10.04.2024 Views

04-2024|Europoort Kringen

Pauline Buitink (Shell): Optimaliseren én verduurzamen - NLHydrogen: op naar een stroomversnelling - Het steeds groenere zand en grind van REKO - En nog veel, veel meer!

Pauline Buitink (Shell): Optimaliseren én verduurzamen - NLHydrogen: op naar een stroomversnelling - Het steeds groenere zand en grind van REKO - En nog veel, veel meer!

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E<br />

THEMA: WATERSTOF<br />

nr. <strong>04</strong> - april 2024, 63ste jaargang<br />

NLHYDROGEN: OP NAAR EEN<br />

STROOMVERSNELLING<br />

HET STEEDS GROENERE<br />

ZAND EN GRIND VAN REKO<br />

PAULINE BUITINK (SHELL)<br />

OPTIMALISEREN ÉN<br />

VERDUURZAMEN


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 3<br />

I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E<br />

INHOUD<br />

THEMA: WATERSTOF <strong>04</strong> - april 2024<br />

OPTIMALISEREN ÉN<br />

VERDUURZAMEN<br />

Het zijn eigenlijk twee rollen ineen, die general manager<br />

Pauline Buitink van Shell Chemicals and Energy Park<br />

Rotterdam uitoefent. Aan de ene kant werkt ze aan<br />

de energietransitie en aan de andere kant moet ze de<br />

raffinaderij efficiënt operationeel houden. In Europoort<br />

<strong>Kringen</strong> een gesprek over waarom CCS nodig is, de bouw<br />

van de biobrandstoffenfabriek en de noodzaak om nieuwe<br />

technologieën te blijven ontwikkelen.<br />

13<br />

OP NAAR EEN<br />

STROOMVERSNELLING<br />

De uitdagingen in de waterstofsector zijn enorm, zeggen<br />

Joyce Conings en Roelof uit Beijerse van de vorig jaar<br />

opgerichte waterstofbranchevereniging NLHydrogen.<br />

“Maar wanneer bedrijven en overheid de handen ineen<br />

slaan, is er veel mogelijk. Als belangenvereniging zullen<br />

wij in ieder geval alles in het werk stellen om er een succes<br />

van te maken.”<br />

24<br />

HET STEEDS GROENERE<br />

ZAND EN GRIND VAN REKO<br />

Dat recycling een succesvol businessmodel is, bewijst<br />

REKO al sinds 2006 in de haven van Rotterdam. Het<br />

bedrijf zet steeds verdere stappen in het verduurzamen<br />

van de bedrijfsprocessen, waarvan de stoomverbinding<br />

met Koole Terminals en de voorbereidingen voor een<br />

nieuwe vergasser de laatste voorbeelden zijn. “Wij gaan<br />

brandbaar gas uit dakafval maken.”<br />

140


Duurzame en betrouwbare<br />

mobiele energieoplossingen<br />

Schoner en stiller werken wordt steeds vanzelfsprekender op<br />

bijvoorbeeld de bouwplaats, in de infra en op evenementen.<br />

Men wil uitstoot en geluidsoverlast voorkomen, maar wel<br />

flexibel, wendbaar en rendabel kunnen werken. De hybride<br />

oplossingen van Bredenoord zijn specifiek afgestemd op elke<br />

situatie. Slimme combinaties van onder meer duurzame<br />

energie, het net, aggregaten en batterijsystemen zorgen voor<br />

betrouwbare stroomoplossingen. Onze experts vertellen u<br />

graag welke oplossing het beste bij uw behoefte past.<br />

Bel of mail voor vrijblijvend advies met ons Rental team.<br />

www.bredenoord.com<br />

+31 (0)55 301 85 01 • rental@bredenoord.com


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 5<br />

I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E<br />

colofon<br />

UITGEVER<br />

Europoort Producties B.V.<br />

BINK 36, Binckhorstlaan 36 unit C1 14-16<br />

NL-2516 BE Den Haag<br />

E-mail: mail@europoortproducties.nl<br />

REDACTIE<br />

E-mail: redactie@europoortkringen.nl<br />

HOOFDREDACTEUR<br />

Jiří Hartog (publisher)<br />

jiri.hartog@europoortkringen.nl<br />

Telefoon: 06 112 15 996<br />

VASTE MEDEWERKERS REDACTIE<br />

Nikki op ten Berg, Kim de Booij, Victor van der Chijs,<br />

Danny Cornelissen, Pierre Crom, Mels Dees, Mai Elmar,<br />

Frank de Kruif, Bart Kuipers, Connie Lindhoud, Larissa<br />

van der Lugt, Heleen van der Maas, Albert Mensinga,<br />

Rob Nijman, Erik Stroosma, Jeanette van Swaal,<br />

Emma Veldhuis, Ellen Weber, Marianne van de Werken<br />

ONTWERP & VORMGEVING <br />

VormPro, René Peereboom<br />

KLANTENSERVICE<br />

E-mail: mail@europoortproducties.nl<br />

COVERFOTO EUROPOORT KRINGEN<br />

Danny Cornelissen<br />

DRUKWERK<br />

Damen Drukkers<br />

ADVERTENTIES<br />

Remco Rooij (publisher/sales)<br />

Telefoon: +31 (0)70 221 19 43<br />

Mobiel: +31 (0)6 53 22 08 22<br />

E-mail: remco.rooij@europoortkringen.nl<br />

NIEUWE ABONNEMENTEN<br />

Europoort Producties B.V.<br />

E-mail: abonnementen@europoortproducties.nl<br />

ABONNEMENTSPRIJS<br />

€ 159 (excl. btw) per jaar voor een Combi Totaalabonnement,<br />

zie Europoortkringen.nl/abonneren/.<br />

Abonnementen worden na afloop van de<br />

abonnements termijn telkens stilzwijgend verlengd<br />

met een periode van twaalf maanden tenzij de<br />

afnemer het abonnement tenminste twee maanden<br />

vóór het einde van de lopende abonnementstermijn<br />

schriftelijk heeft opgezegd.<br />

VERSCHIJNING<br />

Europoort <strong>Kringen</strong> verschijnt 12 x per jaar.<br />

ISSN 1568 - 881X<br />

Copyright © 2024 Europoort Producties B.V.<br />

Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden<br />

overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming<br />

van de uitgever. Dit vakblad is uitsluitend gericht<br />

op vakbeoefenaren en anderen die op grond van<br />

hun professie belang hebben bij de in dit blad<br />

gepubliceerde vakinformatie. Sinds eind 2011 is er<br />

een gewijzigde abonnementenwet van kracht voor<br />

consumenten. Deze is niet van toepassing voor<br />

abonnementen op<br />

vakinformatie, die uit<br />

hoofde van beroep of<br />

bedrijf zijn aangegaan.<br />

ADVERTENTIELIJST<br />

Peinemann Mobilift<br />

Group2<br />

Bredenoord 4<br />

Cool Industries 6<br />

Parker Hannifin 8<br />

Emerson Process<br />

Management10<br />

Keller Nederland 12<br />

KROHNE Nederland 18<br />

Battolyser Systems 20<br />

TCC Rotterdam 22<br />

Bartec Nederland 28<br />

Vecom Group 30<br />

Burckhardt Compressie 36<br />

Equans42<br />

Hitma Groep 52<br />

Aerzen Nederland 58<br />

Imbema Cleton 60<br />

Vos Indu Service 64<br />

Logisticon Water<br />

Treatment66<br />

Algeco70<br />

H2 Makers 76<br />

WEG Netherlands 84<br />

Multipomp90<br />

KSB Nederland 98<br />

Van der Pols Pernis<br />

Machineverhuur100<br />

Duiker<br />

Verbrandingsingenieurs<br />

102<br />

Van Ginkel Group 112<br />

SoluForce114<br />

Europoort Industrie<br />

Diensten 118, 120<br />

Eco Ketelservice<br />

Verhuur126<br />

PHOV126<br />

Travaini Pompen<br />

Benelux130<br />

Gizom132<br />

Iris Industry Solutions 138<br />

Ferris Structural Steel 144<br />

Hogeschool Utrecht 146<br />

Mourik Industriebouw 148<br />

Insulcon150<br />

Keller<br />

Funderingstechnieken152<br />

Compressor Products<br />

International155<br />

Metaalhandel Ketting 156<br />

INHOUD<br />

Veilig werken met waterstof 31<br />

‘KSB levert alle technologieën voor<br />

de groene waardeketen’ 34<br />

‘We willen een alternatief voor diesel zijn’ 38<br />

Efficiëntie voorwaarde voor groene waterstof 44<br />

Aanleg van het waterstofnetwerk van<br />

Gasunie is een megaklus 46<br />

‘Met ons systeem verloopt bunkeren<br />

efficiënter en nauwkeuriger’ 50<br />

Hart voor de industriële transitie 53<br />

Nauwkeurig waterstof meten 56<br />

Drijvende electrolyse op volle zee 62<br />

Burckhardt Compression anticipeert<br />

op toekomstige trends 68<br />

Voorbeschouwing World Hydrogen Summit &<br />

Exhibition 72<br />

Wachten op het startschot 78<br />

Coördineren, faciliteren en ondersteunen 80<br />

De ideale compressor voor electrolyse 86<br />

H2Makers jaagt op wereldpropositie in<br />

waterstofmaakindustrie88<br />

Syndus Group pakt pioniersrol in transitie n<br />

aar verduurzaming 92<br />

Eén stack, twee functies 94<br />

Qlayers start met verhuur coatingrobots 103<br />

Op weg naar aantoonbare vakbekwaamheid 106<br />

Iconische allemansvriend 108<br />

Bredenoord zet depot Ridderkerk op de kaart 110<br />

Een nieuwe, gefragmenteerde wereld 116<br />

Geen woorden maar daden 122<br />

VEGA breidt uit naar Zweden en Denemarken 127<br />

RUBRIEKEN<br />

Webnieuws 49<br />

Productnieuws 131<br />

Waterstofreizigers (slot) 134<br />

iTanks Innovation Masterclass 137<br />

Mensen in Bedrijf 145<br />

SmartPort 147<br />

Agenda 149<br />

COLUMNS<br />

Column Larissa van der Lugt - Een beetje een fijn<br />

liefdesleven 23<br />

Column Victor van der Chijs - Rotterdam is Europa 99<br />

Mai Elmar & Co 151


Monitoring your<br />

COOLWATER PROCESS is a direct<br />

path to sustainability<br />

“Cool Industries is a leading provider of industrial cooling solutions and equipment.<br />

The focus of Cool Industries’ plant design is low operational costs and long lifespan. They<br />

achieve this through proper material selection, correct capacity selection, and intelligent<br />

control and monitoring software.”<br />

CoolBox<br />

Smart Services<br />

Thermofin Dry-cooler<br />

EWK Adiabatic cooler<br />

Welcome


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 7<br />

KLAAR VOOR DE START<br />

VOORWOORD<br />

Af en toe prijs ik mij gelukkig. We leven namelijk in wel heel<br />

bijzondere tijden. We staan voor ingrijpende veranderingen<br />

die de Rotterdamse haven en industrie gaan doormaken.<br />

Waterstof speelt daarin een cruciale rol en wij van Europoort<br />

<strong>Kringen</strong> mogen daar met onze neus bovenop staan.<br />

Hoe dit precies gaat uitpakken, weet niemand op voorhand.<br />

Wel zijn al heel veel bedrijven bezig zich op de energietransitie<br />

voor te bereiden, op allerlei verschillende manieren. Door het<br />

ontwikkelen van speciale manieren voor het meten van waterstof,<br />

het maken van op waterstof toegespitste leidingen, bouwen van<br />

electrolysers en aanbieden van pompen die voor de productie<br />

van waterstof kunnen worden ingezet.<br />

Al deze bedrijven hebben allemaal hun eigen visie, verwachtingen<br />

en strategie. In deze speciale - op waterstof gerichte - editie doen<br />

zij hun verhaal. Sommige richten zich op de korte termijn, met<br />

op het oog kleine aanpassingen die hun product voor het gebruik<br />

van waterstof klaarmaken. Andere ondernemers zijn meer<br />

visionair en bereiden zich voor op volledig nieuwe waardeketens.<br />

Voorbeelden hiervan zijn Voyex (een bijzondere waterstofdrager)<br />

en SwitcH2 (waterstof- en ammoniakproductie op zee), waarover<br />

respectievelijk Fabian Benschop en Saskia Kunst in Europoort<br />

<strong>Kringen</strong> hun inspirerende verhaal doen.<br />

De meeste partijen met plannen voor (groene)waterstofproductie<br />

zijn in principe klaar om van start te gaan, maar hebben<br />

nog geen definitieve investeringsbeslissing genomen. Om<br />

dergelijke kapitaalintensieve trajecten in te gaan, die decennia<br />

duren bovendien, is een bepaalde mate van zekerheid<br />

nodig. Ik denk dan aan wet- en regelgeving, maar ook is het<br />

fijn te weten dat je in de beginjaren iets van zekerheid hebt<br />

over de afzet van de geproduceerde waterstof. Daar is dus<br />

nog werk te doen. Joyce Conings en Roelof uit Beijerse van<br />

de waterstofbelangenvereniging NLHydrogen zeggen een<br />

stortvloed aan FID’s (final investment decisions) te verwachten<br />

als die zekerheid er eenmaal is. Laten we daarom onze<br />

schouders eronder zetten, want ik ben ervan overtuigd dat de<br />

waterstofeconomie Nederland grote kansen biedt!<br />

JIRI HARTOG<br />

Hoofdredacteur Europoort <strong>Kringen</strong><br />

jiri.hartog@europoortkringen.nl


Waterstof wordt een steeds aantrekkelijkere optie voor v<br />

Het H2-assortiment van Parker bevat vele producten die<br />

etc.<br />

parker.com


eel bedrijven die hun uitstoot willen verminderen.<br />

geschikt zijn voor electrolyzers, vulstations, fuel cells,


Go green H 2<br />

Emerson’s Plantweb digital ecosystem makes<br />

producing and delivering infinitely renewable<br />

hydrogen a reality around the world.<br />

Emerson.com/hydrogensolutions<br />

The Emerson logo is a trademark and a service mark of Emerson Electric Co. © 2023 Emerson Electric Co.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 13<br />

Pauline Buitink (Shell)<br />

OPTIMALISEREN ÉN<br />

VERDUURZAMEN<br />

COVERINTERVIEW<br />

Foto’s: Danny Cornelissen<br />

Het zijn eigenlijk twee rollen ineen, die general manager Pauline Buitink van Shell Chemicals<br />

and Energy Park Rotterdam uitoefent. Aan de ene kant werkt ze aan de energietransitie<br />

en aan de andere kant moet ze de raffinaderij efficiënt operationeel houden. In Europoort<br />

<strong>Kringen</strong> een gesprek over waarom CCS nodig is, de bouw van de biobrandstoffenfabriek en de<br />

noodzaak om nieuwe technologieën te blijven ontwikkelen.


14<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Toen je net aan deze functie was begonnen, sprak je in<br />

