04-2024|Europoort Kringen
Pauline Buitink (Shell): Optimaliseren én verduurzamen - NLHydrogen: op naar een stroomversnelling - Het steeds groenere zand en grind van REKO - En nog veel, veel meer!
Pauline Buitink (Shell): Optimaliseren én verduurzamen - NLHydrogen: op naar een stroomversnelling - Het steeds groenere zand en grind van REKO - En nog veel, veel meer!
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E<br />
THEMA: WATERSTOF<br />
nr. <strong>04</strong> - april 2024, 63ste jaargang<br />
NLHYDROGEN: OP NAAR EEN<br />
STROOMVERSNELLING<br />
HET STEEDS GROENERE<br />
ZAND EN GRIND VAN REKO<br />
PAULINE BUITINK (SHELL)<br />
OPTIMALISEREN ÉN<br />
VERDUURZAMEN
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 3<br />
I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E<br />
INHOUD<br />
THEMA: WATERSTOF <strong>04</strong> - april 2024<br />
OPTIMALISEREN ÉN<br />
VERDUURZAMEN<br />
Het zijn eigenlijk twee rollen ineen, die general manager<br />
Pauline Buitink van Shell Chemicals and Energy Park<br />
Rotterdam uitoefent. Aan de ene kant werkt ze aan<br />
de energietransitie en aan de andere kant moet ze de<br />
raffinaderij efficiënt operationeel houden. In Europoort<br />
<strong>Kringen</strong> een gesprek over waarom CCS nodig is, de bouw<br />
van de biobrandstoffenfabriek en de noodzaak om nieuwe<br />
technologieën te blijven ontwikkelen.<br />
13<br />
OP NAAR EEN<br />
STROOMVERSNELLING<br />
De uitdagingen in de waterstofsector zijn enorm, zeggen<br />
Joyce Conings en Roelof uit Beijerse van de vorig jaar<br />
opgerichte waterstofbranchevereniging NLHydrogen.<br />
“Maar wanneer bedrijven en overheid de handen ineen<br />
slaan, is er veel mogelijk. Als belangenvereniging zullen<br />
wij in ieder geval alles in het werk stellen om er een succes<br />
van te maken.”<br />
24<br />
HET STEEDS GROENERE<br />
ZAND EN GRIND VAN REKO<br />
Dat recycling een succesvol businessmodel is, bewijst<br />
REKO al sinds 2006 in de haven van Rotterdam. Het<br />
bedrijf zet steeds verdere stappen in het verduurzamen<br />
van de bedrijfsprocessen, waarvan de stoomverbinding<br />
met Koole Terminals en de voorbereidingen voor een<br />
nieuwe vergasser de laatste voorbeelden zijn. “Wij gaan<br />
brandbaar gas uit dakafval maken.”<br />
140
Duurzame en betrouwbare<br />
mobiele energieoplossingen<br />
Schoner en stiller werken wordt steeds vanzelfsprekender op<br />
bijvoorbeeld de bouwplaats, in de infra en op evenementen.<br />
Men wil uitstoot en geluidsoverlast voorkomen, maar wel<br />
flexibel, wendbaar en rendabel kunnen werken. De hybride<br />
oplossingen van Bredenoord zijn specifiek afgestemd op elke<br />
situatie. Slimme combinaties van onder meer duurzame<br />
energie, het net, aggregaten en batterijsystemen zorgen voor<br />
betrouwbare stroomoplossingen. Onze experts vertellen u<br />
graag welke oplossing het beste bij uw behoefte past.<br />
Bel of mail voor vrijblijvend advies met ons Rental team.<br />
www.bredenoord.com<br />
+31 (0)55 301 85 01 • rental@bredenoord.com
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 5<br />
I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E<br />
colofon<br />
UITGEVER<br />
Europoort Producties B.V.<br />
BINK 36, Binckhorstlaan 36 unit C1 14-16<br />
NL-2516 BE Den Haag<br />
E-mail: mail@europoortproducties.nl<br />
REDACTIE<br />
E-mail: redactie@europoortkringen.nl<br />
HOOFDREDACTEUR<br />
Jiří Hartog (publisher)<br />
jiri.hartog@europoortkringen.nl<br />
Telefoon: 06 112 15 996<br />
VASTE MEDEWERKERS REDACTIE<br />
Nikki op ten Berg, Kim de Booij, Victor van der Chijs,<br />
Danny Cornelissen, Pierre Crom, Mels Dees, Mai Elmar,<br />
Frank de Kruif, Bart Kuipers, Connie Lindhoud, Larissa<br />
van der Lugt, Heleen van der Maas, Albert Mensinga,<br />
Rob Nijman, Erik Stroosma, Jeanette van Swaal,<br />
Emma Veldhuis, Ellen Weber, Marianne van de Werken<br />
ONTWERP & VORMGEVING <br />
VormPro, René Peereboom<br />
KLANTENSERVICE<br />
E-mail: mail@europoortproducties.nl<br />
COVERFOTO EUROPOORT KRINGEN<br />
Danny Cornelissen<br />
DRUKWERK<br />
Damen Drukkers<br />
ADVERTENTIES<br />
Remco Rooij (publisher/sales)<br />
Telefoon: +31 (0)70 221 19 43<br />
Mobiel: +31 (0)6 53 22 08 22<br />
E-mail: remco.rooij@europoortkringen.nl<br />
NIEUWE ABONNEMENTEN<br />
Europoort Producties B.V.<br />
E-mail: abonnementen@europoortproducties.nl<br />
ABONNEMENTSPRIJS<br />
€ 159 (excl. btw) per jaar voor een Combi Totaalabonnement,<br />
zie Europoortkringen.nl/abonneren/.<br />
Abonnementen worden na afloop van de<br />
abonnements termijn telkens stilzwijgend verlengd<br />
met een periode van twaalf maanden tenzij de<br />
afnemer het abonnement tenminste twee maanden<br />
vóór het einde van de lopende abonnementstermijn<br />
schriftelijk heeft opgezegd.<br />
VERSCHIJNING<br />
Europoort <strong>Kringen</strong> verschijnt 12 x per jaar.<br />
ISSN 1568 - 881X<br />
Copyright © 2024 Europoort Producties B.V.<br />
Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden<br />
overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming<br />
van de uitgever. Dit vakblad is uitsluitend gericht<br />
op vakbeoefenaren en anderen die op grond van<br />
hun professie belang hebben bij de in dit blad<br />
gepubliceerde vakinformatie. Sinds eind 2011 is er<br />
een gewijzigde abonnementenwet van kracht voor<br />
consumenten. Deze is niet van toepassing voor<br />
abonnementen op<br />
vakinformatie, die uit<br />
hoofde van beroep of<br />
bedrijf zijn aangegaan.<br />
ADVERTENTIELIJST<br />
Peinemann Mobilift<br />
Group2<br />
Bredenoord 4<br />
Cool Industries 6<br />
Parker Hannifin 8<br />
Emerson Process<br />
Management10<br />
Keller Nederland 12<br />
KROHNE Nederland 18<br />
Battolyser Systems 20<br />
TCC Rotterdam 22<br />
Bartec Nederland 28<br />
Vecom Group 30<br />
Burckhardt Compressie 36<br />
Equans42<br />
Hitma Groep 52<br />
Aerzen Nederland 58<br />
Imbema Cleton 60<br />
Vos Indu Service 64<br />
Logisticon Water<br />
Treatment66<br />
Algeco70<br />
H2 Makers 76<br />
WEG Netherlands 84<br />
Multipomp90<br />
KSB Nederland 98<br />
Van der Pols Pernis<br />
Machineverhuur100<br />
Duiker<br />
Verbrandingsingenieurs<br />
102<br />
Van Ginkel Group 112<br />
SoluForce114<br />
Europoort Industrie<br />
Diensten 118, 120<br />
Eco Ketelservice<br />
Verhuur126<br />
PHOV126<br />
Travaini Pompen<br />
Benelux130<br />
Gizom132<br />
Iris Industry Solutions 138<br />
Ferris Structural Steel 144<br />
Hogeschool Utrecht 146<br />
Mourik Industriebouw 148<br />
Insulcon150<br />
Keller<br />
Funderingstechnieken152<br />
Compressor Products<br />
International155<br />
Metaalhandel Ketting 156<br />
INHOUD<br />
Veilig werken met waterstof 31<br />
‘KSB levert alle technologieën voor<br />
de groene waardeketen’ 34<br />
‘We willen een alternatief voor diesel zijn’ 38<br />
Efficiëntie voorwaarde voor groene waterstof 44<br />
Aanleg van het waterstofnetwerk van<br />
Gasunie is een megaklus 46<br />
‘Met ons systeem verloopt bunkeren<br />
efficiënter en nauwkeuriger’ 50<br />
Hart voor de industriële transitie 53<br />
Nauwkeurig waterstof meten 56<br />
Drijvende electrolyse op volle zee 62<br />
Burckhardt Compression anticipeert<br />
op toekomstige trends 68<br />
Voorbeschouwing World Hydrogen Summit &<br />
Exhibition 72<br />
Wachten op het startschot 78<br />
Coördineren, faciliteren en ondersteunen 80<br />
De ideale compressor voor electrolyse 86<br />
H2Makers jaagt op wereldpropositie in<br />
waterstofmaakindustrie88<br />
Syndus Group pakt pioniersrol in transitie n<br />
aar verduurzaming 92<br />
Eén stack, twee functies 94<br />
Qlayers start met verhuur coatingrobots 103<br />
Op weg naar aantoonbare vakbekwaamheid 106<br />
Iconische allemansvriend 108<br />
Bredenoord zet depot Ridderkerk op de kaart 110<br />
Een nieuwe, gefragmenteerde wereld 116<br />
Geen woorden maar daden 122<br />
VEGA breidt uit naar Zweden en Denemarken 127<br />
RUBRIEKEN<br />
Webnieuws 49<br />
Productnieuws 131<br />
Waterstofreizigers (slot) 134<br />
iTanks Innovation Masterclass 137<br />
Mensen in Bedrijf 145<br />
SmartPort 147<br />
Agenda 149<br />
COLUMNS<br />
Column Larissa van der Lugt - Een beetje een fijn<br />
liefdesleven 23<br />
Column Victor van der Chijs - Rotterdam is Europa 99<br />
Mai Elmar & Co 151
Monitoring your<br />
COOLWATER PROCESS is a direct<br />
path to sustainability<br />
“Cool Industries is a leading provider of industrial cooling solutions and equipment.<br />
The focus of Cool Industries’ plant design is low operational costs and long lifespan. They<br />
achieve this through proper material selection, correct capacity selection, and intelligent<br />
control and monitoring software.”<br />
CoolBox<br />
Smart Services<br />
Thermofin Dry-cooler<br />
EWK Adiabatic cooler<br />
Welcome
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 7<br />
KLAAR VOOR DE START<br />
VOORWOORD<br />
Af en toe prijs ik mij gelukkig. We leven namelijk in wel heel<br />
bijzondere tijden. We staan voor ingrijpende veranderingen<br />
die de Rotterdamse haven en industrie gaan doormaken.<br />
Waterstof speelt daarin een cruciale rol en wij van Europoort<br />
<strong>Kringen</strong> mogen daar met onze neus bovenop staan.<br />
Hoe dit precies gaat uitpakken, weet niemand op voorhand.<br />
Wel zijn al heel veel bedrijven bezig zich op de energietransitie<br />
voor te bereiden, op allerlei verschillende manieren. Door het<br />
ontwikkelen van speciale manieren voor het meten van waterstof,<br />
het maken van op waterstof toegespitste leidingen, bouwen van<br />
electrolysers en aanbieden van pompen die voor de productie<br />
van waterstof kunnen worden ingezet.<br />
Al deze bedrijven hebben allemaal hun eigen visie, verwachtingen<br />
en strategie. In deze speciale - op waterstof gerichte - editie doen<br />
zij hun verhaal. Sommige richten zich op de korte termijn, met<br />
op het oog kleine aanpassingen die hun product voor het gebruik<br />
van waterstof klaarmaken. Andere ondernemers zijn meer<br />
visionair en bereiden zich voor op volledig nieuwe waardeketens.<br />
Voorbeelden hiervan zijn Voyex (een bijzondere waterstofdrager)<br />
en SwitcH2 (waterstof- en ammoniakproductie op zee), waarover<br />
respectievelijk Fabian Benschop en Saskia Kunst in Europoort<br />
<strong>Kringen</strong> hun inspirerende verhaal doen.<br />
De meeste partijen met plannen voor (groene)waterstofproductie<br />
zijn in principe klaar om van start te gaan, maar hebben<br />
nog geen definitieve investeringsbeslissing genomen. Om<br />
dergelijke kapitaalintensieve trajecten in te gaan, die decennia<br />
duren bovendien, is een bepaalde mate van zekerheid<br />
nodig. Ik denk dan aan wet- en regelgeving, maar ook is het<br />
fijn te weten dat je in de beginjaren iets van zekerheid hebt<br />
over de afzet van de geproduceerde waterstof. Daar is dus<br />
nog werk te doen. Joyce Conings en Roelof uit Beijerse van<br />
de waterstofbelangenvereniging NLHydrogen zeggen een<br />
stortvloed aan FID’s (final investment decisions) te verwachten<br />
als die zekerheid er eenmaal is. Laten we daarom onze<br />
schouders eronder zetten, want ik ben ervan overtuigd dat de<br />
waterstofeconomie Nederland grote kansen biedt!<br />
JIRI HARTOG<br />
Hoofdredacteur Europoort <strong>Kringen</strong><br />
jiri.hartog@europoortkringen.nl
Waterstof wordt een steeds aantrekkelijkere optie voor v<br />
Het H2-assortiment van Parker bevat vele producten die<br />
etc.<br />
parker.com
eel bedrijven die hun uitstoot willen verminderen.<br />
geschikt zijn voor electrolyzers, vulstations, fuel cells,
Go green H 2<br />
Emerson’s Plantweb digital ecosystem makes<br />
producing and delivering infinitely renewable<br />
hydrogen a reality around the world.<br />
Emerson.com/hydrogensolutions<br />
The Emerson logo is a trademark and a service mark of Emerson Electric Co. © 2023 Emerson Electric Co.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 13<br />
Pauline Buitink (Shell)<br />
OPTIMALISEREN ÉN<br />
VERDUURZAMEN<br />
COVERINTERVIEW<br />
Foto’s: Danny Cornelissen<br />
Het zijn eigenlijk twee rollen ineen, die general manager Pauline Buitink van Shell Chemicals<br />
and Energy Park Rotterdam uitoefent. Aan de ene kant werkt ze aan de energietransitie<br />
en aan de andere kant moet ze de raffinaderij efficiënt operationeel houden. In Europoort<br />
<strong>Kringen</strong> een gesprek over waarom CCS nodig is, de bouw van de biobrandstoffenfabriek en de<br />
noodzaak om nieuwe technologieën te blijven ontwikkelen.
14<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Toen je net aan deze functie was begonnen, sprak je in<br />
een persbericht van ‘een steile leercurve’. Wat is het<br />
belangrijkste dat je tot nu toe hebt geleerd?<br />
“Wat deze baan interessant maakt, is de combinatie van het blijven<br />
opereren van de huidige fabrieken terwijl we tegelijkertijd de<br />
energietransitie doorlopen. Je moet die twee dingen combineren<br />
en de juiste focus houden. Dat maakt het voor mij heel speciaal.<br />
“HET MANAGEMENTTEAM VOOR DE<br />
RAFFINADERIJ BESTAAT VOOR TACHTIG<br />
PROCENT UIT VROUWEN”<br />
Die mogelijkheid heb ik eerder in mijn carrière niet eerder gehad.<br />
Het is ook iets wat niet zomaar overal gebeurt. We zijn niet alleen<br />
bezig met het maken van een plan, maar juist al daadwerkelijk met<br />
de implementatie ervan. Wij denken nu al na hoe we de nieuwe<br />
fabrieken kunnen opstarten, hoe alles bij elkaar komt en alles<br />
optimaal valt te integreren.”<br />
Heb je lang moeten nadenken om deze baan wel of<br />
niet te accepteren?<br />
“Ik was general manager van een kleinere raffinaderij van Shell<br />
in Canada. We woonden daar ook en wilden graag terug naar<br />
Nederland. Ik heb wel even nagedacht of ik zo'n zelfde functie voor<br />
een grotere raffinaderij als deze zou willen uitoefenen. Maar als<br />
je eenmaal beseft wat er hier allemaal speelt, is zo’n besluit snel<br />
genomen.”<br />
Ben je de eerste vrouwelijke raffinaderijdirecteur<br />
binnen Shell?<br />
“Bij deze raffinaderij ben ik de eerste vrouwelijke directeur. Dat vind<br />
ik wel bijzonder. Ik heb hier alleen maar mannelijke voorgangers<br />
gehad. Binnen Shell is er ook een vrouw die de raffinaderij in Norco<br />
in de VS leidt. We zijn dus met zijn tweeën. Het is zeker waar dat er<br />
in verhouding minder vrouwen dan mannen in dit soort functies zijn.<br />
Overigens bestaat het managementteam voor de raffinaderij voor<br />
tachtig procent uit vrouwen. Dus het verandert snel. We zijn altijd<br />
op zoek naar vrouwen met een technische achtergrond.”<br />
Deze raffinaderij is de grootste van Shell in Europa.<br />
Maakt dat het runnen van een complex als dit ook<br />
ingewikkelder?<br />
“Bij de raffinaderij in Canada werden 80.000 vaten ruwe olie per<br />
dag verwerkt. Bij een site als Pernis gaan er meer dan 400.000<br />
vaten per dag doorheen. Dat is een enorm verschil. Dat zie je<br />
vooral terug in het aantal mensen dat hier werkt, de grootte van<br />
de raffinaderij en de complexiteit ervan. In Canada werkten 350<br />
mensen van Shell; hier zijn dat er 1.900. Dat is een andere orde<br />
van grootte. Bij de raffinaderij in Canada kende ik de meeste<br />
medewerkers wel, hier is dat niet zo. Dat vergt een andere manier<br />
van aansturen. De hogere mate van complexiteit in deze raffinaderij<br />
maakt het ook aantrekkelijk om hier te werken.”<br />
Waar kijk je tot nu toe met de meeste trots op terug?<br />
“Wij hebben ons het afgelopen jaar erop gericht om die twee<br />
rollen die ik eerder noemde succesvol uit te voeren. Naar buiten<br />
toe gaat veel aandacht naar de energietransitie. Maar zoals ik net<br />
aangaf, willen wij dat combineren met de operatie van de huidige<br />
raffinaderij. Hoe kun je ervoor zorgen dat je het maximale uit de<br />
fabriek haalt, met daarbij de beperkingen die er zijn ten aanzien<br />
van de te besteden middelen en eisen die gelden? Binnen dat<br />
framework willen wij het beste eruit halen. Ik ben er trots op hoe dat<br />
tot nu toe verloopt.”<br />
Kan je een voorbeeld noemen van iets dat de operatie<br />
onlangs heeft verbeterd?<br />
“Voor ons is het belangrijk dat inspanningen ook waarde<br />
opleveren. Niet alleen ten aanzien van meer geld, maar ook dat<br />
je bijvoorbeeld de veiligheid verhoogt of dat iets de efficiency van<br />
de fabriek ten goede komt. Daarin willen wij het optimum vinden.<br />
Neem bijvoorbeeld het optimaliseren van de manier waarop wij<br />
het onderhoud doen. Daar komt een heleboel bij kijken. Zo helpt<br />
digitalisering ons bijvoorbeeld om deze processen te stroomlijnen<br />
en de efficiency te verhogen. Zo gebruiken wij drones en robots<br />
op onze site. Een ander voorbeeld is dat wij met meer en snellere<br />
operationele data betere inzichten kunnen krijgen, zodat we<br />
snellere en betere beslissingen kunnen maken. Is iets niet gelukt,<br />
dan is het zaak uit te zoeken hoe je je kunt verbeteren.”<br />
Wat is tot nu toe het moeilijkste gebleken?<br />
“Het is een uitdaging dat wij met een relatief oude installatie te<br />
maken hebben. In verhouding moet je er veel tijd en aandacht<br />
aan blijven besteden. Daar moet je een balans in vinden. Kijk<br />
bijvoorbeeld naar het onderhoud van opslagtanks, waarvan wij<br />
er hier meer dan driehonderd hebben staan. Er komt heel veel<br />
bij kijken om dat te optimaliseren. Hoe ouder de fabriek is, des te<br />
groter de uitdaging om dat voor elkaar te krijgen.”<br />
Wat voor rol kan een raffinaderij in de energietransitie<br />
spelen? In het publieke debat wordt een raffinaderij<br />
nogal eens met ‘het oude' geassocieerd.<br />
“Fossiele brandstoffen zullen nog lange tijd worden gebruikt, dus<br />
de rol van de raffinaderij is bij lange na niet uitgespeeld. Je kunt<br />
een raffinaderij niet zomaar uitzetten. Voor ons komt het erop aan<br />
het energieverbruik zo sterk mogelijk te verlagen. Daar steken wij<br />
“DE HOGERE MATE VAN COMPLEXITEIT<br />
IN DEZE RAFFINADERIJ MAAKT HET<br />
AANTREKKELIJK OM HIER TE WERKEN”<br />
veel werk in door bestaande processen verder te optimaliseren,<br />
bijvoorbeeld door elektrificatie, daar waar mogelijk energie te<br />
besparen en door verdere automatisering. Daarnaast is het zaak<br />
de bouw van de biobrandstoffenfabriek zo goed mogelijk in het<br />
bestaande geheel te integreren, zodat we daar ook het beste uit<br />
kunnen halen.”<br />
Loopt de bouw van de biobrandstoffenfabriek<br />
volgens plan?<br />
“We zijn druk bezig met de bouw. Grote delen van de fabriek<br />
worden niet hier, maar buiten Europa gebouwd en naar hier<br />
gevaren. Je ziet nu hele stukken van de fabriek al staan, zoals<br />
de voedingstanks en de waterstoffabriek die als een module<br />
is binnengereden. Wij zijn doende de fabriek zo effectief
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 15
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 17<br />
mogelijk neer te zetten. Het echte werk voor ons begint met de<br />
commissioning en start-up van de fabriek.”<br />
Waarom past een biobrandstoffenfabriek goed bij een<br />
raffinaderij?<br />
“Er zijn twee factoren die meespelen. Er zijn grote parallellen tussen<br />
de productie van fossiele en biobrandstoffen. Maar ook in termen<br />
van logistiek, transport en de verbeteringen die wij nastreven zijn<br />
er gelijkenissen. In de raffinaderij optimaliseren wij ruwe olie, bij de<br />
“DIGITALISERING HELPT ONS OM<br />
PROCESSEN TE STROOMLIJNEN EN DE<br />
EFFICIENCY TE VERHOGEN”<br />
biobrandstoffenfabriek zoeken wij dat in die voedingsstoffen. Het<br />
zijn aparte takken van sport, die wel grote raakvlakken hebben. Aan<br />
de productenkant zie je hetzelfde. Afhankelijk van de vraag uit de<br />
markt produceren en optimaliseren wij. Dat gaat straks ook voor de<br />
biobrandstoffenfabriek een belangrijke parameter zijn.”<br />
Daarnaast zijn er verschillen, zoals je net aangeeft.<br />
Neem bijvoorbeeld de feedstock.<br />
“Wij hebben wel ervaring met biobrandstoffen, maar dit wordt de<br />
eerste locatie waar Shell het op grote schaal gaat produceren. We<br />
krijgen daardoor met andere grondstoffen te maken dan wij gewend<br />
zijn. Daarom moeten we ervoor zorgen dat we daar op een goede<br />
manier mee om kunnen gaan. Een groot verschil zit hem in de<br />
veiligheid. Bij fossiele voedingsstoffen heb je te maken met zaken<br />
als vlambaarheid, terwijl dat voor de feedstock voor biobrandstoffen<br />
niet geldt. De veiligheidsstandaarden zijn verschillend. Belangrijk<br />
hierbij is ook de samenwerking met andere partners in de keten,<br />
zoals Vopak. Vanuit de terminal in Vlaardingen wordt de voeding<br />
voor de biobrandstoffen in schepen naar hier gebracht.”<br />
Shell bouwt ook een groenewaterstoffabriek op de<br />
Maasvlakte. Hoe belangrijk is die voor het vergroenen<br />
van de productieprocessen in de raffinaderij?<br />
“In de waterstofeconomie heb je met een kip-/ei-situatie te maken.<br />
Partijen zeggen enerzijds op waterstof over te willen stappen, maar<br />
vragen zich af waar de waterstof blijft. Aan de andere kant heb je<br />
als waterstofproducent afnemers nodig. Ik vind het mooi dat Shell<br />
heeft besloten een waterstoffabriek te bouwen. Onze raffinaderij is<br />
in eerste instantie afnemer van de waterstof voor het vergroenen<br />
van de productie van onze brandstoffen. Maar deze waterstoffabriek<br />
creëert ook de mogelijkheid een bredere waardeketen voor<br />
waterstof te creëren. De waterstof kan natuurlijk ook elders worden<br />
gebruikt dan alleen hier in Pernis, bijvoorbeeld voor het vergroenen<br />
van het zwaardere wegverkeer. Alleen dan zal de vraag vanuit die<br />
sector wel op gang moeten komen, want ook hier speelt weer het<br />
kip-/ei-probleem. Er is nog geen markt. De Nederlandse economie<br />
speelt op dit moment nog niet zoveel op waterstof in. We praten er<br />
voornamelijk over, maar daar blijft het veelal bij. Dat terwijl we met<br />
waterstof het verschil kunnen maken.”<br />
Shell wordt nogal eens verweten te weinig te doen<br />
op het gebied van verduurzaming, maar als het om<br />
concrete investeringen gaat lopen jullie toch voorop.<br />
“Ik ben blij dat je dat ook vindt.”<br />
In Moerdijk bouwt Shell een nieuwe upgrader-fabriek<br />
waar het pyrolyse-olie gemaakt van plastic afval wil<br />
upgraden en verwerken. Gaat de raffinaderij in Pernis<br />
daar nog profijt van hebben?<br />
“In Moerdijk werkt Shell aan de circulaire economie voor de chemie,<br />
door moeilijk te recyclen plastic afval te hergebruiken in pyrolyseolie<br />
dat in krakers voor de productie van ethyleen en propyleen<br />
wordt aangewend. Op verschillende gebieden werken wij nauw<br />
samen met Moerdijk, al is dit meer aan hun kant van de keten<br />
dan aan die van ons. Overigens worden die ethyleen en propyleen<br />
gebruikt voor de productie van ethyleenoxide en propyleenoxide,<br />
dat naar Pernis gaat voor de productie van poly-olie. Er is dus een<br />
verband, maar dat gaat verder terug in de keten. Dit project in<br />
Moerdijk is een mooie oplossing die bijdraagt aan het duurzamer<br />
maken van ons totale portfolio.”<br />
Deze investeringen zijn in Rotterdam en Moerdijk<br />
geland. Had het ook elders gekund? Shell is immers<br />
een wereldwijd opererend bedrijf.<br />
“Ten eerste is het niet zo dat Shell alleen in Nederland investeert.<br />
Over de hele wereld zijn verschillende Shell Energy and Chemical<br />
Parks. Een van de redenen waarom de biobrandstoffenfabriek<br />
in Pernis wordt gebouwd, is vanwege de goede logistiek hier. De<br />
situatie in Nederland is uniek, met de Rotterdamse haven en alle<br />
infrastructuur die daarbij hoort. De ondiepe Noordzee biedt de<br />
mogelijkheid voor offshore wind en de opslag van CO2. Daarbij<br />
komt dat belangrijke grote klanten in de buurt zijn gevestigd, zoals<br />
Schiphol, RTHA, Moerdijk en andere industriële klanten. Gasunie<br />
werkt aan een waterstofleidingennet. Hier kunnen wij de basis<br />
“ER ZIJN GROTE PARALLELLEN TUSSEN<br />
DE PRODUCTIE VAN FOSSIELE EN<br />
BIOBRANDSTOFFEN”<br />
leggen voor een nieuwe waterstofeconomie. Alles komt hier samen.<br />
Daarom vinden al deze ontwikkelingen in en rond Rotterdam<br />
plaats. Dat is niet toevallig. En daarom is het zonde dat het<br />
investeringsklimaat in Nederland zo onder druk staat.”<br />
Jullie zijn klant van Porthos. Hoe opgelucht waren jullie<br />
toen de Raad van State in augustus vorig jaar eindelijk<br />
groen licht hiervoor gaf?<br />
“Wij waren daar heel blij mee. Voor ons is Porthos een belangrijke<br />
stap om te decarboniseren. Hiermee kunnen wij onze CO2-emissies<br />
naar beneden brengen. We kijken nu met veel aandacht hoe<br />
Porthos bezig is het project neer te zetten, waarna wij er als klant in<br />
kunnen stappen. We kijken daarnaar uit.”
Instrumentatie oplossingen<br />
om uw toepassing te optimaliseren<br />
Meettechnologie voor waterstoftoepassingen<br />
• IJkwaardige systemen voor flowmeting van pure waterstof en waterstof/<br />
aardgasmengsels<br />
• Betrouwbaar intern lekdetectiesysteem (LDS) voor pijpleidingen<br />
• De eerste gecertificeerde flowcomputer<br />
op de markt voor waterstoftoepassingen<br />
• On-site advies, waterstof-workshops en whitepapers<br />
cmp.krohne.com/hydrogen<br />
products solutions services
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 19<br />
Want CCS is een essentieel puzzelstukje in jullie<br />
vergroeningsambities?<br />
“Zeker. Met CCS kun je snel een grote reductie van CO2-emissies<br />
bewerkstelligen. Daarmee koop je tijd om andere baanbrekende<br />
technologieën te ontwikkelen. In ons laboratorium in Amsterdam<br />
“ONZE RAFFINADERIJ IS IN EERSTE<br />
INSTANTIE AFNEMER VAN DE<br />
WATERSTOF VOOR HET VERGROENEN<br />
VAN DE PRODUCTIE VAN ONZE<br />
BRANDSTOFFEN”<br />
met nieuwe technologieën tot andere oplossingen komen. Om<br />
het energievraagstuk op te lossen, is de huidige technologieontwikkeling<br />
niet toereikend. Ik ben daar positief over gestemd.<br />
Wat wij nu allemaal hebben ontwikkeld, was tien of vijftien jaar<br />
geleden nog niet mogelijk. Het is belangrijk dat Nederland die<br />
kenniseconomie blijft aanjagen. Wij zullen in 2050 op een andere<br />
manier energie produceren voor Nederland en de bredere<br />
economie. Ik denk dat de site er dan heel anders uitziet.“<br />
onderzoeken we bijvoorbeeld hoe je CO2 naar andere bouwstenen<br />
kunt omzetten, zoals synthetische kerosine. Ik geloof daarin, maar<br />
die technologie-ontwikkeling trek je niet zomaar even vlot. Daar<br />
gaat veel tijd overheen. Voor de korte termijn is CCS dus een goede<br />
oplossing.”<br />
Wat is naar jouw idee het ideaalplaatje hoe dit complex<br />
er in 2050 uit zou kunnen zien?<br />
“Wij werken er met z’n allen aan dat wij tegen die tijd netto nul<br />
CO2-uitstoot hebben. Dat betekent dat wij nog een enorme<br />
transitie door moeten. Wij moeten en gaan hergebruiken en<br />
WIE IS PAULINE BUITINK?<br />
Pauline Buitink studeerde chemische<br />
technologie aan de TU Delft en werkt sinds<br />
1992 voor Shell. Ze heeft onder meer functies<br />
bekleed in China, Qatar en Canada, waar ze<br />
tot december 2022 actief was als general<br />
manager van het Shell Sarnia Manufacturing<br />
Centre. Sinds ruim een jaar is Buitink general<br />
manager van Shell Energy and Chemicals Park<br />
Rotterdam, waar ze Jos van Winsen opvolgde.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 23<br />
EEN BEETJE EEN FIJN LIEFDESLEVEN<br />
COLUMN<br />
Na drie jaar tweemaandelijks een column<br />
in deze Europoort <strong>Kringen</strong> te hebben<br />
geschreven, schrijf ik hierbij de laatste: ik ga<br />
het stokje overgeven. Het is 1 april, de Nederlandse<br />
‘overshoot day’ - de dag dat we onze resources<br />
voor het hele jaar verbruikt hebben - en dat is zeker<br />
geen grap! Het bedroeft me, vooral omdat we zo<br />
machteloos lijken, dit met elkaar om te keren. Maar<br />
ik ga toch proberen een laatste leuke, positieve<br />
column met boodschap te schrijven, benieuwd of<br />
het gaat lukken!<br />
Laatst was ik weer eens in gesprek met<br />
onze MEL-studenten (van de MSc-opleiding<br />
Maritime Economics and Logistics). Zo’n<br />
veertig internationale studenten - meer dan tien<br />
nationaliteiten - die huis en haard verlaten van<br />
plekken over de hele wereld, om hier een jaar te<br />
komen studeren. Met het idee om internationaal<br />
een carrière te beginnen, vaak ook in Nederland,<br />
maar vooral met een interesse om iets in de<br />
internationale maritieme wereld te gaan betekenen.<br />
Jonge, intelligente en enthousiaste studenten met<br />
het lef om zomaar in een heel ander land een vrij<br />
pittig studiejaar te gaan doen. Waarop ze daarna<br />
veelal terechtkomen bij de bedrijven hier in de<br />
haven. Prachtig!<br />
Ik begin best leuk en positief, toch?<br />
Maar dan: het doet me wel pijn dat ik vragen van<br />
hen krijg of ze nog wel welkom zijn hier. Dat ze<br />
lezen in de krant dat ze een probleem zijn en dat<br />
ze de studie- en woonplekken van ‘onze jeugd’<br />
verdringen. Ja, er is een huizenprobleem, en er<br />
zijn studies waar niet iedere Nederlandse student<br />
altijd een plek kan krijgen. Maar dit zijn ook jonge<br />
mensen die open en positief tegenover de wereld<br />
staan, daaraan willen bijdragen en dan op deze<br />
manier een tik op de neus krijgen. Ik vind het<br />
jammerlijk, los van het feit dat we ze gewoon nodig<br />
hebben.<br />
We hebben in Nederland niet de ruimte, noch de<br />
goedkope resources om ons geld te verdienen<br />
met grootschalige, relatief laagwaardiger<br />
productie. Want als we in productie zitten, zoals<br />
in de scheepsbouw, dan moeten we hier vooral<br />
het kennisintensieve hoogwaardige werk doen:<br />
specialistische afbouw, onderhoud en vernieuwing,<br />
in plaats van de standaard (massa)productie. Hoog<br />
in het waardesegment, waar we heel goed in zijn,<br />
maar dus ook heel hard nieuw talent nodig hebben<br />
om te bedenken hoe we dat slim doen. En dat talent<br />
is idealiter divers, gedreven, met een open blik naar<br />
buiten, het liefst over onze grenzen heen.<br />
Mijn call for action is scherp te blijven op onze<br />
talentontwikkeling en daarbij niet het kind met het<br />
badwater weg te gooien. Laten we gebalanceerd<br />
en genuanceerd omgaan met onze buitenlandse<br />
studenten: ze brengen echt ook goede waarde en<br />
eenmaal weggejaagd is moeilijk terug te krijgen.<br />
Dus toch weer wat kritisch… heb ik dan nog iets<br />
leuks om mijn columnreeks mee af te sluiten?<br />
Jazeker!<br />
En dat raakt een beetje de goede waarde die<br />
gebracht kan worden. Ik zag een nieuwsitem<br />
- al even geleden - dat me raakte: ik heb het<br />
opgeschreven toen. Het was een jonge Aziatische<br />
vrouw, vast een (aankomend) studente ergens aan<br />
een universiteit, die gevraagd werd welke wens zij<br />
had gedaan bij een rituele viering rondom Chinees<br />
Nieuwjaar. Zij had gewenst: ‘Ik hoop dat mijn<br />
vrienden en familie gezond en gelukkig zijn, ik wil<br />
dat er vrede is in de wereld en ik wil voor mijzelf een<br />
beetje een fijn liefdesleven’.<br />
Laat haar maar komen! En ik wens het u ook<br />
allemaal!<br />
LARISSA VAN DER LUGT,<br />
haveneconoom en<br />
directeur Erasmus Center<br />
for Urban, Port and<br />
Transport Economics (UPT)
24<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
Een jaar NLHydrogen: de balans opgemaakt<br />
OP NAAR EEN<br />
STROOMVERSNELLING<br />
De uitdagingen in de waterstofsector zijn enorm, zeggen Joyce Conings en Roelof uit Beijerse<br />
van de vorig jaar opgerichte waterstofbranchevereniging NLHydrogen. “Maar wanneer<br />
bedrijven en overheid de handen ineen slaan, is er veel mogelijk. Als belangenvereniging<br />
zullen wij in ieder geval alles in het werk stellen om er een succes van te maken.”<br />
Joyce Conings<br />
Roelof uit Beijerse
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 25<br />
Foto: Danny Cornelissen
26<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Laat één ding duidelijk zijn, stellen Joyce Conings en Roelof<br />
uit Beijerse: NLHydrogen is een belangenvereniging die de<br />
héle waterstofketen vertegenwoordigt. “Bij ons zijn zowel<br />
producenten als importeurs, infrastructuur- en afnamepartijen<br />
aangesloten. Dat toont onze doelstelling om de gehele keten te<br />
helpen ontwikkelen. Onze primaire functie is ervoor te zorgen dat de<br />
randvoorwaarden vanuit de Nederlandse overheid en Europa op orde<br />
zijn. Wij willen graag dat de overheid ons helpt dit van de grond te<br />
tillen”, zegt uit Beijerse.<br />
UNIQUE SELLING POINT<br />
NLHydrogen werd vorig jaar mei officieel gelanceerd door minister<br />
voor Klimaat en Energie Rob Jetten. De vereniging komt voort uit<br />
het inmiddels opgeheven H2-Platform. “Het H2-Platform had geen<br />
structurele, formeel verankerde organisatie. NLHydrogen heeft dat<br />
wel, met een eigen bureau en staf”, aldus Conings. “De behoefte<br />
aan een eigen branchevereniging kwam voort uit een aantal<br />
leidende waterstofbedrijven.” Er was een club nodig die op dit thema<br />
gaat lopen. Andere brancheverenigingen, zoals NVDE en VNCI, zijn<br />
ook met waterstof bezig, maar doen dit niet uitsluitend. Waterstof is<br />
een groot thema en verdient een eigen belangenorganisatie”, vindt<br />
Uit Beijerse. Conings voegt daaraan toe: “Het feit dat wij de hele<br />
keten meenemen, en ons niet op bijvoorbeeld alleen elektrolyse of<br />
mobiliteit richten, is ons unique selling point.”<br />
PROGRAMMACOÖRDINATOREN<br />
Conings en Uit Beijerse, allebei programmacoördinator bij<br />
NLHydrogen, zijn sinds het begin bij de vereniging betrokken.<br />
Conings richt zich op vraagstukken rond de toepassing van<br />
waterstof in de industrie, mobiliteit en gebouwde omgeving.<br />
Daarnaast is zij verantwoordelijk voor de kennisontwikkeling<br />
van waterstof, onder meer door het houden van bijeenkomsten<br />
en workshops rond belangrijke thema’s als waterstof in de<br />
maakindustrie en projectfinanciering. “Ook hebben wij een<br />
doorstart gemaakt met het Waterstof Veiligheid Innovatie<br />
Programma”, zegt Conings, die filosoof is en eerder bij Deltalinqs<br />
werkte. Uit Beijerse is behalve programmacoördinator - hij<br />
richt zich daarbij op de import en productie van waterstof - ook<br />
verantwoordelijk voor public affairs. “Zie mij als de linking pin<br />
richting Den Haag”, zegt hij.<br />
LOBBYEN<br />
De vereniging is opgericht door twaalf ‘founding members’ en<br />
telt inmiddels 45 aangesloten bedrijven als lid, waaronder drie<br />
kennisleden. Uit Beijerse: “Dat stemt tot tevredenheid, maar het<br />
eindigt hier niet. Regelmatig nemen bedrijven contact met ons<br />
op om over een mogelijk lidmaatschap te praten.” “Het aantal<br />
aangesloten leden is niet als doel vastgelegd”, zegt Conings.<br />
“Wel hebben wij onlangs geëvalueerd wat voor bedrijven zich bij<br />
ons hebben aangesloten. Welke bedrijven missen we? Bedrijven<br />
in de mobiliteitssector mogen bijvoorbeeld wel wat sterker<br />
vertegenwoordigd zijn. Daarvoor zullen wij de ledenwerving<br />
gerichter gaan inzetten.” Het afgelopen jaar is vooral benut<br />
voor het opbouwen van de vereniging. “Dat heeft tijd gekost”,<br />
zegt Uit Beijerse. “Denk aan het inrichten van structuren en<br />
het oprichten van commissies, zodat partijen elkaar vinden<br />
Archieffoto: Air Products
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 27<br />
om met elkaar in gesprek te gaan en proposities op te bouwen.<br />
Ook hebben wij lobby-agenda’s in elkaar gezet. Al dit werk<br />
vond achter de schermen plaats en dat was een intensieve<br />
klus.” Tegelijkertijd vertelde vooral directeur Alice Krekt naar<br />
buiten toe het verhaal van de vereniging, creëerde daarmee<br />
ook meer bewustzijn rond het thema waterstof en het belang<br />
daarvan binnen de energietransitie. “Alice heeft op veel podia in<br />
Nederland en daarbuiten gestaan. Daarnaast hebben wij onze<br />
“ER WAS EEN CLUB NODIG<br />
DIE OP DIT THEMA GAAT LOPEN”<br />
ROELOF UIT BEIJERSE<br />
vleugels naar Den Haag uitgeslagen. Wij hebben input geleverd<br />
aan commissiedebatten van de Tweede Kamer en notities<br />
geschreven voor verkiezingsprogramma’s. Het was mooi om te<br />
zien dat onze input in een aantal programma’s is meegenomen.<br />
Ook voor de formatie hebben wij input geleverd. Ik denk dat<br />
dat een behoorlijke prestatie is geweest.” Conings beaamt dit:<br />
“Bij de ministeries zijn wij op ambtelijk niveau een duidelijke<br />
gesprekspartner; onze contacten daar benaderen ons proactief.<br />
Voor een nieuwe club is het niet zo eenvoudig zo snel het<br />
vertrouwen te krijgen.”<br />
VESTIGINGSKLIMAAT<br />
De impact van het nieuwe kabinet - met waarschijnlijk de<br />
PVV als grootste partij - hoeft volgens Conings en Uit Beijerse<br />
niet het einde te betekenen van het waterstofpotentieel in<br />
Nederland, ondanks de klimaatsceptische standpunten van<br />
Wilders. “Binnen de onderhandelingen over de ambities rond<br />
het behalen van klimaatdoelen is waterstof waarschijnlijk<br />
een element dat de goede kant op kan vallen”, denkt<br />
Conings. Uit Beijerse: “Het klimaatverhaal is onlosmakelijk<br />
verbonden met het vestigingsklimaat, wat nu uiterst actueel<br />
is. Wij hebben grote bedrijven nodig vanwege hun innovaties,<br />
kennis en werkgelegenheid. Als overheid moet je die willen<br />
behouden, mede vanwege de investeringen die zij doen.<br />
Ik heb er alle vertrouwen in dat het nieuwe kabinet oog zal<br />
hebben voor het vestigingsklimaat. Daarbij komt dat bedrijven<br />
de klimaatproblematiek onderschrijven. Deels vanwege de<br />
internationale druk, maar bovenal omdat ze het gewoonweg<br />
belangrijk vinden hun steentje aan de energietransitie bij te<br />
dragen.”<br />
LANDELIJKE MAATREGELEN<br />
“Er gebeurt veel. Er is veel goede wil, ook vanuit de overheid.<br />
Shell heeft de definitieve investeringsbeslissing genomen voor<br />
de bouw van Holland Hydrogen I en ook Gasunie is begonnen<br />
met de aanleg van waterstofinfrastructuur. Alle seinen staan<br />
op groen”, zegt Uit Beijerse over de huidige stand van zaken<br />
in de Nederlandse waterstofsector. “Maar we zouden geen<br />
lobbyorganisatie zijn als er van ons geen schepje bovenop zou<br />
mogen. Er zitten allerlei landelijke maatregelen in de pijplijn die<br />
op het punt van beginnen staan, zoals de opschalingsregeling en<br />
de afnameverplichting en vraagsubsidies voor zowel industrie als<br />
mobiliteit. Het is nu een kwestie van doorpakken. Hier hebben<br />
wij wel lichte zorgen over.” “Uiteindelijk komt het erop neer dat<br />
ROTTERDAM<br />
WATERSTOF-HUB<br />
NLHydrogen is een landelijke<br />
belangenvereniging en Joyce Conings en<br />
Roelof uit Beijerse waken er dan ook voor<br />
om Rotterdam als waterstofhoofdstad van<br />
Nederland te bestempelen. Het streven om<br />
de haven van Rotterdam tot waterstof-hub te<br />
ontwikkelen, is echter zeker niet onrealistisch,<br />
stellen zij. “De eerste FID is tenslotte in<br />
Rotterdam genomen. Wij roepen bedrijven op<br />
in de Rotterdamse haven die iets met waterstof<br />
doen of willen gaan doen, om lid te worden<br />
van NLHydrogen. Zij kunnen kiezen om lid of<br />
kennislid te worden. Leden krijgen toegang<br />
tot kennis, lobby en het netwerk. Binnen de<br />
vereniging worden onderling goede discussies<br />
gevoerd, wat geregeld tot input richting Den<br />
Haag leidt. Daar heeft iedereen baat bij”, zegt<br />
Uit Beijerse.<br />
hernieuwbare waterstof ontzettend duur blijft”, bevestigt<br />
Conings.<br />
STROOMVERSNELLING<br />
Uit Beijerse hoopt dat de voorgenomen landelijke maatregelen<br />
tegen het eind van het jaar zijn geïmplementeerd. “Als dat is<br />
gelukt, zou het heel constructief zijn voor de waterstofsector.<br />
Of het nou onder de noemer van energietransitie of<br />
vestigingsklimaat gebeurt: wat wij nodig hebben is vraag- en<br />
aanbodstimulering om de prijsverschillen tussen groene, blauwe<br />
en grijze waterstof te overbruggen. Daarvoor moeten wij serieuze<br />
“WIJ GELOVEN DAT<br />
DE RAFFINAGEROUTE KAN BIJDRAGEN<br />
AAN HET VERWEZENLIJKEN VAN<br />
DE KLIMAATDOELSTELLINGEN”<br />
JOYCE CONINGS<br />
stappen zetten in opschaling.” Conings voegt daaraan toe: “Het<br />
is goed denkbaar dat definitieve investeringsbeslissingen straks<br />
in een stroomversnelling raken. Er ligt 1 miljard euro op de plank<br />
voor de eerste nieuwe opschalingsregeling en nog eens 3 miljard<br />
euro voor het vervolg. Dat zijn serieuze bedragen.” Daarnaast<br />
is een verlaging van nettarieven voor waterstofproducenten<br />
belangrijk, net als wat ‘de raffinageroute’ wordt genoemd.<br />
Conings hierover: “Raffinaderijen kunnen grote hoeveelheden<br />
groene waterstof voor hun productieproces gebruiken. Dat is<br />
erg aantrekkelijk voor waterstofproducenten, omdat ze daarmee<br />
in de beginjaren afzetzekerheid hebben. Wij geloven dat deze<br />
raffinageroute kan bijdragen aan het verwezenlijken van de<br />
klimaatdoelstellingen.”
