Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
JAARGANG 4 I NUMMER 2 2<strong>02</strong>4 I APRIL - MEI I GREENPRO-ONLINE.NL<br />
Platform voor de tuin- en groenprofessional<br />
CMYK 0 0 0 0<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
CMYK 69 0 78 8<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
PLATFORM VOOR DE TUIN- EN GROENPROFESSIONAL | GREENPRO-ONLINE.NL<br />
2<br />
Groen in<br />
de zorg<br />
Kosten besparen<br />
met beregening<br />
Elektrisch onkruidbeheer<br />
lijkt veelbelovend<br />
Spelen met<br />
klimaatadaptatie
Veelzijdige<br />
T +31(0)413 395 262
Een park, binnenplein of dakterras krijgt een eigen signatuur door een ruimtelijk<br />
lijnenspel toe te passen. Duidelijke wandelpaden en zitgelegenheden tussen het<br />
groen dragen bij aan comfortabel gebruik van de buitenruimte.<br />
ontwerpen<br />
Door het inpassen van de KEERWANDEN van FURNS ontsluit je onbegrensde<br />
mogelijkheden en volledige vrijheid in je ontwerp. Ontdek de veelzijdigheid en<br />
varieer naar hartenlust in hoogte, materiaalgebruik en afwerking.<br />
- Makkelijker en sneller verwerken dan steen of beton.<br />
- Standaard in vele afmetingen en variaties beschikbaar.<br />
- Maatwerk oplossingen mogelijk.<br />
FURNS.COM
VAN SNOEIEN...<br />
met het beste Japanse<br />
snoeigereedschap<br />
...TOT VERSNIPPEREN<br />
met krachtige en compacte<br />
houtversnipperaars<br />
Ontdek onze merken<br />
op www.de-wild.com
DE<br />
VAKBEURS<br />
7/8/9<br />
JANUARI 2<strong>02</strong>5<br />
Evenementenhal Hardenberg<br />
Zet de nieuwe datum van deze vakbeurs voor hoveniers,<br />
boomkwekers, beslissers binnen de gemeentelijke<br />
groenvoorziening, tuin- en landschapsarchitecten en<br />
groot groenvoorzieners vast in je agenda!<br />
Boek een<br />
stand!<br />
Blijf op de hoogte van<br />
het laatste nieuws en volg<br />
ons via social media!<br />
Voor meer informatie over de mogelijkheden voor deelname aan de beurs, neem contact<br />
op met Sanne de Vries via: +31 (0)523 - 289 821 of sanne.devries@easyfairs.com<br />
@ degroenesectorvakbeurs<br />
@ degroenesectorvakbeurs<br />
@ degroenesectorvakbeurs<br />
www.groenesector.nl
VITAAL BOOMBEHEER MET AANDACHT<br />
VOOR NATUUR, MENS EN OMGEVING<br />
Boomrooierij Weijtmans is een hypermoderne onderneming<br />
en vooraanstaand landelijk speler in de bomensector.<br />
Met vakkundige, betrokken medewerkers en een veelzijdig<br />
innovatief machinepark zijn we inzetbaar voor elke opdracht;<br />
klein of groot. Bij vitaal boombeheer hoort duurzaam en<br />
circulair denken. We zetten grote stappen om emissie-vrij te<br />
werken, dankzij onze elektrische machines en voertuigen.<br />
In boom- en bosbeheer levert Boomrooierij Weijtmans<br />
totaal-dienstverlening, bijvoorbeeld in de gemeenten Bladel,<br />
Boxtel, Eindhoven, Nissewaard, Rijswijk, Tilburg en Woerden.<br />
Bomen rooien en snoeien<br />
Compleet projectbeheer<br />
Uniek gespecialiseerd materieel<br />
Duurzaam en emissie-vrij<br />
Efficiënt, veilig en vakkundig<br />
BOOMROOIERIJ<br />
WEIJTMANS BV<br />
Handelsweg 18<br />
5071 NT Udenhout<br />
Nederland<br />
Tel. 013-511 14 83<br />
algemeen@weijtmans.nl<br />
boomrooierijweijtmans.nl
UITGAVE<br />
2<br />
Meer dan een frisse blik<br />
Vanaf dit podium wil ik graag even De Bloeimeesters, en dan met name Frank Zoontjes in het - nu nog wat waterige aprilzonnetje<br />
- zetten. Het was namelijk zijn idee om in deze editie van uw lijfblad extra aandacht te besteden aan de vergroening<br />
van onze zorg. Frank bracht ons vervolgens in contact met een aantal zorgexperts, hoogleraren, architecten, bouwbedrijven en<br />
groenaannemers zodat we een gedegen en uitgebalanceerd themanummer konden produceren: check vooral pagina 22 tot<br />
en met 32.<br />
Waarom?<br />
Omdat de natuur een bewezen vermogen heeft om ons welzijn te verbeteren. Dit principe, wanneer toegepast binnen de zorgsector,<br />
belooft revolutionaire voordelen. Het gaat hier niet alleen om het planten van een paar extra bomen of het neerzetten<br />
van plantenbakken; het gaat om een fundamentele herziening van hoe zorgomgevingen kunnen bijdragen aan gezondheid<br />
en herstel.<br />
VOORWOORD<br />
Recente studies tonen namelijk aan dat patiënten in een groene omgeving sneller herstellen. Het uitzicht op groen vanuit een<br />
ziekenhuisbed of de mogelijkheid om tijd door te brengen in een therapeutische tuin kan de hersteltijd significant verminderen.<br />
Dit is niet alleen een winst voor de patiënt, maar ook voor de zorginstelling, aangezien efficiënter herstel de doorstroming<br />
bevordert en zorgkosten verlaagt.<br />
Een groene omgeving speelt ook een cruciale rol in het ondersteunen van de mentale gezondheid. Natuurlijke elementen zoals<br />
water, planten en vogels creëren een rustgevende atmosfeer die stress en angst kan verminderen. In een tijd waarin de geestelijke<br />
gezondheidszorg steeds meer onder druk staat, biedt een investering in groene ruimtes een kosteneffectieve manier om<br />
een breed scala aan psychologische voordelen te ondersteunen.<br />
Het belang van een groene zorgomgeving strekt zich ook uit tot het zorgpersoneel. Werken in een groene, levende omgeving<br />
kan helpen om het werkgerelateerde stressniveau te verlagen, wat leidt tot minder ziekteverzuim en een hogere tevredenheid<br />
op de werkplek. Zorgprofessionals kunnen tijdens pauzes gebruikmaken van deze groene ruimtes om te ontspannen en te herladen,<br />
wat bijdraagt aan hun algehele welzijn en hun vermogen om optimale zorg te bieden.<br />
Als hoveniers staan jullie in de voorhoede van deze groene revolutie binnen de zorgsector. Jullie expertise in het ontwerpen,<br />
aanleggen en onderhouden van groene ruimtes stelt jullie in staat om direct bij te dragen aan een gezondere zorgomgeving.<br />
Daarvoor is het wel essentieel dat jullie je kennis en vaardigheden actief aanbieden aan zorginstellingen, hen adviseren over<br />
de beste soorten beplanting, de meest effectieve indelingen en de onderhoudsstrategieën die het meest gunstig zijn voor hun<br />
specifieke behoeften.<br />
En dat al die gezondheidsclaims kloppen kan ik alleen maar beamen, maar hoef ik jullie niet uit te leggen. In de afgelopen<br />
weken mocht ik rond mijn Haarlemse woonark meerdere keren mee met de boswachter om wilgen te knotten. Dagenlange<br />
fysieke arbeid in weer en wind, terwijl de vogels steeds uitbundiger tekeer gingen, maakten dat ik me gezonder voel dan ooit!<br />
Veel inspiratie en leesplezier gewenst!<br />
Armand Landman<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
7
CMYK 66 0 57 30<br />
CMYK 69 0 78 8<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
Platform voor de tuin- en groenprofessional<br />
greenpro-online.nl<br />
Jaargang<br />
Platform<br />
4<br />
voor<br />
• Nummer<br />
de tuin- en<br />
2 2<strong>02</strong>4<br />
groenprofessional<br />
Verschijnt tweemaandelijks<br />
ISSN 2772-5154<br />
Verantwoordelijke uitgever<br />
CMYK 69 0 78 8<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
CMYK 0 0 0 0<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
Schatbeurderlaan 6<br />
Postbus 249, 6000 AE Weert<br />
31 495 45 00 95<br />
info@louwersmediagroep.nl<br />
www.louwersmediagroep.nl<br />
Vestiging België<br />
Domein De Herten<br />
Hertsbergsestraat 4, B-8<strong>02</strong>0 Oostkamp<br />
Postbus 85, B-3900 Pelt<br />
+32 50 36 81 70<br />
info@louwersmediagroep.be<br />
louwersmediagroep.be<br />
10 26<br />
Eindredactie<br />
Armand Landman<br />
Redactieteam<br />
Ramona Kezer, Armand Landman, Carolien Klees,<br />
Noldanda Klunder, Fleur Dil, Yannick Baay, Geert van<br />
Cauwenberge, Kris Vandekerckhove, Els Hekkenberg,<br />
Maarten van Vliet.<br />
Projectmanagement<br />
Michel van Strijp<br />
m.vanstrijp@louwersmediagroep.nl<br />
Secretariaat<br />
Manuela Depenbrock<br />
Sandra Reijnders<br />
38<br />
50<br />
Advertenties<br />
Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd via<br />
de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink hebben<br />
ontvangen, stuur een email naar<br />
traffic@louwersmediagroep.nl<br />
Abonnementsprijs<br />
Nederland: € 90,00 per jaar excl. BTW<br />
Buiten Nederland: € 142,00 per jaar excl. BTW<br />
ING: IBAN: NL46INGB0000417165<br />
SWIFTADRES: INGBNL2A<br />
t.n.v. Louwers Mediagroep<br />
o.v.v. <strong>Greenpro</strong><br />
Informatie over abonnementen:<br />
+31 495 45 00 95<br />
Adreswijzigingen<br />
Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar:<br />
Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland<br />
Opzeggingen<br />
Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode<br />
geen schriftelijk bericht van opzegging<br />
is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met<br />
een jaar verlengd.<br />
Doelgroep<br />
Tuin- en landschapsarchitecten, tuinaannemers,<br />
gemeentelijke diensten en beleidsmakers voor openbaar<br />
groen, planten- en boomkwekerijen, vijver, zwemvijver-<br />
en zwembadbouwers, dak- en gevelbegroeners,<br />
tuincentra en tuinspeciaalzaken, pretparken, bedrijven<br />
voor verhuur- en verkoop van tuinmachines, sport- en<br />
recreatiedomeinen, golfclubs.<br />
Vormgeving / Art-direction<br />
studio@louwersmediagroep.nl<br />
Drukwerk<br />
Drukkerij Hendrix, Peer<br />
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder<br />
uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding.<br />
Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld<br />
kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid<br />
of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele<br />
aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van<br />
handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.<br />
Daktuinen op een state-of-the-art distributiecentrum in Rotterdam 10<br />
Spelen met klimaatadaptatie 12<br />
De droom van de natuurinclusieve stad vraagt ook offers 14<br />
De Pen, Hoe landschappen stedenbouw moeten vormgeven 20<br />
GROEN IN DE ZORG<br />
Hoe ook de geneeskunde de effecten van meer groen omarmt 22<br />
‘Groen geeft een gevoel van geborgenheid’ 26<br />
‘Zorg voor integraliteit bij de bouw van ziekenhuizen’ 28<br />
Vergroeningsprogramma voor versteende woonwijken in Den Haag 34<br />
Grootste groenbeurs Benelux druk met voorbereidingen 36<br />
Kosten besparen met de juiste beregeningsinstallatie 38<br />
Compleet pakket milieuvriendelijke maaidraad 40<br />
Succesvolle ontwerptool heeft mooie update gekregen 42<br />
ONKRUIDBEHEERSING<br />
‘Hiermee dood je de Japanse Duizendknoop van binnenuit’ 48<br />
Eerste resultaten van pilots met elektrisch onkruidbeheer zijn veelbelovend 50<br />
Intelligente elektrische werktuigdrager neemt werk uit handen 52<br />
Praktische opleiding leert nauwe samenhang tussen biodiversiteit en klimaat 56<br />
Lichtgewicht professionele accuheggenscharen scheren hoge toppen 58<br />
‘Waardering voor natuur in woonomgeving steeds meer zichtbaar in straatbeeld’ 60<br />
Ergonomie ontmoet ongeëvenaarde kracht en prestaties 62<br />
‘We kunnen er prima een hele dag mee werken’ 66
INHOUD<br />
56 67<br />
74<br />
90 98<br />
CMYK 0 0 0 0<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
VIJVERS EN ZWEMBADEN<br />
CMYK 69 0 78 8<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
Tuinvijvers fungeren als ‘stapstenen’ waarlangs de populaties met elkaar in verbinding komen en blijven 68<br />
Amfibieën spelen een sleutelrol in het functioneren van ons ecosysteem 70<br />
Platform voor de tuin- en groenprofessional<br />
CMYK 69 0 78 8<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
CMYK 0 0 0 0<br />
Natuurlijk gefilterde zwembaden 72<br />
JAARGANG 4 I NUMMER 2 2<strong>02</strong>4 I APRIL - MEI I GREENPRO-ONLINE.NL<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
CMYK 0 0 0 0<br />
Cortenstalen poeren zorgen voor duurzame stevigheid 75<br />
CMYK 0 0 0 0<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
CMYK 0 0 0 0<br />
CMYK 69 0 78 8<br />
Platform v or de tuin- en groenprofe sional<br />
CMYK 69 0 78 8<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
CMYK 69 0 78 8<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
CMYK 0 0 0 0<br />
CMYK 66 0 57 30<br />
Platform voor de tuin- en groenprofessional<br />
CMYK 69 0 78 8<br />
Buxus is een van de betere bijenplanten 76<br />
Mobiele bio-hakselaar, geoptimaliseerd voor Benelux-tuinen 78<br />
GRASMAAIERS<br />
PLATFORM VOOR DE TUIN- EN GROENPROFESSIONAL | GREENPRO-ONLINE.NL<br />
‘Altijd verzekerd van een mooi en verzorgd gazon’ 82<br />
Een mooi gazon met multifunctionele machines 84<br />
Focus op milieu, ergonomie, efficiency en financiële haalbaarheid 86<br />
Hoe knowhow over korteafstandsvervoer wordt toegepast bij robotmaaiers 90<br />
Compleet pakket: van loopmaaier tot professionele robotmaaier 94<br />
‘Maaiers zijn belangrijk onderdeel van ons programma voor groenvoorziening’ 96<br />
Voor iedere toepassing de juiste maaier 98<br />
301 tuin- en parkgereedschappen voor professionals 1<strong>02</strong><br />
Sportvelden in topconditie 104<br />
2<br />
Thema:<br />
Groen in de zorg<br />
Kosten besparen<br />
met beregening<br />
Coverbeeld: Positec Benelux<br />
Blijf gratis en eenvoudig op de<br />
hoogte van het laatste nieuws.<br />
Volg ons op social media en meld<br />
je aan voor onze nieuwsbrief!<br />
greenpro-online.nl<br />
Elektrisch onkruidbeheer<br />
lijkt veelbelovend<br />
Spelen met<br />
klimaatadaptatie<br />
GreenPartners 109
Innovatie en duurzaamheid op hoogte<br />
Daktuin bij de entree van het kantoorgedeelte.<br />
DAKTUINEN OP EEN STATE-OF-THE-ART<br />
DISTRIBUTIECENTRUM IN ROTTERDAM<br />
Logistieke dienstverlener Neele-Vat nam vorig jaar haar intrek in een nieuw en state-of-the-art distributiecentrum met hoofdkantoor in de haven<br />
van Rotterdam. De nieuwe hoofdvestiging van circa 45.000 m 2 is gerealiseerd op het voormalige Port Park Pernis. Zowel tijdens het ontwerp als<br />
de bouw is nadrukkelijk aandacht besteed aan duurzaamheid, energiezuinigheid en flexibiliteit. Opvallende blikvangers op het pand zijn de door<br />
Van der Tol Hoveniers aangelegde daktuinen met de door FURNS Street Furniture op maat gemaakte elementen van cortenstaal.<br />
Tekst Armand Landman | Beeld FURNS Street furniture<br />
“Hoewel het eindresultaat misschien wel enigszins<br />
een rechttoe-rechtaan daktuin lijkt, ben ik<br />
toch wel behoorlijk trots op dit project”, zegt Mathijs<br />
van Haren, projectmanager bij FURNS. “Niet<br />
alleen zijn het enorme pand met het futuristisch<br />
ogende kantoor op het dak van het logistieke<br />
centrum en de forse daktuinen zo pal langs de<br />
A15 en de A4 een prachtige blikvanger, door de<br />
omvang en de hoogte van de cortenstalen keerwanden<br />
was het ook een behoorlijk uitdagend<br />
project voor ons.”<br />
Handzaam<br />
Want zie die keerwanden, met hoogtes tot 1,80<br />
meter maar eens enigszins handzaam te maken,<br />
zodat de uitvoerende partij - in dit geval Van der<br />
Tol - ze zonder al te veel moeite op het dak gehesen<br />
krijgt om ze daarna soepel en vlot aan elkaar<br />
te monteren. “En dat is ons dus wel gelukt”, vertelt<br />
Van Haren. “Juist om de uitvoering zo snel en<br />
makkelijk mogelijk te laten verlopen, komt het er<br />
bij ons op aan om de prefab elementen zo goed<br />
mogelijk te ontwerpen en te engineeren.”<br />
Van Haren beschrijft hoe het eerste ontwerp van<br />
de daktuinen - een bij de entree van het kantoorgedeelte<br />
en een als binnentuin, exclusief toegankelijk<br />
voor het kantoorpersoneel - bij de architect van het<br />
pand lag. Architectenbureau RoosRos heeft het<br />
ontwerp en het interieurontwerp voor het kantoor<br />
(circa 5.500 m 2 ) verzorgd. Het masterplan kwam<br />
uit de koker van HofmanDujardin: zij stelden voor<br />
het kantoorgebouw te draaien en uit te laten kragen<br />
over de hal. Het kantoor is zo gericht op zowel<br />
de haven als de snelweg, terwijl het dak van de hal<br />
10 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
gegaan om de details van de op maat gemaakte<br />
elementen in te vullen. Van Haren: “Dat gebeurt<br />
in Nederland, waarna de fabricage in onze fabriek<br />
in Polen wordt verzorgd.”<br />
Alle cortenstalen bakken en keerwanden zijn op maat gemaakt.<br />
‘Steeds meer bedrijven besteden veel<br />
aandacht aan het welzijn en de gezondheid<br />
van hun medewerkers’<br />
multifunctioneel kan worden ingezet voor vergroening,<br />
parkeren en zonnepanelen. Door de functies<br />
te stapelen zijn de vierkante meters warehouse<br />
maximaal gebruikt en is er op het voorliggende terrein<br />
een efficiënte logistiek gerealiseerd.<br />
Vlekkeloos<br />
Van der Tol legde daarop de uitgewerkte 2D-ontwerpen<br />
bij FURNS neer die er op zijn beurt een<br />
3D-ontwerp van maakte. Toen hun aanbieding<br />
was goedgekeurd zijn de engineers aan de slag<br />
De daktuinen op het gebouw van Neele-Vat ogen<br />
weliswaar recht en langwerpig, de elementen die<br />
FURNS maakte kenmerken zich door de schuin oplopende<br />
hellingbaan richting parkeerdek op het<br />
dak. “De montage en aanleg verliepen vlekkeloos<br />
en het resultaat springt er echt uit”, zegt Van Haren<br />
die steeds vaker grote industriële of logistieke<br />
bedrijven als klant verwelkomt. “We merken dat<br />
steeds meer bedrijven, ook als ze niet in een binnenstad<br />
gevestigd zijn maar op een bedrijven- of<br />
industrieterrein, veel aandacht besteden aan het<br />
welzijn en de gezondheid van hun medewerkers.<br />
En dat resulteert in voor het personeel toegankelijke<br />
dak- en bedrijfstuinen. Zodat ze in de pauze in<br />
de natuur een broodje kunnen eten of tijdens het<br />
werk even buiten de benen kunnen strekken. Dat<br />
is echt wel een trend.” ❚<br />
Opvallende blikvangers op het pand.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
11
Natte en droge periodes bieden kansen<br />
Park Groot Zandveld in Leidse Rijn, Utrecht.<br />
SPELEN MET KLIMAATADAPTATIE<br />
Afgelopen winter was het nat, heel nat. De lange regenperiode vulde de rivieren tot ze bijna over de kade stroomden, zoals bij ons in Deventer.<br />
Het maakte weer goed duidelijk: we staan voor een grote opgave in Nederland op het gebied van klimaatadaptatie. Hevige regenbuien en<br />
lange natte periodes wisselen af met soms maanden van droogte, want er wordt alvast gewaarschuwd dat de zomer wel weer heel droog<br />
kan worden. Dit vraagt om een nieuwe kijk op water: niet meer alleen zo snel mogelijk afvoeren, maar waar mogelijk vasthouden en in de<br />
bodem laten wegzakken. En dat biedt prachtige kansen in de openbare ruimte voor spelen, beleven en ontmoeten, als we er tenminste op een<br />
slimme manier mee omgaan als beleidsbepalers, ontwerpers en inrichters.<br />
Tekst en Beeld OBB Spelmakers + Ruimtedenkers<br />
Water wordt weer meer de ruimte gegeven, ook<br />
in stedelijke omgevingen. Er worden steeds meer<br />
wadi’s aangelegd. Elke nieuwbouwwijk heeft ze<br />
wel maar ook in de bestaande stad lukt het steeds<br />
beter om hier de nodige ruimte voor te creëren.<br />
Het beeld is hier vaak nog enkel een strak gemaaide<br />
laagte. Maar hoe mooi zou het zijn als deze<br />
soms natte en meestal droge groene ruimte een<br />
uitdagende speelruimte wordt, met volop ruimte<br />
voor beleving en beweging?<br />
Met water spelen is altijd leuk en ook heel<br />
leerzaam. Zeker als je laat zien waar het water<br />
vandaan komt en hoe de speelwaarde verandert<br />
wanneer het weer verandert. Er zijn mogelijkheden<br />
genoeg om te ‘spelen met klimaatadaptatie’<br />
vinden we bij OBB Spelmakers en Ruimtedenkers.<br />
Een balanceerparcours wordt tijdelijk veel<br />
uitdagender als het heeft geregend. Het eiland<br />
dat ontstaat prikkelt de fantasie. Houd je droge<br />
voeten als je met het slingertouw over het water<br />
Heerenveen De Greiden, project ‘Walk in the park’.<br />
12 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
gaat? Er zijn al leuke voorbeelden te vinden verspreid<br />
door het land, maar nog heel veel kansen<br />
zijn onbenut.<br />
Veilige oever<br />
Hoe zit het dan met de veiligheid en gezondheidsrisico’s<br />
van een wadi-speelplek? Belangrijk<br />
is natuurlijk de waterkwaliteit. Het gaat hier om<br />
regenwater en daar is op zich natuurlijk niks mis<br />
mee. Wat wel een probleem kan zijn is vervuiling<br />
in de bodem of een overmatige hoeveelheid<br />
hondenpoep. Zorg er dus voor dat de ondergrond<br />
schoon is. Voor wat betreft de veiligheid van spelen<br />
bij het water is het met name van belang dat<br />
er goed zicht is op de plek en dat de overgang<br />
van land naar (tijdelijk) water duidelijk en veilig<br />
is, aldus ook het Kenniscentrum Letselpreventie<br />
op veiligheid.nl.<br />
Willem Marislaan te Maassluis.<br />
‘Houd je droge voeten als je met het<br />
slingertouw over het water gaat?’<br />
Wat dat betreft is een wadi bij uitstek geschikt<br />
om in te spelen omdat, anders dan bij de meeste<br />
watergangen en vijvers, aan deze voorwaarden<br />
vaak al wordt voldaan. Door de wadi bij de speelplek<br />
een flauw talud mee te geven, zodat een<br />
rennend kind goed kan stoppen en de eerste meter<br />
water niet dieper wordt dan 50 cm. creëer je<br />
een veilige oever. Met het zicht op de plek zit het<br />
bij een wadi meestal wel goed, maar zorg voor<br />
goede zichtlijnen wanneer er wel beplanting omheen<br />
staat. Een veilige waterrijke speelomgeving<br />
is dus eenvoudig te realiseren en een aanwinst<br />
voor de kinderen in de wijk.<br />
Speelwaarde<br />
Daarnaast wordt er, zeker in nieuwbouw, nog te<br />
vaak gedacht dat een speelplek ‘prima in een<br />
wadi kan’, zonder goed na te denken over welke<br />
gebruikswaarden we daar dan willen realiseren.<br />
Een trapveld in een wadi, of uitdagende toestellen<br />
waar valdemping onder moet in een gebied<br />
dat vaak onder water staat. Ja, een wadi biedt<br />
ontzettend veel speelwaarde maar nee, niet<br />
al het spel is fijn in een wadi. Zeker niet als<br />
we kijken vanuit de bril van toegankelijkheid.<br />
Denk daarom bij dit soort in te richten gebieden<br />
goed na over differentiatie in hoogte: zorg<br />
voor een gedeelte dat altijd droog is en zet daar<br />
de grotere samenspeeltoestellen, elementen<br />
met valondergronden, trapveldjes en ontmoetvoorzieningen.<br />
Maak lagere gedeelten waar<br />
je fijn kan spelen en die interessanter worden<br />
als het natter is (denk aan water- en zandspel,<br />
balansparcours, slingertouwen en verstopmuurtjes)<br />
en zorg ten slotte voor een deel wat altijd<br />
natter is en waar volop ruimte is voor beleving<br />
van natuurlijke elementen.<br />
Zo vergroten we niet alleen de biodiversiteit op<br />
onze klimaatadaptatieve plekken, maar ook de<br />
speeldiversiteit. ❚<br />
Wil je ook een leuke wadi-speelplek realiseren? Bij<br />
OBB Spelmakers + Ruimtedenkers hebben hier veel<br />
ervaring mee en dus goede praktijkvoorbeelden en<br />
daarom denken we graag ook met jou mee.<br />
Spinner in Heerenveen.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
13
‘Een nieuwe kijk op samenleven vraagt<br />
aanpassingen die soms een beetje pijn doen’<br />
DE DROOM VAN DE NATUURINCLUSIEVE STAD VRAAGT OOK OFFERS<br />
Natuurinclusief ontwikkelen houdt niet op bij het oplossen van groene vraagstukken. Natuurinclusiviteit gaat ook over onszelf, vindt Guido<br />
Hamelink, adviseur en mede-oprichter van NLAdviseurs. De wijze waarop wij met elkaar omgaan en ons leven inrichten, bepaalt in hoge<br />
mate de kwaliteit van onze groene omgeving. Aan de hand van de natuurinclusieve stad als toekomstperspectief laat Guido ons zien hoe wij<br />
als mens onze natuurlijke omgeving meer kunnen integreren in ons leven en wat dat concreet voor ons betekent. Want laten we eerlijk zijn,<br />
dat doet soms ook een beetje pijn. “Dit vraagt om een heel nieuwe kijk op samenleven, waarvoor de mens aanpassingen moet doen die soms<br />
ongemakkelijk zijn.”<br />
Tekst Fleur Dil | Beeld NLAdviseurs<br />
Wadi in de stad tegen wateroverlast en droogte.<br />
14 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
Een nieuw perspectief op samenleven begint<br />
met een nieuw verhaal. Door andere verhalen<br />
te vertellen kunnen we elkaar wijzen op alternatieven<br />
en een nieuw referentiekader creëren.<br />
Het verhaal van de natuurinclusieve stad gaat<br />
voor Guido ongeveer zo: “Stel je voor, je wordt `s<br />
ochtends wakker met de frisse ochtendlucht van<br />
de bloeiende kers, je hoort de vogels fluiten. Dan<br />
ga je koffie maken en je loopt de tuin in, terwijl<br />
het gras kriebelt tussen je tenen. Je tuin loopt<br />
naadloos over in de openbare ruimte, met een<br />
autoloze straat, waar je kinderen ziet spelen. Je<br />
brengt je kinderen op de fiets een stukje op weg<br />
naar school over het brede fietspad. Eenmaal<br />
‘Als je de stad gaat zien als een<br />
ecosysteem, zullen we ons leven op een<br />
andere manier moeten inrichten’<br />
weer binnen doe je de tuindeuren open en gaat<br />
aan het werk. Tijdens de lunch pluk je een paar<br />
tomaten uit de moestuin die je samen met de<br />
buurt onderhoudt.”<br />
Stad als ecosysteem<br />
Dit verhaal roept utopische beelden op, maar<br />
legt ook meteen een paar pijnpunten bloot.<br />
Want waar is de auto gebleven en wie gaat die<br />
moestuin onderhouden? “Een natuurinclusieve<br />
stad vraagt om een andere inrichting van steden,<br />
maar ook om aanpassing van mensen. Als je de<br />
stad gaat zien als een ecosysteem zullen we op<br />
een andere manier ons leven moeten inrichten,<br />
door lokaal te gaan denken en ons te verbinden<br />
aan een plek. Een gezamenlijke moestuin vraagt<br />
om gezamenlijk onderhoud. De autovrije straat<br />
valt niet meer onder het gemeentebeheer, maar<br />
wordt iets wat je gezamenlijk onderhoudt. Dat<br />
kan soms ongemakkelijk zijn, maar door betrokken<br />
te zijn bij je omgeving, ga je er ook beter<br />
voor zorgen.” Die mensverbindingen zijn cruciaal<br />
bij het ontwikkelen van een stedelijk ecosysteem,<br />
vindt Guido.<br />
Ecologische principes<br />
In een stedelijk ecosysteem worden ecologische<br />
principes het uitgangspunt. In plaats van de natuur<br />
naar onze hand te zetten, voegen wij ons<br />
naar de natuur. Guido: “Ecologie is de logica<br />
achter het leven. Hoe leven organismen samen<br />
en hoe staan ze met elkaar in verbinding? Met<br />
de natuurinclusieve stad als uitgangspunt, vormen<br />
groenblauwe structuren het raamwerk. Hoe<br />
zien die verbindingen er van binnen naar buiten<br />
uit en andersom? Deze structuren ga je verder<br />
opbouwen met waterverbindingen, kruidenrijke<br />
stroken en bomenrijen, die passen bij de bodem<br />
en de dieren die daarbij horen zoals vleermuizen,<br />
egels en dassen. Afhankelijk van de plek waar<br />
je woont heb je andere elementen nodig om de<br />
omgeving in te richten en te ordenen. Een goed<br />
voorbeeld hiervan is de visie van de gemeente<br />
Nuenen op natuurontwikkeling in de gebouwde<br />
omgeving. Met streekeigen beplanting wil de gemeente<br />
waardevolle landschapstypen zichtbaar<br />
maken in stedelijk gebied, door onder andere<br />
elzensingels en eikenlanen te creëren.” Wat dat<br />
betreft is de natuurinclusieve stad al veel haalbaarder<br />
dan we zelf denken. ““Op beleidsniveau<br />
zien we dat groenblauwe dooradering meer en<br />
meer wordt opgenomen.”<br />
Een ander voorbeeld van ecologisch natuurbeheer<br />
is het Flevopark in Amsterdam. “Alle parken in Amsterdam<br />
zijn van oudsher gemaakt als natuurlijk<br />
decor. Daar zitten inmiddels wel allerlei plantenen<br />
diersoorten die beschermd zijn en/of van grote<br />
waarde zijn voor de biodiversiteit in de stad en<br />
die de ruimte moeten krijgen. Zo moest de reigerkolonie<br />
in het Flevopark in stand blijven, terwijl<br />
er ook evenementen moesten plaatsvinden. We<br />
hebben toen onderzocht hoe we deze activiteiten<br />
mogelijk konden maken zonder de kolonie teveel<br />
te verstoren.”<br />
Best wel ruimte<br />
Een natuurinclusieve stad is een prachtig droombeeld,<br />
maar vraagt wel om meer ruimte, ruimte<br />
die in Nederland nogal schaars is. Guido ziet dit<br />
anders. “Vergeet niet wat de impact kan zijn als de<br />
buitenruimte anders benut wordt. Door parkeerplaatsen<br />
anders te gaan gebruiken, voorzieningen<br />
die iedereen nodig heeft gezamenlijk te gebruiken<br />
en te gaan denken aan andere leefvormen zoals<br />
woongemeenschappen, dan boek je winst. Tijdens<br />
corona zag je doordat we massaal gingen thuiswerken,<br />
er minder kantoorruimte nodig was. Als je<br />
je referentiekaders los kunt laten, hebben we best<br />
wel ruimte.” ❯<br />
Guido Hamelink: schoon, heel en veilig is niet altijd<br />
in het belang van een gezond ecosysteem.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
15
de krachtige &<br />
compacte hakselaar<br />
Past door elke deur<br />
WWW.MDSBV.EU
Alle stadsparken in Amsterdam zijn inmiddels van grote waarde voor de biodiversiteit in de stad.<br />
Mismatch<br />
Waar liggen de grootste uitdagingen als het gaat<br />
om ecologisch natuurbeheer volgens Guido? “Wat<br />
mij betreft ligt dat aan onze verwachtingen van de<br />
buitenruimte. Hoe moet die er vanuit ecologisch<br />
perspectief uitzien en wat willen wij? In de afgelopen<br />
decennia is schoon, heel en veilig de norm<br />
geworden, dat is niet altijd in het belang van een<br />
gezond ecosysteem. Dat is een mismatch. Voor organisaties<br />
die ertoe doen in de groene sector, zoals<br />
hoveniers en aannemers, is een proces van bewustwording<br />
van belang. Je moet medewerkers op een<br />
andere manier gaan opleiden om de buitenruimte<br />
te beheren. Voor opdrachtgevers moet de vraag<br />
anders worden. Ecologisch beheer moet de norm<br />
worden, niet de uitzondering.” Wat dat aangaat<br />
valt er nog een hoop te leren, vindt Guido. “Op veel<br />
vlakken moeten we met elkaar zoeken naar een<br />
nieuwe inrichting, beheer en gebruik van de buitenruimte.<br />
Het mooie van het partnerecosysteem<br />
van NL Greenlabel is dat we gelijkgestemd zijn. We<br />
spreken dezelfde duurzame taal; we hebben allemaal<br />
het beste voor met de natuur en ecologie en<br />