een persbericht van ‘een steile leercurve’. Wat is het<br />

belangrijkste dat je tot nu toe hebt geleerd?<br />

“Wat deze baan interessant maakt, is de combinatie van het blijven<br />

opereren van de huidige fabrieken terwijl we tegelijkertijd de<br />

energietransitie doorlopen. Je moet die twee dingen combineren<br />

en de juiste focus houden. Dat maakt het voor mij heel speciaal.<br />

“HET MANAGEMENTTEAM VOOR DE<br />

RAFFINADERIJ BESTAAT VOOR TACHTIG<br />

PROCENT UIT VROUWEN”<br />

Die mogelijkheid heb ik eerder in mijn carrière niet eerder gehad.<br />

Het is ook iets wat niet zomaar overal gebeurt. We zijn niet alleen<br />

bezig met het maken van een plan, maar juist al daadwerkelijk met<br />

de implementatie ervan. Wij denken nu al na hoe we de nieuwe<br />

fabrieken kunnen opstarten, hoe alles bij elkaar komt en alles<br />

optimaal valt te integreren.”<br />

Heb je lang moeten nadenken om deze baan wel of<br />

niet te accepteren?<br />

“Ik was general manager van een kleinere raffinaderij van Shell<br />

in Canada. We woonden daar ook en wilden graag terug naar<br />

Nederland. Ik heb wel even nagedacht of ik zo'n zelfde functie voor<br />

een grotere raffinaderij als deze zou willen uitoefenen. Maar als<br />

je eenmaal beseft wat er hier allemaal speelt, is zo’n besluit snel<br />

genomen.”<br />

Ben je de eerste vrouwelijke raffinaderijdirecteur<br />

binnen Shell?<br />

“Bij deze raffinaderij ben ik de eerste vrouwelijke directeur. Dat vind<br />

ik wel bijzonder. Ik heb hier alleen maar mannelijke voorgangers<br />

gehad. Binnen Shell is er ook een vrouw die de raffinaderij in Norco<br />

in de VS leidt. We zijn dus met zijn tweeën. Het is zeker waar dat er<br />

in verhouding minder vrouwen dan mannen in dit soort functies zijn.<br />

Overigens bestaat het managementteam voor de raffinaderij voor<br />

tachtig procent uit vrouwen. Dus het verandert snel. We zijn altijd<br />

op zoek naar vrouwen met een technische achtergrond.”<br />

Deze raffinaderij is de grootste van Shell in Europa.<br />

Maakt dat het runnen van een complex als dit ook<br />

ingewikkelder?<br />

“Bij de raffinaderij in Canada werden 80.000 vaten ruwe olie per<br />

dag verwerkt. Bij een site als Pernis gaan er meer dan 400.000<br />

vaten per dag doorheen. Dat is een enorm verschil. Dat zie je<br />

vooral terug in het aantal mensen dat hier werkt, de grootte van<br />

de raffinaderij en de complexiteit ervan. In Canada werkten 350<br />

mensen van Shell; hier zijn dat er 1.900. Dat is een andere orde<br />

van grootte. Bij de raffinaderij in Canada kende ik de meeste<br />

medewerkers wel, hier is dat niet zo. Dat vergt een andere manier<br />

van aansturen. De hogere mate van complexiteit in deze raffinaderij<br />

maakt het ook aantrekkelijk om hier te werken.”<br />

Waar kijk je tot nu toe met de meeste trots op terug?<br />

“Wij hebben ons het afgelopen jaar erop gericht om die twee<br />

rollen die ik eerder noemde succesvol uit te voeren. Naar buiten<br />

toe gaat veel aandacht naar de energietransitie. Maar zoals ik net<br />

aangaf, willen wij dat combineren met de operatie van de huidige<br />

raffinaderij. Hoe kun je ervoor zorgen dat je het maximale uit de<br />

fabriek haalt, met daarbij de beperkingen die er zijn ten aanzien<br />

van de te besteden middelen en eisen die gelden? Binnen dat<br />

framework willen wij het beste eruit halen. Ik ben er trots op hoe dat<br />

tot nu toe verloopt.”<br />

Kan je een voorbeeld noemen van iets dat de operatie<br />

onlangs heeft verbeterd?<br />

“Voor ons is het belangrijk dat inspanningen ook waarde<br />

opleveren. Niet alleen ten aanzien van meer geld, maar ook dat<br />

je bijvoorbeeld de veiligheid verhoogt of dat iets de efficiency van<br />

de fabriek ten goede komt. Daarin willen wij het optimum vinden.<br />

Neem bijvoorbeeld het optimaliseren van de manier waarop wij<br />

het onderhoud doen. Daar komt een heleboel bij kijken. Zo helpt<br />

digitalisering ons bijvoorbeeld om deze processen te stroomlijnen<br />

en de efficiency te verhogen. Zo gebruiken wij drones en robots<br />

op onze site. Een ander voorbeeld is dat wij met meer en snellere<br />

operationele data betere inzichten kunnen krijgen, zodat we<br />

snellere en betere beslissingen kunnen maken. Is iets niet gelukt,<br />

dan is het zaak uit te zoeken hoe je je kunt verbeteren.”<br />

Wat is tot nu toe het moeilijkste gebleken?<br />

“Het is een uitdaging dat wij met een relatief oude installatie te<br />

maken hebben. In verhouding moet je er veel tijd en aandacht<br />

aan blijven besteden. Daar moet je een balans in vinden. Kijk<br />

bijvoorbeeld naar het onderhoud van opslagtanks, waarvan wij<br />

er hier meer dan driehonderd hebben staan. Er komt heel veel<br />

bij kijken om dat te optimaliseren. Hoe ouder de fabriek is, des te<br />

groter de uitdaging om dat voor elkaar te krijgen.”<br />

Wat voor rol kan een raffinaderij in de energietransitie<br />

spelen? In het publieke debat wordt een raffinaderij<br />

nogal eens met ‘het oude' geassocieerd.<br />

“Fossiele brandstoffen zullen nog lange tijd worden gebruikt, dus<br />

de rol van de raffinaderij is bij lange na niet uitgespeeld. Je kunt<br />

een raffinaderij niet zomaar uitzetten. Voor ons komt het erop aan<br />

het energieverbruik zo sterk mogelijk te verlagen. Daar steken wij<br />

“DE HOGERE MATE VAN COMPLEXITEIT<br />

IN DEZE RAFFINADERIJ MAAKT HET<br />

AANTREKKELIJK OM HIER TE WERKEN”<br />

veel werk in door bestaande processen verder te optimaliseren,<br />

bijvoorbeeld door elektrificatie, daar waar mogelijk energie te<br />

besparen en door verdere automatisering. Daarnaast is het zaak<br />

de bouw van de biobrandstoffenfabriek zo goed mogelijk in het<br />

bestaande geheel te integreren, zodat we daar ook het beste uit<br />

kunnen halen.”<br />

Loopt de bouw van de biobrandstoffenfabriek<br />

volgens plan?<br />

“We zijn druk bezig met de bouw. Grote delen van de fabriek<br />

worden niet hier, maar buiten Europa gebouwd en naar hier<br />

gevaren. Je ziet nu hele stukken van de fabriek al staan, zoals<br />

de voedingstanks en de waterstoffabriek die als een module<br />

is binnengereden. Wij zijn doende de fabriek zo effectief


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 15


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 17<br />

mogelijk neer te zetten. Het echte werk voor ons begint met de<br />

commissioning en start-up van de fabriek.”<br />

Waarom past een biobrandstoffenfabriek goed bij een<br />

raffinaderij?<br />

“Er zijn twee factoren die meespelen. Er zijn grote parallellen tussen<br />

de productie van fossiele en biobrandstoffen. Maar ook in termen<br />

van logistiek, transport en de verbeteringen die wij nastreven zijn<br />

er gelijkenissen. In de raffinaderij optimaliseren wij ruwe olie, bij de<br />

“DIGITALISERING HELPT ONS OM<br />

PROCESSEN TE STROOMLIJNEN EN DE<br />

EFFICIENCY TE VERHOGEN”<br />

biobrandstoffenfabriek zoeken wij dat in die voedingsstoffen. Het<br />

zijn aparte takken van sport, die wel grote raakvlakken hebben. Aan<br />

de productenkant zie je hetzelfde. Afhankelijk van de vraag uit de<br />

markt produceren en optimaliseren wij. Dat gaat straks ook voor de<br />

biobrandstoffenfabriek een belangrijke parameter zijn.”<br />

Daarnaast zijn er verschillen, zoals je net aangeeft.<br />

Neem bijvoorbeeld de feedstock.<br />

“Wij hebben wel ervaring met biobrandstoffen, maar dit wordt de<br />

eerste locatie waar Shell het op grote schaal gaat produceren. We<br />

krijgen daardoor met andere grondstoffen te maken dan wij gewend<br />

zijn. Daarom moeten we ervoor zorgen dat we daar op een goede<br />

manier mee om kunnen gaan. Een groot verschil zit hem in de<br />

veiligheid. Bij fossiele voedingsstoffen heb je te maken met zaken<br />

als vlambaarheid, terwijl dat voor de feedstock voor biobrandstoffen<br />

niet geldt. De veiligheidsstandaarden zijn verschillend. Belangrijk<br />

hierbij is ook de samenwerking met andere partners in de keten,<br />

zoals Vopak. Vanuit de terminal in Vlaardingen wordt de voeding<br />

voor de biobrandstoffen in schepen naar hier gebracht.”<br />

Shell bouwt ook een groenewaterstoffabriek op de<br />

Maasvlakte. Hoe belangrijk is die voor het vergroenen<br />

van de productieprocessen in de raffinaderij?<br />

“In de waterstofeconomie heb je met een kip-/ei-situatie te maken.<br />

Partijen zeggen enerzijds op waterstof over te willen stappen, maar<br />

vragen zich af waar de waterstof blijft. Aan de andere kant heb je<br />

als waterstofproducent afnemers nodig. Ik vind het mooi dat Shell<br />

heeft besloten een waterstoffabriek te bouwen. Onze raffinaderij is<br />

in eerste instantie afnemer van de waterstof voor het vergroenen<br />

van de productie van onze brandstoffen. Maar deze waterstoffabriek<br />

creëert ook de mogelijkheid een bredere waardeketen voor<br />

waterstof te creëren. De waterstof kan natuurlijk ook elders worden<br />

gebruikt dan alleen hier in Pernis, bijvoorbeeld voor het vergroenen<br />

van het zwaardere wegverkeer. Alleen dan zal de vraag vanuit die<br />

sector wel op gang moeten komen, want ook hier speelt weer het<br />

kip-/ei-probleem. Er is nog geen markt. De Nederlandse economie<br />

speelt op dit moment nog niet zoveel op waterstof in. We praten er<br />

voornamelijk over, maar daar blijft het veelal bij. Dat terwijl we met<br />

waterstof het verschil kunnen maken.”<br />

Shell wordt nogal eens verweten te weinig te doen<br />

op het gebied van verduurzaming, maar als het om<br />

concrete investeringen gaat lopen jullie toch voorop.<br />

“Ik ben blij dat je dat ook vindt.”<br />

In Moerdijk bouwt Shell een nieuwe upgrader-fabriek<br />

waar het pyrolyse-olie gemaakt van plastic afval wil<br />

upgraden en verwerken. Gaat de raffinaderij in Pernis<br />

daar nog profijt van hebben?<br />

“In Moerdijk werkt Shell aan de circulaire economie voor de chemie,<br />

door moeilijk te recyclen plastic afval te hergebruiken in pyrolyseolie<br />

dat in krakers voor de productie van ethyleen en propyleen<br />

wordt aangewend. Op verschillende gebieden werken wij nauw<br />

samen met Moerdijk, al is dit meer aan hun kant van de keten<br />

dan aan die van ons. Overigens worden die ethyleen en propyleen<br />

gebruikt voor de productie van ethyleenoxide en propyleenoxide,<br />

dat naar Pernis gaat voor de productie van poly-olie. Er is dus een<br />

verband, maar dat gaat verder terug in de keten. Dit project in<br />

Moerdijk is een mooie oplossing die bijdraagt aan het duurzamer<br />

maken van ons totale portfolio.”<br />

Deze investeringen zijn in Rotterdam en Moerdijk<br />

geland. Had het ook elders gekund? Shell is immers<br />

een wereldwijd opererend bedrijf.<br />

“Ten eerste is het niet zo dat Shell alleen in Nederland investeert.<br />

Over de hele wereld zijn verschillende Shell Energy and Chemical<br />

Parks. Een van de redenen waarom de biobrandstoffenfabriek<br />

in Pernis wordt gebouwd, is vanwege de goede logistiek hier. De<br />

situatie in Nederland is uniek, met de Rotterdamse haven en alle<br />

infrastructuur die daarbij hoort. De ondiepe Noordzee biedt de<br />

mogelijkheid voor offshore wind en de opslag van CO2. Daarbij<br />

komt dat belangrijke grote klanten in de buurt zijn gevestigd, zoals<br />

Schiphol, RTHA, Moerdijk en andere industriële klanten. Gasunie<br />

werkt aan een waterstofleidingennet. Hier kunnen wij de basis<br />

“ER ZIJN GROTE PARALLELLEN TUSSEN<br />

DE PRODUCTIE VAN FOSSIELE EN<br />

BIOBRANDSTOFFEN”<br />

leggen voor een nieuwe waterstofeconomie. Alles komt hier samen.<br />

Daarom vinden al deze ontwikkelingen in en rond Rotterdam<br />

plaats. Dat is niet toevallig. En daarom is het zonde dat het<br />

investeringsklimaat in Nederland zo onder druk staat.”<br />

Jullie zijn klant van Porthos. Hoe opgelucht waren jullie<br />

toen de Raad van State in augustus vorig jaar eindelijk<br />

groen licht hiervoor gaf?<br />

“Wij waren daar heel blij mee. Voor ons is Porthos een belangrijke<br />

stap om te decarboniseren. Hiermee kunnen wij onze CO2-emissies<br />

naar beneden brengen. We kijken nu met veel aandacht hoe<br />

Porthos bezig is het project neer te zetten, waarna wij er als klant in<br />

kunnen stappen. We kijken daarnaar uit.”


Instrumentatie oplossingen<br />

om uw toepassing te optimaliseren<br />

Meettechnologie voor waterstoftoepassingen<br />

• IJkwaardige systemen voor flowmeting van pure waterstof en waterstof/<br />

aardgasmengsels<br />

• Betrouwbaar intern lekdetectiesysteem (LDS) voor pijpleidingen<br />

• De eerste gecertificeerde flowcomputer<br />

op de markt voor waterstoftoepassingen<br />

• On-site advies, waterstof-workshops en whitepapers<br />

cmp.krohne.com/hydrogen<br />

products solutions services


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 19<br />

Want CCS is een essentieel puzzelstukje in jullie<br />

vergroeningsambities?<br />

“Zeker. Met CCS kun je snel een grote reductie van CO2-emissies<br />

bewerkstelligen. Daarmee koop je tijd om andere baanbrekende<br />

technologieën te ontwikkelen. In ons laboratorium in Amsterdam<br />

“ONZE RAFFINADERIJ IS IN EERSTE<br />

INSTANTIE AFNEMER VAN DE<br />

WATERSTOF VOOR HET VERGROENEN<br />

VAN DE PRODUCTIE VAN ONZE<br />

BRANDSTOFFEN”<br />

met nieuwe technologieën tot andere oplossingen komen. Om<br />

het energievraagstuk op te lossen, is de huidige technologieontwikkeling<br />

niet toereikend. Ik ben daar positief over gestemd.<br />

Wat wij nu allemaal hebben ontwikkeld, was tien of vijftien jaar<br />

geleden nog niet mogelijk. Het is belangrijk dat Nederland die<br />

kenniseconomie blijft aanjagen. Wij zullen in 2050 op een andere<br />

manier energie produceren voor Nederland en de bredere<br />

economie. Ik denk dat de site er dan heel anders uitziet.“<br />

onderzoeken we bijvoorbeeld hoe je CO2 naar andere bouwstenen<br />

kunt omzetten, zoals synthetische kerosine. Ik geloof daarin, maar<br />

die technologie-ontwikkeling trek je niet zomaar even vlot. Daar<br />

gaat veel tijd overheen. Voor de korte termijn is CCS dus een goede<br />

oplossing.”<br />

Wat is naar jouw idee het ideaalplaatje hoe dit complex<br />

er in 2050 uit zou kunnen zien?<br />

“Wij werken er met z’n allen aan dat wij tegen die tijd netto nul<br />

CO2-uitstoot hebben. Dat betekent dat wij nog een enorme<br />

transitie door moeten. Wij moeten en gaan hergebruiken en<br />

WIE IS PAULINE BUITINK?<br />

Pauline Buitink studeerde chemische<br />

technologie aan de TU Delft en werkt sinds<br />

1992 voor Shell. Ze heeft onder meer functies<br />

bekleed in China, Qatar en Canada, waar ze<br />

tot december 2022 actief was als general<br />

manager van het Shell Sarnia Manufacturing<br />

Centre. Sinds ruim een jaar is Buitink general<br />

manager van Shell Energy and Chemicals Park<br />

Rotterdam, waar ze Jos van Winsen opvolgde.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 23<br />

EEN BEETJE EEN FIJN LIEFDESLEVEN<br />

COLUMN<br />

Na drie jaar tweemaandelijks een column<br />

in deze Europoort <strong>Kringen</strong> te hebben<br />

geschreven, schrijf ik hierbij de laatste: ik ga<br />

het stokje overgeven. Het is 1 april, de Nederlandse<br />

‘overshoot day’ - de dag dat we onze resources<br />

voor het hele jaar verbruikt hebben - en dat is zeker<br />

geen grap! Het bedroeft me, vooral omdat we zo<br />

machteloos lijken, dit met elkaar om te keren. Maar<br />

ik ga toch proberen een laatste leuke, positieve<br />

column met boodschap te schrijven, benieuwd of<br />

het gaat lukken!<br />

Laatst was ik weer eens in gesprek met<br />

onze MEL-studenten (van de MSc-opleiding<br />

Maritime Economics and Logistics). Zo’n<br />

veertig internationale studenten - meer dan tien<br />

nationaliteiten - die huis en haard verlaten van<br />

plekken over de hele wereld, om hier een jaar te<br />

komen studeren. Met het idee om internationaal<br />

een carrière te beginnen, vaak ook in Nederland,<br />

maar vooral met een interesse om iets in de<br />

internationale maritieme wereld te gaan betekenen.<br />

Jonge, intelligente en enthousiaste studenten met<br />

het lef om zomaar in een heel ander land een vrij<br />

pittig studiejaar te gaan doen. Waarop ze daarna<br />

veelal terechtkomen bij de bedrijven hier in de<br />

haven. Prachtig!<br />

Ik begin best leuk en positief, toch?<br />

Maar dan: het doet me wel pijn dat ik vragen van<br />

hen krijg of ze nog wel welkom zijn hier. Dat ze<br />

lezen in de krant dat ze een probleem zijn en dat<br />

ze de studie- en woonplekken van ‘onze jeugd’<br />

verdringen. Ja, er is een huizenprobleem, en er<br />

zijn studies waar niet iedere Nederlandse student<br />

altijd een plek kan krijgen. Maar dit zijn ook jonge<br />

mensen die open en positief tegenover de wereld<br />

staan, daaraan willen bijdragen en dan op deze<br />

manier een tik op de neus krijgen. Ik vind het<br />

jammerlijk, los van het feit dat we ze gewoon nodig<br />

hebben.<br />

We hebben in Nederland niet de ruimte, noch de<br />

goedkope resources om ons geld te verdienen<br />

met grootschalige, relatief laagwaardiger<br />

productie. Want als we in productie zitten, zoals<br />

in de scheepsbouw, dan moeten we hier vooral<br />

het kennisintensieve hoogwaardige werk doen:<br />

specialistische afbouw, onderhoud en vernieuwing,<br />

in plaats van de standaard (massa)productie. Hoog<br />

in het waardesegment, waar we heel goed in zijn,<br />

maar dus ook heel hard nieuw talent nodig hebben<br />

om te bedenken hoe we dat slim doen. En dat talent<br />

is idealiter divers, gedreven, met een open blik naar<br />

buiten, het liefst over onze grenzen heen.<br />

Mijn call for action is scherp te blijven op onze<br />

talentontwikkeling en daarbij niet het kind met het<br />

badwater weg te gooien. Laten we gebalanceerd<br />

en genuanceerd omgaan met onze buitenlandse<br />

studenten: ze brengen echt ook goede waarde en<br />

eenmaal weggejaagd is moeilijk terug te krijgen.<br />

Dus toch weer wat kritisch… heb ik dan nog iets<br />

leuks om mijn columnreeks mee af te sluiten?<br />

Jazeker!<br />

En dat raakt een beetje de goede waarde die<br />

gebracht kan worden. Ik zag een nieuwsitem<br />

- al even geleden - dat me raakte: ik heb het<br />

opgeschreven toen. Het was een jonge Aziatische<br />

vrouw, vast een (aankomend) studente ergens aan<br />

een universiteit, die gevraagd werd welke wens zij<br />

had gedaan bij een rituele viering rondom Chinees<br />

Nieuwjaar. Zij had gewenst: ‘Ik hoop dat mijn<br />

vrienden en familie gezond en gelukkig zijn, ik wil<br />

dat er vrede is in de wereld en ik wil voor mijzelf een<br />

beetje een fijn liefdesleven’.<br />

Laat haar maar komen! En ik wens het u ook<br />

allemaal!<br />

LARISSA VAN DER LUGT,<br />

haveneconoom en<br />

directeur Erasmus Center<br />

for Urban, Port and<br />

Transport Economics (UPT)


24<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

Een jaar NLHydrogen: de balans opgemaakt<br />

OP NAAR EEN<br />

STROOMVERSNELLING<br />

De uitdagingen in de waterstofsector zijn enorm, zeggen Joyce Conings en Roelof uit Beijerse<br />

van de vorig jaar opgerichte waterstofbranchevereniging NLHydrogen. “Maar wanneer<br />

bedrijven en overheid de handen ineen slaan, is er veel mogelijk. Als belangenvereniging<br />

zullen wij in ieder geval alles in het werk stellen om er een succes van te maken.”<br />

Joyce Conings<br />

Roelof uit Beijerse


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 25<br />

Foto: Danny Cornelissen


26<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Laat één ding duidelijk zijn, stellen Joyce Conings en Roelof<br />