Your partner for measuring<br />
technology, heat-tracing<br />
and explosion protection!<br />
Proven in Natural Gas - Ready for Hydrogen<br />
– Trace moisture measurement in natural gas, natural<br />
gas mixtures with hydrogen and pure hydrogen<br />
– Reliable measurement at injection points, gas storage<br />
facilities and custody transfer stations<br />
– Particularly robust moisture sensor with minimal<br />
maintenance requirements<br />
– Moisture calculation according to DIN EN ISO 18453<br />
(GERG water)<br />
– Sensor validation at independent laboratory for Gas<br />
and Environmental Technology<br />
Wherever hazardous substances such as flammable gases, vapors, mists or dusts<br />
can occur the Ex equipment and system solutions developed by BARTEC prevent<br />
explosions and ensure the safety of both people and the environment. BARTEC,<br />
headquartered in Bad Mergentheim, Germany, operates worldwide and is<br />
represented by around 1300 employees, 12 production sites, and 52 subsidiaries.<br />
bartec.nl
Tried, tested and<br />
trusted partner of<br />
leading companies<br />
in the global<br />
energy industry<br />
Global specialist<br />
in metal surface treatment<br />
Pre-commissioning as well as post-commissioning services<br />
during stops, turnaround and outages<br />
On-site services<br />
Worldwide chemical technical cleaning<br />
on locations of asset owners.<br />
Client- and process specific solutions for<br />
complex contaminations<br />
Permanent workshop services<br />
Metal laundry of stainless steel and<br />
other metals on multiple locations in<br />
the Netherlands, Belgium and the<br />
United Kingdom<br />
Expert in the field of chemical<br />
technical cleaning and metal<br />
surface treatment.<br />
Remote workshop services<br />
Temporary pop-up facilities at greenfield<br />
investments to facilitate smooth installation<br />
of new systems<br />
Get in touch with our specialists<br />
for tailor-made advice<br />
The Vecom way - seasoned experience and expertise,<br />
safe for people, metal and the environment<br />
www.vecom.nl<br />
info@vecom.nl T. +31 10 59 30 299<br />
ON-SITE SERVICES<br />
METAL LAUNDRY
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 31<br />
Hitma<br />
VEILIG WERKEN MET<br />
WATERSTOF<br />
WATERSTOF<br />
Steeds meer bedrijven krijgen met waterstof te maken, waarvan het gebruik met<br />
de nodige risico’s gepaard gaat. Hitma helpt waterstofinstallaties te beveiligen<br />
met behulp van gas- en vlamdetectie. Peter Adema van het bedrijf vertelt hier<br />
meer over.
32<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
is op zich geen nieuwe stof. In de olieen<br />
gasindustrie wordt het al langere tijd voor<br />
“Waterstof<br />
productieprocessen gebruikt. De energietransitie<br />
heeft dit veranderd: ook andere bedrijven komen nu met<br />
waterstof in aanraking. Vaak weten zij niet wat erbij komt kijken<br />
om installaties te beveiligen. Wij kunnen ze daarvoor in het hele<br />
traject bijstaan”, zegt Peter Adema, productspecialist gas-en<br />
vlamdetectie bij de technische handelsonderneming Hitma.<br />
“WATERSTOF IS<br />
LICHT ONTVLAMBAAR”<br />
afgesloten. Waterstof is licht ontvlambaar, dus het risico is niet<br />
ondenkbeeldig dat gelekt waterstof gaat branden als er een<br />
ontstekingsbron - bijvoorbeeld een vlam of statische elektriciteit<br />
- in de buurt aanwezig is.” De kans op lekkage is bovendien<br />
groter doordat het waterstofmolecuul klein van stuk is. Er is<br />
maar een klein lek nodig om waterstofgas te doen ontsnappen.<br />
“Met een lek van minder dan een millimeter groot kun je al voor<br />
problemen worden gesteld”, zegt Adema. Hitma kan bedrijven<br />
tegen dergelijke scenario’s beschermen. “Onze dienstverlening<br />
begint met het in beeld krijgen wat klanten precies doen.<br />
Waarvoor is waterstof nodig en in welk deel van de installatie<br />
wordt het gebruikt? Zo brengen wij de risico’s in kaart waar<br />
eventueel lekkage kan ontstaan. Ook houden wij er rekening mee<br />
of waterstof buiten of binnen wordt gebruikt, en in hoeverre de<br />
ruimte geventileerd is.”<br />
Hij beschikt over ruim twintig jaar ervaring als het gaat om het<br />
beveiligen van industriële installaties tegen gassen en vuur. De<br />
kennis die hij en zijn collega’s hebben opgebouwd, vormt een<br />
meerwaarde bij het helpen van klanten, vertelt hij. “Hitma staat<br />
erom bekend dat het klanten op basis van kennis adviseert. Wij<br />
zijn allesbehalve dozenschuivers. Ook als het gaat om gas- en<br />
vlamdetectie hoeven klanten vraagstukken niet zelf uit te zoeken,<br />
maar doen wij dit voor hen. Daarnaast bieden wij vanuit onze<br />
serviceafdeling technische ondersteuning.”<br />
IN KAART BRENGEN<br />
Het gebruik van waterstof gaat met risico’s gepaard, legt<br />
Adema uit. “Waterstof wordt onder hoge druk opgeslagen en<br />
getransporteerd. Dit om het volume van het gas zo beperkt<br />
mogelijk te houden. Dat heeft tot gevolg dat waterstof eerder<br />
kans heeft om te lekken als het (transport)systeem niet goed is<br />
AMMONIAK EN ACCU’S<br />
Waterstof is een belangrijke, maar niet de<br />
enige energiedrager in de energietransitie. Zo<br />
wordt waterstof omgezet in ammoniak, om<br />
het te vervoeren en op te slaan. Hitma kan<br />
helpen deze processen te beveiligen. “Wij<br />
hebben veel ervaring met ammoniak. Het is<br />
een veelvoorkomend gas dat niet alleen in de<br />
chemie, maar ook in koelinstallaties wordt<br />
gebruikt”, zegt Peter Adema van Hitma.<br />
Daarnaast neemt het gebruik van lithium-ion<br />
batterijen toe voor het opslaan van elektriciteit.<br />
“Dat is niet zonder risico. In de accu kan een<br />
defect ontstaan waarbij cellen doorslaan en er<br />
een thermische reactie ontstaat. Dit noemen<br />
wij een thermal runaway. De accu kan in brand<br />
vliegen en door de vrijkomende gassen zelfs<br />
exploderen. Dit is heel moeilijk te blussen.<br />
Met behulp van sensoren is het mogelijk<br />
carbonaatgassen te detecteren zodat je in een<br />
vroegtijdig stadium kunt handelen. Wij helpen<br />
onder meer een autorecycler, die accu’s wil<br />
opslaan, dit op een veilige wijze te doen.”<br />
KENNISDELING<br />
Met behulp van ‘mapping’ wordt inzichtelijk waar mogelijke<br />
risico’s kunnen ontstaan en waar detectie kan worden geplaatst,<br />
om zo tot een volgens Adema optimale beveiliging te komen. Hij<br />
spreekt van een totaalbeeld dat aangeeft waar zich de hotspots<br />
“WIJ HECHTEN VEEL WAARDE AAN<br />
KENNISDELING”<br />
bevinden. In een adviesgesprek worden klanten over de analyse<br />
voorgelicht en krijgen ze uitleg. Vooral dat laatste is belangrijk,<br />
zegt hij. “Wij hechten veel waarde aan kennisdeling. Als de<br />
klant met de investering instemt, kan worden begonnen met de<br />
bouw van de detectie. Wij leveren de instrumenten en bieden<br />
desgewenst begeleiding aan installateurs.” Dan is al besproken<br />
welke acties klanten aan meldingen willen koppelen. “Stel dat<br />
de gasdetectie meldt dat waterstofgas zich in een ruimte begint<br />
op te bouwen. Al op voorhand moet worden besloten wat voor<br />
actie dan nodig is. Wordt er met toeters en bellen alarm geslagen,<br />
schakel je installaties af of maak je alleen een doormelding?<br />
“ER ZIJN VERSCHILLENDE OPTIES,<br />
MET ELK HUN VOOR- EN NADELEN”<br />
Dit stemmen wij met klanten af.” Na de installatie test de<br />
serviceafdeling van Hitma het detectiesysteem. Ook wordt het<br />
gekalibreerd. “Dit zodat de eindklant weet dat de installatie<br />
is opgeleverd en werkt.” Klanten kunnen ervoor kiezen een<br />
onderhoudscontract met Hitma af te sluiten voor het onderhoud<br />
van het systeem.<br />
SENSOREN<br />
Adema stond onlangs een klant bij die een nieuwe fabriek<br />
wil bouwen en Hitma inschakelde voor het beveiligen van de<br />
waterstofinstallatie. “Wij hebben de nieuwbouwtekeningen<br />
bekeken en het productieproces onder de loep genomen. In<br />
de plant zouden onder meer een electrolyser, waterstoftank
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 33<br />
“Er zijn andere middelen nodig om een waterstofvlam te detecteren”, aldus Peter Adema.<br />
en compressor komen. Wij hebben uitgezocht waar je het<br />
beste kunt detecteren en wat het juiste detectiemiddel is. Er<br />
zijn verschillende opties, met elk hun voor- en nadelen.” Er zijn<br />
twee typen sensoren voor gasdetectie, vertelt hij. De eerste<br />
is de katalytische verbrandingssensor, die al langere tijd in de<br />
markt wordt gebruikt. Hierbij wordt gebruikgemaakt van twee<br />
gloeidraadjes - waarvan één met een katalytisch laagje - die op<br />
een wheatstone brug zijn gemonteerd. Komt er waterstof vrij,<br />
dan treedt een verbrandingsreactie op de gloeidraad met het<br />
katalytische laagje in werking, die de spanning tussen beide<br />
draadjes verstoort. “De gemeten spanning wordt omgerekend<br />
naar de waterstofconcentratie. Deze sensor kent een aantal<br />
beperkingen. Zo moet zuurstof aanwezig zijn, dient er regelmatig<br />
te worden gekalibreerd en kan de sensor worden vergiftigd als<br />
het met specifieke gassen - bijvoorbeeld siliconendampen - in<br />
aanraking komt.”<br />
NIET TOEREIKEND<br />
Een tweede sensor die voor waterstofgasdetectie kan worden<br />
gebruikt is de molecular property spectrometer (MPS). “Dit<br />
is heel anders dan de katalytische verbrandingssensor. MPS<br />
is afkomstig uit de semi-conductorindustrie. Het is een kleine<br />
sensor, bestaand uit een keramisch plaatje dat de thermische<br />
geleidbaarheid van het gas(mengsel) meet. Aan de hand hiervan<br />
wordt de waterstofconcentratie bepaald. Het voordeel van de<br />
MPS is dat het zeer onderhoudsvriendelijk is; kalibratie is niet<br />
nodig. Ook reageert deze sensor niet op specifieke gassen zoals<br />
siliconendampen, waardoor de MPS dus niet vergiftigd kan<br />
worden. Er is veel belangstelling voor deze sensor”, aldus Adema.<br />
Tot slot specifiek aandacht voor vlamdetectie voor waterstof, wat<br />
volgens hem iets heel anders is dan voor bijvoorbeeld aardgas.<br />
Het dus zeker raadzaam daarvoor speciale instrumenten<br />
in te zetten, benadrukt hij. “Bij vlamdetectie voor waterstof<br />
wordt gekeken naar specifieke golflengtes van de vlam. Een<br />
"AL OP VOORHAND MOET<br />
WORDEN BESLOTEN WAT VOOR ACTIE<br />
DAN NODIG IS"<br />
waterstofbrand is onzichtbaar, hooguit wat blauwig misschien.<br />
Bij een koolwaterstofbrand kun je daarentegen duidelijk een<br />
gele vlam zien. Er zijn dus andere middelen nodig om een<br />
waterstofvlam te detecteren. Een koolwaterstof-vlamdetector is<br />
daarvoor niet toereikend.”
34<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
‘KSB LEVERT ALLE<br />
TECHNOLOGIEËN VOOR DE<br />
GROENE WAARDEKETEN’<br />
Tekst: Mels Dees<br />
Groene waterstof, die op een klimaatneutrale manier wordt geproduceerd, wordt steeds<br />
belangrijker als energiebron voor de industrie. “Waterstoftoepassingen stellen hoge eisen aan<br />
de gebruikte componenten.”
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 35<br />
is een technologiebedrijf met technische expertise<br />
op het gebied van procestechniek, petrochemie en<br />
“KSB<br />
hernieuwbare energie”, legt Jan Kamps, verkoopleider<br />
bij KSB uit. Hij is al jarenlang betrokken bij waterstoftechnologie.<br />
“Wij hebben veel producten in het assortiment die in alle<br />
fasen van de waardeketen voor waterstof kunnen worden<br />
gebruikt.” Daarmee doelt Kamps op onder meer afsluiters en<br />
pompen. Bovendien heeft de onderneming al veel ervaring met<br />
productieomgevingen voor blauwe of groene waterstof.<br />
Die ervaring vermeldt de verkoopleider niet zonder reden.<br />
“Waterstoftoepassingen stellen hoge eisen aan de gebruikte<br />
componenten. Dit, terwijl de gedetailleerde eisen met betrekking<br />
tot de te gebruiken componenten nog steeds variëren,<br />
bijvoorbeeld als het gaat om de materiaalkeuze.”<br />
KSB is om die reden niet alleen betrokken bij zijn klanten met<br />
onderzoeks- en ontwikkelingscompetentie, maar neemt ook deel<br />
aan relevante werkgroepen van normalisatie-organisaties, CEN<br />
in Frankrijk, DIN in Duitsland of NEN in ons land. Daarbij is de<br />
onderneming realistisch: “Uiteindelijk zullen veel vraagstukken<br />
pas worden opgelost nadat de ontwikkeling is gevorderd en de<br />
bevindingen beschikbaar zijn na talloze bedrijfsuren.”<br />
SUBSYSTEMEN<br />
Een van de grootste uitdagingen op weg naar een duurzame<br />
waterstofeconomie is de omvang van toekomstige installaties,<br />
geeft Kamps aan. “Op dit moment worden de elektrolysers volgens<br />
het modulaire principe opgebouwd uit kleine subsystemen.” De<br />
vraag is echter volgens hem, of modulaire containeroplossingen of<br />
juist geïntegreerde grootschalige systemen of onderling verbonden<br />
systemen in de toekomst de overhand zullen krijgen - of wellicht<br />
zelfs beide oplossingen naast elkaar.<br />
Kamps: “Dit zou natuurlijk een directe invloed hebben op<br />
de keuze van de gebruikte pompen en afsluiters. Hoewel de<br />
transportvolumes voor containeroplossingen ongeveer 10 m3/h<br />
bedragen, kunnen ze gemakkelijk 800 m3/h bereiken voor<br />
grootschalige installaties. Hetzelfde geldt voor de werkdruk, die<br />
tussen 6 en 40 bar kan variëren.”<br />
BEWAKINGSSYSTEMEN<br />
Grotere, modulaire systemen zouden ook hogere besturingseisen<br />
kunnen stellen om een optimale interactie tussen de componenten<br />
te garanderen. Voor dergelijke toepassingen biedt KSB zowel<br />
OOK KOELWATER VAN<br />
GROOT BELANG<br />
Waterstoftechnologie draait niet alleen om het<br />
feitelijke productieproces, maar voldoende<br />
toevoer van koelwater is ook belangrijk.<br />
De pompen van de Etabloc/Etaline-serie<br />
en de afsluiters van de ISORIA- en SISTO-<br />
20-serie zijn geschikt voor het koelen van<br />
de warmtewisselaars. Kamp: “De pompen<br />
worden gekenmerkt door een maximale<br />
energiezuinigheid dankzij de toerengeregelde<br />
aandrijving. Dankzij het compacte ontwerp<br />
kunnen ze flexibel worden gebruikt en<br />
zijn ze zeer geschikt voor installatie in<br />
containeroplossingen.”<br />
pompen met variabel toerental als regelkleppen aan. In het geval<br />
van geïntegreerde grootschalige systemen kan de betrouwbaarheid<br />
van de afzonderlijke componenten een grotere rol spelen. Hier biedt<br />
KSB al systemen voor bedrijfsbewaking en vroegtijdige foutdetectie.<br />
Bij de overstap naar de waterstofeconomie speelt niet alleen<br />
alkalische elektrolyse, geeft de verkoopleider aan. “PEM-elektrolyse<br />
is een veel nieuwere technologie, gekenmerkt door het compacte<br />
“WATERSTOFTOEPASSINGEN STELLEN<br />
HOGE EISEN AAN DE GEBRUIKTE<br />
COMPONENTEN”<br />
systeemontwerp en de hoge flexibiliteit bij het veranderen van de<br />
belasting.” Vergeleken met alkalische elektrolyse biedt het proces ook<br />
grote mogelijkheden voor toekomstige technische ontwikkelingen en<br />
kostenbesparingen. “En er is nog een groot voordeel: de technologie<br />
vereist namelijk geen gevaarlijke chemicaliën.”<br />
Ongeacht welke elektrolyseproces in de toekomst zal worden<br />
gebruikt en welke grootte van de installatie geschikter is: het<br />
portfolio van KSB dekt de meest uiteenlopende eisen. Bovendien<br />
biedt de onderneming dankzij tientallen jaren ervaring pompen<br />
en afsluiters die nauwkeurig kunnen worden aangepast aan het<br />
proces, zodat de beste efficiëntie en veiligheid wordt bereikt.<br />
GEEN PROBLEEM MET POMPEN<br />
Het proces wordt vooral interessant als waterstofproductie<br />
uit hernieuwbare elektriciteit in de toekomst massaal<br />
bruikbaar moet worden. “Voor wat betreft de in te zetten<br />
pompen voorzien wij geen problemen”, geeft Kamps aan. “De<br />
gebruiksomstandigheden bij PEM-toepassingen zijn in feite<br />
vergelijkbaar met die bij alkali-elektrolyse. Membraanafsluiters<br />
en vlinderkleppen en diverse pompen van KSB worden daarom al<br />
gebruikt in de eerste proefinstallaties.”<br />
De pomp- en afsluiterspecialisten van KSB zijn ook uitstekend<br />
toegerust voor de taken van toekomstige technologieën,<br />
“DEZE TECHNOLOGIE VEREIST GEEN<br />
GEVAARLIJKE CHEMICALIËN”<br />
zoals anion-uitwisselingsmembraanelektrolyse en (AEM)<br />
hogetemperatuurelektrolyse (HTEL). “Een bijzondere uitdaging<br />
zien onze experts in de hoge temperaturen. Die stellen hoge<br />
eisen aan materialen. KSB is betrokken bij verschillende<br />
onderzoeksprojecten om nieuwe legeringen voor kleppen en hun<br />
voordelen te testen wanneer de componenten aan dergelijke<br />
omstandigheden worden blootgesteld.”<br />
De producten van KSB omvatten kortom alle essentiële<br />
technologieën van de groene waardeketen. Dit omvat<br />
ook de verschillende oplossingen voor elektrolyse, of<br />
het nu gaat om alkalische elektrolyse (AEL), protonuitwisselingsmembraanelektrolyse<br />
(PEM) of veelbelovende<br />
toekomstige technologieën, zoals de anion-uitwisselingsmembraan<br />
elektrolyse (AEM) of de hogetemperatuurelectrolyse (HTEL).
Burckhardt Compression offers compressor solutions over the entire value chain of hydrogen for mobility and energy. Our oil-free diaphragm<br />
and piston compressors (550 bar) stand for the highest reliability and gas purity at minimal maintenance costs and energy consumption.<br />
The global network of Burckhardt Compression local service centers enables us to perform local support with quick response time, ensuring<br />
the highest uptime for your business.
DIAPHRAGM<br />
COMPRESSOR<br />
PACKAGE<br />
Containerized<br />
Small Flows<br />
High Pressure<br />
► Trailer filling<br />
► Fuel stations<br />
VERTICAL<br />
PISTON<br />
COMPRESSOR<br />
Oil-free<br />
Large Flows<br />
High Pressure<br />
► Trailer filling<br />
► Fuel stations<br />
HORIZONTAL<br />
PISTON<br />
COMPRESSOR<br />
Oil-free<br />
Large Flows<br />
Medium Pressure<br />
► Pipeline injection<br />
► Liquefaction<br />
► Syngas & Ammonia<br />
burckhardtcompression.com/hydrogen
38<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
Fabian Benschop (Voyex)<br />
‘WE WILLEN<br />
EEN ALTERNATIEF<br />
VOOR DIESEL ZIJN’<br />
Foto’s: Voyex<br />
Het Delftse bedrijf Voyex heeft een totaalconcept ontwikkeld voor het opslaan, transporteren<br />
en ook het gebruik van waterstof voor zware mobiliteitstoepassingen. Centraal hierin staat<br />
een circulaire vloeistof die waterstof kan opnemen en afgeven. Volgend jaar wil Voyex<br />
een proeffabriek in bedrijf nemen.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 39
40<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Hoewel aan waterstof een belangrijke rol in de<br />
energietransitie wordt toegedicht, kleven aan het opslaan<br />
en transport ervan nog de nodige haken en ogen. Er zijn<br />
hiervoor diverse conventionele manieren, zegt directeur en<br />
oprichter Fabian Benschop van Voyex. “Je kunt waterstof op<br />
druk brengen tot 350 tot 700 bar, waarna je het als gas kunt<br />
transporteren in stalen of composieten cilinders. Daarnaast<br />
kun je waterstof koelen tot min 253 graden zodat het vloeibaar<br />
wordt. Dit heeft een hoge energiedichtheid, maar is energieintensief.<br />
Daarnaast kijken partijen naar het gebruik van poeders<br />
of metalen, die met waterstof een reactie aan kunnen gaan. Zeker<br />
in Rotterdam is er veel aandacht voor het gebruik van ammoniak.<br />
Uit oogpunt van veiligheid, efficiency en emissies is dit ook<br />
niet ideaal. Verder is methanol een interessante optie, al is de<br />
beschikbaarheid van bio- of e-methanol wel een aandachtspunt.<br />
Daarbij komt dat bij verbranding van methanol CO 2 vrij komt.<br />
Weliswaar kan dat klimaatneutrale CO 2 zijn als die uit een bio- of<br />
e-bron komt, maar toch is het CO 2 .”<br />
BETAALBARE OPTIE<br />
Voyex heeft een oplossing bedacht voor het transport en de<br />
opslag van waterstof, waarvoor het een waterstofdrager (liquid<br />
organic hydrogen carrier (LOHC)) inzet. “Ons idee is om waterstof<br />
aan een vloeistof toe te voegen door middel van hydrogenatie<br />
en dit er weer aan te onttrekken door de-hydrogenatie. Zie<br />
de vloeistof als een batterij die je telkens weer opnieuw kunt<br />
inzetten. Wij hergebruiken de vloeistof”, aldus Benschop. De<br />
Delftse start-up is niet de enige wereldwijd die zich op LOHC’s<br />
richt. Zo zijn onder meer een Duits en Japans bedrijf bezig met<br />
de ontwikkeling van LOHC-technologieën. “In tegenstelling tot<br />
het gebruik van waterstofgas, ammoniak of vloeibare waterstof<br />
is het gebruik van onze vloeistof volkomen veilig. Ons streven<br />
is de veiligheid van diesel te overtreffen. Daarbij komt het<br />
voordeel van de eenvoud. De vloeistof - het is een olie - kun je<br />
bij kamertemperatuur verpompen, net als een aardolieproduct.<br />
Tijdens de conversie, het transport en de opslag verliezen wij<br />
bovendien weinig energie, wat de energie-efficiency ten goede<br />
komt en het betaalbaar houdt.”<br />
WARMTE LEVEREN<br />
De hamvraag is natuurlijk welke vloeistof Voyex gebruikt voor<br />
de hydrogenatie en de-hydrogenatie. Benschop kan de naam<br />
echter niet noemen. “De patentaanvraag is nog niet rond. Het<br />
gaat om een bestaande, geregistreerde vloeistof die in kleine<br />
hoeveelheden in nichemarkten wordt gebruikt. Wij zullen deze<br />
vloeistof als eerste als waterstofdrager gaan inzetten”, zegt hij.<br />
Het aan de vloeistof binden van waterstof zal volgens Benschop<br />
in een ‘raffinaderij-achtige fabriek’ worden gedaan, het liefst<br />
zo dicht mogelijk bij een waterstofbron. “In de fabriek gaat<br />
de waterstof een reactor in, waarin zich een katalysator en de<br />
vloeistof bevinden. Als die met elkaar in contact komen, bindt<br />
de waterstof zich aan de vloeistof. Als dat is gebeurd, kan de<br />
met waterstof geladen vloeistof - wij noemen dit LOHC-plus - de<br />
keten in.” Deze fabriek levert meer energie op dan dat die nodig<br />
heeft, legt Benschop uit. “Als je waterstof met de vloeistof bindt,<br />
ontstaat er aardig wat warmte tot 120 graden. Deze warmte
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 41<br />
kunnen wij leveren aan industriële afnemers of warmtenetten.<br />
Het mooie is dat wij met een waterstofdruk van circa 30 bar<br />
werken, waardoor we direct kunnen aansluiten op electrolysers<br />
of midden- tot hogedruk-waterstofpijpleidingen. Wij hebben dus<br />
“WIJ ZIJN BEZIG MET<br />
DE VOORBEREIDINGEN<br />
VOOR DE BOUW<br />
VAN EEN PILOTPLANT”<br />
geen extra energie nodig om de waterstof op druk te brengen.<br />
Wij zijn bezig met de voorbereidingen voor de bouw van een<br />
pilotplant, waarvoor wij een beperkte elektriciteitsaansluiting<br />
nodig hebben. Dat helpt in deze tijden van netcongestie.”<br />
MOLECUULKEUZE<br />
Het idee van LOHC is zeker niet nieuw, zegt Benschop. “Wij<br />
waren bekend met deze techniek, die in de jaren zeventig is<br />
ontstaan. Naar ons idee moesten we alleen een vloeistof vinden<br />
die zich beter leent om als LOHC te worden ingezet. Daarop<br />
hebben wij een lijst met criteria opgesteld waaraan moleculen<br />
moeten voldoen om een goede waterstofdrager te zijn. Wij<br />
hebben wel tienduizenden stoffen geanalyseerd en stuitten<br />
uiteindelijk op deze vloeistof, die zeer gunstige karakteristieken<br />
heeft op het gebied van veiligheid, wateropslagcapaciteit,<br />
handling en benodigde energie.” De uitdaging van de gekozen<br />
vloeistof is echter dat die - zoals Benschop eerder aangaf - in een<br />
nichemarkt wordt gebruikt. Er is dus weinig van beschikbaar.<br />
Daarom heeft Voyex ervoor gekozen de vloeistof zelf te gaan<br />
maken. “Wij gaan de vloeistof produceren. Het leuke daaraan is<br />
dat wij zelf de grondstoffen kunnen kiezen. Wij hebben gekozen<br />
voor gerecycled plastic en reststromen uit biomassa. Ons streven<br />
is om meer CO 2 in de circulaire drager vast te leggen dan bij de<br />
productie ervan vrijkomt.”<br />
ALTERNATIEF VOOR DIESEL<br />
Benschop heeft uitgelegd hoe de waterstof aan de vloeistof<br />
wordt gekoppeld, maar nog niet hoe deze later weer van elkaar<br />
worden gescheiden. “Onze techniek heeft unieke aspecten”, zegt<br />
hij hierover. “LOHC’s worden van origine ingezet om waterstof<br />
van mainport A - waar goedkope waterstof is - naar mainport<br />
B te transporteren, waar de waterstof wordt vrijgemaakt en<br />
bijvoorbeeld een pijpleiding in gaat. Onze ambitie is om de lat<br />
hoger te leggen. De met waterstof geladen vloeistof kan worden<br />
“ONZE AMBITIE IS OM DE LAT<br />
HOGER TE LEGGEN”<br />
getankt door zware applicaties, zoals schepen, systemen<br />
op bouwplaatsen of vrachtwagens. We beogen dat het dehydrogenatiesysteem<br />
op de applicatie wordt geïnstalleerd. Op<br />
een schip betekent dit dat dit in de machinekamer plaatsvindt.<br />
Door de uitlaat van een schip verdwijnt normaal gesproken veel<br />
warmte uit de verbrandingsmotor. De warmte in de uitlaat heeft<br />
voldoende temperatuur om de waterstof aan de vloeistof te<br />
onttrekken, wat energetisch een substantieel verschil maakt.<br />
Door dit te doen, bieden wij een echt alternatief voor diesel. De<br />
waterstof-arme vloeistof kan, net als met statiegeld, weer worden<br />
ingeleverd.”<br />
PASSENDE PLEK<br />
Voyex is in 2020 opgericht. Die jaren tot nu zijn benut voor het<br />
opschalen van de technologie van reageerbuisniveau tot aan de<br />
huidige kilo’s en liters. “Wij kunnen nu zelf de vloeistof maken, en<br />
stapsgewijs vergroten we ook de schaal waarop we hydrogeneren<br />
en de-hydrogeneren. In de tweede helft van volgend jaar willen<br />
wij een pilotplant opstarten, waar wij de techniek op grotere<br />
schaal kunnen uitrollen. Ons TRL [technology readiness level,<br />
red.] is nu 4-5; als de fabriek operationeel is kunnen wij TRL<br />
7 bereiken. Dan willen wij 50 tot 100 ton vloeistof per jaar<br />
produceren en dagelijks zo’n 600 kilo waterstof hydrogeneren.<br />
Tegen die tijd hebben wij tien systemen in het veld nodig die<br />
de brandstof gebruiken. Wij zijn nu de pilot-waardeketen aan<br />
het engineeren, de waterstof aan het sourcen, de budgetten<br />
aan het vaststellen en we werken aan de financiering. Aan een<br />
locatie hebben we ons nog niet gecommitteerd. Het is lastig<br />
een passende plek te vinden. Het liefst hebben wij een locatie<br />
“ZIE DE VLOEISTOF ALS EEN BATTERIJ<br />
DIE JE TELKENS WEER OPNIEUW<br />
KUNT INZETTEN”<br />
waar waterstof beschikbaar is, waar ruimte is en de kans groot<br />
is om een milieuvergunning te verkrijgen.” Benschop zegt<br />
met de gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam<br />
gesprekken te hebben gevoerd over een mogelijke vestiging in<br />
Merwe-Vierhavens. “Als chemisch bedrijf bleken wij echter niet<br />
goed in dit gebied te passen. Nu lopen er verkenningen via het<br />
havenbedrijf voor co-siting.”<br />
UITDAGINGEN<br />
Benschop zegt tevreden te zijn over wat tot nu toe is bereikt.<br />
“Eind 2020 hadden we alleen een vloeistof, waarna we met de<br />
technologieontwikkeling zijn begonnen. Hoewel hydrogenatie en<br />
dehydrogenatie uiteenlopende activiteiten zijn, hebben we toch<br />
superveel technologische stappen kunnen zetten. Als bedrijf<br />
zijn we ook gegroeid, naar negen mensen nu. We hebben mooie<br />
systemen in het lab gerealiseerd en een goede interactie met<br />
eindklanten en overheden. We hebben subsidies ontvangen en<br />
investeringen aangetrokken.” Dat neemt niet weg dat er nog<br />
voldoende uitdagingen liggen, erkent hij. Bijvoorbeeld op het<br />
gebied van de technologie, wat tijd en experimenten vergt. “Maar<br />
we hebben niet alleen technologische uitdagingen, ook moeten<br />
wij zoals gezegd nog een locatie vinden en de waterstof sourcen.<br />
Daarnaast moeten we mensen, financiën en subsidie aantrekken.<br />
Al die zaken moeten met elkaar in balans zijn wil je stappen<br />
maken. Ik heb er geen twijfel over dat het ons gaat lukken.”
Equans uw partner in de industrie<br />
Voldoen uw systemen en installaties aan<br />
de nieuwste normen, wet- en regelgeving?
equans.nl<br />
Waarschijnlijk beantwoordt u deze vraag positief. Maar voldoen uw<br />
installaties daadwerkelijk aan alle normen en regels en bent u dus<br />
geheel compliant? Equans geeft u het overzicht en wijst u de juiste weg<br />
met Compliance as a service. Vul nu via de QR-code onze vrijblijvende<br />
Compliancy Pre-scan in en ontdek of uw organisatie compliant is.
44<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
WEG<br />
EFFICIËNTIE VOORWAARDE<br />
VOOR GROENE WATERSTOF<br />
Tekst: Kim de Booij<br />
Vorig jaar praatten we er vooral over, nu gebeurt het: groenewaterstofproductie. Het<br />
businessmodel blijft een uitdaging, maar met Europese subsidies komen er steeds meer<br />
projecten van de grond. Een belangrijke voorwaarde om het plaatje kloppend te krijgen, is<br />
efficiëntie. WEG Benelux heeft daar de oplossingen voor.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 45<br />
WEG is wereldwijd een van de grootste fabrikanten<br />
op het gebied van onder meer elektromotoren en<br />
frequentieregelaars. En juist die componenten<br />
zijn bepalend voor een gezond businessmodel in<br />
groenewaterstofproductie. Florent Baldeck, business<br />
development manager bij WEG, legt uit waarom. “Groene<br />
waterstof is afhankelijk van met name wind- en zonne-energie.<br />
De beschikbaarheid daarvan kent pieken en dalen. Dat vraagt<br />
veel van je proces. Alleen met de juiste elektromotoren en<br />
frequentieregelaars kun je hier de optimale modus in vinden.”<br />
DIRECT DRIVE VERVANGT<br />
STOOM<br />
De direct drive elektromotoren van WEG<br />
worden ook vaak ingezet als vervanger van<br />
stoomaandrijving. Met name voor fabrieken<br />
die volgens de wet- en regelgeving geen extra<br />
stoom meer mogen produceren, maar wel<br />
willen groeien of verduurzamen, is dit een ware<br />
uitkomst.<br />
PIEKEN EN DALEN<br />
Om te beginnen vragen de pieken en dalen in wind- en zonneenergie<br />
steeds om een nieuwe opstart van het systeem. “De<br />
opstart van de elektromotoren zorgt voor een enorme piek in<br />
energiebehoefte. Zo groot dat het bestaande energienetwerk<br />
dit niet aankan. WEG heeft onder meer een speciale<br />
frequentieregelaar ontwikkeld die deze impact op het netwerk<br />
voorkomt.”<br />
In veel fabrieken worden echter nog reguliere kleppen gebruikt<br />
om de flow van processen te reguleren. “Een van de redenen kan<br />
het kennisniveau van medewerkers zijn”, verklaart Baldeck. “Veel<br />
operators en monteurs zijn mechanisch opgeleid, niet elektrisch.<br />
Een old skool klep is voor hen makkelijker te bedienen dan een<br />
high tech frequentieregelaar.”<br />
dat veel mensen daardoor wikken en wegen tussen risico’s,<br />
veiligheidsmarges en efficiëntie om te bepalen welke motor het<br />
meest geschikt is voor hun proces.’<br />
OPTIMALE EFFICIËNTIE, LOS VAN BELASTING<br />
WEG heeft de oplossing. ‘Wij hebben een elektromotor<br />
ontwikkeld die altijd, op welke snelheid of capaciteit dan ook,<br />
dezelfde gunstige efficiëntie kent. Ideaal geschikt dus voor het<br />
waterstofproductieproces. Sinds 2022, bij de ontwikkeling van<br />
de IE9, zitten we aan een efficiëntie van 98.7. Maar ook onze<br />
Synchronous Motor Line IE4 en IE5 kent een bijzonder hoge<br />
WATERSTOFPRODUCTIE VERSUS -OPSLAG<br />
Nog zo’n vergelijking tussen old skool en moderne<br />
technologie is die van de V-snaarmotor versus de direct drive<br />
motor (elektromotor met frequentieregelaar). “Sommige<br />
bedrijven gebruiken de V-snaarmotor nog vanwege de lagere<br />
investeringskosten, maar soms ook omdat deze motor in<br />
bepaalde processen gewoon beter past. Niet ieder proces heeft<br />
een frequentieregelaar nodig. Kijk naar groene waterstof. Bij het<br />
waterstofproductieproces is een frequentieregelaar van grote<br />
waarde vanwege de fluctuaties en de benodigde hoge snelheid.<br />
Maar bij waterstofopslag is er sprake van een vlakker proces en<br />
heb je vooral een hogedrukcompressor met lage snelheid motor<br />
nodig.”<br />
LAGE BELASTING, LAGE EFFICIËNTIE<br />
Behalve een frequentieregelaar, bepaalt ook de elektromotor<br />
zelf in grote mate de efficiëntie van een systeem. “Een<br />
normale elektromotor draait het meest efficiënt op 75-<br />
100 procent van zijn capaciteit en snelheid. Echter, in een<br />
waterstofproductieproces worden er ook extreem lage en hoge<br />
prestaties van een elektromotor verwacht. In die situaties<br />
kent een normale motor vaak een slechte efficiëntie. Je ziet<br />
KWALITEIT ERIN; EFFICIËNTIE<br />
ERUIT<br />
De efficiëntie van een motor is gebaseerd op<br />
de kwaliteit van de materialen die erin gebruikt<br />
worden. In de High density motor van WEG<br />
zit bijvoorbeeld koper. Mede hierdoor een<br />
stuk sterker en efficiënter dan een gewone<br />
elektromotor met dezelfde afmetingen.<br />
“WE HEBBEN NU AL DE PRODUCTEN<br />
EN CAPACITEIT IN HUIS OM DEZE<br />
MARKT TE BEDIENEN”<br />
efficiëntie: op volle snelheid is dat 96,36 procent en op halve<br />
snelheid 96.1 procent. Als je deze vergelijkt met gewone IE4 en<br />
IE5 motoren, zie je dat onze efficiëntie bij lage snelheid 5 procent<br />
hoger ligt. Een enorm verschil!’<br />
BETROUWBAARHEID<br />
Hoewel al deze technologie van enorm belang is voor een<br />
goed businessmodel in waterstofproductie, is niet alleen dat<br />
de reden dat veel partijen voor WEG kiezen, geeft Baldeck<br />
aan. “Betrouwbaarheid is minstens zo belangrijk in deze<br />
snel ontwikkelende markt. WEG is een familiebedrijf dat al<br />
decennialang in de optimalisatie van zijn producten investeert.<br />
En over tien jaar doen we dat nog. Je kunt dus op ons en onze<br />
kwaliteit vertrouwen. Dat geldt wereldwijd voor een grote range<br />
aan producten. In ons portfolio zitten alle componenten die je<br />
nodig hebt voor een waterstofproces. Zo leveren we bijvoorbeeld<br />
alle apparatuur voor de 200 MW waterstoffabriek van Air Liquide<br />
in Normandië.”<br />
GIGA WATERSTOFFABRIEKEN<br />
Vonden we twee jaar geleden een waterstoffabriek van 20 MW<br />
al groot, nu wordt er al gesproken over giga-waterstoffabrieken.<br />
“WEG is er klaar voor. We hebben nu al de producten en<br />
capaciteit in huis om deze markt te bedienen. Feitelijk zijn we zelf<br />
ook een gigafabriek. Om je een idee te geven: ons fabrieksterrein<br />
in Brazilië beslaat 1 miljoen vierkante meter; er werken 20.000<br />
mensen en we produceren er 60.000 motoren per dag.”
46<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Joost Hooghiem<br />
WATERSTOF<br />
V.l.n.r. Rob Jetten (minister voor Klimaat- en Energiebeleid), koning<br />
Willem-Alexander en Han Fennema (destijds ceo Gasunie) bij de start van<br />
de bouw van het nationale waterstofnetwerk.<br />
WATERSTOF<br />
‘WE KUNNEN NIET ZEGGEN:<br />
SORRY, WE LOPEN UIT’<br />
Eind vorig jaar was het zover. Op de Tweede Maasvlakte in de Rotterdamse haven verrichtte<br />
koning Willem-Alexander de starthandeling voor de aanleg van het landelijke waterstofnetwerk.<br />
Het was het begin van een megaklus door heel Nederland, die uiteindelijk een leidingennetwerk<br />
oplevert van maar liefst 1.200 kilometer. Dat netwerk gaat ervoor zorgen dat bedrijven in<br />
binnen- en buitenland met waterstof kunnen verduurzamen. Als alles volgens planning<br />
verloopt, kunnen industrieën in de Rotterdamse haven het waterstof vanaf 2025 via dit<br />
netwerk ontvangen.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 47<br />
Joost Hooghiem is directeur Waterstofnetwerk Nederland bij<br />
Gasunie. Samen met zijn projectmanagement team regelt hij<br />
de uitrol van het waterstofnetwerk in Nederland, en stoomt<br />
hij Gasunie intern klaar voor waterstof. “De start in Rotterdam<br />
is enorm belangrijk, omdat het perspectief biedt aan zowel<br />
producenten als gebruikers van waterstof”, vertelt hij. “Met de<br />
aanleg van onze infrastructuur leggen we een fundament voor<br />
de enorme waterstofambitie, die we in Nederland hebben. En<br />
“IK DENK DAT WEINIG MENSEN<br />
KUNNEN VOORSTELLEN<br />
HOE GROOT HET PROJECT IS”<br />
we doorbreken ook het probleem van de kip en het ei. Je ziet dat<br />
producenten en afnemers toch een beetje op elkaar wachten.<br />
Nu we zijn begonnen, geeft het hen vertrouwen dat het met de<br />
infrastructuur wel goed komt.”<br />
EXTRA STUKJES<br />
De komende jaren zullen alle ogen gericht zijn op het eerste deel<br />
van het landelijke waterstofnetwerk, een nieuwe leiding van ruim<br />
dertig kilometer. “Waar het mogelijk is, gebruiken wij bestaande<br />
aardgasleidingen en dat kan in ruim tachtig procent van het<br />
totale netwerk. In Rotterdam leggen wij een nieuwe leiding aan<br />
van de Maasvlakte via Pernis naar Moerdijk. Daarlangs is veel<br />
industrie, die wij eventueel met extra stukjes kunnen verbinden.<br />
Ondertussen zijn we ook al volop bezig met de voorbereidingen<br />
bij de andere industriële clusters. Na Rotterdam breiden we uit<br />
naar de rest van Nederland. In het noorden is er waterstofopslag<br />
en waterstofproductie, in Brabant is er veel industrie. Vervolgens<br />
gaan wij aftakken richting Amsterdam, Zeeland en Chemelot.”<br />
VERBINDEN<br />
Volgens Hooghiem blijft de veranderende rol van Gasunie, die<br />
naast het transport en opslag van waterstof ook actief is op het<br />
gebied van groen gas, warmte en CO2, niet onopgemerkt. “Als<br />
ik vroeger vanuit Groningen naar de Randstad ging en vertelde<br />
“WE SPELEN<br />
EEN BELANGRIJKE ROL<br />
IN DE ENERGIETRANSITIE”<br />
waar ik werkte, had niemand een idee wat Gasunie deed. Dat is<br />
nu anders. We spelen een belangrijke rol in de energietransitie.<br />
Tot 2030 leggen we ons waterstofnetwerk aan: we verbinden vijf<br />
industriële clusters met elkaar, met grenspunten in Duitsland en<br />
België, en met opslagplaatsen voor waterstof.”<br />
GEZONDE MIX<br />
Maandelijks starten bij Gasunie zo’n honderd nieuwe<br />
medewerkers, zegt hij. “Al die nieuwelingen willen bijdragen aan<br />
de energietransitie. Ze zijn hard nodig. Voor ons project alleen al<br />
werken we samen met driehonderd collega’s. Ik verwacht dat er<br />
INTERNATIONAAL<br />
VERBINDENDE ROL<br />
Waterstof draagt bij aan de verduurzaming<br />
van de energievoorziening. Bijvoorbeeld in<br />
de verduurzaming van industrie en zwaar<br />
transport. Maar ook als grondstof in de chemie.<br />
Bovendien maakt de waterstofinfrastructuur<br />
verbindingen met het buitenland mogelijk<br />
en zorgt het met de grootschalige<br />
opslagmogelijkheden voor extra flexibiliteit in<br />
onze groene energievoorziening.<br />
Gasunie kan een verbindende rol te spelen in<br />
de energietransitie door waterstofinfrastructuur<br />
te ontwikkelen in Nederland, Duitsland en op<br />
de Noordzee. Naast het landelijke netwerk in<br />
Nederland, waarvan de aanleg in Rotterdam<br />
is begonnen, draagt Gasunie ook in Noord-<br />
Duitsland met waterstofinfrastructuur (import,<br />
transport en grootschalige opslag) bij aan<br />
de Duitse en Europese waterstofstrategie.<br />
Bovendien heeft het Nederlandse kabinet<br />
plannen om Gasunie aan te wijzen voor de<br />
ontwikkeling van een waterstofnetwerk in de<br />
Noordzee, wat de internationale verbindende rol<br />
verder zal versterken.<br />
Europese energiehub voor waterstof<br />
Vanaf 2030 verbindt het landelijk<br />
waterstofnetwerk de zeehavens met de<br />
grote industriële clusters (Eemshaven,<br />
Noordzeekanaalgebied, Rotterdam, Zeeland<br />
en Limburg) in ons land en met opslaglocaties<br />
voor waterstof. Ook worden er verbindingen met<br />
Duitsland (Ruhrgebied en Hamburg) en België<br />
gerealiseerd. Het bevordert de ontwikkeling<br />
van Nederland als een Europese energiehub<br />
voor waterstof en de groei van de internationale<br />
waterstofmarkt. Bovendien draagt het bij aan<br />
de Europese energieonafhankelijkheid.<br />
Het gebruik van bestaande leidingen, die<br />
beschikbaar komen door de afname van het<br />
aardgastransport, zal het milieu ten goede<br />
komen en de kosten verlagen, aldus Gasunie.<br />
Ongeveer 85 procent van het netwerk zal<br />
bestaan uit hergebruikte aardgasleidingen, wat<br />
75 procent goedkoper is dan het aanleggen van<br />
nieuwe infrastructuur.