proberen daarnaar te handelen.” ❚<br />
‘Als je je<br />
referentiekaders<br />
los kunt laten,<br />
hebben we best<br />
wel ruimte’<br />
Uitgebreid netwerk<br />
Een belangrijke basis voor het uitwisselen<br />
van kennis en ervaring over de natuurinclusieve<br />
leefomgeving is voor NLAdviseurs het<br />
uitgebreide netwerk van andere ecologische<br />
bureaus binnen NL Greenlabel waaronder<br />
Faunus Nature Creations, Unitura, VivaraPro,<br />
Naturio en NatuurGoed. Daarbij heeft de<br />
toepassing van integrale methodieken zoals<br />
NL Terreinlabel en NL Gebiedslabel een grote<br />
toegevoegde waarde.<br />
Groen in de stad, Sonsbeekpark Arnhem.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
17
Door te luisteren blijven wij ontwikkelen en<br />
brengen we nieuwe designs op de markt<br />
PCK Belgium, onder leiding van Mahdi Gardabou en<br />
Peter Schelstraete, richt zich op slimme en professionele<br />
regenwateropvang, zelfs op locaties waar het natuurlijke<br />
aspect behouden moet blijven en roosters niet zichtbaar<br />
mogen zijn.<br />
Het nieuwste model, de Top Stone,<br />
biedt een elegante oplossing<br />
met aanpasbare kiezelvulling<br />
voor optimale afwatering, zonder<br />
zichtbare goten. Dit innovatieve<br />
ontwerp, gepresenteerd op<br />
Europese beurzen, integreert<br />
naadloos in tuinontwerpen en<br />
minimaliseert opspattend water,<br />
waardoor het geschikt is voor<br />
diverse architecturale stijlen.<br />
NIEUW MODEL<br />
TOP Stone<br />
TOP STONE 100/100 KUNSTSTOF<br />
GOOT MET ZWART OF GRIJS<br />
ALU ROOSTER 1000 MM.<br />
STAR Drain<br />
KUNSTSTOF AFVOERGOOTSYSTEMEN<br />
De PCK Star Drain in een lijngoot die bestaat<br />
uit een kunststoffen gootelement (pvc)<br />
met een grijs, zwart aluminiumrooster of<br />
RVS design rooster.<br />
AQUA Drain<br />
Onze producten, de stijlvolle Star Drain<br />
en Aqua Drain series, worden momenteel<br />
geproduceerd in drie afmetingen<br />
voor al je afwateringsbehoeften.<br />
Deze waterput is<br />
speciaal ontworpen<br />
voor buiten op het<br />
terras onder een<br />
kraan.<br />
Alle producten die we hebben<br />
ontwikkeld, zijn van hoogstaande<br />
kwaliteit en worden verwerkt met<br />
de meest moderne technieken.<br />
Rue de L’industrie 28 6940 Barvaux - 0032 479 49 88 31 www.pck-belgium.com
0341 0341 - 47 - 00 47 68 00 68<br />
Tijd voor het<br />
échte werk<br />
Maak kennis met met Suite Suite MKB. MKB. Dé Dé<br />
alles-in-één online bedrijfssoftware<br />
voor vakmensen.<br />
Ketenintegratie<br />
met met de de bibliotheek<br />
In de In Suite de Suite MKB MKB bibliotheek zitten<br />
assortimenten van van fabrikanten en<br />
en<br />
leveranciers. Klanten van van Suite MKB<br />
kunnen kunnen na na toegang eenvoudig en<br />
en<br />
snel snel calculeren en inkopen. Het Het verlaagd<br />
de kans de kans op op fouten bij bij bestellen,<br />
laagd de prijzen de prijzen zijn zijn actueel en en je je eigen<br />
artikelbestand is is beperkt tot tot wat wat je<br />
je<br />
zelf zelf gebruikt.<br />
Alle materialen en planten van je<br />
leveranciers direct in je eigen pakket!<br />
Alle materialen en planten van je<br />
leveranciers direct in je eigen pakket!<br />
Lever Lever je je materialen of of planten aan de groene sector?<br />
Doe Doe gratis mee mee via via bibliotheek.suite-mkb.nl<br />
bibliotheek bibliotheek<br />
Wij Wij zetten ons ons met met de de bibliotheek in voor ketenintegratie in in de de groene groene sector! sector!<br />
Become-IT B.V.<br />
Middelerf 12b, 3851 SP Ermelo<br />
www.become-it.nl/hoveniers<br />
0341 - 470068
DEPEN<br />
20<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
DEPEN<br />
Prof.dr.ing. Steffen Nijhuis<br />
Hoogleraar Landscape-based Urbanism aan de TU Delft<br />
OP LANDSCHAPPELIJKE BASIS<br />
Waar ik in Nederland ook ben, vraag ik mij steeds af: wat als we nieuwbouwijken anders hadden gepland<br />
en gebouwd? Wat als we dan vanuit het landschap waren begonnen? Het antwoord op deze vragen lijkt<br />
steeds duidelijker. Steden zouden niet alleen groener zijn, maar ook gezonder, biodiverser en veerkrachtiger.<br />
Een stad in het zandgebied kan niet hetzelfde zijn als een stad op kleigrond of veen.<br />
Het landschap biedt namelijk een belangrijke basis voor stadsplanning en - ontwerp. Dit is geen nieuwe<br />
gedachte; historisch gezien zijn de meest aantrekkelijke stedelijke gebieden degene die harmonieus<br />
geïntegreerd zijn met hun natuurlijke omgeving. Echter, de hedendaagse trend van homogenisering en<br />
standaardisatie, waarbij steden overal ter wereld steeds meer op elkaar beginnen te lijken, roept zorgen<br />
op. Deze eenheidsworst in stadsontwerp negeert de unieke ecologische, culturele en historische context<br />
van een plek, wat resulteert in verlies van lokale identiteit en biodiversiteit.<br />
Als voorstander van natuurinclusief bouwen, pleit ik voor een ontwerpbenadering waarbij de natuur en<br />
landschap niet slechts een bijzaak is, maar het vertrekpunt. Dit begint met het erkennen en begrijpen<br />
van de bestaande ecologische systemen: de waterhuishouding, de bodemsoorten, en de inheemse flora<br />
en fauna. Ontwerpen met de natuur betekent samenwerken met deze elementen om stedelijke ruimtes<br />
te creëren die zowel de menselijke als ecologische gemeenschappen ten goede komen.<br />
Een ander essentieel aspect is het ontwerpen voor mensen. Parken en pleinen zijn bijvoorbeeld een belangrijke<br />
sociale infrastructuur en nodigen uit tot interactie en het vormen van gemeenschappen. Deze<br />
en andere groene ruimten moeten niet te groot of te klein zijn en op loopafstand beschikbaar om bij te<br />
dragen aan de gezondheid en welzijn van stadsbewoners.<br />
Ontwerpen met geschiedenis betekent dat we waardering moeten hebben voor het verleden en dit moeten<br />
gebruiken als een rijke bron voor huidige en toekomstige ontwikkelingen. Historische landschapsstructuren<br />
zoals oude waterlopen of bomenlanen kunnen geïntegreerd worden in nieuwe ontwerpen, wat<br />
bijdraagt aan een diepere verbondenheid van mensen met hun omgeving.<br />
Mijn oproep aan u, de landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen en groenvoorzieners, is om een stap<br />
terug te doen van de standaardoplossingen en een meer locatiespecifieke, gecontextualiseerde benadering<br />
van stadsontwikkeling te adopteren. Laten we de unieke kenmerken van elk landschap erkennen en<br />
deze benutten om de steden van de toekomst vorm te geven. Het is tijd om onze benadering te herzien<br />
en een duurzamere, inclusievere en natuurvriendelijke stedelijke ontwikkeling te realiseren. ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
21
GROEN IN DE ZORG<br />
Groene revolutie in zorg- en leefomgeving<br />
HOE OOK DE GENEESKUNDE DE<br />
EFFECTEN VAN MEER GROEN OMARMT<br />
In het streven om de zorgkosten beheersbaar te houden, wordt de komende jaren zwaar ingezet op een verschuiving van zorg naar gezondheid<br />
op basis van levensstijl, preventie en vroegdiagnostiek. De officiële geneeskunde hield zich lange tijd verre van alles wat met groen en<br />
natuur te maken had, zeker in het ziekenhuis. Maar de laatste jaren is duidelijk sprake van een kentering. Dr. Jolanda Maas, universitair<br />
hoofddocent aan de VU en landschapsarchitect Judith van der Poel delen hun inzichten.<br />
Tekst Maarten van Vliet | Beeld Judith van der Poel, Floriade, Niek Roozen Landscape & VieCuri Medisch Centrum<br />
Gekoppeld aan de verschillende leefstijlen waar de bewoners nog een sterke binding vanuit vroeger mee<br />
hebben, waardoor een wandelroute ontstond.<br />
Bij het ontwerp en de inrichting van tuinen en<br />
openbaar groen staat de esthetiek heel vaak<br />
centraal. Dat geldt ook zeker voor de plaats<br />
van groen in binnenruimten. Toch is momenteel<br />
sprake van een opmerkelijke kentering,<br />
waarbij het accent verschuift naar functioneel<br />
groen. Het draait daarbij om groen als bepalende<br />
factor voor een gezonde leefomgeving<br />
en zelfs als helende factor voor lichaam en<br />
geest. Twee grote achterliggende maatschappelijke<br />
vraagstukken jagen deze groene<br />
revolutie aan: de snelle opwarming van het<br />
klimaat en de almaar toenemende zorgkosten.<br />
Samen met De Bloeimeesters – een groep<br />
ervaren tuinspecialisten met een indrukwekkende<br />
hoeveelheid plantenkennis – bracht<br />
<strong>Greenpro</strong> deskundigen uit de zorg, de bouw<br />
en het groen bij elkaar voor een themaspecial<br />
‘Groen in de zorg’. Op de volgende 10 pagina’s<br />
vindt u het resultaat. Groen is ook – of<br />
misschien wel vooral – een investering die zich<br />
op meerdere vlakken terugverdient.<br />
Nadat de factor groen in de loop van de vorige<br />
eeuw vrijwel compleet uit de ziekenhuisomgeving<br />
was verdwenen, ontstond in het begin van deze<br />
eeuw een tegenbeweging. Dit mede onder invloed<br />
van Planetree in Amerika dat al vanaf de jaren<br />
zeventig pleitte voor de transformatie van ziekenhuizen<br />
in ‘healing environments’. Er was in ons<br />
land ook een reactie op het ontstaan van de op<br />
technocratische leest geschoeide megaziekenhuizen,<br />
waarin de menselijke maat compleet ontbrak.<br />
Zo ontstond er een nieuwe kijk op de inrichting<br />
van ziekenhuizen, met een duidelijke toename van<br />
het aantal groene elementen in en rond het gebouw.<br />
Zeer opmerkelijk was in dit verband het bericht,<br />
vorig jaar zomer, dat ziekenhuis Rijnstate in<br />
Arnhem op een balkon in de openlucht een plek<br />
had gecreëerd voor twee intensive care-bedden.<br />
Dr. Jolanda Maas, universitair hoofddocent bij de<br />
sectie Klinische Psychologie van de Vrije Universiteit<br />
Amsterdam was nauw betrokken bij het onderzoek<br />
hiervoor. Enkele jaren terug stelde zij samen met omgevingspsycholoog<br />
Dr. Agnes E. van den Berg en Dr.<br />
Karin Dijkstra, lector Gezondheidsbevordering in de<br />
leefomgeving de op wetenschappelijk bewijs gebaseerde<br />
inspiratiegids ‘Groen in en rond ziekenhuizen’<br />
(2<strong>02</strong>1) samen, waarin de uitkomsten zijn verwerkt<br />
van het onderzoeksprogramma ‘Groene Gezonde<br />
Ziekenhuizen’ dat in de jaren 2015-2<strong>02</strong>0 werd uitgevoerd.<br />
Er werd gekeken naar de effecten van groene<br />
interventies op vijf ziekenhuisafdelingen.<br />
“Er zijn de afgelopen jaren inderdaad veel groene<br />
interventies gerealiseerd,’ vertelt Maas, ‘maar er is<br />
nog wel een probleem, want ze worden over het<br />
algemeen slechts beperkt benut. Daardoor zijn<br />
de effecten nog beperkt, wat het lastiger maakt<br />
om de investeringen te rechtvaardigen. Dat het<br />
niet werkt zoals zou moeten, heeft niet alleen met<br />
het ontwerp te maken, maar ook met het feit dat<br />
de voorziening niet echt wordt geïntegreerd in de<br />
zorg. Er valt dus nog veel te verbeteren.’<br />
22 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GROEN IN DE ZORG<br />
Zo zijn er ijzersterke argumenten om flink te gaan vergroenen en ook om bestaand groen te behouden.<br />
‘Ik zie die groene ruimtes als een<br />
soort vluchtheuvel voor het brein’<br />
Opmerkelijk is dat het daarbij vaak om voor<br />
de hand liggende zaken gaat. Maas: ‘Om ervoor<br />
te zorgen dat het groen gebruikt wordt moet<br />
de voorziening goed toegankelijk zijn, mensen<br />
moeten weten waar ze de ingang kunnen<br />
vinden. Verder is het belangrijk om van te voren<br />
goed in kaart te brengen hoe de beoogd<br />
gebruikers de tuin zouden willen gebruiken<br />
en welke faciliteiten daarvoor nodig zijn en<br />
is het goed om het personeel het belang van<br />
de groene voorziening te laten ervaren. Bij het<br />
ontwerp moet je weten dat de ondergrond van<br />
een groene ruimte naast een afdeling oncologie<br />
geschikt moet zijn voor mensen met een infuuspaal<br />
en dat je bij een afdeling geriatrie moet<br />
denken aan meer en ook hogere bankjes. Dat<br />
gebeurt dus nog te weinig.”<br />
Scholing<br />
Waarom het bij de implementatie misgaat is volgens<br />
Maas lastig te zeggen: “Het is natuurlijk best<br />
wel nieuw, de zorgmedewerkers hebben het super<br />
druk en ook voor de meeste tuinarchitecten en hoveniers<br />
gaat het om nieuwe doelgroepen. Het is<br />
een beetje vergelijkbaar met het proces rond de<br />
aanleg van groene schoolpleinen. Het moet vaak<br />
snel en met een beperkt budget.”<br />
Gelukkig komen er wel steeds meer ontwerpers die<br />
het wel goed aanpakken, constateert Maas. “Maar<br />
die moeten dan wel bij een zorginstelling in beeld<br />
zien te komen. Zorginstellingen hebben nu vaak<br />
lopende contracten met groenvoorzieners, die<br />
dan ook worden ingezet bij zo’n groene interventie,<br />
terwijl de daarvoor benodigde expertise niet<br />
altijd aanwezig is. Uiteindelijk komt het erop neer<br />
dat zowel de ziekenhuizen als de tuinarchitecten<br />
en hoveniers op dit punt geschoold zullen moeten<br />
worden. Beide partijen moeten zich ervan bewust<br />
worden dat zij met wat extra stapjes echt iets van<br />
waarde kunnen realiseren, in plaats van wat het<br />
nu vaak is: een leuk decoratief element.”<br />
Fraai voorbeeld van groen in een ziekenhuis is het<br />
VieCuri Medisch Centrum in Venlo. Daar beschikt<br />
het Oncologiecentrum over de BuitensteBinnenTuin<br />
met een fraaie kas. Maas: “Dat is een mooi ontworpen<br />
belevingstuin voor patiënten en bezoekers.<br />
Helaas zien ze ook daar dat het gebruik achterblijft.<br />
Hoe dat komt, zijn we nu aan het onderzoeken.”<br />
Iets dergelijks speelde ook bij het Isala ziekenhuis<br />
in Meppel en in het Medisch Centrum Leeuwarden,<br />
die beiden een tuin hadden die eigenlijk niet<br />
werd gebruikt. ❯<br />
De Hogeweyck: een complex met laagbouw van<br />
twee of drie verdiepingen met allerlei binnentuinen.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
23
GROEN IN DE ZORG<br />
Green City Guidelines<br />
Wat op kleine schaal geldt voor zorgomgevingen,<br />
geldt in zekere zin ook voor de hele leefomgeving.<br />
Maar wat is nu eigenlijk een gezonde leefomgeving<br />
in ons in toenemende mate versteende land?<br />
Om hier meer over te weten te komen, spraken we<br />
met Judith van der Poel, landschapsarchitect en<br />
directeur van Niek Roozen Landscape.<br />
Sinds 2019 is Van der Poel de opvolger van de<br />
naamgever van het bureau, Niek Roozen. Zij<br />
studeerde Tuin- en Landschapsinrichting bij hogeschool<br />
Van Hall Larenstein in Velp (2001) en<br />
volgde daarna de opleiding Landschapsarchitect<br />
aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam.<br />
Niek Roozen, onder meer bekend van de Floriade,<br />
zet al sinds de vorige eeuw in op stedelijke vergroening<br />
met als doel een gezondere wereld. Van der<br />
Poel: “We hebben, met input van onderzoekers,<br />
overheden en instellingen in 2011 ‘The Green City<br />
Guidelines’ uitgebracht, maar we merken nu steeds<br />
vaker, dat deze benadering super actueel is, ook<br />
vanuit het perspectief van de gezondheidszorg.”<br />
De BuitensteBinnenTuin is specifiek bedoeld voor patiënten van het oncologiecentrum. Er lopen<br />
wetenschappelijke onderzoeken, die gaan uitwijzen wat groen, kunst en voeding kunnen betekenen voor<br />
oncologiepatiënten.<br />
“Daarom hebben we die tuinen, samen met een<br />
team van professionals – ook mensen die in de<br />
ziekenhuizen zelf werken – herontworpen met gebruikmaking<br />
van ons design-implementatie model”,<br />
vertelt Maas. “En daaromheen een proces opgezet<br />
om ervoor te zorgen dat de zorgprofessionals de<br />
tuin ook integreren in hun werkprocessen. Pas dan<br />
gaat zo’n tuin echt meerwaarde opleveren.”<br />
vind ik net zo belangrijk met de groeiende tekorten<br />
aan zorgmedewerkers en de hoge uitval<br />
door stress en burn-out.”<br />
“We hebben alweer zo’n 10 jaar terug in samenwerking<br />
met Wageningen Universiteit en<br />
Research (WUR) The Green City Guidelines geschreven,<br />
waarin je tal van feiten vindt. Het is<br />
inderdaad zo dat mensen in het ziekenhuis sneller<br />
herstellen als ze zicht hebben op groen. Het<br />
heeft dus echt een wetenschappelijke basis dat<br />
groen een positief effect heeft op de gezondheid<br />
en dat is natuurlijk fijn voor ons vakgebied.”<br />
Beperkt onderzoek<br />
Aantonen van gezondheidsclaims is nog niet zo<br />
eenvoudig, omdat er nog maar beperkt onderzoek<br />
is gedaan. Maas: “Uit algemene literatuur valt op<br />
te maken dat zo’n tuin stress-verlagend werkt en<br />
een fijne afleiding biedt voor zorgmedewerkers en<br />
ook voor meer werkplezier zorgt. Ik denk dat het<br />
heel belangrijk is wat voor verhaal je eromheen<br />
vertelt. Ik zie die groene ruimtes zelf als een soort<br />
vluchtheuvel voor het brein: even ertussenuit,<br />
even weg van die stressvolle omgeving.’<br />
Het is dus niet alleen zaak om zo’n groenproject<br />
echt goed te implementeren, maar ook om de<br />
gezondheidseffecten of belevingseffecten beter<br />
in beeld te krijgen? Maas: “Zeker! En dan niet<br />
alleen de effecten op de patiënten, maar ook<br />
die op de medewerkers en de bezoekers. Dat<br />
Onderzoeken laten zien, dat natuur en groenvoorzieningen stressverlagend werken. En dat bloemen, planten en<br />
natuurschoon rust bieden bij beladen gesprekken en boodschappen. Patiënten met kanker kunnen in de serre<br />
of in de tuin hun zinnen verzetten.<br />
24 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GROEN IN DE ZORG<br />
De BuitensteBinnenTuin is de omsloten tuin behorend bij het Oncologiecentrum van VieCuri. De wens vanuit de artsen was om de buitenomgeving om te toveren naar<br />
een tuin waarin mensen kunnen wachten voordat ze een gesprek met de specialist hebben.<br />
De samenwerking met WUR leverde belangrijke<br />
nieuwe inzichten op, bijvoorbeeld de meerwaarde<br />
van groen op het vlak van de zuivering van<br />
de lucht. En nu weer de uitkomsten van een onderzoek<br />
dat stelt dat er, wanneer steden 30%<br />
bladerdek zouden hebben, duizenden mensen<br />
minder aan hittestress zouden overlijden. Van<br />
der Poel: “Zo zijn er ijzersterke argumenten om<br />
flink te gaan vergroenen en ook om bestaand<br />
groen te behouden. Grote bomen worden nog<br />
vaak veel te makkelijk gekapt, terwijl nu toch<br />
bekend moet zijn dat een boom van 20 jaar net<br />
zoveel ecosysteemdiensten levert als 400 kleine<br />
boompjes. Twintig jaar terug was groen nog een<br />
leuk sausje dat over een plan heenging, maar<br />
dat is nu echt anders. Ik merk dat ik als landschapsarchitect<br />
steeds meer zeggenschap krijg.<br />
Vroeger werd je er pas bijgehaald als de huizen<br />
er al zo’n beetje stonden.”<br />
Nieuw zorgcentrum<br />
Zo ontwikkelde haar bureau samen met een architect<br />
het nieuwe zorgcentrum voor mensen met dementie<br />
De Hogeweyk, van de Vivium Zorggroep.<br />
Van der Poel: “Dat was oorspronkelijk een flatgebouw<br />
met een stuk groen. Na sloop van het oude<br />
flatgebouw is daarvoor in de plaats een complex<br />
met laagbouw van twee of drie verdiepingen ge-<br />
‘Voor de meeste tuinarchitecten en<br />
hoveniers gaat het om nieuwe doelgroepen’<br />
komen met allerlei binnentuinen die gekoppeld<br />
zijn aan de verschillende leefstijlen waar de bewoners<br />
nog een sterke binding vanuit vroeger mee<br />
hebben, waardoor een wandelroute ontstond. Dat<br />
is een heel mooi en uniek project geworden, waar<br />
in de zorgwereld veel aandacht voor is.”<br />
Vivium streeft naar het normaliseren van de zorg<br />
voor mensen met ernstige dementie. Dat vroeg<br />
om een compleet nieuwe aanpak, waarbij het<br />
accent van de medische naar de sociale kant<br />
verschoof: van grote verpleegafdelingen stapte<br />
men over naar kleinere woongroepen van zeven<br />
mensen, die bovendien de vrijheid kregen om te<br />
doen wat ze wilden doen, zonder hulp of toezicht.<br />
Dat stelt bijzondere eisen aan de omgeving. Van<br />
der Poel: “Bij de inrichting werd bijvoorbeeld rekening<br />
gehouden met de verschillende profielen<br />
van de bewoners. Zo krijgen mensen die uit de<br />
stad komen een stadse woning aan een pleintje<br />
en zijn er huizen met een specifieke inrichting en<br />
een Indische tuin voor mensen met een Indische<br />
achtergrond. Door deze inrichting voelen nieuwe<br />
bewoners zich heel snel thuis.”<br />
Perspectief voor de sector<br />
Terwijl de visie die ten grondslag ligt aan De Hogeweyk<br />
in de zorgpraktijk ontstond en er vooraf<br />
geen wetenschappelijke onderbouwing voor was,<br />
blijken de bewoners in dit nieuwe zorgcentrum<br />
gemiddeld 2,5 jaar langer te leven en hebben zij<br />
ook minder medicijnen nodig. Van der Poel: “Een<br />
verklaring is dat de bewoners actiever worden<br />
en dat hun zintuigen meer geprikkeld worden.<br />
Ze kunnen er een rondje door het groen lopen,<br />
naar de kapper en de eigen supermarkt gaan en<br />
zelfs een beetje tuinieren. Omdat er ook bezoekers<br />
rondlopen, is het voor de bewoners alsof ze nog<br />
deel uitmaken van de normale maatschappij. En<br />
dat valt blijkbaar op: er is niet alleen een flinke<br />
wachtlijst, maar er komen ook deskundigen uit de<br />
hele wereld kijken.” ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
25
GROEN IN DE ZORG<br />
Nieuwe kliniek in groene omgeving<br />
Zorgpaviljoens in het landschap.<br />
‘GROEN GEEFT EEN GEVOEL VAN GEBORGENHEID’<br />
Het nieuwe High Intensive Care Centre in Heiloo is ontworpen als ‘healing environment’: gebouw en groen vormen samen een omgeving die<br />
bijdraagt aan het herstel van de cliënten. “Gebouw en landschap zeggen: je bent hier welkom, op deze mooie en rustige plek.”<br />
Tekst Nolanda Klunder | Beeld Mecanoo / Studio BLAD<br />
Landgoed Willibrordus in Heiloo, een terrein<br />
met verschillende psychiatrische klinieken, wordt<br />
heringericht en verder opengesteld. Essentieel<br />
onderdeel daarvan is de bouw van een nieuw<br />
High Intensive Care Centre (HIC) van GGZ Noord-<br />
Holland-Noord, een kliniek voor tijdelijke opname<br />
van mensen met ernstige mentale problemen. Bij<br />
het ontwerp is een grote rol weggelegd voor het<br />
groen. Hiervoor werkten Mecanoo, Studio BLAD<br />
en Boekel Tuin en Landschap samen.<br />
Healing environment<br />
Het uitgangspunt van het ontwerp was de visie<br />
van Redesigning Psychiatry, een onderzoeksgroep<br />
met ontwerpers, psychologen en filosofen. Emma<br />
van der Staay, architect bij Mecanoo, vertelt: “Hun<br />
kerngedachte is dat mentale klachten een verstoring<br />
zijn van de relaties met jezelf en je omgeving,<br />
en dat de behandeling draait om het herstel van<br />
die relaties. Bij ons ontwerpproces gingen we<br />
daarom uit van de vraag: hoe kunnen we zorgen<br />
voor een healing environment, een omgeving<br />
die bijdraagt aan herstel? Vanuit deze gedachte<br />
kozen we voor natuurlijke materialen zoals hout,<br />
zodat het ontwerp zintuiglijk comfort biedt. De<br />
centrale straat is een ontmoetingsplek die zorgt<br />
voor een heldere oriëntatie en daarmee zelfredzaamheid<br />
voor de clienten. Daarnaast hebben we<br />
ervoor gezorgd dat er een sterke connectie met<br />
het omringende landschap is.”<br />
Zachte overgangen<br />
Tussen de verschillende vleugels van het gebouw<br />
wordt het landgoed als het ware in het gebouw<br />
opgenomen in de vorm van besloten binnentuinen,<br />
zodat cliënten overal uitzicht op het groen<br />
hebben en op veel plekken naar buiten kunnen.<br />
Er zijn zachte overgangen tussen de binnen- en<br />
buitenruimte, legt Van der Staay uit: “Bijvoorbeeld<br />
door de luifel om het hele gebouw heen, waardoor<br />
het lijkt alsof er een soort veranda is. Ook<br />
binnen zijn zachte overgangen gecreëerd tussen<br />
de ene en de andere ruimte. De tuin is op natuurlijke<br />
wijze begrensd met staalkabels die kunnen<br />
begroeien onder de doorgaande luifel, zodat er<br />
geen hekwerk nodig is. Binnen heb je daardoor<br />
26 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GROEN IN DE ZORG<br />
niet het gevoel dat er een hek om je heen staat,<br />
van buitenaf oogt het gebouw transparant.” Frank<br />
van Zuilekom, landschapsarchitect en mede-eigenaar<br />
van Studio BLAD, vult aan: “Ook binnen de<br />
tuin is gezorgd voor zachte overgangen. Je kunt<br />
met groen afstand creëren waardoor iets natuurlijk<br />
oogt en er toch een barrière is.”<br />
Eén geheel<br />
Van der Staay: “In de organisatie van het landgoed<br />
hebben we een as geïntroduceerd, als een<br />
ruggengraat waarlangs alle gebouwen met zorggerelateerde<br />
functies gepositioneerd zijn. Daarmee<br />
wordt helderheid in het landgoed gebracht.”<br />
Van Zuilekom: “De gebouwen op het landgoed<br />
verschillen sterk in architectonische kenmerken.<br />
Met het groen maken we er één geheel van, een<br />
landschap waar alle paviljoens als vanzelfsprekend<br />
in komen te staan. Historisch heeft het land<br />
hier een akkerpatroon. Dat patroon laten we ten<br />
zuiden van de as terugkeren. Ten noorden van de<br />
as vormen we een ander type landschap: dichtbij<br />
Heiloo wordt het meer als een park, met grote rododendrongroepen,<br />
verder van Heiloo wordt het<br />
een polderlandschap met siergrassen. Zo past het<br />
landgoed helemaal in zijn context.”<br />
Steeds een stap verder<br />
“Met het ontwerp van gebouw en groen vertellen<br />
we aan de cliënten: je bent hier welkom, je<br />
bent hier veilig, op deze mooie en rustige plek”,<br />
zegt Pieter Hoen, director of urbanism and public<br />
space bij Mecanoo. Van der Staay: “Het gebouw<br />
is zo ontworpen dat je je tussen de verschillende<br />
prikkelarme en prikkelrijke zones – je kamer, je<br />
cluster, de centrale straat in het gebouw – kunt bewegen,<br />
zodat je steeds een stap verder kunt gaan<br />
als je daaraan toe bent.” “Wat geldt voor binnen,<br />
geldt ook voor buiten”, zegt Van Zuilekom: “Je<br />
kunt op verschillende niveaus naar buiten, steeds<br />
een stap verder: je kunt een klein stukje de tuin in<br />
of voorbij de tuin het hele landschap in, en tot slot<br />
voorbij het landschap de wereld weer in.”<br />
Zachte overgangen tussen cluster (rechts) en de centrale straat, en tussen binnen en buiten, zorgen voor een<br />
geborgen sfeer voor cliënten en een prettige en veilige omgeving voor medewerkers en bezoekers.<br />
‘We hebben gezorgd voor een sterke<br />
connectie met het omringende landschap’<br />
Geborgen sfeer<br />
Boekel Tuin en Landschap tekende voor het beplantingsplan.<br />
Eigenaar Arjan Boekel licht toe:<br />
“HIC-cliënten komen uit een crisissituatie en hebben<br />
behoefte aan een prikkelarme omgeving.<br />
Daarom hebben we gekozen voor kleine tot middelgrote<br />
bomen. Deze filteren de bebouwing, en<br />
zorgen voor een geborgen sfeer en een kleinschalige<br />
opzet met een menselijke maat. Ook zijn de<br />
relatief schaduwrijke binnentuinen gebaat bij de<br />
filterende werking van de boomkronen, omdat<br />
die de harde scheiding tussen zon en schaduw<br />
verzachten. Verder is de beplanting voornamelijk<br />
groen, met subtiele bloei. Geen uitbundige en<br />
kleurrijke beplanting, maar juist een ingetogen<br />
pallet van groentinten, bladvormen en bladtexturen.<br />
Er zit relatief veel wintergroene beplanting in<br />
de tuin, zodat de tuin jaarrond een echte kijktuin<br />
is vanuit de cliëntenkamers en de centrale gangen.”<br />
Van der Staay vult aan: “In de architectuur<br />
zorgt de afwisseling van ruimtes voor een geborgen<br />
sfeer voor cliënten, terwijl er ook sprake is<br />
van een prettige en veilige (werk)omgeving voor<br />
medewerker en bezoeker.”<br />
Geen prijskaartje<br />
Hoe verhouden de kosten en baten zich bij dit<br />
project tot elkaar? “Wat de baten zijn van groen,<br />
is altijd lastig te kwantificeren”, antwoordt Hoen.<br />
“Maar dat betekent niet dat er geen baten zijn.<br />
Woningen in de directe omgeving van een park<br />
worden bijvoorbeeld meer waard, en mensen<br />
die een plek hebben om te bewegen, blijven gezonder.<br />
Zo betaalt groen zich misschien indirect<br />
wel drie keer terug. Wat het HIC betreft: het is<br />
inmiddels aangetoond dat in zorgsituaties groen<br />
bijdraagt aan een sneller herstel en een betere<br />
mentale gezondheid.” Van Zuilekom: “Vergeet<br />
de flora en fauna niet. Het is lastig om een prijskaartje<br />
aan het ecosysteem te hangen, maar het<br />
is voor iedereen essentieel dat het daarmee goed<br />
gaat.” Hoen: “Bij het HIC laten we aan de cliënten<br />
zien dat er zorg en aandacht is besteed aan de<br />
omgeving. Dat geeft een bepaald wereldbeeld,<br />
een gevoel van zorgzaamheid, een gevoel dat hier<br />
de dingen kloppen. Daar kan je geen prijskaartje<br />
aan hangen.” ❚<br />
De binnentuinen zijn begrensd met transparante<br />
afscheidingen onder de doorgaande luifel.<br />
De hoofdentree aan de centrale as op het landgoed.<br />
Tussen de vleugels bevinden zich het entreeplein en<br />
binnentuinen.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
27
GROEN IN DE ZORG<br />
‘Groen is een investering, geen kostenpost’<br />
‘Zorg voor integraliteit<br />
bij de bouw van ziekenhuizen’<br />
Groen is goed voor de mens. Daarover bestaat eigenlijk allang geen discussie meer. Maar om groene zorggebouwen te kunnen neerzetten<br />
zullen de spreekwoordelijke schuttingen tussen verschillende disciplines eerst moeten worden neergehaald. In een gesprek met een<br />
bouwbedrijf en een groenaannemer blijkt dat groen vooral nog als een kostenpost wordt gezien en niet als een investering die veel oplevert.<br />
“Niemand heeft een tuin, bomen of een groene gevel op de balans staan. Maar daar zouden we wel naartoe moeten.”<br />
Tekst Armand Landman | Beeld Tangram Architecten; Dolmans Landscaping Group<br />
zijn de voorbeelden nog immer schaars. Ondanks<br />
het feit dat zowel Heijmans als Dolmans ondertussen<br />
bij verschillende projecten betrokken zijn. “Als<br />
bouwbedrijf kunnen wij alles over bouw en techniek<br />
vertellen”, zegt Luijten. “Maar eigenlijk willen<br />
we bij Heijmans dat techniek duurzaamheid ondersteunt<br />
en de gezondheid van gebruikers vergroot.<br />
En dat vergroening al in een veel eerder stadium<br />
wordt meegenomen in de bouwplannen in de zorg.<br />