uit Beijerse: NLHydrogen is een belangenvereniging die de<br />

héle waterstofketen vertegenwoordigt. “Bij ons zijn zowel<br />

producenten als importeurs, infrastructuur- en afnamepartijen<br />

aangesloten. Dat toont onze doelstelling om de gehele keten te<br />

helpen ontwikkelen. Onze primaire functie is ervoor te zorgen dat de<br />

randvoorwaarden vanuit de Nederlandse overheid en Europa op orde<br />

zijn. Wij willen graag dat de overheid ons helpt dit van de grond te<br />

tillen”, zegt uit Beijerse.<br />

UNIQUE SELLING POINT<br />

NLHydrogen werd vorig jaar mei officieel gelanceerd door minister<br />

voor Klimaat en Energie Rob Jetten. De vereniging komt voort uit<br />

het inmiddels opgeheven H2-Platform. “Het H2-Platform had geen<br />

structurele, formeel verankerde organisatie. NLHydrogen heeft dat<br />

wel, met een eigen bureau en staf”, aldus Conings. “De behoefte<br />

aan een eigen branchevereniging kwam voort uit een aantal<br />

leidende waterstofbedrijven.” Er was een club nodig die op dit thema<br />

gaat lopen. Andere brancheverenigingen, zoals NVDE en VNCI, zijn<br />

ook met waterstof bezig, maar doen dit niet uitsluitend. Waterstof is<br />

een groot thema en verdient een eigen belangenorganisatie”, vindt<br />

Uit Beijerse. Conings voegt daaraan toe: “Het feit dat wij de hele<br />

keten meenemen, en ons niet op bijvoorbeeld alleen elektrolyse of<br />

mobiliteit richten, is ons unique selling point.”<br />

PROGRAMMACOÖRDINATOREN<br />

Conings en Uit Beijerse, allebei programmacoördinator bij<br />

NLHydrogen, zijn sinds het begin bij de vereniging betrokken.<br />

Conings richt zich op vraagstukken rond de toepassing van<br />

waterstof in de industrie, mobiliteit en gebouwde omgeving.<br />

Daarnaast is zij verantwoordelijk voor de kennisontwikkeling<br />

van waterstof, onder meer door het houden van bijeenkomsten<br />

en workshops rond belangrijke thema’s als waterstof in de<br />

maakindustrie en projectfinanciering. “Ook hebben wij een<br />

doorstart gemaakt met het Waterstof Veiligheid Innovatie<br />

Programma”, zegt Conings, die filosoof is en eerder bij Deltalinqs<br />

werkte. Uit Beijerse is behalve programmacoördinator - hij<br />

richt zich daarbij op de import en productie van waterstof - ook<br />

verantwoordelijk voor public affairs. “Zie mij als de linking pin<br />

richting Den Haag”, zegt hij.<br />

LOBBYEN<br />

De vereniging is opgericht door twaalf ‘founding members’ en<br />

telt inmiddels 45 aangesloten bedrijven als lid, waaronder drie<br />

kennisleden. Uit Beijerse: “Dat stemt tot tevredenheid, maar het<br />

eindigt hier niet. Regelmatig nemen bedrijven contact met ons<br />

op om over een mogelijk lidmaatschap te praten.” “Het aantal<br />

aangesloten leden is niet als doel vastgelegd”, zegt Conings.<br />

“Wel hebben wij onlangs geëvalueerd wat voor bedrijven zich bij<br />

ons hebben aangesloten. Welke bedrijven missen we? Bedrijven<br />

in de mobiliteitssector mogen bijvoorbeeld wel wat sterker<br />

vertegenwoordigd zijn. Daarvoor zullen wij de ledenwerving<br />

gerichter gaan inzetten.” Het afgelopen jaar is vooral benut<br />

voor het opbouwen van de vereniging. “Dat heeft tijd gekost”,<br />

zegt Uit Beijerse. “Denk aan het inrichten van structuren en<br />

het oprichten van commissies, zodat partijen elkaar vinden<br />

Archieffoto: Air Products


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 27<br />

om met elkaar in gesprek te gaan en proposities op te bouwen.<br />

Ook hebben wij lobby-agenda’s in elkaar gezet. Al dit werk<br />

vond achter de schermen plaats en dat was een intensieve<br />

klus.” Tegelijkertijd vertelde vooral directeur Alice Krekt naar<br />

buiten toe het verhaal van de vereniging, creëerde daarmee<br />

ook meer bewustzijn rond het thema waterstof en het belang<br />

daarvan binnen de energietransitie. “Alice heeft op veel podia in<br />

Nederland en daarbuiten gestaan. Daarnaast hebben wij onze<br />

“ER WAS EEN CLUB NODIG<br />

DIE OP DIT THEMA GAAT LOPEN”<br />

ROELOF UIT BEIJERSE<br />

vleugels naar Den Haag uitgeslagen. Wij hebben input geleverd<br />

aan commissiedebatten van de Tweede Kamer en notities<br />

geschreven voor verkiezingsprogramma’s. Het was mooi om te<br />

zien dat onze input in een aantal programma’s is meegenomen.<br />

Ook voor de formatie hebben wij input geleverd. Ik denk dat<br />

dat een behoorlijke prestatie is geweest.” Conings beaamt dit:<br />

“Bij de ministeries zijn wij op ambtelijk niveau een duidelijke<br />

gesprekspartner; onze contacten daar benaderen ons proactief.<br />

Voor een nieuwe club is het niet zo eenvoudig zo snel het<br />

vertrouwen te krijgen.”<br />

VESTIGINGSKLIMAAT<br />

De impact van het nieuwe kabinet - met waarschijnlijk de<br />

PVV als grootste partij - hoeft volgens Conings en Uit Beijerse<br />

niet het einde te betekenen van het waterstofpotentieel in<br />

Nederland, ondanks de klimaatsceptische standpunten van<br />

Wilders. “Binnen de onderhandelingen over de ambities rond<br />

het behalen van klimaatdoelen is waterstof waarschijnlijk<br />

een element dat de goede kant op kan vallen”, denkt<br />

Conings. Uit Beijerse: “Het klimaatverhaal is onlosmakelijk<br />

verbonden met het vestigingsklimaat, wat nu uiterst actueel<br />

is. Wij hebben grote bedrijven nodig vanwege hun innovaties,<br />

kennis en werkgelegenheid. Als overheid moet je die willen<br />

behouden, mede vanwege de investeringen die zij doen.<br />

Ik heb er alle vertrouwen in dat het nieuwe kabinet oog zal<br />

hebben voor het vestigingsklimaat. Daarbij komt dat bedrijven<br />

de klimaatproblematiek onderschrijven. Deels vanwege de<br />

internationale druk, maar bovenal omdat ze het gewoonweg<br />

belangrijk vinden hun steentje aan de energietransitie bij te<br />

dragen.”<br />

LANDELIJKE MAATREGELEN<br />

“Er gebeurt veel. Er is veel goede wil, ook vanuit de overheid.<br />

Shell heeft de definitieve investeringsbeslissing genomen voor<br />

de bouw van Holland Hydrogen I en ook Gasunie is begonnen<br />

met de aanleg van waterstofinfrastructuur. Alle seinen staan<br />

op groen”, zegt Uit Beijerse over de huidige stand van zaken<br />

in de Nederlandse waterstofsector. “Maar we zouden geen<br />

lobbyorganisatie zijn als er van ons geen schepje bovenop zou<br />

mogen. Er zitten allerlei landelijke maatregelen in de pijplijn die<br />

op het punt van beginnen staan, zoals de opschalingsregeling en<br />

de afnameverplichting en vraagsubsidies voor zowel industrie als<br />

mobiliteit. Het is nu een kwestie van doorpakken. Hier hebben<br />

wij wel lichte zorgen over.” “Uiteindelijk komt het erop neer dat<br />

ROTTERDAM<br />

WATERSTOF-HUB<br />

NLHydrogen is een landelijke<br />

belangenvereniging en Joyce Conings en<br />

Roelof uit Beijerse waken er dan ook voor<br />

om Rotterdam als waterstofhoofdstad van<br />

Nederland te bestempelen. Het streven om<br />

de haven van Rotterdam tot waterstof-hub te<br />

ontwikkelen, is echter zeker niet onrealistisch,<br />

stellen zij. “De eerste FID is tenslotte in<br />

Rotterdam genomen. Wij roepen bedrijven op<br />

in de Rotterdamse haven die iets met waterstof<br />

doen of willen gaan doen, om lid te worden<br />

van NLHydrogen. Zij kunnen kiezen om lid of<br />

kennislid te worden. Leden krijgen toegang<br />

tot kennis, lobby en het netwerk. Binnen de<br />

vereniging worden onderling goede discussies<br />

gevoerd, wat geregeld tot input richting Den<br />

Haag leidt. Daar heeft iedereen baat bij”, zegt<br />

Uit Beijerse.<br />

hernieuwbare waterstof ontzettend duur blijft”, bevestigt<br />

Conings.<br />

STROOMVERSNELLING<br />

Uit Beijerse hoopt dat de voorgenomen landelijke maatregelen<br />

tegen het eind van het jaar zijn geïmplementeerd. “Als dat is<br />

gelukt, zou het heel constructief zijn voor de waterstofsector.<br />

Of het nou onder de noemer van energietransitie of<br />

vestigingsklimaat gebeurt: wat wij nodig hebben is vraag- en<br />

aanbodstimulering om de prijsverschillen tussen groene, blauwe<br />

en grijze waterstof te overbruggen. Daarvoor moeten wij serieuze<br />

“WIJ GELOVEN DAT<br />

DE RAFFINAGEROUTE KAN BIJDRAGEN<br />

AAN HET VERWEZENLIJKEN VAN<br />

DE KLIMAATDOELSTELLINGEN”<br />

JOYCE CONINGS<br />

stappen zetten in opschaling.” Conings voegt daaraan toe: “Het<br />

is goed denkbaar dat definitieve investeringsbeslissingen straks<br />

in een stroomversnelling raken. Er ligt 1 miljard euro op de plank<br />

voor de eerste nieuwe opschalingsregeling en nog eens 3 miljard<br />

euro voor het vervolg. Dat zijn serieuze bedragen.” Daarnaast<br />

is een verlaging van nettarieven voor waterstofproducenten<br />

belangrijk, net als wat ‘de raffinageroute’ wordt genoemd.<br />

Conings hierover: “Raffinaderijen kunnen grote hoeveelheden<br />

groene waterstof voor hun productieproces gebruiken. Dat is<br />

erg aantrekkelijk voor waterstofproducenten, omdat ze daarmee<br />

in de beginjaren afzetzekerheid hebben. Wij geloven dat deze<br />

raffinageroute kan bijdragen aan het verwezenlijken van de<br />

klimaatdoelstellingen.”


Your partner for measuring<br />

technology, heat-tracing<br />

and explosion protection!<br />

Proven in Natural Gas - Ready for Hydrogen<br />

– Trace moisture measurement in natural gas, natural<br />

gas mixtures with hydrogen and pure hydrogen<br />

– Reliable measurement at injection points, gas storage<br />

facilities and custody transfer stations<br />

– Particularly robust moisture sensor with minimal<br />

maintenance requirements<br />

– Moisture calculation according to DIN EN ISO 18453<br />

(GERG water)<br />

– Sensor validation at independent laboratory for Gas<br />

and Environmental Technology<br />

Wherever hazardous substances such as flammable gases, vapors, mists or dusts<br />

can occur the Ex equipment and system solutions developed by BARTEC prevent<br />

explosions and ensure the safety of both people and the environment. BARTEC,<br />

headquartered in Bad Mergentheim, Germany, operates worldwide and is<br />

represented by around 1300 employees, 12 production sites, and 52 subsidiaries.<br />

bartec.nl


Tried, tested and<br />

trusted partner of<br />

leading companies<br />

in the global<br />

energy industry<br />

Global specialist<br />

in metal surface treatment<br />

Pre-commissioning as well as post-commissioning services<br />

during stops, turnaround and outages<br />

On-site services<br />

Worldwide chemical technical cleaning<br />

on locations of asset owners.<br />

Client- and process specific solutions for<br />

complex contaminations<br />

Permanent workshop services<br />

Metal laundry of stainless steel and<br />

other metals on multiple locations in<br />

the Netherlands, Belgium and the<br />

United Kingdom<br />

Expert in the field of chemical<br />

technical cleaning and metal<br />

surface treatment.<br />

Remote workshop services<br />

Temporary pop-up facilities at greenfield<br />

investments to facilitate smooth installation<br />

of new systems<br />

Get in touch with our specialists<br />

for tailor-made advice<br />

The Vecom way - seasoned experience and expertise,<br />

safe for people, metal and the environment<br />

www.vecom.nl<br />

info@vecom.nl T. +31 10 59 30 299<br />

ON-SITE SERVICES<br />

METAL LAUNDRY


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 31<br />

Hitma<br />

VEILIG WERKEN MET<br />

WATERSTOF<br />

WATERSTOF<br />

Steeds meer bedrijven krijgen met waterstof te maken, waarvan het gebruik met<br />

de nodige risico’s gepaard gaat. Hitma helpt waterstofinstallaties te beveiligen<br />

met behulp van gas- en vlamdetectie. Peter Adema van het bedrijf vertelt hier<br />

meer over.


32<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

is op zich geen nieuwe stof. In de olieen<br />

gasindustrie wordt het al langere tijd voor<br />

“Waterstof<br />

productieprocessen gebruikt. De energietransitie<br />

heeft dit veranderd: ook andere bedrijven komen nu met<br />

waterstof in aanraking. Vaak weten zij niet wat erbij komt kijken<br />

om installaties te beveiligen. Wij kunnen ze daarvoor in het hele<br />

traject bijstaan”, zegt Peter Adema, productspecialist gas-en<br />

vlamdetectie bij de technische handelsonderneming Hitma.<br />

“WATERSTOF IS<br />

LICHT ONTVLAMBAAR”<br />

afgesloten. Waterstof is licht ontvlambaar, dus het risico is niet<br />

ondenkbeeldig dat gelekt waterstof gaat branden als er een<br />

ontstekingsbron - bijvoorbeeld een vlam of statische elektriciteit<br />

- in de buurt aanwezig is.” De kans op lekkage is bovendien<br />

groter doordat het waterstofmolecuul klein van stuk is. Er is<br />

maar een klein lek nodig om waterstofgas te doen ontsnappen.<br />

“Met een lek van minder dan een millimeter groot kun je al voor<br />

problemen worden gesteld”, zegt Adema. Hitma kan bedrijven<br />

tegen dergelijke scenario’s beschermen. “Onze dienstverlening<br />

begint met het in beeld krijgen wat klanten precies doen.<br />

Waarvoor is waterstof nodig en in welk deel van de installatie<br />

wordt het gebruikt? Zo brengen wij de risico’s in kaart waar<br />

eventueel lekkage kan ontstaan. Ook houden wij er rekening mee<br />

of waterstof buiten of binnen wordt gebruikt, en in hoeverre de<br />

ruimte geventileerd is.”<br />

Hij beschikt over ruim twintig jaar ervaring als het gaat om het<br />

beveiligen van industriële installaties tegen gassen en vuur. De<br />

kennis die hij en zijn collega’s hebben opgebouwd, vormt een<br />

meerwaarde bij het helpen van klanten, vertelt hij. “Hitma staat<br />

erom bekend dat het klanten op basis van kennis adviseert. Wij<br />

zijn allesbehalve dozenschuivers. Ook als het gaat om gas- en<br />

vlamdetectie hoeven klanten vraagstukken niet zelf uit te zoeken,<br />

maar doen wij dit voor hen. Daarnaast bieden wij vanuit onze<br />

serviceafdeling technische ondersteuning.”<br />

IN KAART BRENGEN<br />

Het gebruik van waterstof gaat met risico’s gepaard, legt<br />

Adema uit. “Waterstof wordt onder hoge druk opgeslagen en<br />

getransporteerd. Dit om het volume van het gas zo beperkt<br />

mogelijk te houden. Dat heeft tot gevolg dat waterstof eerder<br />

kans heeft om te lekken als het (transport)systeem niet goed is<br />

AMMONIAK EN ACCU’S<br />

Waterstof is een belangrijke, maar niet de<br />

enige energiedrager in de energietransitie. Zo<br />

wordt waterstof omgezet in ammoniak, om<br />

het te vervoeren en op te slaan. Hitma kan<br />

helpen deze processen te beveiligen. “Wij<br />

hebben veel ervaring met ammoniak. Het is<br />

een veelvoorkomend gas dat niet alleen in de<br />

chemie, maar ook in koelinstallaties wordt<br />

gebruikt”, zegt Peter Adema van Hitma.<br />

Daarnaast neemt het gebruik van lithium-ion<br />

batterijen toe voor het opslaan van elektriciteit.<br />

“Dat is niet zonder risico. In de accu kan een<br />

defect ontstaan waarbij cellen doorslaan en er<br />

een thermische reactie ontstaat. Dit noemen<br />

wij een thermal runaway. De accu kan in brand<br />

vliegen en door de vrijkomende gassen zelfs<br />

exploderen. Dit is heel moeilijk te blussen.<br />

Met behulp van sensoren is het mogelijk<br />

carbonaatgassen te detecteren zodat je in een<br />

vroegtijdig stadium kunt handelen. Wij helpen<br />

onder meer een autorecycler, die accu’s wil<br />

opslaan, dit op een veilige wijze te doen.”<br />

KENNISDELING<br />

Met behulp van ‘mapping’ wordt inzichtelijk waar mogelijke<br />

risico’s kunnen ontstaan en waar detectie kan worden geplaatst,<br />

om zo tot een volgens Adema optimale beveiliging te komen. Hij<br />

spreekt van een totaalbeeld dat aangeeft waar zich de hotspots<br />

“WIJ HECHTEN VEEL WAARDE AAN<br />

KENNISDELING”<br />

bevinden. In een adviesgesprek worden klanten over de analyse<br />

voorgelicht en krijgen ze uitleg. Vooral dat laatste is belangrijk,<br />

zegt hij. “Wij hechten veel waarde aan kennisdeling. Als de<br />

klant met de investering instemt, kan worden begonnen met de<br />

bouw van de detectie. Wij leveren de instrumenten en bieden<br />

desgewenst begeleiding aan installateurs.” Dan is al besproken<br />

welke acties klanten aan meldingen willen koppelen. “Stel dat<br />

de gasdetectie meldt dat waterstofgas zich in een ruimte begint<br />

op te bouwen. Al op voorhand moet worden besloten wat voor<br />

actie dan nodig is. Wordt er met toeters en bellen alarm geslagen,<br />

schakel je installaties af of maak je alleen een doormelding?<br />

“ER ZIJN VERSCHILLENDE OPTIES,<br />

MET ELK HUN VOOR- EN NADELEN”<br />

Dit stemmen wij met klanten af.” Na de installatie test de<br />

serviceafdeling van Hitma het detectiesysteem. Ook wordt het<br />

gekalibreerd. “Dit zodat de eindklant weet dat de installatie<br />

is opgeleverd en werkt.” Klanten kunnen ervoor kiezen een<br />

onderhoudscontract met Hitma af te sluiten voor het onderhoud<br />

van het systeem.<br />

SENSOREN<br />

Adema stond onlangs een klant bij die een nieuwe fabriek<br />

wil bouwen en Hitma inschakelde voor het beveiligen van de<br />

waterstofinstallatie. “Wij hebben de nieuwbouwtekeningen<br />

bekeken en het productieproces onder de loep genomen. In<br />

de plant zouden onder meer een electrolyser, waterstoftank


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 33<br />

“Er zijn andere middelen nodig om een waterstofvlam te detecteren”, aldus Peter Adema.<br />

en compressor komen. Wij hebben uitgezocht waar je het<br />

beste kunt detecteren en wat het juiste detectiemiddel is. Er<br />

zijn verschillende opties, met elk hun voor- en nadelen.” Er zijn<br />

twee typen sensoren voor gasdetectie, vertelt hij. De eerste<br />

is de katalytische verbrandingssensor, die al langere tijd in de<br />

markt wordt gebruikt. Hierbij wordt gebruikgemaakt van twee<br />

gloeidraadjes - waarvan één met een katalytisch laagje - die op<br />

een wheatstone brug zijn gemonteerd. Komt er waterstof vrij,<br />

dan treedt een verbrandingsreactie op de gloeidraad met het<br />

katalytische laagje in werking, die de spanning tussen beide<br />

draadjes verstoort. “De gemeten spanning wordt omgerekend<br />

naar de waterstofconcentratie. Deze sensor kent een aantal<br />

beperkingen. Zo moet zuurstof aanwezig zijn, dient er regelmatig<br />

te worden gekalibreerd en kan de sensor worden vergiftigd als<br />

het met specifieke gassen - bijvoorbeeld siliconendampen - in<br />

aanraking komt.”<br />

NIET TOEREIKEND<br />

Een tweede sensor die voor waterstofgasdetectie kan worden<br />

gebruikt is de molecular property spectrometer (MPS). “Dit<br />

is heel anders dan de katalytische verbrandingssensor. MPS<br />

is afkomstig uit de semi-conductorindustrie. Het is een kleine<br />

sensor, bestaand uit een keramisch plaatje dat de thermische<br />

geleidbaarheid van het gas(mengsel) meet. Aan de hand hiervan<br />

wordt de waterstofconcentratie bepaald. Het voordeel van de<br />

MPS is dat het zeer onderhoudsvriendelijk is; kalibratie is niet<br />

nodig. Ook reageert deze sensor niet op specifieke gassen zoals<br />

siliconendampen, waardoor de MPS dus niet vergiftigd kan<br />

worden. Er is veel belangstelling voor deze sensor”, aldus Adema.<br />

Tot slot specifiek aandacht voor vlamdetectie voor waterstof, wat<br />

volgens hem iets heel anders is dan voor bijvoorbeeld aardgas.<br />

Het dus zeker raadzaam daarvoor speciale instrumenten<br />

in te zetten, benadrukt hij. “Bij vlamdetectie voor waterstof<br />

wordt gekeken naar specifieke golflengtes van de vlam. Een<br />

"AL OP VOORHAND MOET<br />

WORDEN BESLOTEN WAT VOOR ACTIE<br />

DAN NODIG IS"<br />

waterstofbrand is onzichtbaar, hooguit wat blauwig misschien.<br />

Bij een koolwaterstofbrand kun je daarentegen duidelijk een<br />

gele vlam zien. Er zijn dus andere middelen nodig om een<br />

waterstofvlam te detecteren. Een koolwaterstof-vlamdetector is<br />

daarvoor niet toereikend.”


34<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

‘KSB LEVERT ALLE<br />

TECHNOLOGIEËN VOOR DE<br />

GROENE WAARDEKETEN’<br />

Tekst: Mels Dees<br />

Groene waterstof, die op een klimaatneutrale manier wordt geproduceerd, wordt steeds<br />

belangrijker als energiebron voor de industrie. “Waterstoftoepassingen stellen hoge eisen aan<br />

de gebruikte componenten.”


