
riro ki te Karauna anake ngā tika mo ngā rawa ngāwhā. Kaore<br />
te Karauna i korero ki a Ngati <strong>Tuwharetoa</strong> i mua o tana haere i<br />
tenei huarahi. Na runga i tenei mahi, kua kore te mana me te<br />
āheinga o Ngati <strong>Tuwharetoa</strong> ki ngā rawa ngāwhā kei te takiwa<br />
o Kawerau.<br />
(35) No te marama o Hānuere o te tau 1998 tukuna ai e Ngati<br />
<strong>Tuwharetoa</strong> tetahi Whakaaetanga Mana Kokiri ki te Karauna<br />
a, no te marama o Maehe o te tau 1998 mana ai te mana kokiri,<br />
ki ta te Karauna titiro. Ka whakamanatia ngā kai-whakarite i<br />
11