Want op dit moment gebeurt dat niet integraal.”<br />
“Klopt”, zegt Burgmans, die bij Heijmans programmamanager<br />
Biodiversiteit is. “Door zorgbestuurders<br />
wordt maar zelden een integrale uitvraag gedaan.<br />
Wij worden meestal heel traditioneel ingeschakeld<br />
voor bouw en techniek. Neem bijvoorbeeld het<br />
European Medicines Agency (EMA) in Amsterdam<br />
Het project Zuidoever, een wooncomplex voor ouderen.<br />
Lang geleden werden ziekenhuizen en zorginstellingen<br />
in lommerrijke omgevingen gebouwd.<br />
“Maar ergens hebben we een afslag gemist en<br />
zijn we grijze kolossen van heel veel verdiepingen<br />
in steden gaan bouwen”, stelt Math Luijten, Commercieel<br />
Manager Healthcare Cure bij Heijmans.<br />
“Maar ik denk dat iedereen die je het vraagt het<br />
liefst op een mooi groen landschap uitkijkt wanneer<br />
die persoon in een ziekenhuis ligt.”<br />
Luijten zit samen met zijn Heijmans-collega Jan-<br />
Willem Burgmans en met Buddy Wijnands van<br />
de Dolmans Landscaping Group aan tafel om op<br />
uitnodiging van De Bloeimeesters met <strong>Greenpro</strong><br />
te praten over het vergroenen van de zorg, en dan<br />
met name ziekenhuizen.<br />
Want hoewel nut en noodzaak van groen in de<br />
zorg door steeds meer betrokkenen wordt ingezien,<br />
Groen is niet alleen esthetisch.<br />
28 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GROEN IN DE ZORG<br />
Zuidoever door Tangram Architecten.<br />
waar de architect weliswaar vanaf het begin heeft<br />
gedacht aan het welzijn van de medewerkers en<br />
groen een prominente plaats in het ontwerp heeft<br />
gegeven. Niet alleen om naar te kijken, maar als<br />
beleefbaar en toegankelijk groen. Toch is daar niet<br />
integraal genoeg, dus ook met een groenaannemer<br />
en een landschapsarchitect, naar gekeken. Met als<br />
resultaat dat het atrium, met al zijn beplanting, extra<br />
belicht moet worden, wat weer een hogere energierekening<br />
oplevert. Wat wij, Heijmans, van dat<br />
project hebben geleerd is dat je in een veel vroeger<br />
stadium met alle kennisvelden rond de tafel moet.<br />
Want uiteindelijk wil je naar natuurlijke oplossingen<br />
daar waar we nu nog vaak voor een technische<br />
oplossing kiezen. En nee, dat is echt niet duurder.”<br />
Kostenpost of investering?<br />
“Groen is in geen enkel bouwproject duurder.<br />
Want bij mijn weten is verharding altijd duurder<br />
dan een gazon”, zegt Wijnands. “De echte vraag<br />
is: ben je bereid te investeren in een omgeving die<br />
hoe dan ook gezonder is. Zowel voor patiënten als<br />
voor zorgmedewerkers.”<br />
Wijnands oogst bijval van Jan-Willem Burgmans.<br />
“Juist! Je geeft namelijk geen geld uit, maar investeert<br />
in groen omdat er ook baten aan gekoppeld zijn. Die<br />
baten worden nu nog zelden meegenomen. ❯<br />
Binnentuin bij hoofdkantoor Vincent van Gogh GGZ in Venray.<br />
‘Mensen die na een operatie uitkijken op groen<br />
herstellen sneller van een operatie. Groen werkt<br />
zowel activerend als rustgevend, maar ook<br />
herstellend en stressverlagend. Bovendien filtert<br />
groen de lucht en is het dus ook uit fysiologisch<br />
oogpunt gezond. In plaats van alleen maar zieke<br />
mensen beter maken, gaat van groen ook een<br />
preventieve werking uit. Het is zogezegd een<br />
basisbehoefte voor de mens.’<br />
Prof. dr. ir. Machiel van Dorst, hoogleraar Environmental Behaviour and Design aan de TU Delft<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
29
GROEN IN DE ZORG<br />
Kas met binnentuin in het zorgproject Zuidoever in Amsterdam. Het illustreert hoe een doordacht ontwerp kan bijdragen aan verbeterede levenskwaliteit.<br />
Daarbij, waar vergelijk je die kosten dan mee?<br />
Met de kosten voor onderhoud aan technische<br />
installaties? Nou, dan ben ik heel benieuwd wat<br />
er meer kost.”<br />
Wijnands knikt instemmend. “En dat we de waarde<br />
niet weten komt omdat groen nergens op de<br />
balans staat. Neem de openbare ruimte: riolering<br />
is een balanspost en wordt in een aantal jaar afgeschreven.<br />
Maar niemand heeft zijn bomenbestand<br />
of groene gevel op de balans staan. Terwijl,<br />
zodra je iets gaat waarderen ben je ook bereid erin<br />
te investeren. En zolang iets alleen maar een kostenpost<br />
is, gebeurt dat niet.”<br />
Integraliteit<br />
Over de vraag of groenaannemers misschien te<br />
bescheiden zijn om al in een eerder stadium van<br />
(zorg)bouwprojecten aan tafel te zitten, hoeft<br />
Wijnands niet lang na te denken. “Dat denk ik<br />
inderdaad. Want de meeste groenaannemers<br />
kunnen ook best – al dan niet samen met een<br />
civiele aannemer – een parkeerplaats aanleggen<br />
of straatwerk uitvoeren. Maar we worden<br />
maar zelden gevraagd om op zulke opdrachten<br />
in te schrijven. Misschien moeten we daar actiever<br />
in worden. Maar goed: voor de bouw van<br />
een compleet ziekenhuis of zorginstelling moet<br />
je ons niet vragen, daarbij zijn we toch afhankelijk<br />
van de grote aannemers en of zij ons op<br />
tijd inschakelen.”<br />
Luijten ziet daar gelukkig een kentering ontstaan.<br />
“In plaats van opdrachtgevers en onderaannemers<br />
spreken we bij Heijmans steeds vaker over partners<br />
in een bouwteam. En partners hebben het beste<br />
met elkaar voor, die helpen elkaar en betrekken<br />
elkaar. Wanneer je dus al in de selectiefase van<br />
een bouwproject de integraliteit waarborgt, zullen<br />
wij zoeken naar geschikte partners waarmee we<br />
die integraliteit kunnen invullen. Veel meer dan<br />
vroeger zullen we elkaars kennis en kunde moeten<br />
inbrengen en etaleren. Dat directieve is niet meer<br />
van deze tijd.”<br />
Ook Burgmans meent dat de ouderwetse manier<br />
van aanbesteden en uitvragen niet de juiste<br />
resultaten oplevert. “In geloof veel meer in<br />
partnerschappen en elkaar uitdagen. Dus niet<br />
tot drie cijfers achter de komma iets uittekenen,<br />
maar alleen vragen om meer biodiversiteit. Een<br />
partner als Dolmans weet zelf heus wel hoe ze<br />
dat moeten verwezenlijken.”<br />
Wijnands: “Dé sleutel ligt bij elkaar op gelijkwaardigheid<br />
beoordelen en samen de verantwoordelijkheid<br />
dragen. Ik heb al vaker gezegd<br />
dat een opdrachtgever de verantwoordelijkheid<br />
voor bijvoorbeeld het groenonderhoud<br />
best voor 10 of 20 jaar bij mij mag neerleggen.<br />
Want dan ga ik vervolgens heel goed bedenken<br />
hoe ik dat het beste kan aanpakken en<br />
kom ik met een andere oplossing dan wanneer<br />
ik alleen maar een tuin mag aanleggen. Het is<br />
niet erg om de markt antwoord te laten geven<br />
op jouw vraag.” ❚<br />
‘Data toont aan dat mensen actiever zijn in<br />
de buurten met de laagste bouwdichtheid,<br />
de grootste hoeveelheid groen en de meeste<br />
straatverbindingen. Er is aangetoond dat naoorlogse<br />
stedelijke buurten in geïndustrialiseerde landen de<br />
levensstijl van hun bewoners negatief beïnvloeden<br />
vanwege hun ontwerp. Er is te weinig groen.’<br />
Prof. dr. Cor Wagenaar, hoogleraar geschiedenis en theorie van architectuur en stedenbouw<br />
aan de Rijksuniversiteit Groningen, gespecialiseerd in architectuur en gezondheidszorg.<br />
30 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GROEN IN DE ZORG<br />
Een symbiotische benadering<br />
voor gezondheid en welzijn<br />
Charlot ten Dijke, architect en directeur bij Tangram Architectuur en Stedelijk Landschap, en<br />
Ineke van der Ham, hoogleraar technologische vernieuwingen in de neuropsychologie aan de<br />
Universiteit Leiden, betogen hoe essentieel vergroening voor de zorgsector is.<br />
Volgens Charlot ten Dijke, moet de zorgsector<br />
heroverwegen hoe hun ruimtes bijdragen aan<br />
genezing en welzijn. "We moeten meer te weten<br />
komen, want anders kunnen we geen goede<br />
zorggebouwen maken," benadrukt Ten Dijke.<br />
Haar benadering integreert groene, natuurlijke<br />
elementen die een "ongelooflijk positieve bijdrage<br />
leveren aan de hele sociale samenleving"<br />
en helpen bij het creëren van een ontspannen<br />
sfeer voor zowel bewoners als personeel. Ze legt<br />
uit dat de integratie van natuurlijke elementen<br />
zoals water, groen en licht niet alleen de esthetische<br />
waarde van een gebouw verhoogt, maar<br />
ook een cruciale rol speelt in het bevorderen van<br />
de gezondheid en het welzijn van de bewoners.<br />
"Onze gebouwen, ontworpen met groene ruimtes<br />
en natuurlijke lichtinval, bieden een serene<br />
omgeving die stress vermindert en het bewonersgeluk<br />
en herstelproces versnelt," legt Ten Dijke<br />
uit. Ze is ervan overtuigd dat een weloverwogen<br />
architectonisch ontwerp direct kan bijdragen aan<br />
een betere levenskwaliteit voor bewoners.<br />
Werkgeheugen<br />
Professor Van der Ham wijst op de wetenschappelijke<br />
onderbouwing van deze aanpak. "Groene omgevingen<br />
werken stressverlagend en verbeteren<br />
het werkgeheugen," legt ze uit. Zij onderstreept<br />
ook het belang van zichtlijnen in de ontwerpen<br />
van zorginstellingen, waardoor bewoners zich<br />
gemakkelijker kunnen oriënteren en vertrouwd<br />
raken met hun omgeving. "Studies tonen aan dat<br />
groene omgevingen en natuurlijk licht essentiële<br />
componenten zijn voor mentale en fysieke gezondheid,"<br />
voegt Van der Ham toe. Haar onderzoek ondersteunt<br />
de ontwerpfilosofie die Tangram Architecten<br />
hanteert, namelijk dat een goed ontworpen<br />
zorgomgeving het algemene welzijn bevordert en<br />
misschien wel de afhankelijkheid van medicatie<br />
kan verminderen, al is voor dat laatste nog geen<br />
sluitend bewijs.<br />
Het integreren van groen in zorggebouwen is niet<br />
slechts een esthetische keuze, maar een essentieel<br />
onderdeel van de architectuur die rekening<br />
houdt met de behoeften van gebruikers. "Onze<br />
gebouwen zijn vanaf het ontstaan van ons bureau<br />
gemaakt met groen, omdat we de mens centraal<br />
stellen in onze ontwerpen," zegt Ten Dijke.<br />
Natuurlijke elementen<br />
In een recente publicatie van Tangram Architecten<br />
wordt dieper ingegaan op het belang van natuur<br />
en architectuur in de bouw van zorginstellingen.<br />
Het boekje, getiteld ‘Met Zorg Ontworpen’, benadrukt<br />
de positieve impact van natuurlijke elementen<br />
op het welzijn van bewoners en personeel in<br />
zorgomgevingen.<br />
Het behandelt ook de economische voordelen van<br />
groene zorgarchitectuur. Door duurzame materia-<br />
Zuidoever: schoolvoorbeeld van<br />
innovatieve zorgarchitectuur<br />
Het project Zuidoever, een wooncomplex met<br />
54 huurappartementen voor ouderen met een<br />
zorgindicatie op de Amsterdamse Zuidas en<br />
ontworpen door Tangram Architecten, dient<br />
als een exemplarisch voorbeeld van hoe de<br />
integratie van natuur en architectuur een helende<br />
omgeving kan creëren voor ouderen. Dit<br />
project benadrukt de visie van het creëren van<br />
ruimtes die niet alleen esthetisch aangenaam<br />
zijn, maar ook bijdragen aan het welzijn en<br />
de gezondheid van de bewoners. Charlot ten<br />
Dijke beschrijft hoe Zuidoever is ontworpen<br />
met grote ramen en natuurlijke lichtinval die<br />
de grenzen tussen binnen en buiten vervagen,<br />
waardoor bewoners zich meer verbonden voelen<br />
met de natuurlijke omgeving.<br />
In Zuidoever is speciale aandacht besteed<br />
aan de gemeenschappelijke ruimtes die<br />
ontworpen zijn om sociale interactie en<br />
activiteiten te bevorderen, wat cruciaal<br />
is voor het verminderen van eenzaamheid<br />
onder ouderen. Deze ruimtes zijn zo<br />
geplaatst dat ze gemakkelijk toegankelijk<br />
zijn vanuit verschillende delen van het<br />
Zuidoever in Amsterdam.<br />
len en energie-efficiënte ontwerpen te gebruiken,<br />
kunnen zorginstellingen op lange termijn kosten<br />
besparen. "Duurzame praktijken leiden niet alleen<br />
tot een lagere ecologische voetafdruk maar<br />
dragen ook bij aan de financiële gezondheid van<br />
zorginstellingen door lagere operationele kosten,"<br />
licht Ten Dijke toe. Deze benadering toont aan dat<br />
financiële en ecologische duurzaamheid hand in<br />
hand kunnen gaan in de zorgsector.<br />
Een belangrijke vraag is of deze benadering economisch<br />
haalbaar is. Van der Ham bevestigt dit:<br />
"Er zijn duidelijke aanwijzingen dat een groene<br />
omgeving niet alleen de gezondheid ten goede<br />
komt, maar op de lange termijn ook kosten bespaart<br />
door bijvoorbeeld minder zorggebruik en<br />
een hogere productiviteit van het personeel.”. ❚<br />
gebouw, waardoor ze een natuurlijk ontmoetingspunt<br />
vormen voor bewoners. Het<br />
project kent geen gangen, slechts verblijfsruimtes<br />
en onderstreept daarmee ook het<br />
belang van flexibiliteit in het ontwerp,<br />
zodat ruimtes kunnen worden aangepast<br />
aan de veranderende behoeften van de<br />
bewoners door de tijd heen.<br />
Zuidoever illustreert hoe doordacht ontwerp<br />
kan bijdragen aan een verbeterde levenskwaliteit<br />
door een omgeving te bieden<br />
die niet alleen veilig en functioneel is, maar<br />
ook esthetisch verrijkt en sociaal stimulerend.<br />
Het project dient inmiddels als een<br />
baken van innovatie in zorgarchitectuur,<br />
waarbij de principes van natuurintegratie<br />
en mensgericht ontwerp worden toegepast<br />
om een duurzame en ondersteunende<br />
woonomgeving voor ouderen te creëren.<br />
Ineke van der Ham is als neuropsycholoog<br />
nauw bij de evaluatie en het vervolgonderzoek<br />
van het project betrokken. Ze roemt de<br />
groene zichtlijnen in het complex: “Voor het<br />
overzicht en de oriëntatie van ouderen zijn<br />
die heel belangrijk. En ze bieden meteen<br />
een gevoel van rust en geborgenheid.”<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
31
www.bio-greenline.com<br />
Advertentie Cortenpoer_BH.indd 1 22-04-2<strong>02</strong>4 14:48
DE KRACHT<br />
ACHTER INNOVATIEVE<br />
PROFESSIONELE<br />
MACHINES<br />
BEKIJK HET<br />
VOLLEDIGE<br />
OPE<br />
ASSORTIMENT<br />
milwaukeetool.nl<br />
benl.milwaukeetool.eu
STAD IN DE KIJKER<br />
‘Snel drie voetbalvelden aan groen erbij’<br />
VERGROENINGSPROGRAMMA VOOR<br />
VERSTEENDE WOONWIJKEN IN DEN HAAG<br />
Zo`n zes jaar geleden zette Den Haag zich op de kaart door als eerste gemeente van Nederland beleid te ontwikkelen voor Natuurinclusief<br />
Bouwen. Een initiatief dat op grote schaal navolging vond in andere steden én op landelijk niveau. Sindsdien heeft de gemeente ook ander<br />
toonaangevend beleid en talrijke projecten gerealiseerd, die de stad niet alleen meer groen en natuurinclusief, maar ook meer klimaatbestendig<br />
en leefbaar maken. Eén ervan is het wijkpark Cromvliet in Laak. Een iconisch project, vinden Wiebke Klemm en Ralph Pitlo, senior<br />
beleidsmedewerkers bij de gemeente. “Dit initiatief is echt een katalysator geweest voor nieuwe groen- en klimaatadaptatieprojecten binnen<br />
de gemeente.”<br />
Tekst Fleur Dil | Beeld gemeente Den Haag<br />
Wijkpark Cromvliet wordt heel druk bezocht.<br />
Om te komen tot een leefbare, toekomstbestendige<br />
stad, neemt Den Haag diverse maatregelen.<br />
“Van belang is dat je op verschillende<br />
schaalniveaus kijkt naar vergroening van de<br />
stad en het oppakt samen met de bewoners,”<br />
benadrukt Klemm. “Op het hoogste schaalniveau<br />
gaat het om het bewaren van de waardevolle<br />
natuur aan de stadsranden, de Natura<br />
2000 gebieden en het Nationaal Park Hollandse<br />
Duinen. In de stad versterken we de grote<br />
groenstructuren en de typisch Haagse lange<br />
lijnen parallel aan de kust, en vergroenen we<br />
de woonwijken. Op het laagste schaalniveau stimuleren<br />
wij bewoners hun tuinen en daken te<br />
vergroenen. Zo deelt de gemeente bijvoorbeeld<br />
bomen uit aan bewoners en biedt een subsidie<br />
aan voor klimaatadaptieve maatregelen op particulier<br />
terrein.”<br />
Actieprogramma<br />
Een belangrijke, recente mijlpaal in de vergroening<br />
van de stad is het Actieprogramma Klimaatadaptatie<br />
en Vergroenen Versteende Wijken, waarvoor<br />
Den Haag in 2<strong>02</strong>4 2,4 miljoen euro beschikbaar<br />
stelt. In studies naar vergroeningskansen zijn verharde<br />
pleinen, brede bermen, stoepen en boomloze<br />
straten in kaart gebracht. Aan de hand van<br />
een ecosysteemdienstenmodel wordt voor de wijk<br />
34 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
STAD IN DE KIJKER<br />
Moestuintjes in wijkpark Cromvliet.<br />
bekeken waar het extra groen aan moet bijdragen.<br />
“Ecosysteemdiensten zijn alle waarden die groen<br />
vertegenwoordigt, zoals het tegengaan van hittestress<br />
en waterinfiltratie,” legt Pitlo uit. Per plek<br />
wordt gekeken wat technisch haalbaar is, waarna<br />
er een ontwerp wordt gemaakt. “Door visueel te<br />
maken hoe zo`n plek eruit zou kunnen zien open<br />
je een gesprek, zowel intern als extern. Op deze<br />
manier is concreet gemaakt hoe versteende wijken<br />
te vergroenen en kunnen we gelijk aan de slag.<br />
Dat doen we samen met bewoners, ondernemers<br />
en wooncorporaties.”<br />
‘De aanpak van<br />
centrumring S100<br />
moet 1,5 hectare<br />
groen opleveren’<br />
Een groot project is de aanpak van de belangrijkste<br />
verkeersader van de stad, centrumring de S100. “Dat<br />
is een route waar 100 duizenden mensen rijden,<br />
dus daar ligt een enorme kans. We willen dit vergroeningsproject<br />
in 2<strong>02</strong>5 realiseren wat 1,5 hectare<br />
groen zal gaan opleveren.” In de wijken moet dit jaar<br />
bijna één hectare groen gerealiseerd worden en een<br />
paar honderd bomen. “In totaal willen we in 2<strong>02</strong>4<br />
en 2<strong>02</strong>5 drie voetbalvelden aan nieuw groen.”<br />
Pareltje<br />
Een pareltje onder de vergroeningsprojecten is<br />
het wijkpark Cromvliet in Laak waar met financiering<br />
van de EU een innovatieve Urban Waterbuffer<br />
is toegepast. “Dit project startte in 2018 en<br />
is in 2<strong>02</strong>3 afgerond,” vertelt Klemm. “Dit is een<br />
herinrichtingsproject in een versteende wijk met<br />
kleine woningen zonder balkon of tuin. In een cocreatietraject<br />
met de bewoners, scholen en andere<br />
organisaties uit de wijk hebben we een groen<br />
park gerealiseerd met moestuin en kinderboerderij<br />
waar ruimte is voor een speeltuin, voetbalveld,<br />
een podium en ecologische oevers langs de kade.<br />
Onder het park houdt een waterbuffer regen- en<br />
oppervlaktewater vast. Het water wordt opgevangen<br />
in een krattensysteem, gezuiverd in een<br />
biofilter en vervolgens opgeslagen 15 tot 20 meter<br />
onder de grond. “Dat water kunnen we in de<br />
zomer oppompen en hergebruiken als drinkwater<br />
voor de dieren of voor de moestuin.” Inmiddels is<br />
het park het kloppende centrum van de wijk geworden.<br />
“Het park zit altijd stampvol. Bewoners<br />
zijn echt trots op hun wijk.” Het project heeft een<br />
aantal onderscheidingen ontvangen waaronder<br />
de Steenbreektrofee voor professionals in 2<strong>02</strong>2.<br />
“Een tastbaar voorbeeldproject kan een katalysator<br />
zijn voor nieuwe projecten binnen de gemeente,”<br />
zegt Klemm. “Het heeft er mede toe geleid<br />
dat groen- en klimaatadaptatieprogramma`s nu<br />
breder worden opgepakt.” ❚<br />
Speelplek in wijkpark Cromvliet.<br />
Lamgroen Rivierenbuurt: visueel ontwerp zoals het eruit kan zien.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
35
‘We willen altijd actuele en vernieuwende<br />
informatie meegeven aan bezoekers’<br />
Grootste GROENBEURS Benelux<br />
druk met voorbereidingen<br />
Met de aankomende vakbeurs van GroenTechniek Holland (GTH) in het vooruitzicht, is de organisatie ervan al volop aan de gang. Deze beurs,<br />
die zich in oppervlakte de grootste van de Benelux mag noemen, gaat in september voor de tweede keer in combinatie met de AgroTechniek<br />
Holland (ATH) georganiseerd worden. De aanloop ernaartoe zal in ieder geval een stuk minder hectisch zijn dan die van 2<strong>02</strong>2, vertelt beursmanager<br />
Willem Bierema. “We kwamen toen net uit corona, waardoor we in een hele korte tijd een enorme beurs uit de grond moesten<br />
stampen. Daar hebben we nu gelukkig geen last van.”<br />
Tekst Fleur Dil | Beeld Fedecom<br />
Na corona moest in hele korte tijd een enorme beurs uit de grond worden gestampt.<br />
36 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
Willem Bierema: ‘Als er eisen zijn omtrent<br />
geluiduitstoot, emissie of stikstof, dan zullen daar<br />
vanuit de sector technische innovaties voor worden<br />
gebouwd’.<br />
Voor Bierema was de keus om de GTH gezamenlijk<br />
met de ATH te organiseren eigenlijk heel simpel.<br />
“Beide beurzen vielen binnen de organisatie van<br />
Fedecom waardoor we goed inzicht hadden in de<br />
bezoekers- en exposantenpopulatie. We zagen dat<br />
er heel veel dubbelingen in zaten. Denk aan agrarische<br />
loonwerkers die ook veel in de groensector<br />
werkten of hoveniers die een grote trekker wilden<br />
die voorheen meer voor de landbouw bestemd<br />
was. Het werd allemaal wat diffuser en daar moet<br />
je als beursorganisatie op inspringen.”<br />
Meer dan 80%<br />
Dit pakte erg goed uit. De beurs werd in 2<strong>02</strong>2<br />
bijzonder goed bezocht. Voor de aankomende<br />
beurs kan de organisatie wederom rekenen op<br />
grote belangstelling onder de exposanten. Mede<br />
door een vroegboekactie die op 1 maart afliep,<br />
zijn een flink deel van de stands al geboekt. “Van<br />
deze vroegboekperiode is goed gebruik gemaakt,”<br />
vindt Bierema. “We zitten nu al op meer dan<br />
80%.” Dit levert niet alleen exposanten, maar ook<br />
de organisatie voordelen op. “Voor ons is het prettig<br />
omdat we zo al vroeg de plattegrond kunnen<br />
intekenen. Daarbij nemen we ervaringen uit de<br />
laatste editie mee om verbeteringen door te voeren<br />
in de looproute. Voor de dynamiek gaan we<br />
standhouders ook een andere plek geven.” Naast<br />
oude bekenden ziet Bierema ook nieuwkomers afkomen<br />
op de beurs. “Ik zie er nu al wat nieuwe<br />
ondernemers tussen zitten, maar ik verwacht nog<br />
meer aanmeldingen verderop in het jaar. Dat is<br />
echt mooi om te zien.”<br />
Schoon en emissieloos bouwen<br />
Als vanouds zal er weer een hoop te zien en te<br />
beleven zijn, waaronder de uitreiking van de innovatieprijzen<br />
het Gouden Klavertje Vier, de Bronzen<br />
Sikkel en de publieksprijzen. Maar ook het Zogoed-als-nieuw<br />
paviljoen met jong gebruikte machines<br />
en de themapaviljoens zullen weer terug te<br />
vinden zijn op de vakbeurs. “Voor dit jaar is schoon<br />
en emissieloos bouwen voor de groentechniek het<br />
thema. Dat was voorheen zero emissie, maar we<br />
willen dat nu breder trekken. Regelgeving rondom<br />
alles wat met bouwen te maken heeft, zoals weg,<br />
water- of woningbouw wordt steeds strenger. Dus<br />
als er eisen zijn omtrent geluiduitstoot, emissie<br />
of stikstof, dan zullen daar vanuit de sector technische<br />
innovaties voor worden gebouwd om zo`n<br />
project te laten slagen.”<br />
‘Voor dit jaar<br />
is schoon en<br />
emissieloos<br />
bouwen voor<br />
de groentechniek<br />
het thema’<br />
Groentechniek<br />
Het enorme grasveld in Biddinghuizen biedt genoeg<br />
ruimte voor verschillende demonstratieveldjes<br />
waar de nieuwste technieken kunnen worden<br />
getoond en uitgeprobeerd. “Denk aan de maairobots<br />
uit de groentechniek. Dit komt nu ook in de<br />
De beurs werd in 2<strong>02</strong>2 bijzonder goed bezocht.<br />
landbouw op, dus we zullen daar een autonome<br />
robot- en werktuigenpaviljoen neerzetten waar<br />
je de nieuwste innovaties uit de agrotechniek<br />
kunt bekijken. Dan moet je denken aan drones,<br />
sensoren en robots. Daar zullen we ook politieke<br />
partijen en beleidsmakers voor uitnodigen, zodat<br />
we kunnen laten zien dat de sector oplossingen<br />
heeft voor problemen waar de politiek nu voor<br />
staat. Met deze themapaviljoens willen we altijd<br />
actuele en vernieuwende informatie en inspiratie<br />
meegeven aan bezoekers. Dat is ook de reden dat<br />
we de vakbeurs maar één keer per twee jaar organiseren.<br />
Zo krijgt iedereen de tijd om echt nieuwe<br />
dingen te laten zien.” ❚<br />
De vakbeurzen GroenTechniek Holland en<br />
AgroTechniek Holland vinden plaats op woensdag<br />
11 tot en met zaterdag 14 september 2<strong>02</strong>4 op het<br />
beursterrein in Biddinghuizen.<br />
Knegt International won in 2<strong>02</strong>2 met de elektrische<br />
tractor de GTH-publieksprijs.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
37
Efficiënt beregeningsplan voorkomt fouten in aanleg<br />
KOSTEN BESPAREN MET DE<br />
JUISTE BEREGENINGSINSTALLATIE<br />
“De zomer van 2018 vormde een groot kantelpunt”, vertelt Rudolf van de Velde, manager productspecialisten bij Wildkamp. “Het was een zeer<br />
warme zomer en veel mensen troffen bij thuiskomst van hun vakantie een verdorde tuin aan. Sindsdien zien we dat er veel meer aandacht<br />
is voor de beregening van de tuin. En dat deze steeds betaalbaarder is geworden. Wel is het belangrijk de beregening op een juiste wijze aan<br />
te leggen en hier zien we het nog wel eens mis gaan. Daarom bieden wij kosteloze beregeningsplannen aan.”<br />
Tekst Carolien Klees | Beeld Wildkamp<br />
In ieder beregeningsplan houdt Wildkamp rekening met de specifieke situatie in de tuin.<br />
38 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
‘Vaak wordt ten onrechte gedacht dat een<br />
beregeningsinstallatie een flinke investering is’<br />
Collega Niels Feijen is technisch projectmedewerker<br />
en vult aan: “We merken inderdaad een<br />
enorme toename in de verkoop van onze beregeningsproducten.<br />
Ook constateren we dat tegenwoordig<br />
bijna elke hovenier zich specialiseert in<br />
de aanleg van een beregeningssysteem. Maar wij<br />
zien hier en daar nog wel wat verbeterpunten.<br />
Dat kan leiden tot onnodige kosten voor water en<br />
elektriciteit, evenals verspilling van ons kostbare<br />
drinkwater. Of het levert ontevreden klanten op<br />
omdat de tuin niet volop bloeit.”<br />
Juiste afstand<br />
Feijen: “Men heeft regelmatig de neiging om<br />
onvoldoende sproeiers aan te leggen. Als twee<br />
sproeiers te ver uit elkaar staan, is de overlap van<br />
de neerslag niet ideaal. Daardoor krijg je droge<br />
plekken en moet er langer gesproeid worden. Onderaan<br />
de streep is het voordeliger om een extra<br />
sproeier te installeren. Dat weegt makkelijk op<br />
tegen de besparing op water- en elektrakosten.<br />
Vergis je niet, je hebt het al snel over een paar<br />
kuub water per sproeibeurt, dus dit loopt echt wel<br />
op.” Van de Velde: “Wat we ook constateren, is<br />
dat men soms dezelfde groep aansluit op zowel<br />
het gras als de border, terwijl ze niet dezelfde waterbehoefte<br />
hebben. In ons beregeningsplan houden<br />
we rekening met de specifieke situatie in de<br />
tuin: waar ligt bestrating, op welke plek bevindt<br />
zich een grote boom, hoe is het gazon gesitueerd,<br />
enzovoorts. Indien de hovenier het beplantingsplan<br />
al klaar heeft, kunnen we deze ook meenemen<br />
in ons ontwerp. Wij hebben hiervoor speciale<br />
software waarmee we zelfs het leidingverlies<br />
kunnen berekenen. Oftewel, men krijgt een goed<br />
doordacht plan, geheel op maat. En het scheelt<br />
de hovenier natuurlijk mooi wat tijd. Wel raad ik<br />
aan om dit kosteloze beregeningsplan tijdig aan<br />
te vragen. We proberen het plan binnen vijf werkdagen<br />
uitgewerkt te hebben, maar in drukkere<br />
perioden duurt het soms net iets langer.”<br />
Trends<br />
Feijen: “Nu beregening is ingeburgerd, zien we<br />
dat tuineigenaren steeds meer comfort verlangen.<br />
Men wil eigenlijk vooral van de tuin genieten en<br />
er zo min mogelijk werk aan hebben. Er komen<br />
steeds meer producten op de markt die het beregenen<br />
automatiseren, al dan niet in combinatie<br />
met slimme systemen die zorgen voor een efficiënte<br />
beregening. En we zien dat deze technieken<br />
steeds voordeliger worden.”<br />
Vaak wordt ten onrechte gedacht dat een beregeningsinstallatie<br />
een flinke investering<br />
is. Dat valt in de praktijk echter mee. Op de<br />
Efficiënte beregening wordt steeds<br />
belangrijker en betaalbaarder.<br />
website vindt men prijsindicaties voor de beregening<br />
van verschillende type tuinen. “De<br />
uiteindelijke prijs hangt natuurlijk af van de<br />
specifieke wensen en de grootte van de tuin.<br />
Wij kunnen alles bieden, tot en met een volledig<br />
computergestuurd ondergronds systeem.”<br />
Door het besturingssysteem aan te sluiten op<br />
sensoren, kan men de efficiëntie en het comfort<br />
verhogen. Daarnaast kan men kiezen voor een<br />
Wifi-verbinding zodat de beregening ook op afstand<br />
bediend kan worden. “Bij het meest luxe<br />
systeem kan je zelfs invoeren welk type gewas je<br />
hebt staan, inclusief de leeftijd van dat gewas. En<br />
er zijn al computers die niet meer werken op het<br />
stroomnet, maar op zonnecellen of middels een<br />
turbine op waterkracht.” ❚<br />
Productspecialist Rudolf van de Velde: “Er is steeds meer aandacht voor<br />
beregening van de tuin.”<br />
Technisch projectmedewerker Niels Feijen: “Er komen steeds meer producten op de<br />
markt die het beregenen automatiseren.”<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
39
Biologisch afbreekbaar maaidraad voor bosmaaiers<br />
COMPLEET PAKKET MILIEUVRIENDELIJKE MAAIDRAAD<br />
Jaarlijks belandt er in Nederland zo’n 10.000 kilometer aan maaidraad uit trimmers en bosmaaiers in de natuur door slijtage en afbreken.<br />
Wereldwijd gaat het zelfs om meer dan drie miljoen kilometer. Gewoonlijk is dit maaidraad gemaakt van nylon en de impact op het milieu is<br />
dan ook groot. GreenLine biedt nu een alternatief: biologisch afbreekbaar maaidraad.<br />
Tekst Ramona Kezer | Beeld GreenLine<br />
Jaarlijks belandt er kilometers aan maaidraad in de natuur.<br />
Het bedrijf ontstond acht jaar geleden vanuit<br />
het idee een oplossing te bedenken voor de<br />
milieuvervuiling door maaidraad. Operationeel<br />
manager Jordi Duits van GreenLine: “Het verhaal<br />