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 35<br />

is een technologiebedrijf met technische expertise<br />

op het gebied van procestechniek, petrochemie en<br />

“KSB<br />

hernieuwbare energie”, legt Jan Kamps, verkoopleider<br />

bij KSB uit. Hij is al jarenlang betrokken bij waterstoftechnologie.<br />

“Wij hebben veel producten in het assortiment die in alle<br />

fasen van de waardeketen voor waterstof kunnen worden<br />

gebruikt.” Daarmee doelt Kamps op onder meer afsluiters en<br />

pompen. Bovendien heeft de onderneming al veel ervaring met<br />

productieomgevingen voor blauwe of groene waterstof.<br />

Die ervaring vermeldt de verkoopleider niet zonder reden.<br />

“Waterstoftoepassingen stellen hoge eisen aan de gebruikte<br />

componenten. Dit, terwijl de gedetailleerde eisen met betrekking<br />

tot de te gebruiken componenten nog steeds variëren,<br />

bijvoorbeeld als het gaat om de materiaalkeuze.”<br />

KSB is om die reden niet alleen betrokken bij zijn klanten met<br />

onderzoeks- en ontwikkelingscompetentie, maar neemt ook deel<br />

aan relevante werkgroepen van normalisatie-organisaties, CEN<br />

in Frankrijk, DIN in Duitsland of NEN in ons land. Daarbij is de<br />

onderneming realistisch: “Uiteindelijk zullen veel vraagstukken<br />

pas worden opgelost nadat de ontwikkeling is gevorderd en de<br />

bevindingen beschikbaar zijn na talloze bedrijfsuren.”<br />

SUBSYSTEMEN<br />

Een van de grootste uitdagingen op weg naar een duurzame<br />

waterstofeconomie is de omvang van toekomstige installaties,<br />

geeft Kamps aan. “Op dit moment worden de elektrolysers volgens<br />

het modulaire principe opgebouwd uit kleine subsystemen.” De<br />

vraag is echter volgens hem, of modulaire containeroplossingen of<br />

juist geïntegreerde grootschalige systemen of onderling verbonden<br />

systemen in de toekomst de overhand zullen krijgen - of wellicht<br />

zelfs beide oplossingen naast elkaar.<br />

Kamps: “Dit zou natuurlijk een directe invloed hebben op<br />

de keuze van de gebruikte pompen en afsluiters. Hoewel de<br />

transportvolumes voor containeroplossingen ongeveer 10 m3/h<br />

bedragen, kunnen ze gemakkelijk 800 m3/h bereiken voor<br />

grootschalige installaties. Hetzelfde geldt voor de werkdruk, die<br />

tussen 6 en 40 bar kan variëren.”<br />

BEWAKINGSSYSTEMEN<br />

Grotere, modulaire systemen zouden ook hogere besturingseisen<br />

kunnen stellen om een optimale interactie tussen de componenten<br />

te garanderen. Voor dergelijke toepassingen biedt KSB zowel<br />

OOK KOELWATER VAN<br />

GROOT BELANG<br />

Waterstoftechnologie draait niet alleen om het<br />

feitelijke productieproces, maar voldoende<br />

toevoer van koelwater is ook belangrijk.<br />

De pompen van de Etabloc/Etaline-serie<br />

en de afsluiters van de ISORIA- en SISTO-<br />

20-serie zijn geschikt voor het koelen van<br />

de warmtewisselaars. Kamp: “De pompen<br />

worden gekenmerkt door een maximale<br />

energiezuinigheid dankzij de toerengeregelde<br />

aandrijving. Dankzij het compacte ontwerp<br />

kunnen ze flexibel worden gebruikt en<br />

zijn ze zeer geschikt voor installatie in<br />

containeroplossingen.”<br />

pompen met variabel toerental als regelkleppen aan. In het geval<br />

van geïntegreerde grootschalige systemen kan de betrouwbaarheid<br />

van de afzonderlijke componenten een grotere rol spelen. Hier biedt<br />

KSB al systemen voor bedrijfsbewaking en vroegtijdige foutdetectie.<br />

Bij de overstap naar de waterstofeconomie speelt niet alleen<br />

alkalische elektrolyse, geeft de verkoopleider aan. “PEM-elektrolyse<br />

is een veel nieuwere technologie, gekenmerkt door het compacte<br />

“WATERSTOFTOEPASSINGEN STELLEN<br />

HOGE EISEN AAN DE GEBRUIKTE<br />

COMPONENTEN”<br />

systeemontwerp en de hoge flexibiliteit bij het veranderen van de<br />

belasting.” Vergeleken met alkalische elektrolyse biedt het proces ook<br />

grote mogelijkheden voor toekomstige technische ontwikkelingen en<br />

kostenbesparingen. “En er is nog een groot voordeel: de technologie<br />

vereist namelijk geen gevaarlijke chemicaliën.”<br />

Ongeacht welke elektrolyseproces in de toekomst zal worden<br />

gebruikt en welke grootte van de installatie geschikter is: het<br />

portfolio van KSB dekt de meest uiteenlopende eisen. Bovendien<br />

biedt de onderneming dankzij tientallen jaren ervaring pompen<br />

en afsluiters die nauwkeurig kunnen worden aangepast aan het<br />

proces, zodat de beste efficiëntie en veiligheid wordt bereikt.<br />

GEEN PROBLEEM MET POMPEN<br />

Het proces wordt vooral interessant als waterstofproductie<br />

uit hernieuwbare elektriciteit in de toekomst massaal<br />

bruikbaar moet worden. “Voor wat betreft de in te zetten<br />

pompen voorzien wij geen problemen”, geeft Kamps aan. “De<br />

gebruiksomstandigheden bij PEM-toepassingen zijn in feite<br />

vergelijkbaar met die bij alkali-elektrolyse. Membraanafsluiters<br />

en vlinderkleppen en diverse pompen van KSB worden daarom al<br />

gebruikt in de eerste proefinstallaties.”<br />

De pomp- en afsluiterspecialisten van KSB zijn ook uitstekend<br />

toegerust voor de taken van toekomstige technologieën,<br />

“DEZE TECHNOLOGIE VEREIST GEEN<br />

GEVAARLIJKE CHEMICALIËN”<br />

zoals anion-uitwisselingsmembraanelektrolyse en (AEM)<br />

hogetemperatuurelektrolyse (HTEL). “Een bijzondere uitdaging<br />

zien onze experts in de hoge temperaturen. Die stellen hoge<br />

eisen aan materialen. KSB is betrokken bij verschillende<br />

onderzoeksprojecten om nieuwe legeringen voor kleppen en hun<br />

voordelen te testen wanneer de componenten aan dergelijke<br />

omstandigheden worden blootgesteld.”<br />

De producten van KSB omvatten kortom alle essentiële<br />

technologieën van de groene waardeketen. Dit omvat<br />

ook de verschillende oplossingen voor elektrolyse, of<br />

het nu gaat om alkalische elektrolyse (AEL), protonuitwisselingsmembraanelektrolyse<br />

(PEM) of veelbelovende<br />

toekomstige technologieën, zoals de anion-uitwisselingsmembraan<br />

elektrolyse (AEM) of de hogetemperatuurelectrolyse (HTEL).


Burckhardt Compression offers compressor solutions over the entire value chain of hydrogen for mobility and energy. Our oil-free diaphragm<br />

and piston compressors (550 bar) stand for the highest reliability and gas purity at minimal maintenance costs and energy consumption.<br />

The global network of Burckhardt Compression local service centers enables us to perform local support with quick response time, ensuring<br />

the highest uptime for your business.


DIAPHRAGM<br />

COMPRESSOR<br />

PACKAGE<br />

Containerized<br />

Small Flows<br />

High Pressure<br />

► Trailer filling<br />

► Fuel stations<br />

VERTICAL<br />

PISTON<br />

COMPRESSOR<br />

Oil-free<br />

Large Flows<br />

High Pressure<br />

► Trailer filling<br />

► Fuel stations<br />

HORIZONTAL<br />

PISTON<br />

COMPRESSOR<br />

Oil-free<br />

Large Flows<br />

Medium Pressure<br />

► Pipeline injection<br />

► Liquefaction<br />

► Syngas & Ammonia<br />

burckhardtcompression.com/hydrogen


38<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

Fabian Benschop (Voyex)<br />

‘WE WILLEN<br />

EEN ALTERNATIEF<br />

VOOR DIESEL ZIJN’<br />

Foto’s: Voyex<br />

Het Delftse bedrijf Voyex heeft een totaalconcept ontwikkeld voor het opslaan, transporteren<br />

en ook het gebruik van waterstof voor zware mobiliteitstoepassingen. Centraal hierin staat<br />

een circulaire vloeistof die waterstof kan opnemen en afgeven. Volgend jaar wil Voyex<br />

een proeffabriek in bedrijf nemen.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 39


40<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Hoewel aan waterstof een belangrijke rol in de<br />

energietransitie wordt toegedicht, kleven aan het opslaan<br />

en transport ervan nog de nodige haken en ogen. Er zijn<br />

hiervoor diverse conventionele manieren, zegt directeur en<br />

oprichter Fabian Benschop van Voyex. “Je kunt waterstof op<br />

druk brengen tot 350 tot 700 bar, waarna je het als gas kunt<br />

transporteren in stalen of composieten cilinders. Daarnaast<br />

kun je waterstof koelen tot min 253 graden zodat het vloeibaar<br />

wordt. Dit heeft een hoge energiedichtheid, maar is energieintensief.<br />

Daarnaast kijken partijen naar het gebruik van poeders<br />

of metalen, die met waterstof een reactie aan kunnen gaan. Zeker<br />

in Rotterdam is er veel aandacht voor het gebruik van ammoniak.<br />

Uit oogpunt van veiligheid, efficiency en emissies is dit ook<br />

niet ideaal. Verder is methanol een interessante optie, al is de<br />

beschikbaarheid van bio- of e-methanol wel een aandachtspunt.<br />

Daarbij komt dat bij verbranding van methanol CO 2 vrij komt.<br />

Weliswaar kan dat klimaatneutrale CO 2 zijn als die uit een bio- of<br />

e-bron komt, maar toch is het CO 2 .”<br />

BETAALBARE OPTIE<br />

Voyex heeft een oplossing bedacht voor het transport en de<br />

opslag van waterstof, waarvoor het een waterstofdrager (liquid<br />

organic hydrogen carrier (LOHC)) inzet. “Ons idee is om waterstof<br />

aan een vloeistof toe te voegen door middel van hydrogenatie<br />

en dit er weer aan te onttrekken door de-hydrogenatie. Zie<br />

de vloeistof als een batterij die je telkens weer opnieuw kunt<br />

inzetten. Wij hergebruiken de vloeistof”, aldus Benschop. De<br />

Delftse start-up is niet de enige wereldwijd die zich op LOHC’s<br />

richt. Zo zijn onder meer een Duits en Japans bedrijf bezig met<br />

de ontwikkeling van LOHC-technologieën. “In tegenstelling tot<br />

het gebruik van waterstofgas, ammoniak of vloeibare waterstof<br />

is het gebruik van onze vloeistof volkomen veilig. Ons streven<br />

is de veiligheid van diesel te overtreffen. Daarbij komt het<br />

voordeel van de eenvoud. De vloeistof - het is een olie - kun je<br />

bij kamertemperatuur verpompen, net als een aardolieproduct.<br />

Tijdens de conversie, het transport en de opslag verliezen wij<br />

bovendien weinig energie, wat de energie-efficiency ten goede<br />

komt en het betaalbaar houdt.”<br />

WARMTE LEVEREN<br />

De hamvraag is natuurlijk welke vloeistof Voyex gebruikt voor<br />

de hydrogenatie en de-hydrogenatie. Benschop kan de naam<br />

echter niet noemen. “De patentaanvraag is nog niet rond. Het<br />

gaat om een bestaande, geregistreerde vloeistof die in kleine<br />

hoeveelheden in nichemarkten wordt gebruikt. Wij zullen deze<br />

vloeistof als eerste als waterstofdrager gaan inzetten”, zegt hij.<br />

Het aan de vloeistof binden van waterstof zal volgens Benschop<br />

in een ‘raffinaderij-achtige fabriek’ worden gedaan, het liefst<br />

zo dicht mogelijk bij een waterstofbron. “In de fabriek gaat<br />

de waterstof een reactor in, waarin zich een katalysator en de<br />

vloeistof bevinden. Als die met elkaar in contact komen, bindt<br />

de waterstof zich aan de vloeistof. Als dat is gebeurd, kan de<br />

met waterstof geladen vloeistof - wij noemen dit LOHC-plus - de<br />

keten in.” Deze fabriek levert meer energie op dan dat die nodig<br />

heeft, legt Benschop uit. “Als je waterstof met de vloeistof bindt,<br />

ontstaat er aardig wat warmte tot 120 graden. Deze warmte


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 41<br />

kunnen wij leveren aan industriële afnemers of warmtenetten.<br />

Het mooie is dat wij met een waterstofdruk van circa 30 bar<br />

werken, waardoor we direct kunnen aansluiten op electrolysers<br />

of midden- tot hogedruk-waterstofpijpleidingen. Wij hebben dus<br />

“WIJ ZIJN BEZIG MET<br />

DE VOORBEREIDINGEN<br />

VOOR DE BOUW<br />

VAN EEN PILOTPLANT”<br />

geen extra energie nodig om de waterstof op druk te brengen.<br />

Wij zijn bezig met de voorbereidingen voor de bouw van een<br />

pilotplant, waarvoor wij een beperkte elektriciteitsaansluiting<br />

nodig hebben. Dat helpt in deze tijden van netcongestie.”<br />

MOLECUULKEUZE<br />

Het idee van LOHC is zeker niet nieuw, zegt Benschop. “Wij<br />

waren bekend met deze techniek, die in de jaren zeventig is<br />

ontstaan. Naar ons idee moesten we alleen een vloeistof vinden<br />

die zich beter leent om als LOHC te worden ingezet. Daarop<br />

hebben wij een lijst met criteria opgesteld waaraan moleculen<br />

moeten voldoen om een goede waterstofdrager te zijn. Wij<br />

hebben wel tienduizenden stoffen geanalyseerd en stuitten<br />

uiteindelijk op deze vloeistof, die zeer gunstige karakteristieken<br />

heeft op het gebied van veiligheid, wateropslagcapaciteit,<br />

handling en benodigde energie.” De uitdaging van de gekozen<br />

vloeistof is echter dat die - zoals Benschop eerder aangaf - in een<br />

nichemarkt wordt gebruikt. Er is dus weinig van beschikbaar.<br />

Daarom heeft Voyex ervoor gekozen de vloeistof zelf te gaan<br />

maken. “Wij gaan de vloeistof produceren. Het leuke daaraan is<br />

dat wij zelf de grondstoffen kunnen kiezen. Wij hebben gekozen<br />

voor gerecycled plastic en reststromen uit biomassa. Ons streven<br />

is om meer CO 2 in de circulaire drager vast te leggen dan bij de<br />

productie ervan vrijkomt.”<br />

ALTERNATIEF VOOR DIESEL<br />

Benschop heeft uitgelegd hoe de waterstof aan de vloeistof<br />

wordt gekoppeld, maar nog niet hoe deze later weer van elkaar<br />

worden gescheiden. “Onze techniek heeft unieke aspecten”, zegt<br />

hij hierover. “LOHC’s worden van origine ingezet om waterstof<br />

van mainport A - waar goedkope waterstof is - naar mainport<br />

B te transporteren, waar de waterstof wordt vrijgemaakt en<br />

bijvoorbeeld een pijpleiding in gaat. Onze ambitie is om de lat<br />

hoger te leggen. De met waterstof geladen vloeistof kan worden<br />

“ONZE AMBITIE IS OM DE LAT<br />

HOGER TE LEGGEN”<br />

getankt door zware applicaties, zoals schepen, systemen<br />

op bouwplaatsen of vrachtwagens. We beogen dat het dehydrogenatiesysteem<br />

op de applicatie wordt geïnstalleerd. Op<br />

een schip betekent dit dat dit in de machinekamer plaatsvindt.<br />

Door de uitlaat van een schip verdwijnt normaal gesproken veel<br />

warmte uit de verbrandingsmotor. De warmte in de uitlaat heeft<br />

voldoende temperatuur om de waterstof aan de vloeistof te<br />

onttrekken, wat energetisch een substantieel verschil maakt.<br />

Door dit te doen, bieden wij een echt alternatief voor diesel. De<br />

waterstof-arme vloeistof kan, net als met statiegeld, weer worden<br />

ingeleverd.”<br />

PASSENDE PLEK<br />

Voyex is in 2020 opgericht. Die jaren tot nu zijn benut voor het<br />

opschalen van de technologie van reageerbuisniveau tot aan de<br />

huidige kilo’s en liters. “Wij kunnen nu zelf de vloeistof maken, en<br />

stapsgewijs vergroten we ook de schaal waarop we hydrogeneren<br />

en de-hydrogeneren. In de tweede helft van volgend jaar willen<br />

wij een pilotplant opstarten, waar wij de techniek op grotere<br />

schaal kunnen uitrollen. Ons TRL [technology readiness level,<br />

red.] is nu 4-5; als de fabriek operationeel is kunnen wij TRL<br />

7 bereiken. Dan willen wij 50 tot 100 ton vloeistof per jaar<br />

produceren en dagelijks zo’n 600 kilo waterstof hydrogeneren.<br />

Tegen die tijd hebben wij tien systemen in het veld nodig die<br />

de brandstof gebruiken. Wij zijn nu de pilot-waardeketen aan<br />

het engineeren, de waterstof aan het sourcen, de budgetten<br />

aan het vaststellen en we werken aan de financiering. Aan een<br />

locatie hebben we ons nog niet gecommitteerd. Het is lastig<br />

een passende plek te vinden. Het liefst hebben wij een locatie<br />

“ZIE DE VLOEISTOF ALS EEN BATTERIJ<br />

DIE JE TELKENS WEER OPNIEUW<br />

KUNT INZETTEN”<br />

waar waterstof beschikbaar is, waar ruimte is en de kans groot<br />

is om een milieuvergunning te verkrijgen.” Benschop zegt<br />

met de gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam<br />

gesprekken te hebben gevoerd over een mogelijke vestiging in<br />

Merwe-Vierhavens. “Als chemisch bedrijf bleken wij echter niet<br />

goed in dit gebied te passen. Nu lopen er verkenningen via het<br />

havenbedrijf voor co-siting.”<br />

UITDAGINGEN<br />

Benschop zegt tevreden te zijn over wat tot nu toe is bereikt.<br />

“Eind 2020 hadden we alleen een vloeistof, waarna we met de<br />

technologieontwikkeling zijn begonnen. Hoewel hydrogenatie en<br />

dehydrogenatie uiteenlopende activiteiten zijn, hebben we toch<br />

superveel technologische stappen kunnen zetten. Als bedrijf<br />

zijn we ook gegroeid, naar negen mensen nu. We hebben mooie<br />

systemen in het lab gerealiseerd en een goede interactie met<br />

eindklanten en overheden. We hebben subsidies ontvangen en<br />

investeringen aangetrokken.” Dat neemt niet weg dat er nog<br />

voldoende uitdagingen liggen, erkent hij. Bijvoorbeeld op het<br />

gebied van de technologie, wat tijd en experimenten vergt. “Maar<br />

we hebben niet alleen technologische uitdagingen, ook moeten<br />

wij zoals gezegd nog een locatie vinden en de waterstof sourcen.<br />

Daarnaast moeten we mensen, financiën en subsidie aantrekken.<br />

Al die zaken moeten met elkaar in balans zijn wil je stappen<br />

maken. Ik heb er geen twijfel over dat het ons gaat lukken.”


Equans uw partner in de industrie<br />

Voldoen uw systemen en installaties aan<br />

de nieuwste normen, wet- en regelgeving?


equans.nl<br />

Waarschijnlijk beantwoordt u deze vraag positief. Maar voldoen uw<br />

installaties daadwerkelijk aan alle normen en regels en bent u dus<br />

geheel compliant? Equans geeft u het overzicht en wijst u de juiste weg<br />

met Compliance as a service. Vul nu via de QR-code onze vrijblijvende<br />

Compliancy Pre-scan in en ontdek of uw organisatie compliant is.