48<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
de komende jaren nog zo’n honderd bijkomen. Het zijn engineers,<br />
business developers, maar ook omgevingsmanagers, juristen en<br />
ICT’ers. Soms werken ze tijdelijk fulltime voor ons, de andere keer<br />
maar een paar uur per week. Als managementteam zoeken we<br />
continu naar een gezonde mix van ervaren en nieuwe mensen.<br />
“INNOVEREN IS BELANGRIJK,<br />
MAAR WE WILLEN OOK BEHOUDEN<br />
WAT GOED GAAT”<br />
Waarom? Innoveren is belangrijk, maar we willen ook behouden<br />
wat goed gaat. Voor ons netwerk leggen we leidingen aan rondom<br />
dorpen en steden, en in agrarisch gebied. Die ervaring hebben<br />
we al, met aardgas. We staan erom bekend dat we dit zonder al te<br />
veel reuring doen. Dat moet vooral zo blijven.”<br />
eerst de teelaarde af en we leggen die apart. En als we klaar zijn,<br />
laten we alles opgeruimd achter en zorgen we voor een passende<br />
compensatie. Het is een werkwijze die bij ons hoort, maar die de<br />
nieuwe medewerkers niet altijd kennen. Daarom zijn onze ervaren<br />
collega’s zo belangrijk, zodat ze nieuwe collega’s onze best<br />
practices leren.”<br />
VEEL TIJDSDRUK<br />
“De aanleg van ons netwerk door het land is een megaklus. Ik<br />
denk dat weinig mensen kunnen voorstellen hoe groot het project<br />
is”, aldus Hooghiem. “Het is moeilijk om het met een ander<br />
project te vergelijken, al geven de aanleg van de Afsluitdijk of de<br />
bouw van de Deltawerken enigszins een indicatie. Er staat ook<br />
veel tijdsdruk op. We kunnen niet zeggen: ‘sorry, we lopen uit.’<br />
Andere partijen rekenen op de komst van het netwerk: ze bouwen<br />
fabrieken om of ze investeren in waterstofproductieprojecten. De<br />
komende jaren zijn dus spannend. Gelukkig ervaar ik geen stress.<br />
Ik vind het fantastisch om leiding te geven aan het team. Samen<br />
bouwen we aan de Gasunie van de toekomst.”<br />
WERKWIJZE<br />
“Neem een boer”, zegt Hooghiem. “Voordat we op zijn land<br />
aan de slag gaan, moeten we een zakelijke overeenkomst<br />
tekenen. We sturen dan liever geen jurist, maar een ervaren<br />
omgevingsmanager grondzaken. Veel van die collega’s komen<br />
zelf van een boerderij en weten wat een boer doormaakt. We<br />
starten bijvoorbeeld nooit zomaar met graven. We schrapen
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 49<br />
WEBNIEUWS<br />
Bron van dit nieuws is de website Europoortkringen.nl. Hierop staat<br />
een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Rotterdamse.<br />
DELTALINQS BENADERT<br />
INFORMATEURS<br />
In een brief aan de informateurs pleit<br />
Deltalinqs-voorzitter Victor van der<br />
Chijs opnieuw voor een transitiewet.<br />
Ook vraagt hij om het stimuleren van<br />
technisch beroepsonderwijs.<br />
SHELL OPENT<br />
BIOBRANDSTOFFENLAB<br />
Shell heeft bij de raffinaderij in<br />
Pernis een deel van het bestaande<br />
laboratorium omgebouwd tot een<br />
biobrandstoffenlab. Er worden<br />
grondstoffen getest voor de nieuwe<br />
biobrandstoffenfabriek.<br />
Het gaat om een apart gedeelte in<br />
het bestaande laboratorium van<br />
het Shell Energy and Chemicals<br />
Park Rotterdam, dat is omgebouwd<br />
tot een biobrandstoffenlab. Er<br />
kunnen monsters van biologische<br />
afvalresten worden getest voor de<br />
biobrandstoffenfabriek. Hoewel<br />
deze nog niet is opgeleverd, zijn<br />
medewerkers al begonnen met het<br />
uitvoeren van testen. Voordat zij<br />
met de nieuwe apparatuur aan de<br />
slag gingen, hebben zij een training<br />
ondergaan. In het najaar van 2021<br />
startten de bouwwerkzaamheden<br />
voor de biobrandstoffenfabriek, die<br />
op het terrein van Shell Pernis wordt<br />
gebouwd en de naam ‘HEFA’ heeft<br />
gekregen.<br />
Meer lezen?<br />
Scan de QR-code!<br />
Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol<br />
zijn deze week aangesteld als de<br />
nieuwe informateurs. In een brief aan<br />
beiden vraagt Van der Chijs aandacht<br />
voor een aantal, voor de Rotterdamse<br />
haven belangrijke, punten. Zo stipt<br />
de voorzitter van Deltalinqs de krapte<br />
op de arbeidsmarkt aan. “Op dit<br />
moment is er in onze regio een zeer<br />
groot tekort aan werknemers. De<br />
arbeidskrapte vraagt om een gerichte<br />
strategie om gekwalificeerd personeel<br />
op te leiden en om te scholen. Het<br />
krachtig stimuleren van met name<br />
technisch beroepsonderwijs zou<br />
daar onderdeel van moeten zijn.”<br />
Daarnaast wijst Van der Chijs op de<br />
verduurzamingsplannen die bedrijven<br />
in de Rotterdamse haven hebben.<br />
Meer lezen?<br />
Scan de QR-code!<br />
STUDIE NAAR VEILIGHEID<br />
AMMONIAKPIJPLEIDINGEN<br />
Er gaat een internationale studie<br />
van start naar de veiligheid van<br />
ammoniakpijpleidingen. Ook wordt<br />
gekeken naar de risico-impact.<br />
De studie is een initiatief van het<br />
Clean Ammonia Platform, een<br />
samenwerkingsverband dat eerder<br />
tot een roadmap kwam. De volgende<br />
partijen werken hierin samen: Port<br />
of Rotterdam, Shell, E.ON, Koole<br />
Terminals, Duiker Combustion<br />
Engineers, Zeta Energy Systems,<br />
Ammonia Energy Association,<br />
Horisont Energi, Deltalinqs, RVO,<br />
HyCC and OCI. De verwachting is<br />
dat de komende jaren grote volumes<br />
aan groene ammoniak zullen worden<br />
geïmporteerd. Dit is een alternatief<br />
voor fossiele brandstoffen waarmee<br />
de industrie kan decarboniseren.<br />
Waarschijnlijk zal de ammoniak door<br />
middel van pijpleidingen naar het<br />
achterland worden getransporteerd.<br />
Traditionele vervoersmethoden, zoals<br />
binnenvaarttankers of tankwagens,<br />
zullen in mindere mate worden<br />
gebruikt, is de verwachting.<br />
Meer lezen?<br />
Scan de QR-code!
50<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
Endress+Hauser<br />
‘MET ONS SYSTEEM VERLOOPT<br />
BUNKEREN EFFICIËNTER EN<br />
NAUWKEURIGER’<br />
Als eerste havens in de Europese Unie stellen de havenbedrijven van Rotterdam en<br />
Antwerpen-Brugge het gebruik van een gecertificeerd bunkermeetsysteem op basis van<br />
de Coriolis-massaflowmeettechnologie verplicht voor het meten van de juiste hoeveelheid<br />
gebunkerde brandstof. Endress+Hauser is een van de twee leveranciers van dergelijke<br />
systemen.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 51<br />
Op zich niets bijzonders zou je denken, maar niets minder<br />
is waar, legt Arjan van Ginkel, industry manager voor<br />
chemie en energie bij Endress+Hauser uit. “In een<br />
normaal bunkerproces krijg je door het strippen van tanks en<br />
het rondpompen van de brandstof meer lucht in de vloeistof dan<br />
binnen de wetgeving is toegestaan. Om te voorkomen dat het<br />
bunkerproces aangepast moet worden, kan je ook de meetwijze<br />
en dus het meetsysteem aanpassen. Dat dit geen eenvoudige<br />
opgave is, bewijst het feit dat er maar twee leveranciers zijn<br />
die dit ook echt kunnen. Het bewijs daarvoor is een speciale<br />
toelating van de autoriteiten voor het bunkeren of bevoorraden<br />
van schepen met brandstof voor eigen motor of aandrijving.” Dit<br />
speciale certificaat bewijst dat de flowmeter en het meetsysteem<br />
de lucht kan detecteren en ervoor kan corrigeren, zodat de<br />
maximaal toegestane fout binnen een half procent blijft. “Dit<br />
komt neer op een meting met een betrouwbaarheid van 99,5<br />
procent en dat met lucht.”<br />
Is dat, wat het cappuccino-effect wordt genoemd?<br />
“Het cappuccino-effect ontstaat doordat er lucht meekomt in de<br />
bunkerbrandstof en schuim op de brandstoflaag vormt. Als je dan<br />
met een meetlint gaat meten, kan de werkelijke vloeistofhoogte<br />
niet altijd nauwkeurig worden vastgesteld. Ons systeem meet in<br />
gewicht, met compensatie voor lucht, en daardoor is de meting<br />
nauwkeuriger en betrouwbaarder.”<br />
“DE CORIOLIS-FLOWMETER<br />
MEET DE MASSA EN<br />
DE DICHTHEID DIRECT”<br />
En levert dit naast de meetnauwkeurigheid nog meer<br />
voordelen op?<br />
“Jazeker, doordat alles automatisch gaat, is er minder handmatig<br />
werk nodig. De havenautoriteiten schrijven inspecteurs voor<br />
om de verzegelingen van het systeem te controleren, zodat er<br />
niet een bevolkingsgroep zonder werk komt te zitten. Het werk<br />
zal voor hen echter niet meer het meten van de inhoud van<br />
een tank zijn. Mochten schepen in de toekomst op methanol<br />
of ammoniak gaan varen, dan is de handmatig arbeid gezien<br />
de gezondheidsrisico’s geheel uit den boze. Met een Coriolisflowmeter<br />
is sprake van een gesloten verladingssysteem waarbij<br />
dus geen gassen vrij kunnen komen die mens en natuur kunnen<br />
schaden.”<br />
Bij dat alles spelen ook temperatuur en druk een rol.<br />
“Uiteraard. Druk en temperatuur kunnen de samenstelling en<br />
de hoeveelheid beïnvloeden. De massa echter niet. De Coriolisflowmeter<br />
meet de massa en de dichtheid direct. Het volume<br />
is dan eenvoudig te berekenen. Met de temperatuur kan een<br />
volume bij een standaardtemperatuur afgegeven worden. Bij<br />
tankmetingen verloopt dit proces via diverse metingen en<br />
berekeningen wat een fout kan toevoegen in de uitkomst.”<br />
Arjan van Ginkel<br />
Wie de oplossing van jullie niet gebruikt, is veroordeeld<br />
tot veel handwerk.<br />
“In ieder geval tot ander werk. De havenbedrijven stellen de<br />
toepassing van een dergelijk bunkermeetsysteem verplicht in de<br />
licentieverlening. Voldoe je als eigenaar van de bunkerbarge niet<br />
aan deze voorwaarden, dan krijg je geen bunkerlicentie vanaf<br />
januari 2026. Niet voldoen is dus geen optie.”<br />
Is het systeem retrofit in te bouwen?<br />
“Beslist. Om te voldoen aan de wetgeving, is het van belang eerst<br />
aan boord van het schip de werkelijke situatie in kaart te brengen<br />
en dan met een inbouw en eventueel een aanpassingsplan<br />
te komen. De werf maakt de benodigde aanpassingen, levert<br />
de kleppen en bouwt het geheel in. Wij hebben drie door de<br />
overheid gecertificeerde keurders die na de inbouw het systeem<br />
komen controleren, testen en verzegelen. Daarna zorgen wij<br />
voor de juiste papieren. Zo voldoet het systeem aan de eisen<br />
van de wet en kan de licentie verkregen worden. Ieder jaar is er<br />
een verificatie nodig om zeker te stellen dat het systeem nog zo<br />
nauwkeurig meet als de wet verplicht stelt.”<br />
Zo moet de barge-eigenaar dus ook specialist worden<br />
voor het inbouwen van bunkermeetsystemen?<br />
“Nee, dat is niet nodig. Wij kunnen als leverancier de eigenaar<br />
geheel ontlasten. Wij verzorgen dan de site survey, planning met<br />
de werften, de inbouw, verzegeling en de documenten. Zo kan de<br />
barge-eigenaar zich richten op de zaken waar hij specialist in is<br />
en wij ons op datgene wat wij het beste doen, namelijk de klant<br />
ontlasten.”
Industriële veiligheid<br />
begint met kennis<br />
Onze specialisten maken tijd<br />
voor jouw procesveiligheid!<br />
Gasdetectie<br />
Vlamdetectie<br />
Drukbeveiliging<br />
Peter Adema Rob Hoogvorst Dick Verhoef<br />
tijd voor veiligheid<br />
www.hitma.nl/tijdvoorveiligheid
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 53<br />
Multipomp<br />
HART VOOR<br />
DE INDUSTRIËLE<br />
TRANSITIE<br />
WATERSTOF<br />
“Laten we voorkomen dat chemische en petrochemische bedrijven Nederland verlaten en<br />
elders CO2 uitstoten”, vindt Arjan van der Glas van Multipomp. De energietransitie biedt<br />
grote kansen, is zijn overtuiging, die erom vragen te worden benut. “Juist in de bestaande<br />
industrie.”
54<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
“De Nederlandse chemische en petrochemische<br />
industrie wordt nog weleens als vervuilend weggezet”,<br />
zegt Arjan van der Glas van Multipomp. Tot vorig jaar<br />
was hij sales engineer bij dit mede door zijn vader opgerichte<br />
bedrijf [zie het kader voor meer informatie over Multipomp,<br />
red.]. Na een bedrijfsovername vorig jaar is hij directeur/<br />
eigenaar van Multipomp, wat hij als een belangrijke stap voor de<br />
bedrijfscontinuïteit ziet. Hij vervolgt: “We zouden de industrie<br />
“VOOR ONS IS GEEN KLANT TE KLEIN”<br />
juist in de armen moeten sluiten om samen de energietransitie in<br />
te gaan. Wij staan niet alleen voor uitdagingen, maar er zijn ook<br />
kansen die we op een verantwoorde manier kunnen benutten.<br />
Neem bedrijven als Shell, Yara of Tata Steel: die bieden zóveel<br />
werkgelegenheid en zorgen voor zóveel welvaart. Laten we ze<br />
omarmen en ze niet als vervuiler zien.” Daarbij komt, vindt hij,<br />
dat de jeugd duidelijk moet worden gemaakt dat de industrie niet<br />
alleen vieze rookpluimen uitstoot. “Er is een schreeuwend tekort<br />
aan technisch personeel. Wij kunnen als samenleving gewoonweg<br />
niet zonder techneuten. Daarom moeten we jongeren laten zien<br />
hoe leuk, uitdagend, interessant en belangrijk deze wereld is.”<br />
GROENE WATERSTOF<br />
Multipomp, exclusief vertegenwoordiger in Nederland van<br />
drie pompenmerken, geeft zelf het goede voorbeeld. Het<br />
heeft een opdracht lopen voor de levering van pompen voor<br />
de groenewaterstoffabriek Holland Hydrogen I van Shell op<br />
de Maasvlakte en heeft een dertigtal pompen geleverd aan<br />
een andere klant, voor groenewaterstofproductie met kleinere<br />
systemen voor meer lokale toepassingen. “In de chemische<br />
industrie hebben onze magneetgekoppelde pompen hun<br />
waarde al bewezen, door te voorkomen dat product lekt en er<br />
milieuschade ontstaat. Naar de toekomst toe richten wij ons<br />
nadrukkelijk op duurzame concepten. Niet alleen uit oogpunt<br />
van de bedrijfscontinuïteit, maar ook omdat ik de wereld goed<br />
wil achterlaten voor de generaties na ons. Ik vind dat kleine<br />
en grote bedrijven moeten samenwerken om ons land<br />
toekomst te geven. Dat is beter dan de industrie<br />
weg te jagen naar andere landen waar de<br />
wereld niet beter van wordt.”<br />
“HET BELANGRIJK OM TE BEPALEN<br />
WELKE RICHTING WE OP GAAN EN<br />
WAT BESTENDIGE MARKTEN ZIJN”<br />
KEUZE VOOR KUNSTSTOF<br />
De pompen die Multipomp<br />
voor waterstoftoepassingen<br />
levert, zijn niet per se anders<br />
dan de modellen die al<br />
langere tijd in de chemische<br />
industrie staan te draaien.<br />
Het gaat om kunststofbeklede<br />
magneetgekoppelde pompen, die<br />
vanwege hun resistentie veelvuldig in<br />
de chemie worden gebruikt. “Als je met<br />
logen of zuren werkt, heb je hoge legeringen<br />
voor metalen pompen nodig. Kunststof is dan een<br />
economisch voordelig alternatief. Om materiaal resistent
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 55<br />
MULTIPOMP<br />
Het in 2001 opgerichte Multipomp is in<br />
Nederland exclusief vertegenwoordiger van<br />
de Duitse pompenmerken Munsch en Dickow<br />
en de tandradpompen van het Amerikaanse<br />
Ingersoll Rand. Het bedrijf bedient vanuit<br />
Halsteren klanten in de chemie en petrochemie<br />
in de regio Rotterdam-Antwerpen-Zeeland, en<br />
heeft ook afnemers van Den Helder tot Delfzijl<br />
en Geleen.<br />
“Wij leveren nieuwe pompen, hebben een eigen<br />
werkplaats waar wij reparaties uitvoeren en<br />
leveren onderdelen vanuit ons magazijn”, zegt<br />
Arjan van der Glas. Multipomp is begonnen<br />
als distributeur van Dickow, dat bekendstaat<br />
om zijn magneetgekoppelde pompen. Omdat<br />
deze pompen hermetisch gesloten zijn,<br />
worden ze veelvuldig in de chemie gebruikt.<br />
“Daarnaast hebben wij kwalitatief hoogstaande<br />
pompen van Munsch en Ingersoll Rand, die<br />
zich in de industrie hebben bewezen, aan<br />
ons portfolio toegevoegd. Alles hangt af van<br />
betrouwbaarheid; de productie moet immers<br />
24/7 kunnen doordraaien.” Iets waarmee<br />
Multipomp zich in de markt onderscheidt, is zijn<br />
reactiesnelheid. Hij verklaart: “Klanten krijgen<br />
bij ons direct de juiste persoon aan de lijn, die<br />
direct weet waar het om gaat. Als een klant mij<br />
bijvoorbeeld belt over pomp P130, dat begrijp<br />
ik meteen waar hij het over heeft. Als het moet<br />
springen we in de auto en rijden wij ernaartoe.<br />
Dat één-op-één-contact zie je tussen grote<br />
bedrijven vaak verwateren. Klanten worden er<br />
een nummer. Voor ons is geen klant te klein.”<br />
te maken tegen abrasieve vloeistoffen, met veel schurende<br />
deeltjes erin, kun je ervoor kiezen het materiaal zo hard mogelijk<br />
te maken. Een andere mogelijkheid is juist zachte materialen te<br />
gebruiken - zoals kunststof - die de abrasieve impact absorberen.<br />
Daarbij komt dat vanuit metaal vrije ionen komen, die het<br />
ultrapure water vervuilen en er dan moeten worden uitgefilterd.<br />
Met een kunststof pomp heb je dat probleem niet. Die laat de<br />
kwaliteit van het ultrapure water onaangetast. Dit is een relatief<br />
eenvoudige pomp, economisch voordelig en uitstekend geschikt<br />
voor toepassingen in de waterstofsector.” ThyssenKrupp,<br />
producent van electrolysers, heeft dergelijke kunststofbeklede,<br />
magneetgekoppelde pompen al op verschillende plaatsen<br />
wereldwijd geleverd, vertelt hij.<br />
RICHTING BEPALEN<br />
Van der Glas zegt de opdracht voor Holland Hydrogen I als mooi<br />
te beschouwen. “Als verkoper wil je successen vieren. Elke<br />
opdracht is leuk, maar voor een ondernemer zijn dit de krenten<br />
in de pap. Wij staan nu [dit interview vindt in maart plaats, red.]<br />
op het punt om de pompen aan Shell te leveren. De pompen zijn<br />
in de fabriek geïnspecteerd en akkoord bevonden. Mocht Shell<br />
ervoor kiezen meer groenewaterstoffabrieken te bouwen, dan<br />
zitten we dicht op het vuur”, aldus de directeur/eigenaar. Behalve<br />
op waterstof richt Multipomp zich op meer nieuwe, duurzame<br />
ontwikkelingen. Zo heeft het bijvoorbeeld een klant die plastic<br />
recyclet door dit te laten smelten, zodat dit voor de productie<br />
van nieuw plastic kan worden gebruikt of voor het maken van<br />
pyrolyse-olie. Ook hierbij spelen pompen een belangrijke rol,<br />
net als bij een project waarbij zonlicht met behulp van spiegels<br />
wordt geconcentreerd voor warmteopwekking, ter vervanging<br />
van thermale industriële verwarmingssystemen. “Ook leveren wij<br />
aan een bedrijf dat CO2 uit zeewater haalt. Er zijn volop bedrijven<br />
met interessante ideeën. Voor ons is het belangrijk om te bepalen<br />
welke richting we op gaan en wat bestendige markten zijn. Dat<br />
die zich zullen ontwikkelen, is een ding wat zeker is. Het is aan<br />
ons om die kansen te benutten.”
56<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
NAUWKEURIG<br />
WATERSTOF METEN<br />
Waterstof gaat een belangrijke rol spelen in de energietransitie, maar wordt niet<br />
allesbepalend, zegt Hilko den Hollander van KROHNE. Het bedrijf ontwikkelt zeer<br />
nauwkeurige flowmeters voor waterstoftoepassingen.<br />
Hilko den Hollander
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 57<br />
aantal jaar geleden werd waterstof gezien als dé<br />
oplossing voor het klimaatvraagstuk. Inmiddels is duidelijk<br />
“Een<br />
dat er ook andere oplossingen voor nodig zullen zijn. Er is<br />
niet één silver bullet die de doorslag gaat geven in de energietransitie.<br />
Waterstof is zeker belangrijk, maar slechts een stukje van de<br />
puzzel. We zullen bijvoorbeeld ook CO 2 -opslag, elektrificatie en<br />
energiebesparingen nodig hebben. We moeten ons wel realiseren,<br />
hoeveel energie we hier verbruiken. Ook als het om een stukje van<br />
de puzzel gaat, heb je het nog over enorme hoeveelheden. Waterstof<br />
gaat dus belangrijk zijn.”<br />
KRACHT<br />
Aan het woord is Hilko den Hollander, manager global<br />
energy divisions bij procesinstrumentatiespecialist KROHNE<br />
[zie ook kader, red.]. Hij is bij het bedrijf verantwoordelijk<br />
voor drie energiedivisies die zich richten op olie en gas,<br />
energieproductie en hernieuwbare energie. “Centraal staat<br />
voor ons de vraag hoe wij de markt gaan bedienen. Dat kan met<br />
een mix uit het bestaande portfolio en door het ontwikkelen<br />
van nieuwe producten. Wij zijn sterk in zowel het maken van<br />
standaardproducten als klantspecifieke instrumentatie.”<br />
NIET EENVOUDIG<br />
KROHNE heeft al vele decennia ervaring in het meten van<br />
waterstof. “Daarbij gaat het vooral om procesmetingen,<br />
waar hoge nauwkeurigheid minder belangrijk is. Een<br />
meetnauwkeurigheid van 0,5 tot 1 procent volstaat voor het<br />
beheersen van de meeste productieprocessen”, zegt Den<br />
Hollander. De komende jaren zal er steeds meer handel in<br />
waterstof ontstaan, die van de ene aan de andere partij wordt<br />
geleverd. “Dan moet je heel nauwkeurig kunnen bepalen om<br />
STERK IN FLOWMETERS<br />
KROHNE is een ruim honderd jaar oud, van<br />
oorsprong Duits bedrijf. Het begon destijds met<br />
de productie van kleine flowmeters voor klanten<br />
in het Ruhrgebied. Inmiddels heeft het zich<br />
ontwikkeld tot een mondiale speler op het gebied<br />
van procesinstrumentatie. KROHNE heeft in totaal<br />
ongeveer vierduizend mensen in dienst, is actief<br />
in honderd landen en realiseert een jaaromzet van<br />
circa 750 miljoen euro. De Nederlandse verkoop-<br />
en serviceorganisatie is gevestigd in Dordrecht,<br />
op dezelfde locatie als ’s werelds grootste fabriek<br />
voor elektromagnetische en ultrasone flowmeters.<br />
“Vroeger leverden wij de meters, installeerden ze<br />
en als er een betrouwbaar meetsignaal uitkwam,<br />
was het klaar. Nu hebben onze klanten steeds<br />
meer behoefte aan diagnostiek. Ze willen weten<br />
of de gemeten waardes kloppen. Met behulp van<br />
diagnostiek en communicatieprotocollen lezen wij<br />
deze uit. Zo zijn wij onze klanten van dienst”, zegt<br />
Hilko den Hollander van KROHNE.<br />
welke hoeveelheden het gaat. Eenvoudig is dat niet, want<br />
waterstof is een lastig goedje.”<br />
HOGE DRUK<br />
Den Hollander vervolgt: “Waterstof heeft namelijk een lage<br />
dichtheid. Bij ultrasone meetprincipes stuur je er een geluidsgolf<br />
doorheen dat aan de andere kant weer wordt opgevangen. Dit<br />
geluid verplaatst zich door trilling van moleculen. Waterstof heeft<br />
echter zeer lichte moleculen, wat een uitdaging vormt. Daarbij<br />
komt dat de geluidssnelheid van waterstof hoog is, waardoor<br />
de ultrasone geluidsgolf zich snel verplaatst. Verder zijn voor<br />
waterstof vanwege de lage dichtheid hogere drukken nodig<br />
om het op te slaan en te vervoeren. Een waterstofauto heeft<br />
bijvoorbeeld tanks met een druk van 700 bar. Dat is gigantisch<br />
hoog!” KROHNE is bezig met een innovatietraject om specifieke<br />
waterstofflowmeters op de markt te brengen. Dat gaat beslist<br />
lukken, verzekert Den Hollander, maar het vergt tijd. “Hiervoor
How customised and reliable<br />
is your process gas solution?<br />
Customised process gas, compressors and blowers<br />
Technological experience for more than 150 years<br />
Customised engineering and tailored compressor and blower solutions<br />
Efficient and reliable process solutions for critical process<br />
and challenging applications<br />
Innovative solutions for process gas, LNG and hydrogen compression<br />
Michiel Bakker, Sales Engineer<br />
www.aerzen.com
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 59<br />
AMMONIAK EN METHANOL<br />
Waterstof is niet de enige stof die een hoofdrol<br />
speelt in de energietransitie. De verwachting<br />
is dat ook ammoniak en methanol belangrijk<br />
gaan worden. “Die stoffen meten wij nu al.<br />
Meettechnisch is dat minder uitdagend.<br />
We kijken er naar uit om onze klanten bij de<br />
energietransitie te ondersteunen”, verklaart<br />
Hilko den Hollander (KROHNE).<br />
PORTFOLIO AANPASSEN<br />
KROHNE heeft inmiddels de eerste nieuwe ultrasone meters<br />
voor waterstof op de markt gebracht. Deze borduren volgens<br />
Den Hollander voort op meetprincipes uit de olie- en gassector.<br />
“Door een aantal aanpassingen door te voeren hebben wij deze<br />
ook voor waterstof geoptimaliseerd. Op termijn zullen wij ons<br />
hele portfolio voor waterstof geschikt maken.” Hij verwacht dat<br />
eerst de bestaande industrie zal vergroenen door grijze waterstof<br />
voor groene waterstof te vervangen. “Kijk bijvoorbeeld naar Shell<br />
dat op de Maasvlakte groene waterstof gaat produceren voor de<br />
raffinaderij in Pernis. Op de lange termijn zal waterstof ook als<br />
energiedrager worden ingezet.”<br />
was er tot nu toe nog geen vraag naar, nu is de vraag er wel en<br />
komen deze ontwikkelingen op gang.”<br />
TOEKOMST<br />
Een kenmerk van de energietransitie is dat het nog niet zeker is<br />
hoe die zal verlopen. “Er zijn veel plannen en ideeën, maar nog<br />
maar een enkel project is op grotere schaal met de uitvoering<br />
gestart. Andere projecten blijken financieel lastig rond te krijgen.<br />
Dit maakt het voor ons lastig om de toekomstige ontwikkelingen<br />
in te schatten”, aldus Den Hollander. Het komt er volgens hem<br />
op aan veelvuldig contact te houden met klanten, de laatste<br />
ontwikkelingen te blijven volgen en vooral ook het gezond<br />
verstand te blijven gebruiken. “Je moet dingen in perspectief<br />
blijven plaatsen.”<br />
ROTTERDAM<br />
In Duitsland en Frankrijk werkt KROHNE mee aan verschillende<br />
testopstellingen voor het meten van waterstof. Ook Rotterdam<br />
heeft een goede uitgangspositie, denkt Den Hollander, om zich<br />
op termijn tot waterstofhub te ontwikkelen. “Er gebeurt veel<br />
en er zijn volop plannen. Shell is een belangrijke driver en ook<br />
Gasunie is een inventieve partij die over veel kennis beschikt.<br />
De haven van Rotterdam is dus uitstekend voor de toekomst<br />
gepositioneerd. Ik vind het leuk deze transitie te mogen<br />
begeleiden. Toen ik vijftien jaar geleden bij KROHNE begon, was<br />
er nog geen sprake van een energietransitie. Het is mooi dat ik<br />
daar nu mijn steentje aan kan bijdragen.”<br />
“WATERSTOF HEEFT<br />
ZEER LICHTE MOLECULEN,<br />
WAT EEN UITDAGING VORMT”
27 mei 2024<br />
Rotterdam<br />
Inspiratiedag innovatie<br />
op de energiemarkt<br />
VOL = VOL
62<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
SwitcH2 zet in op ‘groene’ FPSO<br />
DRIJVENDE<br />
ELECTROLYSE<br />
OP VOLLE ZEE<br />
Het duurt niet lang meer voordat SwitcH2 begint met de eerste productie, opslag en<br />
het transport van groene waterstof en groene ammoniak op zee. Het wil hiervoor een<br />
drijvende unit gebruiken, die volgens Saskia Kunst van het bedrijf kan concurreren met<br />
electrolysers op land.<br />
Saskia Kunst
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 63
uw specialist op het gebied<br />
van industriële slangen<br />
Wist u dat….<br />
…wij naast het verhuren van<br />
equipment voor uw standaard<br />
projectwerkzaamheden,<br />
ook uw specialist zijn bij het<br />
efficiënt realiseren van uw<br />
turnaround projecten.<br />
…wij een grote verhuurvloot<br />
hebben en u van a tot z kunnen<br />
voorzien t.b.v. equipment, (de‐)<br />
montage en advies. Dit alles<br />
tegen zeer gunstige tarieven.<br />
…service bij ons hoog in<br />
het vaandel staat. Wij staan<br />
graag voor u klaar! Mogen we<br />
ook U binnenkort van onze<br />
service laten profiteren? We<br />
verwelkomen u graag!<br />
Kijk ook eens op onze website:<br />
www.vosinduservice.nl
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 65<br />
Saskia Kunst, directeur en medeoprichter van SwitcH2, is<br />
als dochter van een Rotterdamse havenondernemer niet<br />
onbekend met het ondernemerschap. “Mijn vader had een<br />
internationaal expeditiebedrijf in de Waalhaven. Daardoor ben<br />
ik opgegroeid met de internationale handel en het transport.<br />
Als kind ging ik al mee naar kantoor. Zo kon ik de sfeer van het<br />
ondernemen proeven.” Ze werkte in de containeroverslag voor<br />
bedrijven als Hutchison Port Holdings en PSA International<br />
en ook leidde ze de grootste containerhaven in Genua. Bij<br />
SBM Offshore maakte ze voor het eerst kennis met de olie- en<br />
gassector en hernieuwbare energie. “Met de oprichting van<br />
SeaWater into Clean Hydrogen (SwitcH2) in 2021 kwamen deze<br />
twee werelden samen”, aldus Kunst. “Ik heb in het verleden<br />
eigen ondernemingen gehad. Op basis van de geleerde lessen<br />
uit de olie-en gaswereld stond ik ervoor open iets te starten<br />
dat zowel innovatief is als waarbij bewezen technieken worden<br />
gebruikt.”<br />
SYSTEEMINTEGRATIE<br />
De samenwerking met haar compagnon Bob Rietveldt<br />
omschrijft Kunst als volgt: “Wij zijn samen aan deze ontwikkeling<br />
begonnen. Ik zeg altijd: Bob tekent en ik reken. Ik neem de<br />
commerciële en financiële kant van de onderneming op mij. Bob<br />
is verantwoordelijk voor alle technische zaken.” Samen kwamen<br />
zij op het idee van een ‘groene’ FPSO (floating production storage<br />
& offloading unit). Kunst: “De FPSO geldt al drie decennia als<br />
gouden standaard voor het ontwikkelen van olie- en gasvelden.<br />
Dit zijn schepen die gewonnen ruwe olie en gas in het ruim tot<br />
halfproducten verwerken. Van daar wordt het naar raffinaderijen<br />
getransporteerd. Wij willen eenzelfde soort schip, dat eveneens<br />
aan de zeebodem is verankerd, voeden met groene stroom die<br />
is gewonnen uit wind-, zonne- en golfenergie. Aan boord bevindt<br />
zich een electrolyser met een capaciteit van 300 megawatt,<br />
die groene waterstof of groene ammoniak produceert. De<br />
groene waterstof kan via bestaande gaspijpleidingen naar de<br />
kust worden getransporteerd. Als die infrastructuur er niet is,<br />
“EEN GROTERE CAPACITEIT HEEFT<br />
EEN GUNSTIGE UITWERKING OP DE<br />
KOSTPRIJS VAN GROENE WATERSTOF<br />
EN GROENE AMMONIAK”<br />
maken wij er ammoniak van, die via een drijvende slang wordt<br />
overgepompt naar de shuttle carrier voor het vervoer naar<br />
een terminal, wat al vele jaren wordt gedaan. De Nederlandse<br />
overheid wil op zee twee windparken realiseren die los van het<br />
elektriciteitsnet opereren. Eén ervan komt ten noorden van<br />
de Waddeneilanden. Dat is koren op onze molen. Door ons<br />
op zee geproduceerde waterstofmoleculen kunnen via een<br />
gaspijpleiding naar land worden getransporteerd of als ammoniak<br />
per schip worden geöffload. Het is mooi om te zien hoe de<br />
overheid hiermee voorsorteert op een systeemintegratie.”<br />
Kunst (midden op de foto) samen met andere werkgroepleden bij leidingenproducent Strohm.
Hergebruik met<br />
een spetterende<br />
indruk<br />
Verminder uw water-footprint en hergebruik uw (afval)water efficiënter! Logisticon helpt<br />
u zoeken naar alternatieve waterbronnen en behandelt deze met slimme innovatieve<br />
technieken om het gebruik van (drink)water te verminderen en zo tot duurzame<br />
oplossingen te komen voor uw productieproces.<br />
Kies uit permanente, mobiele of pilot-oplossingen - koop, lease, huur of volledige outsourcing.<br />
Al 35 jaar is Logisticon Water Treatment uw bewezen partner voor heldere oplossingen.<br />
Logisticon Water Treatment B.V.<br />
Logisticon Verhuur B.V.<br />
Energieweg 2<br />
2964 LE Groot-Ammers, Nederland<br />
T +31 (0)184 60 82 60<br />
E water@logisticon.com<br />
W www.logisticon.com<br />
MAKING WATER WORK<br />
Sales. Rental. Service.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 67<br />
VERGEZICHT<br />
Het idee dat op ammoniak varende schepen<br />
deze groene brandstof op zee zouden kunnen<br />
tanken of bunkeren bij een FPSO van SwitcH2,<br />
is interessant, maar een vergezicht, vindt Saskia<br />
Kunst. “Op de middellange termijn zie ik dit<br />
niet gebeuren. Die twee bewegende units naast<br />
elkaar vormen een grote uitdaging. Het is beter<br />
om de waterstof en ammoniak naar een terminal<br />
op land te transporteren.”<br />
Het is een interessant concept. Wie zijn jullie potentiële<br />
afnemers?<br />
“Die zijn in verschillende categorieën te verdelen. Ten eerste<br />
richten wij ons op de scheepvaart. Er zijn verschillende<br />
rederijen die schepen in bestelling hebben waarvan de<br />
motoren op ammoniak kunnen draaien. Daarnaast kijken wij<br />
naar bunkerbedrijven. Wij voorzien dat die ammoniak in hun<br />
assortiment willen opnemen. Ten derde is de zware industrie een<br />
mogelijke afnemer van groene waterstof. Denk aan bedrijven in<br />
de petrochemie, raffinage-, chemie- en staalsector.”<br />
Hoe ver zijn jullie hiermee?<br />
“Doordat wij van bewezen technieken gebruikmaken, zitten wij<br />
redelijk dicht tegen de marktintroductie aan. We hopen in de<br />
loop van volgend jaar ons eerste project te kunnen starten. Tot<br />
“IK HEB DIT SOORT PROJECTEN<br />
EERDER GEDAAN, MAAR NOG NIET<br />
IN DEZE ‘GROENE’ VORM”<br />
die tijd moeten wij nog een aantal aspecten uitwerken. Wij zijn<br />
nu bezig stappen te zetten in de basic engineering. Dat moet<br />
leiden tot een compleet technisch plaatje. We werken hard aan<br />
de commerciële contracten voor de inkoop van stroom en voor de<br />
off-take. We maken grote stappen voorwaarts.”<br />
Aan welke aspecten moeten jullie nog schaven?<br />
“Voornamelijk is er aan de vraagzijde nog werk te doen. De<br />
markt is wat afwachtend, wat onder meer valt te verklaren<br />
doordat Europese subsidieregelingen traag op gang komen. Net<br />
als offshore wind is dit een sector die een eerste impuls van de<br />
overheid nodig heeft om tot ontwikkeling te komen. Daarnaast<br />
is het kader aan wet- en regelgeving nog niet op orde voor de<br />
schaalgrootte waar wij ons op richten.”<br />
Over schaalgrootte gesproken: 300 megawatt is fors,<br />
meer bijvoorbeeld dan de electrolysers die in de haven<br />
van Rotterdam verrijzen.<br />
“Wij realiseren anderhalf keer zoveel capaciteit als bijvoorbeeld<br />
Shell, dat een groenewaterstoffabriek op de Maasvlakte bouwt.<br />
Dit valt te verklaren doordat wij ‘lessons learned’ uit de offshore<br />
wereld kunnen benutten. Op een schip zijn wij in staat om heel<br />
efficiënt te bouwen. Aanvankelijk gingen wij uit van een capaciteit<br />
van 200 megawatt, maar gaandeweg bleek dat wij dit kunnen<br />
uitbreiden naar een ontwerp van 300 megawatt. De afmeting van<br />
het schip is bepalend voor de capaciteit. Ook moet je rekening<br />
houden met het toekomstige onderhoud en hoe het efficiënt valt<br />
te opereren. Een grotere capaciteit heeft een gunstige uitwerking<br />
op de kostprijs van groene waterstof en groene ammoniak.<br />
Daarom is 300 megawatt interessant.”<br />
Is de kostprijs van geproduceerde groene waterstof op<br />
zee concurrerend met productie op land?<br />
“Jazeker. Vaak wordt gedacht dat productie op zee duurder is.<br />
Dat is echter niet het geval. Dat komt doordat je het schip kunt<br />
bouwen waar dat het goedkoopst is. Op land kun je dat niet doen.<br />
Daarnaast kunnen wij bij de bouw van de FPSO profiteren van de<br />
kennis die hiervoor in het verleden is opgedaan. Ook is een schip<br />
flexibel; het kan op termijn eventueel elders worden ingezet.<br />
Verder is snelheid een voordeel. Omdat wij maar een kleine<br />
impact op de zeebodem hebben - alleen met het afmeersysteem<br />
- zijn wij minder tijd kwijt aan het aanvragen en verkrijgen van<br />
milieuvergunningen.”<br />
Is dit ook waarom jij het concept kansrijk acht?<br />
“Inderdaad, en er is nog een bijkomend voordeel op het gebied<br />
van veiligheid. Zoals ik net vertelde, wordt ammoniak al jarenlang<br />
succesvol en veilig in shuttle carriers verscheept. Ik geloof dat<br />
je de ammoniakketen uit oogpunt van veiligheid beter op zee<br />
kunt realiseren dan in bebouwde gebieden en zelfs in industriële<br />
havens.”<br />
Wat is tot nu toe het lastigst gebleken?<br />
“Eigenlijk loopt het voorspoedig. Wij hebben succesvol de<br />
proof of concept afgerond, DNV heeft ons Approval in Principle<br />
verleend en ook verloopt de samenwerking uitstekend met de<br />
aandeelhouders BW Offshore en Dutch Oceans Capital. We<br />
hebben een mooie subsidie ontvangen van RVO en werken samen<br />
met partijen als TU Delft, Marin en Strohm.”<br />
Speelt Rotterdam een rol in jullie plannen?<br />
“Wij zijn onder de indruk van de visie en voortrekkersrol waarmee<br />
de Rotterdamse haven de energietransitie heeft ingezet. Wij<br />
werken er nauw mee samen, want ammoniak gaat in Rotterdam<br />
aanlanden, waar het zal worden opgeslagen. Dat het Havenbedrijf<br />
Rotterdam nu al incentives geeft aan schepen die op groene<br />
brandstoffen varen, is precies wat wij nodig hebben om ons<br />
concept te doen omarmen.”<br />
Je gebruikt jouw kennis, kunde en netwerk uit het<br />
verleden nu in SwitcH2. Wat heb je als directeur van<br />
SwitcH2 geleerd?<br />
“Wij doen dit voor eigen rekening en risico, iets wat ik ken en<br />
waarvoor ik niet wegloop. De schaal en het belang - de investering<br />
in de FPSO bedraagt meer dan 1 miljard euro - zijn echter nieuw.<br />
Ik heb dit soort projecten eerder gedaan, maar nog niet in deze<br />
‘groene’ vorm. Wij ontwikkelen niet alleen een nieuwe technologie,<br />
maar ook de markt zelf. Daarbij ben je afhankelijk van anderen. Die<br />
moet je zien te lezen en soms moet je het tempo accepteren.”<br />
Je bent tevreden?<br />
“Dit is fascinerend om te doen. Elke dag geeft weer opnieuw<br />
energie. We hebben allemaal aan olie en gas verdiend en hiermee<br />
kunnen wij weer wat terugdoen voor de maatschappij.”