is begonnen met een biologisch afbreekbaar<br />
3D-printerdraad. Dit product bleek echter<br />
niet de juiste eigenschappen te hebben om als<br />
maaidraad te kunnen dienen. Vanuit daar zijn we<br />
wel gestart met de ontwikkeling van biologisch<br />
afbreekbaar maaidraad.”<br />
Draad voor accubosmaaiers<br />
3D-printerdraad was dus niet geschikt, maar<br />
GreenLine legde wel contact met de ontwikkelaar<br />
ervan. Gezamenlijk werd er een biologisch<br />
afbreekbaar maaidraad ontwikkeld, die in grote<br />
40 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
‘Het is een milieubewust product,<br />
dus je wil voorkomen dat de gebruiker<br />
er kilometers voor moet rijden’<br />
lijnen hetzelfde wordt gemaakt als traditioneel<br />
maaidraad. GreenLine investeerde in een productiemachine<br />
om de ontwikkeling te versnellen.<br />
Twee jaar geleden kwam de eerste variant van het<br />
biologisch afbreekbaar draad van GreenLine op<br />
de markt. “Dit presteerde goed als je het op de<br />
juiste manier gebruikte, maar was nog niet perfect.<br />
Elke hoeveelheid plastic die we minder de<br />
natuur inbrengen, is meegenomen”, aldus Duits.<br />
“Gedurende de ontwikkeling van het maaidraad<br />
hebben wij ons altijd gefocust op de accumachines.<br />
De afgelopen jaren hebben wij de markt<br />
duidelijk zien verschuiven van brandstof naar elektrisch<br />
aangedreven machines.”<br />
Certificeringstraject<br />
Het eerste jaar bleef het bedrijf voorzichtig. De<br />
potentiële markt werd bewust klein gehouden,<br />
zodat er zicht was op waar het product terechtkwam.<br />
Na dat jaar werd besloten dat het maaidraad<br />
verder verbeterd moest worden en werd er<br />
een certificeringstraject gestart. “Het certificaat<br />
waar wij aan willen voldoen is ISO 17556. Dit<br />
schrijft voor dat het product binnen 24 maanden<br />
volledig biologisch moet afbreken. Ook de doorontwikkeling<br />
van het product verliep positief.<br />
Inmiddels is de grondstofsamenstelling aangepast,<br />
daardoor is de kwaliteit van de draad aanzienlijk<br />
verbeterd. Ook is het certificeringstraject<br />
opgestart voor de nieuwe variant. Inmiddels kan<br />
de gebruiker er alle werkzaamheden met een accubosmaaier<br />
mee uitvoeren.”<br />
Dealernetwerk<br />
Het bedrijf ging op zoek naar externe productiemogelijkheden<br />
om grotere aantallen te kunnen<br />
produceren. Er werden testproducties gedraaid<br />
bij externe maaidraadfabrikanten en die leverden<br />
nog een extra kwaliteitsslag op. GreenLine<br />
is er nu klaar voor om de markt te veroveren. “We<br />
werken in Nederland met een dealernetwerk,<br />
omdat hoveniers en groenbedrijven nu eenmaal<br />
vertrouwen op de expertise van de dealer. Inmiddels<br />
hebben we 25 dealers en zodra de eerste<br />
grote voorraad er is, gaan we dit maximaal uitbreiden.<br />
Het is een milieubewust product, dus<br />
je wil voorkomen dat de gebruiker er kilometers<br />
voor moet rijden.” Het biologisch afbreekbaar<br />
maaidraad van Greenline is beschikbaar in diameters<br />
van 1,6, 2,0, 2,4 en 2,7 mm. ❚<br />
GreenLine bedacht daarom een biologisch<br />
afbreekbare variant.<br />
Het product wordt verkocht via een dealernetwerk.<br />
Er zijn vier verschillende diameters beschikbaar.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
41
Gebruiksvriendelijke software voor groenprofessional<br />
SUCCESVOLLE ONTWERPTOOL<br />
HEEFT MOOIE UPDATE GEKREGEN<br />
Ontstaan vanuit de behoefte om een programma te hebben waarmee hij snel een goed tuinontwerp en bijbehorende offerte kon realiseren,<br />
ontwikkelde Teunis van de Pol, grondlegger en directeur van garDsign, een softwareprogramma. “Bij ons infra- en hoveniersbedrijf wilden<br />
we tijd gaan besparen op het offerte-traject. Vooral in het voorjaar wanneer we én veel werkzaamheden én veel aanvragen binnenkrijgen.”<br />
De tool bleek zo goed te werken en dermate handig te zijn, dat Van de Pol na verloop van tijd besloot het in de markt te zetten. Onlangs heeft<br />
deze digitale tekentool een prachtige update gekregen.<br />
Tekst Carolien Klees | Beeld garDsign<br />
Gebruiksvriendelijk<br />
Belangrijk voor Van de Pol is de gebruiksvriendelijkheid<br />
van dit tekenprogramma. “Als hovenier weet<br />
ik precies in welke volgorde je zaken wilt uitdenken<br />
en invoeren bij het maken van een ontwerp."<br />
Daardoor heeft de tool een logische opbouw. We<br />
hebben het programma flink doorontwikkeld en de<br />
functionaliteit vergroot, waarbij we goed naar de<br />
wensen van onze gebruikers hebben geluisterd. Zo<br />
gaven klanten aan dat ze bepaalde modellen missen,<br />
maar ook aan de grotere wensen is gedacht.<br />
Denk hierbij aan het importeren van kavelgegevens.<br />
Dat laatste zorgt ervoor dat je nu eenvoudig<br />
de kadastergegevens, de landkaart of luchtfoto op<br />
schaal in je tuinontwerp kunt importeren, maar ook<br />
met elkaar kunt vergelijken. "Dit scheelt meetwerk<br />
en het apart intekenen van de erfgrenzen.”<br />
De navigatie is geoptimaliseerd door de<br />
mogelijkheid om in vogelvluchtperspectief<br />
het ontwerp te bekijken.<br />
Met de tekentool van garDsign, waarmee inmiddels<br />
al meer honderdduizend tuinen zijn ontworpen,<br />
maakt de groenprofessional eenvoudig een<br />
totaalontwerp, inclusief zaken als een bewaterings-<br />
en verlichtingsplan. De tool heeft een 3Dfunctie<br />
waarmee je als het ware een voorproefje<br />
krijgt en een digitale wandeling door de nieuwe<br />
tuin maakt. Ook een offerte, beplantingslijst en<br />
een zon- en schaduwsimulatie behoren tot de<br />
vele functionaliteiten. Recent heeft garDsign<br />
naar aanleiding van de verzoeken van haar gebruikers<br />
een aantal moderniseringen en optimalisaties<br />
doorgevoerd.<br />
In de 3D-bètaversie zijn het licht, de<br />
zon en de schaduw verbeterd, inclusief<br />
de instelbaarheid daarvan.<br />
42 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
Met de functionaliteit Verlichtingsplanner kan<br />
men in enkele stappen het tuinontwerp van een<br />
uitgebreid verlichtingsplan voorzien.<br />
Verbeterde verlichtingstool<br />
Met de functionaliteit Verlichtingsplanner kan<br />
men in enkele stappen het tuinontwerp van<br />
een uitgebreid verlichtingsplan voorzien. Zowel<br />
functionele als sfeerverlichting kan worden<br />
aangebracht. “Met één klik kun je een voeding<br />
toevoegen en lampen plaatsen waar je wilt. En<br />
is het verlichtingsplan klaar, dan rolt er vanzelf<br />
een bijbehorend kabelplan en een bestellijst<br />
uit. Ook deze functionaliteit hebben we gefinetuned.<br />
Zo hebben we recent meer soorten lampen<br />
aan het programma toegevoegd.”<br />
Bewateringsplan<br />
Dankzij de Plantenencyclopedie in het tekenprogramma<br />
kun je een nauwkeurig beplantingsplan<br />
opstellen of automatisch laten genereren.<br />
En het uitrekenen van de benodigde waterpunten<br />
is kinderspel. Men hoeft alleen maar de<br />
waterdruk en de aanwezigheid van een bron te<br />
weten en met een paar drukken op de knop is<br />
vervolgens de hele tuin digitaal voorzien van<br />
de juiste beregening. Passend bij de besproeibare<br />
oppervlakken zoals borders, de moestuin<br />
en het gazon, berekent het programma precies<br />
het juiste aantal sproeiers en leidingen.<br />
Betere indruk<br />
In de 3D-bètaversie zijn het licht, de zon en de<br />
schaduw verbeterd, inclusief de instelbaarheid<br />
daarvan. Daarmee is het tuinontwerp visueel<br />
nóg tastbaarder geworden. “Ook de navigatie<br />
is geoptimaliseerd door de mogelijkheid om in<br />
vogelvluchtperspectief het ontwerp te bekijken.<br />
En we hebben gehoor gegeven aan de wens van<br />
gebruikers om de keuze te hebben om zaken zoals<br />
tafels en stoelen, wel of niet weer te geven.”<br />
Beplantingslijst<br />
“Wat we horen van onze gebruikers is dat ze<br />
echt kunnen merken dat deze tool vanuit de<br />
praktijk is gemaakt. En dat ze het prettig vinden<br />
dat we continue doorontwikkelen op basis<br />
van hun feedback. Van grote veranderingen tot<br />
kleine aanpassingen, zoals het toevoegen van<br />
‘Dit programma is<br />
echt vanuit de eigen<br />
praktijk ontwikkeld’<br />
prairieplanten en niet-bloeiende beplanting,<br />
maar ook regentonnen en tuinhuisjes.” ❚<br />
Er is gehoor gegeven aan de wens van<br />
gebruikers om de keuze te hebben om zaken<br />
zoals tafels en stoelen, wel of niet weer te geven.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
43
Makita robotmaaier<br />
Een strak gazon in<br />
perfecte conditie<br />
Dé robotmaaier met de<br />
bekende Makita kwaliteit<br />
Een mooi gazon krijg je door zo vaak mogelijk te maaien. Met de Makita<br />
robotmaaier wordt het gazon mooi en vol. Hij werkt op een Makita accu en laadt<br />
zich weer op in het station. Maaien was nog nooit zo eenvoudig en efficiënt.<br />
Met een maximaal werkgebied van 3.500 m², snelle oplaadmogelijk heden en<br />
lange ononderbroken maaitijd, blinkt de RM350D Robotmaaier uit in grotere<br />
dekking. De automatische maaihoogte detectie en spiraal-/spotmaaien maken<br />
het onderhoud nog veelzijdiger. Het maaien van schuine hellingen tot 26 graden<br />
is géén probleem. Exclusief verkrijgbaar bij gecertificeerde Makita<br />
Robotmaaier Dealers.<br />
Maaibreedte 240 mm<br />
Maaihoogte 20-60 mm<br />
Oplaadtijd van gemiddeld<br />
40 minuten<br />
Gemiddeld 135 minuten<br />
maaitijd per acculading<br />
RM350D<br />
makita.nl/robotmaaier
ONKRUIDBEHEERSING<br />
Milieuvriendelijk onkruid bestrijden<br />
FINSE UITVINDING LEIDT TOT SNELLE,<br />
DUURZAME EN GRONDIGE ONKRUIDBESTRIJDING<br />
Het Finse bedrijf EWK Finland Oy ontwikkelde in 2016 ’s werelds eerste onkruidbestrijdingsapparaat met 100°C water, specifiek ontworpen<br />
voor eenvoudig en veilige bediening. Ze hadden lange tijd gezocht naar een soortgelijke machine om te kunnen importeren, maar die zoektocht<br />
bleek uiteindelijk tevergeefs, zo legt mede-eigenaar Kimmo Kärki uit: “De beschikbare machines vonden we te gecompliceerd of pasten<br />
niet de juiste technologie toe waarmee je onkruid écht effectief vernietigt.” Daarom besloten ze samen met studenten en wetenschappers<br />
zelf aan de ontwerptafel te gaan zitten, en produceerden de Eco Weedkiller. Met succes, want zeven jaar later wordt deze machine in tien<br />
Europese landen verkocht. Ook in Nederland, waar Veenma Dokkum exclusief importeur van de Eco Weedkiller is.<br />
Tekst Carolien Klees | Beeld Eco Weedkiller<br />
De elektrisch aangedreven Eco Weedkiller Pro SP is geschikt voor 100 tot 150 vierkante meter onkruidbestrijding<br />
en ideaal voor onder andere tuinen, parken en verkeersknooppunten.<br />
“Bij het vernietigen van onkruid met heet water,<br />
draait het om de juiste techniek en methode.<br />
Zelfs de druppelgrootte is bepalend. Sommige<br />
bedrijven bieden machines aan die het water tot<br />
boven de 100°C verwarmen. Dat klinkt misschien<br />
aantrekkelijk, maar dan is er geen sprake meer<br />
van heet water, maar van stoom. En die doodt<br />
alleen de bovengrondse plantdelen. Daarnaast<br />
is de hoeveelheid water tijdens het gebruik zeer<br />
bepalend. Wanneer je de methode goed toepast,<br />
kun je de diepste penwortels en meest hardnekkige<br />
onkruiden vernietigen. Op YouTube hebben<br />
we diverse video’s geplaatst waarin we aantonen<br />
dat duizendknoop en paardenbloemen met onze<br />
apparaten geen enkele kans meer maken.”<br />
46 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
ONKRUIDBEHEERSING<br />
‘Dankzij de eenvoud kunnen we hem<br />
voordeliger aanbieden dan andere<br />
hogedruk-technologieën’<br />
De Eco Weedkiller Pro 10 kan 8 tot 10 uur onkruid<br />
bestrijden en is multifunctioneel met de extra optie<br />
van een hogedrukreiniger.<br />
Thermoskan-principe<br />
De heetwater-methode maakt onkruidbestrijding<br />
mogelijk zonder het gebruik van chemicaliën of giftige<br />
stoffen, en met slechts een zeer kleine CO 2<br />
-voetafdruk.<br />
Bovendien heeft de groenprofessional, naast<br />
een dieselvariant, keuze uit twee modellen die volledig<br />
elektrisch worden aangedreven. Zelfs opwarmen<br />
middels een directe aansluiting op zonnepanelen is<br />
mogelijk, om nog duurzamer te werken.<br />
“Het toegepaste thermoskan-principe zorgt ervoor<br />
dat het water na opwarming van de krachtbron kan<br />
worden afgekoppeld en maar liefst acht uur lang<br />
zijn werk blijft doen, doordat de temperatuur van<br />
het water niet daalt. Een ander voordeel is dat het<br />
apparaat nagenoeg geen geluid produceert, ideaal<br />
voor gebieden waar geluidsoverlast onwenselijk is.<br />
Datzelfde geldt uiteraard voor het feit dat er geen<br />
sprake is van uitstoot van schadelijke gassen.”<br />
Betaalbaar<br />
“Er is bewust gekozen voor een zo eenvoudig<br />
mogelijk apparaat. Dat maakt de bediening<br />
makkelijk en zorgt ervoor dat de Eco Weedkiller<br />
gegarandeerd werkt. En, zeker zo belangrijk,<br />
we kunnen hem veel voordeliger aanbieden in<br />
De Eco Weedkiller Pro SP mini is dankzij de compactheid bij uitstek geschikt voor smalle<br />
paden of op kleinere locaties.<br />
verhouding tot de klassieke ‘hogedruk-technologieën’.<br />
De elektrische varianten zijn uitermate<br />
geschikt voor zeer plaatselijke behandeling. Oftewel,<br />
je kunt een paardenbloem vernietigen, zonder<br />
dat je de planten eromheen beschadigd. En<br />
het is een veilige methode. De doorsnee werkkleding<br />
voldoet. Dat wil zeggen dat handschoenen<br />
en goed schoeisel, liefst waterdicht, al voldoende<br />
bescherming bieden.”<br />
Verschillende modellen<br />
De groenprofessional heeft keuze uit drie verschillende<br />
modellen. De elektrisch aangedreven Eco<br />
Weedkiller Pro SP is geschikt voor 100 tot 150<br />
vierkante meter onkruidbestrijding en is daarmee<br />
ideaal voor het gebruik in onder andere tuinen,<br />
parken en verkeersknooppunten.<br />
De Eco Weedkiller Pro SP mini is het nieuwste model<br />
en gebaseerd op de wensen van de gebruikers.<br />
Namelijk een compacter apparaat waardoor deze bij<br />
uitstek geschikt is voor smalle paden of op kleinere<br />
locaties, zoals scholen. Hij kan eenvoudig voortbewogen<br />
worden met bijvoorbeeld een ATV, zitmaaier of<br />
elektrisch ondersteunde wagen. De inhoud van de<br />
watertank is voldoende voor de behandeling van een<br />
begroeid gebied van 50 tot 75 vierkante meter.<br />
Voor het grotere werk is de Eco Weedkiller Pro een<br />
uitkomst. Deze wordt aangedreven door een dieselmotor<br />
die aan de strengste emissie-eisen voldoet. De<br />
dieseltank is groot genoeg om acht tot tien uur aaneengesloten<br />
te werken. Dit apparaat is bovendien<br />
multifunctioneel omdat men eenvoudig kan omschakelen<br />
naar de modus voor hogedrukreiniging.<br />
De heetwater-methode maakt onkruidbestrijding mogelijk zonder het gebruik van<br />
chemicaliën of giftige stoffen, en met slechts een zeer kleine CO 2<br />
-voetafdruk.<br />
Voor groenprofessionals die de Eco Weedkiller in<br />
actie willen zien staat bij Veenma Mechanisatie in<br />
het Friese Dokkum de koffie klaar. De Finse machines<br />
zijn in heel Nederland leverbaar. ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
47
ONKRUIDBEHEERSING<br />
Elektrische onkruidbestrijding<br />
‘Hiermee dood je de Japanse<br />
Duizendknoop van binnenuit’<br />
“Ik hoor nog steeds in de media zeggen dat er geen oplossing is voor de bestrijding van de Japanse duizendknoop”, zegt Gerrit van Niewenhuizen<br />
van RAMM. “Blijkbaar weet nog niet iedereen dat daar wél een oplossing voor bestaat: elektro-thermische bestrijding.”<br />
Tekst Nolanda Klunder | Beeld RAMM<br />
Dat de Japanse duizendknoop een probleem is, behoeft<br />
geen betoog: de plant is hardnekkig en kan<br />
gaan groeien in kleine scheuren, waarmee hij grote<br />
schade aanricht aan bestrating, bruggen, kademuren<br />
en funderingen. “Je kunt de plant wegmaaien,<br />
maar in de praktijk ben je hem dan aan het snoeien,<br />
zodat hij daarna nog beter gaat bloeien. Je<br />
moet hem bij de wortel aanpakken”, zegt Gerrit van<br />
Niewenhuizen, oprichter van RAMM (Reliable Agricultural<br />
& Municipal Machines). Hij introduceerde<br />
in 2019 de Engelse Rootwave Pro in Nederland als<br />
oplossing voor dit probleem.<br />
Van binnenuit gekookt<br />
De Rootwave Pro is een handheld elektrische onkruidbestrijder.<br />
Van Nieuwenhuizen licht toe: “Je<br />
houdt de lans tegen de duimdikke stengels. Vervolgens<br />
jaagt het apparaat met 3000-4000-5000<br />
volt één tot anderhalve ampère door de plant heen,<br />
naar zijn wortel. De natuurlijke weerstand van de<br />
plant zet de elektrische energie om in warmte, zodat<br />
de plant vanuit de wortel tot de top van binnenuit<br />
gekookt wordt. Hierop volgt een versnelde groei,<br />
‘Omdat de Rootwave Pro de plant van<br />
binnenuit bestrijdt, ontzie je de omgeving’<br />
Natuurlijke weerstand zet de elektrische energie om in warmte, waardoor de plant gekookt wordt.<br />
48 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
ONKRUIDBEHEERSING<br />
maar in plaats van duimdik zijn de nieuwe stengels<br />
zo dun als je pink. Die behandel je opnieuw: zo put<br />
je de plant uit en dan komt hij niet meer terug.”<br />
Bodemleven ontzien<br />
Een voordeel van deze methode is dat het bodemleven<br />
ontzien wordt, vertelt Van Nieuwenhuizen.<br />
“Muizen, wormen en andere dieren vluchten en<br />
kunnen later terugkeren. Dat voordeel heb je niet<br />
met andere methodes, zoals kokend water over de<br />
bladeren en wortels gieten: de plant kan daartegen,<br />
de bodemdieren niet. Je kunt ook alles tot<br />
een meter diep afgraven. Met zulke methodes<br />
verwoest je ook de andere begroeiing ter plaatse,<br />
terwijl je graag wil dat die blijft. Omdat de Rootwave<br />
Pro de plant van binnenuit bestrijdt, ontzie<br />
je de omgeving.”<br />
Veilig<br />
Wie het apparaat gaat gebruiken, krijgt bij Ramm<br />
een training voor veilig gebruik. “De Rootwave Pro<br />
is bij goed gebruik niet gevaarlijker dan een bermmaaier,<br />
daar moet je ook zorgvuldig mee omgaan.<br />
Je kunt de lanspunt niet per ongeluk aanraken<br />
en je draagt bij gebruik veiligheidslaarzen. Alleen<br />
omstanders die met hun flipflops te dichtbij willen<br />
komen, zouden een schok kunnen krijgen. Die<br />
moet je dus op afstand houden.<br />
Elektro-thermische onkruidbestrijding werkt bij alle soorten onkruid met wortels en voldoende vocht<br />
Andere soorten onkruid<br />
“Elektro-thermische onkruidbestrijding werkt niet alleen<br />
geweldig bij de Japanse duizendknoop, maar<br />
bij alle soorten onkruid met wortels en voldoende<br />
vocht, zoals de reuzenberenklauw”, benadrukt Van<br />
Niewenhuizen. “Er zijn inmiddels veel early adopters<br />
die hiermee werken. In de media hoor ik echter<br />
nog steeds mensen zeggen dat er geen oplossing is<br />
voor de Japanse duizendknoop. Raar, denk ik dan,<br />
want die is er met de Rootwave Pro wél.” ❚<br />
Vaarwel Japanse Duizendknoop<br />
reuzenberenklauw, heermoes, ridderzuring<br />
en alle andere onkruiden. Want vanaf nu zijn<br />
deze onkruiden met machines van Rootwave<br />
tot diep in de wortel te bestrijden.<br />
Elektrisch<br />
Rootwave stuurt een elektrische lading door<br />
de plant. De weerstand van de plant genereert<br />
warmte waardoor deze vanuit de wortel<br />
doodgekookt wordt.<br />
Invasieve exoten<br />
Rootwave is uitermate geschikt voor het bestrijden<br />
van invasieve exoten tot in de wortel.<br />
Zonder chemicaliën, zonder schade aan de<br />
omgeving.<br />
Vraag vandaag nog een vrijblijvende<br />
demonstratie aan.<br />
Uw specialist voor betrouwbare techniek<br />
Merumerbroekweg 5, Herten +31 (0) 475 2<strong>02</strong> 133<br />
info@ramm.nl ramm.nl<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
49
ONKRUIDBEHEERSING<br />
Duurzaam en efficiënt onkruidbeheer<br />
Eerste resultaten van pilots<br />
met elektrisch onkruidbeheer<br />
zijn veelbelovend<br />
Wimmersson BV introduceerde vorig jaar haar nieuwste innovatie op het gebied van onkruidbeheer: eWeeding. Met de eWeeding Roller,<br />
Powered by Zasso, wordt elektriciteit door de plant geleid waardoor alle celwanden, ook die van de wortels, onherstelbaar beschadigen. Een<br />
duurzame methode die het onkruidbeheer een stuk efficiënter maakt. Wimmerson BV werd opgericht door het eWeeding-project van Bayer<br />
te verzelfstandigen. Met zijn agrarische achtergrond, opleiding aan de Nyenrode Business Universiteit en jarenlange ervaring bij multinationals,<br />
kan Michel Wimmers volop zijn kennis en expertise bij deze nieuwe organisatie inzetten.<br />
Tekst Carolien Klees | Beeld eWeeding<br />
Inmiddels draaien er in diverse Nederlandse<br />
gemeenten meerdere pilots. <strong>Greenpro</strong> sprak de<br />
gemeente Brunssum en de ACV Groep, verantwoordelijk<br />
voor het onkruidbeheer in een zestal<br />
Gelderse gemeentes.<br />
Pilot<br />
“Sinds we niet meer met chemicaliën mogen spuiten,<br />
krijgen wij de ondergrondse wortels van het<br />
onkruid niet meer geheel verwijderd. Daardoor<br />
komt veel onkruid terug en hebben we last van<br />
ongewenste worteldruk”, vertelt Roy Mevissen, uitvoerder<br />
bij de groenvoorziening van de gemeente<br />
Brunssum. “Deze worteldruk vormde voor ons een<br />
goede reden om deel te nemen aan de pilot. De<br />
milieutechnische kant was eveneens een belang-<br />
De eWeeding Roller in gebruik op een halfverharding.<br />
50 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
ONKRUIDBEHEERSING<br />
Het team van ACV in EdeWageningen na afloop van de training.<br />
Het gezamenlijke team van de gemeente Brunssum en het RD4 na afloop van de training.<br />
‘Wij zien in deze methode een mogelijkheid om het onkruid<br />
milieuvriendelijker en systemisch te beheersen’<br />
rijke drijfveer. Met eWeeding heb je geen uitstoot<br />
van schadelijke stoffen en komen er geen plasticof<br />
ijzerdeeltjes in het milieu, zoals dat wel het<br />
geval is bij bosmaaiers en borstelmachines. Voordeel<br />
is natuurlijk ook dat je geen geluidsoverlast<br />
veroorzaakt.”<br />
Samen met de Limburgse afvalverwerker RD4<br />
gaat de gemeente Brunssum de eWeeding Roller<br />
zes maanden inzetten. “We gebruiken de eWeeding<br />
Roller in twee wijken. Hierbij passen we<br />
dezelfde behandelingsfrequentie toe als in de<br />
overige wijken waar we onze traditionele methodes<br />
voortzetten. Zo kunnen we in het najaar goed<br />
het verschil vaststellen. De eerste ervaring is best<br />
positief. Vooral op de vlakkere stukken vonden de<br />
medewerkers het prima gaan. Op een plek die wat<br />
heuvelachtig is, bleek het vooruitduwen van het<br />
huidige prototype een beetje zwaar te zijn. De<br />
machine heeft namelijk geen directe aandrijving,<br />
maar best kans dat dit nog aangepast wordt. We<br />
hebben vier batterijen gekregen. De machine<br />
heeft er twee nodig en daar kunnen we makkelijk<br />
een halve dag mee werken. Ideaal, dan kunnen de<br />
medewerkers tijdens de lunch de opgeladen batterijen<br />
meenemen en de lege exemplaren weer aan<br />
de oplader leggen.”<br />
Vooroplopen<br />
ACV Beheer Openbare Ruimte werkt in zes gemeentes<br />
en is verantwoordelijk voor het onkruidbeheer<br />
in Ede, Renkum, Veenendaal en Wageningen.<br />
Teamleider Arjan Rosseel: “Duurzaam werken<br />
is voor ons vanzelfsprekend. Zowel qua milieu als<br />
werkgeverschap. Daarom zijn bij ons ook medewerkers<br />
met weinig ervaring of een afstand tot<br />
de arbeidsmarkt van harte welkom. Wij staan altijd<br />
open voor nieuwe technieken en zien in de<br />
eWeeding-methode een mogelijkheid de uitstoot<br />
van fijn- en brandstof te beperken. Én tegelijkertijd<br />
het onkruid systemisch te beheersen, omdat<br />
je ook de onkruidwortels vernietigt. Een voordeel<br />
is dat er nauwelijks lekkage van stroom naar de<br />
andere organismen in de bodem plaatsvindt. Wij<br />
zoeken naar methodes waarbij geen of zo min<br />
mogelijk bodemleven gedood wordt. Uiteindelijk<br />
streven wij naar een efficiënte wijze van onkruidbeheersing,<br />
waarbij we meerdere technieken tot<br />
onze beschikking hebben. De eWeeding Roller<br />
kan weleens de perfecte aanvulling zijn.”<br />
Ervaring<br />
De eerste ervaringen zijn positief: “Bij half-verharding<br />
hebben we het gevoel een behoorlijke effectiviteit<br />
te behalen. En bij de tegel- en straatsteenverharding<br />
behaalden we op de vlakke gedeeltes<br />
ook mooie resultaten. Bij de meer hobbelige oppervlaktes,<br />
bijvoorbeeld bij opdrukkende boomwortels,<br />
bleek het ietsje lastiger. Daarnaast is het<br />
fijn dat je mooie strakke lijnen langs paden kan<br />
creëren, wat met heet water moeilijk te bereiken<br />
is omdat dit uitvloeit. De pilot loopt tot juli en<br />
dan beslissen we of we deze willen verlengen of<br />
overgaan tot aanschaf van de machine.” ❚<br />
De side-shift voor optimale behandeling langs randen.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
51
ONKRUIDBEHEERSING<br />
‘Zelfs de meest sceptische<br />
chauffeurs zijn na een dagje proefrijden om’<br />
INTELLIGENTE ELEKTRISCHE<br />
WERKTUIGDRAGER NEEMT WERK UIT HANDEN<br />
De AllTrec 8015F elektrische werktuigdrager is inmiddels niet meer weg te denken uit het straatbeeld van de groene openbare ruimte. Aan<br />
de introductie van de machine ging echter een jarenlang ontwikkeltraject vooraf. WeedControl importeerde het eerste model in 2018 op de<br />
Nederlandse markt. “Destijds was de markt op een aanzienlijk kleinere schaal voorbereid dan nu,” vertelt Jos Kleinloog, adviseur bij Weed-<br />
Control. “Maar juist doordat wij twee stappen voor liepen op de markt, kunnen wij nu tegemoet komen aan de vraag. Dat is ook onze kracht.<br />
Tekst Fleur Dil | Beeld WeedControl<br />
De AllTrec 8015F in combinatie met de onkruidborstel.<br />
De AIR E-Variator gaat onkruid met hetelucht te lijf.<br />
Sinds de introductie van de machine op de Nederlandse<br />
markt groeide de verkoop gestaag. Inmiddels<br />
zijn de verkoopcijfers behoorlijk toegenomen;<br />
vorig jaar werd de 100e machine door WeedControl<br />
uitgeleverd. “We nemen feedback mee van<br />
gebruikers en verwerken dat in onze software.<br />
Hierdoor wordt de machine steeds gebruiksvriendelijker.”<br />
Handmatige handelingen worden steeds<br />
meer geautomatiseerd door programmering van<br />
de software. “Het is altijd onze wens geweest een<br />
krachtige én comfortabele machine te ontwikkelen.<br />
Wie de overstap maakt van fossiel naar<br />
elektrisch moet er niet op in willen leveren. In die<br />
opzet zijn we geslaagd.”<br />
Hete lucht<br />
Ook op het gebied van milieuvriendelijke onkruidbestrijding<br />
is WeedControl een voorloper. “Wij<br />
spreken al jaren niet meer over onkruidbestrijding,<br />
maar over -beheersing. Sinds 2016 is het gebruik<br />
van chemische middelen in de openbare ruimte<br />
verboden. Bij ons zit chemievrij werken al vanaf<br />
52 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
ONKRUIDBEHEERSING<br />
‘Wie nu nog in de<br />
ontwikkelfase zit,<br />
loopt achter de<br />
feiten aan’<br />
2000 tussen de oren.” Een goede oplossing hierbij<br />
is de AIR E-Variator, die onkruid met hete lucht te<br />
lijf gaat. “Door de plantjes te verhitten stollen de<br />
eiwitten waardoor de bladcellen in de plant kapot<br />
gaan. Dit put de plant uit waardoor het uiteindelijk<br />
dood gaat.” Met branders wordt lucht in een<br />
metalen bak verhit tot 385 graden. Deze lucht<br />
wordt met een grote turbine onder de bak over de<br />
grond geblazen. “De hete lucht wordt vervolgens<br />
weer opgezogen, om zo min mogelijk energie te<br />
verspillen. Deze recycling van hetel ucht maakt<br />
de machine maar liefst 70% energiezuiniger. In<br />
combinatie met de AllTrec 8015F kan de AIR E-<br />
Variator twee volle werkdagen draaien op slechts<br />
één acculading.”<br />
Onkruidborstel<br />
De AIR E-Variator is geschikt voor klein tot middelgroot<br />
onkruid. Mocht je nou echt te maken<br />
hebben met achterstallig onderhoud of je wil een<br />
opschoonronde doen, dan is de STEEL Weedbrush<br />
een goede oplossing. “Deze onkruidborstel borstelt<br />
het onkruid strak af, maar doet niets met de<br />
wortels. Als je dat niet aanpakt dan ontstaat er<br />
na een aantal jaren worteldruk wat de tegels omhoog<br />
drukt. Ook onkruid komt sneller terug. Het<br />
beste is dus om de Weedbrush in combinatie met<br />
de E-Variator te gebruiken om ook de wortelgroei<br />
terug te dringen.” Voor droge zomers kan er een<br />
vernevelingsinstallatie worden geplaatst die geheel<br />
automatisch de borstel verneveld om stofvorming<br />
te voorkomen. Naast deze twee onkruidbestrijders<br />
kan de werktuigdrager ook gecombineerd<br />
worden met verschillende maaidekken waaronder<br />
een 2,7 meter brede cirkelmaaier, een bladblazer<br />
en een klepelmaaier. “Met de ontwikkeling van de<br />
hagensnoeier zijn we nog druk bezig. Die komt in<br />
de tweede helft van dit jaar op de markt.”<br />
De grote vlucht die de werktuigdrager heeft genomen<br />
stemt Jos meer dan tevreden. “We hebben<br />
de traditionele markt in slechts een paar<br />
jaar laten zien dat elektrische voertuigen zeker<br />
niet onderdoen voor hun tegenhangers op fossiele<br />
brandstoffen. Daar zijn we echt trots op.”<br />
En met recht want de AllTrec 8015F is in alle opzichten<br />
een intelligente machine. “De werktuigdrager<br />
wordt standaard uitgerust met een IoT<br />
Module, waardoor het mogelijk is om hulp op<br />
afstand te bieden en software-updates uit te voeren.<br />
Zo kunnen we de machines continu blijven<br />
verbeteren en gebruikers steeds meer comfort<br />
bieden. Zelfs de meest sceptische chauffeurs, die<br />
al dertig jaar op diesel rijden, zijn na een dagje<br />
proefrijden om.” ❚<br />
Aan de introductie van de AllTrec ging een jarenlang ontwikkeltraject vooraf.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
53
AGROTECHNIEK HOLLAND<br />
Bezoek gelijktijdig ook<br />
Vier dagen lang hét vakevenement voor<br />
professionals in de openbare ruimte
‘Met name vertaling van plannen naar<br />
concrete werkvormen is struikelblok’<br />
PRAKTISCHE OPLEIDING LEERT NAUWE<br />