44<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

WEG<br />

EFFICIËNTIE VOORWAARDE<br />

VOOR GROENE WATERSTOF<br />

Tekst: Kim de Booij<br />

Vorig jaar praatten we er vooral over, nu gebeurt het: groenewaterstofproductie. Het<br />

businessmodel blijft een uitdaging, maar met Europese subsidies komen er steeds meer<br />

projecten van de grond. Een belangrijke voorwaarde om het plaatje kloppend te krijgen, is<br />

efficiëntie. WEG Benelux heeft daar de oplossingen voor.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 45<br />

WEG is wereldwijd een van de grootste fabrikanten<br />

op het gebied van onder meer elektromotoren en<br />

frequentieregelaars. En juist die componenten<br />

zijn bepalend voor een gezond businessmodel in<br />

groenewaterstofproductie. Florent Baldeck, business<br />

development manager bij WEG, legt uit waarom. “Groene<br />

waterstof is afhankelijk van met name wind- en zonne-energie.<br />

De beschikbaarheid daarvan kent pieken en dalen. Dat vraagt<br />

veel van je proces. Alleen met de juiste elektromotoren en<br />

frequentieregelaars kun je hier de optimale modus in vinden.”<br />

DIRECT DRIVE VERVANGT<br />

STOOM<br />

De direct drive elektromotoren van WEG<br />

worden ook vaak ingezet als vervanger van<br />

stoomaandrijving. Met name voor fabrieken<br />

die volgens de wet- en regelgeving geen extra<br />

stoom meer mogen produceren, maar wel<br />

willen groeien of verduurzamen, is dit een ware<br />

uitkomst.<br />

PIEKEN EN DALEN<br />

Om te beginnen vragen de pieken en dalen in wind- en zonneenergie<br />

steeds om een nieuwe opstart van het systeem. “De<br />

opstart van de elektromotoren zorgt voor een enorme piek in<br />

energiebehoefte. Zo groot dat het bestaande energienetwerk<br />

dit niet aankan. WEG heeft onder meer een speciale<br />

frequentieregelaar ontwikkeld die deze impact op het netwerk<br />

voorkomt.”<br />

In veel fabrieken worden echter nog reguliere kleppen gebruikt<br />

om de flow van processen te reguleren. “Een van de redenen kan<br />

het kennisniveau van medewerkers zijn”, verklaart Baldeck. “Veel<br />

operators en monteurs zijn mechanisch opgeleid, niet elektrisch.<br />

Een old skool klep is voor hen makkelijker te bedienen dan een<br />

high tech frequentieregelaar.”<br />

dat veel mensen daardoor wikken en wegen tussen risico’s,<br />

veiligheidsmarges en efficiëntie om te bepalen welke motor het<br />

meest geschikt is voor hun proces.’<br />

OPTIMALE EFFICIËNTIE, LOS VAN BELASTING<br />

WEG heeft de oplossing. ‘Wij hebben een elektromotor<br />

ontwikkeld die altijd, op welke snelheid of capaciteit dan ook,<br />

dezelfde gunstige efficiëntie kent. Ideaal geschikt dus voor het<br />

waterstofproductieproces. Sinds 2022, bij de ontwikkeling van<br />

de IE9, zitten we aan een efficiëntie van 98.7. Maar ook onze<br />

Synchronous Motor Line IE4 en IE5 kent een bijzonder hoge<br />

WATERSTOFPRODUCTIE VERSUS -OPSLAG<br />

Nog zo’n vergelijking tussen old skool en moderne<br />

technologie is die van de V-snaarmotor versus de direct drive<br />

motor (elektromotor met frequentieregelaar). “Sommige<br />

bedrijven gebruiken de V-snaarmotor nog vanwege de lagere<br />

investeringskosten, maar soms ook omdat deze motor in<br />

bepaalde processen gewoon beter past. Niet ieder proces heeft<br />

een frequentieregelaar nodig. Kijk naar groene waterstof. Bij het<br />

waterstofproductieproces is een frequentieregelaar van grote<br />

waarde vanwege de fluctuaties en de benodigde hoge snelheid.<br />

Maar bij waterstofopslag is er sprake van een vlakker proces en<br />

heb je vooral een hogedrukcompressor met lage snelheid motor<br />

nodig.”<br />

LAGE BELASTING, LAGE EFFICIËNTIE<br />

Behalve een frequentieregelaar, bepaalt ook de elektromotor<br />

zelf in grote mate de efficiëntie van een systeem. “Een<br />

normale elektromotor draait het meest efficiënt op 75-<br />

100 procent van zijn capaciteit en snelheid. Echter, in een<br />

waterstofproductieproces worden er ook extreem lage en hoge<br />

prestaties van een elektromotor verwacht. In die situaties<br />

kent een normale motor vaak een slechte efficiëntie. Je ziet<br />

KWALITEIT ERIN; EFFICIËNTIE<br />

ERUIT<br />

De efficiëntie van een motor is gebaseerd op<br />

de kwaliteit van de materialen die erin gebruikt<br />

worden. In de High density motor van WEG<br />

zit bijvoorbeeld koper. Mede hierdoor een<br />

stuk sterker en efficiënter dan een gewone<br />

elektromotor met dezelfde afmetingen.<br />

“WE HEBBEN NU AL DE PRODUCTEN<br />

EN CAPACITEIT IN HUIS OM DEZE<br />

MARKT TE BEDIENEN”<br />

efficiëntie: op volle snelheid is dat 96,36 procent en op halve<br />

snelheid 96.1 procent. Als je deze vergelijkt met gewone IE4 en<br />

IE5 motoren, zie je dat onze efficiëntie bij lage snelheid 5 procent<br />

hoger ligt. Een enorm verschil!’<br />

BETROUWBAARHEID<br />

Hoewel al deze technologie van enorm belang is voor een<br />

goed businessmodel in waterstofproductie, is niet alleen dat<br />

de reden dat veel partijen voor WEG kiezen, geeft Baldeck<br />

aan. “Betrouwbaarheid is minstens zo belangrijk in deze<br />

snel ontwikkelende markt. WEG is een familiebedrijf dat al<br />

decennialang in de optimalisatie van zijn producten investeert.<br />

En over tien jaar doen we dat nog. Je kunt dus op ons en onze<br />

kwaliteit vertrouwen. Dat geldt wereldwijd voor een grote range<br />

aan producten. In ons portfolio zitten alle componenten die je<br />

nodig hebt voor een waterstofproces. Zo leveren we bijvoorbeeld<br />

alle apparatuur voor de 200 MW waterstoffabriek van Air Liquide<br />

in Normandië.”<br />

GIGA WATERSTOFFABRIEKEN<br />

Vonden we twee jaar geleden een waterstoffabriek van 20 MW<br />

al groot, nu wordt er al gesproken over giga-waterstoffabrieken.<br />

“WEG is er klaar voor. We hebben nu al de producten en<br />

capaciteit in huis om deze markt te bedienen. Feitelijk zijn we zelf<br />

ook een gigafabriek. Om je een idee te geven: ons fabrieksterrein<br />

in Brazilië beslaat 1 miljoen vierkante meter; er werken 20.000<br />

mensen en we produceren er 60.000 motoren per dag.”


46<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Joost Hooghiem<br />

WATERSTOF<br />

V.l.n.r. Rob Jetten (minister voor Klimaat- en Energiebeleid), koning<br />

Willem-Alexander en Han Fennema (destijds ceo Gasunie) bij de start van<br />

de bouw van het nationale waterstofnetwerk.<br />

WATERSTOF<br />

‘WE KUNNEN NIET ZEGGEN:<br />

SORRY, WE LOPEN UIT’<br />

Eind vorig jaar was het zover. Op de Tweede Maasvlakte in de Rotterdamse haven verrichtte<br />

koning Willem-Alexander de starthandeling voor de aanleg van het landelijke waterstofnetwerk.<br />

Het was het begin van een megaklus door heel Nederland, die uiteindelijk een leidingennetwerk<br />

oplevert van maar liefst 1.200 kilometer. Dat netwerk gaat ervoor zorgen dat bedrijven in<br />

binnen- en buitenland met waterstof kunnen verduurzamen. Als alles volgens planning<br />

verloopt, kunnen industrieën in de Rotterdamse haven het waterstof vanaf 2025 via dit<br />

netwerk ontvangen.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 47<br />

Joost Hooghiem is directeur Waterstofnetwerk Nederland bij<br />

Gasunie. Samen met zijn projectmanagement team regelt hij<br />

de uitrol van het waterstofnetwerk in Nederland, en stoomt<br />

hij Gasunie intern klaar voor waterstof. “De start in Rotterdam<br />

is enorm belangrijk, omdat het perspectief biedt aan zowel<br />

producenten als gebruikers van waterstof”, vertelt hij. “Met de<br />

aanleg van onze infrastructuur leggen we een fundament voor<br />

de enorme waterstofambitie, die we in Nederland hebben. En<br />

“IK DENK DAT WEINIG MENSEN<br />

KUNNEN VOORSTELLEN<br />

HOE GROOT HET PROJECT IS”<br />

we doorbreken ook het probleem van de kip en het ei. Je ziet dat<br />

producenten en afnemers toch een beetje op elkaar wachten.<br />

Nu we zijn begonnen, geeft het hen vertrouwen dat het met de<br />

infrastructuur wel goed komt.”<br />

EXTRA STUKJES<br />

De komende jaren zullen alle ogen gericht zijn op het eerste deel<br />

van het landelijke waterstofnetwerk, een nieuwe leiding van ruim<br />

dertig kilometer. “Waar het mogelijk is, gebruiken wij bestaande<br />

aardgasleidingen en dat kan in ruim tachtig procent van het<br />

totale netwerk. In Rotterdam leggen wij een nieuwe leiding aan<br />

van de Maasvlakte via Pernis naar Moerdijk. Daarlangs is veel<br />

industrie, die wij eventueel met extra stukjes kunnen verbinden.<br />

Ondertussen zijn we ook al volop bezig met de voorbereidingen<br />

bij de andere industriële clusters. Na Rotterdam breiden we uit<br />

naar de rest van Nederland. In het noorden is er waterstofopslag<br />

en waterstofproductie, in Brabant is er veel industrie. Vervolgens<br />

gaan wij aftakken richting Amsterdam, Zeeland en Chemelot.”<br />

VERBINDEN<br />

Volgens Hooghiem blijft de veranderende rol van Gasunie, die<br />

naast het transport en opslag van waterstof ook actief is op het<br />

gebied van groen gas, warmte en CO2, niet onopgemerkt. “Als<br />

ik vroeger vanuit Groningen naar de Randstad ging en vertelde<br />

“WE SPELEN<br />

EEN BELANGRIJKE ROL<br />

IN DE ENERGIETRANSITIE”<br />

waar ik werkte, had niemand een idee wat Gasunie deed. Dat is<br />

nu anders. We spelen een belangrijke rol in de energietransitie.<br />

Tot 2030 leggen we ons waterstofnetwerk aan: we verbinden vijf<br />

industriële clusters met elkaar, met grenspunten in Duitsland en<br />

België, en met opslagplaatsen voor waterstof.”<br />

GEZONDE MIX<br />

Maandelijks starten bij Gasunie zo’n honderd nieuwe<br />

medewerkers, zegt hij. “Al die nieuwelingen willen bijdragen aan<br />

de energietransitie. Ze zijn hard nodig. Voor ons project alleen al<br />

werken we samen met driehonderd collega’s. Ik verwacht dat er<br />

INTERNATIONAAL<br />

VERBINDENDE ROL<br />

Waterstof draagt bij aan de verduurzaming<br />

van de energievoorziening. Bijvoorbeeld in<br />

de verduurzaming van industrie en zwaar<br />

transport. Maar ook als grondstof in de chemie.<br />

Bovendien maakt de waterstofinfrastructuur<br />

verbindingen met het buitenland mogelijk<br />

en zorgt het met de grootschalige<br />

opslagmogelijkheden voor extra flexibiliteit in<br />

onze groene energievoorziening.<br />

Gasunie kan een verbindende rol te spelen in<br />

de energietransitie door waterstofinfrastructuur<br />

te ontwikkelen in Nederland, Duitsland en op<br />

de Noordzee. Naast het landelijke netwerk in<br />

Nederland, waarvan de aanleg in Rotterdam<br />

is begonnen, draagt Gasunie ook in Noord-<br />

Duitsland met waterstofinfrastructuur (import,<br />

transport en grootschalige opslag) bij aan<br />

de Duitse en Europese waterstofstrategie.<br />

Bovendien heeft het Nederlandse kabinet<br />

plannen om Gasunie aan te wijzen voor de<br />

ontwikkeling van een waterstofnetwerk in de<br />

Noordzee, wat de internationale verbindende rol<br />

verder zal versterken.<br />

Europese energiehub voor waterstof<br />

Vanaf 2030 verbindt het landelijk<br />

waterstofnetwerk de zeehavens met de<br />

grote industriële clusters (Eemshaven,<br />

Noordzeekanaalgebied, Rotterdam, Zeeland<br />

en Limburg) in ons land en met opslaglocaties<br />

voor waterstof. Ook worden er verbindingen met<br />

Duitsland (Ruhrgebied en Hamburg) en België<br />

gerealiseerd. Het bevordert de ontwikkeling<br />

van Nederland als een Europese energiehub<br />

voor waterstof en de groei van de internationale<br />

waterstofmarkt. Bovendien draagt het bij aan<br />

de Europese energieonafhankelijkheid.<br />

Het gebruik van bestaande leidingen, die<br />

beschikbaar komen door de afname van het<br />

aardgastransport, zal het milieu ten goede<br />

komen en de kosten verlagen, aldus Gasunie.<br />

Ongeveer 85 procent van het netwerk zal<br />

bestaan uit hergebruikte aardgasleidingen, wat<br />

75 procent goedkoper is dan het aanleggen van<br />

nieuwe infrastructuur.


48<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

de komende jaren nog zo’n honderd bijkomen. Het zijn engineers,<br />

business developers, maar ook omgevingsmanagers, juristen en<br />

ICT’ers. Soms werken ze tijdelijk fulltime voor ons, de andere keer<br />

maar een paar uur per week. Als managementteam zoeken we<br />

continu naar een gezonde mix van ervaren en nieuwe mensen.<br />

“INNOVEREN IS BELANGRIJK,<br />

MAAR WE WILLEN OOK BEHOUDEN<br />

WAT GOED GAAT”<br />

Waarom? Innoveren is belangrijk, maar we willen ook behouden<br />

wat goed gaat. Voor ons netwerk leggen we leidingen aan rondom<br />

dorpen en steden, en in agrarisch gebied. Die ervaring hebben<br />

we al, met aardgas. We staan erom bekend dat we dit zonder al te<br />

veel reuring doen. Dat moet vooral zo blijven.”<br />

eerst de teelaarde af en we leggen die apart. En als we klaar zijn,<br />

laten we alles opgeruimd achter en zorgen we voor een passende<br />

compensatie. Het is een werkwijze die bij ons hoort, maar die de<br />

nieuwe medewerkers niet altijd kennen. Daarom zijn onze ervaren<br />

collega’s zo belangrijk, zodat ze nieuwe collega’s onze best<br />

practices leren.”<br />

VEEL TIJDSDRUK<br />

“De aanleg van ons netwerk door het land is een megaklus. Ik<br />

denk dat weinig mensen kunnen voorstellen hoe groot het project<br />

is”, aldus Hooghiem. “Het is moeilijk om het met een ander<br />

project te vergelijken, al geven de aanleg van de Afsluitdijk of de<br />

bouw van de Deltawerken enigszins een indicatie. Er staat ook<br />

veel tijdsdruk op. We kunnen niet zeggen: ‘sorry, we lopen uit.’<br />

Andere partijen rekenen op de komst van het netwerk: ze bouwen<br />

fabrieken om of ze investeren in waterstofproductieprojecten. De<br />

komende jaren zijn dus spannend. Gelukkig ervaar ik geen stress.<br />

Ik vind het fantastisch om leiding te geven aan het team. Samen<br />

bouwen we aan de Gasunie van de toekomst.”<br />

WERKWIJZE<br />

“Neem een boer”, zegt Hooghiem. “Voordat we op zijn land<br />

aan de slag gaan, moeten we een zakelijke overeenkomst<br />

tekenen. We sturen dan liever geen jurist, maar een ervaren<br />

omgevingsmanager grondzaken. Veel van die collega’s komen<br />

zelf van een boerderij en weten wat een boer doormaakt. We<br />

starten bijvoorbeeld nooit zomaar met graven. We schrapen


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 49<br />

WEBNIEUWS<br />

Bron van dit nieuws is de website Europoortkringen.nl. Hierop staat<br />

een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Rotterdamse.<br />

DELTALINQS BENADERT<br />

INFORMATEURS<br />

In een brief aan de informateurs pleit<br />

Deltalinqs-voorzitter Victor van der<br />

Chijs opnieuw voor een transitiewet.<br />

Ook vraagt hij om het stimuleren van<br />

technisch beroepsonderwijs.<br />

SHELL OPENT<br />

BIOBRANDSTOFFENLAB<br />

Shell heeft bij de raffinaderij in<br />

Pernis een deel van het bestaande<br />

laboratorium omgebouwd tot een<br />

biobrandstoffenlab. Er worden<br />

grondstoffen getest voor de nieuwe<br />

biobrandstoffenfabriek.<br />

Het gaat om een apart gedeelte in<br />

het bestaande laboratorium van<br />

het Shell Energy and Chemicals<br />

Park Rotterdam, dat is omgebouwd<br />

tot een biobrandstoffenlab. Er<br />

kunnen monsters van biologische<br />

afvalresten worden getest voor de<br />

biobrandstoffenfabriek. Hoewel<br />

deze nog niet is opgeleverd, zijn<br />

medewerkers al begonnen met het<br />

uitvoeren van testen. Voordat zij<br />

met de nieuwe apparatuur aan de<br />

slag gingen, hebben zij een training<br />

ondergaan. In het najaar van 2021<br />

startten de bouwwerkzaamheden<br />

voor de biobrandstoffenfabriek, die<br />

op het terrein van Shell Pernis wordt<br />

gebouwd en de naam ‘HEFA’ heeft<br />

gekregen.<br />

Meer lezen?<br />

Scan de QR-code!<br />

Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol<br />

zijn deze week aangesteld als de<br />

nieuwe informateurs. In een brief aan<br />

beiden vraagt Van der Chijs aandacht<br />

voor een aantal, voor de Rotterdamse<br />

haven belangrijke, punten. Zo stipt<br />

de voorzitter van Deltalinqs de krapte<br />

op de arbeidsmarkt aan. “Op dit<br />

moment is er in onze regio een zeer<br />

groot tekort aan werknemers. De<br />

arbeidskrapte vraagt om een gerichte<br />

strategie om gekwalificeerd personeel<br />

op te leiden en om te scholen. Het<br />

krachtig stimuleren van met name<br />

technisch beroepsonderwijs zou<br />

daar onderdeel van moeten zijn.”<br />

Daarnaast wijst Van der Chijs op de<br />

verduurzamingsplannen die bedrijven<br />

in de Rotterdamse haven hebben.<br />

Meer lezen?<br />

Scan de QR-code!<br />

STUDIE NAAR VEILIGHEID<br />

AMMONIAKPIJPLEIDINGEN<br />

Er gaat een internationale studie<br />

van start naar de veiligheid van<br />

ammoniakpijpleidingen. Ook wordt<br />

gekeken naar de risico-impact.<br />

De studie is een initiatief van het<br />

Clean Ammonia Platform, een<br />

samenwerkingsverband dat eerder<br />

tot een roadmap kwam. De volgende<br />

partijen werken hierin samen: Port<br />

of Rotterdam, Shell, E.ON, Koole<br />

Terminals, Duiker Combustion<br />

Engineers, Zeta Energy Systems,<br />

Ammonia Energy Association,<br />

Horisont Energi, Deltalinqs, RVO,<br />

HyCC and OCI. De verwachting is<br />

dat de komende jaren grote volumes<br />

aan groene ammoniak zullen worden<br />

geïmporteerd. Dit is een alternatief<br />

voor fossiele brandstoffen waarmee<br />

de industrie kan decarboniseren.<br />

Waarschijnlijk zal de ammoniak door<br />

middel van pijpleidingen naar het<br />

achterland worden getransporteerd.<br />

Traditionele vervoersmethoden, zoals<br />

binnenvaarttankers of tankwagens,<br />

zullen in mindere mate worden<br />

gebruikt, is de verwachting.<br />

Meer lezen?<br />

Scan de QR-code!