68<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
BURCKHARDT COMPRESSION<br />
ANTICIPEERT OP<br />
TOEKOMSTIGE TRENDS<br />
Tekst: Albert Mensinga<br />
Aan het woord is Veronika Schelling, ‘hydrogen, mobility and energy leader’ bij het Zwitserse<br />
hoofdkantoor van de multinational Burckhardt Compression. Momenteel ligt haar focus op de<br />
strategie van waterstoftoepassingen en productontwikkeling voor verscheidene toepassingen<br />
in deze waardeketen. Met haar team zoekt zij uit wat de markt nodig heeft en wil, bijvoorbeeld<br />
voor de grillige energietransitie. Denk ook aan de mobiliteitsbranche, waar de trends zich snel<br />
opvolgen en elektriciteit als optie onder druk staat.<br />
Veronika Schelling
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 69<br />
Veronika Schelling: “Zoals de naam al aangeeft, zorgt<br />
Burckhardt Compression voor compressoren en allerhande<br />
randapparatuur die nodig zijn om gassen onder druk te<br />
transporteren, op te slaan en bijvoorbeeld toe te voegen aan<br />
andere stoffen voor verwerking. Kortom, Burckhardt is de<br />
wereldwijde partner voor hoogwaardige compressieoplossingen.<br />
Toepassingen zijn er voor gassen zoals zuurstof, ammoniak,<br />
waterstof en LNG en voor diverse markten. Waar gas is, is<br />
“BURCKHARDT LEVERT NIET ALLEEN<br />
EIGEN FABRICATEN, MAAR WE ZIJN<br />
OOK BEKEND MET DE COMPRESSOREN<br />
VAN ANDERE PRODUCENTEN”<br />
Burckhardt. Burckhardt biedt compressoroplossingen voor de<br />
volgende toepassingsgebieden: gastransport & -opslag, offshore<br />
en scheepvaart, petrochemische industrie, raffinaderijen,<br />
upstreamprocessen, waterstof voor mobiliteit & energie en<br />
industriële gasproductie. Het is ons doel is om tegen 2027<br />
minimaal 40 procent van al onze projecten in de energietransitie<br />
te realiseren.”<br />
SPECIALISTISCH WERK<br />
Werken met gassen luistert bijzonder nauw en Burckhardt weet<br />
al bijna twee eeuwen van de hoed en de rand. Er zijn slechts<br />
enkele spelers die kunnen putten uit zo’n uitgebreide ervaring.<br />
Naast ontwikkeling (R&D) en productie zorgt Burckhardt<br />
ook voor onderhoud aan haar en andermans compressoren,<br />
ongeacht producent. Deze serviceafdeling zorgt ervoor dat alle<br />
compressoren blijven draaien.<br />
Schelling: “Wereldwijd zijn er enkele kantoren en<br />
productielocaties gevestigd en wel veertig service centers waar<br />
vakmensen op klantlocaties onderhoud plegen, reparaties<br />
en aanpassingen uitvoeren en nieuwe machines installeren.<br />
Burckhardt levert dus niet alleen eigen fabricaten, maar we zijn<br />
ook bekend met de compressoren van andere producenten.<br />
HET IS ONS DOEL IS OM TEGEN 2027<br />
MINIMAAL 40 PROCENT VAN AL ONZE<br />
PROJECTEN IN DE ENERGIETRANSITIE<br />
TE REALISEREN”<br />
Ook kennen we de eisen die gesteld worden aan de voorwaarden<br />
om met alle typen gas om te gaan, zoals flow, druk en<br />
eigenschappen. Dit is belangrijk, want de specifieke doelen waar<br />
een gas voor bedoeld is, wisselen elkaar snel af. Voor toepassing<br />
in de mobiliteit gelden bijvoorbeeld andere eisen dan voor<br />
plasticfabrieken.<br />
Burckhardt Compression behoort tot een selecte groep van<br />
gespecialiseerde bedrijven. Veel vergelijkbare producenten en<br />
leveranciers bestaan niet meer of zijn opgegaan of gefuseerd<br />
met andere organisaties. Ze komen in de dagelijkse praktijk<br />
dus regelmatig apparatuur tegen waarvan de handleiding al<br />
decennialang niet meer bestaat en gegevens en kenmerken<br />
onbekend zijn.<br />
Wij herkennen situaties omdat we alles over gassen weten<br />
en zijn in staat om snel en accuraat oplossingen te bieden<br />
zodat de continuïteit weer gewaarborgd is. In de industriële<br />
productielocaties is het van cruciaal belang om stilstand tot een<br />
minimum te beperken.”<br />
WATERSTOF HEEFT DE TOEKOMST<br />
Het kleine team van Schelling bestaat uit vijf collega’s met<br />
een achtergrond als ingenieur: product managers, system<br />
requirement engineers en business developers. Met dit team<br />
zorgt Schelling ervoor dat Burckhardt gereed is voor alle<br />
toekomstige aanvragen op waterstofgebied.<br />
Schelling: “Een partnerschap met Burckhardt houdt in dat we<br />
samenwerken om het volledige systeem te verbeteren door<br />
processen te optimaliseren, te standaardiseren en uiteindelijk<br />
op te schalen. We benutten de economische voordelen van<br />
een herhaalbaar concept. Zodra er samen met onze partners<br />
een gestandaardiseerd concept operationeel is, kan deze<br />
gereproduceerd worden op verschillende locaties.<br />
Een van de vele uitdagingen waar onze klanten voor staan, is<br />
transport, opslag en verwerking van waterstof. Burckhardt is zeer<br />
wendbaar in het aanpassen op gewenste situaties, zoals grotere<br />
opslagtanks en compressoren die voldoen aan het type gas van<br />
“WE BENUTTEN DE ECONOMISCHE<br />
VOORDELEN VAN EEN HERHAALBAAR<br />
CONCEPT”<br />
keuze. De afgelopen jaren was LNG een beschikbare energiebron<br />
en steeds vaker komt nu waterstof in beeld. Wij zien hier ook de<br />
toekomst van transport en opslag van waterstof ten behoeve van<br />
de energietransitie.”<br />
LAATSTE TREND<br />
Een trend waar Schelling nog aandacht aan wil schenken,<br />
is de verandering van waterstof naar ammoniak voor het<br />
vergemakkelijken van het overzeese en mondiale transport.<br />
Hierin speelt Rotterdam een hoofdrol. Met de aanlevering verder<br />
Europa in, zal de havenstad met deze verandering mee moeten.<br />
Schelling: “Voor ons betekent dit een grote variëteit van grote<br />
naar kleinere en gespecialiseerde compressoren, zo leveren<br />
wij grote machines voor pijpleidinginjectie tot kleine machines<br />
bij de waterstoftankstations. We leveren een groot scala aan<br />
oplossingen (Full Solution), waarbij we zowel losse onderdelen als<br />
complete systemen aanbieden. We bieden naast de compressor<br />
een geïntegreerd assortiment aan apparatuur die nodig is voor<br />
het implementeren, onderhouden en proactief opsporen van<br />
eventuele defecten gedurende de operatie.”
72<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
World Hydrogen Summit & Exhibition 2024<br />
‘DE MEEST<br />
INVLOEDRIJKE EDITIE<br />
TOT NU TOE’<br />
Rotterdam Ahoy staat van 13 tot en met 15 mei in het teken van de World Hydrogen Summit<br />
& Exhibition. Volgens de organisatie belooft het de meest invloedrijke editie tot nu toe te<br />
worden.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 73<br />
Het is voor de derde jaar op rij dat de World Hydrogen<br />
Summit & Exhibition in Rotterdam Ahoy wordt gehouden.<br />
Het evenement bestaat, zoals de naam al aangeeft, uit<br />
een ‘summit’ en ‘exhibition’. Het congres - de summit dus - vindt<br />
plaats van 13 tot en met 15 mei, terwijl de beurs (exhibition)<br />
op 13 en 14 mei wordt gehouden. Hier tonen ongeveer 500<br />
exposanten hun diensten of producten. Bezoekers van het<br />
congres hebben ook toegang tot de beurs.<br />
MEDEWERKING TOEGEZEGD<br />
Organisator The Sustainable Energy Council (SEC) verwacht<br />
dat de komende editie de meest invloedrijke tot nu toe zal<br />
worden. Niet alleen werkt SAC voor dit evenement samen<br />
met de Nederlandse overheid, de provincie Zuid-Holland, het<br />
Havenbedrijf Rotterdam en de gemeente Rotterdam, ook is een<br />
groot aantal aansprekende sprekers aangetrokken. Zo heeft<br />
minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) zijn medewerking<br />
toegezegd, net als ceo Boudewijn Siemons van het Havenbedrijf<br />
Rotterdam, de Uruguayaanse minister van industrie, energie en<br />
mijnbouw Elisa Facio en Sang Hyup Kim, mede-voorzitter van de<br />
presidentiële Zuid-Koreaanse commissie voor koolstofneutraliteit<br />
en groene groei.<br />
van onze gewaardeerde evenementpartners en deelnemers<br />
zijn we ervan overtuigd dat World Hydrogen 2024 zal dienen<br />
als katalysator voor zinvolle samenwerking, het stimuleren<br />
van innovatie en het versnellen van de overgang naar een<br />
duurzame energietoekomst.” Volgens SEC kunnen bezoekers<br />
aan het evenement ‘ongeëvenaarde netwerkmogelijkheden<br />
en interessante discussies’ verwachten, naast natuurlijk de<br />
mogelijkheid zich te laten voorlichten over nieuwe stappen op het<br />
gebied van waterstoftechnologie.<br />
WORLD HYDROGEN SUMMIT &<br />
EXHIBITION 2024<br />
Openingstijden Summit<br />
Maandag 13 mei 9.00-17.45 u<br />
Dinsdag 14 mei<br />
9.00-17.30 u<br />
Woensdag 15 mei 9.00-17.30 u<br />
Openingstijden Exhibition<br />
13 en 14 mei 9.30-18.30 u<br />
‘BLIJVEN ONTWIKKELEN’<br />
“De ‘summit’ van dit jaar is klaar om onze meest invloedrijke tot<br />
nu toe te worden, aangezien waterstof zich blijft ontwikkelen als<br />
een centraal onderdeel van wereldwijde energiestrategieën”,<br />
verklaart Chris Hugall, managing director van SEC. “Met de steun<br />
Scan de QR-code<br />
voor meer informatie<br />
of ga naar:<br />
World-hydrogen-summit.com.
74<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Deelnemers World Hydrogen Summit & Exhibition 2024<br />
001<br />
002<br />
003<br />
0<strong>04</strong><br />
005<br />
006<br />
007<br />
008<br />
009<br />
010<br />
011<br />
012<br />
013<br />
014<br />
015<br />
016<br />
017<br />
018<br />
019<br />
020<br />
021<br />
022<br />
023<br />
024<br />
025<br />
026<br />
027<br />
028<br />
029<br />
030<br />
031<br />
032<br />
033<br />
034<br />
035<br />
036<br />
037<br />
038<br />
039<br />
<strong>04</strong>0<br />
<strong>04</strong>1<br />
<strong>04</strong>2<br />
<strong>04</strong>3<br />
<strong>04</strong>4<br />
<strong>04</strong>5<br />
<strong>04</strong>6<br />
<strong>04</strong>7<br />
<strong>04</strong>8<br />
<strong>04</strong>9<br />
050<br />
051<br />
052<br />
053<br />
054<br />
055<br />
056<br />
Accelera<br />
ACE Terminal Partnership of Gasunie,<br />
HES International and Vopak<br />
Advario<br />
AEP Hybrid Power<br />
Aerzen Nederland<br />
African Hydrogen Partnership<br />
Air Products<br />
Alfa Laval<br />
Alphatec Engineering<br />
Amnis Pura<br />
Andritz AG<br />
Angst+Pfister<br />
Ansys<br />
Antonius<br />
Apex Brazil<br />
Atlas Copco<br />
Aucotec<br />
Avantium Chemicals<br />
Axens<br />
AVK<br />
Baeken<br />
Baltimore Aircoil International<br />
Baker Hughes (IES SLR)<br />
Battolyser Systems<br />
Baden-Württemberg International<br />
Bechtel<br />
Belgian Hydrogen Council<br />
BOMAX<br />
BOSS Energy Consulting<br />
Botree Cycling<br />
bp<br />
Bronkhorst High-Tech BV<br />
Burckhardt Compression AG<br />
Bureau Veritas<br />
Calvera Hydrogen<br />
CHFCA<br />
Carbon Recycling International<br />
Celme Transformers<br />
Center for Hydrogen Safety<br />
CEPSA<br />
Chart Industries<br />
Chemical Process Equipments Pvt.<br />
Chemours<br />
Chesterfield Special Cylinders<br />
Chile Pavilion<br />
Chiyoda Corporation<br />
Cluster de Energia del Pais Vasco<br />
(ACE)<br />
Comburex<br />
Comsol<br />
Conovalve Control Valves<br />
Consilium Safety Netherlands<br />
CPH2<br />
CPU Hydrogen Power Technology<br />
Crowcon Detection Instruments<br />
Cryonorm<br />
Cryovat Productie<br />
057<br />
058<br />
059<br />
060<br />
061<br />
062<br />
063<br />
064<br />
065<br />
066<br />
067<br />
068<br />
069<br />
070<br />
071<br />
072<br />
073<br />
074<br />
075<br />
076<br />
077<br />
078<br />
079<br />
080<br />
081<br />
082<br />
083<br />
084<br />
085<br />
086<br />
087<br />
088<br />
089<br />
090<br />
091<br />
092<br />
093<br />
094<br />
095<br />
096<br />
097<br />
098<br />
099<br />
100<br />
101<br />
102<br />
103<br />
1<strong>04</strong><br />
105<br />
106<br />
107<br />
108<br />
109<br />
110<br />
Cryoworld<br />
Daures Green Hydrogen Village<br />
De Jong Combustion<br />
Demaco Hydrogen<br />
Dr Ryll Lab<br />
Drager Nederland<br />
Duiker Combustion Engineers<br />
duisport - Duisburger Hafen<br />
Dynex Semiconductor<br />
EA Elektro-Automatik<br />
Eaton<br />
Ebara Corporation<br />
EcoLyzer by Ecoclean<br />
EH GROUP<br />
Elcogen<br />
Electromach<br />
Elogen Hs<br />
Embassy of Canada to the Kingdom<br />
of the Netherlands<br />
Embassy of the Czech Republic in<br />
the Hague<br />
Endress+Hauser Nederland<br />
Endurance Energy<br />
Envirowater Group & Ovivo<br />
Envision Energy<br />
Exion Hydrogen<br />
ExxonMobil Corporation<br />
Faber Industrie<br />
Fabrum<br />
Feintool International Holding<br />
Fest<br />
Festo<br />
FillInDrive<br />
Finland Pavilion<br />
Forvia Faurecia Hydrogen Solutions<br />
Fraunhofer<br />
Georg Fischer<br />
Gevasol Group<br />
GKD - Gebr. Kufferath<br />
Government of Newfoundland &<br />
Labrador<br />
Government of South Australia<br />
Government of the Netherlands<br />
Green Hydrogen Canada<br />
Green Hydrogen Systems<br />
Green Team Twente<br />
Green Energy Park (Zakaras<br />
Holding)<br />
Grunbeck Wasseraufbereitung<br />
GSR Ventiltechnik<br />
H-Tec Systems<br />
H2 Ecosystems<br />
H2 Energy Europe<br />
H2-Fuel<br />
H2Scan<br />
H2Sea<br />
Hale Hamilton<br />
Hanwha Cimarron Europe<br />
111<br />
112<br />
113<br />
114<br />
115<br />
116<br />
117<br />
118<br />
119<br />
120<br />
121<br />
122<br />
123<br />
124<br />
125<br />
126<br />
127<br />
128<br />
129<br />
130<br />
131<br />
132<br />
133<br />
134<br />
135<br />
136<br />
137<br />
138<br />
139<br />
140<br />
141<br />
142<br />
143<br />
144<br />
145<br />
146<br />
147<br />
148<br />
149<br />
150<br />
151<br />
152<br />
153<br />
154<br />
155<br />
156<br />
157<br />
158<br />
159<br />
160<br />
161<br />
162<br />
163<br />
164<br />
165<br />
166<br />
Harting Deutschland<br />
Haskel Europe<br />
Haver & Boecker OHG, Wire<br />
Weaving Division<br />
Hengst<br />
Hetraco<br />
HSL Technologies<br />
Hubei Green Power<br />
HYCC<br />
Hydrogen Era Global<br />
Hydrasun<br />
Hydrogen Mem-Tech<br />
H-Tec Systems<br />
Hydrogenious LOHC<br />
Hydrotechnik UK Test Engineering<br />
HyGear<br />
Hygenenergy<br />
Hystream Developments<br />
HYVIA<br />
Iberdrola<br />
Imodco / SBM Offshore<br />
Innio Jenbacher<br />
INRAG<br />
INTER<br />
InterDam<br />
ITM Power<br />
Iv-Offshore & Energy<br />
J De Jonge<br />
Japan Pavilion<br />
Jiangsu Skyblue Smart Equipment<br />
John Cockerill<br />
John Crane<br />
Kapp Nederland<br />
Kawasaki Heavy Industries<br />
Keller Nederland<br />
Kelvion Thermal Solutions<br />
KEM<br />
Kiwa Technology<br />
Klaus Union<br />
Koso Kent Introl<br />
Kotra<br />
Lamons<br />
Lhyfe<br />
Liebherr<br />
Linde<br />
LRQA<br />
Luxfer Gas Cylinder<br />
Maximator and Maximator Hydrogen<br />
Mehrer Compression<br />
Ministry of Industry, Energy &<br />
Mining<br />
MIT Electric Vehicle Team<br />
Molecular Products<br />
Morocco Pavilion<br />
Morgan Advanced Materials<br />
Mott Corporation<br />
MSA Safety Company<br />
Munsch Chemie-Pumpen
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 75<br />
167<br />
168<br />
169<br />
170<br />
171<br />
172<br />
173<br />
174<br />
175<br />
176<br />
177<br />
178<br />
179<br />
180<br />
181<br />
182<br />
183<br />
184<br />
185<br />
186<br />
187<br />
188<br />
189<br />
190<br />
191<br />
192<br />
193<br />
194<br />
195<br />
196<br />
197<br />
198<br />
199<br />
200<br />
201<br />
202<br />
203<br />
2<strong>04</strong><br />
New Energy Coalition<br />
Namibia Pavilion<br />
NanoGap<br />
NanoScent Labs<br />
Nedstack Fuel Cell Technology<br />
Nel<br />
Neuman & Esser<br />
NevadoNano<br />
Neway Valve<br />
Nidec<br />
Nikkiso Clean Energy<br />
Ningbo Sino-Tech Hydrogen<br />
Membrane Technology<br />
NITTO EMEA<br />
North Sea Port<br />
Norway Pavilion<br />
NRW.Global Business<br />
Nederlandse Gasunie<br />
nVent<br />
Ohmium International<br />
Oostendorp Apparatenbouw<br />
Omega Air<br />
Othersphere<br />
Pall<br />
P. Van Leeuwen<br />
Pavilion of Denmark<br />
PD Gas Technology<br />
PDC Machines<br />
PECEM<br />
Petrofac<br />
Petrogas Piping<br />
Pexapark<br />
Phoenix Contact<br />
Plasticon<br />
Plug Power<br />
Pomerania Development Agency Co<br />
(PDA)<br />
Port of Rotterdam<br />
POWER2X<br />
PRF Gas Solutions<br />
205<br />
206<br />
207<br />
208<br />
209<br />
210<br />
211<br />
212<br />
213<br />
214<br />
215<br />
216<br />
217<br />
218<br />
219<br />
220<br />
221<br />
222<br />
223<br />
224<br />
225<br />
226<br />
227<br />
228<br />
229<br />
230<br />
231<br />
232<br />
233<br />
234<br />
235<br />
236<br />
237<br />
238<br />
239<br />
240<br />
241<br />
242<br />
243<br />
244<br />
Process Control Equipment<br />
Process Sensing Technologies<br />
Prodrive Technologies<br />
Proton Ventures<br />
Pure Water Group<br />
QustomApps<br />
Q Power<br />
R2<br />
Resato Hydrogen Technology<br />
Rittal<br />
Rosen<br />
Roxtec International AB<br />
Royal HaskoningDHV<br />
Royal Dahlman<br />
RWE<br />
S&P Global<br />
Samson Regeltechniek<br />
Sansha Electric<br />
Saudi Aramco<br />
Schaeffler Technologies<br />
Schneider Electric<br />
Schubert & Salzer Benelux<br />
Schwer Fittings<br />
SEEX TECH<br />
Senior Flextonics<br />
SFC Energy<br />
Shuangliang<br />
SIAD Macchine Impianti<br />
Siemens Energy<br />
Silhorko Eurowater<br />
Sierra Instruments<br />
SMA Altenso<br />
Smartenergy<br />
SoluForce<br />
Sorst Streckmetall<br />
South Korea<br />
Stargate Hydrogen<br />
Stirling Cryogenics<br />
SVT<br />
SwitchH2<br />
245<br />
246<br />
247<br />
248<br />
249<br />
250<br />
251<br />
252<br />
253<br />
254<br />
255<br />
256<br />
257<br />
258<br />
259<br />
260<br />
261<br />
262<br />
263<br />
264<br />
265<br />
266<br />
267<br />
268<br />
269<br />
270<br />
271<br />
272<br />
273<br />
274<br />
275<br />
276<br />
277<br />
278<br />
279<br />
280<br />
281<br />
Symbase<br />
Tankbouw Rootselaar<br />
TB Global Technologies<br />
Technip Energies<br />
Teesing<br />
Tenaris<br />
The Hydrogen and Fuel Cell Center<br />
Thomassen Energy<br />
thyssenkrupp nucera<br />
Tractebel Engineering<br />
Transform Materials<br />
Travido<br />
Trelleborg<br />
Twinning Energy<br />
UK Government<br />
Uniper Hydrogen<br />
Uruguay XXI<br />
Vallourec<br />
Valmet Automation<br />
Vattenfall<br />
VDMA<br />
Vega Grieshaber<br />
Veolia Water Technologies UK<br />
Vogtlin Instruments<br />
Vonk<br />
Vopak<br />
Voxx Content in Context<br />
Waldemar Pruss Armaturenfabrik<br />
Wesgro<br />
WIKA Alexander Wiedgand<br />
Women in Green Hydrogen<br />
WoodMac<br />
Wood Mackenzie<br />
World Energy GH2<br />
Xylem<br />
Zentrum fur BrennstoffzellenTechnik<br />
Zepp.Solutions<br />
Bron: The Sustainable Energy Council
Verbinders in de markt voor waterstoftechnologie.<br />
Samen met MKB-ondernemers, grootbedrijven, onderwijsinstellingen, experts,<br />
overheden en leveranciers ontwikkelen we de regionale markt voor<br />
waterstoftechnologie in Zuid-Holland. Zo bouwen we aan een aantrekkelijk<br />
vestigingsklimaat in de regio.<br />
Wij zijn het vragenloket over waterstof voor de maakindustrie<br />
Wij maken test- en ontwikkelfaciliteiten toegankelijk voor het MKB<br />
Wij ondersteunen de ontwikkeling van waterstofopleidingen en -cursussen<br />
Wij zetten in op regionale ketensamenwerking voor waterstofoplossingen<br />
Sluit je nu aan en word ook onderdeel van het H2Makers ecosysteem.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 77<br />
WEBNIEUWS<br />
Bron van dit nieuws is de website Europoortkringen.nl. Hierop staat<br />
een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Rotterdamse.<br />
GROENE CERTIFICERING VOOR<br />
CHEMICALIËNTANKER<br />
De Rotterdamse Green Award<br />
Foundation heeft voor het eerst een<br />
groene certificering gegeven aan een<br />
chemicaliëntanker. Het gaat om de<br />
‘Tosca’ van GEFO.<br />
WERKBEZOEK<br />
HAVENWETHOUDER AAN<br />
VOPAK VLAARDINGEN<br />
Havenwethouder Robert Simons<br />
heeft de Vopak-terminal in<br />
Vlaardingen bezocht. Hij kreeg<br />
er een rondleiding en sprak over<br />
verschillende onderwerpen.<br />
De wethouder kreeg van de<br />
operations manager van Vopak<br />
Vlaardingen, Lianne Chaigneau,<br />
en president van Vopak Nederland<br />
Patrick van der Voort een rondleiding<br />
over het complex. De terminal<br />
beschikt over ongeveer 300 tanks<br />
waarin plantaardige oliën en vetten,<br />
oleochemicaliën, biodiesel en<br />
basisolie worden opgeslagen. Het<br />
bezoek ving aan met een gesprek met<br />
het dagelijks bestuur van Deltalinqs.<br />
Het versterken van de license<br />
to operate was het belangrijkste<br />
onderwerp dat ter sprake kwam.<br />
Victor van der Chijs, directeur van<br />
Deltalinqs, gaf uitleg over de stappen<br />
die de vereniging momenteel zet.<br />
Volgens hem is er veel steun voor de<br />
boodschap ‘In Rotterdam bouwen wij<br />
de nieuwe economie’ van Deltalinqs.<br />
De Tosca is uitgerust met een<br />
dual fuel-motor die onder meer<br />
op LNG kan varen. Als eerste<br />
chemicaliëntanker in de maritieme<br />
industrie heeft het het Green Award<br />
CO2 label toegewezen gekregen.<br />
Volgens de Duitse rederij GEFO,<br />
eigenaar van het schip, onderstreept<br />
deze erkenning haar doelstellingen<br />
op het gebied van duurzaamheid.<br />
Zij beschikt over een vloot van 150<br />
schepen, die zowel op de binnenvaart<br />
als op zee varen. Hiervan zijn er 92<br />
- waaronder alle 18 diepzeeschepen<br />
- door Green Award gecertificeerd.<br />
“Deze externe validatie benadrukt<br />
de pioniersrol van onze vloot bij<br />
de ontwikkeling van commercieel<br />
levensvatbare oplossingen terwijl<br />
regelgevers hun achterstand inhalen”,<br />
zegt Sven von Appen, ceo van de<br />
GEFO Shipping Group.<br />
Meer lezen?<br />
Scan de QR-code!<br />
UITBREIDING FABRIEK SIF<br />
OP SCHEMA<br />
De uitbreiding van de fabriek van Sif<br />
op de Maasvlakte is halverwege. In<br />
juli dit jaar zullen de eerste monopiles<br />
van de nieuwe productielijn komen.<br />
Dit verklaarde ceo Fred van<br />
Beers van Sif bij de presentatie<br />
van de jaarcijfers. Het bedrijf<br />
nam in februari vorig jaar de<br />
definitieve investeringsbeslissing<br />
voor de uitbreiding van de<br />
productiefaciliteiten in Rotterdam.<br />
De investering hierin bedraagt 328<br />
miljoen euro. “Inmiddels zijn we<br />
halverwege. De contouren van de<br />
nieuwe fabriek worden zichtbaar.<br />
We zijn binnen budget en vorderen<br />
zoals we hadden gepland. De eerste<br />
monopiles zullen in juli dit jaar van<br />
de nieuwe productielijn komen. In<br />
januari 2025 zal de nieuwe lijn op<br />
volledige snelheid en capaciteit<br />
operationeel zijn.” Daarnaast heeft<br />
Sif stappen op het gebied van<br />
duurzaamheid gezet. 19 van de 25<br />
gasgestookte verwarmingsstations<br />
zijn vervangen door elektrische<br />
inductiesystemen.<br />
Meer lezen?<br />
Scan de QR-code!<br />
Meer lezen?<br />
Scan de QR-code!
78<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
SoluForce<br />
WACHTEN OP<br />
HET STARTSCHOT<br />
Tekst: Kim de Booij<br />
Ready... set... decentrale/regionale waterstofproductie is klaar voor de start en als de ‘go’<br />
straks klinkt, kunnen we direct uit te startblokken. Alle technieken zijn er, maar eerst moeten<br />
we nog een paar hordes overwinnen.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 79<br />
“De grootste vraag is: wie wordt eigenaar van het<br />
decentrale netwerk?”, begint Robert-Jan Berg,<br />
managing director van SoluForce. SoluForce is de<br />
grondlegger en technologisch leider van flexibele hogedrukcomposietleidingsystemen.<br />
Berg vervolgt: “Vanwege de bestaande situatie, met centrale<br />
productie en distributie van gas, is er veel aandacht voor de<br />
backbone van Gasunie. Gasunie is de enige gereguleerde<br />
partij in Nederland die hoge druk gassen (boven 16 bar) mag<br />
transporteren. Maar waterstof kan ook decentraal geproduceerd<br />
en gedistribueerd worden, en het meest efficiënt onder deze hoge<br />
druk. Dus dan rijst de vraag: wie gaat deze leidingen aanleggen<br />
en beheren? Daar is men nu druk mee bezig.”<br />
SOLUFORCE<br />
SoluForce is bedenker en koploper in<br />
composiet leidingsystemen, van oudsher<br />
bedoeld voor de olie- en gasindustrie. Naast<br />
waterstoftoepassingen richt het bedrijf zich<br />
ook op andere vormen van energieopwekking,<br />
waaronder getijdenenergie. Hun motto:<br />
‘Revolutionizing the way energy is transported’.<br />
SOLUFORCE IS ER KLAAR VOOR<br />
Wat het antwoord ook wordt, SoluForce is er klaar voor.<br />
“Onze non-metallic leidingen zijn bewezen geschikt voor<br />
waterstofdistributie onder hoge én lage druk. Groningen Seaports<br />
klopte vijf jaar geleden bij ons aan met de vraag of we een<br />
innovatief pijpleidingsysteem voor waterstofdistributie konden<br />
ontwerpen. Certificeringsinstantie Kiwa heeft onze leidingen op<br />
geschiktheid getest. Qua temperatuur en druk voldeden onze<br />
leidingen al aan alle internationale eisen, nu is ook voldoende<br />
permeatiedichtheid voor waterstof vastgesteld.”<br />
NEN-NORM IN DE MAAK<br />
Voor Groningen Seaport was dit voldoende om van start te<br />
kunnen gaan. Ze dienden een ‘regulation approval’ in en die werd<br />
goedgekeurd door het ministerie van W&I. Berg: “De volgende<br />
stap is dat alle opgedane kennis nu in een NEN-norm komt, zodat<br />
voor alle partijen duidelijk én aantoonbaar wordt waar nonmetallic<br />
waterstofdistributiebuizen aan moeten voldoen. Daar zijn<br />
we nu mee bezig. In de tussentijd kunnen we op projectniveau<br />
wel door, maar bij een NEN-norm is het gewoon duidelijk: ons<br />
product voldoet eraan, punt.”<br />
VOOR HOGE ÉN LAGE DRUK<br />
Die zekerheid is ook wat klanten belangrijk vinden. “De vraag<br />
naar aantoonbare geschiktheid van onze leidingen voor<br />
waterstofdistributie, is de meest gestelde. En ook welke druk<br />
de leiding aankan. Onze eerste waterstofleiding maakten we<br />
voor de directe aansluiting op een electrolyser, dus voor hoge<br />
druk. Maar steeds vaker krijgen we ook de vraag wat er mogelijk<br />
DUURDER MAAR GOEDKOPER<br />
De flexibele composietleidingen van SoluForce<br />
zijn qua materiaal wellicht duurder dan<br />
stalen leidingen, toch kom je goedkoper uit<br />
in investering en TCO. Het zit ‘m in de lage<br />
installatiekosten (snelle aanleg vanwege<br />
lange, flexibele buis) en het minimale<br />
benodigde onderhoud (geen corrosie of<br />
waterstofbrosheid). Daarnaast kan het vanwege<br />
het non-metallic karakter beter drukfluctuaties<br />
aan en reageert het niet met waterstof, zodat de<br />
zuiverheid daarvan behouden blijft.<br />
is bij lagere drukken tot 20 bar voor toepassing in decentrale<br />
waterstofdistributie. Daarvoor hebben we inmiddels een ‘light<br />
versie’ gemaakt.”<br />
WACHTEN OP EEN EIGENAAR...<br />
Bij lagedruk-waterstofdistributie plaatst Berg een kanttekening.<br />
“Het is natuurlijk niet economisch interessant wanneer je<br />
electrolyser op hoge druk, bijvoorbeeld 30 bar, kan produceren<br />
en je dit voor transport moet terugbrengen naar een lage druk van<br />
pakweg 8-16 bar. Daarom is het belangrijk dat ook in decentrale<br />
distributienetwerken hoge druk mogelijk wordt gemaakt. Wat<br />
onze leidingen betreft, kan dat dus. Waar het nog aan ontbreekt,<br />
is regelgeving en eigenaarschap. Veel potentiële ontwikkelaars<br />
wachten hierop.”<br />
...EN OP SUBSIDIES<br />
Hierop én op subsidies. “Er lopen best veel projecten, maar vele<br />
bevinden zich nog in de fase van subsidieaanvraag en financial<br />
closure. Zonder subsidie is groene waterstof momenteel nog niet<br />
rendabel. Het vervelende is dat het een versnipperd proces met<br />
veel partijen is, waarbij iedereen op elkaar moet wachten. Als een<br />
producent voor de realisatie van zijn productiefaciliteit nog zit te<br />
wachten op subsidie, kan de aannemer en kunnen ook wij nog<br />
niet van start.”<br />
PROJECT DUWAAL<br />
Gelukkig gebeurt er desondanks toch een hoop. “Kijk naar<br />
het project Duwaal, van Wind tot Wiel: de waterstofmolen in<br />
Wieringermeer. SoluForce is bij dit project betrokken en gaat<br />
de decentrale leidingen tussen windmolen en tankstation<br />
aanleggen. Dit doen we bij meerdere projecten. Maar de echte<br />
versnelling moet nog komen.”<br />
LAAT MAAR KOMEN<br />
Voor die tijd hoopt SoluForce nog zoveel mogelijk decentrale<br />
waterstofproducenten te bereiken. “In de traditionele olie- en<br />
gasindustrie in het Midden-Oosten kent iedereen onze leidingen.<br />
Daar zijn ze de standaard. Dus de overstap naar toepassing van<br />
deze non-metallic buizen voor waterstofdistributie is dan logisch.<br />
In Nederland zijn stalen leidingen nog steeds de standaard, dus<br />
moet men de voordelen van onze leidingen nog ervaren. Die<br />
zijn er overigens genoeg, zowel bij aanschaf als in Total Cost of<br />
Ownership en duurzaamheid: een significant lagere CO2-uitstoot<br />
bij productie, installatie en gebruik dan stalen leidingen. Dus laat<br />
de versnelling maar komen. We kunnen morgen beginnen!”
80<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 81<br />
Peter Lucas (H2-Platform TU Delft)<br />
COÖRDINEREN, FACILITEREN<br />
EN ONDERSTEUNEN<br />
WATERSTOF<br />
Het H2-Platform van de TU Delft heeft zowel een verbindende taak naar binnen als naar<br />
buiten toe, zegt innovatiemanager Peter Lucas. In Europoort <strong>Kringen</strong> vertelt hij meer over de<br />
doelen, onderzoeksvelden én spreekt hij een wens uit.<br />
Peter Lucas
82<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Hij noemt zichzelf ietwat gekscherend ‘bijna een<br />
oudgediende in de huidige waterstofhype’, Peter<br />
Lucas, innovatiemanager bij het H2-Platform van<br />
de TU Delft. Lucas heeft een achtergrond in de lucht- en<br />
ruimtevaarttechniek, waarop hij zowel afstudeerde als<br />
promoveerde. Sinds drieëneenhalf jaar houdt hij zich bij de<br />
universiteit bezig met wat hij als ‘tech transfer’ omschrijft: het<br />
helpen realiseren van publiek-private samenwerkingen. “Dit zijn<br />
vaak onderzoekprogramma’s, maar ook innovaties met behulp<br />
van fieldlabs en programma’s voor talentontwikkeling en startups.<br />
Wij komen waar privaat en publiek elkaar ontmoeten. Daar<br />
coördineren, faciliteren of ondersteunen wij. Ik doe dat voor<br />
waterstof, binnen het TU Delft-waterstofplatform, samen met<br />
professor Boersma en vele anderen.”<br />
TAKEN<br />
Het ruim twee jaar geleden opgerichte H2-Platform heeft een<br />
aparte positie binnen de universiteit, vertelt Lucas. “Naast de<br />
acht faculteiten zijn er instituten waarin onderzoekers samen<br />
aan thema’s werken, zoals groene chemie, het elektriciteitsnet,<br />
windenergie, AI en gezondheid. Het H2-Platform is een 'instituutlight',<br />
het is zeg maar de opmaat richting een instituut. Als het<br />
goed gaat, kunnen wij een instituut worden.” Het doel van het<br />
platform is drieledig, legt hij uit. Ten eerste wordt waterstof op<br />
verschillende faculteiten onderzocht. “De TU Delft is een grote<br />
tent en niet alle wetenschappers kennen elkaar. Wij willen ervoor<br />
zorgen dat ze elkaar vinden.” Naast deze interne taak is de<br />
eerder al genoemde ‘tech transfer’ een volgens Lucas minstens<br />
zo belangrijke externe taak. De derde taak is het houden van<br />
evenementen. Zo organiseert het H2-Platform elke drie maanden<br />
een ‘meet-up’ voor en door wetenschappers - waar externen<br />
overigens ook welkom zijn. Daarnaast houdt het ongeveer jaarlijks<br />
een grote conferentie [zie kader, red.].<br />
ONDERZOEKSVELDEN<br />
“Wij zijn een onderzoeksinstelling, dus ons TRL [Technology<br />
Readiness Level, red.] is laag: typisch tussen 1 en 4”, vertelt<br />
Lucas over de vraagstukken waarop het H2-Platform zich richt.<br />
“Wij beslaan vrijwel de gehele waterstofketen. Zo willen wij<br />
bijvoorbeeld goed begrijpen wat er in een electrolyser gebeurt om<br />
de efficiency ervan te verbeteren. Daarbij gaat het bijvoorbeeld<br />
om de afvoer van de geproduceerde waterstof en zuurstof en<br />
de warmtehuishouding, waarvoor nieuwe ontwerpen kunnen<br />
worden gemaakt. Daarnaast onderzoeken wij hoe waterstof<br />
in het energiesysteem past. Ook het transport speelt een rol,<br />
enerzijds via waterstofdragers zoals ammoniak, maar ook<br />
door gasinfrastructuur waarvoor vooral materiaalonderzoek<br />
wordt verricht. Zo kan bestaande gasinfrastructuur voor<br />
waterstof worden hergebruikt, maar uiteraard is het essentieel<br />
dat de integriteit wordt gewaarborgd, bijvoorbeeld voor oude<br />
stadscentra en offshore toepassingen. Een ander onderwerp<br />
waarnaar wordt gekeken is de opslag van waterstof in lege<br />
gasvelden of zoutmijnen. De integriteit hiervan is onderwerp<br />
van onderzoek. Hoe weet je dat wat je als waterstof erin stopt,<br />
er ook weer zuiver uitkomt? Daarnaast zijn de distributie en<br />
eindgebruikers van waterstof belangrijk, waarnaar deels<br />
Archieffoto Havenbedrijf Rotterdam/Willem van Kasteren
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 83<br />
fundamenteel en toegepast onderzoek wordt gedaan. We hebben<br />
bijvoorbeeld meerdere samenwerkingen met Airbus lopen.”<br />
ULTIEME DROOM<br />
Lucas noemt vliegtuigbouwer Airbus als een partij waarmee<br />
veel wordt opgetrokken, maar in hoeverre vindt hij de haven van<br />
Rotterdam relevant voor de waterstofsector? “Het Havenbedrijf<br />
Rotterdam is een belangrijke partij. Zo wordt er onderzoek<br />
verricht aan efficiëntere manieren om ammoniak te produceren,<br />
met name voor een niet-continu aanbod van energie en<br />
feedstock. Relevant voor bijvoorbeeld de ammoniakcorridor<br />
die van Spanje naar Rotterdam loopt en waarvoor ACE een<br />
ontvangstterminal wil realiseren. Daarnaast zijn er meerdere<br />
ambities voor groene corridors zoals recentelijk aangekondigd<br />
tussen Singapore en Rotterdam. Voor een deel worden plannen<br />
al uitgerold. Shell bouwt bijvoorbeeld de 200 MW electrolyser<br />
Holland Hydrogen I op de Maasvlakte. Toch zijn er nog vragen:<br />
hoe snel zal de electrolyser het elektriciteitsaanbod kunnen<br />
volgen? Met behulp van onderzoek kan hier een antwoord op<br />
worden gevonden. Hierdoor zou een electrolyser sneller kunnen<br />
meeschakelen, wat bijvoorbeeld Shell in staat stelt efficiënter<br />
te opereren. De ultieme droom is een groene haven. Dat is een<br />
enorme opdracht, waarbij groene chemie en groene waterstof<br />
belangrijke rol spelen.”<br />
WISSELEND SUCCES<br />
Op de vraag in hoeverre het H2-Platform wetenschappers<br />
binnen de universiteit weet te verbinden, geeft Lucas een<br />
eerlijk antwoord. “Het succes is wisselend. Duidelijk is dat<br />
mensen betrokken zijn en de intrinsieke motivatie hebben<br />
de wereld een beetje beter te maken. Ze werken weliswaar<br />
in verschillende onderzoeksvelden, maar de wil om samen<br />
te werken, naar binnen en buiten, is in het algemeen groot.”<br />
Hij schat dat ongeveer duizend wetenschappers zich binnen<br />
de universiteit met de energietransitie bezighouden, van wie<br />
tweehonderdvijftig aan met waterstof gerelateerde onderwerpen<br />
werken. Subsidieverstrekkers dragen eraan bij dat bedrijven<br />
en de wetenschap met elkaar in contact komen, merkt hij.<br />
“Voor het ontvangen van een subsidie wordt vaak verplicht<br />
gesteld dat bedrijven en wetenschap samenwerken, of dat<br />
tenminste aannemelijk wordt gemaakt hoe resultaten kunnen<br />
worden gebruikt. Dat helpt, en daarnaast is het ook onze taak<br />
bedrijven met wetenschappers te koppelen. Ook hierbij geldt<br />
dat wij wisselend succes hebben. Overall ben ik tevreden; er<br />
komen interessante en nuttige projecten uit. Zo is Rotterdam<br />
RESEARCH AND INNOVATION<br />
EVENT<br />
Op 5 november houden het H2-Platform en<br />
e-Refinery voor de tweede keer het TU Delft<br />
Research & Innovation Event. De conferentie<br />
richt zich zowel op waterstof als groene chemie.<br />
Het doel is bezoekers te inspireren over<br />
nieuwe ontwikkelingen op deze gebieden en<br />
onderzoekers en bedrijven samen te brengen.<br />
Plaats van handeling is het auditorium van de<br />
universiteit.<br />
The Hague Airport ook erg actief. Er wordt onderzocht wat voor<br />
waterstofinfrastructuur nodig is en welke impact waterstof op<br />
vluchtbewegingen heeft. We weten bijvoorbeeld nog niet hoe<br />
het met waterstof tanken van vliegtuigen anders is. Met Airbus<br />
kijken wij ook naar nieuwe typen voortstuwing, zoals de slimme<br />
integratie van een brandstofcel in combinatie met een gasturbine<br />
en elektromotor. In de scheepvaart wordt het varen op ammoniak<br />
onderzocht. Dit zijn allemaal nieuwe toepassingen.”<br />
MEER AANDACHT<br />
Waterstof is een allesbehalve nieuwe stof. Waarom is het dan<br />
toch nodig daar zoveel onderzoek naar te doen? Lucas: “De<br />
belangrijkste reden hiervoor is de klimaatcrisis. Er moet iets<br />
gebeuren willen we de klimaatdoelen halen. Waterstof kan een<br />
belangrijke speler worden, na eerst zoveel mogelijk elektrificatie<br />
van het energiesysteem. De grootste uitdaging is dat waterstof<br />
“DE TU DELFT IS EEN GROTE TENT<br />
EN NIET ALLE WETENSCHAPPERS<br />
KENNEN ELKAAR”<br />
nog te duur is in vergelijking met andere brandstoffen. Daarbij<br />
komt de congestie op het elektriciteitsnet. Er gaan nog grote<br />
zonne- en windparken worden gebouwd, maar de door die parken<br />
opgewekte elektriciteit kunnen we nog niet altijd kwijt. Waterstof<br />
kan daar een rol in spelen. Veel eerder, al in de jaren dertig, is in<br />
de luchtvaart gekeken naar het gebruik van waterstof, maar dat<br />
bleek toen technisch uitdagend. Die ideeën zijn nooit doorgezet.<br />
Nu is er, gedreven door de klimaatcrisis, meer aandacht voor.”<br />
WENS<br />
Lucas zou het mooi vinden als het H2-Platform zich tot een<br />
instituut ontwikkelt. “Maar dat mag geen doel op zich worden.<br />
Het H2-Platform is slechts een instrument. Wel is duidelijk dat wij<br />
onze activiteiten als instituut beter en meer kunnen ontplooien.<br />
Ons hogere doel is een bijdrage aan de energietransitie te<br />
leveren en samenwerkingen te realiseren, die tot implementatie<br />
van nieuwe technologieën leiden.” Hij is zelf geen actieve<br />
wetenschapper, maar kan wel aangeven welke technologieën<br />
volgens hem veelbelovend zijn. Zo ziet hij dat de huidige alkalineen<br />
PEM-type electrolysers nog altijd worden doorontwikkeld.<br />
“De nieuwe AEM-technologie is een soort electrolyser waarmee<br />
de kosten zouden kunnen worden verlaagd." Ook in het bouwen<br />
van fabrieken zit nog ontwikkeling. Die hele productieketen moet<br />
worden opgetuigd. Verder kunnen met onderzoek, ontwikkeling<br />
en innovatie nieuwe toepassingen worden gerealiseerd. Ook<br />
is grootschalige opslag nog niet eerder gedaan.” Tot slot heeft<br />
hij een oproep richting andere waterstoforganisaties. “Op het<br />
gebied van waterstofinitiatieven is er heel veel. Ik zou wensen<br />
dat wij elkaar meer opzoeken. Nederland is te klein om met<br />
elkaar te concurreren. Laten wij ons daarom zoveel mogelijk<br />
samenvoegen.”
Your<br />
TOMORROW<br />
is what drives<br />
Motors<br />
Automation<br />
Energy<br />
Tr a n s m i s s i o n & D i s t r i b u t i o n<br />
Coating<br />
us today<br />
W50<br />
WEG supply a complete range of motors, variable speed drives, panels and geared motors for all<br />
applications.<br />
The W50 motor; a robust, compact, efficient and reliable motor designed for the most severe<br />
operating conditions, is available with a rated output from 75 to 1250 kW in frame size 315 H/G to<br />
450 J/H.<br />
For more information about all of our products visit www.weg.net.<br />
www.weg.net
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 85<br />
WEBNIEUWS<br />
Bron van dit nieuws is de website Europoortkringen.nl. Hierop staat<br />
een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Rotterdamse.<br />
HAVENBEDRIJF VRAAGT EU OM<br />
BELEID EN STIMULERING<br />
Het Havenbedrijf Rotterdam roept<br />
de EU op de havens in Europa slim<br />
in te zetten voor de energietransitie.<br />
Het vraagt om stabiel beleid en forse<br />
stimulering van groene energie en een<br />
circulaire economie.<br />
MODULE OP ZIJN PLAATS<br />
GEZET IN MOERDIJK<br />
Op het terrein van Shell in Moerdijk<br />
is een grote nieuwe module<br />
geïnstalleerd. Dit maakt deel uit van<br />
het project Skyline, waarmee het<br />
energieverbruik en de uitstoot van<br />
broeikasgassen omlaag gaan.<br />
Vorige maand is de reusachtige<br />
TLE-module bij het Shell Energy<br />
and Chemicals Park Moerdijk<br />
geïnstalleerd. Eerst werd de 240 ton<br />
wegende module van de ‘Skylineparkeerplaats’<br />
- waar verschillende<br />
grote projectonderdelen<br />
staan te wachten tot deze<br />
worden geïnstalleerd - naar de<br />
kraakinstallatie getransporteerd.<br />
Vervolgens werd de module op zijn<br />
plek bovenop het fornuis gehesen.<br />
Volgens Shell verliep dit vlot - binnen<br />
anderhalf uur - en volgens het<br />
boekje. Het bedrijf spreekt van een<br />
belangrijke klus, die ‘op rolletjes’<br />
is verlopen. Bij het voorbereidende<br />
werk, het transport over het terrein<br />
en het plaatsen van de module waren<br />
ongeveer veertig mensen betrokken.<br />
Meer lezen?<br />
Scan de QR-code!<br />
Veel industriële bedrijven in de<br />
Rotterdamse haven willen graag in<br />
het verduurzamen van de productie<br />
investeren, maar hebben nog geen<br />
definitieve investeringsbeslissing<br />
genomen. “Voor hen is het cruciaal<br />
dat het Europese investeringsklimaat<br />
voldoende zekerheden en perspectief<br />
biedt voor de toekomst”, stelt het<br />
Havenbedrijf Rotterdam. Naast het<br />
Europese emissiehandelssysteem<br />
ETS en het Carbon Border<br />
Adjustment Mechanism (CBAM)<br />
is er volgens het havenbedrijf ‘een<br />
brede stimulerende Europese<br />
industriepolitiek’ nodig om<br />
bedrijvigheid te behouden. Wil de<br />
energietransitie geen vertraging<br />
oplopen door bijvoorbeeld krapte<br />
op het elektriciteitsnet, dan is een<br />
‘gebiedsgerichte versnellingsaanpak’<br />
van de EU in industriële clusters<br />
noodzakelijk, aldus het havenbedrijf.<br />
Meer lezen?<br />
Scan de QR-code!<br />
OPLEIDERS GAAN<br />
SAMENWERKEN<br />
VAPRO en VOTOB Academy maken<br />
bekend te gaan samenwerken.<br />
Volgens de opleiders ontstaan<br />
daardoor synergievoordelen.<br />
VAPRO is aanbieder van opleidingen<br />
voor operators in de proces-en<br />
maakindustrie. VOTOB Academy<br />
richt zich met opleidingen en<br />
trainingen op de tankopslagsector.<br />
Het heeft het erkende keuzedeel<br />
Tankopslag ontwikkeld. Door een<br />
samenwerking aan te gaan, ontstaan<br />
synergievoordelen, verwachten<br />
VAPRO en VOTOB Academy. VAPRO<br />
kan klanten het keuzedeel Tankopslag<br />
aanbieden als onderdeel van de<br />
modulaire VAPRO A-en B-opleiding,<br />
en VOTOB Academy kan de modulaire<br />
VAPRO-opleiding aanbieden aan<br />
relaties, die niet per se een mboopleiding<br />
met verplichte contacturen<br />
willen volgen. Bijvoorbeeld omdat<br />
de omstandigheden op de terminal<br />
niet toelaten om een of meerdere<br />
medewerkers een klassikale opleiding<br />
te laten volgen. Dan biedt het<br />
flexibele karakter van de modulaire<br />
VAPRO-opleiding met het keuzedeel<br />
Tankopslag uitkomst, aldus de twee<br />
opleiders in een persbericht.<br />
Meer lezen?<br />
Scan de QR-code!