SAMENHANG TUSSEN BIODIVERSITEIT EN KLIMAAT<br />
Eddy Schabbink, expert biodiversiteit bij opleidingsinstituut IPC Groene Ruimte, kan uren vertellen over de complexe structuur van ons<br />
ecosysteem en hoe wij deze balans ingrijpend verstoren. We snappen over het algemeen niet zo veel van de natuur vindt hij. Met de nieuwe<br />
leerlijn Biodiversiteit & Klimaat hoopt hij deelnemers het samenspel tussen natuur en de inrichting van onze leefomgeving door een andere<br />
bril te laten kijken. Want Schabbink kan er ook somber van worden: “Je hoeft alleen maar naar buiten te kijken om te zien dat we het niet<br />
goed doen. Daar kan ik wel eens moedeloos van worden.”<br />
Tekst Fleur Dil | Beeld IPC Groene Ruimte<br />
Deelnemers leren met de nieuwe leerlijn de nauwe samenhang tussen biodiversiteit en klimaat.<br />
56 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
IPC Groene Ruimte organiseerde al jaren tweedaagse<br />
trainingen over biodiversiteit, waarin aan<br />
de hand van natuurlijke processen de werking van<br />
ons ecosysteem werd toegelicht. “De biotiek, alles<br />
wat leeft en het voortbestaan daarvan, is primair<br />
afhankelijk van 4 eenvoudige voorwaarden; voedsel,<br />
vocht, veiligheid en voortplanting. De bodem,<br />
het bodemecosysteem, is hierin essentieel. Weet<br />
met welk soort gebied je te maken hebt. Ken de<br />
fysisch geografische achtergrond van je gebied.<br />
Inventariseer de abiotiek (licht, lucht, water, bodem,<br />
temperatuur) als basis voor een goed werkend<br />
ecosysteem. Cursisten vonden het prachtig,<br />
maar stelden mij na afloop de vraag; hoe pas ik<br />
dit toe in de praktijk?”<br />
Bodem en water worden sturend, een gedachtegoed dat ook past bij de nieuwe Omgevingswet.<br />
‘Je brengt hiermee mensen samen buiten<br />
je eigen domein, die met elkaar gaan<br />
nadenken over oplossingen’<br />
Vertaalslag naar de praktijk<br />
Dit leidde tot de ontwikkeling van deze zestiendaagse<br />
leerlijn waarin verdiepende theorie vertaald<br />
wordt naar een actuele casus. “Iedere deelnemer<br />
brengt deze casus in, waarin alle theorie<br />
uit de opleiding aan bod moet komen. Wij vragen<br />
mensen om een ecologische gebiedsanalyse te<br />
maken van het eigen gebied. De reis van geomorfologie<br />
van het gebied tot aan de bijbehorende<br />
vegetatie en fauna. Dat moeten ze aan het einde<br />
van de opleiding presenteren.” Voor de cursist is<br />
dat een behoorlijke uitdaging, vertelt Eddy. “Hoe<br />
ga je je plannen omzetten in een nieuwe werkvorm<br />
en het beoogde effect behalen? Dit is vaak<br />
echt een struikelblok.” Een goed functionerend<br />
ecosysteem vergt ook een andere manier van kijken.<br />
“Ecologie is leidend, dan pas de economie. Je<br />
onderzoekt dus eerst het gebied, wat voor type is<br />
het, wat heeft het nodig? Bodem en water worden<br />
sturend, een gedachtegoed dat ook past bij de<br />
nieuwe Omgevingswet waarin een gezonde fysieke<br />
leefomgeving centraal staat”<br />
Integraal<br />
Ook op theoretisch vlak is het voor de cursist aanpoten,<br />
want het niveau ligt hoog. “Omdat we echt<br />
de diepte ingaan, ligt de lesstof op HBO niveau.<br />
Vooral het onderwerp bodem is lastige materie.”<br />
Vanwege het praktische karakter is de opleiding<br />
bij uitstek geschikt voor professionals die op<br />
strategisch, tactisch niveau werken. “Mensen die<br />
werken aan beleid en een vertaling moeten maken<br />
van beleid naar plannen vanuit provincies,<br />
gemeentes en waterschappen, maar ook vanuit<br />
adviseursbureaus of zelfs banken.” Het mooiste<br />
van de training is de integrale aanpak vanuit<br />
al deze verschillende disciplines, vindt Eddy. “Je<br />
brengt hiermee ook mensen samen buiten je eigen<br />
domein, die met elkaar gaan nadenken over<br />
oplossingen. Daar zijn deelnemers nog het meest<br />
enthousiast over.”<br />
Start in september<br />
Na een volgeboekt en geslaagde pilot, gaat de opleiding<br />
in september van start. IPC Groene Ruimte<br />
biedt de opleiding twee keer per jaar aan en heeft<br />
ruimte voor maximaal 16 deelnemers. Met interne<br />
en externe experts worden diverse colleges gegeven<br />
vanuit de biologie, ecologie en biodiversiteit.<br />
“Deelnemers leren de nauwe samenhang tussen<br />
biodiversiteit en klimaat. Ik hoor vaak terug dat ze<br />
zelden zo tegen de natuur hebben aangekeken.<br />
Eén deelnemer vertelde na afloop; ik kan nooit<br />
meer op een normale manier door het bos lopen.<br />
Als je eenmaal weet hoe het zit, kun je het niet<br />
meer anders zien.” ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
57
Innovatieve ECHO modellen<br />
LICHTGEWICHT PROFESSIONELE<br />
ACCUHEGGENSCHAREN SCHEREN HOGE TOPPEN<br />
Of je nu een professionele tuinaannemer bent of een gepassioneerde tuinier: in beide gevallen wil je aan de slag gaan met tuingereedschap<br />
van topkwaliteit, met een lange levensduur en makkelijk in gebruik. De nieuwe accuheggenscharen DHC-2800R, DHC-2200R en DHCS-2800<br />
van ECHO combineren deze troeven, en voegen hieraan een zeer laag gewicht en zuinig verbruik toe. Dringend tijd dus om deze professionele<br />
heggenscharen uitgebreid in de spotlights te zetten.<br />
Tekst Geert Van Cauwenberge | Beeld EuroGarden<br />
met extra verbeteringen. Met een uitzonderlijk<br />
laag gewicht, een draaibaar handvat, een geïntegreerd<br />
antivibratiesysteem en vergelijkbare messensets,<br />
combineer je met deze nieuwe accugedreven<br />
heggenscharen het beste van twee werelden.”<br />
Lichtgewicht krachtpatsers<br />
Een van de belangrijkste troeven van beide heggenscharen<br />
is hun lichte gewicht. “De DHC-2200R<br />
– met een mes van 600 millimeter en een effectieve<br />
snijlengte van 562 millimeter – weegt amper<br />
2,9 kilogram zonder accu”, aldus Johan Teeuwen.<br />
“De DHC-2800R – uitgerust met een mes van 750<br />
millimeter, goed voor een effectieve snijlengte van<br />
714 millimeter – weegt 3,1 kilogram zonder accu.<br />
Hiermee zijn beide heggenscharen ongeveer 20<br />
procent lichter in gewicht dan vergelijkbare machines<br />
op de markt. Die troef spaart de polsen en<br />
schouders van de gebruiker, wat het gebruiksgemak<br />
alleen maar ten goede komt. Trouwens: om<br />
die ergonomie en het laagste gewicht te garanderen,<br />
heeft ECHO ervoor gezorgd dat in de heggenscharen<br />
enkel de 2.3 Ah accu past. Die accu<br />
weegt slechts 1 kilogram.””<br />
Het onderhouden en slijpen van de messen verloopt moeiteloos, met dank aan een eenvoudige mesinstelling vooraf.<br />
Bij een perfect onderhouden tuin hoort een vakkundig<br />
gesnoeide haag. Het zorgvuldig snoeien<br />
van een haag vergt een vaste hand en precisie, en<br />
dat is zoveel makkelijker met een lichtgewicht heggenschaar<br />
die ergonomisch én robuust ontworpen<br />
is. Wie op zoek is naar die kwaliteiten, vindt in<br />
het uitgebreide assortiment van ECHO zeker het<br />
gereedschap dat hij of zij zoekt. Bij tuinprofessionals<br />
staat ECHO immers bekend als een pionier<br />
op het gebied van hoogwaardige, betrouwbare<br />
tuingereedschappen. Met de lancering van de<br />
krachtige 56V professionele accuheggenscharen<br />
DHC-2200R en DHC-2800R – aangevuld met de<br />
DHCS-2800 – legt de fabrikant de lat opnieuw<br />
hoog voor concullega’s in de sector. Hoe maken<br />
deze nieuwe heggenscharen het verschil?<br />
Voortbouwen op<br />
benzinemotoruitvoering<br />
“De nieuwe DHC-2200R en DHC-2800R van<br />
ECHO kunnen technische specificaties en prestaties<br />
voorleggen die vergelijkbaar zijn met hun benzinemotorvarianten”,<br />
bevestigt Johan Teeuwen,<br />
category manager OPE bij importeur EuroGarden.<br />
“Je zou kunnen zeggen dat de sterktes van het<br />
bestaande benzinemotorplatform aangevuld zijn<br />
De nieuwe DHC-2200R en DHC-2800R van ECHO<br />
kunnen indrukwekkende technische specificaties en<br />
prestaties voorleggen.<br />
58 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
Ontdek een lichtgewicht heggenscharen die schouders en polsen spaart.<br />
‘Veelzijdige en lichtgewicht<br />
accuheggenscharen die forse<br />
snoeiprestaties leveren’<br />
De DHCS-2800 van ECHO: een<br />
krachtige enkelzijdige heggenschaar.<br />
Twee messnelheden,<br />
ook voor grof snoeiwerk<br />
Ondanks deze lichtgewicht uitvoering staan zowel<br />
de DHC-2200R als DHC-2800R garant voor<br />
knappe prestaties. Teeuwen: “Beide heggenscharen<br />
combineren kracht, precisie en betrouwbaarheid.<br />
Voor grof snoeiwerk kun je ze instellen op<br />
een toerental van maximaal 3.200 snijbewegingen<br />
per minuut, en voor het 'scheren' van een heg<br />
is een knipsnelheid van 4.600 snijbewegingen per<br />
minuut beschikbaar. Naast deze twee messnelheden<br />
hebben de heggenscharen een IPX4-beschermingsklasse,<br />
waardoor je ze ook kan gebruiken in<br />
natte omstandigheden. En met een nieuw ECHOpatent<br />
is de kans erg klein dat tanden breken bij<br />
een ongeplande blokkering van de messen.”<br />
Moeiteloos onderhoud<br />
De lange looptijden, robuuste constructie en<br />
krachtige, nauwkeurige prestaties – in combinatie<br />
met een ongeëvenaard licht gewicht – maken<br />
de DHC-2200R en DHC-2800R de perfecte<br />
keuze voor outdoor professionals. “Dankzij een<br />
roterende handgreep – instelbaar in vijf standen,<br />
van -90° tot +90° – wordt het fijnsnijden<br />
van heggen kinderspel”, geeft Teeuwen aan.<br />
“En ook het onderhouden en slijpen van de<br />
messen verloopt moeiteloos, met dank aan een<br />
eenvoudige mesinstelling vooraf. Dankzij de<br />
elektrische uitvoering – met lithium-ion technologie<br />
en borstelloze motor – vragen beide heggenscharen<br />
sowieso minder onderhoud dan hun<br />
benzinemotorvarianten.”<br />
DHCS-2800: indrukwekkende<br />
enkelzijdige heggenschaar<br />
Naast de DHC-2200R en DHC-2800R pakt<br />
ECHO ook uit met de accugedreven DHCS-<br />
2800. Ook deze enkelzijdige heggenschaar<br />
maakt indruk, met een effectieve snijlengte<br />
van 714 millimeter, twee messnelheden en<br />
een gewicht van minder dan 2.9 kilogram<br />
zonder batterij. “Dit apparaat is uitgerust met<br />
enkelzijdige, dubbel heen en weer bewegende<br />
RazorEdge ® -messen van 28 inch, met drie geslepen<br />
randen voor efficiënter snijden”, legt<br />
Johan Teeuwen uit. “Ook deze heggenschaar<br />
hoort thuis in de set van tuinwerktools van<br />
elke professional die streeft naar een prachtig<br />
onderhouden tuin.” ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
59
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)<br />
‘Gezamenlijk proberen we steeds<br />
meer tot een totaalbeeld te komen’<br />
‘WAARDERING VOOR NATUUR IN WOONOMGEVING<br />
STEEDS MEER ZICHTBAAR IN STRAATBEELD’<br />
Corné van Overveld, eigenaar van landschaps- en stedenbouwkundig bureau Landschappartners, heeft de afgelopen decennia veel trends<br />
en ontwikkelingen voor de inrichting van de openbare ruimte voorbij zien komen. Als er één term kan worden benoemd die als rode draad<br />
door de huidige ontwikkelingen heen loopt, dan is dat het woord integratie. Integratie van natuur én de rol van alle partijen die betrokken<br />
zijn bij de herinrichting van ons stedelijk groen. “Meer dan de jaren ’90, wordt er tegenwoordig integraal samengewerkt bij groene projecten,”<br />
vertelt Corné. “In samenwerking met architecten, gemeentes en projectontwikkelaars proberen we nu veel meer tot een totaalbeeld<br />
te komen.”<br />
Tekst Fleur Dil | Beeld Landschappartners<br />
Landschapspark Vlietzone is zodanig ingericht dat het ook een calamiteitenberging is voor water.<br />
Een belangrijke rol hierin speelt de toegenomen<br />
aandacht voor natuurbeleving en de<br />
waardering van natuurlijk groen in de stad. “In<br />
de nieuwe stedelijke opzet wordt nu gelukkig<br />
gekozen voor meer grootschalige aaneensloten<br />
groenstructuren en ecologische verbindingen.<br />
De strak geschoffelde struikrozenperken hebben<br />
plaats gemaakt voor (ruigere) bloemrijke<br />
vaste plantenborders. De waardering voor de<br />
natuur en het besef van het belang van de biodiversiteit<br />
in de directe woonomgeving zien we<br />
dus steeds meer terug komen in het straatbeeld.<br />
Voorlichting en uitleg aan de bewoners waarom<br />
en waarvoor is daarbij belangrijk en geeft<br />
draagkracht.”<br />
Leefbaarheid en kwaliteit<br />
Anderzijds staan groenvoorzieningen nog steeds<br />
onder druk, ziet Corné. Door toegenomen ruimteclaims<br />
van de diverse functies is het spanningsveld<br />
in de openbare ruimte alleen maar<br />
groter geworden. “Soms moeten er dan ook<br />
Corné van Overveld: ‘Door toegenomen ruimteclaims in de<br />
openbare ruimte moeten er concessies worden gedaan’.<br />
60 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
Het realiseren van een 30 km regiem in een oudere woonwijk vraagt een andere inrichting van het straatprofiel.<br />
concessies worden gedaan. Een mooie boomstructuur<br />
ontbreekt vaak vanwege de vele ondergrondse<br />
kabels en leidingen, terwijl juist een<br />
boomstructuur in het stedelijke gebied helpt bij<br />
het terugbrengen van de hittestress. Daarbij<br />
volstaan door extremere regenbuien de beschikbare<br />
rioolstelsels vaak niet meer. De oplossing<br />
wordt dan gevonden in (ondergrondse) opslag<br />
of retentievoorzieningen (wadi’s) in het openbare<br />
groen.” Een goed voorbeeld is het nieuwe<br />
landschapspark Vlietzone van het project de<br />
Rotterdamsebaan in Den Haag. Dit nieuwe park<br />
is zodanig ingericht dat het ook een calamiteitenberging<br />
is voor water vanuit de Vliet.<br />
‘Steeds meer gemeenten vervullen nog<br />
alleen de rol van aansturing en controle’<br />
In goed overleg met de bewoners is hier een totale herinrichting gerealiseerd en is de verkeersveiligheid verbeterd.<br />
(Verkeers)veiligheid<br />
Een andere tendens ziet Corné in de toegenomen<br />
aandacht voor (verkeers)veiligheid. Dat heeft zijn<br />
weerslag in het straatbeeld en de leefbaarheid<br />
van de woonbuurt. “Het realiseren van een 30<br />
km regiem in een oudere woonwijk vraagt een andere<br />
inrichting van het straatprofiel, door verkeer<br />
remmende maatregelen (drempels) en wegversmallingen.<br />
Voorbeelden hiervan zijn het project<br />
Eikenlaan e.o. in Spijkenisse en de herinrichting<br />
van de Oosterengweg in het kader van de HOV<br />
in Hilversum. In goed overleg met de bewoners is<br />
hier een totale herinrichting gerealiseerd en is de<br />
verkeersveiligheid verbeterd.”<br />
Opdrachtgeverschap<br />
Niet onbelangrijk is de veranderde rol van de<br />
opdrachtgever. “Steeds meer gemeenten vervullen<br />
nog alleen de rol van aansturing en controle.<br />
Daarbij staan de ontwikkelaars veelal aan<br />
het roer voor het realiseren van nieuwbouw.”<br />
Een voorbeeld van deze aanpak is de ontwikkeling<br />
Noordelijk Havenhoofd in Scheveningen.<br />
“Deze gebiedsontwikkeling is een gezamenlijk<br />
initiatief van de ontwikkelaar, de plaatselijke<br />
visbedrijven en de gemeente Den Haag. Landschappartners<br />
verzorgt voor deze ontwikkeling<br />
de integrale aanpak van de buitenruimte.<br />
Daarbij is een duurzame, klimaatbestendige en<br />
kwalitatieve inrichting uitgangspunt. Zo worden<br />
veel materialen hergebruikt in de nieuwe<br />
inrichting. Ook het parkeerprobleem wordt hier<br />
opgelost met een parkeergarage voor 1000<br />
auto’s onder het duin.” ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
61
Sterk, duurzaam en slim<br />
ERGONOMIE ONTMOET<br />
ONGEËVENAARDE<br />
KRACHT EN PRESTATIES<br />
De afgelopen jaren wonnen accu-aangedreven tuinmachines aanzienlijk aan populariteit.<br />
Desondanks bestaan er nog steeds twijfels over de duurzaamheid en het<br />
vermogen van deze accu’s in vergelijking met de traditionele benzinemotoren. EGO<br />
neemt deze twijfels weg met de introductie van hun nieuwe reeks professionele<br />
op accu's aangedreven tuinmachines én efficiënte laadoplossingen. Ook de bijhorende<br />
software moet qua robuustheid zeker niet onderdoen …<br />
Tekst Kris Vandekerckhove | Beeld EGO / Stierman De Leeuw<br />
De Pro X-tuinmachines zijn<br />
ontwikkeld met krachtige<br />
motoren en sterke, duurzame<br />
materialen.<br />
62 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
‘De accu’s combineren het ARC-vormige<br />
design met de KeepCool-technologie<br />
om de cellen koel te houden en<br />
oververhitting te voorkomen’<br />
EGO Power+, de specialist in accu-tuinmachines,<br />
lanceert in 2<strong>02</strong>4 een nieuwe reeks professionele<br />
producten onder de naam Pro X. Deze<br />
innovatieve serie biedt maximale prestaties,<br />
flexibiliteit en duurzaamheid voor de zwaarste<br />
klussen in de groensector.<br />
Philippe Schoenmaeckers, accountmanager België<br />
bij importeur en groothandel Stierman De Leeuw:<br />
“De Pro X-tuinmachines zijn ontwikkeld met krachtige<br />
motoren en sterke, duurzame materialen,<br />
zoals carbon-fiber, massief stalen aandrijfassen,<br />
robuuste tandwielkasten en aluminium maaidekken.<br />
Ze overtreffen hun brandstof-equivalenten in<br />
looptijd en comfort, zonder lawaai, uitstoot en trillingen.<br />
Maar ook op het vlak van vermogen doen<br />
ze niet onder voor hun brandstof-varianten. Het<br />
Pro X-assortiment omvat onder andere een loopmaaier,<br />
een kettingzaag, een grastrimmer, een<br />
bosmaaier, een heggenschaar, een bladblazer, een<br />
telescopisch snoeisysteem én een geavanceerd<br />
laadsysteem. Alle machines zijn uitwisselbaar met<br />
alle EGO-accu’s, waardoor de gebruiker de optimale<br />
efficiëntie kan kiezen voor elke klus.”<br />
Maximale kracht, minimale hitte<br />
De gepatenteerde 56V ARC Lithium accu's zijn<br />
speciaal ontwikkeld om topprestaties te leveren.<br />
Ze overtreffen alle andere draagbare accu's op de<br />
markt met de hoogste energiecapaciteit, langere<br />
gebruiksduur en razendsnelle oplaadtijd.<br />
“EGO werkt namelijk, als een van de weinigen, met<br />
een 56 V-accusysteem”, legt Philippe uit. “Wanneer<br />
je volt x ampère doet, is dat het aantal wattuur<br />
ofwel de hoeveelheid energie voor een specifieke<br />
tijdsperiode. Het voltage van een accu bepaalt hoeveel<br />
kracht een accu kan leveren op één specifiek<br />
moment. Hierbij geldt, hoe hoger het voltage van<br />
het gereedschap, des te krachtiger de machine. Let<br />
op, hoe meer voltage en ampèrage, hoe zwaarder<br />
ook de accu wordt. Dit is het mooie van EGO, want<br />
zij hebben draagbare accu's variërend van 2,5 Ah<br />
tot 12 Ah waarbij de 2,5 de lichtste is en de 12<br />
de zwaarste. Omdat alle accu's op alle machines<br />
passen kun je dit dus helemaal op de gebruiker afstemmen.<br />
Ze kunnen met het volledige assortiment<br />
tuinmachines worden gebruikt, waardoor de professional<br />
voor elke tuinklus verzekerd is van maximale<br />
kracht en efficiëntie.”<br />
De accu’s combineren het ARC-vormige design<br />
met de KeepCool-technologie om de cellen koel<br />
te houden, oververhitting en defecten te voorkomen.<br />
Dankzij het geavanceerde energiebeheersysteem<br />
werken deze accu's naadloos samen met alle<br />
tuinapparatuur, resulterend in ongeëvenaarde<br />
kracht, prestatie en gebruikstijd.<br />
EGO werkt met een 56 V-accusysteem.<br />
Supersnel laden<br />
Philippe: “Een belangrijke toevoeging aan de Pro<br />
X-serie is het revolutionaire acculaadsysteem, dat<br />
onder andere bestaat uit een draagbare en supersnelle<br />
Power Bank en een lader: Power Hub(PGX<br />
1600W). Met één enkele lader (en dus één stekker)<br />
kun je 's nachts tot 70 accu's opladen. Met<br />
de Power Hub kan ook de Power Bank - met de 40<br />
Ah highcapacity-accu - worden opgeladen. Zodat<br />
er altijd voldoende energie beschikbaar is om een<br />
hele dag te kunnen doorwerken.”<br />
Bovendien heeft EGO een nieuwe Connect-app<br />
ontwikkeld, die via Bluetooth en WiFi verbinding<br />
maakt met de Pro X-machines en het acculaadsysteem.<br />
Met deze app kan de gebruiker het machinepark<br />
op afstand beheren, controleren en optimaliseren,<br />
inclusief het laadproces, het gebruik,<br />
het onderhoud en de firmware-updates. ❚<br />
De serie biedt maximale prestaties, flexibiliteit en duurzaamheid<br />
voor de zwaarste klussen in de groensector.<br />
Altijd voldoende energie beschikbaar om een hele<br />
dag te kunnen doorwerken.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
63
makkelijk<br />
multitasken<br />
ƒ<br />
ACCUPOWER VOOR<br />
PROFESSIONALS<br />
STIHL. STERK WERK.<br />
Het STIHL accucombisysteem geeft professionals de<br />
prestaties die ze eisen én de veelzijdigheid om met<br />
gemak een hele reeks taken aan te kunnen.<br />
WATER-<br />
BESTENDIG<br />
volgens<br />
IPX4-<br />
norm<br />
MULTI-<br />
FUNCTIONEEL<br />
voor<br />
verschillende<br />
toepassingen<br />
LANGE<br />
LEVENSDUUR<br />
dankzij<br />
innovatieve<br />
technologie<br />
GRATIS<br />
ACCU<br />
ERGO-<br />
NOMISCH<br />
met<br />
optimale<br />
balans<br />
Meer informatie op stihl.nl of bij een STIHL dealer in je buurt.
GROEN.<br />
ZONDER COMPROMIS.<br />
HVO100<br />
tot wel 90% * minder<br />
CO 2 e<br />
* Berekening volgens EU Renewable Energy Directive (2009/28/EC).<br />
Ontdek de kracht van duurzaamheid met de Ferris IS ® 6200 en IS ® 2600! Deze topklasse diesel zitmaaiers<br />
zijn niet alleen een krachtige partner in groenbeheer, maar ook uw stap vooruit in milieubewust werken.<br />
Met het unieke gepatenteerde veersysteem bieden deze zero turns ongeëvenaard comfort en stabiliteit<br />
op elk terrein, waardoor u sneller en effi ciënter kunt werken zonder in te leveren op kwaliteit.<br />
Maar dat is niet alles — de Ferris IS ® 6200 en IS ® 2600 lopen ook op HVO100 brandstof,<br />
een duurzaam alternatief dat de uitstoot van broeikasgassen drastisch vermindert.<br />
Kies voor Ferris en toon uw inzet voor het milieu, terwijl u profi teert van de kracht en<br />
betrouwbaarheid. Stap nu over op de maaier die presteert op alle fronten.<br />
Boek snel een demo op WWW.FERRISMOWERS.EU.
Gemeente Ooststellingwerf erg<br />
tevreden over elektrisch voertuig<br />
‘WE KUNNEN ER PRIMA<br />
EEN HELE DAG MEE WERKEN’<br />
De afdeling Openbare Ruimte van de gemeente Ooststellingwerf schafte in 2019 een elektrisch voertuig van Frisian Motors aan. Die bevalt<br />
zo goed, dat inmiddels de bestelling voor een tweede voertuig is geplaatst. ‘Hij maakt weinig geluid, je kunt er ook offroad mee rijden en hij<br />
is handig om spullen mee te vervoeren.’<br />
Tekst Ramona Kezer | Beeld Gemeente Ooststellingwerf<br />
66 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
Met zo’n vijftig mensen wordt binnen de dertien<br />
dorpen van de gemeente Ooststellingwerf dagelijks<br />
gewerkt aan onderhoud van de openbare<br />
ruimte: groen, wegen, riolering, afval, maar ook<br />
bijvoorbeeld gladheidsbestrijding. Locatiebeheerder<br />
Gerben Boonstra is, samen met een collega,<br />
verantwoordelijk voor de investeringen voor de gemeente.<br />
“We waren een paar jaar geleden bezig<br />
met een project in Appelscha waarin we mensen<br />
met een afstand tot de arbeidsmarkt begeleidden<br />
naar een gewone baan. We zochten een transportoplossing<br />
voor hen. Omdat dit een gebied is met<br />
veel smalle paden en veel toerisme, hadden we<br />
een voorkeur voor een elektrisch voertuig dat weinig<br />
overlast veroorzaakt. Daarnaast is duurzaamheid<br />
belangrijk voor ons.“<br />
Bij de gemeente Ooststellingwerf zijn ze tevreden over hun Frisian-voertuig.<br />
Inmiddels is er een<br />
tweede voertuig besteld.<br />
Op dat moment waren er nog niet zo veel aanbieders<br />
van kleinere, elektrische voertuigen. Uiteindelijk<br />
kwam Boonstra uit bij de Leffert FM-50<br />
van Frisian. Dit voertuig heeft een glazen voorruit<br />
met ruitenwissers, een achterruit, zwaailamp en<br />
een trekhaak.<br />
Tweede voertuig is besteld<br />
Renzo Bruggink is medewerker Openbare Ruimte<br />
bij de gemeente Ooststellingwerf en gaat vaak<br />
met het voertuig op pad. “We gebruiken deze<br />
‘golfkar’ vooral voor werk in Appelscha. Er zit een<br />
rek op, waarmee we ons gereedschap kunnen vervoeren.<br />
Bij mooi weer gaan we ermee op pad met<br />
de bosmaaier. Andere jongens gebruiken hem als<br />
ze gaan snoeien of onkruid verwijderen. Het enige<br />
nadeel aan dit model is de open cabine. Daarom<br />
werken we er vooral mee met mooi weer.”<br />
Voor de gemeente Ooststellingwerf reden om nog<br />
een voertuig te bestellen bij Frisian Motors: model<br />
Leffert FM-50 met cabine. Dit voertuig is voorzien<br />
van lithiumaccu's, een verwarmde cabine, een<br />
zwaailamp en een trekhaak. Bruggink: “Omdat dit<br />
model is voorzien van dichte deuren, kunnen we<br />
er jaarrond mee gaan rijden. We zullen hem dus<br />
ook inzetten voor werk in de winterperiode. We<br />
gaan hiermee voornamelijk rijden in het hart van<br />
Appelscha, voor werk in de buurt van cafés, een<br />
pannenkoekenboerderij en een klimpark. Zo veroorzaken<br />
we daar geen geluidsoverlast.”<br />
‘Je weet wat je krijgt’<br />
De nieuwe bestelling geeft wel aan dat het voertuig<br />
aan de wensen voldoet. Er is wel eens gekeken<br />
naar andere modellen, geeft Boonstra aan.<br />
“Maar in dit segment kwamen we toch weer bij<br />
Frisian uit. Je weet wat je krijgt en we zijn er erg<br />
tevreden mee. Hij kan door de brede banden ook<br />
offroad rijden. Een andere overweging om voor dit<br />
‘De accu is nog niet<br />
leeg geweest’<br />
model te kiezen, is dat hij makkelijk past in de<br />
zeecontainer, waarin we onze machines opslaan.”<br />
Kortom, de ideale oplossing voor deze gemeente.<br />
Ook de actieradius is perfect, geeft Bruggink<br />
aan. “We kunnen er prima een dag lang mee<br />
werken en laden hem ieder avond op. We rijden<br />
er maar kleine stukjes mee en zijn meer aan het<br />
werk dan aan het rijden, maar de accu is nog<br />
niet leeg geweest.” ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
67
VIJVERS EN ZWEMBADEN<br />
‘Eigenlijk zou in iedere tuin een vijver moeten’<br />
TUINVIJVERS FUNGEREN ALS ‘STAPSTENEN’ WAARLANGS DE<br />
POPULATIES MET ELKAAR IN VERBINDING KOMEN EN BLIJVEN<br />
Een tuin aanleggen zonder vijver… eigenlijk is dat onverantwoord. Er zijn drie heel goede redenen om in zoveel mogelijk tuinen een vijver<br />
aan te leggen.<br />
Tekst en beeld Guido Lurquin<br />
1. Water tempert het tuinklimaat<br />
Extreme weersituaties, we zien ze meer en meer.<br />
Hitterecords worden gebroken, hittedagen en hittegolven<br />
komen de laatste decennia vaker voor.<br />
Vertoeven in een ‘lege’ tuin met enkel terras en<br />
gazon is niet zo leuk wanneer het heet is. Een parasol<br />
brengt weinig soelaas. De meest aangename<br />
tuin is er eentje met bomen – echte bomen, geen<br />
dwergjes – en water. Beide zorgen voor een echt<br />
verkoelend effect en temperen het klimaat.<br />
2. Water bijhouden, het moet<br />
De voorbije jaren waren er meerdere periodes met<br />
een duidelijk tekort aan drinkwater… en de watervoorraden<br />
raakten maar moeizaam bijgevuld.<br />
Regenwater bijhouden en laten infiltreren in een<br />
wadi zijn de oplossing voor dit probleem. Maar…<br />
vaak zijn er capaciteitsproblemen. In een regenton<br />
kunnen maar enkele honderden liters water, in een<br />
ondergrondse citerne kunnen maar een aantal duizenden<br />
liters. Daarom is het logisch een vijver aan<br />
te leggen waarin de regenton of (ondergrondse)<br />
citerne overloopt. En de vijver loopt dan over naar<br />
een infiltratie die naast de vijver ligt, of zelfs onder<br />
de vijver kan liggen om ruimte te besparen. Dan<br />
is het belangrijk dat er ballast gelegd wordt op<br />
de waterdichting, zodat deze niet naar boven kan<br />
gedrukt worden. Het ‘vijverdeel’ van de wadi zorgt<br />
bovendien voor lokale reiniging van het water, door<br />
de actie van micro-organismen en planten.<br />
3. Water als biotoop,<br />
het is dringend<br />
Het gaat momenteel heel erg slecht met amfibieën<br />
en andere waterdiertjes in ons land. Men kan<br />
daarvoor allerlei oorzaken aanhalen, zoals ziektes<br />
en extremere weersituaties. Die spelen zeker een<br />
rol. Maar de allerbelangrijkste reden is het gebrek<br />
aan biotopen. En ook de te grote afstand tussen<br />
de biotopen. De amfibieën zijn traag en raken<br />
niet verder dan een paar kilometers of soms maar<br />
enkele honderden meters. Voor de overleving van<br />
De ene vijver ligt zonnig, bevat moerasplanten en waterlelies, en was nooit minder dan halfvol.<br />
68 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
VIJVERS EN ZWEMBADEN<br />
naar land, zodat de waterdichting ook bij lage<br />
waterstand niet of nauwelijks zichtbaar is. De<br />
juiste plantenkeuze zorgt ervoor dat het geheel<br />
ook attractief blijft tijdens drogere periodes.<br />
Om waterverdamping tegen te gaan groeien er<br />
best veel ‘afdekkende’ planten in, zoals waterlelie,<br />
watergentiaan en kikkerbeet.<br />
De andere vijver ligt meer beschaduwd en bevat enkel waterlelies en veelwortelig kroos. Zelfs tijdens de<br />
allerdroogste periodes bleef hij voor 85% gevuld.<br />
‘Het is een misvatting dat alle vijvers tot<br />
de bovenrand gevuld moeten blijven’<br />
onze amfibieën is het belangrijker dat er veel kleine<br />
watertjes bestaan dan enkele grote. Tuinvijvers<br />
fungeren als ‘stapstenen’ waarlangs de populaties<br />
met elkaar in verbinding komen en blijven, wat in<br />
genetisch opzicht belangrijk is.<br />
Vooral ecovijvers zijn aanbevolen<br />
Een ecovijver is een vijver die is aangepast voor<br />
onze inheemse fauna en flora van de natte gebieden.<br />
Elke tuinvijver die op een poel in de natuur<br />
lijkt, kan je als een ‘ecologische tuinvijver’ bestempelen.<br />
Die kan klein zijn en toch heel wat amfibieën<br />
en waterinsecten aantrekken. Belangrijk is dat<br />
er altijd een hoeveelheid water in de vijver staat.<br />
Besef dat bijvoorbeeld de larven van libellen een<br />
jaar onder water leven alvorens te gaan transformeren<br />
in een vliegend insect.<br />
Om zonder problemen strenge winters en droge<br />
zomers door te raken is een diepwaterzone van 80<br />
à 100 centimeter aanbevolen. Lange onregelmatige<br />
oevers en de aanwezigheid van brede ondiepe<br />