50<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

Endress+Hauser<br />

‘MET ONS SYSTEEM VERLOOPT<br />

BUNKEREN EFFICIËNTER EN<br />

NAUWKEURIGER’<br />

Als eerste havens in de Europese Unie stellen de havenbedrijven van Rotterdam en<br />

Antwerpen-Brugge het gebruik van een gecertificeerd bunkermeetsysteem op basis van<br />

de Coriolis-massaflowmeettechnologie verplicht voor het meten van de juiste hoeveelheid<br />

gebunkerde brandstof. Endress+Hauser is een van de twee leveranciers van dergelijke<br />

systemen.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 51<br />

Op zich niets bijzonders zou je denken, maar niets minder<br />

is waar, legt Arjan van Ginkel, industry manager voor<br />

chemie en energie bij Endress+Hauser uit. “In een<br />

normaal bunkerproces krijg je door het strippen van tanks en<br />

het rondpompen van de brandstof meer lucht in de vloeistof dan<br />

binnen de wetgeving is toegestaan. Om te voorkomen dat het<br />

bunkerproces aangepast moet worden, kan je ook de meetwijze<br />

en dus het meetsysteem aanpassen. Dat dit geen eenvoudige<br />

opgave is, bewijst het feit dat er maar twee leveranciers zijn<br />

die dit ook echt kunnen. Het bewijs daarvoor is een speciale<br />

toelating van de autoriteiten voor het bunkeren of bevoorraden<br />

van schepen met brandstof voor eigen motor of aandrijving.” Dit<br />

speciale certificaat bewijst dat de flowmeter en het meetsysteem<br />

de lucht kan detecteren en ervoor kan corrigeren, zodat de<br />

maximaal toegestane fout binnen een half procent blijft. “Dit<br />

komt neer op een meting met een betrouwbaarheid van 99,5<br />

procent en dat met lucht.”<br />

Is dat, wat het cappuccino-effect wordt genoemd?<br />

“Het cappuccino-effect ontstaat doordat er lucht meekomt in de<br />

bunkerbrandstof en schuim op de brandstoflaag vormt. Als je dan<br />

met een meetlint gaat meten, kan de werkelijke vloeistofhoogte<br />

niet altijd nauwkeurig worden vastgesteld. Ons systeem meet in<br />

gewicht, met compensatie voor lucht, en daardoor is de meting<br />

nauwkeuriger en betrouwbaarder.”<br />

“DE CORIOLIS-FLOWMETER<br />

MEET DE MASSA EN<br />

DE DICHTHEID DIRECT”<br />

En levert dit naast de meetnauwkeurigheid nog meer<br />

voordelen op?<br />

“Jazeker, doordat alles automatisch gaat, is er minder handmatig<br />

werk nodig. De havenautoriteiten schrijven inspecteurs voor<br />

om de verzegelingen van het systeem te controleren, zodat er<br />

niet een bevolkingsgroep zonder werk komt te zitten. Het werk<br />

zal voor hen echter niet meer het meten van de inhoud van<br />

een tank zijn. Mochten schepen in de toekomst op methanol<br />

of ammoniak gaan varen, dan is de handmatig arbeid gezien<br />

de gezondheidsrisico’s geheel uit den boze. Met een Coriolisflowmeter<br />

is sprake van een gesloten verladingssysteem waarbij<br />

dus geen gassen vrij kunnen komen die mens en natuur kunnen<br />

schaden.”<br />

Bij dat alles spelen ook temperatuur en druk een rol.<br />

“Uiteraard. Druk en temperatuur kunnen de samenstelling en<br />

de hoeveelheid beïnvloeden. De massa echter niet. De Coriolisflowmeter<br />

meet de massa en de dichtheid direct. Het volume<br />

is dan eenvoudig te berekenen. Met de temperatuur kan een<br />

volume bij een standaardtemperatuur afgegeven worden. Bij<br />

tankmetingen verloopt dit proces via diverse metingen en<br />

berekeningen wat een fout kan toevoegen in de uitkomst.”<br />

Arjan van Ginkel<br />

Wie de oplossing van jullie niet gebruikt, is veroordeeld<br />

tot veel handwerk.<br />

“In ieder geval tot ander werk. De havenbedrijven stellen de<br />

toepassing van een dergelijk bunkermeetsysteem verplicht in de<br />

licentieverlening. Voldoe je als eigenaar van de bunkerbarge niet<br />

aan deze voorwaarden, dan krijg je geen bunkerlicentie vanaf<br />

januari 2026. Niet voldoen is dus geen optie.”<br />

Is het systeem retrofit in te bouwen?<br />

“Beslist. Om te voldoen aan de wetgeving, is het van belang eerst<br />

aan boord van het schip de werkelijke situatie in kaart te brengen<br />

en dan met een inbouw en eventueel een aanpassingsplan<br />

te komen. De werf maakt de benodigde aanpassingen, levert<br />

de kleppen en bouwt het geheel in. Wij hebben drie door de<br />

overheid gecertificeerde keurders die na de inbouw het systeem<br />

komen controleren, testen en verzegelen. Daarna zorgen wij<br />

voor de juiste papieren. Zo voldoet het systeem aan de eisen<br />

van de wet en kan de licentie verkregen worden. Ieder jaar is er<br />

een verificatie nodig om zeker te stellen dat het systeem nog zo<br />

nauwkeurig meet als de wet verplicht stelt.”<br />

Zo moet de barge-eigenaar dus ook specialist worden<br />

voor het inbouwen van bunkermeetsystemen?<br />

“Nee, dat is niet nodig. Wij kunnen als leverancier de eigenaar<br />

geheel ontlasten. Wij verzorgen dan de site survey, planning met<br />

de werften, de inbouw, verzegeling en de documenten. Zo kan de<br />

barge-eigenaar zich richten op de zaken waar hij specialist in is<br />

en wij ons op datgene wat wij het beste doen, namelijk de klant<br />

ontlasten.”


Industriële veiligheid<br />

begint met kennis<br />

Onze specialisten maken tijd<br />

voor jouw procesveiligheid!<br />

Gasdetectie<br />

Vlamdetectie<br />

Drukbeveiliging<br />

Peter Adema Rob Hoogvorst Dick Verhoef<br />

tijd voor veiligheid<br />

www.hitma.nl/tijdvoorveiligheid


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 53<br />

Multipomp<br />

HART VOOR<br />

DE INDUSTRIËLE<br />

TRANSITIE<br />

WATERSTOF<br />

“Laten we voorkomen dat chemische en petrochemische bedrijven Nederland verlaten en<br />

elders CO2 uitstoten”, vindt Arjan van der Glas van Multipomp. De energietransitie biedt<br />

grote kansen, is zijn overtuiging, die erom vragen te worden benut. “Juist in de bestaande<br />

industrie.”


54<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

“De Nederlandse chemische en petrochemische<br />

industrie wordt nog weleens als vervuilend weggezet”,<br />

zegt Arjan van der Glas van Multipomp. Tot vorig jaar<br />

was hij sales engineer bij dit mede door zijn vader opgerichte<br />

bedrijf [zie het kader voor meer informatie over Multipomp,<br />

red.]. Na een bedrijfsovername vorig jaar is hij directeur/<br />

eigenaar van Multipomp, wat hij als een belangrijke stap voor de<br />

bedrijfscontinuïteit ziet. Hij vervolgt: “We zouden de industrie<br />

“VOOR ONS IS GEEN KLANT TE KLEIN”<br />

juist in de armen moeten sluiten om samen de energietransitie in<br />

te gaan. Wij staan niet alleen voor uitdagingen, maar er zijn ook<br />

kansen die we op een verantwoorde manier kunnen benutten.<br />

Neem bedrijven als Shell, Yara of Tata Steel: die bieden zóveel<br />

werkgelegenheid en zorgen voor zóveel welvaart. Laten we ze<br />

omarmen en ze niet als vervuiler zien.” Daarbij komt, vindt hij,<br />

dat de jeugd duidelijk moet worden gemaakt dat de industrie niet<br />

alleen vieze rookpluimen uitstoot. “Er is een schreeuwend tekort<br />

aan technisch personeel. Wij kunnen als samenleving gewoonweg<br />

niet zonder techneuten. Daarom moeten we jongeren laten zien<br />

hoe leuk, uitdagend, interessant en belangrijk deze wereld is.”<br />

GROENE WATERSTOF<br />

Multipomp, exclusief vertegenwoordiger in Nederland van<br />

drie pompenmerken, geeft zelf het goede voorbeeld. Het<br />

heeft een opdracht lopen voor de levering van pompen voor<br />

de groenewaterstoffabriek Holland Hydrogen I van Shell op<br />

de Maasvlakte en heeft een dertigtal pompen geleverd aan<br />

een andere klant, voor groenewaterstofproductie met kleinere<br />

systemen voor meer lokale toepassingen. “In de chemische<br />

industrie hebben onze magneetgekoppelde pompen hun<br />

waarde al bewezen, door te voorkomen dat product lekt en er<br />

milieuschade ontstaat. Naar de toekomst toe richten wij ons<br />

nadrukkelijk op duurzame concepten. Niet alleen uit oogpunt<br />

van de bedrijfscontinuïteit, maar ook omdat ik de wereld goed<br />

wil achterlaten voor de generaties na ons. Ik vind dat kleine<br />

en grote bedrijven moeten samenwerken om ons land<br />

toekomst te geven. Dat is beter dan de industrie<br />

weg te jagen naar andere landen waar de<br />

wereld niet beter van wordt.”<br />

“HET BELANGRIJK OM TE BEPALEN<br />

WELKE RICHTING WE OP GAAN EN<br />

WAT BESTENDIGE MARKTEN ZIJN”<br />

KEUZE VOOR KUNSTSTOF<br />

De pompen die Multipomp<br />

voor waterstoftoepassingen<br />

levert, zijn niet per se anders<br />

dan de modellen die al<br />

langere tijd in de chemische<br />

industrie staan te draaien.<br />

Het gaat om kunststofbeklede<br />

magneetgekoppelde pompen, die<br />

vanwege hun resistentie veelvuldig in<br />

de chemie worden gebruikt. “Als je met<br />

logen of zuren werkt, heb je hoge legeringen<br />

voor metalen pompen nodig. Kunststof is dan een<br />

economisch voordelig alternatief. Om materiaal resistent


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 55<br />

MULTIPOMP<br />

Het in 2001 opgerichte Multipomp is in<br />

Nederland exclusief vertegenwoordiger van<br />

de Duitse pompenmerken Munsch en Dickow<br />

en de tandradpompen van het Amerikaanse<br />

Ingersoll Rand. Het bedrijf bedient vanuit<br />

Halsteren klanten in de chemie en petrochemie<br />

in de regio Rotterdam-Antwerpen-Zeeland, en<br />

heeft ook afnemers van Den Helder tot Delfzijl<br />

en Geleen.<br />

“Wij leveren nieuwe pompen, hebben een eigen<br />

werkplaats waar wij reparaties uitvoeren en<br />

leveren onderdelen vanuit ons magazijn”, zegt<br />

Arjan van der Glas. Multipomp is begonnen<br />

als distributeur van Dickow, dat bekendstaat<br />

om zijn magneetgekoppelde pompen. Omdat<br />

deze pompen hermetisch gesloten zijn,<br />

worden ze veelvuldig in de chemie gebruikt.<br />

“Daarnaast hebben wij kwalitatief hoogstaande<br />

pompen van Munsch en Ingersoll Rand, die<br />

zich in de industrie hebben bewezen, aan<br />

ons portfolio toegevoegd. Alles hangt af van<br />

betrouwbaarheid; de productie moet immers<br />

24/7 kunnen doordraaien.” Iets waarmee<br />

Multipomp zich in de markt onderscheidt, is zijn<br />

reactiesnelheid. Hij verklaart: “Klanten krijgen<br />

bij ons direct de juiste persoon aan de lijn, die<br />

direct weet waar het om gaat. Als een klant mij<br />

bijvoorbeeld belt over pomp P130, dat begrijp<br />

ik meteen waar hij het over heeft. Als het moet<br />

springen we in de auto en rijden wij ernaartoe.<br />

Dat één-op-één-contact zie je tussen grote<br />

bedrijven vaak verwateren. Klanten worden er<br />

een nummer. Voor ons is geen klant te klein.”<br />

te maken tegen abrasieve vloeistoffen, met veel schurende<br />

deeltjes erin, kun je ervoor kiezen het materiaal zo hard mogelijk<br />

te maken. Een andere mogelijkheid is juist zachte materialen te<br />

gebruiken - zoals kunststof - die de abrasieve impact absorberen.<br />

Daarbij komt dat vanuit metaal vrije ionen komen, die het<br />

ultrapure water vervuilen en er dan moeten worden uitgefilterd.<br />

Met een kunststof pomp heb je dat probleem niet. Die laat de<br />

kwaliteit van het ultrapure water onaangetast. Dit is een relatief<br />

eenvoudige pomp, economisch voordelig en uitstekend geschikt<br />

voor toepassingen in de waterstofsector.” ThyssenKrupp,<br />

producent van electrolysers, heeft dergelijke kunststofbeklede,<br />

magneetgekoppelde pompen al op verschillende plaatsen<br />

wereldwijd geleverd, vertelt hij.<br />

RICHTING BEPALEN<br />

Van der Glas zegt de opdracht voor Holland Hydrogen I als mooi<br />

te beschouwen. “Als verkoper wil je successen vieren. Elke<br />

opdracht is leuk, maar voor een ondernemer zijn dit de krenten<br />

in de pap. Wij staan nu [dit interview vindt in maart plaats, red.]<br />

op het punt om de pompen aan Shell te leveren. De pompen zijn<br />

in de fabriek geïnspecteerd en akkoord bevonden. Mocht Shell<br />

ervoor kiezen meer groenewaterstoffabrieken te bouwen, dan<br />

zitten we dicht op het vuur”, aldus de directeur/eigenaar. Behalve<br />

op waterstof richt Multipomp zich op meer nieuwe, duurzame<br />

ontwikkelingen. Zo heeft het bijvoorbeeld een klant die plastic<br />

recyclet door dit te laten smelten, zodat dit voor de productie<br />

van nieuw plastic kan worden gebruikt of voor het maken van<br />

pyrolyse-olie. Ook hierbij spelen pompen een belangrijke rol,<br />

net als bij een project waarbij zonlicht met behulp van spiegels<br />

wordt geconcentreerd voor warmteopwekking, ter vervanging<br />

van thermale industriële verwarmingssystemen. “Ook leveren wij<br />

aan een bedrijf dat CO2 uit zeewater haalt. Er zijn volop bedrijven<br />

met interessante ideeën. Voor ons is het belangrijk om te bepalen<br />

welke richting we op gaan en wat bestendige markten zijn. Dat<br />

die zich zullen ontwikkelen, is een ding wat zeker is. Het is aan<br />

ons om die kansen te benutten.”


56<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

NAUWKEURIG<br />

WATERSTOF METEN<br />

Waterstof gaat een belangrijke rol spelen in de energietransitie, maar wordt niet<br />

allesbepalend, zegt Hilko den Hollander van KROHNE. Het bedrijf ontwikkelt zeer<br />

nauwkeurige flowmeters voor waterstoftoepassingen.<br />

Hilko den Hollander


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 57<br />

aantal jaar geleden werd waterstof gezien als dé<br />

oplossing voor het klimaatvraagstuk. Inmiddels is duidelijk<br />

“Een<br />

dat er ook andere oplossingen voor nodig zullen zijn. Er is<br />

niet één silver bullet die de doorslag gaat geven in de energietransitie.<br />

Waterstof is zeker belangrijk, maar slechts een stukje van de<br />

puzzel. We zullen bijvoorbeeld ook CO 2 -opslag, elektrificatie en<br />

energiebesparingen nodig hebben. We moeten ons wel realiseren,<br />

hoeveel energie we hier verbruiken. Ook als het om een stukje van<br />

de puzzel gaat, heb je het nog over enorme hoeveelheden. Waterstof<br />

gaat dus belangrijk zijn.”<br />

KRACHT<br />

Aan het woord is Hilko den Hollander, manager global<br />

energy divisions bij procesinstrumentatiespecialist KROHNE<br />

[zie ook kader, red.]. Hij is bij het bedrijf verantwoordelijk<br />

voor drie energiedivisies die zich richten op olie en gas,<br />

energieproductie en hernieuwbare energie. “Centraal staat<br />

voor ons de vraag hoe wij de markt gaan bedienen. Dat kan met<br />

een mix uit het bestaande portfolio en door het ontwikkelen<br />

van nieuwe producten. Wij zijn sterk in zowel het maken van<br />

standaardproducten als klantspecifieke instrumentatie.”<br />

NIET EENVOUDIG<br />

KROHNE heeft al vele decennia ervaring in het meten van<br />

waterstof. “Daarbij gaat het vooral om procesmetingen,<br />

waar hoge nauwkeurigheid minder belangrijk is. Een<br />

meetnauwkeurigheid van 0,5 tot 1 procent volstaat voor het<br />

beheersen van de meeste productieprocessen”, zegt Den<br />

Hollander. De komende jaren zal er steeds meer handel in<br />

waterstof ontstaan, die van de ene aan de andere partij wordt<br />

geleverd. “Dan moet je heel nauwkeurig kunnen bepalen om<br />

STERK IN FLOWMETERS<br />

KROHNE is een ruim honderd jaar oud, van<br />

oorsprong Duits bedrijf. Het begon destijds met<br />

de productie van kleine flowmeters voor klanten<br />

in het Ruhrgebied. Inmiddels heeft het zich<br />

ontwikkeld tot een mondiale speler op het gebied<br />

van procesinstrumentatie. KROHNE heeft in totaal<br />

ongeveer vierduizend mensen in dienst, is actief<br />

in honderd landen en realiseert een jaaromzet van<br />

circa 750 miljoen euro. De Nederlandse verkoop-<br />

en serviceorganisatie is gevestigd in Dordrecht,<br />

op dezelfde locatie als ’s werelds grootste fabriek<br />

voor elektromagnetische en ultrasone flowmeters.<br />

“Vroeger leverden wij de meters, installeerden ze<br />

en als er een betrouwbaar meetsignaal uitkwam,<br />

was het klaar. Nu hebben onze klanten steeds<br />

meer behoefte aan diagnostiek. Ze willen weten<br />

of de gemeten waardes kloppen. Met behulp van<br />

diagnostiek en communicatieprotocollen lezen wij<br />

deze uit. Zo zijn wij onze klanten van dienst”, zegt<br />

Hilko den Hollander van KROHNE.<br />

welke hoeveelheden het gaat. Eenvoudig is dat niet, want<br />

waterstof is een lastig goedje.”<br />

HOGE DRUK<br />

Den Hollander vervolgt: “Waterstof heeft namelijk een lage<br />

dichtheid. Bij ultrasone meetprincipes stuur je er een geluidsgolf<br />

doorheen dat aan de andere kant weer wordt opgevangen. Dit<br />

geluid verplaatst zich door trilling van moleculen. Waterstof heeft<br />

echter zeer lichte moleculen, wat een uitdaging vormt. Daarbij<br />

komt dat de geluidssnelheid van waterstof hoog is, waardoor<br />

de ultrasone geluidsgolf zich snel verplaatst. Verder zijn voor<br />

waterstof vanwege de lage dichtheid hogere drukken nodig<br />

om het op te slaan en te vervoeren. Een waterstofauto heeft<br />

bijvoorbeeld tanks met een druk van 700 bar. Dat is gigantisch<br />

hoog!” KROHNE is bezig met een innovatietraject om specifieke<br />

waterstofflowmeters op de markt te brengen. Dat gaat beslist<br />

lukken, verzekert Den Hollander, maar het vergt tijd. “Hiervoor


How customised and reliable<br />

is your process gas solution?<br />

Customised process gas, compressors and blowers<br />

Technological experience for more than 150 years<br />

Customised engineering and tailored compressor and blower solutions<br />

Efficient and reliable process solutions for critical process<br />

and challenging applications<br />

Innovative solutions for process gas, LNG and hydrogen compression<br />

Michiel Bakker, Sales Engineer<br />

www.aerzen.com


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 59<br />

AMMONIAK EN METHANOL<br />

Waterstof is niet de enige stof die een hoofdrol<br />

speelt in de energietransitie. De verwachting<br />

is dat ook ammoniak en methanol belangrijk<br />

gaan worden. “Die stoffen meten wij nu al.<br />

Meettechnisch is dat minder uitdagend.<br />

We kijken er naar uit om onze klanten bij de<br />

energietransitie te ondersteunen”, verklaart<br />

Hilko den Hollander (KROHNE).<br />

PORTFOLIO AANPASSEN<br />

KROHNE heeft inmiddels de eerste nieuwe ultrasone meters<br />

voor waterstof op de markt gebracht. Deze borduren volgens<br />

Den Hollander voort op meetprincipes uit de olie- en gassector.<br />

“Door een aantal aanpassingen door te voeren hebben wij deze<br />

ook voor waterstof geoptimaliseerd. Op termijn zullen wij ons<br />

hele portfolio voor waterstof geschikt maken.” Hij verwacht dat<br />

eerst de bestaande industrie zal vergroenen door grijze waterstof<br />

voor groene waterstof te vervangen. “Kijk bijvoorbeeld naar Shell<br />

dat op de Maasvlakte groene waterstof gaat produceren voor de<br />

raffinaderij in Pernis. Op de lange termijn zal waterstof ook als<br />

energiedrager worden ingezet.”<br />

was er tot nu toe nog geen vraag naar, nu is de vraag er wel en<br />

komen deze ontwikkelingen op gang.”<br />

TOEKOMST<br />

Een kenmerk van de energietransitie is dat het nog niet zeker is<br />

hoe die zal verlopen. “Er zijn veel plannen en ideeën, maar nog<br />

maar een enkel project is op grotere schaal met de uitvoering<br />

gestart. Andere projecten blijken financieel lastig rond te krijgen.<br />

Dit maakt het voor ons lastig om de toekomstige ontwikkelingen<br />

in te schatten”, aldus Den Hollander. Het komt er volgens hem<br />

op aan veelvuldig contact te houden met klanten, de laatste<br />

ontwikkelingen te blijven volgen en vooral ook het gezond<br />

verstand te blijven gebruiken. “Je moet dingen in perspectief<br />

blijven plaatsen.”<br />

ROTTERDAM<br />

In Duitsland en Frankrijk werkt KROHNE mee aan verschillende<br />

testopstellingen voor het meten van waterstof. Ook Rotterdam<br />

heeft een goede uitgangspositie, denkt Den Hollander, om zich<br />

op termijn tot waterstofhub te ontwikkelen. “Er gebeurt veel<br />

en er zijn volop plannen. Shell is een belangrijke driver en ook<br />

Gasunie is een inventieve partij die over veel kennis beschikt.<br />

De haven van Rotterdam is dus uitstekend voor de toekomst<br />

gepositioneerd. Ik vind het leuk deze transitie te mogen<br />

begeleiden. Toen ik vijftien jaar geleden bij KROHNE begon, was<br />

er nog geen sprake van een energietransitie. Het is mooi dat ik<br />

daar nu mijn steentje aan kan bijdragen.”<br />

“WATERSTOF HEEFT<br />

ZEER LICHTE MOLECULEN,<br />

WAT EEN UITDAGING VORMT”