86<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
AERZEN<br />
DE IDEALE COMPRESSOR<br />
VOOR ELECTROLYSE<br />
Tekst: Kim de Booij<br />
Technieken voor electrolyse en waterstofdistributie zijn al volop ontwikkeld, maar zoals dat bij<br />
iedere nieuwe techniek geldt: het blijft zoeken naar optimalisatie. Want kies je voor een hogeof<br />
lagedruk-electrolyse? En als het lage druk wordt, welke compressor is dan ideaal? AERZEN,<br />
toonaangevend bedrijf in compressoren, geeft advies.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 87<br />
Kiezen tussen hoge- en lagedruk-electrolyse blijft een geval<br />
van wikken en wegen. Jan Gehrmann, productmanager<br />
bij AERZEN, legt uit: “De investering (CAPEX) in een<br />
hogedruk-electrolyse-installatie is ongeveer twee keer zo hoog<br />
als die van een lagedrukinstallatie. Een lagedrukinstallatie heeft<br />
echter meer ruimte nodig, wat weer om een extra investering in<br />
gebouwen vraagt. Bovendien moet je bij lagedruk-electrolyse<br />
investeren in meer compressoren. Daarnaast moet je ook kijken<br />
naar Total Cost of Ownership voor een levensduur van 15-20<br />
jaar. Momenteel zie je dat beide versies uiteindelijk een redelijk<br />
vergelijkbare TCO hebben. Dat maakt de beslissing lastig.”<br />
ALTIJD EEN GESCHIKTE<br />
COMPRESSOR<br />
Dankzij de enorme range aan (hogecapaciteit-)<br />
compressoren heeft AERZEN voor iedere<br />
electrolyser-plant de juiste oplossing. 30<br />
megawatt? Geen probleem. 200 megawatt?<br />
AERZEN schaalt eenvoudig op dankzij ervaring<br />
met dergelijke sterke compressoren in andere<br />
processen.<br />
ONZEKERHEDEN<br />
Als het alleen die beslissing was, viel het nog mee. Maar er komt<br />
meer bij kijken. “Er zijn nog veel onzekerheden in de inkomstenen<br />
kostenstructuur van waterstof uit electrolyse. Veel projecten<br />
hebben nu nog subsidies nodig om economisch levensvatbaar<br />
te worden. En, als ik kijk naar specifiek ons vakgebied:<br />
niemand heeft nog de ‘heilige graal' van de best bewezen<br />
compressortechniek gevonden.”<br />
EFFECTIEF ÉN EFFICIËNT<br />
Bij AERZEN is er echter veel expertise aanwezig en hebben ze<br />
al bewezen effectieve technieken in huis. “Bewezen effectieve<br />
én efficiënte”, aldus Michiel Bakker, sales engineer bij AERZEN.<br />
“Waterstof is voor ons niks nieuws; we werken er al tientallen<br />
jaren mee in industriële toepassingen. Voor toepassing bij<br />
electrolysers hebben we echter wel een andere compressor<br />
ontwikkeld, perfect afgestemd op de capaciteitseisen van<br />
grootschalige electrolyseprocessen. Dat zorgt voor optimale<br />
efficiëntie en volledige flexibiliteit in de werking.”<br />
80 PROCENT TCO IS ENERGIEVERBRUIK<br />
Hoe belangrijk die efficiëntie is, legt Gehrmann uit: “Het grootste<br />
deel van de zogenaamde ‘Balance of Plant’, de kosten van alle<br />
aanvullende apparatuur naast de electrolyse-installatie, bestaat<br />
uit de kosten voor compressie. Als je weet dat het energieverbruik<br />
bij electrolyse zo’n 80 procent van de TCO bedraagt, dan begrijp<br />
je dat de efficiëntie van de compressoren de belangrijkste KPI is<br />
op de lange termijn, naast de beschikbaarheid van machines en<br />
onderhoudskosten.”<br />
NOG VEEL VRAGEN<br />
Geen wonder dat er veel aandacht is voor welke compressor<br />
nu het beste geschikt is voor het proces. “Daar leven bij onze<br />
AERZEN NEDERLAND<br />
Sinds 1864 ontwikkelt AERZEN betrouwbare, hoogpresterende<br />
en energie-efficiënte turboblowers en schroefcompressoren.<br />
Het bedrijf is een van de grootste machinefabrikanten ter<br />
wereld en onder meer actief in waterzuivering, chemische en<br />
procesindustrie, pneumatisch bulkgoederentransport en de<br />
maritieme industrie. AERZEN Nederland is een van de grootste<br />
van 50 AERZEN-dochters wereldwijd en daarmee ook een<br />
belangrijke internationale leverancier. Dochterondernemingen<br />
in het buitenland verzorgen dan weer het onderhoud aan die<br />
machines.<br />
klanten vaak nog veel vragen over”, bevestigt Gehrmann. “Ze<br />
willen weten welke compressortechnologieën geschikt zijn,<br />
hoeveel compressoren er nodig zijn, hoe betrouwbaar de<br />
machines zijn en hoeveel redundantie ze nodig hebben voor de<br />
vereiste beschikbaarheid. We adviseren ze hier natuurlijk graag<br />
in.”<br />
WATER-GEÏNJECTEERDE SCHROEFCOMPRESSOREN<br />
Hoe luidt dat advies dan vaak? “Water-geïnjecteerde<br />
schroefcompressoren”, antwoordt Bakker. “Anders dan<br />
olie-geïnjecteerde compressoren kennen deze geen<br />
risico op oliedeeltjes in het onder druk gebrachte gas. En<br />
schroefcompressoren zijn heel goed in het onder druk brengen<br />
van grote volumes onder relatief lage druk. Bij lagedrukelectrolyse,<br />
waarbij waterstof in atmosferische vorm wordt<br />
geproduceerd, is dat dus van groot belang.”<br />
COMBINATIE MET ZUIGERCOMPRESSOR<br />
Toch hoor je ook vaak over zuigercompressoren in relatie tot<br />
electrolyse. “Dat klopt”, bevestigt Bakker. “De ideale situatie is<br />
een combinatie van beide: eerst een schroefcompressor voor de<br />
lage druk en daarna, van 8-10 bar, een zuigercompressor. Dankzij<br />
de benodigde capaciteit en de daarbij behorende efficiëntie van<br />
beide compressoren in dat specifieke onderdeel van het proces,<br />
kan de combinatie van de twee machines een lagere investering<br />
vergen dan grote zuigercompressoren. We zijn nu dan ook met<br />
een fabrikant van zuigercompressoren in gesprek om samen op<br />
te trekken in electrolyseprocessen.”<br />
ONDERHOUDSINTERVAL<br />
Een bijkomend voordeel van schroefcompressoren is de langere<br />
onderhoudsinterval. Gehrmann vergelijkt: “Schroefcompressoren<br />
hebben elke twee tot drie jaar onderhoud nodig, afhankelijk van<br />
de toepassing. Bij zuigercompressoren is die periode vaak korter<br />
vanwege meer slijtagegevoelige onderdelen.”<br />
ADVIES<br />
Met compressoren als slechts een van de vele aspecten van<br />
het totale waterstofproces, zitten klanten niet op talrijke keuzes<br />
en dilemma’s in typen en combinaties te wachten. Bakker:<br />
“Wij helpen ze de juiste keuze te maken. Dat doen we met al<br />
onze producten in alle voorkomende toepassingen. We vragen<br />
altijd door, denken mee en kunnen dankzij onze expertise de<br />
best passende oplossing in aanschaf, efficiëntie en onderhoud<br />
adviseren.”Jan Gerhmann
88<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
H2MAKERS JAAGT OP<br />
WERELDPROPOSITIE IN<br />
WATERSTOFMAAKINDUSTRIE<br />
Tekst: Heleen van der Maas<br />
“Zuid-Holland is de grootste maakregio in Nederland. Én we zijn ontzettend goed in olie en<br />
gas. Als we de bedrijven met deze skills kunnen helpen versnellen in de ontwikkeling van<br />
nieuwe oplossingen voor de waterstofeconomie, dan hebben we straks een wereldpropositie.”<br />
Aan het woord is Petrus Postma, directeur van H2Makers.<br />
Petrus Postma<br />
H2Makers werd op de laatste editie van de World Hydrogen Summit gelanceerd in<br />
aanwezigheid van toenmalig Green Deal-eurocommissaris Frans Timmermans.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 89<br />
H2Makers is een initiatief van de provincie Zuid-<br />
Holland, metropoolregio Rotterdam-Den Haag en de<br />
gemeente Rotterdam gericht op versnelling van de<br />
waterstofmaakindustrie. Vorig jaar mei gelanceerd op de<br />
World Hydrogen Summit in aanwezigheid van toenmalig Green<br />
Deal-eurocommissaris Frans Timmermans, brengt H2Makers<br />
mkb-ondernemers, grootbedrijven, onderwijsinstellingen,<br />
experts, overheden en leveranciers bij elkaar. De strategische<br />
gedachte achter het initiatief van H2Makers is dat de<br />
waterstofmaakindustrie heel veel impact gaat hebben op de<br />
toekomst van andere sectoren.<br />
DE RACE WINNEN<br />
Postma is zelf al heel wat jaren actief in de verduurzaming<br />
van de industrie, waaronder met waterstof. Zo heeft hij een<br />
importcorridor voor waterstof vanuit Marokko naar Nederland<br />
geïnitieerd, maar ook een compleet ecosysteem rondom<br />
waterstof in Estland ontwikkeld. “Omdat we nog niet weten<br />
welke businesscases en waterstoftoepassingen uiteindelijk het<br />
meest efficiënt zijn, is dit het goede moment om te versnellen.<br />
Want een belangrijke factor voor wie de race gaat winnen, is hoe<br />
efficiënt, snel, slim en goedkoop allerlei technologieën kunnen<br />
worden ontwikkeld. Door daar nu op in te zetten, kunnen wij met<br />
onze regionale maakindustrie aan het stuur zitten van die nieuwe<br />
waterstofeconomie.”<br />
MEET-UP OVER VLIEGEN OP<br />
WATERSTOF<br />
Afgelopen donderdag 25 april was er nog een H2Makers-meetup<br />
op Rotterdam-The Hague Airport. Centraal stond de vraag:<br />
‘Wat is er nodig om een vliegtuig op waterstof te laten vliegen?’<br />
Door daar met elkaar over van gedachten te wisselen, ontstaan<br />
nieuwe ideeën en verbindingen waarmee de ontwikkeling van<br />
een vliegtuig dat op waterstof vliegt wordt versneld.<br />
Dit jaar heeft H2Makers nog een aantal meet-ups op stapel<br />
staan waar bedrijven in de waterstofmaakindustrie kennis<br />
kunnen halen en brengen en hun (samenwerkings)netwerk<br />
verder kunnen uitbreiden. Door je gratis aan te sluiten bij het<br />
H2Makers ecosysteem via H2makers.nl en de bedrijfspagina<br />
te volgen op LinkedIn, ben je op tijd op de hoogte van de<br />
eerstvolgende meet-up.<br />
Ook bedrijven die niet in Zuid-Holland zijn gevestigd kunnen<br />
zich aansluiten. Bedrijven uit bijvoorbeeld Arnhem of<br />
Groningen die een oplossing ontwikkelen voor een bedrijf<br />
in de betreffende provincie en vice versa, kunnen ook<br />
deelnemen aan het Zuid-Hollandse ecosysteem voor de<br />
waterstofmaakindustrie.<br />
BINNENVAART OP WATERSTOF<br />
De versnelling in de Zuid-Hollandse waterstof maakindustrie<br />
is ook interessant voor de chemie, de logistiek en de<br />
landbouw omdat toepassingen in andere sectoren juist weer<br />
tot nieuwe oplossingen kunnen leiden. “Neem de huidige<br />
congestieproblematiek op ons elektriciteitsnet”, illustreert<br />
Postma met een toepassing voor de landbouw. “Boeren hebben<br />
grote daken waar vaak zonnepanelen op liggen. Als we die<br />
niet alleen gebruiken om elektriciteit te maken, maar ook om<br />
waterstof te produceren wanneer de elektronen niet het net<br />
op kunnen, dan kan de boer daar zijn landbouwmachines op<br />
laten draaien. Een van de oplossingen waar we in Zuid-Holland<br />
trouwens ongelooflijk trots op zijn”, vertelt Postma enthousiast<br />
verder, “is het bedrijf Future Proof Shipping. Het eerste door hen<br />
ontwikkelde binnenvaartschip op waterstof, vervoert voor Nike<br />
schoenen tussen Rotterdam en Duitsland.”<br />
EEN-OP-EEN VERBINDINGEN<br />
Om haar doel te bereiken focust H2Makers zich op vier<br />
functies. “We zijn allereerst een loket voor bedrijven in de<br />
waterstofmaakindustrie die allerlei vragen hebben. Ten tweede<br />
hebben we een kennis- en netwerkfunctie die we gestalte geven<br />
door met speed dates en online kennissessies allerlei één-opéén-verbindingen<br />
in de waardeketen te organiseren.”<br />
ONTWIKKELING TESTCENTRA<br />
“Het derde wat we doen is helpen bij de reskilling- en upskilling<br />
van bestaande medewerkers”, vervolgt Postma zijn opsomming<br />
van de functies van H2Makers. “Helpen met de ontwikkeling en<br />
ontsluiting van testcentra is onze vierde functie.”<br />
“Denk bijvoorbeeld aan het tekort aan waterstoftrailers op dit<br />
moment. Er is een aantal marktpartijen die trailers maken, en<br />
er is een aantal partijen die waterstoftanks maken. Als er een<br />
vervoerder is die dit als zijn uitdaging ziet, dan kunnen wij een<br />
consortium bouwen die dit vraagstuk kan oplossen. En zo zijn er<br />
natuurlijk meer uitdagingen te bedenken.”<br />
STRATEGIE VOOR WERELDMARKT<br />
Alles bij elkaar klinkt het verhaal van Postma als een strategie<br />
voor de wereldmarkt. “Dat is wel de toekomst”, beaamt hij.<br />
“En dat begint klein. We hebben nu bijvoorbeeld een partij die<br />
waterstofgeneratoren ontwikkelt voor de bouw en voor festivals.<br />
“DIT IS HET GOEDE MOMENT<br />
OM TE VERSNELLEN”<br />
Zo meteen moet de productie van één generator per maand naar<br />
één per week. Vragen die spelen en waar wij bij helpen zijn: Waar<br />
kan het bedrijf dat realiseren? Wie kan meedenken over slimme<br />
opschaling? Hoe gaat het bedrijf de componenten die nu nog uit<br />
China gehaald worden, uit de buurt halen zodanig dat het bedrijf<br />
zijn product samen met de toeleverancier nog slimmer en sneller<br />
kan produceren en door ontwikkelen? Dit is wat wij doen.”<br />
CHALLENGES GROOTBEDRIJF<br />
Voor uitdagingen die vaak in het grootbedrijf leven, organiseert<br />
H2Makers zogenaamde challenges. “Dat zijn vraagstukken<br />
waarbij op regionaal niveau kansen liggen”, legt Postma uit.
Officiële distributeur van<br />
DICKOW centrifugaalpompen<br />
INGERSOLL RAND tandradpompen<br />
MUNSCH kunststof (beklede)<br />
centrifugaalpompen<br />
Voorraadhoudend, service, onderhoud en reparatie<br />
Multipomp bv, Canadaweg 10, 4661 PZ Halsteren<br />
Tel.: 0164-63 20 40, E-mail: info@multipomp.nl, www.multipomp.nl
92<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
SYNDUS GROUP PAKT<br />
PIONIERSROL IN TRANSITIE<br />
NAAR VERDUURZAMING<br />
Tekst: Jeanette van Swaal<br />
Met onder meer de participatie in het eerste groenewaterstoftankstation in Zeeland én een<br />
emissievrije verhuurvloot werkt Syndus Group actief mee aan de verduurzaming van de<br />
industrie. Het regionale karakter van de organisatie in combinatie met haar brede expertise<br />
en ervaring stelt haar in staat een concrete bijdrage te leveren aan de energietransitie en de<br />
ontwikkelingen in de industrie. Een gesprek met Jean-Paul Heijens, directeur Syndus Group.<br />
Jean-Paul Heijens
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 93<br />
Het begon 70 jaar geleden, lokaal in Terneuzen.<br />
Tegenwoordig bedient Syndus Group de industrie in<br />
Nederland en België met vestigingen in Terneuzen,<br />
Hoogvliet, Drachten en Gent. Maar daar stopt haar groei niet.<br />
Heijens legt uit: “In Hoogvliet groeit industrieel verhuurder<br />
Arentis uit haar jasje, daarom verhuizen we medio april naar een<br />
nieuwe, grotere locatie. Dat zorgt voor de mogelijkheid om een<br />
bredere en diepere productvoorraad aan te houden. Daarnaast<br />
betrekt staalconstructiebedrijf Ferris op een steenworp afstand<br />
ook een nieuwe vestiging, met als doel de projecten in de<br />
Rijnmond-regio nog beter te kunnen ondersteunen.” Met deze<br />
uitbreidingen is Syndus Group er klaar voor om de groei in en<br />
rond de Rotterdamse haven verder door te zetten.<br />
GROENE VESTIGING<br />
De nieuwe locatie van Arentis in Hoogvliet wordt een ‘groene’<br />
vestiging. Heijens licht toe: "Daar gaan we onze verhuurvloot<br />
voorzien van duurzame CO2-neutrale machines. Denk hierbij<br />
aan accu-aangedreven gereedschappen en elektrisch of hybride<br />
aangedreven machines, zoals compressoren, hoogwerkers en<br />
verreikers.” Binnenkort voegt Arentis battery packs toe aan haar<br />
assortiment, waarmee elektriciteit op elke gewenste locatie<br />
zonder uitstoot, geluidsoverlast en brandstofkosten kan worden<br />
geleverd. “De battery packs kunnen zelfstandig werken of in<br />
combinatie met een dieselaggregaat voor extra vermogen. Deze<br />
hybride oplossing resulteert in aanzienlijke besparingen op<br />
brandstof, uitstoot en geluidsoverlast, waarmee we inspelen op<br />
de groeiende vraag naar duurzame industriële oplossingen."<br />
EERSTE ‘GROENE’ WATERSTOFTANKSTATION<br />
In Zeeland pakt Syndus Group een pioniersrol in de transitie naar<br />
verduurzaming. In samenwerking met vier regionale bedrijven<br />
realiseert Syndus Group het eerste waterstoftankstation in<br />
Zeeuws-Vlaanderen, waarmee de regio wordt gepositioneerd als<br />
een voorloper in duurzame ontwikkelingen. Waterstof is feitelijk<br />
geen brandstof maar een energiedrager. Na het tanken zet het<br />
voertuig door een zogenoemde brandstofcel waterstof om in<br />
elektrische energie. Het enige restproduct is water.<br />
Heijens: "Dit waterstoftankstation zal binnenkort groene<br />
waterstof aanbieden, waardoor we een concrete impuls geven<br />
aan verdere verduurzaming en de vermindering van CO2-uitstoot.<br />
Dit stelt ons in staat om waterstofaangedreven machines aan<br />
“DE SYNERGIE MAAKT ONS STERK”<br />
te schaffen voor zowel onze eigen doeleinden als voor onze<br />
verhuurvloot, wat efficiënt en milieuvriendelijk gebruik mogelijk<br />
maakt. Door waterstof als alternatieve brandstof aan te bieden,<br />
slaan we een nieuwe weg in voor schone energie.” Het streven is<br />
om eind 2024 of halverwege 2025 te beginnen met de bouw van<br />
het waterstoftankstation in Terneuzen.<br />
SYNERGIE MAAKT STERK<br />
Met een geschiedenis die teruggaat tot 70 jaar geleden,<br />
is Syndus Group inmiddels een begrip in de industrie van<br />
Nederland en België. Tegenwoordig bestaat Syndus Group<br />
uit vijf organisaties met elk zijn eigen expertise: levering van<br />
kunststof leidingsystemen (Amerplastics), de verhuur van<br />
industriële machines en gereedschappen (Arentis), de bouw<br />
van staalconstructies (Ferris), de productie van kunststof<br />
looproosters (Fiberstruct) en een engineeringskantoor<br />
(Konstruktis).<br />
De synergie tussen de bedrijfsonderdelen van Syndus Group<br />
versterkt haar positie en staat garant voor een hoog kennisniveau<br />
en een naadloze uitvoering van alle projecten. Heijens: “De<br />
synergie maakt ons sterk. Met deze veelzijdigheid kunnen we de<br />
markt in Nederland en België optimaal bedienen door uitvoerig<br />
mee te denken en te adviseren. Ons motto luidt dan ook: ‘Samen<br />
meer voor elkaar’.”<br />
De veelzijdigheid van Syndus Group, gecombineerd met<br />
korte communicatielijnen, biedt aanzienlijke voordelen voor<br />
haar klanten. Heijens: “Met één telefoonnummer bieden we<br />
“MET ONZE DUURZAME OPLOSSINGEN<br />
EN EEN FOCUS OP INNOVATIE EN<br />
SAMENWERKING BLIJVEN WE<br />
ONS INZETTEN VOOR EEN GROENE<br />
TOEKOMST”<br />
diverse disciplines, services en producten waarmee we voor<br />
de industrie een ontzorgende meerwaarde zijn. Ook helpen we<br />
onze klanten door creatief en innovatief te zijn. Zo optimaliseert<br />
Ferris bijvoorbeeld bouwprocessen door het ontwerpen<br />
van eenvoudigere constructies, terwijl Arentis zich tijdens<br />
turnarounds onderscheidt door materialen 24/7 te leveren via<br />
zowel bemande als onbemande uitgiftepunten op locatie.”<br />
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR CORROSIEVE OMGEVINGEN<br />
Bij het produceren en leveren van kunststof leidingsystemen<br />
aan de chemische en petrochemische industrie biedt Syndus<br />
Group unieke oplossingen met haar producten van Fiberstruct en<br />
Amerplastics. “Deze glasvezelversterkte kunststof looproosters<br />
en GRE buisleidingsystemen zijn ideaal voor zeer corrosieve<br />
omgevingen en hebben specifieke eigenschappen waardoor<br />
de producten vele tientallen jaren meegaan, waardoor de<br />
vervangingsmarkt beperkt is.” Bij geïnstalleerde projecten met<br />
deze producten is terugkeer zelden nodig, wat een uitdaging<br />
vormt maar ook een uniek verkoopargument biedt voor Syndus<br />
Group. Heijens vervolgt: “Hoewel ze initieel duurder zijn, zijn<br />
de totale kosten over de levensduur lager dan bij alternatieven.<br />
Dit maakt kunststof producten, in vergelijking met stalen<br />
varianten, altijd voordeliger. GRE buisleidingen, bijvoorbeeld voor<br />
brandblussystemen toegepast in de jaren tachtig, blijven anno nu<br />
gewoon effectief en gebruiksklaar.”<br />
Binnen al deze bedrijfsonderdelen zijn de kernwaarden van<br />
Syndus Group diep verankerd. Heijens benadrukt: “We vinden<br />
vrijwel altijd een oplossing, want 'nee' verkopen is geen optie.<br />
De synergie tussen onze activiteiten versterkt onze positie; door<br />
gezamenlijk en veilig te werken streven we naar een efficiënte en<br />
veilige uitvoering van al onze projecten. En met onze duurzame<br />
oplossingen en een focus op innovatie en samenwerking blijven<br />
we ons inzetten voor een groene toekomst.”
94<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
WATERSTOF<br />
Maarten van Heel (Battolyser Systems)<br />
ÉÉN STACK,<br />
TWEE FUNCTIES<br />
Battolyser Systems introduceert de Battolyser 250, een 1 MW/MWH-systeem dat<br />
geschikt is voor kleinere toepassingen. Binnenkort wordt de eerste versie getest, waarna<br />
de grootschalige productie kan beginnen, vertelt Maarten van Heel, director projects &<br />
engineering bij Battolyser. Tegelijk blijft het Schiedamse bedrijf zich richten op grootschalige<br />
Battolysers voor de zware industrie.<br />
Maarten van Heel
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 95
96<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Je bent werkzaam bij Battolyser Systems, dat<br />
Battolysers produceert. Kan je kort uitleggen wat dat<br />
voor apparaten zijn?<br />
“Battolyser Systems is een innovatieve, cleantech<br />
electrolyserproducent, die honderd procent groene waterstof<br />
tegen de laagste kosten kan produceren. De Battolyser is<br />
’s werelds eerste electrolyser die de volledige kracht van<br />
hernieuwbare energie benut. Aangezien een Battolyser<br />
honderd procent flexibel is, leidt dit tot de laagste kosten voor<br />
waterstofproductie. Er kan waterstof worden geproduceerd,<br />
wanneer hernieuwbare elektriciteit goedkoop is, en kan volledig<br />
worden afgeschakeld wanneer de er geen hernieuwbare<br />
elektriciteit beschikbaar is. Hiermee is het systeem volledig<br />
‘load-following’ en produceert het volledig groene waterstof.<br />
Daarnaast vormt de geïntegreerde batterijfunctie een additioneel<br />
verdienmodel door het handelen op electriciteitsmarkten en<br />
verlaagt het de investeringen in off-gridprojecten. Ook dit draagt<br />
bij om tot de laagste groenewaterstofkosten te komen. De<br />
Battolyser is intrinsiek veilig in alle operationele modes, zelfs bij<br />
een laag- en snelveranderend electriciteitsaanbod. Het heeft een<br />
gepatenteerde ijzer-nikkeltechnologie die robuust is en beschikt<br />
over een industrieleidende efficiëntie en levensduur.”<br />
Op wat voor klantengroepen richten jullie?<br />
“Een grote verscheidenheid aan bedrijven. Wel mikken wij op<br />
industriële toepassingen, grote systemen, waarmee uit oogpunt<br />
van de energietransitie de grootste klappen zijn te slaan.<br />
Voor onze producten is interesse uit de groene-ammoniak-,<br />
groene-methanol-, low carbon fuels en staalindustrie. Dit zijn<br />
langetermijnprojecten, waarmee hoge investeringen zijn gemoeid<br />
en waarvan de doorlooptijden lang zijn. Daarnaast hebben wij<br />
producten klaar voor kleinere toepassingen, waarmee wij ons<br />
op het mkb richten. Denk aan tuinders, partijen die van het gas<br />
af willen, waterstof voor mobiliteit willen inzetten of eigenaren<br />
van renewable assets die met behulp van een Battolyser hun<br />
“DIT DRAAGT BIJ OM TOT DE<br />
LAAGSTE GROENEWATERSTOFKOSTEN<br />
TE KOMEN”<br />
business case willen verbeteren. Een Battolyser biedt 100<br />
procent flexibiliteit. Je kunt er volledig de opwek van groene<br />
stroom mee volgen. Wij zijn de enige die die mogelijkheid biedt.<br />
Doordat twee functies in één stack zijn geïntegreerd, bieden<br />
wij het voordeel van een lagere footprint en lagere kosten dan<br />
wanneer voor twee aparte systemen zou worden gekozen.”<br />
Je bent director projects & engineering bij Battolyser.<br />
Wat vraagt jouw meeste aandacht?<br />
“Beide zijn zo ongeveer met elkaar in evenwicht. Binnen<br />
Battolyser werkt het R&D-team aan de ontwikkeling van<br />
de stacks, waar de batterij- en elektrolysefunctie in zitten.<br />
Daaromheen is de balance of plant, het systeem dat de werking<br />
van de stacks accommodeert. Denk aan het proces, de<br />
elektriciteitstoevoer, instrumentatie en het controlesysteem. Een<br />
belangrijk element voor het engineeringteam is procesveiligheid.<br />
Daarnaast implementeren wij projecten bij klanten. Een<br />
Battolyser is niet een product dat zomaar over de toonbank wordt<br />
verkocht. Er komt altijd een stuk integratie bij kijken, die aansluit<br />
op de vraag en noodzaak die de klant heeft.”<br />
Vorig jaar is een pilot gestart waarbij een Battolyser<br />
is ingezet bij de energiecentrale van RWE in de<br />
Eemshaven. Hoe verloopt dit tot dusver?<br />
“Positief. Wij kunnen kijken hoe het systeem werkt in de<br />
industriële omgeving bij een klant. Wij leren er ontzettend<br />
veel van dankzij de operationele data die dit oplevert en hoe<br />
“EEN BATTOLYSER BIEDT<br />
100 PROCENT FLEXIBILITEIT”<br />
de interactie met de klant verloopt, ook voor wat betreft de<br />
veiligheidseisen. Dit soort lessen kun je alleen in de praktijk<br />
leren. Wij nemen deze opgedane ervaringen mee in het ontwerp<br />
van het volgende systeem, de Battolyser 250. Dit is een batterij<br />
met een capaciteit van 1 megawattuur gecombineerd met een<br />
electrolyser van 1 megawatt, die wij binnenkort bij Plant One in<br />
Rotterdam gaan testen. Daar vindt de opbouw van de balance<br />
op plant nu plaats. Binnenkort worden daar de stacks die in<br />
onze fabriek worden geassembleerd daar naartoe vervoerd en<br />
geïnstalleerd. Dan kunnen wij het geïntegreerde systeem testen.<br />
Van de Battolyser 250 hebben wij de eerste al verkocht, aan een<br />
klant wiens naam ik niet kan delen. Dit omdat het doorgaan van<br />
het project afhankelijk is van een nog te verkrijgen subsidie.”<br />
Is de Battolyser 250 het kleinere systeem, waar je<br />
eerder over sprak?<br />
“Ja, het is een systeem dat ongeveer even groot is als een<br />
container en dat je kunt verplaatsen. Wij noemen dit een ‘skidbased’<br />
systeem, dat net als een container valt op te pakken<br />
en neer te zetten. Het voordeel hiervan is dat je het in een<br />
gecontroleerde omgeving in elkaar kunt zetten, waarna je het<br />
naar de locatie van de klant kunt toebrengen. Wij zijn ook in<br />
gesprek met partijen voor de levering van grotere systemen, van<br />
25, 50 of 100 megawatt en meer.”<br />
Jullie zijn recent verhuisd naar een nieuwe locatie in<br />
Schiedam. Produceren jullie daar al?<br />
“Wij treffen er de voorbereidingen om met massaproductie<br />
te gaan beginnen. Sinds ik bij Battolyser werk, is dit de derde<br />
locatie. Eerst zaten wij in een kantoor in de Wiltonhaven en<br />
daarna verhuisden wij naar een werkplaatslocatie. Die bleek<br />
al snel te klein, waarop wij in maart 2023 naar Schiedam zijn<br />
verhuisd. Met een oppervlakte van 7.000 vierkante meter is dit<br />
groot genoeg voor de meer dan honderd mensen die inmiddels<br />
bij Battolyser werken en de eerste grootschalige productie van<br />
stacks.”<br />
Je had het net over de R&D-afdeling voor de stacks van<br />
Battolyser. Het is dus nog geen uitontwikkeld product?<br />
“Wij hebben bewezen dat het werkt, maar het is nog geen<br />
uitontwikkelde technologie. Op functioneel gebied zijn er<br />
nog superveel verbetermogelijkheden voor het verhogen van
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 97<br />
Ben je desalniettemin tevreden over de ontwikkeling van<br />
Battolyser?<br />
“Jazeker. De ontwikkeling van de technologie is al meer dan<br />
tien jaar gaande. Drie jaar geleden zijn wij begonnen met het<br />
vercommercialiseren van het product, waarin we enorm grote<br />
stappen hebben gezet. Zoals ik net zei, werken er meer dan<br />
honderd mensen bij Battolyser, we gaan binnenkort starten met<br />
de eerste massaproductie en we hebben een pilot op industriële<br />
schaal draaien. Dat neemt niet weg dat er in de buitenwereld een<br />
en ander is veranderd. Als gevolg van de oorlog in Oekraïne is de<br />
inflatie toegenomen, wat het sentiment op de kapitaalmarkt heeft<br />
doen veranderen.”<br />
Wat zijn jullie doelen dit jaar?<br />
“Tegen het eind van 2024 zullen wij het testprogramma voor de<br />
Battolyser 250 hebben afgerond. Ook zal de eerste bij een klant<br />
zijn geïnstalleerd. Dat zijn belangrijke stappen. Daarnaast zal<br />
"DE BATTOLYSER 250 IS EEN<br />
SYSTEEM DAT ONGEVEER EVEN GROOT<br />
IS ALS EEN CONTAINER EN DAT JE<br />
KUNT VERPLAATSEN”<br />
de capaciteit en verbeteren van de elektrodes, met betere<br />
prestaties als resultaat. Kostenreductie is erg belangrijk voor de<br />
waterstofeconomie. We zullen verder moeten opschalen om de<br />
kosten te reduceren en zo tot een betere supply chain te komen.<br />
Ons doel is klanten Battolysers te leveren waarmee ze in de<br />
toekomst groene waterstof kunnen produceren die met grijze<br />
waterstof kan concurreren.”<br />
Merken jullie ook dat definitieve<br />
investeringsbeslissingen voor waterstofprojecten<br />
worden uitgesteld?<br />
“Ja, dat zien wij ook gebeuren. Er was sprake van wat<br />
opportunisme in de markt, maar die ballon is een beetje leger<br />
gelopen. Daarbij komt dat veel randvoorwaarden niet ver genoeg<br />
zijn gevorderd om tot definitieve investeringsbeslissingen voor<br />
onze productielijn zijn verbeterd, dankzij de verdere ontwikkeling<br />
van nieuwe elektrodes. Ik verwacht dat wij begin volgend jaar een<br />
Battolyser hebben ontwikkeld waarvan de capaciteit twee keer<br />
zo hoog is, tegen bijna dezelfde kosten. Ook zullen wij dan zes<br />
maanden ervaring hebben met het op grote schaal produceren,<br />
waarvan wij weer zullen hebben geleerd.”<br />
Heb je hier tot slot nog iets aan toe te voegen?<br />
“Onze missie bij Battolyser is om de energietransitie mogelijk te<br />
maken. Wij hebben het geluk veel getalenteerde mensen aan te<br />
trekken; maandelijks ontvangen wij veel sollicitaties en blijven<br />
op zoek naar getalenteerde mensen met de juiste motivatie.<br />
Ik hoop dat jongeren in ieder geval de keuze maken om aan de<br />
energietransitie te werken, bij ons of bij andere bedrijven in<br />
Rotterdam. "We hebben alle mensen nodig om de transitie naar<br />
een groenere industrie te maken.”<br />
“WIJ HEBBEN HET GELUK<br />
VEEL GETALENTEERDE MENSEN<br />
AAN TE TREKKEN”<br />
projecten te komen. In Nederland gaat het daarbij vooral om<br />
netcongestie en vergunningen rondom stikstof. Ook speelt mee<br />
dat beleid niet helder genoeg is vastgelegd. Dit zijn projecten<br />
waarbij veel geld is gemoeid en partijen een bepaalde mate van<br />
zekerheid moeten hebben om langetermijncommitments aan te<br />
gaan.”<br />
WIE IS MAARTEN VAN HEEL?<br />
Maarten van Heel studeerde civiele techniek<br />
aan de TU Delft. Direct na zijn afstuderen trad<br />
hij in dienst bij Shell, waar hij diverse functies<br />
in binnen- en buitenland uitoefende op het<br />
gebied van projectontwikkeling en -uitvoering.<br />
Sinds oktober 2021 is hij director projects &<br />
engineering bij Battolyser Systems in Schiedam.
DE TOEKOMST<br />
IS GROEN.<br />
Onze weg naar de waterstofeconomie. Groene waterstof zal een sleutelrol spelen in de<br />
wereldwijde energievoorziening van de toekomst - en als toonaangevende leverancier<br />
op het gebied van industriële en chemische processen biedt KSB passende producten<br />
van de hoogste technische normen. We zijn al in staat om alle belangrijke<br />
waterstofproductietechnologieën te bedienen, of het nu gaat om groene, blauwe, grijze<br />
of turquoise waterstof. Ontdek nu de nieuwste technologieën voor een duurzame<br />
waterstofeconomie – en ontdek hoe KSB u kan helpen een schonere toekomst te<br />
creëren! Voor meer informatie www.ksb.nl
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 99<br />
ROTTERDAM IS EUROPA<br />
COLUMN<br />
Wie gaat op 5 november de Amerikaanse<br />
presidentsverkiezingen winnen? Ook<br />
buiten de VS doet het ertoe wie het<br />
Witte Huis betreedt: Joe Biden of Donald Trump.<br />
Beiden zullen op hun eigen manier een stempel<br />
op geopolitieke kwesties drukken. Vandaar dat<br />
de wereld met spanning toekijkt. Ook hier in de<br />
Rotterdamse haven, waar we zo afhankelijk zijn van<br />
de wereldhandel, doen we dat.<br />
Maar er zijn dit jaar ook verkiezingen die veel<br />
minder aandacht krijgen. Op 6 juni mogen we naar<br />
de stembus voor het Europees Parlement. Voor die<br />
verkiezingen lopen historisch gezien weinig mensen<br />
warm. De laatste keer (in 2019) kwam maar iets<br />
meer dan 40 procent van het electoraat opdagen.<br />
Eigenlijk is die geringe belangstelling - van kiezers<br />
en media - vreemd. Ik durf de stelling wel aan dat<br />
deze Europese verkiezingen veel belangrijker zijn<br />
dan de Amerikaanse, voor Nederland, maar met<br />
name ook voor Rotterdam.<br />
De Europese Unie is, zou je kunnen zeggen,<br />
voortdurend ‘under construction’, zoekend naar<br />
een vaste, overzichtelijke, bestuurlijke vorm. Militair<br />
is Europa zwak, politiek nogal eens verdeeld,<br />
maar met de interne markt is een sterke economie<br />
opgebouwd. De economische macht van Europa is<br />
formidabel.<br />
Nergens in Nederland is de lokale economie<br />
zo verweven met Europa als in de haven van<br />
Rotterdam. We zijn de entree tot een groot deel<br />
van Europese bedrijven en consumenten en we<br />
bedienen een enorm achterland. Tegelijkertijd<br />
betekent dit dat we in grote mate van dat<br />
achterland afhankelijk zijn.<br />
Naarmate nationale economieën integreren tot<br />
één interne markt - en voor industrie en logistiek<br />
is die allang een feit - is Europese regelgeving<br />
noodzakelijk. Het begrip level playing field is niet<br />
voor niets befaamd. Bedrijven moeten vrij en eerlijk<br />
kunnen concurreren, onder dezelfde voorwaarden.<br />
Daar schort het nogal eens aan.<br />
Dat Europese afspraken goed kunnen werken<br />
bewijst bijvoorbeeld ETS, het handelssysteem voor<br />
de CO2-uitstoot van de industrie. Bedrijven weten<br />
daardoor waar ze naartoe moeten werken: groene,<br />
non-fossiele productie. Maar er is meer nodig. “The<br />
US has a business case and Europe makes a law”,<br />
las ik laatst. Wat hier ontbreekt - en waar bedrijven<br />
echt behoefte aan hebben - zijn afspraken om ook<br />
de vráág van consumenten naar duurzame maar<br />
veelal ook duurdere producten te stimuleren. Ook<br />
dat kan alleen op Europees niveau.<br />
Het kan goed misgaan als eenduidige<br />
Europese regels ontbreken. Iedereen weet<br />
dat er fors geïnvesteerd moet worden in de<br />
elektriciteitsnetten. In veel andere landen doet<br />
de overheid dat, volgens het idee: het is nationale<br />
infrastructuur. Nederland volgt een ander principe:<br />
de gebruiker betaalt. Met als gevolg dat die<br />
nettarieven hier exploderen en de prijs van energie<br />
aanzienlijk (tot 66 procent!) hoger is dan in onze<br />
Europese buurlanden. Dat zet de Nederlandse<br />
industrie echt op achterstand.<br />
In aanloop naar de Europese verkiezingen zal het<br />
hoogstwaarschijnlijk weer over nationale thema’s<br />
gaan. Alsof we het hier in ‘splendid isolation’<br />
kunnen oplossen (vraag het de Britten!). Als het om<br />
onze economie gaat, is er onvoldoende besef dat<br />
bijna alles hier een internationale context heeft.<br />
Anti-Europese sentiment is gevaarlijk. Nederland<br />
en Rotterdam hebben nog steeds een sterke<br />
positie. Niet Washington, maar Brussel bepaalt of<br />
we die kunnen behouden.<br />
VICTOR VAN DER CHIJS,<br />
voorzitter van Deltalinqs.
www.avanderpolsmachineverhuur.nl
Specialisten in<br />
machineverhuur voor<br />
verschillende soorten<br />
werkzaamheden<br />
Van der Pols Pernis Machineverhuur B.V.<br />
Bakkersoordsekade 26<br />
3195 GN, Pernis Rotterdam<br />
T 010 - 416 22 45<br />
@ info@avanderpolsmachineverhuur.nl
Visit our website<br />
For a meaningful<br />
impact on both people<br />
and the planet<br />
Meet us during a conference or exhibition<br />
Visit our booth & listen to our<br />
technical paper at the World<br />
Hydrogen Summit & Exhibition<br />
in Ahoy-Rotterdam, May 13-15,<br />
2024 at booth B10<br />
Meet us & hear us speaking<br />
at the NH3 Event in Blijdorp<br />
Zoo-Rotterdam, June 6+9, 2024<br />
Visit us at the World Hydrogen<br />
Week in Copenhagen, 30<br />
September- 4 October, 2024 at<br />
booth D332<br />
www.duiker.com sales@duiker.com +31 174 282 700
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 103<br />
Qlayers start met verhuur coatingrobots<br />
ALLES IN ÉÉN<br />
TRAILER<br />
Foto’s: Qlayers<br />
OPSLAGTANKS<br />
De coatingrobots van Qlayers zijn sinds dit jaar in Europa ook te huren. Dit maakte<br />
ceo Josefien Groot bekend bij een demonstratie vorige maand in Delft.