gedeeltes worden op prijs gesteld. De beplanting<br />
bestaat overwegend uit inheemse planten, maar<br />
voor een kikker maakt het echt niet uit dat de waterlelie<br />
gele bloemen draagt in plaats van witte.<br />
Een wisselende waterstand<br />
aanvaarden<br />
Het is een misvatting dat alle vijvers tot de bovenrand<br />
gevuld moeten blijven. Dat hoeft zeker niet<br />
voor elke vijver. Ook al is een vijver halfleeg, dan<br />
is hij nog altijd halfvol en dat volstaat voor veel<br />
levensvormen die erin huizen.<br />
Wisselende waterstanden zijn in de vrije natuur<br />
eerder regel dan uitzondering. Veel moerasplanten<br />
zijn daaraan aangepast en kunnen zowel in<br />
(redelijk) diep water groeien als in drogere omstandigheden.<br />
Belangrijk bij een dergelijke vijver is dat het niet<br />
stoort wanneer het waterpeil lager staat. Rolkeien<br />
en planten zorgen voor de overgang van water<br />
Een experiment gedurende tien jaar<br />
Bij wijze van experiment vul ik twee van mijn<br />
eigen vijvers nooit aan. Ze krijgen ook geen extra<br />
hemelwater van het dak van een tuinhuis of<br />
carport, bijvoorbeeld. Ze zijn tot één meter diep<br />
en krijgen enkel water van de wolken die erboven<br />
hangen. Ze liggen in de buurt van Leuven, waar<br />
de gemiddelde jaarlijkse hoeveelheid neerslag<br />
795 millimeter bedraagt. De ene vijver ligt zonnig,<br />
bevat moerasplanten en waterlelies, en was<br />
nooit minder dan halfvol. Ruim voldoende om<br />
alle inheemse leven door de droogteperiodes te<br />
loodsen. De andere vijver ligt meer beschaduwd<br />
en bevat enkel waterlelies en veelwortelig kroos.<br />
Zelfs tijdens de allerdroogste periodes bleef hij<br />
voor 85% gevuld.<br />
Andere waterpartijen meer<br />
ecologisch maken<br />
Zwemvijvers zijn sowieso al meer ecologische<br />
zwemgelegenheden. Als de filterende moeraszone<br />
wordt aangelegd met wat variatie aan<br />
waterdieptes boven het filtergesteente en een<br />
gevarieerde beplanting, dan wordt ook dat een<br />
vijverbiotoop voor inheemse natuur.<br />
Een koivijver kan je meer ecologisch maken door<br />
ernaast een plantenvijver en/of beekloop met<br />
planten aan te leggen. Het water dat van de filter<br />
komt kan hierdoor geleid worden. Dat betekent<br />
meer plaats voor biologie en er is minder waterverversing<br />
nodig.<br />
Plantenvijvers zijn sowieso erg natuurvriendelijk,<br />
maar je kan ze nog interessanter maken voor de<br />
inheemse waterdiertjes. Zorg voor plaatsen waar<br />
dieren gemakkelijk in en uit het water kunnen. Bijvoorbeeld<br />
een afhellend kiezelstrand of een houtstronk<br />
die in het water hangt. Wil men er vissen<br />
in uitzetten, kies dan bijvoorbeeld voor goudrietvoorntjes.<br />
En voorzie verschillende dieptezones,<br />
zodat elk dier, elke plant wel een plaatsje vindt<br />
naar zijn gading.<br />
De larven van libellen leven een jaar onder water<br />
alvorens te gaan transformeren in een vliegend insect.<br />
Zorg voor plaatsen waar dieren gemakkelijk in en<br />
uit het water kunnen. Bijvoorbeeld een afhellend<br />
kiezelstrand.<br />
Je moet er niet bang voor zijn<br />
Volg een opleiding over vijvers. Met behulp van<br />
samenhangende, goed doordachte informatie<br />
kun je voorkomen dat je grote fouten maakt,<br />
waardoor het onderhoud eenvoudiger wordt. Doe<br />
het juiste op het juiste moment en… werk samen<br />
met de natuur. ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
69
VIJVERS EN ZWEMBADEN<br />
De bastaardkikker is beschermd volgens de Wet Natuurbescherming.<br />
Pleidooi voor natuurvijvers<br />
AMFIBIEËN SPELEN EEN SLEUTELROL IN<br />
HET FUNCTIONEREN VAN ONS ECOSYSTEEM<br />
Grijs eruit en groen erin… het verhogen van de biodiversiteit staat volop in de belangstelling. Echter, de focus ligt hierbij vaak op het verbeteren<br />
van de insectenpopulatie. Een onderbelichte, maar eveneens zeer belangrijke schakel binnen ons ecosysteem, vormen amfibieën. Want<br />
van de zestien soorten amfibieën in Nederland staat maar liefst de helft op de Rode Lijst! Een extra reden om bij het ontwerp van tuinen en<br />
openbaar groen rekening te houden met de aanwezigheid van water. Immers, de juiste vijver behoeft weinig onderhoud, maar de meerwaarde<br />
is enorm. Het geeft een verkoelend effect, verhoogt de sierwaarde en is goed voor ons ecosysteem.<br />
Tekst Carolien Klees | Beeld Jelger Herder<br />
Raymond Creemers is senior projectleider bij<br />
RAVON, een onafhankelijke kennisorganisatie die<br />
samen met vrijwilligers de inheemse reptielen, amfibieën<br />
en vissen beschermt. Een onderdeel van<br />
hun werkzaamheden bestaat uit het adviseren<br />
van overheidsinstanties en projectontwikkelaars.<br />
Hierbij zetten zij hun specialistische kennis in voor<br />
zaken als inrichting en beheer, faunapassages,<br />
ecoducten en verbindingszones.<br />
Onmisbaar<br />
Creemers werkt al bijna 25 jaar bij RAVON: “Amfibieën<br />
zijn een onmisbare schakel in een gezond<br />
ecosysteem. Ze vormen een belangrijke voedselbron<br />
voor verschillende soorten organismen en<br />
dan houden ze ook nog insectenpopulaties en dus<br />
plagen, onder controle.”<br />
‘Salamanders zijn erg schattig, kikkers zijn gewoon grappig en zelfs in een pad schuilt schoonheid’.<br />
70 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
VIJVERS EN ZWEMBADEN<br />
Van de zestien soorten amfibieën in Nederland staat<br />
maar liefst de helft op de Rode Lijst.<br />
Amfibieën worden door verschillende factoren<br />
bedreigd. Zoals de versnippering van hun leefgebied<br />
door de verstedelijking en toegenomen<br />
infrastructuur. Tegelijkertijd is de kwaliteit van<br />
hun leefgebied achteruitgegaan door stikstof en<br />
bestrijdingsmiddelen. En is er sprake van een verhoogde<br />
sterfte door de toename van het verkeer<br />
en straat- en trottoirkolken. Daarnaast vormen<br />
ook verdroging, klimaatopwarming en dierziektes<br />
een bedreiging.<br />
Omkeerbaar<br />
“Het goede nieuws is dat veel omkeerbaar is, als<br />
we maar genoeg water in een enigszins groene<br />
omgeving aanleggen. Tuin- en parkvijvers in bebouwd<br />
gebied zijn belangrijke toevluchtsoorden<br />
voor amfibieën. Deze trekken ook veel libellen en<br />
andere insecten aan, dus de winst is dubbelop.<br />
Water zorgt daarnaast voor extra levendigheid<br />
Water in de tuin trekt insecten aan, zoals deze linelle.<br />
‘Salamanders zijn erg schattig,<br />
kikkers zijn gewoon grappig en zelfs<br />
in een pad schuilt schoonheid’<br />
in de vorm van foeragerende en badderende vogels.<br />
En wie nog meer argumenten nodig heeft:<br />
salamanders zijn erg schattig en mooi gekleurd,<br />
kikkers zijn gewoon grappig en zelfs in een pad<br />
schuilt schoonheid”, lacht Creemers.<br />
Essentiele factoren<br />
Wat maakt een vijver aantrekkelijk voor amfibieën?<br />
“Natuurlijke vijvers, waarbij het vooral<br />
belangrijk is dat er geen vissen of schildpadden<br />
in uitgezet worden. Als je echt zo min mogelijk<br />
onderhoud én een rijk vijverleven wilt, zijn vissen<br />
geen goed idee. Mede omdat ze kikkervisjes en<br />
libellelarven opeten. De grootte van de vijver is<br />
niet zozeer bepalend. Een ‘tiny tuinpoel’ van<br />
twee à drie vierkante meter is al voldoende voor<br />
de voortplanting van salamanders en bruine kikkers.”<br />
Vaak wordt er beweerd dat je minimaal een<br />
plek van tachtig centimeter diepte moet creëren.<br />
“Het is wel het beste in verband met een mogelijk<br />
zuurstoftekort wanneer er ijs op de vijver ligt,<br />
maar wederom geen keiharde eis. Zolang je begin<br />
november maar zoveel mogelijk slib en blad uit<br />
de vijver verwijderd, is er meestal niets aan de<br />
hand. Zelfs een pomp of een filter is in een natuurvijver<br />
niet noodzakelijk.”<br />
Zelfs een tiny tuinpoel trekt al salamanders aan.<br />
Twee à drie vierkante meter water is voor de bruine<br />
kikker al voldoende om zich voort te planten.<br />
Schuilplekken<br />
Het water blijft helder door voldoende waterplanten<br />
te gebruiken. Daarnaast is structuurvariatie<br />
in de oeverbeplanting een pre. En in de winter<br />
verlangen amfibieën een schuilplaats op het land.<br />
Dat bied je al met een rommelhoekje, stapeltje<br />
stenen of composthoop. “Tot slot moet men bij<br />
een steile vijverrand niet vergeten een plankje of<br />
grote tak te plaatsen, zodat de amfibieën uit de<br />
vijver kunnen klimmen.” ❚<br />
De foto’s zijn gemaakt door Jelger Herder,<br />
natuurfotograaf en senior projectleider bij RAVON.<br />
Als eigenaar van DigitalNature, beschikt hij<br />
onder andere over uniek beeldmateriaal van alle<br />
inheemse reptielen, amfibieën en op twee na alle<br />
zoetwatervissen.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
71
VIJVERS EN ZWEMBADEN<br />
Geen chemicaliën nodig voor<br />
helder en hygiënisch zwemwater<br />
NATUURLIJK GEFILTERDE ZWEMBADEN<br />
Distributeur van zwembadapparatuur CF group levert het biologische systeem VITII voor het reinigen van zwembaden zonder chemicaliën.<br />
Het systeem is geschikt voor alle zwembaden en biedt tal van voordelen: het is niet schadelijk voor het milieu, het water hoeft niet meer<br />
ververst te worden en het systeem is aan te sturen met een app.<br />
Tekst Ramona Kezer | Beeld CF group/VITII<br />
Met het systeem van VITII hoeven er geen chemicaliën meer worden toegevoegd aan het zwemwater.<br />
72 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
VIJVERS EN ZWEMBADEN<br />
Beter voor mens en milieu.<br />
‘We merken dat er ook vanuit<br />
particulieren steeds meer interesse<br />
is voor natuurlijke systemen’<br />
De meeste zwembaden en spa's gebruiken desinfecterende<br />
producten die het water steriliseren,<br />
maar schadelijk zijn voor het lichaam. Ook kunnen<br />
deze middelen zwembadonderdelen aantasten.<br />
Het VITII-systeem past achtereenvolgens drie<br />
soorten filtratie toe: mechanisch, bacterieel en UV.<br />
Tegelijkertijd zorgt het voor mineraalherbalancering.<br />
“Er verandert verder niets aan het zwembad,<br />
skimmers en dergelijke werken zoals gewoonlijk.<br />
Het verschil zit puur in het filter. Ik denk dat wij<br />
de enige zijn met een compleet systeem, waarvoor<br />
VITII is toepasbaar op alle typen zwembaden.<br />
het niet nodig is om chemicaliën aan het water<br />
toe te voegen. Verschillende zwembadbouwers<br />
bieden wel biopools aan, maar daarin wordt nog<br />
steeds chloor gebruikt”, vertelt salesmanager Erik<br />
Laenen van VITII.<br />
Natuurlijke systemen<br />
In 2011 werd de voorganger van VITII, Lotus, geïntroduceerd<br />
voor zwemvijvers. Inmiddels is het<br />
systeem volwassen geworden en heeft het zich<br />
bewezen. In Frankrijk en België wordt het zelfs toegepast<br />
in publieke zwembaden. Filip Vandervelde,<br />
salesaccountmanager Belgium bij CF group: “We<br />
merken dat er ook vanuit particulieren steeds<br />
meer interesse is voor natuurlijke systemen. Mensen<br />
staan hier nu ook meer voor open dan vroeger.<br />
Er is wat dat betreft een kentering gaande.”<br />
Frankrijk heft inmiddels belasting op het afvoeren<br />
van afvalwater uit zwembaden. Waterzuiveringsstations<br />
moeten hieraan namelijk steeds meer<br />
bacteriën toevoegen om het water te reinigen.<br />
Laenen: “We verwachten dat andere landen deze<br />
belastingheffing op den duur ook gaan invoeren.<br />
Eigenaren van zwembaden die ons systeem gebruiken,<br />
hoeven deze belasting niet te betalen.<br />
Sterker nog: zij kunnen dit water gewoon gebruiken<br />
voor het sproeien van de tuin.”<br />
Het systeem is voorgemonteerd en daardoor<br />
eenvoudig en snel te installeren.<br />
Eenvoudig te installeren<br />
De aankoopprijs van het VITII-systeem is iets hoger<br />
dan die van traditionele systemen, maar op<br />
de lange termijn is het juist goedkoper. Er hoeven<br />
bijna geen middelen aan het water worden<br />
toegevoegd, behalve bacteriën, en er zijn minder<br />
backwashes meer nodig, wat scheelt in het waterverbruik.<br />
“Het systeem is voorgemonteerd en<br />
daardoor eenvoudig en snel te installeren. En ondanks<br />
dat dit een biologisch systeem is, kan het<br />
water ermee opgewarmd worden tot 32°C. VITII<br />
is dus niet alleen goed voor het milieu, maar ook<br />
voor de mens.”<br />
Het systeem is eenvoudig te besturen door middel<br />
van de bijbehorende app. Door elke maand het<br />
water te testen met een teststrip en de resultaten<br />
hiervan in te voeren in de app, past het systeem<br />
zich aan en krijgt de gebruiker meldingen over de<br />
waterkwaliteit. Daarnaast worden er bijvoorbeeld<br />
automatisch backwashes uitgevoerd. ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
73
Veel voordelen ten opzichte van beton<br />
CORTENSTALEN POEREN ZORGEN<br />
VOOR DUURZAME STEVIGHEID<br />
Een markt zonder concurrentie, is dat niet de droom van iedere ondernemer? Dat weten de<br />
eigenaren van Cortenpoer nog niet helemaal zeker. Want hun klanten werken vaak al jaren<br />
met poeren van beton. Hoe overtuig je ze dan om toch voor Cortenstaal te kiezen?<br />
Tekst Yannick Baay | Beeld Cortenpoer<br />
Een poer van Cortenstaal, de schroef en<br />
het bevestigingsplaatje.<br />
Johan Knopper en Marnix van de Baan werken<br />
nu al drieënhalf jaar samen aan Cortenpoer.<br />
“Marnix kwam met het goede idee, toen hebben<br />
we het samen uitgewerkt”, vertelt Knopper.<br />
“Maar het blijft lastig om een compleet nieuw<br />
product op de markt te brengen. Dat wordt dit<br />
jaar onze grootste uitdaging. De reacties van<br />
hoveniers en architecten op de beurs zijn steeds<br />
superpositief. De stap van beton naar Cortenstaal<br />
gaat om meer dan functionaliteit. Het<br />
gaat ook over design, gebruiksgemak en eenheid<br />
in de tuin.”<br />
‘Cortenstaal is lichter maar veel sterker<br />
dan beton, dus je hoeft je geen zorgen<br />
te maken over de draagkracht’<br />
Materiaalkeuze met een missie<br />
“We hebben heel bewust voor Cortenstaal gekozen”,<br />
vertelt Van de Baan. “Dit materiaal zorgt<br />
voor de karaktereigenschappen waar we zo trots<br />
op zijn. Het materiaal is veel lichter dan beton.<br />
Waar een normale poer zo’n 32 kilo weegt, wegen<br />
die van ons maar 20 kilo. Dat is toch fijn<br />
voor de rug van een hovenier. Daarnaast is Cortenstaal<br />
ook veel sterker dan beton, dus je hoeft<br />
je geen zorgen te maken over de draagkracht.”<br />
Naast het unieke materiaal heeft Cortenpoer<br />
ook nagedacht over de bevestiging. “Het idee is<br />
dat je de poer bóven de grond laat staan, in het<br />
zicht. Daar is ‘ie voor bedoeld. De bevestiging<br />
van een paal op de poer moet dan perfect zijn.<br />
Daarom hebben we een bevestigingsplaatje<br />
ontwikkeld, van 2mm dik. Met dat plaatje is het<br />
mogelijk om de paal op de poer te draaien, zodat<br />
er bijna geen ruimte meer tussen zit.”<br />
De dikte van de kop van de schroeven die de<br />
hovenier gebruikt, bepaalt de afstand tussen<br />
de poer en de paal. Dat hoeft maar 3<br />
millimeter te zijn, vertelt Knopper. “De wind<br />
kan er tussendoor en omdat de poer hoger<br />
boven het maaiveld staat, wordt het hout sowieso<br />
minder nat en vies. Zo loop je geen risico<br />
meer op houtrot, waardoor je de levensduur<br />
van je palen verlengt. Zo houden we<br />
ook aandacht voor het milieu. Daarbij staan<br />
de palen zo superstrak en nog steviger ook.<br />
Steviger dan wanneer je alleen het draadeind<br />
van de bekende stelplaatjes gebruikt.”<br />
Een bevestigde paal, met de poer mooi in het zicht.<br />
Overtuigingskracht<br />
Nu is het tijd om klanten te overtuigen om voor<br />
een Cortenstalen poer te kiezen. “Daar gaat onze<br />
stagiair Niels van de Baan zich mee bezig houden.<br />
Hij gaat ons helpen met het benaderen van de<br />
juiste mensen, zodat ze ons niet snel vergeten!” ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
75
Bloemen zijn klein maar geliefd<br />
BUXUS IS EEN VAN DE BETERE BIJENPLANTEN<br />
Buxus is onder de imkers gekend als een van de betere bijenplanten, maar het bredere publiek weet dit helaas niet. Maar niet<br />
enkel de honingbij vliegt massaal op buxus. Ook tal van soorten wilde bijen en zweefvliegen vinden vroeg in het voorjaar deze<br />
bron van pollen en nectar.<br />
Tekst Didier Hermans | Beeld Herplant BV<br />
Bloemen van de buxus.<br />
In Europa zijn de Buxus balearica en de gewone<br />
Buxus sempervirens inheems. Deze laatste vinden<br />
we ook terug in vele tuinen en is een inheemse<br />
plant in Nederland. De bloeitijden van de verschillende<br />
buxussoorten kunnen nogal variëren.<br />
De vroegbloeiende buxus in onze streken is Buxus<br />
microphylla var. koreana, de Koreaanse buxus. Dit<br />
is meestal een gedrongen struik met zeer klein<br />
blad die al vanaf begin februari kan starten met<br />
zijn sterk geurende bloemen. Nu is ‘bloemen’ misschien<br />
wel een overladen term bij buxus, omdat ze<br />
meestal klein en onopvallend zijn, maar de bijen<br />
weten ze zeker te vinden.<br />
Vanaf eind maart, begin april start de hoofdbloei<br />
van Buxus sempervirens en zijn cultivars. Ook de<br />
meeste andere Aziatische soorten bloeien in<br />
deze periode. De bloei van buxus wordt afgesloten<br />
door Buxus balearica, die meestal eindigt<br />
rond 30 april.<br />
Buxus die weinig gesnoeid wordt of al een zekere<br />
leeftijd bereikt heeft, bloeit elk jaar. Dit heeft<br />
geen nadelig effect voor de plant en is een natuurlijk<br />
proces. Hierover is veel verwarring, ook bij zogenaamde<br />
professionelen in onze sector. Meestal<br />
wordt er dan verwezen naar planten die in potten<br />
staan en extreme omstandigheden ondergaan<br />
(geen voeding en water) en zo in bloei schieten.<br />
Dit is overlevingsdrang van de plant en heeft niets<br />
te maken met normale groeiomstandigheden.<br />
76 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
Zowel stuifmeel als nectar van de buxus staan<br />
gecatalogeerd met de hoogste score: zie https://<br />
www.imkerpedia.nl/wiki/index.php/drachtplanten.<br />
Bovendien bloeit buxus op een moment dat<br />
er nog weinig andere planten in bloei staan en<br />
wordt deze massaal bevlogen door een grote diversiteit<br />
aan nuttige insecten. Er wordt zowel stuifmeel<br />
als nectar verzameld, cruciaal voor de jonge<br />
bijen en andere insecten.<br />
Bijensoorten en zweefvliegen<br />
Er bestaan in België ongeveer 360 soorten wilde<br />
bijen en zo’n 340 verschillende soorten zweefvliegen.<br />
Bijen hebben vier vleugels en lange antennes.<br />
Zweefvliegen hebben twee vleugels en korte<br />
antennes. Zweefvliegen zijn zeer wendbaar en<br />
kunnen ter plaatse blijven zweven. Zweefvliegen<br />
bootsen wespen en bijen na. Dat doen ze om hun<br />
natuurlijke vijand af te schrikken. Toch hebben ze<br />
geen angel en zijn ze dus ongevaarlijk. Recent<br />
onderzoek (2<strong>02</strong>0-2<strong>02</strong>2) heeft aangetoond dat<br />
er tientallen soorten wilde bijen en zweefvliegen<br />
foerageren op bloeiende buxus.<br />
Pollen<br />
Buxus is een belangrijke bijenplant en leverancier<br />
van zowel hoogwaardige pollen als nectar,<br />
voor zowel honingbijen als wilde bijen en een<br />
hele resem andere nuttige insecten. Omdat<br />
buxus meestal door velen gecatalogeerd wordt<br />
als ‘ordinaire tuinplant’, is hiervoor veel te weinig<br />
aandacht geweest.<br />
Honingbij.<br />
Bosbandzweefvlieg.<br />
‘Veel soorten en cultivars vragen weinig<br />
snoei en kunnen prima gebruikt worden<br />
in de meer natuurlijke tuin’<br />
De afgelopen jaren werd buxus geteisterd door<br />
de invasieve buxusmot en werd er zelfs massaal<br />
opgeroepen om buxus te verwijderen. Door deze<br />
actie zijn wellicht vele oudere buxusstruiken, die<br />
jaarlijks veelvuldig bloeiden, verdwenen. Dit heeft<br />
vermoedelijk een grote weerslag op onze biodiversiteit<br />
gehad en is wellicht ook zeer nadelig<br />
geweest voor de vele soorten die foerageren op<br />
buxus. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen wat<br />
de impact was, maar wat zeker vaststaat is dat de<br />
insecten buxus hoog waarderen.<br />
Buxus als meerstammige struik of kleine boom of<br />
als weinig gesnoeide struik heeft zeker zijn waarde<br />
in onze tuinen en draagt bij tot de biodiversiteit.<br />
Er zijn vele soorten en cultivars die weinig<br />
snoei vragen en prima kunnen gebruikt worden in<br />
de meer natuurlijke tuin. ❚<br />
Roodgatje.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
77
De elite onder de hakselaars, voor elite-hoveniers<br />
MOBIELE BIO-HAKSELAAR,<br />
GEOPTIMALISEERD VOOR BENELUX-TUINEN<br />
Al meer dan een eeuw heeft MDS (Machines De Schutter) een stevige reputatie opgebouwd als de correcte keuze voor professionals op<br />
zoek naar superieure machines en toebehoren voor tuin-, park- en groenonderhoud. Het bedrijf biedt een breed scala aan producten, van<br />
grasmaaiers en snoeikettingzagen tot geavanceerde irrigatiesystemen en bio-hakselaars.<br />
Tekst Kris Vandekerckhove | Beeld Machines De Schutter<br />
Standaard wordt de machine geleverd met een rotor voorzien van mobiele hamers en messen.<br />
78 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
De hakselaar klokt af op een maximumbreedte van 75 centimeter, daar kan je<br />
zelfs mee door de kleinste poortjes.<br />
Het is niet de eerste mobiele hakselaar die Negri op de markt brengt, maar wel<br />
de eerste op wielen.<br />
Daarnaast levert MDS speciale apparatuur voor<br />
grondbewerking, zoals motorwalsen en -frezen, en<br />
een variëteit aan maaiers, inclusief zero-turn en<br />
zitmaaiers.<br />
Marco Luyten, accountmanager MDS: “Maar waar<br />
we ons écht in onderscheiden is onze uitzonderlijke<br />
klantenservice. We bieden directe ondersteuning<br />
bij schade en onderhoud om te voorkomen<br />
dat jouw werkzaamheden onderbroken worden.<br />
Bovendien zetten we hard in op gebruikerstrainingen,<br />
demonstraties, leasingmogelijkheden en<br />
een uitgebreid dealernetwerk in de Benelux. Deze<br />
aspecten benadrukken onze stevig ingebakken<br />
toewijding aan kwaliteit en klanttevredenheid.”<br />
Negri’s eerste bio-hakselaar<br />
op wielen<br />
In de nooit aflatende zoektocht naar de geschikte<br />
machines voor hun klanten, zet Machines De<br />
Schutter graag de Italianen van Negri in de kijker,<br />
en dan meer bepaald de bio-hakselaar R230. En<br />
daar zijn enkele heel specifieke redenen voor.<br />
De kracht van klein<br />
“Ik moet ook zeggen dat het hakselrendement<br />
zeer hoog ligt, “een compacte krachtpatser”,<br />
gaat Luyten verder. “Negri zelf adviseert maximum<br />
11 cm hakselcapaciteit, maar maak daar<br />
gerust 13 centimeter van. De R230 haalt ook<br />
gemakkelijk 10 m³/uur. Wat geweldig is voor<br />
zo’n compacte machine. Want de hakselaar klokt<br />
af op een maximumbreedte van 75 centimeter,<br />
daar kan je zelfs mee door de kleinste poortjes.<br />
Zeker met de intuïtieve bediening die de besturing<br />
supereenvoudig maakt. De machine is bovendien<br />
voorzien van het – voor Negri typische<br />
– anti-stress-systeem. Dat zit op al hun grotere<br />
machines, maar nu hebben ze dit hier ook voorzien.<br />
Qua aandrijving zit er een beresterke Honda<br />
GX630 (2 cilinder) onder.”<br />
Transportvriendelijke eigenschappen<br />
“Standaard wordt de machine geleverd met een rotor<br />
voorzien van mobiele hamers en messen. Maar<br />
je kan de machine ook bestellen (of huren) met een<br />
rotor, enkel met mobiele hamers. Ook qua transport<br />
werd eigenlijk aan alles gedacht. De hakselaar is<br />
al vrij compact, maar kan voor vervoer nóg kleiner<br />
gemaakt worden. Daarvoor plooi je de blaaspijp<br />
én de invoermond toe. De R230 wordt daardoor<br />
lager én korter. Zelf heb ik nog gevraagd naar verankeringsogen.<br />
Ik ben namelijk van mening dat je<br />
geen enkele machine goed kan vervoeren als die<br />
niet vastgelegd kan worden. En ze hebben geluisterd.<br />
De Negri R230 werd voorzien van vier verankeringspunten,<br />
zodanig dat hij stevig vastgesjord<br />
kan worden. Een meer dan geslaagde én complete<br />
hakselaar, wat mij betreft”, besluit Luyten. ❚<br />
Luyten: “Inderdaad, deze fantastische machine<br />
kwam er eigenlijk op onze aanvraag. Het is niet<br />
de eerste mobiele hakselaar die Negri op de markt<br />
brengt, maar wel de eerste op wielen. De tuinen in<br />
Italië zijn gebruikelijk een stuk groter dan hier, en<br />
daar zijn rupsbanden dan ideaal voor. Maar voor<br />
onze gebruikelijk kleinere tuinen in de Benelux is<br />
deze hakselaar meer dan ideaal. En het zijn niet<br />
zomaar wielen, maar tractiewielen. Waarmee je<br />
ook kleine hellingen zonder problemen op en af<br />
kan. Combineer dat het hun gepatenteerde wielbewegingen<br />
– ‘Gentle Lawn Steering’ – dat het<br />
slippen van de band in bochten controleert en je<br />
weet zeker dat de eventuele schade van het groen<br />
door met de hakselaar te rijden tot het absolute<br />
minimum wordt beperkt. Qua manoeuvreren werd<br />
tot slot het zwaartepunt ook heel laag gehouden<br />
waardoor de stabiliteit gevoelig verhoogt en het<br />
dus in principe geen enkel probleem is om deze<br />
hakselaar op precies de juiste plaats te rijden.”<br />
De Negri R230 werd voorzien van vier verankeringspunten, zodanig dat hij stevig<br />
vastgesjord kan worden.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
79
R evolutionair beluchten!<br />
MEER INFORMATIE<br />
VAN DER HAEGHE b.v.<br />
+31 (0)345 - 788 104 - info@vanderhaeghe.nl - www.vanderhaeghe.nl<br />
werksnelheid tot 1.8 km/u<br />
VERTI-DRAIN 2519<br />
integraal ontwerp<br />
circulair | natuurinclusief | klimaatadaptief<br />
T: 030 6666199<br />
www.landschappartners.nl<br />
landschapsplannen<br />
energietransitie<br />
inpassing<br />
infrastructuur<br />
landgoedontwikkeling<br />
inrichting<br />
stedelijk gebied<br />
beeldkwaliteitsplannen en<br />
verkavelingsplannen
WWW.ECHODEPENDONIT.COM<br />
P R O F E S S<br />
G<br />
R<br />
A<br />
I O N A L<br />
D<br />
T<br />
E<br />
EJ A P A N<br />
C<br />
H<br />
N<br />
O<br />
L<br />
G<br />
O<br />
Y<br />
DHC-2200R<br />
3,9 kg (incl. accu)<br />
56,2 cm effectieve snijlengte<br />
DHC-2200R<br />
4,1 kg (incl. accu)<br />
71,4 cm effectieve snijlengte<br />
DHCS-2800<br />
3,9 kg (incl. accu)<br />
71,4 cm effectieve snijlengte<br />
RUIM 1 UUR CONTINU KNIPPEN<br />
MET 1 VOLLE LADING<br />
ONTDEK DE<br />
DHC-SERIE<br />
2 MESSNELHEDEN:<br />
3.200 snedes/min (Low - voor ruw werk)<br />
4.600 snedes/min (High - voor fijn werk)<br />
GEMAKKELIJK<br />
IN ONDERHOUD<br />
Vind een ECHO-dealer bij jou in de buurt en ontdek ons volledig assortiment op WWW.ECHODEPENDONIT.COM<br />
www.eurogarden.nl<br />
info@eurogarden.nl<br />
facebook.com/echobenelux<br />
instagram.com/echodependonit<br />
youtube.com/echodependonit
GRASMAAIERS<br />
Langer maaien door<br />
geoptimaliseerd laad- en ontlaadproces<br />
‘ALTIJD VERZEKERD VAN<br />
EEN MOOI EN VERZORGD GAZON’<br />
Makita introduceerde in maart Europawijd haar eerste robotmaaier RMD350D. De maaier is volledig<br />
waterdicht en voorzien van de bekende laad- en accutechniek van Makita. ‘Onze dealers zijn onder de<br />
indruk van de eenvoud en kwaliteit.’<br />
Tekst Ramona Kezer | Beeld Makita Nederland<br />
Op de dag van de lancering werd de eerste<br />
robotmaaier in Nederland al verkocht.<br />
82 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GRASMAAIERS<br />
“We willen de klant een mooi en perfect gazon<br />
bieden. Daarom zijn we teruggegaan naar de basis<br />
en ontwikkelden we een gebruiksvriendelijke<br />
en bedrijfszekere robotmaaier met grensdraad. Zo<br />
is de koper altijd verzekerd van een mooi en verzorgd<br />
gazon”, aldus Arjen Peeters, Supervisor OPE<br />
& Business Development bij Makita.<br />
De robotmaaier heeft een ingebouwde 18Vaccu<br />
(BL1850V) van Makita. Door het laad- en<br />
ontlaadproces te optimaliseren, kan de maaier<br />
gemiddeld twee uur en een kwartier zijn werk<br />
doen na een laadbeurt van veertig minuten. Er<br />
zit drie jaar volledige garantie op. De machine<br />
is geschikt voor onderhoud van grasvelden tot<br />
3.500 m 2 . Na de eenvoudige installatie ‘regelt’<br />
de maaier het werk zelf: hij maait en keert terug<br />
naar het laadstation wanneer dat nodig is. De<br />
robotmaaier heeft een automatische hoogtestelling.<br />
Is het gras bijvoorbeeld aan het begin van<br />
het maaiseizoen zes centimeter lang en wordt de<br />
maaier ingesteld op een maaihoogte van 2,5 cm.<br />
Dan regelt de maaier zelf op basis van de weerstand<br />
van het gras op het mes in hoeveel lengte<br />
hij er per maaironde het efficiëntst af kan maaien.<br />
Als de weerstand minder wordt, verlaagt de<br />
positie van de maaimessen een halve centimeter.<br />
De machine kan tot 2 cm kort maaien.<br />
Eenvoudig in te stellen<br />
De robotmaaier is voorzien van drie nieuwe borstelloze<br />
motoren uit eigen huis: twee wielmotoren<br />
‘Goed advies is heel belangrijk bij<br />
robotmaaiers. De dealer kan<br />
beoordelen of de maaier geschikt<br />
is voor de betreffende tuin’<br />
en een mesmotor. Daarnaast zit er een motor in<br />
voor de hoogte-instelling. De motoren zijn speciaal<br />
voor deze maaiers ontwikkeld om zo energiezuinig<br />
mogelijk te kunnen werken. Peeters: “De<br />
maaier is goed gelagerd en van alle gemakken<br />
voorzien. Ook zitten er de nodige veiligheidsvoorzieningen<br />
op, zoals een pincode-alarm, bots- en<br />
tilsensoren. Daarnaast heeft de machine een<br />
duidelijk scherm en bedieningspaneel. Hij is eenvoudig<br />
in te stellen en werkt zonder app. Een hele<br />
complete robotmaaier dus.”<br />
Omdat de laadunit niet in de robot zit, maar in het<br />
laadstation, is de maaier lichter en is er minder<br />
hitte-ontwikkeling. De eerste reacties uit de markt<br />
zijn positief, vertelt Peeters. “De eerste dealers die<br />
ermee aan de slag gaan, hebben inmiddels hun<br />
training afgerond. Zij zijn onder de indruk van de<br />
eenvoud en de kwaliteit van de maaiers. Ze vinden<br />
het een heel verschil met wat ze kennen en<br />
gewend zijn. Zelf vinden we het ook een geweldig<br />
product dat ons assortiment verrijkt.” Op de dag<br />