27 mei 2024<br />

Rotterdam<br />

Inspiratiedag innovatie<br />

op de energiemarkt<br />

VOL = VOL


62<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

SwitcH2 zet in op ‘groene’ FPSO<br />

DRIJVENDE<br />

ELECTROLYSE<br />

OP VOLLE ZEE<br />

Het duurt niet lang meer voordat SwitcH2 begint met de eerste productie, opslag en<br />

het transport van groene waterstof en groene ammoniak op zee. Het wil hiervoor een<br />

drijvende unit gebruiken, die volgens Saskia Kunst van het bedrijf kan concurreren met<br />

electrolysers op land.<br />

Saskia Kunst


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 63


uw specialist op het gebied<br />

van industriële slangen<br />

Wist u dat….<br />

…wij naast het verhuren van<br />

equipment voor uw standaard<br />

projectwerkzaamheden,<br />

ook uw specialist zijn bij het<br />

efficiënt realiseren van uw<br />

turnaround projecten.<br />

…wij een grote verhuurvloot<br />

hebben en u van a tot z kunnen<br />

voorzien t.b.v. equipment, (de‐)<br />

montage en advies. Dit alles<br />

tegen zeer gunstige tarieven.<br />

…service bij ons hoog in<br />

het vaandel staat. Wij staan<br />

graag voor u klaar! Mogen we<br />

ook U binnenkort van onze<br />

service laten profiteren? We<br />

verwelkomen u graag!<br />

Kijk ook eens op onze website:<br />

www.vosinduservice.nl


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 65<br />

Saskia Kunst, directeur en medeoprichter van SwitcH2, is<br />

als dochter van een Rotterdamse havenondernemer niet<br />

onbekend met het ondernemerschap. “Mijn vader had een<br />

internationaal expeditiebedrijf in de Waalhaven. Daardoor ben<br />

ik opgegroeid met de internationale handel en het transport.<br />

Als kind ging ik al mee naar kantoor. Zo kon ik de sfeer van het<br />

ondernemen proeven.” Ze werkte in de containeroverslag voor<br />

bedrijven als Hutchison Port Holdings en PSA International<br />

en ook leidde ze de grootste containerhaven in Genua. Bij<br />

SBM Offshore maakte ze voor het eerst kennis met de olie- en<br />

gassector en hernieuwbare energie. “Met de oprichting van<br />

SeaWater into Clean Hydrogen (SwitcH2) in 2021 kwamen deze<br />

twee werelden samen”, aldus Kunst. “Ik heb in het verleden<br />

eigen ondernemingen gehad. Op basis van de geleerde lessen<br />

uit de olie-en gaswereld stond ik ervoor open iets te starten<br />

dat zowel innovatief is als waarbij bewezen technieken worden<br />

gebruikt.”<br />

SYSTEEMINTEGRATIE<br />

De samenwerking met haar compagnon Bob Rietveldt<br />

omschrijft Kunst als volgt: “Wij zijn samen aan deze ontwikkeling<br />

begonnen. Ik zeg altijd: Bob tekent en ik reken. Ik neem de<br />

commerciële en financiële kant van de onderneming op mij. Bob<br />

is verantwoordelijk voor alle technische zaken.” Samen kwamen<br />

zij op het idee van een ‘groene’ FPSO (floating production storage<br />

& offloading unit). Kunst: “De FPSO geldt al drie decennia als<br />

gouden standaard voor het ontwikkelen van olie- en gasvelden.<br />

Dit zijn schepen die gewonnen ruwe olie en gas in het ruim tot<br />

halfproducten verwerken. Van daar wordt het naar raffinaderijen<br />

getransporteerd. Wij willen eenzelfde soort schip, dat eveneens<br />

aan de zeebodem is verankerd, voeden met groene stroom die<br />

is gewonnen uit wind-, zonne- en golfenergie. Aan boord bevindt<br />

zich een electrolyser met een capaciteit van 300 megawatt,<br />

die groene waterstof of groene ammoniak produceert. De<br />

groene waterstof kan via bestaande gaspijpleidingen naar de<br />

kust worden getransporteerd. Als die infrastructuur er niet is,<br />

“EEN GROTERE CAPACITEIT HEEFT<br />

EEN GUNSTIGE UITWERKING OP DE<br />

KOSTPRIJS VAN GROENE WATERSTOF<br />

EN GROENE AMMONIAK”<br />

maken wij er ammoniak van, die via een drijvende slang wordt<br />

overgepompt naar de shuttle carrier voor het vervoer naar<br />

een terminal, wat al vele jaren wordt gedaan. De Nederlandse<br />

overheid wil op zee twee windparken realiseren die los van het<br />

elektriciteitsnet opereren. Eén ervan komt ten noorden van<br />

de Waddeneilanden. Dat is koren op onze molen. Door ons<br />

op zee geproduceerde waterstofmoleculen kunnen via een<br />

gaspijpleiding naar land worden getransporteerd of als ammoniak<br />

per schip worden geöffload. Het is mooi om te zien hoe de<br />

overheid hiermee voorsorteert op een systeemintegratie.”<br />

Kunst (midden op de foto) samen met andere werkgroepleden bij leidingenproducent Strohm.


Hergebruik met<br />

een spetterende<br />

indruk<br />

Verminder uw water-footprint en hergebruik uw (afval)water efficiënter! Logisticon helpt<br />

u zoeken naar alternatieve waterbronnen en behandelt deze met slimme innovatieve<br />

technieken om het gebruik van (drink)water te verminderen en zo tot duurzame<br />

oplossingen te komen voor uw productieproces.<br />

Kies uit permanente, mobiele of pilot-oplossingen - koop, lease, huur of volledige outsourcing.<br />

Al 35 jaar is Logisticon Water Treatment uw bewezen partner voor heldere oplossingen.<br />

Logisticon Water Treatment B.V.<br />

Logisticon Verhuur B.V.<br />

Energieweg 2<br />

2964 LE Groot-Ammers, Nederland<br />

T +31 (0)184 60 82 60<br />

E water@logisticon.com<br />

W www.logisticon.com<br />

MAKING WATER WORK<br />

Sales. Rental. Service.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 67<br />

VERGEZICHT<br />

Het idee dat op ammoniak varende schepen<br />

deze groene brandstof op zee zouden kunnen<br />

tanken of bunkeren bij een FPSO van SwitcH2,<br />

is interessant, maar een vergezicht, vindt Saskia<br />

Kunst. “Op de middellange termijn zie ik dit<br />

niet gebeuren. Die twee bewegende units naast<br />

elkaar vormen een grote uitdaging. Het is beter<br />

om de waterstof en ammoniak naar een terminal<br />

op land te transporteren.”<br />

Het is een interessant concept. Wie zijn jullie potentiële<br />

afnemers?<br />

“Die zijn in verschillende categorieën te verdelen. Ten eerste<br />

richten wij ons op de scheepvaart. Er zijn verschillende<br />

rederijen die schepen in bestelling hebben waarvan de<br />

motoren op ammoniak kunnen draaien. Daarnaast kijken wij<br />

naar bunkerbedrijven. Wij voorzien dat die ammoniak in hun<br />

assortiment willen opnemen. Ten derde is de zware industrie een<br />

mogelijke afnemer van groene waterstof. Denk aan bedrijven in<br />

de petrochemie, raffinage-, chemie- en staalsector.”<br />

Hoe ver zijn jullie hiermee?<br />

“Doordat wij van bewezen technieken gebruikmaken, zitten wij<br />

redelijk dicht tegen de marktintroductie aan. We hopen in de<br />

loop van volgend jaar ons eerste project te kunnen starten. Tot<br />

“IK HEB DIT SOORT PROJECTEN<br />

EERDER GEDAAN, MAAR NOG NIET<br />

IN DEZE ‘GROENE’ VORM”<br />

die tijd moeten wij nog een aantal aspecten uitwerken. Wij zijn<br />

nu bezig stappen te zetten in de basic engineering. Dat moet<br />

leiden tot een compleet technisch plaatje. We werken hard aan<br />

de commerciële contracten voor de inkoop van stroom en voor de<br />

off-take. We maken grote stappen voorwaarts.”<br />

Aan welke aspecten moeten jullie nog schaven?<br />

“Voornamelijk is er aan de vraagzijde nog werk te doen. De<br />

markt is wat afwachtend, wat onder meer valt te verklaren<br />

doordat Europese subsidieregelingen traag op gang komen. Net<br />

als offshore wind is dit een sector die een eerste impuls van de<br />

overheid nodig heeft om tot ontwikkeling te komen. Daarnaast<br />

is het kader aan wet- en regelgeving nog niet op orde voor de<br />

schaalgrootte waar wij ons op richten.”<br />

Over schaalgrootte gesproken: 300 megawatt is fors,<br />

meer bijvoorbeeld dan de electrolysers die in de haven<br />

van Rotterdam verrijzen.<br />

“Wij realiseren anderhalf keer zoveel capaciteit als bijvoorbeeld<br />

Shell, dat een groenewaterstoffabriek op de Maasvlakte bouwt.<br />

Dit valt te verklaren doordat wij ‘lessons learned’ uit de offshore<br />

wereld kunnen benutten. Op een schip zijn wij in staat om heel<br />

efficiënt te bouwen. Aanvankelijk gingen wij uit van een capaciteit<br />

van 200 megawatt, maar gaandeweg bleek dat wij dit kunnen<br />

uitbreiden naar een ontwerp van 300 megawatt. De afmeting van<br />

het schip is bepalend voor de capaciteit. Ook moet je rekening<br />

houden met het toekomstige onderhoud en hoe het efficiënt valt<br />

te opereren. Een grotere capaciteit heeft een gunstige uitwerking<br />

op de kostprijs van groene waterstof en groene ammoniak.<br />

Daarom is 300 megawatt interessant.”<br />

Is de kostprijs van geproduceerde groene waterstof op<br />

zee concurrerend met productie op land?<br />

“Jazeker. Vaak wordt gedacht dat productie op zee duurder is.<br />

Dat is echter niet het geval. Dat komt doordat je het schip kunt<br />

bouwen waar dat het goedkoopst is. Op land kun je dat niet doen.<br />

Daarnaast kunnen wij bij de bouw van de FPSO profiteren van de<br />

kennis die hiervoor in het verleden is opgedaan. Ook is een schip<br />

flexibel; het kan op termijn eventueel elders worden ingezet.<br />

Verder is snelheid een voordeel. Omdat wij maar een kleine<br />

impact op de zeebodem hebben - alleen met het afmeersysteem<br />

- zijn wij minder tijd kwijt aan het aanvragen en verkrijgen van<br />

milieuvergunningen.”<br />

Is dit ook waarom jij het concept kansrijk acht?<br />

“Inderdaad, en er is nog een bijkomend voordeel op het gebied<br />

van veiligheid. Zoals ik net vertelde, wordt ammoniak al jarenlang<br />

succesvol en veilig in shuttle carriers verscheept. Ik geloof dat<br />

je de ammoniakketen uit oogpunt van veiligheid beter op zee<br />

kunt realiseren dan in bebouwde gebieden en zelfs in industriële<br />

havens.”<br />

Wat is tot nu toe het lastigst gebleken?<br />

“Eigenlijk loopt het voorspoedig. Wij hebben succesvol de<br />

proof of concept afgerond, DNV heeft ons Approval in Principle<br />

verleend en ook verloopt de samenwerking uitstekend met de<br />

aandeelhouders BW Offshore en Dutch Oceans Capital. We<br />

hebben een mooie subsidie ontvangen van RVO en werken samen<br />

met partijen als TU Delft, Marin en Strohm.”<br />

Speelt Rotterdam een rol in jullie plannen?<br />

“Wij zijn onder de indruk van de visie en voortrekkersrol waarmee<br />

de Rotterdamse haven de energietransitie heeft ingezet. Wij<br />

werken er nauw mee samen, want ammoniak gaat in Rotterdam<br />

aanlanden, waar het zal worden opgeslagen. Dat het Havenbedrijf<br />

Rotterdam nu al incentives geeft aan schepen die op groene<br />

brandstoffen varen, is precies wat wij nodig hebben om ons<br />

concept te doen omarmen.”<br />

Je gebruikt jouw kennis, kunde en netwerk uit het<br />

verleden nu in SwitcH2. Wat heb je als directeur van<br />

SwitcH2 geleerd?<br />

“Wij doen dit voor eigen rekening en risico, iets wat ik ken en<br />

waarvoor ik niet wegloop. De schaal en het belang - de investering<br />

in de FPSO bedraagt meer dan 1 miljard euro - zijn echter nieuw.<br />

Ik heb dit soort projecten eerder gedaan, maar nog niet in deze<br />

‘groene’ vorm. Wij ontwikkelen niet alleen een nieuwe technologie,<br />

maar ook de markt zelf. Daarbij ben je afhankelijk van anderen. Die<br />

moet je zien te lezen en soms moet je het tempo accepteren.”<br />

Je bent tevreden?<br />

“Dit is fascinerend om te doen. Elke dag geeft weer opnieuw<br />

energie. We hebben allemaal aan olie en gas verdiend en hiermee<br />

kunnen wij weer wat terugdoen voor de maatschappij.”


68<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

BURCKHARDT COMPRESSION<br />

ANTICIPEERT OP<br />

TOEKOMSTIGE TRENDS<br />

Tekst: Albert Mensinga<br />

Aan het woord is Veronika Schelling, ‘hydrogen, mobility and energy leader’ bij het Zwitserse<br />

hoofdkantoor van de multinational Burckhardt Compression. Momenteel ligt haar focus op de<br />

strategie van waterstoftoepassingen en productontwikkeling voor verscheidene toepassingen<br />

in deze waardeketen. Met haar team zoekt zij uit wat de markt nodig heeft en wil, bijvoorbeeld<br />

voor de grillige energietransitie. Denk ook aan de mobiliteitsbranche, waar de trends zich snel<br />

opvolgen en elektriciteit als optie onder druk staat.<br />

Veronika Schelling


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 69<br />

Veronika Schelling: “Zoals de naam al aangeeft, zorgt<br />

Burckhardt Compression voor compressoren en allerhande<br />

randapparatuur die nodig zijn om gassen onder druk te<br />

transporteren, op te slaan en bijvoorbeeld toe te voegen aan<br />

andere stoffen voor verwerking. Kortom, Burckhardt is de<br />

wereldwijde partner voor hoogwaardige compressieoplossingen.<br />

Toepassingen zijn er voor gassen zoals zuurstof, ammoniak,<br />

waterstof en LNG en voor diverse markten. Waar gas is, is<br />

“BURCKHARDT LEVERT NIET ALLEEN<br />

EIGEN FABRICATEN, MAAR WE ZIJN<br />

OOK BEKEND MET DE COMPRESSOREN<br />

VAN ANDERE PRODUCENTEN”<br />

Burckhardt. Burckhardt biedt compressoroplossingen voor de<br />

volgende toepassingsgebieden: gastransport & -opslag, offshore<br />

en scheepvaart, petrochemische industrie, raffinaderijen,<br />

upstreamprocessen, waterstof voor mobiliteit & energie en<br />

industriële gasproductie. Het is ons doel is om tegen 2027<br />

minimaal 40 procent van al onze projecten in de energietransitie<br />

te realiseren.”<br />

SPECIALISTISCH WERK<br />

Werken met gassen luistert bijzonder nauw en Burckhardt weet<br />

al bijna twee eeuwen van de hoed en de rand. Er zijn slechts<br />

enkele spelers die kunnen putten uit zo’n uitgebreide ervaring.<br />

Naast ontwikkeling (R&D) en productie zorgt Burckhardt<br />

ook voor onderhoud aan haar en andermans compressoren,<br />

ongeacht producent. Deze serviceafdeling zorgt ervoor dat alle<br />

compressoren blijven draaien.<br />

Schelling: “Wereldwijd zijn er enkele kantoren en<br />

productielocaties gevestigd en wel veertig service centers waar<br />

vakmensen op klantlocaties onderhoud plegen, reparaties<br />

en aanpassingen uitvoeren en nieuwe machines installeren.<br />

Burckhardt levert dus niet alleen eigen fabricaten, maar we zijn<br />

ook bekend met de compressoren van andere producenten.<br />

HET IS ONS DOEL IS OM TEGEN 2027<br />

MINIMAAL 40 PROCENT VAN AL ONZE<br />

PROJECTEN IN DE ENERGIETRANSITIE<br />

TE REALISEREN”<br />

Ook kennen we de eisen die gesteld worden aan de voorwaarden<br />

om met alle typen gas om te gaan, zoals flow, druk en<br />

eigenschappen. Dit is belangrijk, want de specifieke doelen waar<br />

een gas voor bedoeld is, wisselen elkaar snel af. Voor toepassing<br />

in de mobiliteit gelden bijvoorbeeld andere eisen dan voor<br />

plasticfabrieken.<br />

Burckhardt Compression behoort tot een selecte groep van<br />

gespecialiseerde bedrijven. Veel vergelijkbare producenten en<br />

leveranciers bestaan niet meer of zijn opgegaan of gefuseerd<br />

met andere organisaties. Ze komen in de dagelijkse praktijk<br />

dus regelmatig apparatuur tegen waarvan de handleiding al<br />

decennialang niet meer bestaat en gegevens en kenmerken<br />

onbekend zijn.<br />

Wij herkennen situaties omdat we alles over gassen weten<br />

en zijn in staat om snel en accuraat oplossingen te bieden<br />

zodat de continuïteit weer gewaarborgd is. In de industriële<br />

productielocaties is het van cruciaal belang om stilstand tot een<br />

minimum te beperken.”<br />

WATERSTOF HEEFT DE TOEKOMST<br />

Het kleine team van Schelling bestaat uit vijf collega’s met<br />

een achtergrond als ingenieur: product managers, system<br />

requirement engineers en business developers. Met dit team<br />

zorgt Schelling ervoor dat Burckhardt gereed is voor alle<br />

toekomstige aanvragen op waterstofgebied.<br />

Schelling: “Een partnerschap met Burckhardt houdt in dat we<br />

samenwerken om het volledige systeem te verbeteren door<br />

processen te optimaliseren, te standaardiseren en uiteindelijk<br />

op te schalen. We benutten de economische voordelen van<br />

een herhaalbaar concept. Zodra er samen met onze partners<br />

een gestandaardiseerd concept operationeel is, kan deze<br />

gereproduceerd worden op verschillende locaties.<br />

Een van de vele uitdagingen waar onze klanten voor staan, is<br />

transport, opslag en verwerking van waterstof. Burckhardt is zeer<br />

wendbaar in het aanpassen op gewenste situaties, zoals grotere<br />

opslagtanks en compressoren die voldoen aan het type gas van<br />

“WE BENUTTEN DE ECONOMISCHE<br />

VOORDELEN VAN EEN HERHAALBAAR<br />

CONCEPT”<br />

keuze. De afgelopen jaren was LNG een beschikbare energiebron<br />

en steeds vaker komt nu waterstof in beeld. Wij zien hier ook de<br />

toekomst van transport en opslag van waterstof ten behoeve van<br />

de energietransitie.”<br />

LAATSTE TREND<br />

Een trend waar Schelling nog aandacht aan wil schenken,<br />

is de verandering van waterstof naar ammoniak voor het<br />

vergemakkelijken van het overzeese en mondiale transport.<br />

Hierin speelt Rotterdam een hoofdrol. Met de aanlevering verder<br />

Europa in, zal de havenstad met deze verandering mee moeten.<br />

Schelling: “Voor ons betekent dit een grote variëteit van grote<br />

naar kleinere en gespecialiseerde compressoren, zo leveren<br />

wij grote machines voor pijpleidinginjectie tot kleine machines<br />

bij de waterstoftankstations. We leveren een groot scala aan<br />

oplossingen (Full Solution), waarbij we zowel losse onderdelen als<br />

complete systemen aanbieden. We bieden naast de compressor<br />

een geïntegreerd assortiment aan apparatuur die nodig is voor<br />

het implementeren, onderhouden en proactief opsporen van<br />

eventuele defecten gedurende de operatie.”