1<strong>04</strong><br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Licht brommend zet de 10Q Crawler zich in beweging.<br />
Een kleine zeventig mensen staan verzameld in de loods<br />
van Qlayers in Delft, de mobiele telefoons in de aanslag<br />
om vast te leggen hoe de coatingrobot zijn baantjes trekt.<br />
Hij maakt een beweging naar boven, waarbij het de witte<br />
tweecomponentencoating op het oog netjes en zonder spatten<br />
op de folie aanbrengt. Je kunt een speld horen vallen wanneer<br />
de robot een schuine beweging naar beneden maakt, om zich<br />
daarop recht naar boven te verplaatsen. Dit is een autonoom<br />
uitgevoerde baanwissel, vertelt een medewerker van Qlayers. De<br />
DE COATINGROBOT KAN EEN SNELHEID<br />
VAN 200 VIERKANTE METER PER UUR<br />
ONTWIKKELEN<br />
operator hoeft hiervoor alleen een knop op het controlepaneel in<br />
te drukken. Opnieuw maakt de met vier magneten uitgeruste en<br />
honderdveertig kilo wegende robot een baan over de folie waarbij<br />
het coating aanbrengt. Om er zeker van te zijn dat niemand<br />
door een spatje coating wordt getroffen, dient iedereen achter<br />
een gele lijn te staan. In de praktijk blijkt dit overbodig, want de<br />
coating belandt uitsluitend op de folie.<br />
BEHOORLIJKE SNELHEID<br />
Eerder heeft ceo en medeoprichter Josefien Groot van het bedrijf<br />
iedereen welkom geheten op deze ‘eerste zonnige dag van het<br />
jaar’. Ze vertelt over de visie achter Qlayers, dat nog niet zo heel<br />
lang bestaat. Het bedrijf heeft een coatingrobot ontwikkeld<br />
waarmee industriële oppervlakken kunnen worden gecoat, zoals<br />
opslagtanks, windturbines en schepen. “Sinds de oprichting<br />
van het bedrijf hebben wij ons altijd gefocust op het verder<br />
ontwikkelen van technologie voor het superefficiënt aanbrengen<br />
van coatings. Wij hebben een unieke, gepatenteerde technologie<br />
ontwikkeld en kennen de parameters die het coatingproces<br />
beïnvloeden als geen ander.” Een van de voordelen van het<br />
gebruik van de coatingrobots is de efficiency, zegt Groot. Hij<br />
kan een snelheid van 200 vierkante meter per uur ontwikkelen,<br />
soms zelfs oplopend tot 230 vierkante meter per uur. “Dat is een<br />
behoorlijke snelheid”, aldus Groot.<br />
VRIJWEL GEEN OVERSPRAY<br />
Daarbij komt dat handmatig verven fysiek zwaar is en dat mensen<br />
fouten kunnen maken. “Na een dag verven raak je vermoeid.<br />
Voor onze robot geldt dat niet; die wordt nooit moe en blijft heel<br />
consistent de coating aanbrengen. Ook hoeven mensen minder<br />
uren op hoogte te werken, wat de veiligheid ten goede komt.<br />
Als het hard waait, kan de robot door blijven coaten, terwijl met<br />
handmatig coaten moet worden gestopt.” Aan de buitenzijde<br />
van een opslagtank kan nooit het hele oppervlak door de robot<br />
worden bestreken, zoals rond een bordes of trap. Het handmatig<br />
aanbrengen van coating blijft dus voor een deel nodig. Ten derde
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 105<br />
biedt de inzet van de coatingrobot duurzaamheidsvoordelen,<br />
want volgens Groot is er bijna geen overspray. “Daarmee voorkom<br />
je dat microplastics en verfdeeltjes in het milieu terechtkomen.<br />
“VOOR HET GEHELE COATEN VAN<br />
DE TANK WAS 63 PROCENT MINDER<br />
TIJD NODIG”<br />
Soms ontsnapt er een enkel spatje als het hard waait. In de<br />
praktijk mag dat echter geen naam hebben. Wij hebben de<br />
robot gebruikt naast terreinen vol met geparkeerde auto's en<br />
dat leverde geen enkel probleem op.” Onlangs werd de robot<br />
van Qlayers gebruikt bij het verven van een opslagtank. Normaal<br />
gesproken zijn er 27 dagen nodig om dit handmatig te coaten. De<br />
robot had tien dagen nodig om twee lagen verf aan te brengen.<br />
“Voor het gehele coaten van de tank was 63 procent minder tijd<br />
nodig”, verklaart Groot.<br />
AUTOMATISCHE RAPPORTAGES<br />
Voor het coaten van objecten biedt Qlayers een turnkey<br />
oplossing. Alles wat hiervoor nodig is, zit in een trailer: de robot,<br />
pomp, elektronica en de controle. Op de site zijn alleen lucht en<br />
elektriciteit nodig. De robot genereert niet alleen consistente<br />
laagjes coating, maar levert ook rapportages aan. “Onze<br />
klanten stellen deze zeer op prijs. De robot geeft bijvoorbeeld<br />
automatisch gegevens door over de omgevingstemperatuur,<br />
luchtvochtigheid en de dikte van de coating per aangebrachte<br />
baan. Dit levert veel inzichten op, die het proces kunnen helpen<br />
optimaliseren.” De robots worden over de hele wereld verkocht:<br />
in Europa, het Midden-Oosten, Noord-Amerika, Azië en sinds<br />
kort ook Zuid-Amerika. “De meeste sales lopen via lokale<br />
distributeurs. Wij trainen hem zodat klanten in het veld de juiste<br />
support hebben.”<br />
Josefien Groot<br />
robots in Europa. Onlangs is het eerste verhuurproject afgerond,<br />
vertelt ze. “Dankzij ons verhuurmodel kan de robot op flexibele<br />
wijze voor een project worden gebruikt. Daarbij bieden wij<br />
ondersteuning en trainingen aan.”<br />
VRAGEN<br />
“Verkoop is altijd ons belangrijkste afzetmodel geweest”, vervolgt<br />
Groot. Dit jaar is Qlayers ook begonnen met de verhuur van<br />
INVESTERING ROTTERDAMSE<br />
HAVENDRAKEN<br />
Begin dit jaar maakte Qlayers bekend ‘een<br />
significante investering’ te hebben ontvangen<br />
van Rotterdamse Havendraken. Dit stelt het<br />
bedrijf in staat om verder te groeien. Daarnaast<br />
kan Qlayers baat hebben bij het netwerk van<br />
de investeringsmaatschappij. "Rotterdamse<br />
Havendraken is verheugd Qlayers te kunnen<br />
ondersteunen in hun missie om industriële<br />
coatings te herdefiniëren. Deze samenwerking<br />
is een bewijs van het potentieel dat ontstaat<br />
wanneer innovatie en industriële ervaring hun<br />
krachten bundelen”, aldus Robin Slakhorst,<br />
medeoprichter van Rotterdamse Havendraken.<br />
De demonstratie van de robot is aanvankelijk ademloos door<br />
de aanwezige gevolgd, maar nadien krijgen medewerkers van<br />
Qlayers volop vragen op zich afgevuurd. Kan de robot ook op<br />
een oneffen oppervlak worden ingezet, wordt gevraagd. Nee,<br />
luidt het antwoord, hoewel de robot dankzij de magneten stevig<br />
op het oppervlak is verankerd. Bij de demonstratie werden de<br />
“DANKZIJ ONS VERHUURMODEL KAN<br />
DE ROBOT OP FLEXIBELE WIJZE VOOR<br />
EEN PROJECT WORDEN GEBRUIKT”<br />
banen verticaal aangebracht. Is het ook mogelijk horizontaal te<br />
verven, is een andere vraag. Nee, is opnieuw het antwoord. Tot<br />
slot vertelt een medewerker van Qlayers dat momenteel testen<br />
worden uitgevoerd met een kleinere robot voor het coaten van de<br />
binnenzijde van een tank. Het gaat om een eerste test, nuanceert<br />
hij het nieuws direct, want aan de inzet van de robot komt de<br />
nodige equipment te pas, die niet altijd even makkelijk naar het<br />
binnenste van een tank is te verplaatsen.”
106<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
MAINTENANCE<br />
TCC Training en TCC Onboarding<br />
OP WEG NAAR AANTOONBARE<br />
VAKBEKWAAMHEID<br />
Tekst: Kim de Booij<br />
Waar is de tijd gebleven dat je voor je turnaround zo een blik geschikte medewerkers kon<br />
opentrekken? Tegenwoordig kost dat heel wat meer moeite. Onder meer door de taalbarrière<br />
waar je nu tegenaan loopt en de vakbekwaamheid die niet meer vanzelfsprekend is. Hoe<br />
weet je nou of de honderden turnaround-medewerkers, die jij op je site toelaat, het juiste<br />
veiligheidsbesef en kwaliteitsniveau hebben?
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 107<br />
Peter Goedendorp, eigenaar en oprichter van TCC Training en<br />
TCC Onboarding, merkt dat veel bedrijven met dit vraagstuk<br />
worstelen. “Met TCC Training trainen we mensen om veilig<br />
te werken bij risicovolle taken. Denk aan SIR- en SOG-trainingen<br />
als Veilig verplaatsen van lasten, Werken aan Flenzen volgens<br />
Protocol en WFPR m.b.t. Torque en Tentioning apparatuur. Maar<br />
ook gespecialiseerde trainingen in hoge druk, drukvacuüm,<br />
chemisch reinigen en adembescherming. Alle trainingen bieden<br />
we aan tot het hoogste niveau. Maar om écht veilig te kunnen<br />
werken, heb je ook kwaliteit in vakbekwaamheid nodig.”<br />
TURNAROUNDPERSONEEL TOETSEN<br />
Met de toenemende krapte op de arbeidsmarkt, de teruglopende<br />
vakbekwaamheid en de groeiende arbeidsmigratie, merkte<br />
TCC dat bedrijven niet alleen mensen wilden laten opleiden,<br />
maar ook mensen wilden laten toetsen. “Met name personeel<br />
voor turnarounds en projecten”, vertelt Goedendorp.<br />
“Voordat ze hen op hun site toelaten, moeten ze weten of ze<br />
voldoende veiligheidsbesef en vakbekwaamheid hebben. Het<br />
veiligheidsniveau in Nederland is bijvoorbeeld in verhouding met<br />
andere landen best hoog.”<br />
ONBOARDINGPROGRAMMA IN 17 TALEN<br />
Maar hoe toets je dit bij medewerkers die de Nederlandse of<br />
Engelse taal niet goed beheersen? Dat is vaak de grote uitdaging.<br />
“Daar willen wij bedrijven bij helpen en in ontzorgen. Dat doen we<br />
sinds 2016 met een onboardingprogramma. Inmiddels is dat al in<br />
17 talen beschikbaar. Dat is ook wel nodig, aangezien er bij een<br />
turnaround of projecten gemiddeld 60 procent anderstalig is.”<br />
BUITENLANDSE CERTIFICERINGEN<br />
Toch hebben veel arbeidsmigranten wel certificeringen. “Het<br />
probleem is alleen dat je die niet op waarde kunt schatten”,<br />
aldus Goedendorp. “In Nederland is ieder examen ongeveer<br />
gelijk; het moet aan tal van criteria voldoen. Daarmee borgen<br />
we kwaliteit en veiligheidsbewustzijn. In het buitenland zijn<br />
er vaak veel minder richtlijnen. Daarom hebben we bij TCC<br />
Onboarding theorie- en praktijktoetsen gemaakt waarmee we<br />
snel kunnen zien of iemand voldoet aan het gestelde niveau. Ook<br />
instrueren we ze meteen over bedrijfs-/plantspecifieke regels<br />
en richtlijnen. Kleine verschillen in bijvoorbeeld verkeersregels<br />
of drempelwaarden kunnen namelijk grote gevolgen hebben als<br />
men ze niet kent of hanteert.”<br />
MAXIMAAL EN OPTIMAAL<br />
Met TCC Opleidingen en TCC Onboarding wil Goedendorp<br />
werkgevers maximaal ontzorgen. “En ook optimaal, dus<br />
TCC ONTZORGT<br />
TCC is een gecertificeerd bedrijf dat voldoet aan<br />
alle eisen van de SSVV, SIR en VCA en BESACC.<br />
Met de trainingen behalen deelnemers een<br />
landelijk geaccepteerd certificaat. Naast<br />
standaard open inlooptrainingen kun je bij<br />
TCC ook terecht voor maatwerktrainingen.<br />
Van planning en uitnodiging tot training<br />
en certificering, ze ontzorgen in alles.<br />
Achteraf kunnen ze bovendien een<br />
managementrapportage afleveren met daarin<br />
informatie over het verloop, zoals het aantal noshows,<br />
het slagingspercentage en de redenen<br />
waarom sommigen niet geslaagd zijn.<br />
genoeg maar ook niet te veel. Nu is het nog vaak zo dat een<br />
medewerker die van turnaround naar turnaround gaat, onnodig<br />
iedere keer een onboardingprogramma moet doorlopen om zijn<br />
veiligheidsbesef en vakbekwaamheid aan te tonen. Dat willen<br />
we graag veranderen. Mede daarom hebben we een platform<br />
gebouwd. Hierin staan inmiddels al 15.000 medewerkers uit<br />
diverse landen. Van ieder van hen kennen we de mate van<br />
vakbekwaamheid en het veiligheidsniveau.”<br />
AANTOONBARE PRAKTIJKERVARING<br />
Waar Goedendorp met dit platform naar toe wil, is een compleet<br />
overzicht van verworven competenties per medewerker. “Je hoort<br />
en ziet overal dat het kwaliteitsniveau van medewerkers daalt.<br />
De huidige opleidingen zijn meer startkwalificaties, gericht op<br />
“INMIDDELS IS HET<br />
ONBOARDINGPROGRAMMA AL IN<br />
17 TALEN BESCHIKBAAR”<br />
‘het veilig werken met’, het is geen vakopleiding. Het werkelijke<br />
vak leer je pas echt in de praktijk. Neem het voorbeeld van een<br />
flensmonteur. Die krijgt in de praktijk ineens te maken met oude<br />
flensverbindingen die scheefstand vertonen en niet parallel<br />
staan. Ook die moeten perfect dichtgemaakt worden. Dat soort<br />
dingen leer je nergens anders dan in de praktijk. Het is alleen niet<br />
aantoonbaar als je die ervaring hebt.”<br />
LANDELIJKE DEKKING<br />
TCC kent met vestigingen in onder meer<br />
Rotterdam, Zuidbroek (Groningen) en Stein<br />
(Limburg) een landelijke dekking voor<br />
veiligheidstrainingen en onboarding. Maar ook<br />
in Antwerpen, België zijn ze actief. Dankzij<br />
hun grote capaciteit aan docenten kunnen ze<br />
honderden medewerkers per week opleiden en<br />
een veelvoud hiervan onboarden.<br />
VAN BASISOPLEIDING TOT VAKVOLWASSEN<br />
Het bestaande platform wil TCC Onboarding inzetten om de<br />
verworven competenties van medewerkers aantoonbaar te<br />
maken. “Via een app kan een licentiehouder registreren wat een<br />
medewerker voor werkzaamheden heeft gedaan of aan welke<br />
toetstermen hij heeft voldaan. Staat alles op ‘groen’, dan is de<br />
medewerker vakvolwassen en zou je hem niet meer hoeven te<br />
testen. Zo wordt een ‘basis opgeleid flensmonteur’ aantoonbaar<br />
een ‘vakvolwassen flensmonteur’ en zie je in één oogopslag dat<br />
diegene superwaardevol is. In deze krappe arbeidsmarkt is die<br />
informatie goud waard.”
108<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
ROTTERDAM<br />
Hotel New York<br />
ICONISCHE<br />
ALLEMANSVRIEND<br />
Het mooiste gebouw van Rotterdam, op de mooiste plek van Rotterdam.<br />
Zo valt Hotel New York volgens general manager Roel Dusseldorp het beste te<br />
omschrijven. “Iedereen is welkom.”<br />
Roel Dusseldorp
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 109<br />
Elk hoekje van het uit 1901 daterende pand ademt historie,<br />
of het nu gaat om een menukaart uit de jaren dertig in de<br />
bibliotheekzaal, fraaie antieke koffers die bij de ingang<br />
staan of stemmige zwartwit foto’s in het restaurant. “Vrijwel al dit<br />
soort spullen hebben wij gekregen van mensen die bij de Holland<br />
Amerika Lijn (HAL) hebben verwerkt of hier zijn vertrokken”,<br />
vertelt general manager Roel Dusseldorp van Hotel New York. Het<br />
legt zowel de binding bloot die Hotel New York met Rotterdam<br />
heeft als de rijke historie die het pand achter zich heeft liggen.<br />
Het gebouw was tientallen jaren het hoofdkantoor van de<br />
Holland Amerika Lijn tot die in 1977 naar Seattle verhuisde. In<br />
de decennia ervoor zijn vele duizenden Nederlandse emigranten<br />
vanaf het markante gebouw op de Kop van Zuid per schip naar de<br />
Verenigde Staten gevaren.<br />
WATERTAXI’S<br />
Sinds 5 mei 1993 is het historische gebouw in gebruik als hotelrestaurant.<br />
“In de jaren ervoor werd het als kantoor gebruikt,<br />
waarna het ook een tijd is gekraakt. Met steun van de gemeente<br />
Rotterdam heeft de toenmalige eigenaar het leegstaande gebouw<br />
tot hotel-restaurant omgeturnd. Tot dat moment was hier nog<br />
helemaal niets, alleen maar lege loodsen die je een unheimisch<br />
gevoel gaven. De toenmalige eigenaar koos ervoor watertaxi's<br />
naar de Kop van Zuid te laten varen, om het mensen makkelijker<br />
te maken van de overkant naar hier te komen. Destijds was er<br />
nog geen Erasmusbrug”, vertelt Dusseldorp. WestCord Hotels<br />
is de derde en huidige exploitant van Hotel New York. Deze<br />
Nederlandse hotelketen beschikt over 15 hotels in Nederland,<br />
waaronder het SS Rotterdam. Sinds 2009 is Dusseldorp<br />
verantwoordelijk voor ‘het reilen en zeilen’ in het hotel, zoals<br />
hij dat noemt. “Zelfs na vijftien jaar is het nog bijzonder om hier<br />
te werken. Ik reageerde destijds op een vacature in het AD.<br />
De openingszin in mijn sollicitatiebrief was: ‘Als ik kan werken<br />
op de mooiste plek van Rotterdam in het mooiste gebouw van<br />
Rotterdam, moet ik wel solliciteren’. Zo denk ik er nog steeds<br />
over.”<br />
VAN TEENSLIPPER TOT LAKSCHOEN<br />
Hotel New York telt 72 hotelkamers in verschillende formaten,<br />
een restaurant dat plaats biedt aan 350 personen, het fine dining<br />
restaurant NY Basement met 120 zitplaatsen, er zijn zeven<br />
zalen en het terras biedt voldoende ruimte om 350 personen te<br />
ontvangen. “We kunnen aardig wat gasten verwelkomen”, lacht<br />
Dusseldorp. Op de vraag wat Hotel New York nou anders maakt<br />
dan andere hotels of restaurants, antwoordt hij: “Bij ons is er<br />
altijd reuring en gezelligheid. Vroeger werd Hotel New York wel<br />
de huiskamer van Rotterdam genoemd. Dat is het nog steeds.<br />
Een voordeel is dat wij geen specifieke doelgroep hebben. Van<br />
teenslipper tot lakschoen en van trainingspak tot maatpak,<br />
‘ZUSJE’ AAN DE OVERKANT<br />
WestCord Hotels gaat op de Wilhelminapier<br />
achter Hotel New York een derde Rotterdamse<br />
hotel bouwen. Deze zomer wordt gestart met de<br />
bouw van Hotel Chicago, dat 120 kamers en 18<br />
long stay appartementen krijgt. Dit ‘zusje’ van<br />
Hotel New York wordt in 2026 opgeleverd.<br />
iedereen is hier welkom. We hebben we een brede kaart, met<br />
voor iedereen wel iets lekkers erop.”<br />
“In het café-restaurant ben je altijd welkom, ook al heb je niet<br />
gereserveerd. Wij hebben altijd plek, dat vinden wij belangrijk.<br />
Daarnaast kunnen gasten hier snel eten als zij dat willen.<br />
Bijvoorbeeld als zij een voorstelling in het Luxor Theater willen<br />
halen”, zegt Dusseldorp.<br />
Het fine dining restaurant NY Basement werd zeven jaar geleden<br />
geopend als aanvulling op het al bestaande aanbod in het grote<br />
café-restaurant van Hotel New York. “In NY Basement kunnen<br />
gasten terecht voor een wat luxer aanbod, mooiere producten<br />
waar men de tijd voor kan nemen. Een avond NY Basement is<br />
echt een gezellige avond uit. Deze zomer willen we dit ook op ons<br />
terras voortzetten. Overigens is NY Basement ook exclusief af te<br />
huren voor een diner, bedrijfsfeest of trouwerij.”<br />
BIJZONDERE MIX<br />
Hotel New York heeft qua hotelgasten een bijzondere mix van<br />
zakelijke en ‘leisure’-gasten. “In het weekend ligt de nadruk<br />
uiteraard iets meer op de privégasten die een weekendje weg<br />
zijn of iets te vieren hebben en doordeweeks verwelkomen we<br />
natuurlijk wat meer zakelijke gasten”, aldus Dusseldorp. “Of het<br />
nou gaat om bedrijfsfeesten, bedrijfsborrels of een ontbijt met<br />
veertig man, gasten kunnen altijd bij Hotel New York terecht.<br />
Omdat wij zo groot zijn, kunnen wij grotere gezelschappen, zowel<br />
zakelijk als privé, makkelijk plaatsen.”<br />
“De mix van gasten is onder meer te danken aan het feit dat de<br />
aantrekkingskracht van onze mooie stad alleen maar groter lijkt<br />
te worden. Rotterdam is tegenwoordig een ‘destinatie’ geworden.<br />
Vroeger kwam men niet over voor een nachtje of weekendje<br />
Rotterdam, dit was een dagbesteding. Nu wel.”<br />
Dusseldorp geeft aan plezier in zijn werk te hebben als de gasten<br />
tevreden zijn. “Dan ben je zelf ook happy. Daarnaast streef ik<br />
naar een goede sfeer onder het personeel. Als een van onze<br />
medewerkers een klant een glimlach schenkt, is dat de beste<br />
reclame die je je maar kunt wensen. Het zijn de mensen die hier<br />
werken… die Hotel New York maken.”
110<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
ENERGIE<br />
Bredenoord zet depot Ridderkerk op de kaart<br />
STEEDS MEER DUURZAMERE<br />
TOEPASSINGEN<br />
De veelheid aan energieoplossingen die Bredenoord klanten kan bieden, is enorm.<br />
De stroomvoorziening wordt steeds duurzamer en kan ook helpen bij netcongestie, zeggen<br />
Peter van Huit en Aad Wijnmaalen. Vanuit het depot in Ridderkerk bedient het bedrijf de<br />
regio Rotterdam.<br />
Peter van Huit<br />
Aad Wijnmaalen
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 111<br />
Het is zonder twijfel de belangrijkste trend in de markt:<br />
klanten hechten steeds meer belang aan duurzaamheid.<br />
“Vooral grotere bedrijven vragen naar aggregaten die<br />
op alternatieve brandstoffen draaien of naar batterijsystemen,<br />
om daarmee hun footprint te verlagen. Dit zien wij vooral in de<br />
bouwsector, maar ook in de industrie valt deze ontwikkeling<br />
op. Dit heeft ook te maken met de eisen ten aanzien van<br />
duurzaamheid die de overheid bij aanbestedingen stelt”, zegt<br />
Aad Wijnmaalen, depot manager Ridderkerk bij Bredenoord.<br />
Hij werkt al vijfentwintig jaar bij het bedrijf, begon als<br />
chauffeur, doorliep verschillende functies en is sinds vorig jaar<br />
verantwoordelijk voor het depot van Bredenoord in Ridderkerk<br />
[waarover later meer, red.].<br />
ONDERSCHEID<br />
“Bredenoord helpt klanten met energieoplossingen in de<br />
breedste zin van het woord”, introduceert Peter van Huit het<br />
bedrijf. Hij is area manager bij Bredenoord, waarbij hij de<br />
regio’s Zuid-Holland en Zeeland onder zijn hoede heeft. “Naast<br />
aggregaten bieden wij alle kabels en toebehoren. Je kunt stellen<br />
dat wij kunnen voorzien in alles wat nodig is voor mobiele stroom<br />
op locatie. Wij onderscheiden ons daarnaast door een goed<br />
en gedegen advies, om klanten op een verantwoorde manier,<br />
tegen zo laag mogelijke kosten, in een oplossing te voorzien.”<br />
Die behoefte aan ondersteuning en informatie is er duidelijk<br />
bij klanten, merkt hij. “Men wil worden ontzorgd en wij kunnen<br />
meer mogelijkheden bieden dan vooraf vaak wordt gedacht. De<br />
toepassingen zijn legio.”<br />
FLEXIBEL<br />
De familieonderneming - met eigenaar Jan Bredenoord<br />
nog steeds actief in het bedrijf - onderscheidt zich volgens<br />
Wijnmaalen door de vele mogelijkheden die het kan bieden.<br />
“Naast persoonlijke aandacht en kennis van zaken zijn wij<br />
uiterst flexibel. Of klanten nu in de industrie, infrastructuur<br />
of evenementensector actief zijn, op basis van onze vele<br />
mogelijkheden en jarenlange ervaring kunnen wij precies bieden<br />
wat zij nodig hebben.” Bredenoord beschikt over een zeer ruime<br />
“WIJ KUNNEN MEER<br />
MOGELIJKHEDEN BIEDEN DAN<br />
VOORAF VAAK WORDT GEDACHT; DE<br />
TOEPASSINGEN ZIJN LEGIO”<br />
PETER VAN HUIT<br />
vloot, met circa 3.000 aggregaten en ruim 200 Battery Boxen.<br />
Daarnaast is de R&D afdeling van het bedrijf druk bezig met<br />
de ontwikkeling van op alternatieve brandstoffen draaiende<br />
aggregaten, zoals biogas en methanol.<br />
LAGERE EMISSIES<br />
Alle nieuwe aggregaten die Bredenoord bouwt, worden met<br />
Stage V-motoren uitgerust. “Neem bijvoorbeeld de 250 kVA<br />
Stage V aggregaat. Deze heeft een uitstoot van 0,4 gram
Uw partner in totale brandbeveiliging<br />
Onze expertises: Brandbeveiliging op maat<br />
Bij Van Ginkel Groep begrijpen we dat elke sector<br />
unieke uitdagingen en vereisten heeft als het gaat om<br />
brandbeveiliging. Wij bieden daarom op maat gemaakte<br />
oplossingen die perfect aansluiten bij uw behoeften<br />
Brandbeveiligingsstrategiën<br />
Brandmeldinstallaties<br />
Blusinstallaties<br />
Blusgas<br />
Blusschuim installaties / leverancier<br />
Service en onderhoud<br />
Offshore<br />
Calamiteiten units<br />
We combineren onze expertises om oplossingen te<br />
bieden die uw veiligheid en gemoedsrust waarborgen.<br />
Ongeacht uw sector of uitdaging, Van Ginkel Groep is<br />
uw partner in totale brandbeveiliging.<br />
Samen maken we uw omgeving brandveilig<br />
Contactgegevens<br />
Van Ginkel Groep<br />
info@ginkel-groep.nl<br />
+31 181 212 100<br />
Seggelant-West 10 Vierpolders<br />
Opererend door heel Nederland<br />
Heeft u vragen of wilt u meer weten over onze diensten?<br />
Neem gerust contact met ons op via info@ginkel-groep.nl<br />
of bel ons op +31 181 212 100. Ons team zal klaar staan<br />
om uw vragen te beantwoorden en u te helpen bij het<br />
realiseren en adviseren van uw brandbeveiligingsdoelen.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 113<br />
stikstof per kWh. Dat is een daling van ruim 95 procent ten<br />
opzichte van conventionele generatoren. Daarnaast is het zo dat<br />
dieselaggregaten ook op HVO-100 diesel [hydrotreated vegetable<br />
oil, red.] kunnen draaien. HVO-100 is een bio-diesel waarbij je de<br />
CO2-uitstoot met 89 procent beperkt”, zegt Van Huit. Daarnaast<br />
is Bredenoord druk bezig met het uitvoeren van pilots met door<br />
biogas aangedreven aggregaten. “Daarvoor werken we samen<br />
met Powercrumbs, de enige Nederlandse leverancier van 100<br />
procent biogas dat volledig uit restafval wordt gewonnen”, zegt<br />
Wijnmaalen.<br />
HYBRIDE SYSTEMEN<br />
Waterstof is een andere belangrijke ontwikkeling waarop<br />
Bredenoord al vroegtijdig heeft ingezet. Van Huit: “Waterstof<br />
heeft een grote toekomst, maar dé schaalbare oplossing is er nu<br />
nog niet. Daarnaast is de kWh-prijs nog erg hoog. Dus dit staat<br />
nog echt in de kinderschoenen.” Al wel helemaal beschikbaar<br />
voor de markt zijn de al eerder genoemde Battery Boxen. Daar<br />
is veel vraag naar, merkt Van Huit. “We hebben een uitgebreide<br />
vloot batterijsystemen van 15 tot 600 kW. De batterijen<br />
worden bijvoorbeeld ingezet op locaties waar het (‘s nachts)<br />
geluidsstil moet zijn of bij Natura-2000 gebieden. De batterijen<br />
worden vanuit het hoofdkantoor van Bredenoord in Apeldoorn<br />
gemonitord. Deze systemen zijn slim en kunnen zelf regelen<br />
hoeveel stroom nodig is. Wij kunnen er bijvoorbeeld mee peakshaven.<br />
Het zijn multifunctionele systemen, die als een soort<br />
buffervat kunnen fungeren. Als het kan, geven zij energie en op<br />
andere momenten sparen zij dit op.”<br />
VOORDELEN RIDDERKERK<br />
Het in 2015 gestarte depot van Bredenoord aan de<br />
Schaapsherderweg in Ridderkerk kan aggregaten leveren<br />
in de range van 5-400 kVA, beschikt over brandstoftanks,<br />
verdeelkasten, loadbanks, transformatoren, kabels en heeft<br />
lichtmasten. “Eigenlijk bieden wij het hele assortiment, behalve<br />
batterijen en de grotere vermogens. Maar als klanten dit ons<br />
vragen, kunnen wij dit uiteraard wel leveren vanuit ons depot<br />
in Apeldoorn”, zegt Wijnmaalen. Het depot in Ridderkerk is<br />
gestart als een afhaalpunt. Dat liep zo goed voor klanten uit<br />
de Europoort, Botlek en Maasvlakte dat er meer machines en<br />
een monteur bij kwamen. “De coronacrisis bracht hier echter<br />
NETCONGESTIE<br />
Een belangrijke ontwikkeling waarop Bredenoord inspeelt, is het<br />
probleem van de netcongestie. “Er zijn verschillende bedrijven<br />
die niet verder kunnen groeien doordat zij geen of een te krappe<br />
netaansluiting hebben. Met hen gaan wij het gesprek aan, om<br />
in kaart te krijgen wat er beschikbaar is aan elektriciteit en wat<br />
zij nodig hebben. Zo kunnen wij een oplossing op maat bieden,<br />
waarbij het aan de klant is of zij kiezen voor diesel, HVO, biogas<br />
of batterijen. Hiermee staan wij overigens niet alleen bedrijven,<br />
maar bijvoorbeeld ook sportverenigingen bij”, vertelt Van Huit.<br />
Met behulp van een powermanagement-kast die bij het aggregaat<br />
wordt geplaatst, kan exact worden gemeten hoeveel elektriciteit<br />
het net levert en op welke momenten een aggregaat moet<br />
bijspringen. “Als het niet nodig is, levert het aggregaat niet. Dat<br />
bespaart brandstof en levert milieuvoordelen op.”<br />
"VANUIT RIDDERKERK KUNNEN WIJ<br />
SNELLER LEVEREN AAN KLANTEN IN<br />
DEZE REGIO, WAT ONS MEER FLEXIBEL<br />
MAAKT”<br />
AAD WIJNMAALEN<br />
verandering in. Mensen kwamen niet meer afhalen, waarna mij<br />
vorig jaar werd gevraagd dit weer op te zetten. Het voordeel van<br />
dit depot is dat aggregaten niet helemaal vanuit Apeldoorn hier<br />
naartoe hoeven te worden vervoerd, met een lagere footprint<br />
tot gevolg. Ook kunnen wij vanuit Ridderkerk sneller leveren aan<br />
klanten in deze regio, wat ons meer flexibel maakt.”<br />
PASSIE VOOR TECHNIEK<br />
Wat alle medewerkers van Bredenoord bindt, is<br />
een enorme passie voor techniek, zeggen Aad<br />
Wijnmaalen en Peter van Huit van het bedrijf.<br />
“Je vindt dat binnen het hele bedrijf terug, van<br />
de administratie tot en met de commercie”,<br />
vindt Van Huit. Wijnmaalen voegt daaraan toe:<br />
“Dat maakt het ook zo leuk om voor Bredenoord<br />
te werken. Hier kan en mag je doorgroeien. We<br />
zijn één, of je nu met de directeur of een andere<br />
collega aan tafel zit.”<br />
GROEI<br />
Op het bijzonder ruime buitenterrein heeft Bredenoord<br />
1.500 vierkante meter tot zijn beschikking voor de opslag van<br />
aggregaten, is er een 250 vierkante meter grote werkplaats en een<br />
proefdraaiplek die van luchtafzuiging is voorzien. Er werken drie<br />
monteurs en er is een chauffeur met eigen vrachtwagen. “Klanten<br />
weten ons steeds beter te vinden. Ik hoor dat zij niet wisten dat wij<br />
hier zitten en dat zij het zo makkelijk vinden dat wij snel kunnen<br />
leveren”, vertelt Wijnmaalen. Het depot loopt dusdanig goed dat<br />
Bredenoord heeft besloten de werkplaats tot de huidige omvang<br />
uit te breiden. En daar blijft het niet bij, verwacht Wijnmaalen, die<br />
plezier zegt te hebben in zijn werk. “In Rotterdam gaat het er wat<br />
directer aan toe dan in het oosten van het land. Maar de sfeer is<br />
goed. Net als bij Bredenoord weten bedrijven de handen uit de<br />
mouwen te steken. Het is enorm leuk om hier te werken.”
Revolutionising<br />
the way energy<br />
is transported<br />
www.soluforce.com
Bezoek ons op de<br />
World Hydrogen 2024<br />
Summit & Exhibition<br />
in Rotterdam:<br />
stand C14<br />
Flexibele hoge druk<br />
pijpleiding voor<br />
waterstof transport<br />
en distributie
116<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Foto: Danny Cornelissen
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 117<br />
StocExpo 2024<br />
EEN NIEUWE,<br />
GEFRAGMENTEERDE<br />
WERELD<br />
ENERGIE<br />
Voor het halen van de klimaatdoelen is internationale samenwerking vereist. Het tegendeel<br />
gebeurt echter: er ontstaan geopolitieke blokken, wat de wereld doet fragmenteren. Het<br />
goede nieuws voor de tankopslagsector is dat zij een rol van betekenis kan blijven spelen.
Europoort Industrie Diensten BV<br />
Industriële reiniging & dienstverlening. Het reinigen van technische installaties in de chemische- en petrochemische industrie<br />
vereist kennis, ervaring, het juiste materieel en een daadkrachtige aanpak. Dankzij onze diverse reinigingstechnieken zijn uw<br />
systemen weer spoedig operationeel. U kunt bij EID terecht voor vrijwel alle denkbare industriële reinigingsactiviteiten, maar<br />
ook voor clean-up werkzaamheden in gebouwen en op terreinen. Zelfs bij calamiteiten kunt u op ons rekenen. Samen met<br />
onze strategische partners zorgen wij voor een vakkundige aanpak van elk probleem. EID levert diensten aan de chemischeen<br />
petrochemische industrie, maar ook andere branches zoals de scheepvaart, voedingsindustrie en G.W.W. sector doen<br />
regelmatig een beroep op ons.<br />
Europoort Industrie Diensten Maritiem BV ondersteunt de maritieme sector in de breedste zin van het woord. Dit kan<br />
variëren tot het opnieuw vervoer gereed maken van een lading met/of van gevaarlijke stoffen bij lekkage, tot het uitvoeren<br />
van reinigingswerk aan boord van schepen of op haventerreinen, vaak door toedoen van lekkages.<br />
Europoort Industrie Diensten BV<br />
Pampus 15-17<br />
3251 ND Stellendam<br />
Tel. 0187-49 76 00<br />
Email info@e-i-d.nl<br />
WWW.E-I-D.NL
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 119<br />
Lucia van Geuns, strategic energy advisor bij The Hague<br />
Centre for Strategic Studies, karakteriseert het huidige<br />
tijdsgewricht van veranderende geopolitieke verhoudingen<br />
als uiterst volatiel. Zij was een van de sprekers op het vorige<br />
maand gehouden opslagtankevenement StocExpo in Rotterdam.<br />
De wereld staat volgens haar voor de uitdaging van ‘het<br />
energietrilemma’, waarin zowel een transitie moet worden<br />
doorgemaakt, die veilig dient te verlopen en waarbij energie ook<br />
nog eens betaalbaar moet blijven. Op de paden die richting de<br />
toekomst worden bewandeld, zal een evenwicht moeten worden<br />
gevonden tussen zowel het omarmen van het nieuwe als het<br />
uitfaseren en nog benutten van het oude. “In de Europese Unie<br />
zullen wij de komende tien tot twintig jaar nog afhankelijk blijven<br />
van fossiele brandstoffen, die wij zullen moeten importeren”, zegt<br />
Van Geuns. Dat terwijl producenten van fossiele brandstoffen<br />
minder geneigd zijn om te investeren en minder belang<br />
hechten aan het vasthouden van hun reputatie als betrouwbare<br />
leverancier.”<br />
VERSCHILLEND BEELD SCENARIO’S<br />
Het risico ligt op de loer van wat Van Geuns ‘disorderly change’<br />
(wanorderlijke verandering) noemt. Ze wijst op het vorig jaar<br />
door het Internationaal Energieagentschap (EIA) uitgebrachte<br />
rapport World Energy Outlook, waarin wordt opgeroepen tot<br />
sterke internationale samenwerking voor het halen van de<br />
klimaatdoelen. Fossiele brandstoffen hebben nu een aandeel<br />
“SCENARIO’S ZIJN PER<br />
DEFINITIE NIET WAAR”<br />
van 80 procent in de energiemix, wat in 2030 naar 73 procent<br />
moet worden omlaag gebracht. “De huidige vraag naar fossiele<br />
brandstoffen is veel te hoog om de maximale anderhalve graad<br />
opwarming uit het klimaatakkoord van Parijs te halen”, is Van<br />
Geuns duidelijk. Ze laat een plaatje zien, waarin de ontwikkeling<br />
is uitgetekend van het aandeel aan fossiele brandstoffen binnen<br />
een groot aantal scenario’s. De scenario’s lopen uiteen van<br />
business as usual - met een fossiel aandeel van meer dan 80<br />
procent - tot een scenario waarbij fossiel een aandeel van niet<br />
meer dan 20 procent heeft. “Scenario’s zijn per definitie niet<br />
waar. Ze helpen om na te denken en voor het opstellen van<br />
strategieën”, zegt Van Geuns hierover.<br />
Foto: Advario<br />
DRIE TERMINALS VAN DE TOEKOMST<br />
Tankopslagbedrijf Advario maakt zich klaar voor de toekomst.<br />
Het beschikt over twee bestaande terminals in de haven van<br />
Antwerpen. Bij de grootste van die twee - Slothaven - gaat<br />
een grootschalige vernieuwing plaatsvinden waarbij een groot<br />
aantal nieuwe tanks voor de opslag van chemicaliën zullen<br />
worden gebouwd. “De capaciteit zal verdubbelen”, zegt Nancy<br />
De Groof, vice-president Belgium van Advario. Zij gaf vorige<br />
maand een presentatie op StocExpo. Ook gaat het bedrijf<br />
de gas-terminal in de haven van Antwerpen op de schop<br />
nemen. “We gaan twee grote tanks bouwen voor de opslag van<br />
ammoniak. Ook bereiden wij ons voor op de opslag van CO2”,<br />
aldus De Groof. Ze vertelt dat beide terminals door middel van<br />
pijpleidingen met elkaar zullen worden verbonden. Vorig jaar<br />
maakte Advario bekend het terrein van Aluchemie in de haven<br />
van Rotterdam over te nemen. “Voor ons ging een droom in<br />
vervulling, om in Rotterdam te kunnen acteren. Wij zijn erg<br />
blij met dit 26 hectare grote terrein, waar wij de terminal van<br />
de toekomst willen gaan realiseren. Wij denken aan co-siting<br />
voor de productie van groene energie. Wij werken graag in<br />
partnerships. Bedrijven met goede ideeën raad ik aan contact<br />
met ons op te nemen.”<br />
MISMATCH<br />
De realiteit verloopt niet volgens vooraf bedachte, met elkaar<br />
samenhangende scenario’s, benadrukt ze. “De werkelijkheid is<br />
grillig en onsamenhangend. Onder andere door het gebrek aan<br />
infrastructuur in Europa lopen wij het risico dat er een mismatch<br />
ontstaat tussen vraag en aanbod op het gebied van energie”,<br />
aldus Van Geuns. Volgens haar is het belangrijk de investeringen<br />
in groene energie op te voeren. Het alternatief is meer investeren<br />
in olie en gas om aan de vraag te voldoen. “Gebeurt dit niet,<br />
dan kan in de toekomst meer prijsvolatiliteit voorkomen.” Mede<br />
door de inbalans aan aanbodzijde - Van Geuns wijst specifiek<br />
op OPEC - kan er in Europa een tekort aan energie ontstaan. De<br />
energiecrisis van 2022 ontstond volgens haar door verstoorde<br />
aanbodketens, slecht weer, minder investeringen en natuurlijk de<br />
Russische invasie in Oekraïne. Sindsdien is de energiemarkt, ook<br />
door de invoering van sancties ten aanzien van Rusland, enigszins<br />
verstoord, ziet zij. Er zijn nieuwe patronen in de energiehandel<br />
ontstaan en China heeft zich ontpopt tot de grootste importeur<br />
van Russische olie en gas.<br />
BEHOEDEN<br />
Een conclusie die Van Geuns trekt, is dat Rusland ‘de<br />
energiekaart’ heeft getrokken, maar niet heeft gewonnen.<br />
“Rusland heeft toegang tot nieuwe technologieën en financiering<br />
verloren. Tegelijkertijd heeft Europa de investeringen in groene<br />
energie geïntensiveerd en hebben overheden zich van hun<br />
pragmatische zijde laten zien door alternatieven zeker te stellen.<br />
Deze Europese reactie - in combinatie met milde winters - heeft<br />
ons tijd gekocht.” Als je de energiecrisis kon vergelijken met een<br />
aardbeving, dan bevond Europa zich in het epicentrum. Meer<br />
dan 1.000 miljard euro is uitgetrokken om de Europese burger<br />
te behoeden voor een te hoge energieprijs. “Maar we zijn er nog<br />
niet. Europa is een continent dat niet over ‘resources’ beschikt
VACATURES<br />
Europoort Industrie Diensten B.V. is een modern industrieel reinigingsbedrijf wat haar werkgebied<br />
heeft in Zuidwest-Nederland. Vanuit onze locatie Stellendam zijn wij werkzaam in de<br />
chemische- en petrochemische industrie. In verband met toenemende activiteiten en uitbreiding<br />
hebben wij de volgende vacatures:<br />
(AANKOMEND)<br />
ALLROUND MACHINIST M/V FULLTIME<br />
(AANKOMEND)<br />
ZELFSTANDIG CLEANER M/V FULLTIME<br />
Vereiste certificaten:<br />
√ Naast vereiste rijbewijzen B/C √ Code 95<br />
√ Veiligheidscertifi caat VCA-basis √ HDO-M-certifi caat<br />
√ DVM-certifi caat<br />
√ VLG-ADR.<br />
Vereiste certificaten:<br />
√ Rijbewijs B, beschikt over eigen vervoer.<br />
√ Adembescherming B-certifi caat<br />
√ Je beheerst de Nederlandse taal<br />
√ Veiligheidscertifi caat<br />
√ VCA-basis<br />
√ HDO-S certifi caat<br />
Kerntaken:<br />
√ Uitvoeren van diverse soorten industriële reinigingswerkzaamheden waarbij<br />
machines worden toegepast zoals hogedrukwagens en vacuümwagens.<br />
Gereed maken van de installatie ter plaatse. Zo nodig aansluiten/aankoppelen<br />
van de hulpmiddelen. In bedrijf stellen; instellen/regelen van de<br />
pompinstallatie zodanig dat de opdracht effi ciënt kan worden uitgevoerd.<br />
√ Zorgen voor een goede gang van zaken. Zodanig werken en geven van<br />
aanwijzingen aan de toegevoegde medewerker dat de gevraagde kwaliteit<br />
wordt bereikt.<br />
√ In voorkomende gevallen (vacuümauto) afvoeren van de opgeslagen<br />
vloeistoffen naar de toegewezen losplaats (bij opdrachtgever, afvalverwerkingsbedrijf<br />
e.d.). Zorgen dat aan de wettelijke voorschriften inzake<br />
aanduiding van gevaarlijke stoffen e.d. wordt voldaan.<br />
√ Opvolgen van de veiligheidsvoorschriften zowel v.w.b. het werken met hogedruk<br />
en het bedienen van de installatie als ook v.w.b. de eigen veiligheid<br />
en die van de toegevoegde medewerker(s) op de werkplekken<br />
√ Opvolgen/toepassen van gebruiksaanwijzingen en instructies van bediening<br />
en gebruik van wagen en installaties. Waarborgen van een optimale<br />
bedrijfszekerheid van wagen en voorzieningen, door het controleren van<br />
de technische staat, opmerken van storingen aan voertuig, motoren en<br />
voorzieningen, en melden van storingen en noodzakelijk onderhoud aan<br />
de technische dienst. Uitvoeren van dagelijks onderhoud, opsporen en<br />
verhelpen van kleine mankementen.<br />
Acquisitie na aanleiding van deze vacature wordt niet op prijs gesteld.<br />
Kerntaken:<br />
√ Uitvoeren van (reinigings)opdrachten van diverse soorten op uiteenlopende<br />
locaties in tanks of opslagruimten, in fabrieken, op buitenterreinen; alle<br />
voorkomende objecten binnen en buiten waarbij sprake is van losmaken,<br />
verzamelen en verwijderen van vaste- en vloeistoffen. De werkzaamheden<br />
variëren van zuiver handmatig werk tot werk met eenvoudige machines.<br />
√ Uitvoeren van diverse reinigingstaken het verwijderen van vervuiling d.m.v.<br />
hogedrukspuiten. Verrichten van de voorkomende werkzaamheden als<br />
hulp van de machinist, waaronder het gereed maken van de installatie<br />
(aansluiten/koppelen van hulpmiddelen) op aanwijzingen/instructies van<br />
de machinist.<br />
√ Opvolgen van de voorschriften voor wat betreft de veiligheid op de<br />
werkplekken, de veiligheid van werken en het dragen/gebruiken van<br />
persoonlijke beschermingsmiddelen.<br />
Ook als je niet in het bezit bent van de vereiste certificaten, maar je bent<br />
enthousiast over ons bedrijf, nodigen wij jou uit om te solliciteren.<br />
Wij verwachten een flexibele, enthousiaste instelling met een gezonde dosis<br />
verstand. Tevens ben je bereid om werkzaamheden in avond/nacht en<br />
weekenden uit te voeren. Een 9 tot 5 mentaliteit past niet in onze business.<br />
Uw sollicitatie zien wij graag tegemoet op onderstaand adres of per mail:<br />
vacatures@e-i-d.nl<br />
Nadere inlichtingen kunt u verkrijgen op onze website www.e-i.d.nl<br />
of tijdens kantooruren via telefoonnummer 0187-497600.<br />
Europoort Industrie Diensten BV<br />
Pampus 15-17<br />
3251 ND Stellendam<br />
Tel. 0187-49 76 00<br />
Email vacatures@e-i-d.nl<br />
WWW.E-I-D.NL
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 121<br />
en dus afhankelijk is van de import van olie en gas. De wereld is<br />
verdeeld in geopolitieke blokken; de tijd van consensus over vrije<br />
handel is voorbij.” De oorlog tussen Israël en Hamas helpt daarbij<br />
niet. Mocht Iran hierbij betrokken raken, dan zal dit volgens Van<br />
Geuns zeker gevolgen hebben voor de oliemarkt.<br />
KRITISCHE RUWE MATERIALEN<br />
De Verenigde Staten zijn de nieuwe energiemacht in de wereld,<br />
is Van Geuns van mening. Zij wijst erop dat de VS de grootste<br />
producent van olie en gas zijn en de grootste exporteur van<br />
LNG. Schalieolie, -aardgas en -LNG zijn daarbij belangrijke<br />
troeven. “Voor Europa is het zoeken naar het nieuwe normaal.<br />
“IN EUROPA LOPEN WIJ HET RISICO<br />
DAT ER EEN MISMATCH ONTSTAAT<br />
TUSSEN VRAAG EN AANBOD OP HET<br />
GEBIED VAN ENERGIE”<br />
Het moet de energiebronnen diversifiëren, investeringen in<br />
groene energie versnellen en zorgen voor energiezekerheid.”<br />
In de energietransitie kan Europa haar afhankelijkheid van<br />
fossiele brandstoffen op termijn wel verminderen, maar het zal<br />
ook kritische ruwe materialen nodig hebben voor onder meer<br />
windturbines, batterijen en zonnepanelen, waarschuwt Van<br />
Geuns. En dat in een wereld waarin nieuwe handelssystemen<br />
ontstaan en oude loyaliteiten worden ingewisseld voor nieuwe.<br />
Zo onderhouden landen als China, India en Turkije nog altijd<br />
handelsrelaties met Rusland, waarbij zij hun voordeel doen met<br />
grote hoeveelheden Russische olie en gas. OPEC voert handel<br />
met zowel westerse landen als Rusland, waarbij de daarbij<br />
aangesloten landen hun eigen belangen en winsten proberen te<br />
optimaliseren.<br />
WATERSTOF EN ELEKTRIFICATIE<br />
Voor de Nederlandse tankopslagsector zal de handel in olie<br />
voorlopig de grootste markt blijven. “Maar de energiemix gaat<br />
significant veranderen. Waterstof, synthetische brandstoffen<br />
en bio-energie zullen fossiele brandstoffen vervangen.<br />
Handelsrelaties gaan wijzigen, met nieuwe aanvoerlijnen en<br />
nieuwe afhankelijkheden. In deze nieuwe markt zullen overheden<br />
en bedrijven gezamenlijk actie moeten ondernemen en hun<br />
positie moeten heruitvinden”, verwacht Van Geuns. Richting<br />
2030 zal Europees beleid ervoor zorgen dat het verbruik van<br />
fossiele brandstoffen afneemt, maar het is onzeker in welke<br />
mate dit zal gebeuren. De tankopslagsector kan de resterende<br />
vraag naar fossiele brandstoffen helpen balanceren met het<br />
steeds verder toenemende gebruik van lagekoolstofbrandstoffen.<br />
“Waterstof en elektrificatie gaan zich ontwikkelen, maar<br />
zullen rond 2030 nog niet dominant zijn. Voor de Europese<br />
energiezekerheid blijft de import van aardgas daarom van groot<br />
belang. In de jaren erna richting 2050 zullen nieuwe energiehubs<br />
tot stand komen. Dit kunnen ook nieuwe zijn, naast bestaande<br />
hubs als Rotterdam en Antwerpen. De productie van groene<br />
waterstof zal daar plaatsvinden, waar dit goedkoop en eenvoudig<br />
vol te doen.”<br />
Een conclusie die Van Geuns trekt, is dat Rusland ‘de<br />
energiekaart’ heeft getrokken, maar niet heeft gewonnen<br />
SABOTAGE<br />
Het succes van de energietransitie zal afhankelijk zijn, stelt Van<br />
Geuns, van politieke keuzes die worden gemaakt, internationale<br />
relaties die worden aangegaan, technologische doorbraken die<br />
plaatsvinden en de ontwikkeling van infrastructuur. Slotvraag<br />
uit de zaal aan Van Geuns: Waarom heeft ze geen aandacht<br />
besteed aan de gesaboteerde aardgasleiding van Nord Stream<br />
“HANDELSRELATIES GAAN WIJZIGEN,<br />
MET NIEUWE AANVOERLIJNEN EN<br />
NIEUWE AFHANKELIJKHEDEN”<br />
in de Oostzee? “Dat is een kwestie van keuzes maken in verband<br />
met de beschikbare tijd”, bekent ze. “Maar energiezekerheid<br />
is inderdaad van groot belang. Neem de aardgaspijpleiding van<br />
Noorwegen naar Duitsland. Het zou rampzalig zijn als daar iets<br />
mee gebeurt. Zowel onshore als offshore moet dit goed worden<br />
gemonitord. De sabotage aan de elektriciteitskabel naar de<br />
fabriek van Tesla in Duitsland is een duidelijk signaal dat we dit<br />
serieus moeten nemen.”