van de lancering werd de eerste robotmaaier in<br />
Nederland al verkocht.<br />
Verkoop via gecertificeerde dealers<br />
Makita heeft ervoor gekozen deze maaier alleen<br />
te verkopen via gecertificeerde robotmaaierdealers.<br />
Peeters: “Goed advies is heel belangrijk bij<br />
robotmaaiers. De dealer kan beoordelen of de<br />
maaier geschikt is voor de betreffende tuin, zodat<br />
de klant na installatie ook tevreden zal zijn met<br />
het resultaat. Daarnaast kunnen deze dealers ook<br />
de installatie, het onderhoud en eventuele reparaties<br />
uitvoeren. De klant heeft er zelf geen omkijken<br />
meer naar.”<br />
RMD350D is de eerste robotmaaier van Makita,<br />
maar het pakket wordt de komende tijd uitgebreid.<br />
“We zijn begonnen met dit formaat, omdat<br />
deze het meest verkocht wordt in Nederland.<br />
Uiteindelijk zetten we een assortiment neer waar<br />
iedereen de juiste maaier kan vinden voor zijn formaat<br />
gazon.” ❚<br />
De robotmaaier RMD350D van Makita.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
83
GRASMAAIERS<br />
Gazonverzorging<br />
Nieuw van Billy Goat zijn de zodensnijders, waarmee je een prachtig glad oppervlak over houdt.<br />
Een mooi gazon met<br />
multifunctionele machines<br />
Regelmatig beluchten en verticuteren is essentieel om een gazon mooi en dus in goede conditie<br />
te houden. Soms is het helaas al te laat en zal er (gedeeltelijk) gerenoveerd moeten worden. Om<br />
al deze werkzaamheden goed en efficiënt te kunnen uitvoeren, heeft Lankhaar Techniek diverse<br />
machines van het robuuste merk Billy Goat in haar assortiment. Zeer handig is de verticuteermachine<br />
waarmee tevens het doorzaaien kan worden uitgevoerd. Of de nieuwe zodensnijder<br />
waardoor de zware grondfrees of minigraver tot het verleden behoort.<br />
Tekst Carolien Klees | Beeld Billy Goat<br />
Lankhaar Techniek is importeur van een groot<br />
aantal merken en streeft ernaar om een zo uitgebreid<br />
mogelijk machineprogramma aan te bieden.<br />
Directeur Ralph Lankhaar: “Daarbij richten wij ons<br />
vooral op de meer gespecialiseerde machines die<br />
niet op elke hoek van de straat te vinden zijn. Echte<br />
nicheproducten voor de professional. De machines<br />
van Billy Goat staan bekend om hun robuuste<br />
constructie, efficiënte prestaties en gebruiksgemak.<br />
Dat maakt ze geliefd onder de groenprofessionals<br />
en het zorgt ervoor dat verhuurbedrijven ze<br />
graag in hun aanbod opnemen.”<br />
'De OS552 H doorzaaimachine bouw je<br />
eenvoudig om tot verticuteermachine,<br />
waardoor de machine multifunctioneel<br />
inzetbaar is.’<br />
84 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GRASMAAIERS<br />
‘De zware grondfrees die bij het frezen van de<br />
graszoden een rommelige tuin achterlaat’<br />
Verticuteer- en doorzaaimachine<br />
Voor het behoud van een gezonde grasmat, is het<br />
raadzaam zowel in het voorjaar als najaar te verticuteren.<br />
Een verticuteermachine verwijdert vilt,<br />
mos en oud gras uit het gazon, zodat het gras weer<br />
kan ademen en groeien. “Het voordeel van de<br />
Billy Goat verticuteermachine is dat deze niet met<br />
messen maar met klepels werkt. Messen kunnen<br />
afbreken zodra je een steen of dikke wortel raakt.<br />
Bovendien leiden klepels tot een beter resultaat.”<br />
Voor de particuliere gebruikers en de verhuurbedrijven<br />
is de lichte en compacte Billy Goat<br />
CR551V ideaal. Hoveniers en medewerkers binnen<br />
de groenvoorziening zweren bij de heavy<br />
duty PR551V. “Deze bouw je eenvoudig om tot<br />
een doorzaaimachine, waardoor de machine multifunctioneel<br />
inzetbaar is. Dat levert veel gemak<br />
op en scheelt in aanschafkosten.”<br />
Beluchtingsmachine<br />
“Beluchten zorgt ervoor dat er zuurstof bij de graswortels<br />
kan komen, zodat die zich beter kunnen<br />
ontplooien. Een ander voordeel is een betere drainage<br />
van het gazon. Vooral nu we vaker droge zomers<br />
hebben, is dat belangrijk. Want als er dan eindelijk<br />
een buitje valt, wil je niet dat het<br />
water van het gazon afstroomt, maar<br />
juist dat het gras dit water kan opnemen.<br />
En in een nat seizoen, zorgt<br />
beluchting ervoor dat het water<br />
goed afgevoerd kan worden. Het advies<br />
is om van het voorjaar tot en met<br />
het najaar elke vier tot zes weken te beluchten.”<br />
Van het merk Billy Goat biedt Lankhaar Techniek<br />
drie typen rotorbeluchters en vier typen krukasbeluchtingsmachines.<br />
De rotorbeluchters hebben in<br />
plaats van gewichten een watertank die continu<br />
aangepast kan worden tot het juiste gewicht. Dit<br />
reservoir zit direct boven de rotorpennen wat zorgt<br />
voor mooie en rechte gaten. Naast de twee gemotoriseerde<br />
rotorbeluchters, biedt Lankhaar tevens<br />
de AET 60 beluchter. Deze kan getrokken worden<br />
of aan de driepuntsophanging van een tractor<br />
worden bevestigd.<br />
“Het meest populair zijn echter de krukasbeluchters<br />
van Billy Goat, onder meer vanwege hun gebruiksgemak.<br />
Je kan hierbij zelf het tempo en het<br />
aantal gaatjes per vierkante meter bepalen. Maar<br />
ook een bocht maken gaat uiterst soepel.”<br />
‘Hoveniers en medewerkers binnen de<br />
groenvoorziening zweren bij de heavy duty PR551V<br />
verticuteermachine van Billy Goat.’<br />
Zodensnijders<br />
Nieuw van Billy Goat zijn de zodensnijders. “Tegenwoordig<br />
worden veel gazons gerenoveerd of<br />
geheel verwijderd. Deze zodensnijder snijdt vlak<br />
onder het gras door op een hoogte die je zelf kan<br />
instellen. Wat overblijft zijn handzame zoden, die<br />
je zo kan oprollen en afvoeren. Oftewel, een prachtig<br />
glad oppervlak en een opgeruimd geheel. Dit<br />
in tegenstelling tot het ongelijke terrein en extra<br />
werk wat je overhoudt na het gebruik van de ouderwetse<br />
methodes.” Lankhaar heeft vier types<br />
zodensnijders in haar assortiment, passend bij de<br />
wensen van elke gebruiker. ❚<br />
De Billy Goat krukasverluchters zijn populair, onder meer vanwege hun gebruiksgemak.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
85
GRASMAAIERS<br />
’Elektrificatie is niet per se de oplossing’<br />
FOCUS OP MILIEU, ERGONOMIE,<br />
EFFICIENCY EN FINANCIËLE HAALBAARHEID<br />
‘De markt wordt steeds meer bepaald door wet- en regelgeving’, vindt Gerd-Jan Driessen, salesmanager van het merk Ferris in Europa<br />
voor Briggs & Stratton Nederland. ‘De vraag is of de groenprofessional aan al deze eisen kan voldoen en toch nog voldoende marge haalt.’<br />
Tekst Ramona Kezer | Beeld Briggs & Stratton Netherlands<br />
Door het Suspension veersysteem wordt de bestuurder ontzien en de machine afgestemd op afgeveerd maaien.<br />
86 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GRASMAAIERS<br />
Dit model is uitermate geschikt voor openbaar groenbeheer, bijvoorbeeld voor maaiwerk langs waadi’s, taluds en dijken.<br />
Ferris levert een assortiment van twaalf zeroturnmaaiers,<br />
voor licht tot zwaar professioneel gebruik.<br />
Driessen vertegenwoordigt het merk in 19<br />
landen en gaat hierbij op zoek naar langdurige<br />
relaties op basis van wederzijds vertrouwen. Hij<br />
ziet de markt de laatste jaren veranderen. “Vroeger<br />
werd de markt bepaald door de eindgebruiker,<br />
de laatst jaren door wet- en regelgeving. Er komen<br />
steeds strengere eisen aan machines qua uitstoot,<br />
ergonomie en arbeidsomstandigheden. Op die<br />
thema’s leggen we ook bij Ferris de focus. Niet alleen<br />
om te voldoen aan toekomstige wetgeving,<br />
maar ook omdat we ze belangrijk vinden.”<br />
Productie bepaalt eindprijs<br />
Het aanbestedingsbeleid in Nederland is gebaseerd<br />
op Europese regelgeving. Driessen constateert<br />
dat het aantal eisen en vereisten maar<br />
blijft toenemen, terwijl de invulling ervan fysiek<br />
of financieel niet altijd meer haalbaar is. “Een<br />
voorbeeld: vraag de gemiddelde aannemer of<br />
fleetowner wat een machine nu precies kost, per<br />
uur of per werknemer. Deze vraag wordt zelden<br />
goed beantwoord, omdat er veel variabelen zijn.<br />
Zoals afschrijving, onderhoudsperiodieken, energieverbruik<br />
en personeelskosten. Het belangrijkst<br />
is hoeveel productie er in een bepaalde tijd<br />
‘Er komen steeds strengere eisen aan<br />
machines qua uitstoot, ergonomie en<br />
arbeidsomstandigheden’<br />
De op afstand bestuurbare maaier FRC7 van Ferris.<br />
mee kan worden gehaald, want dit bepaalt de<br />
eindprijs. En dan zijn er bijvoorbeeld bij een grasmaaier<br />
nog meer variabelen, zoals de maaisnelheid<br />
en maaibreedte.”<br />
Driessen bespeurt daarom dat bedrijven bij het<br />
vervangen van machines nog zoekende zijn:<br />
waar gaan we naartoe? Zo stuurt de overheid<br />
op elektrificatie, maar de ontwikkeling van accutechnologie<br />
gaat razendsnel. Daardoor is nog<br />
onduidelijk wat een elektrisch model over vijf<br />
jaar nog waard is. Driessen: “Er zijn meer middelen<br />
die naar hetzelfde doel leiden. Wie zegt<br />
dat elektrificatie de oplossing is om nul uitstoot<br />
te bereiken? Daarbij is een elektrische variant<br />
minimaal twee keer zo duur in aanschaf en wie<br />
gaat dat betalen? In de meeste gevallen degene<br />
die ermee werkt, de opdrachtnemer. We<br />
zien steeds vaker dat bedrijven niet meedoen<br />
aan een inschrijving omdat de marges nu al te<br />
mager zijn. Natuurlijk krijgen wij ook een elektrische<br />
variant in ons pakket, omdat de markt<br />
erom vraagt. Maar daarnaast onderzoeken we<br />
ook andere mogelijkheden.”<br />
Als het puur gaat om het beperken van de CO 2<br />
-<br />
uitstoot, kan ook HVO100-diesel een oplossing<br />
bieden, meent Driessen. Deze alternatieve diesel<br />
op basis van frituurvet zou zorgen voor een CO 2<br />
-<br />
reductie van 90%. “Dit is een duurzaam alternatief.<br />
Het beroepsvervoer in Finland en Lapland<br />
gebruikt dit al jaren. Voordeel is dat de brandstof<br />
van constante kwaliteit is, ook bij extreme kou.<br />
Daarbij hoeven bestaande motoren niet aangepast<br />
te worden en slijten deze minder snel. Het<br />
enige nadeel is dat de literprijs wat hoger is dan<br />
die van gewone diesel.” ❯<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
87
Slimme<br />
beregening<br />
voor een tuin in<br />
topconditie?<br />
Vraag in vier stappen geheel<br />
vrijblijvend jouw beregeningsplan aan!<br />
De juiste artikelen<br />
én advies<br />
bij technische<br />
vraagstukken<br />
Altijd & overal<br />
online bestellen<br />
Meer info op<br />
wildkamp.nl/beregeningsplan<br />
Direct iets nodig?<br />
Altijd een vestiging<br />
in de buurt
GRASMAAIERS<br />
‘Wie zegt dat elektrificatie de oplossing<br />
is om nul uitstoot te bereiken?’<br />
De salesmanager begrijpt daarom niet waarom<br />
vanuit Europa puur op elektrificatie wordt gestuurd.<br />
Zeker gezien de huidige problemen met<br />
het elektriciteitsnetwerk. “Wij ontkennen niet dat<br />
we de schadelijke emissies uiteindelijk tot nul<br />
moeten beperken, alleen moeten er meer keuzemogelijkheden<br />
komen voor degene die dit moet<br />
betalen. Aan het eind van de dag gaat het er toch<br />
om: wat heb je verdiend? Als er te veel onzekerheid<br />
bestaat, worden mensen gedwongen om te<br />
stoppen. En als er niets wordt verdiend, wordt er<br />
ook niet geïnvesteerd.”<br />
Gebruiksgemak en ergonomie<br />
Een ander belangrijk aspect voor de tuin- en parksector,<br />
is ergonomie. Ferris combineerde 64 patenten<br />
in het Suspension veersysteem. Hiermee wordt<br />
de bestuurder ontzien en de machine afgestemd<br />
op afgeveerd maaien. Dit zorgt voor een gelijkmatig<br />
maaibeeld, ook bij hobbels en kuilen. De<br />
maaiers van Ferris zijn allemaal zeroturnmaaiers,<br />
maar er zijn verschillende types: van zitmaaiers,<br />
loopmodellen en standons tot een remote controlled<br />
mower. Driessen: “Bij alle modellen staan gebruiksgemak<br />
en ergonomie voorop. Zo vermindert<br />
niet alleen de fysieke belasting van de gebruiker,<br />
maar ook de psychische. Als je moe wordt, verlies<br />
je de focus en ga je fouten maken. Maak je fouten<br />
met zo’n grote machine, dan lijdt dat tot schade.<br />
En: langer comfortabel kunnen werken, verhoogt<br />
de productiviteit.”<br />
De zeroturnmaaiers van Ferris zitten in het hogere<br />
prijssegment, maar verdienen zich volgens Driessen<br />
terug in efficiency. “Gemiddeld is de eventuele<br />
meerprijs terugverdiend in drie-tot vijfhonderd<br />
werkuren. Een professionele gebruiker draait zo’n<br />
achthonderd uur per seizoen. Dat seizoen wordt<br />
overigens door klimaatverandering ook nog eens<br />
steeds langer.”<br />
Veiligheid<br />
Nieuw van Ferris is de op afstand bestuurbare<br />
maaier FRC7. Die is uitermate geschikt voor openbaar<br />
groenbeheer, bijvoorbeeld voor maaiwerk<br />
langs waadi’s, taluds en dijken. “Met een gewone<br />
maaier mag je volgens de Europese veiligheidseisen<br />
maaien tot hellingen van 15 graden, met speciale<br />
maaiers tot maximaal 30 graden. De meeste<br />
taluds hellen in Nederland al zo’n 35 graden,<br />
waardoor vaak werd gekozen voor een tractor<br />
met maaiarm. Een alternatief hiervoor is een op<br />
afstand bestuurbare maaier. Onze FRC7 kan zowel<br />
voor- als achteruit maaien. Dit voorkomt beschadiging<br />
door keren en erosie van het oppervlak. Dat<br />
is zeker wenselijk bij bijvoorbeeld dijken.”<br />
De goede vering zorgt voor meer<br />
comfort en een mooier maaibeeld.<br />
Veiligheid staat hierbij voorop. De bestuurder<br />
staat op veilige afstand van de maaier. Die is<br />
daardoor goed inzetbaar op gevaarlijke plaatsen,<br />
zoals bij vijvers, afgronden of afritten van de snelweg.<br />
Ook voor gebieden met hoog gras zijn de<br />
maaiers uitermate geschikt. Bijvoorbeeld op plekken<br />
waar minder gemaaid wordt, om het gebied<br />
terug te geven aan de natuur en de biodiversiteit<br />
te verbeteren. De hybride machine heeft zowel<br />
een verbrandingsmotor als een generator: het vervoer<br />
naar de werkplek gebeurt elektrisch, maaien<br />
met ondersteuning van de motor. Driessen: “Dit<br />
systeem heeft veel voordelen. Door de constante<br />
aandrijving van de elektromotoren reageert de<br />
maaier zonder (hydraulische) vertragingen en is<br />
daardoor de kans een rupsband te verliezen klein.<br />
Tevens worden de messen elektrisch aangedreven<br />
en kan een dure en in hoog gras slijtagegevoelige<br />
PTO-koppeling achterwegen gelaten worden.” ❚<br />
Als het puur gaat om het beperken van de CO 2<br />
-uitstoot, kan ook HVO100-diesel<br />
een oplossing bieden, meent Driessen.<br />
FRC7 van Ferris aan het werk.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
89
GRASMAAIERS<br />
Slimme keuze voor beginnende tuiniers<br />
HOE KNOWHOW OVER KORTEAFSTANDSVERVOER<br />
WORDT TOEGEPAST BIJ ROBOTMAAIERS<br />
Met Segway's functie die de rand kan voelen, worden de grenzen aangepast in elk deel van de tuin.<br />
Sinds de lancering van de Navimow H-Serie in 2<strong>02</strong>1, heeft Segway op de Europese markt opvallende mijlpalen bereikt. Niet alleen werden er<br />
in korte tijd 40.000 eenheden van de maairobot verkocht, maar ook won het merk snel aan populariteit. De tijd voor een budgetvriendelijk,<br />
simpel en handzaam model voor kleinere tuinen is aangebroken .<br />
Tekst Annemarie De Jager / Kris Vandekerckhove | Beeld Navimow<br />
Navimow i-Serie biedt slimme functies voor een<br />
eenvoudige maar toch efficiënte grasmaaiervaring.<br />
Echt iets voor beginnende maaiers. In tegenstelling<br />
tot de meeste robotmaaiers die een willekeurige<br />
maairoute gebruiken, heeft de Navimow<br />
i-Serie een mooi en schoon zigzagmaaibeeld, en<br />
dat zorgt ervoor dat er geen vierkante centimeter<br />
van het gras ontsnapt. Het maaibeeld verandert<br />
ook zodra de eerste maaironde voor 100% is voltooid;<br />
zo wordt het gazon gelijkmatig behandeld<br />
vanuit een andere hoek.<br />
Systematische maaipatronen en<br />
zorg voor maaigrenzen<br />
De randen van het grasveld zijn altijd een uitdaging<br />
voor zowel robotmaaiers als niet-robotmaaiers.<br />
Om dit aan te pakken, beschikt de Navimow<br />
i-Serie over een verbeterd Real Time Kinematicsysteem,<br />
waardoor visuele signalen de satellietsignalen<br />
aanvullen. Met Segway's functie die de rand<br />
kan voelen, kunnen gebruikers de grenzen aanpassen<br />
aan elk deel van hun tuin en een heel nauwkeurig<br />
maaipatroon invoeren. In de standaardinstelling<br />
blijft de machine binnen de virtuele grens<br />
en dan ontstaat er een smalle grasstrook aan de<br />
zijkant. Maar wanneer de machine is ingesteld op<br />
de Ride-on Boundary modus, zal de maaier over<br />
90 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GRASMAAIERS<br />
Bewegende objecten zoals huisdieren, kinderen en zelfs ballen worden op<br />
intelligente wijze vermeden.<br />
Uitgebreide slimme functies voor een vlekkeloos grasonderhoud.<br />
‘Segway heeft al jaren een strakke voorkeur<br />
voor intelligente en duurzame oplossingen,<br />
dus ook voor robotmaaiers’<br />
de fysieke grens tussen gras en niet-gras gebieden<br />
rijden om nog dichter bij de rand te maaien.<br />
Het verschil tussen<br />
de H-Serie en de i-Serie<br />
De H-Serie is de premium productlijn die beschikt<br />
over de meest uitgebreide slimme functies<br />
om het maaiwerk zo gemakkelijk mogelijk<br />
te maken. De i-Serie werd bewust budgetvriendelijk,<br />
wendbaar en eenvoudig ontworpen en<br />
is bedoeld om beginners of traditionele gebruikers<br />
te helpen moeiteloos over te stappen op<br />
draadvrije robotmaaiers.<br />
werd daardoor gevestigd op een opmerkelijke uitdaging,<br />
namelijk de gevoeligheid van het op RTK<br />
gebaseerde navigatiesysteem voor hinder van bomen,<br />
hoge muren en struiken, vooral in kleinere<br />
tuinen. Om dit probleem aan te pakken, hebben<br />
we voor een verbeterd RTK-systeem gekozen,<br />
waardoor visuele signalen de satellietsignalen<br />
aanvullen, en dat zorgt voor ononderbroken navigatie.<br />
Bovendien verbeteren onze eigen AI-algoritmen<br />
de analyse van omgevingsgegevens, en dat garandeert<br />
dan weer een naadloze werking.”<br />
“Tot slot houden we ook rekening met een duurzame<br />
en milieuvriendelijke aanpak. We hebben met<br />
Segway namelijk al jaren een strakke voorkeur voor<br />
intelligente en duurzame oplossingen. Dus zijn we<br />
van plan om onze robotmaaiers in de toekomst nóg<br />
efficiënter te maken, met een minimale geluidshinder.<br />
Om een lange levensduur van elk apparaat te<br />
garanderen, vermijden we overmatig gebruik van<br />
niet-afbreekbare onderdelen en materialen”, concludeert<br />
George Ren. ❚<br />
George Ren aan het woord<br />
Navimow i-Serie is beduidend goedkoper dan andere<br />
draadloze robotmaaiers. Maar toch lukt het<br />
om kwaliteit met concurrerende prijzen te rijmen.<br />
George Ren, CEO Navimow - Segway: ”Na het succesvolle<br />
debuut van ons eerste-generatie product,<br />
zagen we een ontluikende markt voor draadloze<br />
robotgrasmaaiers. Er bleek een behoefte te bestaan<br />
aan een toegankelijk, gebruiksvriendelijk<br />
en kosteneffectief model om de marktpenetratie<br />
te versnellen en zo ontstond het idee om de Navimow<br />
i-Serie uit te brengen.”<br />
“Daarbij hebben we heel goed geluisterd naar<br />
onze gebruikers. Ze gaven ons namelijk heel interessante<br />
feedback op het ontwerp en de kenmerken<br />
van de Navimow i-Serie. Onze aandacht<br />
Visuele signalen vullen de satellietsignalen aan voor ononderbroken navigatie.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
91
De eWeeding Roller is<br />
het einde voor onkruid<br />
Met het innovatieve<br />
concept van eWeeding<br />
maak je definitief een<br />
einde aan<br />
verhardingen zoals stoepen,<br />
En dat<br />
op een efficiënte,<br />
veilige en duurzame<br />
manier dankzij de<br />
technologie op basis<br />
van elektriciteit.<br />
Efficiënt<br />
Veilig<br />
Duurzaam<br />
Neem contact op met ons via info@eweeding.com of bel +31 438 5<strong>02</strong> 951<br />
eWeeding is een geregistreerd handelsmerk van Wimmersson BV<br />
De eWeeding Roller is Powered by Zasso<br />
www.gebroedersgeens.be<br />
Made in Belgium • since 1989
De oplossing voor veilig opslaan<br />
en laden van lithium-ion accu’s!<br />
Bekijk de Seefion kluizen op: www.seefion.nl<br />
Is jouw organisatie al veilig?<br />
Seefion kluizen garanderen<br />
brandveiligheid. Seefion kluizen<br />
zijn getest op Lithium-Ion brand.<br />
Met onze kluizen kunt u accu’s<br />
niet alleen veilig opslaan maar<br />
ook veilig laden.<br />
Seefion kluizen zijn gebouwd volgens<br />
de Nederlandse regelgeving zoals de<br />
PGS 37-2, maar ook volgens de eisen<br />
van verzekeringsmaatschappijen.<br />
Daarnaast zijn de kluizen gebouwd<br />
volgens aankomende Europese<br />
richtlijn, VDMA 24994.<br />
Seefion kluizen beschermen<br />
tegen diefstal. Met zwaar hang- en<br />
sluitwerk zorgen de Seefion<br />
kluizen voor<br />
maximale inbraakbeveiliging.<br />
Seefion 16 & Seefion 20<br />
Seefion 08 & Seefion 10<br />
Info@seefion.nl | www.seefion.nl | 085 - 130 84 98 | Wattstraat 12, 3771 AG Barneveld
GRASMAAIERS<br />
Goede reacties op nieuwste generatie robotmaaiers<br />
COMPLEET PAKKET: VAN LOOPMAAIER<br />
TOT PROFESSIONELE ROBOTMAAIER<br />
STIHL blijft het vorig jaar geïntroduceerde iMOW-robotmaaierconcept doorontwikkelen en uitbreiden. Daarnaast werd er recent een nieuwe<br />
grasmaaierlijn op de markt gebracht. ‘De maaiers zijn betrouwbaar en doen wat ze moeten doen.’<br />
Tekst Ramona Kezer | Beeld STIHL<br />
STIHL blijft de lijn robotmaaiers doorontwikkelen.<br />
Er is een basisvariant en een luxevariant:<br />
de iMOW EVO.<br />
94 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GRASMAAIERS<br />
(RM) en accuvarianten (RMA) beschikbaar<br />
in verschillende maaibreedtes en met of<br />
zonder variabele aandrijving. De lijn bestaat<br />
uit een 2- en een 4-serie. De instapmodellen<br />
uit de 2-serie hebben een stalen<br />
chassis, de 4-seriemodellen zijn voorzien<br />
van een vormvast en kleurvast kunststof<br />
maaidek. Alle maaiers uit de RM(A)-serie<br />
hebben een comfortstuur, een gemakkelijk<br />
toegankelijke opvangbak en bieden een<br />
4-in-1 maaifunctie: gras opvangen, achteruitwerp,<br />
zijuitworp en mulchfunctie.<br />
‘We ontwikkelen<br />
nu machines<br />
voor professionele<br />
sportvelden,<br />
gebaseerd op de<br />
iMOW 7 EVO’<br />
Voor de consument ontwikkelde STIHL<br />
daarnaast een nieuwe lijn loopmaaiers.<br />
voerd in antraciet en kunnen standaard hellingen<br />
tot 45% aan, met upgradekit zelfs tot 55%. Het<br />
mulchsysteem van de maaiers versnippert het<br />
gras en verdeelt het over het gazon als meststof.<br />
De iMOW-robotmaaiers zijn uitgerust met drie vrij<br />
draaiende messen in een Disc-Cut systeem. Alle<br />
zijden van de messen worden gebruikt en de maaischijf<br />
draait zowel links- als rechtsom.<br />
De reacties vanuit de markt op de iMow-robotmaaiers<br />
zijn positief, vertelt productmanager<br />
Bernd de Cauwer van STIHL. “Professionele<br />
gebruikers zaten al een tijdje te wachten op de<br />
nieuwe generatie robotmaaiers. Afgelopen januari<br />
vroegen we een aantal dealers in de Benelux<br />
naar de reacties die zij kregen op de nieuwe STIHL<br />
robotmaaiers. De reacties waren unaniem positief:<br />
de maaiers zijn betrouwbaar en doen wat ze moeten<br />
doen.”<br />
Robotmaaiers voor<br />
professionele sportvelden<br />
Dat betekent niet dat ze stilzitten bij STIHL: er<br />
wordt volop gewerkt aan de doorontwikkeling<br />
en uitbreiding van het iMOW-pakket. Zo krijgt<br />
Er zijn zes modellen van de iMOW robotmaaiers;<br />
drie basis- en drie luxevarianten. De iMOW5 is<br />
geschikt voor gazons tot 1.500 m 2 , iMOW6 voor<br />
gazons tot 3.000 m 2 en iMOW 7 voor gazons tot<br />
5.000 m 2 . Deze basismodellen zijn uitgevoerd in<br />
de gekende STIHL-kleuren grijs en oranje en kunnen<br />
werken op hellingen tot 40%. Met een upgradekit<br />
zelfs tot 45%. De luxevarianten iMOW<br />
5 EVO, iMOW 6 EVO en iMOW 7 EVO zijn uitgede<br />
bestaande instaplijn robotmaaiers in 2<strong>02</strong>5<br />
een iMOW-jasje. De Cauwer: “Daarnaast ontwikkelen<br />
we machines voor professionele sportvelden,<br />
gebaseerd op de iMOW 7 EVO. Deze<br />
kunnen nog korter maaien, tot een minimale<br />
graslengte van 20 mm. Voor professionele sporten<br />
is namelijk een grashoogte van 20-25 mm<br />
vereist. Daarom ontwikkelen we een variant van<br />
de iMOW 7 EVO die ook de hoge dichtheid en<br />
de grasdikte van een sportveld aankan. Daarbij<br />
moet het maaien gebeuren in aanvaardbare<br />
cycli, zodat er gewoon getraind kan worden op<br />
de velden.”<br />
Daarnaast kijkt STIHL naar de software waarop<br />
de maaiers draaien. Er worden continu updates<br />
gedaan, waardoor de app steeds intuïtiever werkt.<br />
Om de lijn een modernere uitstraling te geven,<br />
wordt het binnenkort mogelijk de licht-striping in<br />
de robots van kleur te laten veranderen.<br />
Vijftien nieuwe loopmaaiers<br />
Voor de consumentenmarkt introduceerde<br />
STIHL begin 2<strong>02</strong>4 een nieuwe loopmaaierlijn,<br />
bestaande uit vijftien machines. Er zijn benzine-<br />
De reacties op de iMOW-robotmaaiers zijn<br />
unaniem positief.<br />
De Cauwer: “Vanaf april zijn de meeste modellen<br />
uit de nieuwe lijn verkrijgbaar bij onze dealers.<br />
Voor de meeste van deze maaiers gaat het om<br />
een doorontwikkeling van bestaande maaiers.<br />
Die kregen een nieuw en modern jasje en de<br />
bediening is gebruiksvriendelijker en intuïtiever<br />
dan voorheen.” ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
95
GRASMAAIERS<br />
Optimaal comfort zelfs op erg oneffen terrein<br />
‘MAAIERS ZIJN BELANGRIJK ONDERDEEL VAN<br />
ONS PROGRAMMA VOOR GROENVOORZIENING’<br />
Vorig jaar introduceerde Bobcat de eerste modellen van de nieuwe maaierlijn voor de Europese markt. De lijn bestaat uit twee zitmaaiers,<br />
een stand-on maaier en een achterloopmaaier. Daarnaast heeft Bobcat een aantal klepel- en bosmaaiers in het assortiment die als aanbouwdeel<br />
op de graafmachines en wiel- en rupsladers gebruikt kunnen worden. Met de compacte machines, de uitgebreide lijn aanbouwdelen, de<br />
maaiers en de Ryan-apparatuur voor gazononderhoud biedt Bobcat een compleet programma voor hoveniers en groenvoorzieners.<br />
Tekst en beeld Bobcat<br />
Ook voor de lijn compacte tractoren zijn diverse maaiers leverbaar.<br />
De maaierlijn van Bobcat bestaat onder meer<br />
uit twee zero-turn zitmaaiers, de ZT3000 en<br />
ZT3500. Ze worden allebei aangedreven door<br />
Kawasaki FT-motoren van 20-24 PK en hebben<br />
hydrostatische transaxles. De ZT3000 kan worden<br />
uitgerust met een TufDeck Pro-maaisysteem<br />
van 122 cm, 132 cm of 155 cm breed en heeft<br />
een maximale maaisnelheid van 12,8 km/u. De<br />
ZT3500 zero-turn zitmaaier heeft eveneens hydrostatische<br />
transaxles en bereikt een snelheid<br />
van 16 km/u. De maaier biedt dankzij de comfortabele,<br />
mechanisch geveerde stoel optimaal<br />
comfort; ook op oneffen terrein. De maaier is<br />
daarnaast uitgerust met een ROPS-constructie,<br />
twee brandstoftanks en een duurzaam TufDeck<br />
Pro-maaisysteem.<br />
Stand-on en achterloopmaaier<br />
De ZS4000 stand-on zero-turn maaier biedt een<br />
uitstekend zicht op het werkterrein en kan met<br />
een snelheid van 16,8 km/u snel rond bomen en<br />
bloemperken manoeuvreren. De ZS4000 maaier<br />
heeft een Kawasaki-motor van 20 of 24 PK uit de<br />
FT-serie en hydrostatische transaxles. De maaier<br />
kan worden uitgerust met zware AirFX-dekken<br />
van 122 cm, 132 cm of 155 cm, die voorzien zijn<br />
van Air-Gap-luchtkleppen voor een betere luchtstroom<br />
en vaste stalen assen. De ZS4000 komt<br />
gemakkelijk door taai en hoog gras dankzij een<br />
innovatieve technologie die het gras naar het<br />
snijblad duwt.<br />
De WB700 achterloopmaaier is voorzien van een<br />
sterke, hydraulische aandrijving waardoor het<br />
maaien weinig kracht kost en het gazon wordt<br />
ontzien. Met de WB700 kan nauwkeurig rondom<br />
obstakels en langs muren en hekwerken gemaaid<br />
worden. De maaier heeft een Kawasaki-motor van<br />
15.0 of 18.5 PK uit de FS-serie, die een snelheid<br />
van 10,5 km/u mogelijk maakt. De WB700 kan<br />
worden uitgerust met een 122 cm of 132 cm Tuf-<br />
Deck-maaisysteem met stalen bladen.<br />
96 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GRASMAAIERS<br />
De maaiers hebben allemaal de typische Bobcatkenmerken,<br />
zoals een hoge productiviteit en een<br />
lange levensduur. Er is speciale aandacht besteed<br />
aan een robuuste, duurzame constructie en eenvoudig<br />
onderhoud, zodat de machines altijd inzetbaar<br />
zijn. Dankzij de brede wielbasis en een laag<br />
zwaartepunt zijn de machines in alle soorten terrein<br />
heel stabiel. En uiteraard leveren ze een perfect<br />
maairesultaat. Er zijn voor de maaiers meerdere<br />
configuraties leverbaar met verschillende<br />
maaidekken, versnipper- en opvangsystemen en<br />
veiligheidsvoorzieningen.<br />
Klepelmaaiers<br />
Bobcat staat bekend om zijn uitgebreide programma<br />
aanbouwdelen, waarmee ook groenvoorzieners<br />
een ruim arsenaal aan werktuigen<br />
tot hun beschikking hebben. Daartoe behoren<br />
onder meer een aantal robuuste, zelfnivellerende<br />
klepelmaaiers. De twee modellen, de SL FM 60<br />
en SL FM 85, zijn geschikt voor de Bobcat-minigraafmachines<br />
in de range van 1,7 tot 3,5 ton.<br />
De SL FM 60 is uitgerust met 32 messen, heeft<br />
een maaibreedte van 60 cm en een hydraulisch<br />
debiet van 16-38 l/min. De SL FM 85, die kan<br />
worden uitgerust met hamer- of snijklepels, heeft<br />
een maaibreedte van 85 cm en een hydraulisch<br />
debiet van 36-70 l/min. Een unieke eigenschap<br />
van de nieuwe klepelmaaiers is een trommelremcircuit<br />
dat het aanbouwdeel binnen 12 seconden<br />
stopt. Voor extra veiligheid zijn de klepelmaaiers<br />
bovendien uitgerust met slijtvaste beschermkappen<br />
om puin om te leiden.<br />
De klepelmaaiers zijn zeer geschikt voor het maaien<br />