122<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
CIRCULARITEIT<br />
Jeroen Kelder (Infinity Recycling)<br />
GEEN WOORDEN<br />
MAAR DADEN<br />
Het Rotterdamse Circular Plastics Fund van Infinity Recycling is de voorbije maanden als kool<br />
gegroeid. Investeerders traden toe, projecten boekten vooruitgang en ook werd in Ioniqa een<br />
nieuwe investering gedaan. Jeroen Kelder (Infinity Recycling) geeft een toelichting.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 123
124<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
In september vorig jaar berichtte Europoort <strong>Kringen</strong> over de<br />
precommissioning van de demoplant van Pryme bij Plant One<br />
in Rotterdam, die op dat moment zo goed als afgerond was.<br />
Sindsdien is er alweer het nodige gebeurd, vertelt Jeroen Kelder<br />
van de Rotterdamse investeerder Infinity Recycling, dat het<br />
Circular Plastics Fund beheert. Dit is een investeringsfonds dat<br />
bedrijven - waaronder Pryme - ondersteunt die actief zijn in het<br />
recyclen van residueel plastic afval. “Na de zomer van 2023 is<br />
het Europees investeringsfonds als partner toegetreden tot het<br />
Circular Plastics Fund", zegt hij. “Voor ons was dit een belangrijke<br />
stap, een echte game changer. Het fonds groeide daarmee van<br />
50 naar 105 miljoen euro. Voor het Europees Investeringsfonds<br />
was dit een van de grootste commitments ooit. Om een parallel<br />
met voetbal te trekken: wij hebben hiermee in korte tijd<br />
promotie gerealiseerd van de Keuken Kampioen Divisie naar de<br />
Eredivisie. Het fonds groeide naar een omvang waar institutionele<br />
investeerders serieus naar kijken.”<br />
een totale omvang van 190 miljoen euro aan gecommitteerd<br />
kapitaal in het fonds. En dan te bedenken dat wij in februari 2022<br />
met een omvang van 42 miljoen euro zijn gestart. Ons doel was<br />
150 miljoen euro, dat wij dus reeds hebben overtroffen. Dit geeft<br />
aan dat de transitie belangrijk is, dat wij iets doen waar behoefte<br />
aan is en dat wij hebben aangetoond er een rol als aanjager in te<br />
kunnen spelen.”<br />
PET-FLESSEN<br />
Het portfolio van het fonds omvatte tot voor kort vier<br />
technologieën: het Britse Itero dat in Chemelot een proeffabriek<br />
heeft, het Israëlische/Luxemburgse Clariter dat in de Eemshaven<br />
een installatie wil realiseren, het Nederlandse Pryme [hierover<br />
later meer, red.] en het Zwitserse DePoly. “Wij hebben hieraan een<br />
vijfde investering toegevoegd. Het gaat om Ioniqa, dat bij Plant<br />
One in Rotterdam een pilotinstallatie heeft staan. Wij kunnen het<br />
DOELEN OVERTROFFEN<br />
“Belangrijk ook is dat dit ons in staat stelt om meer onafhankelijk<br />
te opereren”, vervolgt Kelder. “We zijn ooit begonnen met<br />
strategische investeerders en hebben nu een mooie mix aan<br />
partijen aan boord. In de transitie heb je veelal met gevestigde<br />
belangen te maken, die soms conflicterend zijn. Dan is het<br />
belangrijk dat de aanjager onafhankelijk te werk kan gaan.” Het<br />
toetreden van het Europees Investeringsfonds was niet de enige<br />
‘close’ die Kelder de voorbije maanden kon noteren. Ook traden<br />
in december drie institutionele partijen - een pensioenbeheerder,<br />
herverzekeraar en regionaal ontwikkelingsfonds - toe tot het<br />
Circular Plastics Fund. Hiermee groeide de omvang van het<br />
fonds naar 135 miljoen euro. “Wij hebben in februari de zesde<br />
close bereikt en zijn nu bezig met de voorbereidingen voor de<br />
zevende en laatste close in maart. Daarbij hebben wij zicht op<br />
“WIJ HEBBEN HIERMEE IN KORTE TIJD<br />
PROMOTIE GEREALISEERD VAN DE<br />
KEUKEN KAMPIOEN DIVISIE NAAR DE<br />
EREDIVISIE”<br />
bedrijf de steun bieden om een volgende stap te maken, en zijn<br />
geloofwaardigheid aan te tonen aan grote partijen in de markt.<br />
Wanneer een fonds als het onze erin investeert, vergroot dat de<br />
kans om meer investeerders en partners aan te trekken.” Drie<br />
van de vijf door het fonds gesteunde technologieën maken van<br />
residueel plastic afval pyrolyse-olie. DePoly en Ioniqa doen dat<br />
niet; die zetten residueel plastic afval van PET-flessen om in<br />
grondstoffen voor de productie van nieuw PET-plastic. “Beide<br />
gebruiken daarvoor een andere techniek. Aantrekkelijk aan Ioniqa<br />
is dat het niet alleen afval omzet in ingrediënten voor nieuwe<br />
PET-flessen, maar dat de technologie ook in de textielindustrie<br />
kan worden toegepast. Ioniqa verwerkt niet alleen flessen tot<br />
flessen; het heeft daarnaast de potentie om in de nabije toekomst<br />
hogekwaliteit-polyester uit textiel te recyclen. Dit is een belangrijke<br />
stap in de transitie richting een duurzame maakindustrie.”<br />
PARELTJE<br />
Kelder omschrijft de technologie van Ioniqa als efficiënt<br />
en goedkoop. “In deze transitie moet je niet te duur zijn.<br />
Consumenten kopen bijvoorbeeld liever een door fossiele<br />
brandstoffen aangedreven auto als elektrische alternatieven<br />
niet aantrekkelijk genoeg geprijsd zijn.” Een ander, voor hem<br />
belangrijk, facet is dat Ioniqa de samenwerking met Koch<br />
Technology Solutions (KTS) is aangegaan. “Ik vind het mooi dat<br />
zo'n jong bedrijf de expertise van een grote buitenlandse partij<br />
aantrekt om op te schalen. Daarvoor moet je over voldoende<br />
zelfkennis beschikken. Voor ons was dit een van de redenen om<br />
in Ioniqa te investeren.” De technologie van Ioniqa is ontwikkeld<br />
aan de Technische Universiteit Eindhoven, waarna bij Plant One<br />
in de Botlek een pilotplant is gebouwd. Momenteel wordt de<br />
demonstratieplant in Chemelot verder opgeschaald. “Het mooie<br />
hieraan vind ik dat dit bedrijf over een pareltje beschikt, en dat<br />
het ervoor kiest om dit uit te bouwen in verschillende clusters in<br />
Nederland en met behulp van externe expertise. Ik vind het een<br />
sprekend voorbeeld van het Nederlandse collaboratieve model.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 125<br />
‘IN AFZONDERING<br />
KOM JE NIET VER’<br />
Jeroen Kelder, medeoprichter en directeur<br />
van Infinity Recycling, had zes jaar geleden<br />
nog weinig met plasticrecycling van doen,<br />
vertelt hij. “Ik ben in de industrie beland nadat<br />
ik in contact kwam met een bedrijf dat een<br />
plasticrecyclingfabriek op een greenfieldlocatie<br />
in Schotland wilde bouwen. Het product wilden<br />
ze in Rotterdam of Antwerpen verkopen. Als<br />
eenvoudig econoom vond ik dat niet zo logisch<br />
klinken. Een dergelijke plant kun je beter in<br />
een hub bouwen, waar het verkrijgen van<br />
vergunningen makkelijker is, veiligheidsregels<br />
zijn en leveranciers en afnemers in de buurt<br />
zijn gevestigd. Ik heb dat bedrijf van advies<br />
voorzien, waarna het balletje is gaan rollen.”<br />
In 2019 zag Infinity Recycling het levenslicht.<br />
Kelder zegt nu nog steeds hetzelfde in de<br />
wedstrijd te zitten. “Bij alles wat je doet, moet<br />
je je netwerk betrekken. In afzondering kom je<br />
over het algemeen niet zo ver. Mijn compagnon<br />
en ik zijn doorlopend bezig mensen te leren<br />
kennen, te horen wat speelt, welke ambities<br />
er zijn en wat de bottlenecks zijn. Zo proberen<br />
wij de dynamiek te begrijpen, zijn wij doende<br />
stakeholders te binden en loyaliteit op te<br />
bouwen. Investeerders vragen wij niet alleen<br />
financieel bij te dragen; wij willen ook dat ze<br />
meedenken, zodat kruisbestuiving plaatsvindt.<br />
Ik ben al jaren weg uit Nederland, maar vind het<br />
leuk zo iets bij te dragen. Net als water kan de<br />
circulaire economie Nederland kansen bieden,<br />
die wij zelf als regio en land kunnen verzilveren.”<br />
Een dergelijke mentaliteit is belangrijk in de transitie en typisch<br />
voor de Nederlandse handels- en investeringscultuur.” Als Ioniqa<br />
in Chemelot de opschaling heeft bewerkstelligd, zal een begin<br />
worden gemaakt met de licensering. Dit zal ongeveer anderhalf<br />
jaar duren, is de verwachting van Kelder.<br />
DADEN<br />
Bij Plant One in de Botlek draait niet alleen de pilotinstallatie<br />
van Ioniqa, ook heeft Pryme er een demonstratiefabriek. Begin<br />
dit jaar maakte Pryme bekend dat daar de eerste olieproductie<br />
uit plastic afval heeft plaatsgevonden. “Het was een lange reis,<br />
maar het is goed gedaan”, oordeelt Kelder. “Pryme is binnen de<br />
tijdslijn gebleven en ook min of meer binnen budget. Er is tegen<br />
een aantal kinderziektes aangelopen, wat je bij dit soort trajecten<br />
altijd hebt. Naar mijn idee is de vooruitgang van Pryme illustratief<br />
voor wat we met ons portfolio willen bereiken. Het team had<br />
maar één doel en heeft dat gerealiseerd: succesvol een complete<br />
productiecyclus afronden. Het heeft daarmee een mooi eerste<br />
voorbeeld gesteld waarop het verder doorontwikkelt. Vaak zie je<br />
dat teams te veel met verschillende dingen bezig zijn. Hiermee<br />
laat Pryme zien dat de technologie werkt. In deze markt hoor<br />
je veel woorden en blijven daden nogal eens achterwege. Dat<br />
terwijl het belangrijk is te laten zien dat je kunt leveren, dat je de<br />
plant kunt aanzetten en aantonen dat het werkt. Wij bij Infinity<br />
Recycling hebben allemaal in Rotterdam gestudeerd en zijn<br />
Feyenoord-fan. Voor ons zou het onbespreekbaar zijn geweest<br />
om ons aan de Zuidas te vestigen. Dit gaat over Rotterdam, over<br />
het vergroenen van de industrie waarbij wij geen woorden maar<br />
daden willen laten zien.”
Verkoop stoom- en<br />
warmwaterketels<br />
Part of the Atlas Copco Group<br />
Eco Steam Trading & Consultancy bv<br />
www.eco-steamandheating.com<br />
+31 (0)13 583 94 40 | info@eco-steamandheating.com<br />
Wil jij werken aan een veiligere procesindustrie?<br />
Volg dan de opleiding Procesveiligheid!<br />
Werk jij in de chemische procesindustrie en wil jij meer weten over de specifieke risico’s? Volg dan<br />
nu de opleiding Procesveiligheid. Tijdens de opleiding behandelen we natuurlijk de procesveiligheid,<br />
maar ook de organisatie en uitvoering van grote projecten in de chemische procesindustrie.<br />
Tijdens de opleiding komen de volgende onderwerpen aan bod:<br />
• Procesveiligheid<br />
• Uitvoering grote projecten/turn arounds<br />
• Procestechnologie en installaties<br />
• Externe veiligheid/Seveso/PGS6<br />
• Processchema’s, P&ID’s<br />
• Kwalificeren en kwantificeren van risico’s<br />
• Mechanische veiligheid, PED<br />
• Explosies<br />
• Maintenance<br />
• Gevaarlijke stoffen<br />
• Consequentie kwantificering (QRA, Safeti) • Incidentenonderzoek<br />
• Instrumentele beveiliging<br />
• ATEX<br />
Data: 8, 15 oktober, 5, 12, 19, 26 november,<br />
10 december en tentamen op 17 december 2024<br />
Schrijf je snel in, deze<br />
opleiding zit altijd snel vol!<br />
T 030 231 82 12 | www.phov.nl | info@phov.nl<br />
PHOV_240303_Adv_Procesveiligheid_MRT2024_210x148mm_01.indd 1 08-03-2024 12:50
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 127<br />
Twee volwaardige dochterondernemingen bedienen de lokale markt<br />
VEGA BREIDT UIT NAAR<br />
ZWEDEN EN DENEMARKEN<br />
MAINTENANCE<br />
VEGA, de Duitse leverancier van innovatieve meetinstrumenten, heeft dit voorjaar een<br />
tweetal nieuwe volwaardige dochterondernemingen in Scandinavië geopend. In Denemarken<br />
en Zweden bedienen de nieuwe vestigingen straks de groeiende markt voor industriële<br />
meetinstrumenten. Aan de basis van de uitbreiding naar het noorden staat de managing<br />
director van de Nederlandse dochteronderneming van VEGA: Jürgen Schuijren.<br />
Jürgen Schuijren
128<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Scandinavië is niet nieuw voor VEGA: sinds 2015 is er in<br />
Noorwegen een dochteronderneming die de Noorse<br />
markt bedient. Bovendien waren er zowel in Zweden<br />
als Denemarken al lokale dealerschappen. Toch is de markt<br />
in beide landen dermate interessant dat een volwaardige<br />
dochteronderneming gerechtvaardigd is. “We willen die markten<br />
dezelfde mate van service bieden als we in Nederland gewend<br />
zijn”, vertelt Schuijren. “Dat betekent dus dat we medewerkers<br />
met grondige kennis van onze meetapparatuur in dienst hebben,<br />
korte logistieke lijnen hanteren en dezelfde taal als de klant<br />
spreken.”<br />
MARKTPOTENTIEEL<br />
De wens voor de twee nieuwe dochterondernemingen kwam<br />
vanuit het hoofdkantoor van VEGA in Duitsland. Schuijren: “De<br />
dealerschappen die we tot nu toe hadden, werken toch op een<br />
andere manier dan een volwaardige dochteronderneming en<br />
bovendien is er een aanzienlijk marktpotentieel in de Nordics.<br />
We willen klanten in Zweden en Denemarken van dienst kunnen<br />
zijn zoals we dat in andere landen ook doen. Kennis, uitstekende<br />
service en natuurlijk onze high-end meetinstrumenten staan<br />
daarbij centraal om uiteindelijk de beste oplossing te leveren<br />
voor de gevraagde toepassing.” Schuijren, die al dertig jaar voor<br />
VEGA werkt, en dus inmiddels aanzienlijke ervaring heeft, kreeg<br />
van het hoofdkantoor de klus om de uitbreiding te realiseren en<br />
daarna de taak van directeur van beide vestigingen op zich te<br />
nemen. “Omdat VEGA Nederland ook een dochteronderneming<br />
is waarmee we al jarenlang succesvol zijn, weet ik goed wat<br />
een nieuwe vestiging nodig heeft om met dezelfde filosofie en<br />
werkwijze van het moederbedrijf te opereren.”<br />
LOCATIES<br />
Schuijren vond vorig jaar zowel in Denemarken als in Zweden een<br />
geschikt pand. “Daarbij hebben we specifiek gezocht naar een<br />
pand waar je niet alleen een paar bureaus kunt neerzetten, maar<br />
ook de mogelijkheid hebt om te relaxen en waarbij je geïnspireerd<br />
wordt door de omgeving. In Denemarken zitten we op het oude<br />
Carlsberg City-terrein in Kopenhagen, op een trendy, historische<br />
locatie. In Zweden zitten we in het hart van Life Science in<br />
Stockholm, in een multipurpose pand dat ‘Life City’ heet. Je kunt<br />
daar niet alleen je werk uitvoeren, maar er is ook ruimte om te<br />
sporten, te ontspannen en events te organiseren.”<br />
DE MENSEN<br />
Bij het opzetten van een dochteronderneming zijn de mensen de<br />
belangrijkste factor. Schuijren: “Zij gaan straks bouwen aan een<br />
netwerk en zij worden het gezicht van de organisatie. We vinden<br />
het heel belangrijk dat onze klanten in hun eigen taal met ons<br />
personeel kunnen praten. Onze nieuwe collega’s moesten dus<br />
lokaal worden gevonden en vervolgens worden getraind om goed<br />
op de hoogte te zijn van ons productportfolio. Daarnaast willen<br />
we een diverse mix van mensen in leeftijd, geslacht, culturele<br />
achtergrond, opleidingsniveau, maar ook met een variatie aan<br />
werkervaring in de markt bij vorige werkgevers.”
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 129<br />
VERGELIJKBARE ACHTERGROND<br />
Het belang van de inzet van lokale mensen beperkt zich niet<br />
alleen tot de taal. Ook kleine interculturele verschillen spelen<br />
een rol in het contact met klanten. Schuijren: “Voor onze klanten<br />
is het prettig om te kunnen communiceren met mensen die een<br />
vergelijkbare achtergrond hebben.”<br />
De organisaties in Denemarken en Zweden zijn grotendeels<br />
kopieën van de Nederlandse organisatie. Elke vestiging zal straks<br />
starten met vijf adviseurs in de buitendienst, twee verkopers in<br />
de binnendienst, twee service-engineers, twee sales-assistenten<br />
en een marketing manager.<br />
BALANS<br />
Anno 2024 gaat het niet meer alleen om het werk dat je aanbiedt,<br />
maar wil je als werkgever meedenken in de behoeftes van<br />
werknemers, weet Schuijren. “De balans tussen werk, gezin en<br />
ontspanning is de afgelopen jaren veranderd. Waar het vroeger nog<br />
een uitzondering was om parttime te werken, is dat nu de normaalste<br />
zaak van de wereld. Wij denken daar graag in mee en willen heel<br />
graag dat werknemers het bij ons naar hun zin hebben en houden.<br />
Bepaalde zaken, zoals ouderschapsverlof en vrij kunnen nemen om<br />
voor een ziek kind te kunnen zorgen, zijn in Zweden en Denemarken<br />
vaak al bij wet ruimhartiger geregeld dan in Nederland.”<br />
WATERSTOF<br />
De markt in Denemarken en Zweden heeft overeenkomsten met<br />
de Nederlandse markt. Schuijren: “Water, voeding en chemie<br />
kom je uiteraard ook in die landen tegen. In Denemarken is er<br />
daarnaast een grote scheepvaartindustrie en in Zweden zien we<br />
veel potentieel in de winning van delfstoffen, die bijvoorbeeld<br />
kunnen worden ingezet bij de productie van chips. Voor beide<br />
landen geldt dat er een enorme groei is in de nieuwe industrie.<br />
Denk daarbij aan waterstof, hernieuwbare energie, enzovoorts.<br />
In Scandinavië loopt men behoorlijk voorop als het om de<br />
energietransitie gaat.”<br />
De concurrentie in Denemarken en Zweden is vergelijkbaar met<br />
de situatie in Nederland. De grote instrumentleveranciers zijn<br />
ook daar actief. “VEGA is, net als in Nederland, heel actief in het<br />
middenkader, waarbij bedrijven eerst een paar instrumenten<br />
afnemen om ze uit te proberen en vervolgens grotere aantallen<br />
afnemen. Dealers zullen sneller geneigd zijn om te focussen op<br />
de grote projecten waarbij er meteen honderden instrumenten<br />
worden afgenomen. Daarom is het zo belangrijk dat we in die<br />
landen met een volwaardige dochteronderneming aan de slag<br />
gaan.”<br />
MEER VOORDELEN<br />
Een volwaardige dochteronderneming biedt meer voordelen voor<br />
de klant: “Kennis binnen de internationale onderneming kan<br />
veel eenvoudiger gedeeld worden, we zitten namelijk dichter bij<br />
het vuur”, verduidelijkt Schuijren. Bovendien profiteren klanten<br />
dankzij de uitbreiding in Denemarken en Zweden voortaan van<br />
efficiënte logistieke lijnen en een hogere mate van service. “Dat<br />
“KLANTEN PROFITEREN DANKZIJ DE<br />
UITBREIDING IN DENEMARKEN EN<br />
ZWEDEN VAN EFFICIËNTE LOGISTIEKE<br />
LIJNEN EN EEN HOGERE MATE VAN<br />
SERVICE”<br />
betekent bijvoorbeeld dat je een meetinstrument sneller weer<br />
in huis hebt na een kalibratie”, licht Schuijren toe. “Ook kunnen<br />
klanten meedoen aan trainingen voor hun personeel in de<br />
daarvoor ingerichte trainingsruimtes.”<br />
OVER VEGA<br />
VEGA levert hoogwaardige meetinstrumenten<br />
voor veeleisende meetapplicaties in de<br />
chemie, farmacie, voedingsmiddelenindustrie,<br />
drinkwater-, afvalwatersector,<br />
afvalstortplaatsen, mijnbouw, energieproductie,<br />
offshore, scheepvaart en luchtvaart. Wereldwijd<br />
werken er bij VEGA meer dan 2.100 mensen,<br />
waarvan er 1.000 op het hoofdkantoor in het<br />
Zwarte Woud in Duitsland werkzaam zijn.<br />
VEGA werd in 1959 in Duitsland door Bruno<br />
Grieshaber opgericht en is nog altijd een<br />
familiebedrijf. Inmiddels is VEGA in meer dan<br />
80 landen actief.<br />
RADARNIVEAU EN DRUK<br />
Een van de redenen dat er een interessant potentieel is voor de<br />
meetinstrumenten van VEGA is dat de meest recente generaties<br />
radarniveaumeters zeer succesvol gebleken zijn. De VEGAPULS<br />
6X radarsensor is dankzij de in huis ontwikkelde 6X chip uitermate<br />
nauwkeurig, gemakkelijk in gebruik te nemen en in vrijwel alle<br />
applicaties inzetbaar. Daarnaast zijn de BASIC-serie radarsensoren,<br />
die een meer gestandaardiseerde, lowcost-oplossing bieden<br />
voor minder veeleisende applicaties, volgens de aanbieder een<br />
snel terug te verdienen investering. Ook levert VEGA een breed<br />
programma druktransmitters en schakelaars, van low-cost tot highend.<br />
Schuijren: “We hebben een uitgebreid portfolio op het gebied<br />
van drukmetingen en dat is vrij uniek. Ook bij druktransmitters<br />
hebben we zowel een PRO-lijn als een BASIC-lijn. Bij heel veel<br />
applicaties voldoet die BASIC-lijn uitstekend en dan heb je een<br />
uitermate betrouwbaar instrument voor een hele scherpe prijs.”<br />
De vestiging in Denemarken is sinds 1 maart operationeel, en die<br />
in Zweden sinds 1 april.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 131<br />
PRODUCT-<br />
NIEUWS<br />
VEILIG ALTERNATIEF<br />
KOPPELING<br />
SAF 3007 is de nieuwste toevoeging aan<br />
de groeiende duplexfamilie van Alleima,<br />
een super-duplex roestvast staalsoort<br />
die is ontwikkeld voor onderzeese<br />
umbilicals. De nieuwe buis biedt<br />
volgens de aanbieder een veilig, lichter,<br />
sterker en efficiënter alternatief voor de<br />
huidige standaard, SAF 2507. Met zijn<br />
sterkte, vermoeiingseigenschappen<br />
en corrosiebestendigheid, levert SAF<br />
3007 ‘superieure prestaties’ in zware<br />
diepwateromgevingen, aldus Alleima,<br />
Een brede toepasbaarheid van een leidingsysteem staat of valt met het aantal<br />
hulpstukken en koppelingen. Daarom introduceert Viega met grote regelmaat<br />
praktische hulpstukken voor de leidingsystemen van het bedrijf. Om het gebruik van<br />
het Viega Smartpress-systeem voor de installateur verder te vereenvoudigen, breidde<br />
Viega recent het programma uit met een nieuwe tweedelige koppeling. Deze koppeling<br />
is aan één zijde voorzien van een schroefkoppeling en aan de andere zijde van een<br />
perskoppeling. Nieuw is de koppeling met 1 inch vlakke schoefaansluiting en 25 mm<br />
persaansluiting. De persaansluiting van de Viega Smartpress-koppeling werkt volgens<br />
de producent snel en eenvoudig: de buisleiding wordt op de gewenste lengte geknipt,<br />
de leiding in de persaansluiting gestoken, persen met één van de persmachines en<br />
klaar! Door het ontbreken van de O-ring kent de fitting weinig drukverliezen en een<br />
optimale doorstroming.<br />
1+1<br />
fabrikant van geavanceerde roestvaste<br />
staalsoorten en speciale legeringen.<br />
Sinds de jaren zestig zegt het bedrijf<br />
voorop te lopen bij de ontwikkeling van<br />
moderne duplexkwaliteiten. Het nieuwe<br />
buisproduct vertegenwoordigt de volgende<br />
generatie super-duplex naadloze buizen,<br />
speciaal ontwikkeld voor de offshore<br />
olie- en gasindustrie. Het borduurt voort<br />
op de SAF 2507 (UNS S32750), die de<br />
industriestandaard is geworden, en zet ‘de<br />
duplexrevolutie’ voort die Alleima tientallen<br />
jaren geleden in gang heeft gezet.<br />
Fluke, producent van compacte, professionele elektronische test- en<br />
meetinstrumenten en software, kondigt de lancering aan van een zes maanden<br />
durende 1+1-aanbieding. De actie 'Koop een Fluke, krijg er een gratis', die loopt<br />
van 1 maart tot 31 augustus van dit jaar, is gericht op bedrijven in sectoren zoals de<br />
elektrotechniek, industrie, procesindustrie en energie. Nauwkeurigheid, veiligheid<br />
en hoge prestatieniveaus zijn essentieel in deze sectoren, aldus Fluke, wiens<br />
testinstrumenten naar eigen zeggen bekend staan om hun kwaliteit, robuustheid<br />
en betrouwbaarheid. De 'Koop een Fluke, krijg er een gratis'-aanbieding houdt<br />
in dat iedereen die gedurende die periode van zes maanden een van de test- en<br />
meetinstrumenten van Fluke aanschaft, een ander product mag kiezen dat gratis is.<br />
Dit biedt technici volgens Fluke de kans om hun gereedschapskist te upgraden of aan<br />
te vullen met de nieuwste beschikbare instrumenten.
GIZOM: SPECIALIST<br />
IN NON-FERRO<br />
Gizom in Veendam heeft al meer<br />
dan 120 jaar ervaring op het<br />
gebied van non-ferro standaarden<br />
maatwerk producten. We ont -<br />
wik kelden ons van koperslager<br />
tot toonaangevend leverancier<br />
van de meest uit eenlopende<br />
producten in cunifer, koper,<br />
aluminium, brons, messing<br />
en RVS plus toe be horen, zoals<br />
flenzen en fittingen. Onze<br />
producten worden gemaakt<br />
volgens de door u gewenste<br />
specificaties en kunnen desgewenst<br />
geleverd worden met<br />
certificaat. Gizom levert wereldwijd<br />
aan bedrijven in onder<br />
meer de apparatenbouw, de<br />
scheeps- en jachtbouw, de<br />
offshore, constructiewerk,<br />
installatie techniek, (nucleaire)<br />
energie en (petro)chemische<br />
industrie. Daarvoor beschikken<br />
we niet alleen over een zeer uitgebreid<br />
leverings programma,<br />
maar ook over een uit gekiend<br />
logistiek systeem. Veelal kunnen<br />
we direct uit voorraad leveren.<br />
Kijk voor meer informatie op<br />
www.gizom.nl of neem contact<br />
op via (0598) 61 57 38 of<br />
info@gizom.nl.<br />
Transportweg 30<br />
9645 KX Veendam<br />
Telefoon: (0598) 61 57 38<br />
Fax: (0598) 61 23 52<br />
E-mail: info@gizom.nl<br />
www.gizom.nl
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 133<br />
KRACHTEN GEBUNDELD<br />
JUBILEUM<br />
Honderd jaar geleden richtten Albrecht Schnizler en Julius Closs de firma Schnizler op,<br />
op de locatie van een voormalige brouwerij in het Zuid-Duitse stadje Nürtingen. Een<br />
jaar eerder al had Albert Schnizler in de bakkerij van zijn ouders zijn handboormachine<br />
nr. 18 ontwikkeld. Kort daarna volgde de eerste grote order, wat het begin was van een<br />
succesverhaal. Ze noemen hun machine ‘Metallbohrdreher’ (metaalboor), wat werd<br />
ingekort tot de merknaam Metabo. Wat ooit een middelgroot familiebedrijf was, is nu<br />
een onderdeel geworden van de internationale Koki Holdings Group. Nürtingen speelt<br />
nog altijd een belangrijke rol in de groep. Zo is de assemblage van accumachines er<br />
gevestigd en worden er haakse slijpers en aanverwante producten geproduceerd.<br />
Een van de belangrijkste innovaties van de afgelopen jaren was de realisatie van het<br />
CAS (Cordless Alliance System), 's werelds eerste merkonafhankelijke oplaadbare<br />
accusysteem. Metabo laat weten in het jubileumjaar verschillende acties te gaan<br />
voeren.<br />
SPIE Nederland en IFS Ultimo<br />
hebben hun krachten gebundeld om<br />
assetmanagement en onderhoud voor<br />
klanten te verbeteren. De Business<br />
Unit Maintenance Solutions van SPIE<br />
Nederland gaat samenwerken met IFS<br />
Ultimo door als implementatiepartner het<br />
EAM te implementeren voor Nederlandse<br />
gebruikers in Nederland. EAM speelt<br />
OVERNAME<br />
Kärcher Nederland neemt het Kärcher Center Van Mol in Goes over. Kärcher Center<br />
Van Mol beschikte in België over drie eigen vestigingen. Sinds vorig jaar had deze<br />
dealer ook een vestiging in Goes. Kortgeleden werden alle Belgische vestigingen<br />
al overgenomen door Kärcher Belux. De vestiging in Goes behoort nu ook tot het<br />
Kärcher Center-netwerk van Kärcher Nederland en krijgt de nieuwe, voor de hand<br />
liggende naam ‘Kärcher Center Goes’. “Wij zijn bijzonder enthousiast over het feit dat<br />
we uiteindelijk samen met onze Belgische collega’s alle vestigingen van het failliete<br />
Kärcher Center van Mol hebben kunnen overnemen”, verklaart Roy Meter, managing<br />
director van Kärcher Nederland. “Door de bestaande activiteiten verder te zetten,<br />
nemen we onze verantwoordelijkheid en bouwen we aan stabiliteit en duidelijkheid<br />
voor onze klanten én onze medewerkers in de regio. We gaan er alles aan doen om ons<br />
marktaandeel in Zeeland aanzienlijk te vergroten.”<br />
tegenwoordig een sleutelrol in de<br />
ondersteuning van onderhoudsprocessen,<br />
aldus beide bedrijven. Zij verklaren:<br />
“Het gebruik van een EAM-systeem<br />
zorgt voor de beste resultaten in relatie<br />
tot de doelstellingen van een bedrijf.<br />
Het ondersteunt bedrijven in hun<br />
benadering van duurzame ontwikkeling<br />
en helpt om de middelen die nodig zijn<br />
voor onderhoud en het energieverbruik<br />
te verminderen door de prestaties van<br />
bedrijfsmiddelen te verbeteren. IFS Ultimo<br />
maakt het eenvoudig om de prestaties<br />
van assets in te stellen en bij te houden<br />
en faciliteert organisaties om hun assets<br />
op een efficiënte en effectieve manier te<br />
onderhouden. De gebruiksvriendelijke<br />
interface kan door SPIE-engineers worden<br />
aangepast.”
134<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Noorwegen<br />
WATERSTOFREIZIGERS<br />
EEN SURPLUS AAN<br />
GROENE WATERSTOF<br />
Volgens schattingen van het Havenbedrijf Rotterdam zal de vraag naar waterstof en doorvoer<br />
door de haven in 2050 20 miljoen ton zijn. Waterstof voor de industrie, mobiliteit, warmte en<br />
elektriciteit. Omdat de verwachting is dat slechts 10 procent van de waterstofbehoefte lokaal<br />
kan worden geproduceerd, vanwege gebrek aan ruimte voor meer windparken op zee, moet<br />
het leeuwendeel van elders komen. Monica Swanson en Martijn Coopman zijn namens het<br />
havenbedrijf doende om hiervoor nieuwe supply chains op te zetten. In Europoort <strong>Kringen</strong><br />
lees je over hun vorderingen. In de laatste editie van deze rubriek Martijn Coopman over<br />
Noorwegen.
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 135<br />
“JE KUNT GERUST STELLEN<br />
DAT ER NU AL EEN SURPLUS<br />
AAN GROENE STROOM VIA<br />
WATERKRACHT IS”
136<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Noorwegen is een land waar Martijn Coopman zijn ogen<br />
al op heeft gericht sinds hij in deze functie bij het<br />
havenbedrijf actief is, vertelt hij. “Op kaarten kun je zien<br />
dat de windcondities aan de westkust van Noorwegen<br />
zeer goed zijn. Ook zijn er veel waterkrachtcentrales, die<br />
hartstikke groene energie genereren. Op dit moment is het zo<br />
dat de centrales in het noorden van het land een deel van het<br />
water over de dam laten stromen zonder stroom op te wekken,<br />
omdat er niet voldoende afname van de elektriciteit is. Je kunt<br />
dus gerust stellen dat er nu al een surplus aan groene stroom via<br />
waterkracht is.” Het mooie is ook, zegt Coopman, dat wind- en<br />
waterkrachtenergie zich goed laten combineren. Net als op de<br />
Noordzee kan in Noorwegen gedurende 40 tot 45 procent van de<br />
dag windenergie worden opgewekt.Tijdens momenten van lichte<br />
tot geen wind kan dit met behulp van de waterkrachtcentrales<br />
worden aangevuld. “In Noorwegen kun je daarmee zeer goedkope<br />
waterstof opwekken.”<br />
GASVORMIGE WATERSTOF<br />
In tegenstelling tot sommige andere landen laat de Noorse<br />
overheid veel aan de private sector over. “Er is relatief weinig<br />
overheidsinmenging”, ziet Coopman. “Alleen het staatsbedrijf<br />
Equinor, dat de gasreserves beheert, is in het zuiden van<br />
Noorwegen actief met een aantal blauwewaterstofprojecten.<br />
Het slaat hiervoor CO2 op in offshore opslagvelden. Het<br />
heeft serieuze plannen voor het aanleggen van een grote<br />
blauwewaterstofpijpleiding richting Duitsland en België”, aldus<br />
Coopman. Daarnaast werkt een aantal private partijen actief<br />
aan groenewaterstofprojecten. “In het noorden van het land<br />
zijn spelers actief die wij in de Rotterdamse haven nog niet<br />
kenden. Zo zijn Aker Solutions en Horisont Energi groene- en<br />
blauwewaterstofprojecten aan het ontwikkelen. Vanwege de<br />
afstand willen zij de waterstof per schip exporteren.” Coopman<br />
zegt met deze en verschillende andere Noorse partijen in<br />
gesprek te zijn. Zo zijn MOU’s (memorandum of understanding)<br />
gesloten met de al eerder genoemde bedrijven Horisont Energi<br />
en Aker Solutions. “Daarnaast hebben wij een MOU gesloten met<br />
Gen2Energy, een innovatief bedrijf dat een nieuwe technologie<br />
heeft ontwikkeld voor het onder druk transporteren van<br />
gasvormige waterstof in containers. Dit willen zij naar Rotterdam<br />
of Hamburg vervoeren, wat al vrij snel staat te gebeuren. Ook<br />
hebben wij een MOU getekend met Provaris Energy. Dit bedrijf<br />
werkt aan een aantal projecten voor het transport van gasvormig<br />
waterstof onder druk in gastankers naar Noordwest Europa.”<br />
ONAFHANKELIJKE PROJECTEN<br />
Coopman heeft, zoals Europoort <strong>Kringen</strong> eerder in deze rubriek<br />
meldde, ervaringen met waterstofprojecten in diverse andere<br />
landen. Noorwegen kenmerkt zich zoals gezegd door het grote<br />
aantal private partijen dat erbij is betrokken. “Een verschil met<br />
landen als Australië en Namibië is dat je daar meerdere projecten<br />
bij elkaar worden ontwikkeld, in de buurt van een gezamenlijke<br />
havenhub”, zegt Coopman. “Daar kunnen spelers gebruik maken<br />
van gemeenschappelijke infrastructuur, zoals pijpleidingen,<br />
elektriciteitskabels, waterontziltingsinstallaties en de haven<br />
zelf. Wij hebben daar veel ervaring mee en kunnen expertise<br />
leveren. In Noorwegen daarentegen zijn er vooral onafhankelijke<br />
projecten, met een eigen exportsteiger, pijpleidingen en kabels.<br />
Wij kunnen daar minder toevoegen. Wel kunnen wij hulp<br />
bieden met het verbinden van de elementen In de keten en het<br />
aantrekken van potentiële afnemers.”<br />
LASTIGSTE VRAGEN<br />
In november 2021 werd bij een staatsbezoek van koning Willem-<br />
Alexander aan Noorwegen een MOU tussen de Nederlandse en<br />
Noorse regering getekend. “Hierin stonden afspraken om samen<br />
te werken op het gebied van offshore olie en gas, visserij en<br />
waterstof. Op het gebied van de eerste twee onderwerpen trekt<br />
Nederland al jarenlang goed op met Noorwegen. Het nieuwe<br />
onderwerp ‘waterstof’ hebben wij hieraan kunnen toevoegen”,<br />
zegt Coopman. Hij was destijds bij de ondertekening aanwezig in<br />
Trondheim. “Het was een waanzinnig mooie middag in een Harry<br />
Potter-achtig kasteel”, herinnert hij zich. “Bij de ondertekening<br />
van de MOU waren studenten aanwezig van de universiteit van<br />
Trondheim. Het waren echter vooral Nederlandse studenten van<br />
de TU Delft - die daar voor een uitwisseling aanwezig waren - die<br />
de lastigste vragen stelden. Het was mooi uit die monden telkens<br />
het bekende Nederlandse accent te horen.” Over Nederland en<br />
Noorwegen gesproken: volgens Coopman delen de inwoners van<br />
beide landen ‘een heerlijke directheid’.<br />
WEERSTAND<br />
De impact die Noorse waterstof in de Rotterdamse haven<br />
kan hebben, is significant, concludeert Coopman. “Op<br />
het gebied van landen die ons waterstof gaan leveren, zit<br />
Noorwegen in de top-5. Het is een van de meest betrouwbare<br />
en grootschalige leverancierpartners voor groene en blauwe<br />
waterstof aan Nederland. Er wonen maar vier miljoen mensen<br />
in Noorwegen, dus er is ruimte genoeg voor windturbines. Al<br />
moet je je wel realiseren dat windenergieprojecten ook daar<br />
de nodige weerstand oproepen. Zo hebben sami [nomadisch<br />
volk in Lapland, red.] bezwaar ingediend tegen de bouw van<br />
windparken omdat hun edelherten er onrustig van zouden<br />
worden. Dit heeft ervoor gezorgd dat een aantal projecten on<br />
hold is gesteld. Hoewel er dus veel ruimte is, kunnen een paar<br />
‘edelhertenboeren’ wel degelijk voor vertraging zorgen. De<br />
les die ik hieruit trek is dat we voor de wereldwijde productie<br />
van waterstof veel ruimte nodig hebben om windenergie op te<br />
wekken. De productie daarvan zal altijd wat weerstand oproepen.<br />
Wat wij dus nodig hebben, zijn grote gebieden met de juiste<br />
windcondities waar minimaal tot geen hinder hiervan wordt<br />
ondervonden. Dat soort plekken zijn er wereldwijd niet zo veel.”
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 137<br />
iTanks Innovation Masterclass<br />
MICROWAVE<br />
Het Belgische bedrijf MEAM heeft een<br />
microwave-technologie ontwikkeld die<br />
voor diverse industriële toepassingen<br />
interessant lijkt. Volgens Cor van der Linde<br />
van iTanks zouden stoomketels mogelijk zonder<br />
aardgas kunnen worden opgewarmd.<br />
De magnetron is een in menig huishouden<br />
onmisbaar apparaat, dat de jonge Belgische<br />
onderneming MEAM inspiratie bood voor het<br />
ontwikkelen van een nieuwe technologie. “Met<br />
behulp van elektromagnetische golven kunnen<br />
materialen worden verwarmd en gedroogd”, zegt<br />
Van de Linde. “De frequentie bevindt zich tussen<br />
radio- en infraroodgolven in. Anders dan bij een<br />
normale magnetron kun je bij deze microwavetechnologie<br />
de frequentie wijzigen. MEAM heeft<br />
een hybride microwave-technologie ontwikkeld met<br />
warmteterugwinning. Je zou bijvoorbeeld gebruikt<br />
koelwater kunnen verwarmen en in het systeem<br />
weer kunnen gebruiken.”<br />
GEEN CO2-EMISSIES<br />
De voordelen van de technologie van MEAM - dat in<br />
Nederland in het Rotterdamse BlueCity is gevestigd<br />
- zijn volgens Van de Linde duidelijk: “Er is een<br />
goede, efficiënte warmteoverdracht mogelijk. Ook<br />
zijn er geen CO2-emissies. Het zou heel mooi zijn<br />
als je het aardgasverbruik voor stoomketels ermee<br />
zou kunnen verlagen of misschien zelfs volledig<br />
kan vervangen. Wel moet voor elke klant een goede<br />
case worden verzonnen. Je moet goed kijken of<br />
deze microwave-technologie in een specifieke<br />
situatie toepasbaar is. Je wilt niet dat pijpleidingen<br />
bij wijze van spreken roodgloeiend worden.”<br />
MOGELIJKHEDEN<br />
Net zoals een magnetron thuis voor diverse<br />
toepassingen valt te gebruiken, lijken de<br />
mogelijkheden van de microwave-technologie<br />
bijna eindeloos. Als eerste werd de technologie<br />
voor het recyclen van kleding gebruikt, waarbij<br />
de microwave de ‘lijm’ tussen het textiel deed<br />
oplossen. “Zo valt de kleding te hergebruiken”,<br />
zegt Van de Linde. “Daarna is de technologie<br />
gebruikt voor het drogen van coatings, voedsel en<br />
cement. Nu wordt in de buurt van Antwerpen een<br />
grote installatie gebouwd om PFAS uit de grond te<br />
verwijderen. Er blijft niets meer van de PFAS over,<br />
wat natuurlijk erg interessant is.” Een nadeel van de<br />
microwave is dat deze zeer veel stroom verbruikt.<br />
“Ik ken verschillende mogelijke klanten die pas over<br />
een aantal jaar voor een zwaardere netverbinding in<br />
aanmerking komen. Dat is het grootste probleem.<br />
Wij zijn met MEAM in contact gekomen en bekijken<br />
de mogelijkheden die de technologie biedt.<br />
FrieslandCampina zou er voedsel mee kunnen<br />
drogen en verwarmen en ook kan de microwave een<br />
efficiënter alternatief voor de warmtepomp in de<br />
rubberindustrie zijn. Je kan hem makkelijk aan en<br />
uitzetten en hij warmt snel op.”<br />
De rubriek iTanks Innovation Masterclass in<br />
Europoort <strong>Kringen</strong> komt in samenwerking met<br />
iTanks tot stand. Kijk voor meer informatie over<br />
iTanks op www.itanks.eu. Europoort <strong>Kringen</strong> is<br />
mediapartner van iTanks.
E<br />
LI<br />
T<br />
E<br />
XPERT<br />
EADER<br />
MPROVEMENT<br />
RANSPARANCY<br />
XCELLENCE<br />
www.iris.be<br />
ONZE SERVICES<br />
INDUSTRIEEL VERVEN OP HOOGTE<br />
Wij zijn gespecialiseerd in Rope Access, een<br />
touwtechniek voor veilig werken op hoogte of op<br />
moeilijk bereikbare plekken.<br />
BRANDWERENDE SCHILDERWERKEN<br />
Wij bieden brandoplossingen door het aanbrengen van<br />
brandvertragende coatings, die bij brand opzwellen en<br />
structurele stabiliteit behouden.<br />
OVER ONS<br />
Ontdek Iris Industry Solutions: al bijna 80 jaar dé<br />
autoriteit in industriële coating binnen de Benelux. Onze<br />
innovatieve en milieuvriendelijke diensten beschermen<br />
uw infrastructuur tegen corrosie, brand en andere<br />
schade. Met expertise in geavanceerde technieken en<br />
duurzame oplossingen verlagen we uw kosten en<br />
minimaliseren we stilstand. Kiezen voor Iris is kiezen voor<br />
professionele bescherming en vooruitgang.<br />
METALLISATIE<br />
Wij passen metallisatie toe als anticorrosieve laag op<br />
industriële onderdelen. Met verschillende<br />
metallisatiemachines maken we constructies geschikt<br />
voor buitengebruik.<br />
TANK LININGS<br />
Wij bieden tank lining aan om corrosie, vervuiling en<br />
slijtage te voorkomen, met verschillende coatings op<br />
basis van tankmateriaal en opgeslagen stoffen.<br />
VERF VERWIJDEREN<br />
Wij bieden milieuvriendelijke technieken aan voor het<br />
verwijderen van industriële coatings en voorbereiding<br />
voor nieuwe coatings, zoals vapor blasting en inductie<br />
als alternatieven voor gritstralen.<br />
Bazellaan 5, 1140<br />
Evere, België<br />
www.iris.be<br />
industry@iris.be
MARKTLEIDER IN INDUSTRIËLE COATING<br />
INDUSTRIEEL VERVEN OP HOOGTE<br />
Iris biedt professionele hoogtewerken voor het onderhoud van<br />
industriële metaalconstructies. Onze experts zijn gecertificeerd door<br />
IRATA en werken met Rope Access voor veilige toegang tot moeilijk<br />
bereikbare plaatsen.<br />
Als exclusieve verdeler van Safespan in Europa bieden we innovatieve<br />
werkplatformsystemen voor diverse toepassingen, van publieke<br />
infrastructuren tot industrie en offshore. Met Iris kunt u vertrouwen<br />
op professioneel onderhoud en renovatie op elke hoogte.<br />
BRANDWERENDE SCHILDERWERKEN<br />
Wij bieden hoogwaardige brandbeveiligingsoplossingen voor publieke en private<br />
gebouwen. Onze coatings voldoen aan strenge normen en behouden de stabiliteit<br />
van structuren bij brand. Met expertise in verschillende brandtypen passen we<br />
coatings toe volgens richtlijnen van toonaangevende instanties.<br />
Elk project wordt zorgvuldig berekend en opgeleverd met een gedetailleerd<br />
dossier. Bij ons heeft u één aanspreekpunt met toegewijde coating experts voor<br />
optimale bescherming van uw constructie.<br />
METALLISATIE<br />
Onze metallisatiediensten bieden handmatig aangebrachte<br />
anticorrosieve metaallagen, gevolgd door een natlaksysteem voor<br />
optimale bescherming.<br />
Onze machines zorgen voor kathodische bescherming, verlengen de<br />
levensduur van uw constructies en zijn ideaal voor offshore<br />
toepassingen.<br />
TANK LININGS<br />
Onze coatings beschermen niet alleen tegen corrosie en temperatuurwisselingen, maar<br />
voorkomen ook contaminatie van ladingen door restanten of roest. Geniet van voordelen<br />
zoals weerstand tegen diverse weersomstandigheden, bescherming bij opslag van<br />
verschillende stoffen, verhoogde duurzaamheid en afdichting tegen potentieel schadelijke<br />
vloeistoffen.<br />
Verken de verschillende soorten binnen tank lining, zoals epoxy, epoxy phenolic, epoxy<br />
novolac en vinylester, elk met specifieke eigenschappen en voordelen voor diverse<br />
toepassingen. Maak uw keuze op basis van uw opslagbehoeften, van water tot chemicaliën en<br />
van diesel tot biobrandstoffen.<br />
VERF VERWIJDEREN<br />
Met vapor blasting en inductie bieden we efficiënte en milieuvriendelijke methoden<br />
om coatings te verwijderen. Vapor blasting minimaliseert stofvorming en waterresten,<br />
terwijl inductie geen grit vereist en vrijwel 100% recyclebaar verfafval produceert.<br />
Ons deskundige team is gecertificeerd en up-to-date met de laatste industriële<br />
normen, waardoor we hoogwaardige coatingoplossingen leveren die voldoen aan<br />
technische, veiligheids- en milieueisen. Kies Iris voor veilige, duurzame en<br />
winstgevende resultaten.<br />
Iris Branded Webserie:<br />
Schilderen op hoogte met Daniele<br />
123 Bazellaan Anywhere 5, St., 1140 Any City reallygreatsite.com<br />
www.iris.be<br />
hello@reallygreatsite.com<br />
industry@iris.be<br />
Evere, België
140<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
Foto: REKO
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 141<br />
Het steeds groenere zand en grind van REKO<br />
VOORTDUREND<br />
VERDUURZAMEN<br />
RECYCLING<br />
Dat recycling een succesvol businessmodel is, bewijst REKO al sinds 2006 in de haven<br />
van Rotterdam. Het bedrijf zet steeds verdere stappen in het verduurzamen van de<br />
bedrijfsprocessen, waarvan de stoomverbinding met Koole Terminals en de voorbereidingen<br />
voor een nieuwe vergasser de laatste voorbeelden zijn.
142<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
David Heijkoop is al sinds de beginjaren van REKO op de<br />
Vondelingenplaat in Rotterdam betrokken. “Voor 1985<br />
was het nog toegestaan om teerhoudend asfalt te maken”,<br />
begint hij te vertellen over de start van de onderneming. “In<br />
vergelijking met het huidige asfalt is teer daarin het bindmiddel.<br />
Tegenwoordig worden daarvoor bitumen gebruikt. Het vervelende<br />
aan teer is dat dit polycyclische aromatische koolwaterstoffen<br />
(PAK) bevat. Vroeger werd dit hergebruikt als fundatiemateriaal<br />
onder wegen. Civieltechnisch een prima oplossing, maar<br />
milieuhygiënisch niet. De PAK’s zitten er immers nog in.” In 2001<br />
heeft de Nederlandse overheid besloten het toepassen van oud<br />
teerhoudend asfalt met PAK’s niet meer toe te staan, onder de<br />
noemer ‘teer uit de keten’. Heijkoop: “Teerhoudend asfalt mag<br />
niet meer ongereinigd worden hergebruikt. Dus ook niet als<br />
fundatie onder de weg, want na twintig jaar kom je het immers<br />
weer tegen. Stop je 100 procent erin, dan krijg je 110 tot 115<br />
procent terug, want met het verwijderen van het toegepaste,<br />
oude teerhoudend asfalt komen ook gedeeltes mee van de lagen<br />
die zich boven en onder het toegepaste teerhoudend asfalt<br />
bevinden.”<br />
TEERFRACTIE VERNIETIGEN<br />
Teerhoudend asfalt bestaat uit de elementen zand, grind, vulstof<br />
en lijm (het teer). Allemaal prima materialen, stelt Heijkoop. “Op<br />
die teerfractie na. Als je die vernietigt, houd je alleen de originele<br />
“ALS JE DE TEERHOUDENDE FRACTIE<br />
VERNIETIGT, HOUD JE ALLEEN DE<br />
ORIGINELE TOEGEPASTE PRODUCTEN,<br />
ZAND, GRIND EN VULSTOF OVER”<br />
toegepaste producten, zand, grind en vulstof over.” Op basis van<br />
dit idee bouwde REKO een fabriek in de haven van Rotterdam,<br />
die het in 2006 in gebruik nam. Het teerhoudend asfalt gaat de<br />
oven in, waarin de teerfractie wordt verbrand. “Wat je overhoudt,<br />
zijn uitsluitend zand, grind en vulstof. Dit kun je dan weer één<br />
op één gebruiken ter vervanging van virgin-grondstoffen voor<br />
de productie van nieuw asfalt of beton. De warmte die bij ons<br />
proces van het verbranden van teer vrijkomt, zetten wij om in<br />
stoom, die wij benutten voor de productie van elektriciteit. Deels<br />
gebruiken wij dit zelf, deels leveren wij dit aan het net. Dus al<br />
het teerhoudend asfalt wordt voor honderd procent gerecycled<br />
zonder nog afvalstoffen na het recyclingproces over te houden.”<br />
WIN-WIN<br />
Toen de fabriek een aantal jaar draaide, richtte Heijkoop zijn<br />
blik op het buitenland. Jaarlijks wordt 20 tot 25 miljoen ton zand<br />
en grind voor de bouwindustrie in Nederland geïmporteerd. “In<br />
Nederland is niet voldoende winbaar zand en grind aanwezig, dus<br />
halen wij het in scheepsladingen uit landen als Duitsland, België,<br />
Noorwegen en Ierland. Wij kunnen in plaats hiervan teerhoudend<br />
asfalt per schip naar Rotterdam halen en daar zand en grind<br />
van maken. Dat zorgt er enerzijds voor dat landen van het<br />
teerhoudend asfalt zijn verlost - dat anders naar een stortplaats<br />
was gegaan - en tegelijkertijd hoeven er minder zand en grind<br />
voor de Nederlandse markt te worden afgegraven. Een echte<br />
win-win-situatie”, aldus Heijkoop. Hij bereikte een akkoord met<br />
verschillende overheden in andere landen voor het laten afvoeren<br />
van teerhoudend asfalt per schip naar REKO in Rotterdam. Zo<br />
ontstonden er voor het bedrijf markten in onder meer Duitsland,<br />
Zwitserland, België, Frankrijk en Denemarken.<br />
MEER OUTPUT EN EFFICIENCY<br />
Bij het aanboren van deze buitenlandse markten bleek echter<br />
dat de capaciteit van de fabriek van REKO niet toereikend was.<br />
Daarom werd in 2018 begonnen met de bouw van een tweede<br />
fabriek, die in 2021 in bedrijf werd genomen. Daarmee nam de<br />
verwerkingscapaciteit toe van 600.000 naar 1,8 miljoen ton<br />
teerhoudend asfalt per jaar. Belangrijk hierbij was dat REKO<br />
inmiddels over meer ervaring beschikte dan bij de bouw van de<br />
eerste fabriek. “We waren twaalf jaar verder”, zegt Heijkoop. “De<br />
fabriek in Rotterdam is uniek en met niets anders wereldwijd<br />
te vergelijken. Bij de eerste fabriek durfden wij het nog niet aan<br />
om voor extra efficiency te kiezen omdat we nog onvoldoende<br />
ervaring hadden met zaken zoals hogere stoomdrukken, corrosie<br />
in boilers, et cetera. Bij de tweede fabriek konden wij dit, in<br />
combinatie met de voortgang van technische ontwikkelingen, wel<br />
toepassen, wat zowel de energie-efficiency als output ten goede<br />
kwam. Op die vlakken presteert REKO 2 zes keer beter dan REKO<br />
1. Mede hierdoor - en ook vanwege de inflatie - viel de investering<br />
in REKO 2 hoger uit.”<br />
De officiële opening van de stoomleiding vorige maand, met v.l.n.r.: David Heijkoop,<br />
Jeannette Baljeu (gedeputeerde provincie Zuid-Holland) en René Stoel (plantmanager<br />
Koole Terminals).<br />
BUURMAN<br />
Tegelijk met de bouw van REKO 2 werd een fabriek gebouwd<br />
waarin vulstoffen afkomstig uit teerhoudend asfalt verder kunnen<br />
worden opgewaardeerd. Dankzij de bindende eigenschappen<br />
kunnen deze vulstoffen nu ook cement vervangen. “Al onze<br />
producten zijn volledig gerecycled. Wij hebben geen afvalstoffen<br />
en doen aan energieterugwinning”, maakt Heijkoop duidelijk.<br />
Jaarlijks verwerkt REKO zo'n 1,6 miljoen ton aan teerhoudend<br />
asfalt. Eind goed, al goed, zou je zeggen, Maar dat geldt niet<br />
voor Heijkoop. Want dagelijks rijdt hij langs de terminal van<br />
buurman Koole Terminals. Daarbij viel hem iets op. “Ik zag er<br />
een warmteboiler staan en wist dat die aardgas verbruikte voor<br />
het maken van stoom om product te verwarmen. Dat terwijl wij<br />
op vijfhonderd meter afstand van elkaar stoom produceren waar<br />
wij zoals gezegd elektriciteit van maken. Beide processen gaan
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 143<br />
met wat verliezen gepaard. Bij de productie van stoom middels<br />
aardgas is het rendement 90 tot 95 procent en bij het maken<br />
van elektriciteit met behulp van stoom is het rendement 50 tot<br />
60 procent. Allebei verloren wij wat en dit moest dus efficiënter<br />
kunnen. Het was zonde geweest als we hier niets mee hadden<br />
gedaan.”<br />
KNAP<br />
De twee bedrijven gingen op initiatief van Heijkoop het gesprek<br />
aan, waarna een periode volgde van aftasten, elkaar leren kennen<br />
en het verder schaven aan het plan. “Dit soort projecten zijn niet<br />
zo eenvoudig, want vaak is een bedrijf erop gericht om direct geld<br />
te verdienen. Een plantmanager wordt op morgen of overmorgen<br />
“DE WARMTE DIE BIJ ONS PROCES<br />
VAN HET VERBRANDEN VAN TEER<br />
VRIJKOMT, ZETTEN WIJ OM IN STOOM”<br />
afgerekend, maar niet over vijf jaar”, verklaart Heijkoop.<br />
“Daarnaast spelen er allerlei actuele dingen, bij elk bedrijf, die<br />
direct aandacht nodig hebben. Waar geef je dan prioriteit aan?<br />
En wie gaat de investering van circa 3,5 miljoen euro betalen in<br />
een leiding en demiwaterinstallatie?” Belangrijk was de kleine<br />
subsidie die de gemeente Rotterdam en provincie Zuid-Holland<br />
verstrekten. “Dat hielp om banken duidelijk te maken dat dit<br />
serieus was. Het project bespaart een aanzienlijke hoeveelheid<br />
aardgas en reduceert daarmee de CO2-uitstoot, en is dan ook<br />
goed voor het milieu. Koole en wij hebben elkaars bedrijfsvoering<br />
moeten leren begrijpen in onder meer bedrijfszekerheid voor<br />
nu en de toekomst. Dit terwijl het niet onze core business is. Dit<br />
vraagt dus om vertrouwen. Ik vind het dan ook knap dat beide<br />
bedrijven dit voor elkaar hebben gekregen.” De stoomleiding<br />
Foto: REKO<br />
werd vorige maand officieel in bedrijf genomen. Koole en REKO<br />
hebben een contract voor de duur van tien jaar gesloten. REKO<br />
levert jaarlijks ongeveer 75.000 ton stoom, wat circa 10 procent<br />
van zijn totale stoomproductie.<br />
NEK UITGESTOKEN<br />
Er is meer dan genoeg teerhoudend asfalt in<br />
Europa om de fabriek van REKO in Rotterdam<br />
draaiende te houden. “Er is voldoende voor<br />
wel tien fabrieken”, zegt David Heijkoop van<br />
het bedrijf. Het is niet eenvoudig een derde<br />
fabriek in Europa te bouwen. “Je hebt een<br />
locatie aan het water en het spoor nodig en een<br />
uitgebreide milieuvergunning. Als je dit dan<br />
allemaal voor elkaar hebt, komt de vraag wie<br />
zo'n fabriek gaat financieren zonder dat je voor<br />
de komende tien jaar zekere contracten hebt<br />
voor de aanlevering van teerhoudend asfalt.”<br />
Op de vraag waarom REKO dan toch een fabriek<br />
heeft kunnen bouwen, antwoordt hij: “Door<br />
lef. De heer Van Bentum [eigenaar van REKO,<br />
red.] heeft zijn nek uitgestoken, omdat hij<br />
geloofde in het technische concept van honderd<br />
procent recycling en de juiste visie had over de<br />
ontwikkeling van de markt.”<br />
BRANDBAAR GAS<br />
Daarmee is de innovatiedrang van REKO nog niet ten einde, want<br />
het bedrijf werkt aan de bouw van een vergasser. “Die moet<br />
begin volgend jaar operationeel zijn. Wij gaan brandbaar gas uit<br />
dakafval maken. Dit gebruiken wij voor het stoken van onze oven<br />
“HET WAS ZONDE GEWEEST ALS WE<br />
HIER NIETS MEE HADDEN GEDAAN”<br />
in plaats van aardgas.” De investering in de vergasser bedraagt<br />
enkele tientallen miljoenen euro’s. Hoe snel die is terugverdiend,<br />
weet Heijkoop niet. “Dat is afhankelijk van de gasprijs. We zullen<br />
altijd een beetje aardgas blijven gebruiken, maar kunnen hiermee<br />
zeker 70 tot 80 procent van ons aardgasverbruik vervangen.”
SAMEN MEER VOOR ELKAAR<br />
Samen meer voor elkaar<br />
Syndus Group is een internationale groep, gevormd door vijf bedrijven<br />
met elk zijn eigen expertise. Samen bieden zij een totaalpakket voor het<br />
ontzorgen bij vele technische vraagstukken. Met ruim 450 medewerkers zijn<br />
wij actief in heel Europa.<br />
Onze expertises<br />
De uitgebreide kennis en kunde binnen Syndus Group strekt zich uit van<br />
glasvezelversterkt kunststof tot industriële staalbouw en van machineverhuur<br />
tot technische tekeningen.<br />
We leveren onze oplossingen aan klanten in de (petro)chemie, offshore,<br />
bouw, energiecentrales, tankopslagbedrijven en voedingsindustrie.<br />
Betrouwbaar en flexibel<br />
Syndus Group wordt door klanten geroemd om haar veiligheidscultuur.<br />
Dat zit in elke vezel van de organisatie. Ook al volgen we altijd de<br />
veiligheidsprocedures, we blijven flexibel: we schakelen snel wanneer dat<br />
nodig is. Het proces van de opdrachtgever moet altijd door kunnen gaan.<br />
Daarbij vinden we voor iedere uitdaging een passende oplossing.<br />
• Amerplastics: Productie en montage van kunststof leidingsystemen<br />
• Arentis: Verhuur van industriële machines en gereedschappen<br />
• Ferris: Bouw en onderhoud van industriële staalconstructies<br />
• Fiberstruct: Productie en montage van kunststof looproosters en<br />
constructies<br />
• Konstruktis: Ontwerpen en berekenen van constructies voor de<br />
industrie, civiele techniek en utiliteitsbouw<br />
EN1090<br />
Meer weten over Syndus Group? l www.syndus.com l info@syndus.com l +31(0)115 644600
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 145<br />
MENSEN<br />
JAN-PAUL VAN DEN BOSCH is<br />
toegetreden tot de raad van bestuur<br />
van aannemer en familiebedrijf<br />
Mourik. Hij is verantwoordelijk<br />
voor thema's zoals innovatie,<br />
groei, duurzaamheid en modern<br />
werkgeverschap. De raad van bestuur<br />
bestaat verder uit KEES-JAN MOURIK<br />
en RIMCO DE GROOT.<br />
Jan-Paul van den Bosch<br />
Bij Vattenfall is AHMED<br />
ABDISALAAM vorige maand<br />
benoemd tot head business unit heat<br />
Netherlands. Hij werkt sinds 2016 bij<br />
energiebedrijf en was in zijn functie<br />
hiervoor verantwoordelijk voor de<br />
centrales in Diemen en Amsterdam.<br />
GUIDO DUBBELD is per 4 maart<br />
jl. benoemd tot lid van de raad van<br />
commissarissen van Gasunie. Hij was<br />
van 2011 tot 2021 lid van de raad van<br />
bestuur en cfo van Eneco.<br />
Namens de Unie van Waterschappen<br />
is ANNE MOLLEMA onlangs<br />
toegetreden tot het bestuur<br />
van de Stichting Infrastructuur<br />
Kwaliteitsborging Bodembeheer. In<br />
zijn dagelijks werk is hij heemraad bij<br />
het Waterschap Hollandse Delta.<br />
TIMO IDEMA is deze maand<br />
begonnen aan een nieuwe baan<br />
als directeur strategie & regulering<br />
bij Stedin. Hij is GEERTJE VAN<br />
HOOIJDONK opgevolgd.<br />
Drinkwaterbedrijf Vitens heeft<br />
TJEERD ROOZENDAAL begin<br />
deze maand benoemd tot<br />
bestuursvoorzitter. Hij is de opvolger<br />
van JELLE HANNEMA. Hiervoor was<br />
Roozendaal hoofdingenieur-directeur<br />
bij Rijkswaterstaat.<br />
Bij Renewi gaat BRUNO BRUINS<br />
per 1 mei a.s. aan de slag als chief<br />
strategy officer. In deze rol is hij<br />
verantwoordelijk voor het mede<br />
vormgeven en realiseren van de<br />
strategie als het leiden van innovatie,<br />
duurzaamheid en de relaties met<br />
lokale, landelijke en Europese<br />
overheden. Bruins gaat leiding geven<br />
aan de ontwikkeling en uitvoering van<br />
Renewi’s strategische plannen om<br />
te groeien, innovatie te stimuleren,<br />
duurzaamheid binnen de eigen<br />
operaties en die van klanten te<br />
bevorderen.<br />
Na 3,5 jaar als HR director bij HES<br />
International te hebben gewerkt, is<br />
ANGELIKA KASTELEIN vorige maand<br />
begonnen aan een nieuwe baan als<br />
head of people and culture business<br />
unit Western Europe bij Stora Enso.<br />
Angelika Kastelein<br />
ROBERT QUAK heeft een nieuwe<br />
functie bij Century Aluminium, als<br />
plant manager in Mt Holly, South<br />
Carolina in de VS. Hiervoor was hij<br />
tien jaar lang verantwoordelijk voor de<br />
vestiging van het bedrijf in Vlissingen.<br />
Daar wordt hij opgevolgd door de<br />
nieuwe plant manager HANS DE<br />
JONGE.<br />
ALLARD CASTELEIN, voormalig<br />
directeur van het Havenbedrijf<br />
Rotterdam, is door minister MICKY<br />
ADRIAANSENS van Economische<br />
Zaken en Klimaat aangesteld<br />
als speciaal vertegenwoordiger<br />
grondstoffenstrategie. Zijn<br />
benoeming is 27 maart ingegaan.<br />
Castelein gaat zowel nationaal<br />
als internationaal aan de slag met<br />
duurzame winning, raffinage en<br />
circulariteit van kritieke grondstoffen.<br />
Guido Dubbeld<br />
Zonnefolieproducent HyET Solar<br />
staat sinds 1 februari onder<br />
leiding van een nieuwe ceo:<br />
ROLAND PECHTOLD. Oprichter<br />
ROMBOUT SWANBORN zal zich<br />
als mede-directeur bezighouden<br />
met de internationale expansie en<br />
doorontwikkeling van de zonnefolie.<br />
Cfo FERDY DAUTZENBERG is het<br />
derde directielid.<br />
Bruno Bruins<br />
Technisch dienstverlener Unica<br />
heeft SUSAN DE VREE vorige maand<br />
aangesteld als directeur marketing<br />
& commercie. De afgelopen drie jaar<br />
gaf zij als commercieel directeur<br />
leiding aan de divisie Energie van GP<br />
Groot.<br />
Allard Castelein
KENNIS MOET JE<br />
OOK ONDERHOUDEN.<br />
PROJECT-<br />
MANAGEMENT<br />
VOOR TECHNICI<br />
HOOGEVEEN: Informeer!<br />
UTRECHT: Informeer!<br />
• Wat is Asset Management?<br />
• Hoeveel onderhoud is juist genoeg?<br />
• Kunnen we met de onderhoudsfunctie waarde creëren?<br />
• Wat is de rol van onderhoud binnen het Asset Management?<br />
• Wat is Predictive Maintenance en hoe geef ik dit vorm?<br />
WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD<br />
Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de<br />
antwoorden te vinden op deze vragen. Aan de hand van kaders gesteld door het Institute<br />
of Asset Management (IAM) en de European Federation of National Maintenance Societies<br />
(EFNMS) zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende<br />
bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als<br />
Maintenance Management bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud<br />
precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen<br />
vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken.<br />
• Post-HBO Onderhoudstechnologie Utrecht Hoogeveen Start: 21 3 oktober mei 2024 2024<br />
• Post-HBO Master of Onderhoud Engineering en in Asset Maintenance Management & Asset Management Start: 210 september oktober 2024<br />
• Master Post-HBO of Engineering Onderhoudstechnologie in Maintenance Utrecht & Asset Management Start: 32 oktober september 2024 2024<br />
• Post-HBO Onderhoudstechnologie en Asset Management Hoogeveen<br />
Start: Informeer! 10 oktober 2024<br />
De Post-HBO opleidingen kunnen naar wens, op zowel post-mbo als post-hbo niveau,<br />
in-company (op maat) verzorgd worden.<br />
Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.<br />
ER VALT NOG GENOEG TE LEREN
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 147<br />
Schoner, stiller en veiliger<br />
DIGITALE PLATFORMEN IN DE<br />
LOGISTIEKE SECTOR: NICE TO<br />
HAVE OF MUST HAVE?<br />
In het tijdperk van digitalisering is het omarmen van digitale<br />
transformatie essentieel voor bedrijven in de logistieke sector<br />
om concurrerend, duurzaam en veerkrachtig te blijven. Het<br />
recent afgeronde onderzoeksproject PLATO brengt in kaart wat<br />
de potentie is van digitale platformen om de sector verder te<br />
verduurzamen en veerkrachtiger te maken voor verstoringen.<br />
Uit het onderzoek blijkt dat digitale platforms bijzonder<br />
waardevol zijn voor grote logistieke partijen, terwijl kleine- en<br />
middelgrote verladers en vervoerders (mkb's) uitdagingen<br />
ervaren door een gebrek aan digitale volwassenheid en<br />
integratievermogen. De voordelen van digitale platformen worden<br />
voor mkb's nu vooral beperkt door hoge integratiekosten en<br />
vertrouwensissues. Daarnaast toont het onderzoek aan dat er een<br />
dringende behoefte aan uniforme datanormen en -soevereiniteit<br />
is binnen de sector.<br />
OVER HET PLATO PROJECT<br />
Het PLATO project bestaat uit een diverse groep van<br />
consortiumpartners: TNO, Tilburg University, RSM Erasmus<br />
University, Royal FloraHolland, Port of Rotterdam, TKI Dinalog,<br />
SmartPort, FourKites, TLN, Evofenedex, BigMile en Shippeo.<br />
De resultaten van dit project zijn gebaseerd op 17 interviews, 2<br />
workshops, deskresearch en literatuuronderzoek.<br />
DECISION SUPPORT TOOL<br />
Om mkb-verladers en vervoerders te helpen bij het vertalen<br />
van logistieke vraagstukken naar digitale platformoplossingen<br />
is de decision support tool ontwikkeld. Deze tool navigeert je<br />
door de mogelijkheden van digitale platformen en kan helpen<br />
bij discussies over de meerwaarde van deze platformen. De<br />
onderzoekers adviseren om de discussie te laten faciliteren door<br />
een decision support tool expert, met name om de complexe<br />
vraagstukken gestructureerd aan te vliegen.<br />
DIGITALE ECOSYSTEEMSCENARIO’S<br />
Door het tempo van de digitale transformatie in logistieke<br />
ecosystemen wordt de rol van ecosysteemregisseurs, zoals<br />
het Havenbedrijf Rotterdam en Royal FloraHolland, nog meer<br />
van belang. Zij faciliteren platformisering in hun ecosystemen.<br />
De onderzoekers hebben de ontwikkelingen binnen en buiten<br />
deze ecosystemen gevat in vier scenario's welke variëren in<br />
twee dimensies: geopolitieke (on)zekerheid en ecosysteem (on)<br />
zekerheid. Geopolitieke onzekerheid weerspiegelt geopolitieke en<br />
operationele trends. Bij ecosysteem onzekerheid speelt de mate<br />
van digitale volwassenheid van partijen binnen het ecosysteem<br />
en overheidsbeleid een rol. De uitkomsten van deze analyse<br />
bieden regisseurs handvatten voor de ontwikkeling van een<br />
effectieve strategie.<br />
NICE TO HAVE OF MUST HAVE?<br />
Samenvattend, het tempo van de digitale transformatie vraagt<br />
om een snelle en adequate reactie van de logistieke sector.<br />
Digitale platformen hebben de potentie om deze transformatie<br />
te versnellen, maar logistieke partijen zien digitale platformen<br />
echter nog vaak als een nice to have. Dit komt onder andere<br />
door gebrek aan digitale volwassenheid, vertrouwensissues en<br />
integratievermogen. Inzicht in de meerwaarde en mogelijkheden<br />
van deze platformen en een efficiënt werkend ecosysteem zijn<br />
van belang om concurrerend, duurzaam en veerkrachtig te<br />
blijven. Door digitalisering bij andere partijen en het tempo van<br />
de transformatie zal het gebruik van digitale platformen namelijk<br />
een must have worden.<br />
Wil je meer weten over dit onderzoek? Het PLATO<br />
onderzoeksrapport en de decision support tool zijn via<br />
www.smartport.nl/downloads te downloaden.<br />
Op deze pagina's in Europoort <strong>Kringen</strong> bericht SmartPort over interessante projecten, lopend onderzoek en nieuwe ontwikkelingen. Meer informatie vind je op www.smartport.nl.
WIJ ZOEKEN EEN<br />
Calculator Industriebouw<br />
Zoek jij een spannende uitdaging in de bouwsector? Mourik, een dynamisch<br />
familiebedrijf, zoekt een enthousiaste Calculator voor hun groeiende<br />
industriebouw tak. Ben jij klaar om je HBO-kennis in Civiel of Bouwkunde in<br />
te zetten en heb je vijf jaar ervaring? Sluit je dan aan bij ons team en maak<br />
het verschil!<br />
#mourikmaaktmorgen<br />
De rol van Calculator omvat het maken van:<br />
kostprijsbegrotingen, het opstellen van technische omschrijvingen,<br />
en het uitvoeren van risicoanalyses. Mourik biedt een professionele,<br />
informele werkomgeving met ruimte voor zelfstandigheid,<br />
verantwoordelijkheid en persoonlijke ontwikkeling.<br />
Geïnteresseerd? Stuur je CV naar industriebouw@mourik.com.<br />
MOURIK MAAKT MORGEN<br />
www.mourik.nl<br />
010 20 32 007 industriebouw@mourik.com
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 149<br />
AGENDA<br />
22 T/M 25 APRIL<br />
ROTTERDAM<br />
World Energy Congress<br />
www.worldenergy.com<br />
22 T/M 26 APRIL<br />
HANNOVER<br />
Hannover Messe<br />
www.hannovermesse.de<br />
13 T/M 15 MEI<br />
ROTTERDAM<br />
World Hydrogen Summit &<br />
Exhibition<br />
www.world-hydrogen-summit.com<br />
13 T/M 15 MEI<br />
World Hydrogen Summit & Exhibition<br />
De World Hydrogen Summit & Exhibition keert terug naar Rotterdam Ahoy<br />
met de grootste editie ooit. De organisatie werkt voor dit grootste en toonaangevende<br />
evenement in de waterstofindustrie samen met de Nederlandse<br />
overheid, de provincie Zuid-Holland, de haven van Rotterdam en de gemeente<br />
Rotterdam. “Dit bevestigt hun voortdurende inzet en partnerschap om de<br />
officiële wereldwijde springplank te zijn voor waterstofdeals en projectontwikkelingen”,<br />
aldus organisator Sustainable Energy Conferences. De editie dit<br />
voorjaar biedt een conferentie met veel topmannen en -vrouwen uit de sector,<br />
het Africa Hydrogen Forum, 2 x H2 Tech Series Stages, de World Hydrogen<br />
Awards en locatiebezoeken aan waterstofprojecten in de Rotterdamse haven.<br />
Daarnaast kunnen bezoekers ‘non-stop netwerken voor de hele waardeketen’,<br />
waarmee het event de groei van de waterstofsector zegt te bevorderen.<br />
4 EN 5 JUNI<br />
GORINCHEM<br />
Worksafe Gorinchem<br />
www.worksafe.nl<br />
20 JUNI<br />
UTRECHT<br />
Veiligheidsdag 2024<br />
www.veiligheidvoorop.nu<br />
18 & 19 SEPTEMBER<br />
ROTTERDAM<br />
Recharge Earth<br />
www.recharge-earth.com<br />
30 SEPTEMBER T/M 4 OKTOBER<br />
KOPENHAGEN<br />
World Hydrogen Week<br />
www.worldhydrogenweek.com<br />
2 & 3 OKTOBER<br />
ROTTERDAM<br />
Safety&Health@Work<br />
www.safetyandhealthatwork.nl<br />
29 EN 30 OKTOBER<br />
ANTWERPEN<br />
SPRINT Robotics World<br />
Conference for Inspection &<br />
Maintenance (I&M) Robotics<br />
www.sprintrobotics.org<br />
20 JUNI<br />
Veiligheidsdag 2024<br />
De Veiligheidsdag van Veiligheid Voorop vindt op donderdagmiddag 20 juni<br />
a.s. plaats in DeFabrique in Utrecht. Het thema is dit jaar: ‘Vertrouwen, een<br />
sterk fundament voor een goede veiligheidsprestatie’. “In de context van het<br />
bevorderen van veiligheid, gezondheid en milieu, is wederzijds vertrouwen in<br />
elkaar een onmisbare factor die de industrie, overheden en andere betrokken<br />
partners in de keten met elkaar verbindt in een gezamenlijke inspanning om<br />
hierin succes te behalen”, aldus Veiligheid Voorop. Een programmacommissie<br />
heeft gewerkt aan een boeiend programma rond dit thema. Aanmelding en<br />
deelname aan dit event zijn kosteloos. Wel zal er bij een no-show op deze dag<br />
een factuur voor gemaakte kosten worden gestuurd, aldus Veiligheid Voorop.<br />
Aanmelden is sinds vorige maand mogelijk.<br />
2 EN 3 OKTOBER<br />
Safety&Health@Work<br />
Begin oktober vindt in Rotterdam Ahoy weer Safety&Health@Work plaats,<br />
dat door de organisatie wordt omschreven als ‘de vakbeurs voor safetyprofessionals<br />
voor wie veilig en gezond werken op nummer één staat’. Er<br />
worden zo’n drieduizend bezoekers verwacht en de beurs wordt gecombineerd<br />
met het NVVK-congres dat dagelijks door vijfhonderd veiligheidskundigen<br />
wordt bezocht. Ook worden op het evenement preventiemedewerkers, ARBOspecialisten,<br />
facility managers, QHSE-managers en inkopers verwacht. De<br />
exposanten zijn aanbieders van beschermende kleding, veiligheidsmiddelen<br />
en -materialen, technologie en robotics en kennis en opleidingen.
Save energy<br />
and money<br />
WE OFFER COOL SOLUTIONS FOR HOT ISSUES<br />
WEARFLEX® COMPENSATOREN<br />
Kwalitatief<br />
hoogwaardig<br />
product<br />
Multidisciplinair<br />
serviceconcept<br />
Waarom Wearflex®<br />
compensatoren?<br />
www.wearflex.com<br />
24/7<br />
bereikbaar<br />
Competitieve<br />
prijsstelling<br />
Zeer snelle<br />
dienstverlening<br />
Experts<br />
met groot<br />
oplossend<br />
vermogen<br />
Al ruim 40 jaar ervaring in het vervaardigen<br />
van Wearflex® (weefsel) compensatoren.<br />
Van engineering tot uitvoering.<br />
ALTIJD IN BEWEGING<br />
Procesleidingen, lucht- en rookgaskanalen zijn onder invloed van<br />
trillingen en temperatuurwisselingen altijd in beweging.<br />
Wearflex® compensatoren zijn expansiestukken die deze bewegingen<br />
opvangen.<br />
Als marktleider in Nederland ontwerpen en produceren we al<br />
decennialang een totaalpakket van kwalitatief hoogwaardige<br />
weefselcompensatoren en andere hittebestendige textielafdichtingen.<br />
Hierdoor kunnen wij bijvoorbeeld energiecentrales, vuilverbrandingsinstallaties,<br />
(petro)chemische installaties of ertsverwerkers supersnel<br />
ontzorgen.<br />
Volgens een uniek multidisciplinair serviceconcept verzorgen we<br />
projecten van planning en engineering tot uitvoering, QA/QC en<br />
nazorg, waarbij veiligheid voorop staat. Meer informatie?<br />
Tel. +31(0)167 565750 of +32(0)3 711 02 78 - www.insulcon.com.<br />
Insulcon is een ISO 9001, 14001 en VCA** gecertificeerd bedrijf.<br />
T : +31 (0)167 565750<br />
E : info@insulcon.com<br />
W : www.insulcon.com<br />
T : +32(0)3 711 0278<br />
E : insulconnv@insulcon.com<br />
W : www.insulcon.com
april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 151<br />
(WATER)STOF TOT NADENKEN…<br />
MAI ELMAR & CO COLUMN<br />
Leuke passende titel en dat mag ik nu zeggen,<br />
want deze is niet van mij maar van onze<br />
gewaardeerde hoofdredacteur Jiri Hartog.<br />
Dit was zijn toepasselijke noemer toen hij mij wat<br />
verdere informatie toestuurde over wat er in deze<br />
mooie editie te lezen is. Waterstof, elektrificatie<br />
en energietransitie, gelukkig gebeurt er veel op<br />
dit gebied en is er ook al veel dat werkt, in gang<br />
is gezet en aanstaande is. Soms lijkt dit wel eens<br />
onder te sneeuwen in het geweld van bezorgdheid<br />
en casuïstiek. Niet altijd even terecht maar<br />
begrijpelijk, juist daarom is het van belang om<br />
feiten te delen wat er allemaal al wel is. Immers,<br />
hoop doet leven en dat geeft energie om verder te<br />
gaan met constructieve ontwikkelingen.<br />
Evenwel zijn er nog vele vraagtekens, stof tot<br />
nadenken, welke keuzes gaan er uiteindelijk<br />
gemaakt worden met betrekking tot bijvoorbeeld<br />
alternatieve brandstoffen? Wat is haalbaar (volume),<br />
hoe zetten we dit om in voortvarende praktische<br />
haalbare stappen en zaken? Wordt het wind, zon,<br />
water, ammonia of biomassa óf een combinatie<br />
daarvan? Vaak hoor je de kreet ‘het kip-en-eiverhaal’<br />
en ja, wat is wijsheid? Daar is in deze<br />
fase kennelijk én begrijpelijk nog geen eenduidig<br />
antwoord op te geven. Wat wel eenduidig is, is<br />
dat er alom serieus (samen) gewerkt wordt aan<br />
duurzaamheid en er net zo vaak al duurzaam<br />
gewerkt wordt.<br />
Neem bijvoorbeeld Shell Pernis waar dit jaar<br />
de nieuwe raffinaderij voor biobrandstoffen<br />
operationeel zal zijn. Shell is trouwens met 3<br />
miljard euro (geschat) de grootste investeerder in<br />
de Nederlandse energietransitie. Fieldlab werkt,<br />
met partners, praktisch aan de energietransitie in<br />
het Rotterdamse havengebied en zo wordt er nu<br />
al aan de toekomstige procesindustrie gebouwd.<br />
Vergeet ook niet de waterstof-branchevereniging<br />
(NLHydrogen) die de Nederlandse waterstofsector<br />
verbindt en versterkt. Daarbij komt walstroom aan<br />
kades voor zeeschepen, de faciliteit aan de Holland<br />
Amerika kade wordt bijvoorbeeld dit jaar klaar voor<br />
gebruik opgeleverd.<br />
De cruise-industrie loopt overigens voor de troepen<br />
uit met betrekking tot milieumaatregelen. Alles van<br />
hergebruik, purificatie, recirculatie, ban op plastic,<br />
ban op lozen (1997), laagzwavelige diesel (sinds<br />
2015 verplicht in onze wateren), uitstootfilters tot<br />
testen met alternatieve brandstoffen en nog veel<br />
meer. Hoe nieuwer, hoe groter, hoe schoner, ten<br />
opzichte van 2008 is er een 70 procent verbetering<br />
door alle nieuwe en aangepaste zaken aan boord.<br />
Al tellen cruiseschepen maar een kleine 400 van de<br />
ca. 46.000 wereldwijde zeeschepen, die overigens<br />
wereldwijd totaal slechts circa 2 procent CO2<br />
uitstoot veroorzaken. Echter, alle kleine beetjes<br />
helpen en opgeteld maakt het wel degelijk een<br />
verschil in het grotere geheel van verbetering.<br />
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de vele<br />
verbeteringen die er al zijn. Het Havenbedrijf en<br />
gemeente Rotterdam samen, met het (haven)<br />
bedrijfsleven, loopt voorop - in transitie - te trekken,<br />
te duwen en te sjorren. Er wordt hard - met verve en<br />
resultaat - gewerkt aan onze gezamenlijke (energie)<br />
transitie. Samenwerken, als in het werkwoord,<br />
is hier cruciaal, publiek, privaat met onderwijs &<br />
kennisinstelling (triple helix) tezamen, is de weg<br />
te gaan om (nog) verder te komen. Ten slotte, wil<br />
ik graag een lans breken voor een gezamenlijk<br />
dashboard met relevante, adequate, correcte en<br />
actuele feiten en cijfers. De huidige wirwar met<br />
oude, onjuiste en/of achterhaalde zaken helpt het<br />
beeld van vooruitgang niet bepaald én vooruit<br />
gaan we!<br />
MAI ELMAR,<br />
De columns van Mai worden<br />
geregeld afgewisseld met die<br />
van gastcolumnisten.
Keller Funderingstechnieken B.V.<br />
Europalaan 16 · P.O. Box 757<br />
2400 AT Alphen aan den Rijn<br />
Netherlands<br />
Tel. +31 (0)172-471 798<br />
Design & Build services for:<br />
• New tank foundations<br />
• Existing tank foundation upgrade<br />
• Terminal piping - foundations<br />
• Terminal piping - foundation upgrade<br />
info.nl@keller.com
Don’t let the ground dictate your tank capacity<br />
Keller is the industry leader in design-build foundation support for<br />
the upstream and downstream oil and gas storage sector.<br />
Serving the industry since the early 1990s, Keller has the knowledge and<br />
experience to help you maximize the storage capacity of any tank site.<br />
See how Keller can engineer an optimal solution on your next project.<br />
www.keller-funderingstechnieken.nl
154<br />
EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />
In de volgende editie<br />
Gaat VNCI-voorzitter Nienke Homan<br />
- die precies een jaar in deze functie<br />
actief is - in op de toekomst van de<br />
Nederlandse chemische industrie,<br />
vertelt ze over de belangrijkste<br />
uitdagingen en legt ze uit waarom haar<br />
overstap van GroenLinks een heel<br />
logische was.<br />
Op 6 juni vindt in Den Bosch weer het<br />
Jaarcongres ATEX & Process Safety<br />
plaats. Traditiegetrouw biedt Europoort<br />
<strong>Kringen</strong> een uitgebreide vooruitblik op<br />
dit evenement.<br />
enig volhouden succes geboekt bij<br />
het toepassen van gewijzigde ATEXrichtlijnen.<br />
In Europoort <strong>Kringen</strong> vertelt<br />
hij welke voordelen dit dienstverleners<br />
biedt die hun werkzaamheden in ATEXzones<br />
moeten uitvoeren.<br />
Gerdian Jansen geldt als een<br />
ATEX-specialist bij uitstek. Hij<br />
is een gecertificeerde hogere<br />
veiligheidskundige, beschikt over<br />
tientallen jaren aan ervaring op het<br />
gebied van explosieveiligheid en heeft<br />
zitting in verschillende vakgroepen.<br />
In Europoort <strong>Kringen</strong> gaat hij in op de<br />
laatste ontwikkelingen op het gebied<br />
van explosieveiligheid, vertelt hij over<br />
het werk van de normcommissie<br />
en geeft aan waar de naar zijn idee<br />
belangrijkste kansen liggen.<br />
En last but not least: Europoort <strong>Kringen</strong><br />
Mei bevat een extra katern dat volledig<br />
in het teken staat van Port of Moerdijk!<br />
Director new business development<br />
Nico van Dooren van het Havenbedrijf<br />
Rotterdam belicht de belangrijkste<br />
facetten van de grondstoffentransitie.<br />
Onder leiding van voorzitter Casper<br />
Wassink van KINT (de vereniging<br />
voor Kwaliteitstoezicht, Inspectie en<br />
Niet-destructieve Technieken) is na<br />
I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E<br />
Foto: Pryme
Technology is the key to achieving a<br />
more sustainable future<br />
Increase the life of your<br />
asset<br />
Improve equipment<br />
performance<br />
Predict failure before it<br />
happens<br />
Optimize plant<br />
processes<br />
Combining product expertise from CPI with insight gained from Howden Uptime, we can provide a<br />
higher level of technical analysis and improve overall service for your compressors.<br />
Proven Solutions for the Global Compression Industry<br />
www.CPIcompression.com<br />
CPI is part of the Howden Group
waarde<br />
van<br />
metaal<br />
De duurzame schakel voor metaalverwerking<br />
Bakkersoordsekade 4-16 | 3195 GN Pernis Rotterdam | T +31 (0)10 416 92 96 | F +31 (0)10 416 78 81 | metaalhandel-ketting.com