van gras en struiken op oneffen terrein waar<br />
andere maaiers niet optimaal functioneren. Ze beschikken<br />
over rollers zodat ze de contouren van de<br />
bodem nauwkeurig kunnen volgen.<br />
De SL FM 60 klepelmaaier is uitgerust met 32 messen, heeft een maaibreedte van 60<br />
cm en een hydraulisch debiet van 16-38 l/min.<br />
‘Er zijn diverse opties voor maaidekken,<br />
versnipper- en opvangsystemen en<br />
veiligheidsvoorzieningen’<br />
Brushcat en bosmaaier<br />
Voor de schrankladers van Bobcat zijn twee bosmaaiers<br />
leverbaar. De Brushcat heeft een roterende<br />
maaier, waarmee eenvoudig taaie grassoorten,<br />
struiken en kreupelhout op lastig terrein verwijderd<br />
kunnen worden. Met de bosmaaier kunnen snel<br />
en eenvoudig struiken en andere begroeiing verwijderd<br />
worden; bijvoorbeeld voor het maken van<br />
brandgangen, het opschonen van velden en om<br />
paden te maken. De bosmaaier kan iets onder het<br />
maaiveld snijden zodat hij geen stronken achterlaat.<br />
De stalen roosters beschermen de bestuurder<br />
tegen rondvliegende stukken. Een andere optie voor<br />
de schrankladers is de klepelmaaier, die dankzij de<br />
zwevende ophanging en de compacte deklengte<br />
het bodemprofiel goed kan volgen. De achterklep is<br />
instelbaar zodat de bestuurder de maat van het uitgeworpen<br />
materiaal kan variëren van fijn tot grof.<br />
De taps toelopende achterwals over de volledige<br />
breedte zorgt voor een beter draaivermogen. ❚<br />
De ZT3500 zero-turn zitmaaier.<br />
De WB700 achterloopmaaier is voorzien van een sterke, hydraulische aandrijving.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
97
GRASMAAIERS<br />
Van der Haeghe heeft een uitgebreid pakket Iseki-machines.<br />
Zitmaaiers, zeroturnmaaiers en aanbouwmachines<br />
VOOR IEDERE TOEPASSING DE JUISTE MAAIER<br />
Van der Haeghe levert tuin- en parkmachines van dertien fabrikanten, waarvan er zeven onder andere maaimachines produceren. Een<br />
belangrijke productgroep voor het bedrijf dus. Het assortiment maaimachines wordt dan ook continu uitgebreid.<br />
Tekst Ramona Kezer | Beeld Van der Haeghe<br />
Productspecialist Tilko Gernaat: “Voor de consumentenmarkt<br />
leveren we merken als Simplicity,<br />
Snapper, Segway en Ambrogio. Voor de professionele<br />
markt hebben we de merken Iseki, Ferris en<br />
Eco in ons pakket.”<br />
Zitmaaiers met opvangmogelijkheid<br />
De zitmaaiers van Iseki zijn leverbaar met verschillende<br />
maaibreedtes tussen 60 en 180 cm<br />
en met of zonder opvangmogelijkheid. Met<br />
name gemeenten, hoveniers, campings en particulieren<br />
met grote tuinen kiezen voor een<br />
maaier met opvangbak. “Er zijn twee lijnen:<br />
een frontmaaier en een model met een middenmaaidek.<br />
De frontmaaier is vooral populair voor<br />
gebruik op campings. Door het gemaaide gras<br />
op te vangen, belandt het niet in de tenten of<br />
toiletgebouwen. Er zijn opvangbakken van 750<br />
en 1.300 liter beschikbaar.”<br />
ECO frontmaaier met opvangcontainer.<br />
De SXG-serie van Iseki bestaat uit modellen waarbij<br />
het maaidek tussen de voor- en achterwielen<br />
is geplaatst. De maaiers zijn leverbaar met een<br />
98 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GRASMAAIERS<br />
Ferris model 500S met extra grote wielen.<br />
opvangbak van 590 of 650 liter en hebben een<br />
lange levensduur. Gernaat: “Iseki heeft inmiddels<br />
ook een elektrische variant, SXG E2. Die<br />
gaan we dit jaar vermarkten. We hebben hem de<br />
afgelopen tijd uitvoerig getest en de maaier is<br />
storingsvrij en kan tot wel vier uur lang maaien<br />
op één acculading.”<br />
De elektrische variant Iseki SXG 216.<br />
Zeroturnmaaiers<br />
De zero-turnmaaiers van Ferris zijn voorzien van<br />
twee stuurhendels en zijn zeer wendbaar. Dit<br />
maakt ze geschikt voor het maaien van grote oppervlakten<br />
of het maaien van randen en kanten in<br />
combinatie met een machine met een maaibreedte<br />
van 3 meter. De maaiers zijn volledig geveerd<br />
op alle vier de wielen, wat zorgt voor een hoog<br />
comfort voor de gebruiker. Het model Ferris 400S<br />
heeft een vermogen van 23 pk. Rond de zomer<br />
komt ook het 500S-model op de markt: die heeft<br />
‘Voor de<br />
professionele markt<br />
hebben we de<br />
merken Iseki, Ferris<br />
en Eco in ons pakket’<br />
een vermogen van 25pk en bredere wielen dan<br />
de 400S. Dat zorgt voor een lagere bodemdruk<br />
en minder insporing. Beide machines hebben een<br />
122 cm Triple maaidek met drie functies: achteruitworp,<br />
zij-uitworp en mulchfunctie. Daarnaast test<br />
Ferris momenteel een elektrische zero-turnmaaier,<br />
die naar verwachting in 2<strong>02</strong>5 beschikbaar is voor<br />
de Europese markt.<br />
Aanbouwmachines<br />
Van het merk Eco levert Van der Haeghe aanbouwmaaimachines<br />
met een maaibreedte van<br />
130 tot 180 cm. “Voordeel hiervan is dat deze<br />
aanbouwdelen eenvoudig te koppelen zijn aan<br />
een trekker. Ideaal voor gebruikers die niet alleen<br />
maaien, maar de trekker ook gebruiken voor andere<br />
werkzaamheden.”<br />
Van der Haeghe beschikt over een dealernetwerk<br />
van zo’n tweehonderd dealers in heel Nederland.<br />
Er is dus altijd wel een dealer in de buurt, die ook<br />
onderhoud en reparatie kan verzorgen voor de<br />
(professionele) gebruiker. ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
99
GETEST EN<br />
GS-GECERTIFICEERD:<br />
ION-LINE ULTRA<br />
Onze BESTE brandveiligheidsopslagkast<br />
voor het opslaan en opladen van lithium-ion<br />
batterijen!<br />
Geheel conform de onlangs gepubliceerde<br />
PGS 37-2!<br />
www.asecos.nl<br />
GAMMA CF PRO ROBOTS<br />
krachtige en wendbare reinigers<br />
voor alle zwembaden<br />
PROFESSIONALS<br />
UITSLUITEND<br />
CYCLONISCHE<br />
ZUIGKRACHT<br />
3JAAR<br />
GARANTIE
BILLY GOAT<br />
VERTICUTEREN<br />
Met klepels<br />
DOORZAAIEN<br />
Met vaste messen<br />
KRUKAS<br />
VERLUCHTER<br />
Met holpijpen of<br />
dichte pennen<br />
ZODENSNIJDER<br />
Hydrostatisch<br />
Telefoon (0416) 35 57 70 – info@lankhaartechniek.nl<br />
www.lankhaartechniek.nl<br />
SCAN MIJ<br />
VOOR ACTUELE<br />
PRIJSLIJST
GRASMAAIERS<br />
Snoerloos, emissievrij en beresterk<br />
De powertools van Milwaukee zijn geschikt voor de zwaarste tuin- en parkopdrachten.<br />
301 TUIN- EN PARKGEREEDSCHAPPEN<br />
VOOR PROFESSIONALS<br />
Je kent het Amerikaanse Milwaukee het best van de elektrische gereedschappen. Maar<br />
ontdekte je al wat Milwaukee professioneel voor jou kan doen? 3 jaar geleden bracht de<br />
fabrikant een gamma op de markt speciaal voor de groensector: snoerloze loopmaaiers,<br />
kettingzagen, breekhamers, blazers. Het hele gamma werkt op dezelfde 18 volt-accu.<br />
Tekst Joke Hofmans | Beeld Milwaukee<br />
Van je werkmateriaal verwacht je dat het lang<br />
meegaat, tegen een stevige stoot kan en van de<br />
zwaarste klussen een eitje maakt. Precies dat doet<br />
Milwaukee voor jou. Met 301 powertools, accu’s<br />
en laders en persoonlijke beschermingsmiddelen<br />
heeft het merk alles in huis om jou te bevoorraden.<br />
Steven Marsoul, salesmanager bij Milwaukee Benelux:<br />
“Het grootste voordeel is dat we voor al onze<br />
elektrische gereedschappen met maar 2 batterijen<br />
werken: de nieuwste generatie REDLITHIUM-IONaccu’s<br />
van 12 en 18 volt met veel power en een<br />
lange levensduur. Met die 2 laat je dus alle snoerloze,<br />
elektrische gereedschappen werken.”<br />
Alle elektrische gereedschappen werken op de<br />
REDLITHIUM-ION-accu’s van 12 of 18 volt.<br />
1<strong>02</strong> ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GRASMAAIERS<br />
Registreer je je Milwaukee-grasmaaier op de E-service? Dan krijg je 3 jaar garantie.<br />
Loopmaaiers<br />
Nu het gras weer volop groeit, komen ook de loopmaaiers<br />
weer in actie. In het gamma van Milwaukee<br />
vind je 2 grasmaaiers: een compacte van 46<br />
cm breed en een van 53 cm breed. De maaiers<br />
hebben 5 snelheden (tot 6,5 kilometer per uur), 7<br />
maaistanden en een zelfrijdende modus. Je stelt<br />
ook de power van het toestel zelf in: permanent<br />
de hoogste messensnelheid of de automatische<br />
optie die de snelheid aanpast aan het terrein.<br />
Met een duo 18 voltbatterijen maai je met de<br />
grasmaaier Milwaukee M18 Fuel Dual Battery<br />
‘Alle 301 elektrische Milwaukeegereedschappen<br />
werken met<br />
dezelfde 2 soorten accu’s.’<br />
van 46 cm een terrein tot 1600 vierkante meter<br />
kort. De breedste maaier haalt per acculading<br />
zelfs 2000 vierkante meter. En met de koplamp<br />
ga je onverstoord door als de zon allang onder is.<br />
Gratis demonstratie en test<br />
Steven Marsoul: “Onder onze eindklanten vind je<br />
heel wat tuinbedrijven, maar ook groendiensten<br />
van gemeenten, campings en vakantie- en recreatieparken.<br />
De verkoop van onze tools verloopt via<br />
onze dealers, maar voor een demonstratie komen<br />
we zelf bij je langs. Je kunt onze gereedschappen,<br />
zoals onze maaiers, dan uitgebreid testen. De<br />
demo is gratis en vrijblijvend.”<br />
Wist je dat een bladblazer met een 2-takt-benzinemoter<br />
23 keer méér CO 2<br />
uitstoot dan een gemiddelde<br />
pick-uptruck? Daarom gaat Milwaukee in<br />
zijn tuin- en parkgamma voor werktools die schadelijke<br />
emissies vermijden en veel minder geluid<br />
maken dan benzinegereedschap.<br />
In het gamma van Milwaukee vind je 2 grasmaaiers met 5 snelheden en 7 maaistanden.<br />
Tot 3 jaar garantie<br />
Standaard heb je op de Milwaukee-gereedschappen<br />
1 jaar garantie. Maar registreer jij je tool op<br />
de E-service, zelf of via je vakhandel? Dan wordt<br />
dat 3 jaar garantie. Steven Marsoul: “Via onze E-<br />
service krijg je toegang tot onze reparatiedienst.<br />
Ofwel geef je je toestel binnen bij je vakhandel<br />
en regelt die de reparatie met ons. Ofwel maak je<br />
zelf een account aan en halen we je tool op bij je<br />
thuis. De E-service werkt zoals tracking en tracing<br />
bij je pakjes: je ziet op elk moment wat er met je<br />
gereedschap gebeurt.” ❚<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
103
GRASMAAIERS<br />
Robotmaaiers zonder grensdraad<br />
SPORTVELDEN IN TOPCONDITIE<br />
Sportfaciliteitenbeheer is een aparte tak van sport. Hierbij zijn precisie en prestatie van groot belang. Met de Kress RTK-robotmaaiers biedt<br />
Kress een slimme, efficiënte en geavanceerde oplossing voor het onderhoud van onder meer golfbanen en voetbalvelden. 'Zo zijn sportfaciliteitenbeheerders<br />
verzekerd van een toekomstbestendige infrastructuur en sporters van een altijd optimaal sportveld.'<br />
Tekst Ramona Kezer | Beeld Positec<br />
De Kress RTKn -robotmaaier vertegenwoordigt<br />
een nieuwe standaard in grasverzorging.<br />
104<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GRASMAAIERS<br />
Eén van de meest opvallende voordelen van de<br />
Kress RTK-robotmaaiers, is de nauwkeurigheid,<br />
vertelt David Mooibroek, Regional Sales Director<br />
Kress Benelux. "De Moving Action Plan (MAP)-<br />
technologie van Kress maakt beheer mogelijk van<br />
elke afzonderlijke zone. Of het nu gaat om het<br />
identificeren van drainageproblemen, het beoordelen<br />
van de vlakheid van het oppervlak of het<br />
optimaliseren van de irrigatiepatronen, de nauwkeurigheid<br />
van Kress RTK zorgt voor consistentie<br />
en een optimale kwaliteit van het speelveld."<br />
Zonder grensdraad<br />
De robotmaaiers van de RTK-reeks van Kress maaien<br />
grote grasvelden nauwkeurig en efficiënt zonder<br />
grensdraad of vaste referentie-antenne. Mooibroek:<br />
"Bij andere merken moet de gebruiker een antenne<br />
kopen en in de tuin plaatsen. Bij ons systeem<br />
hoeft dat niet. Wij zorgen namelijk voor een eigen<br />
netwerk. Dat scheelt in de kosten en er staat geen<br />
antenne meer in het zicht." Instellen is eenvoudig:<br />
om een virtuele grens vast te leggen, loopt de installateur<br />
simpelweg met een trolley langs de rand<br />
van het gazon, waarna de ontvanger met digitale<br />
kaart weer op de maaier wordt geplaatst. Ook als<br />
het satellietsignaal even wegvalt door bomen of<br />
gebouwen, blijven de robotmaaiers hun werk doen<br />
dankzij het Kress-algoritme. De MAP-technologie<br />
zorgt daarbij voor een efficiënte maaibeurt. De<br />
maaiers zijn voorzien van een obstakelontwijkend<br />
systeem en een zwevend maaidek dat zich aanpast<br />
aan oneffenheden in het terrein.<br />
De robotmaaiers van de RTK-reeks van Kress maaien grote<br />
grasvelden nauwkeurig en efficiënt zonder grensdraad.<br />
‘Met het oog op onze ecologische<br />
voetafdruk is de robotmaaier uiterst<br />
energie-efficiënt ontworpen’<br />
Besparingen in tijd en kosten<br />
Traditionele methoden voor het beheren en onderhouden<br />
van sportfaciliteiten kunnen tijdrovend en<br />
kostbaar zijn. Met Kress RTK kunnen beheerders<br />
echter hun middelen optimaliseren en aanzienlijke<br />
tijd- en kostenbesparingen realiseren. Het<br />
krachtige cloudcomputingsysteem berekent automatisch<br />
waarden als de grootte van het gazon, de<br />
lengte van de randen of het weer. Het systeem<br />
vindt het optimale algoritme en de optimale<br />
maaicyclus, afhankelijk van de op dat moment<br />
geldende factoren.<br />
Toekomstbestendige technologie<br />
Mooibroek: "Met deze nieuwe technologie blijft<br />
Kress zich inzetten voor innovatie en vooruitgang.<br />
Het merk blijft continu doorontwikkelen. Onder<br />
meer door het integreren van functionaliteiten,<br />
het implementeren van geavanceerde analyses<br />
of het verkennen van autonome onderhoudsoplossingen.<br />
Zo biedt Kress RTK sportfaciliteitenbeheerders<br />
een toekomstbestendige infrastructuur<br />
en sporters altijd een optimaal speelveld."<br />
Duurzaam<br />
“Maar laten we het ook hebben over duurzaamheid.<br />
Met het oog op onze ecologische voetafdruk<br />
is de RTK-robotmaaier uiterst energieefficiënt<br />
ontworpen. Dankzij het gebruik van<br />
elektrische motoren en met een slimme oplaadfunctie<br />
die ervoor zorgt dat de Kress RTKn -robotmaaier<br />
alleen maait wanneer dat nodig is,<br />
verlaagt hij niet alleen de uitstoot, maar ook<br />
de energierekening. Kortom, de Kress RTKn -robotmaaier<br />
vertegenwoordigt een nieuwe standaard<br />
in grasverzorging. Met zijn geavanceerde<br />
technologie biedt hij niet alleen een gemakkelijke<br />
oplossing voor het onderhouden van gazons,<br />
maar ook een verbetering van de algehele<br />
graservaring. ❚<br />
De nauwkeurigheid van Kress RTK zorgt voor consistentie en een optimale<br />
kwaliteit van het speelveld.<br />
Het krachtige cloudcomputingsysteem berekent automatisch waarden als de<br />
grootte van het gazon, de lengte van de randen of het weer.<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
105
AQUA EASY<br />
Geschikt voor waterdoorlatend voegen.<br />
Voorkomt onkruid en is eenvoudig te verwerken<br />
Aqua Easy, de nieuwe kant-en-klare voeg met fijne zandkorrels, zorgt voor snelle en eenvoudige verwerking, resulterend<br />
in een verbeterde en betaalbare voeg. Het is verkrijgbaar in 4 standaard en 4 Premium kleuren, met een innovatieve<br />
verpakkingsmethode die een plastic zak overbodig maakt. Door stikstofafdichting onder de deksel is het voegmateriaal<br />
duurzaam verpakt. Als lokaal geproduceerd product uit Nederland, biedt Aqua Easy ecologische voordelen en aanzienlijke<br />
kostenbesparingen, waarvan het grootste deel wordt doorberekend aan klanten. Besparingen van ruim 29% op emmers<br />
van 12,5 kg en meer dan 55% op emmers van 20 kg maken Aqua Easy een zeer voordelige keuze. Beschikbaar in emmers<br />
van 20 kg, 12,5 kg en 3 kg.<br />
Aqua Easy eigenschappen:<br />
• Voor voegen van 2 tot 20 mm<br />
• Verwerkbaar op natte stenen<br />
• Goede hechting<br />
• Sterk en betaalbaar<br />
• Duurzamere verpakking<br />
Adviesprijs<br />
: € 49,95 inc.<br />
Hoveniersprijs : € 28,80 ex.<br />
12,5 Kg<br />
Aqua Easy<br />
beschikbaar in:<br />
Zwart Basalt Steengrijs Naturel<br />
Aqua Easy Premium<br />
beschikbaar in:<br />
Basalt Donkergrijs Lichtgrijs Naturel<br />
Scan de QR code voor meer informatie<br />
over AQUA EASY<br />
Of ga naar de website:<br />
www.normeco.nl/aqua-easy<br />
De juiste partner in het voorkomen van onkruid!<br />
In Nederland zijn we de enige partij die zowel een polymeervoeg als een kant en klaar 1K voeg zelf produceert. Dat resulteert in minder<br />
transportbewegingen en mede daarom zijn onze producten zeer duurzaam. Normeco levert gebruiksvriendelijke oplossingen voor een<br />
langdurig onderhoudsvrije tuin en bestrating. Dat doet wonderen! Ervaar hoe gemakkelijk het werkt dankzij de unieke structuur van de<br />
voegmortel en het duidelijke verwerkingsadvies. Mocht je het prettig vinden dan begeleidt Normeco ook op locatie. Normeco heeft meer<br />
dan 25 jaar ervaring met voegen en is de juiste partner in het voorkomen van onkruid. Daarnaast kunt u profiteren van scherpe inkoopprijzen.<br />
Neem contact met ons op, dan komen wij graag bij u langs!
STONEFLEX<br />
Geschikt voor terras,<br />
pad, oprit en<br />
middenberm<br />
• Werkt snel en eenvoudig<br />
• Onderhoudsvrij<br />
• Voorkomt onkruid<br />
• Voor alle soorten bestrating<br />
• Vanaf 0,5 mm tot 40 mm<br />
STONEFLEX FINISH<br />
Geschikt voor terras, pad, oprit en middenberm<br />
• Werkt snel en eenvoudig<br />
• Onderhoudsvrij<br />
• Voorkomt onkruid<br />
• Voor alle soorten bestrating<br />
• Vanaf 0,5 mm tot 5 mm<br />
• Voor zeer smalle voegen<br />
• Licht waterdoorlatend<br />
• Gebruik bij hoge stenen onderin<br />
Kristalzand en bespaar 60%<br />
EASY FIX STEENLIJM<br />
Geschikt voor vrijwel alle steensoorten<br />
ten behoeve van tuinmuren<br />
• Soepele, goed verwerkbare<br />
specie met hoge kleefkracht<br />
• Voor binnen en buiten<br />
• Hydraulisch afbindend<br />
• Hoge standvastheid<br />
• Weer- en vorstbestendig<br />
Adviesprijs : € 62,50 inc.<br />
Hoveniersprijs : € 35,78 ex.<br />
20 Kg<br />
Adviesprijs : € 62,50 inc.<br />
Hoveniersprijs : € 35,78 ex.<br />
12,5 Kg<br />
Adviesprijs : € 21,95 inc.<br />
Hoveniersprijs : € 14,72 ex.<br />
15 Kg<br />
AQUA XP<br />
Geschikt voor waterdoorlatend voegen<br />
en voorkomt onkruid<br />
• Voor voegen 2,5 - 40 mm<br />
• Verwerkbaar op<br />
natte stenen<br />
• Verbeterde formule<br />
• Optimale hechting<br />
• Sterk en duurzaam<br />
• Max. belasting 3500 Kg<br />
STONEFIX EXCELLENT<br />
Geschikt voor waterafsluitend<br />
voegen en<br />
voegen met zware<br />
belasting<br />
• Hoog belastbaar<br />
• Snel uithardend<br />
• Hoog vloeiend vermogen<br />
• Veegmachinebestendig<br />
• Onderhoudsvrij<br />
HOVENIERSKIT EASY<br />
Speciaal voor beton en<br />
natuursteen<br />
• IJzersterke verlijming en blijft elastisch<br />
• Hoogwaardige, weekmakervrije afdichtingskit<br />
• Constructielijm op hybride basis<br />
• Geschikt voor zware klussen<br />
• Heeft een zeer hoge aanvangshechting<br />
• Bijzonder geschikt voor buitentoepassingen<br />
• Toepasbaar op vele ondergronden inclusief<br />
natuursteen<br />
Adviesprijs<br />
: € 64,50 inc.<br />
Hoveniersprijs : € 37,06 ex.<br />
12,5 Kg<br />
Adviesprijs : € 54,95 inc.<br />
Hoveniersprijs : € 30,66 ex.<br />
25 Kg<br />
Adviesprijs : € 11,95 inc.<br />
Hoveniersprijs : € 7,62 ex.<br />
290 ML<br />
TWIZZIE<br />
Een handig hulpmiddel.<br />
Bespaart veel tijd bij<br />
het verwerken van<br />
Aqua XP<br />
VOEGMAATJE<br />
Geschikt voor tegels<br />
met een aaneengesloten<br />
voeg<br />
STROPALLETS<br />
De ecologische bodembedekker<br />
tegen mos- en onkruidgroei<br />
• Tegen mos- en onkruidgroei<br />
• Werkzaam 12-18 maanden<br />
• Schoon en eenvoudig<br />
te verwerken<br />
• Ecologisch en duurzaam<br />
• Natuurlijke uitstraling<br />
Adviesprijs : € 22,80 inc.<br />
Hoveniersprijs : € 15,95 ex.<br />
40 Ltr<br />
NATUPAD<br />
Geschikt tegen onkruidgroei op tuinpaden<br />
en parkeerplaatsen<br />
• Een grindpad zonder onkruid<br />
• Laat geen water door<br />
• Natuurlijke grijs/antraciet<br />
uitstraling<br />
• Geschikt onder hekwerken<br />
en tuinafscheidingen<br />
• Op tuinpaden en parkeerplaatsen<br />
Adviesprijs : € 9,95 inc.<br />
Hoveniersprijs : € 6,34 ex.<br />
20 Kg<br />
Scan de QR code<br />
voor meer informatie<br />
over onze producten.<br />
Normeco BV | +31 (0)6 45 60 56 29 | info@normeco.nl<br />
Of ga naar de website:<br />
www.normeco.nl
Platform voor de tuin- en groenprofessional<br />
PARTNER WORDEN<br />
VAN GREENPRO?<br />
Zowel op de website als in de gedrukte<br />
versie bieden we u de mogelijkheid om<br />
onderdeel uit te maken van het overzicht<br />
met de meest gerenommeerde fabrikanten<br />
en toeleverancieres in de branche.<br />
Zo kunt u onder andere:<br />
• Toegevoegd worden als<br />
partner op de servicepagina’s<br />
van het vaktijdschrift<br />
• Een kosteloze vermelding krijgen in<br />
de geheel vernieuwde bedrijvenindex<br />
op greenpro-online.nl<br />
• Een gesponsorde positie met persoonlijke<br />
profielpagina op greenpro-online.nl verkrijgen<br />
• Uw eigen profielwidget inzetten,<br />
gekoppeld aan de redactionele content,<br />
nieuwsberichten en overige<br />
relevante marketingtools<br />
Ook geïnteresseerd?<br />
• Bel naar +31 495 45 00 95<br />
• Ga naar greenpro-online.nl/adverteren<br />
• Scan de QR code<br />
SCAN DE<br />
QR CODE<br />
Onze projectmanagers vertellen u graag meer over onze<br />
samenwerkingspakketten<br />
greenpro-online.nl
GREENPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over de<br />
<strong>Greenpro</strong> partners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
greenpro-online.nl/bedrijven<br />
ACO<br />
Edisonstraat 55<br />
7006 RA DOETINCHEM<br />
T +314 36 82 80<br />
info@aco.nl<br />
www.aco.nl<br />
BELROBOTICS<br />
Avenue Lavoisier 35<br />
B-1300 WAVRE<br />
info@belrobotics.com<br />
www.belrobotics.com<br />
DE GROENE SECTOR VAKBEURS<br />
Energieweg 2<br />
7772 TV HARDENBERG<br />
T +31 523 28 98 98<br />
www.groenesector.nl<br />
EUROGATE INTERNATIONAL<br />
Galileistraat 6<br />
7701 SK DEDEMSVAART<br />
T +31 523 63 82 86<br />
info@eurogate-international.com<br />
www.eurogate-international.com<br />
BOOMROOIERIJ WEIJTMANS<br />
WE PRODUCE GARDEN PRODUCTS FOR PROFESSIONALS<br />
ADEZZ<br />
Liessentstraat 4<br />
5405 AG UDEN<br />
T +31 413 27 41 68<br />
info@adezz.com<br />
www.adezz.com<br />
Handelsweg 18<br />
5071 NT UDENHOUT<br />
T +31 13 511 14 83<br />
www.boomrooierijweijtmans.nl<br />
DONAT VAN DER HORST<br />
Loostraat 58<br />
6924 AH LOO<br />
T +31 316 26 16 73<br />
info@donatvanderhorst.nl<br />
www.donatvanderhorst.nl<br />
FIRMA THOMAS<br />
Brusselsesteenweg 144<br />
1785 MERCHTEM<br />
T +32 52 37 22 73<br />
info@firmathomas.be<br />
www.firmathomas.be<br />
CF GROUP<br />
Europalaan 74<br />
ASECOS BV<br />
Christiaan Huijgensweg 4<br />
2408 AJ ALPHEN AAN DEN RIJN<br />
T +31 172 50 64 76<br />
info@asecos.nl<br />
www.asecos.com<br />
B-1932 Woluwe-Saint-Étienne<br />
T +32 2 648 17 82<br />
be.cf.group<br />
VAN DYCK MARCEL BELGIUM<br />
Provinciebaan 71<br />
B-2235 HOUTVENNE<br />
T +32 16 69 61 56<br />
info@vandyck.be<br />
www.vandyck.be<br />
FRISIAN MOTORS B.V.<br />
Leidijk 1B<br />
9243 WH BAKKEVEEN<br />
T + 31 512 76 71 00<br />
info@frisianmotors.com<br />
www.frisianmotors.com<br />
COMPO EXPERT<br />
R<br />
AVANT MACHINERY NV<br />
Tienesteenweg 240<br />
B-3800 SINT TRUIDEN<br />
T +32 11 68 78 65<br />
info@avantmachinery.be<br />
www.avanttecno.com<br />
Filliersdreef 14<br />
B-9800 DEINZE<br />
T +32 9 381 83 83<br />
www.compo-expert.com<br />
EMPAS BV<br />
Kruisboog 43<br />
3905 TE VEENENDAAL<br />
T +32 318- 52 58 88<br />
info@empas.nl<br />
www.empas.nl<br />
FURNS<br />
Liessentstraat 4<br />
5405 AG UDEN<br />
T +31 413 39 52 62<br />
info@furns.com<br />
www.furns.nl<br />
BECX MACHINES<br />
De Sonman 35<br />
5066 GJ MOERGESTEL<br />
T +31 13 207 07 60<br />
info@becxmachines.com<br />
www.becxmachines.com<br />
DE WILD B.V. / GTM PROFESSIONAL<br />
De Meeten 54<br />
4706 NH ROOSENDAAL<br />
T +31 165 53 29 92<br />
support@de-wild.com<br />
www.de-wild.com<br />
EUROGARDEN NEDERLAND B.V.<br />
Hogelandseweg 51<br />
6545 AB NIJMEGEN<br />
T +32 2 648 17 82<br />
info@eurogarden.nl<br />
www.eurogarden.nl<br />
TOBROCO-GIANT<br />
Industrielaan 2<br />
5061 KC OISTERWIJK<br />
T +31 13 521 12 12<br />
info@tobroco.nl<br />
www.tobroco-giant.com<br />
110 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
GREENPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over de<br />
<strong>Greenpro</strong> partners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
greenpro-online.nl/bedrijven<br />
GARDSIGN BV<br />
Hogesteeg 33<br />
3911 VT ACHTERBERG (RHENEN)<br />
T +31 85 104 40 50<br />
support@gardsign.nl<br />
www.gardsign.com<br />
HEMOS MACHINEBOUW BV<br />
Paradijsweg 4<br />
7942 HB MEPPEL<br />
T +31 6 83 97 44 00<br />
info@hemos.nl<br />
www.hemos.nl<br />
JEAN HEYBROEK<br />
Wilgenkade 6<br />
3992 LL HOUTEN<br />
T +31 30 639 46 11<br />
info@jeanheybroek.com<br />
www.jeanheybroek.com<br />
MACHINES DE SCHUTTER<br />
Eikenstraat 15<br />
B-2840 REET<br />
T +31 488 455 060<br />
info@mdsbv.eu<br />
www.mdsbv.eu<br />
JEEGEE / POLARIS<br />
GEBROEDERS GEENS<br />
Hinnenboomstraat 5<br />
B-2320 HOOGSTRATEN<br />
HUSQVARNA NEDERLAND<br />
Jool-Hulstraat 22<br />
1327 HA ALMERE<br />
Curieweg 6A<br />
2408 BZ ALPHEN AAN DEN RIJN<br />
+31 172 43 28 50<br />
info@polarisbenelux.com<br />
www.polarisbenelux.com<br />
MAKITA NEDERLAND B.V.<br />
Park Forum 1101<br />
5657 HK EINDHOVEN<br />
T +31 40 206 40 40<br />
T +32 3 314 79 30<br />
T +31 365 210 000<br />
info@makita.nl<br />
info@knikmops.be<br />
info@husqvarna.nl<br />
www.makita.nl<br />
www.gebroedersgeens.be<br />
GLAMPÈRE<br />
Canadabaan 18a<br />
www.husqvarna.com/nl/<br />
JO BEAU<br />
Koningin Astridlaan 97/23<br />
8200 BRUGGE<br />
T +32 50 70 48 40<br />
info@jobeau.eu<br />
www.jobeau.be<br />
MATADOR BV<br />
Torenstraat 29<br />
5388 RT NISTELRODE<br />
T +31 412 61 55 58<br />
info@glampere.nl<br />
www.glampere.nl<br />
ITS INTERNATIONAL TREE SERVICE BV<br />
Rijksstraatweg 41a<br />
1396 JD BAAMBRUGGE (AMSTERDAM)<br />
T + 31 (0)6 53491303<br />
info@itsfortrees.nl<br />
www.itsfortrees.nl<br />
KNEGT QUALITY TRACTORS EUROPE<br />
Habraken 1207<br />
5507 TB VELDHOVEN<br />
T +31 40 255 84 16<br />
info@knegt-international.com<br />
www.knegt-international.nl<br />
5268 AS HELVOIRT<br />
T +31 411 64 13 88<br />
info@matadorbv.nl<br />
www.matadorbv.com<br />
VAN DER HAEGHE<br />
De Elzenhof 7G<br />
4191 PA GELDERMALSEN<br />
T +31 345 78 81 04<br />
info@vanderhaeghe.nl<br />
www.vanderhaeghe.nl<br />
IIVECO NLS<br />
Transporttraat 1C<br />
4283 JL GIESSEN<br />
T +31 488 47 16 00<br />
info@iveconls.nl<br />
www.iveco.nl<br />
KOERS BV / KOERSMIX<br />
Rijksweg 198<br />
9423 PE HOOGERSMILDE<br />
T +31 592 43 03 03<br />
info@kks.nl<br />
www.kks.nl<br />
MBI - DE STEENMEESTERS<br />
Taylorweg 10<br />
5466 AE VEGHEL<br />
T +31 413 34 94 00<br />
infoinfra@mbi.nl<br />
www.mbi.nl<br />
ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL<br />
111
GREENPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over de<br />
<strong>Greenpro</strong> partners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
greenpro-online.nl/bedrijven<br />
VAN MEIJEL AUTOMATISERING<br />
Duit 8<br />
8305 BB EMMELOORD<br />
MIDDELBOS<br />
W.A. Scholtenstraat 19<br />
9403 AJ ASSEN<br />
T +31 592 37 27 19<br />
PCK BELGIUM BV<br />
Plain de Holset 45<br />
B-6940 GRANDHAN<br />
SCHELLEVIS<br />
Loswal 11<br />
4271 DA DUSSEN<br />
T +31 416 39 11 47<br />
info@schellevis.nl<br />
www.schellevis.nl<br />
T +31 527 61 47 67<br />
info@vanmeijel.nl<br />
www.vanmeijel.nl<br />
METABO NEDERLAND B.V.<br />
Brabanthaven 11<br />
3433 PJ NIEUWEGEIN<br />
T +31 346 25 60 90<br />
www.metabo.com<br />
METTEN STEIN & DESIGN<br />
Doejenburg 14<br />
4<strong>02</strong>4 HE ECK AN WIEL<br />
T +31 344 66 17 64<br />
info@metten.nl<br />
www.metten.nl<br />
info@middelbos.nl<br />
www.middelbos.nl<br />
NATIONALE BOMENBANK BV<br />
Abbekesdoel 22A<br />
2971 VA BLESKENSGRAAF<br />
T +31 184 69 89 89<br />
info@nationalebomenbank.nl<br />
www.nationalebomenbank.nl<br />
NICG<br />
Boogschutterstraat 1<br />
7324 AE APELDOORN<br />
T +31 85 210 14 51<br />
info@nicg.nl<br />
www.nicg.nl<br />
T +32 471 06 77 35<br />
info@pckbelgium.be<br />
www.pckbelgium.be<br />
PLADDET BV<br />
Paulinaweg 6-10<br />
4521 RE BIERVLIET<br />
T +31 115 48 13 51<br />
info@pladdet.nl<br />
www.pladdet.nl<br />
POSITEC BENELUX | KRESS<br />
SEEFION BV<br />
Wattstraat 12<br />
3771 AG BARNEVELD<br />
T +31 85 130 84 98<br />
info@seefion.com<br />
www.seefion.nl<br />
TREE-O-LOGIC<br />
Westenengerdijk 11<br />
6732 GP HARSKAMP<br />
T +31 318 47 91 66<br />
info@treeologic.nl<br />
www.treeologic.nl<br />
VAN VOORTHUIZEN BOOM-<br />
& GROENVERZORGING B.V.<br />
Zandkuilweg 2a<br />
4033 AL LIENDEN<br />
T +31 344 60 15 56<br />
info@vanvoorthuizenbomen.nl<br />
www.vanvoorthuizenbomen.nl<br />
MICHEL OPREY & BEISTERVELD<br />
REDSUN<br />
Havenweg 18<br />
6101 AB ECHT<br />
T +31 475 41 70 00<br />
info@mo-b.nl<br />
www.mo-b.nl<br />
NL GREENLABEL<br />
Julianaweg 22<br />
7078 AR MEGCHELEN<br />
T +31 88 100 18 10<br />
www.nlgreenlabel.nl<br />
Delbrückstraße 1<br />
D-47623 KEVELAER<br />
T +49 283 29 75 60<br />
binnendienst@redsun.eu<br />
www.redsun.eu<br />
WILDKAMP B.V.<br />
Dedemsvaartseweg Zuid 59<br />
7775 AC LUTTEN<br />
T +31 523 68 75 00<br />
info@wildkamp.nl<br />
www.wildkamp.nl<br />
112 ONLINE.NL<br />
ONLINE.NL
ONTDEK EEN WERELD<br />
AAN MOGELIJKHEDEN<br />
In een wereld vol mogelijkheden, maakt de combinatie tussen de juiste machine en uniek talent<br />
het verschil. Met tractoren van Bobcat kunt u messcherp uw werkzaamheden uitvoeren.<br />
OPMERKING: VOLG ALTIJD DE WAARSCHUWINGEN EN INSTRUCTIES VAN DE FABRIKANT OP.
%<br />
0 0 1<br />
4 SEASONS<br />
NIEUWSGIERIG NAAR DE MOGELIJKHEDEN?<br />
INTERESSE IN EEN VRIJBLIJVENDE DEMONSTRATIE?<br />
IMPORTEUR VOOR<br />
TEL. +31 (0) 416 540718<br />
WWW.WEEDCONTROL.NL
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)<br />
Kress RTK n :<br />
Het geheim van<br />
een strakke golfbaan<br />
www.kress.com
Change language