72<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

World Hydrogen Summit & Exhibition 2024<br />

‘DE MEEST<br />

INVLOEDRIJKE EDITIE<br />

TOT NU TOE’<br />

Rotterdam Ahoy staat van 13 tot en met 15 mei in het teken van de World Hydrogen Summit<br />

& Exhibition. Volgens de organisatie belooft het de meest invloedrijke editie tot nu toe te<br />

worden.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 73<br />

Het is voor de derde jaar op rij dat de World Hydrogen<br />

Summit & Exhibition in Rotterdam Ahoy wordt gehouden.<br />

Het evenement bestaat, zoals de naam al aangeeft, uit<br />

een ‘summit’ en ‘exhibition’. Het congres - de summit dus - vindt<br />

plaats van 13 tot en met 15 mei, terwijl de beurs (exhibition)<br />

op 13 en 14 mei wordt gehouden. Hier tonen ongeveer 500<br />

exposanten hun diensten of producten. Bezoekers van het<br />

congres hebben ook toegang tot de beurs.<br />

MEDEWERKING TOEGEZEGD<br />

Organisator The Sustainable Energy Council (SEC) verwacht<br />

dat de komende editie de meest invloedrijke tot nu toe zal<br />

worden. Niet alleen werkt SAC voor dit evenement samen<br />

met de Nederlandse overheid, de provincie Zuid-Holland, het<br />

Havenbedrijf Rotterdam en de gemeente Rotterdam, ook is een<br />

groot aantal aansprekende sprekers aangetrokken. Zo heeft<br />

minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) zijn medewerking<br />

toegezegd, net als ceo Boudewijn Siemons van het Havenbedrijf<br />

Rotterdam, de Uruguayaanse minister van industrie, energie en<br />

mijnbouw Elisa Facio en Sang Hyup Kim, mede-voorzitter van de<br />

presidentiële Zuid-Koreaanse commissie voor koolstofneutraliteit<br />

en groene groei.<br />

van onze gewaardeerde evenementpartners en deelnemers<br />

zijn we ervan overtuigd dat World Hydrogen 2024 zal dienen<br />

als katalysator voor zinvolle samenwerking, het stimuleren<br />

van innovatie en het versnellen van de overgang naar een<br />

duurzame energietoekomst.” Volgens SEC kunnen bezoekers<br />

aan het evenement ‘ongeëvenaarde netwerkmogelijkheden<br />

en interessante discussies’ verwachten, naast natuurlijk de<br />

mogelijkheid zich te laten voorlichten over nieuwe stappen op het<br />

gebied van waterstoftechnologie.<br />

WORLD HYDROGEN SUMMIT &<br />

EXHIBITION 2024<br />

Openingstijden Summit<br />

Maandag 13 mei 9.00-17.45 u<br />

Dinsdag 14 mei<br />

9.00-17.30 u<br />

Woensdag 15 mei 9.00-17.30 u<br />

Openingstijden Exhibition<br />

13 en 14 mei 9.30-18.30 u<br />

‘BLIJVEN ONTWIKKELEN’<br />

“De ‘summit’ van dit jaar is klaar om onze meest invloedrijke tot<br />

nu toe te worden, aangezien waterstof zich blijft ontwikkelen als<br />

een centraal onderdeel van wereldwijde energiestrategieën”,<br />

verklaart Chris Hugall, managing director van SEC. “Met de steun<br />

Scan de QR-code<br />

voor meer informatie<br />

of ga naar:<br />

World-hydrogen-summit.com.


74<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Deelnemers World Hydrogen Summit & Exhibition 2024<br />

001<br />

002<br />

003<br />

0<strong>04</strong><br />

005<br />

006<br />

007<br />

008<br />

009<br />

010<br />

011<br />

012<br />

013<br />

014<br />

015<br />

016<br />

017<br />

018<br />

019<br />

020<br />

021<br />

022<br />

023<br />

024<br />

025<br />

026<br />

027<br />

028<br />

029<br />

030<br />

031<br />

032<br />

033<br />

034<br />

035<br />

036<br />

037<br />

038<br />

039<br />

<strong>04</strong>0<br />

<strong>04</strong>1<br />

<strong>04</strong>2<br />

<strong>04</strong>3<br />

<strong>04</strong>4<br />

<strong>04</strong>5<br />

<strong>04</strong>6<br />

<strong>04</strong>7<br />

<strong>04</strong>8<br />

<strong>04</strong>9<br />

050<br />

051<br />

052<br />

053<br />

054<br />

055<br />

056<br />

Accelera<br />

ACE Terminal Partnership of Gasunie,<br />

HES International and Vopak<br />

Advario<br />

AEP Hybrid Power<br />

Aerzen Nederland<br />

African Hydrogen Partnership<br />

Air Products<br />

Alfa Laval<br />

Alphatec Engineering<br />

Amnis Pura<br />

Andritz AG<br />

Angst+Pfister<br />

Ansys<br />

Antonius<br />

Apex Brazil<br />

Atlas Copco<br />

Aucotec<br />

Avantium Chemicals<br />

Axens<br />

AVK<br />

Baeken<br />

Baltimore Aircoil International<br />

Baker Hughes (IES SLR)<br />

Battolyser Systems<br />

Baden-Württemberg International<br />

Bechtel<br />

Belgian Hydrogen Council<br />

BOMAX<br />

BOSS Energy Consulting<br />

Botree Cycling<br />

bp<br />

Bronkhorst High-Tech BV<br />

Burckhardt Compression AG<br />

Bureau Veritas<br />

Calvera Hydrogen<br />

CHFCA<br />

Carbon Recycling International<br />

Celme Transformers<br />

Center for Hydrogen Safety<br />

CEPSA<br />

Chart Industries<br />

Chemical Process Equipments Pvt.<br />

Chemours<br />

Chesterfield Special Cylinders<br />

Chile Pavilion<br />

Chiyoda Corporation<br />

Cluster de Energia del Pais Vasco<br />

(ACE)<br />

Comburex<br />

Comsol<br />

Conovalve Control Valves<br />

Consilium Safety Netherlands<br />

CPH2<br />

CPU Hydrogen Power Technology<br />

Crowcon Detection Instruments<br />

Cryonorm<br />

Cryovat Productie<br />

057<br />

058<br />

059<br />

060<br />

061<br />

062<br />

063<br />

064<br />

065<br />

066<br />

067<br />

068<br />

069<br />

070<br />

071<br />

072<br />

073<br />

074<br />

075<br />

076<br />

077<br />

078<br />

079<br />

080<br />

081<br />

082<br />

083<br />

084<br />

085<br />

086<br />

087<br />

088<br />

089<br />

090<br />

091<br />

092<br />

093<br />

094<br />

095<br />

096<br />

097<br />

098<br />

099<br />

100<br />

101<br />

102<br />

103<br />

1<strong>04</strong><br />

105<br />

106<br />

107<br />

108<br />

109<br />

110<br />

Cryoworld<br />

Daures Green Hydrogen Village<br />

De Jong Combustion<br />

Demaco Hydrogen<br />

Dr Ryll Lab<br />

Drager Nederland<br />

Duiker Combustion Engineers<br />

duisport - Duisburger Hafen<br />

Dynex Semiconductor<br />

EA Elektro-Automatik<br />

Eaton<br />

Ebara Corporation<br />

EcoLyzer by Ecoclean<br />

EH GROUP<br />

Elcogen<br />

Electromach<br />

Elogen Hs<br />

Embassy of Canada to the Kingdom<br />

of the Netherlands<br />

Embassy of the Czech Republic in<br />

the Hague<br />

Endress+Hauser Nederland<br />

Endurance Energy<br />

Envirowater Group & Ovivo<br />

Envision Energy<br />

Exion Hydrogen<br />

ExxonMobil Corporation<br />

Faber Industrie<br />

Fabrum<br />

Feintool International Holding<br />

Fest<br />

Festo<br />

FillInDrive<br />

Finland Pavilion<br />

Forvia Faurecia Hydrogen Solutions<br />

Fraunhofer<br />

Georg Fischer<br />

Gevasol Group<br />

GKD - Gebr. Kufferath<br />

Government of Newfoundland &<br />

Labrador<br />

Government of South Australia<br />

Government of the Netherlands<br />

Green Hydrogen Canada<br />

Green Hydrogen Systems<br />

Green Team Twente<br />

Green Energy Park (Zakaras<br />

Holding)<br />

Grunbeck Wasseraufbereitung<br />

GSR Ventiltechnik<br />

H-Tec Systems<br />

H2 Ecosystems<br />

H2 Energy Europe<br />

H2-Fuel<br />

H2Scan<br />

H2Sea<br />

Hale Hamilton<br />

Hanwha Cimarron Europe<br />

111<br />

112<br />

113<br />

114<br />

115<br />

116<br />

117<br />

118<br />

119<br />

120<br />

121<br />

122<br />

123<br />

124<br />

125<br />

126<br />

127<br />

128<br />

129<br />

130<br />

131<br />

132<br />

133<br />

134<br />

135<br />

136<br />

137<br />

138<br />

139<br />

140<br />

141<br />

142<br />

143<br />

144<br />

145<br />

146<br />

147<br />

148<br />

149<br />

150<br />

151<br />

152<br />

153<br />

154<br />

155<br />

156<br />

157<br />

158<br />

159<br />

160<br />

161<br />

162<br />

163<br />

164<br />

165<br />

166<br />

Harting Deutschland<br />

Haskel Europe<br />

Haver & Boecker OHG, Wire<br />

Weaving Division<br />

Hengst<br />

Hetraco<br />

HSL Technologies<br />

Hubei Green Power<br />

HYCC<br />

Hydrogen Era Global<br />

Hydrasun<br />

Hydrogen Mem-Tech<br />

H-Tec Systems<br />

Hydrogenious LOHC<br />

Hydrotechnik UK Test Engineering<br />

HyGear<br />

Hygenenergy<br />

Hystream Developments<br />

HYVIA<br />

Iberdrola<br />

Imodco / SBM Offshore<br />

Innio Jenbacher<br />

INRAG<br />

INTER<br />

InterDam<br />

ITM Power<br />

Iv-Offshore & Energy<br />

J De Jonge<br />

Japan Pavilion<br />

Jiangsu Skyblue Smart Equipment<br />

John Cockerill<br />

John Crane<br />

Kapp Nederland<br />

Kawasaki Heavy Industries<br />

Keller Nederland<br />

Kelvion Thermal Solutions<br />

KEM<br />

Kiwa Technology<br />

Klaus Union<br />

Koso Kent Introl<br />

Kotra<br />

Lamons<br />

Lhyfe<br />

Liebherr<br />

Linde<br />

LRQA<br />

Luxfer Gas Cylinder<br />

Maximator and Maximator Hydrogen<br />

Mehrer Compression<br />

Ministry of Industry, Energy &<br />

Mining<br />

MIT Electric Vehicle Team<br />

Molecular Products<br />

Morocco Pavilion<br />

Morgan Advanced Materials<br />

Mott Corporation<br />

MSA Safety Company<br />

Munsch Chemie-Pumpen


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 75<br />

167<br />

168<br />

169<br />

170<br />

171<br />

172<br />

173<br />

174<br />

175<br />

176<br />

177<br />

178<br />

179<br />

180<br />

181<br />

182<br />

183<br />

184<br />

185<br />

186<br />

187<br />

188<br />

189<br />

190<br />

191<br />

192<br />

193<br />

194<br />

195<br />

196<br />

197<br />

198<br />

199<br />

200<br />

201<br />

202<br />

203<br />

2<strong>04</strong><br />

New Energy Coalition<br />

Namibia Pavilion<br />

NanoGap<br />

NanoScent Labs<br />

Nedstack Fuel Cell Technology<br />

Nel<br />

Neuman & Esser<br />

NevadoNano<br />

Neway Valve<br />

Nidec<br />

Nikkiso Clean Energy<br />

Ningbo Sino-Tech Hydrogen<br />

Membrane Technology<br />

NITTO EMEA<br />

North Sea Port<br />

Norway Pavilion<br />

NRW.Global Business<br />

Nederlandse Gasunie<br />

nVent<br />

Ohmium International<br />

Oostendorp Apparatenbouw<br />

Omega Air<br />

Othersphere<br />

Pall<br />

P. Van Leeuwen<br />

Pavilion of Denmark<br />

PD Gas Technology<br />

PDC Machines<br />

PECEM<br />

Petrofac<br />

Petrogas Piping<br />

Pexapark<br />

Phoenix Contact<br />

Plasticon<br />

Plug Power<br />

Pomerania Development Agency Co<br />

(PDA)<br />

Port of Rotterdam<br />

POWER2X<br />

PRF Gas Solutions<br />

205<br />

206<br />

207<br />

208<br />

209<br />

210<br />

211<br />

212<br />

213<br />

214<br />

215<br />

216<br />

217<br />

218<br />

219<br />

220<br />

221<br />

222<br />

223<br />

224<br />

225<br />

226<br />

227<br />

228<br />

229<br />

230<br />

231<br />

232<br />

233<br />

234<br />

235<br />

236<br />

237<br />

238<br />

239<br />

240<br />

241<br />

242<br />

243<br />

244<br />

Process Control Equipment<br />

Process Sensing Technologies<br />

Prodrive Technologies<br />

Proton Ventures<br />

Pure Water Group<br />

QustomApps<br />

Q Power<br />

R2<br />

Resato Hydrogen Technology<br />

Rittal<br />

Rosen<br />

Roxtec International AB<br />

Royal HaskoningDHV<br />

Royal Dahlman<br />

RWE<br />

S&P Global<br />

Samson Regeltechniek<br />

Sansha Electric<br />

Saudi Aramco<br />

Schaeffler Technologies<br />

Schneider Electric<br />

Schubert & Salzer Benelux<br />

Schwer Fittings<br />

SEEX TECH<br />

Senior Flextonics<br />

SFC Energy<br />

Shuangliang<br />

SIAD Macchine Impianti<br />

Siemens Energy<br />

Silhorko Eurowater<br />

Sierra Instruments<br />

SMA Altenso<br />

Smartenergy<br />

SoluForce<br />

Sorst Streckmetall<br />

South Korea<br />

Stargate Hydrogen<br />

Stirling Cryogenics<br />

SVT<br />

SwitchH2<br />

245<br />

246<br />

247<br />

248<br />

249<br />

250<br />

251<br />

252<br />

253<br />

254<br />

255<br />

256<br />

257<br />

258<br />

259<br />

260<br />

261<br />

262<br />

263<br />

264<br />

265<br />

266<br />

267<br />

268<br />

269<br />

270<br />

271<br />

272<br />

273<br />

274<br />

275<br />

276<br />

277<br />

278<br />

279<br />

280<br />

281<br />

Symbase<br />

Tankbouw Rootselaar<br />

TB Global Technologies<br />

Technip Energies<br />

Teesing<br />

Tenaris<br />

The Hydrogen and Fuel Cell Center<br />

Thomassen Energy<br />

thyssenkrupp nucera<br />

Tractebel Engineering<br />

Transform Materials<br />

Travido<br />

Trelleborg<br />

Twinning Energy<br />

UK Government<br />

Uniper Hydrogen<br />

Uruguay XXI<br />

Vallourec<br />

Valmet Automation<br />

Vattenfall<br />

VDMA<br />

Vega Grieshaber<br />

Veolia Water Technologies UK<br />

Vogtlin Instruments<br />

Vonk<br />

Vopak<br />

Voxx Content in Context<br />

Waldemar Pruss Armaturenfabrik<br />

Wesgro<br />

WIKA Alexander Wiedgand<br />

Women in Green Hydrogen<br />

WoodMac<br />

Wood Mackenzie<br />

World Energy GH2<br />

Xylem<br />

Zentrum fur BrennstoffzellenTechnik<br />

Zepp.Solutions<br />

Bron: The Sustainable Energy Council


Verbinders in de markt voor waterstoftechnologie.<br />

Samen met MKB-ondernemers, grootbedrijven, onderwijsinstellingen, experts,<br />

overheden en leveranciers ontwikkelen we de regionale markt voor<br />

waterstoftechnologie in Zuid-Holland. Zo bouwen we aan een aantrekkelijk<br />

vestigingsklimaat in de regio.<br />

Wij zijn het vragenloket over waterstof voor de maakindustrie<br />

Wij maken test- en ontwikkelfaciliteiten toegankelijk voor het MKB<br />

Wij ondersteunen de ontwikkeling van waterstofopleidingen en -cursussen<br />

Wij zetten in op regionale ketensamenwerking voor waterstofoplossingen<br />

Sluit je nu aan en word ook onderdeel van het H2Makers ecosysteem.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 77<br />

WEBNIEUWS<br />

Bron van dit nieuws is de website Europoortkringen.nl. Hierop staat<br />

een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Rotterdamse.<br />

GROENE CERTIFICERING VOOR<br />

CHEMICALIËNTANKER<br />

De Rotterdamse Green Award<br />

Foundation heeft voor het eerst een<br />

groene certificering gegeven aan een<br />

chemicaliëntanker. Het gaat om de<br />

‘Tosca’ van GEFO.<br />

WERKBEZOEK<br />

HAVENWETHOUDER AAN<br />

VOPAK VLAARDINGEN<br />

Havenwethouder Robert Simons<br />

heeft de Vopak-terminal in<br />

Vlaardingen bezocht. Hij kreeg<br />

er een rondleiding en sprak over<br />

verschillende onderwerpen.<br />

De wethouder kreeg van de<br />

operations manager van Vopak<br />

Vlaardingen, Lianne Chaigneau,<br />

en president van Vopak Nederland<br />

Patrick van der Voort een rondleiding<br />

over het complex. De terminal<br />

beschikt over ongeveer 300 tanks<br />

waarin plantaardige oliën en vetten,<br />

oleochemicaliën, biodiesel en<br />

basisolie worden opgeslagen. Het<br />

bezoek ving aan met een gesprek met<br />

het dagelijks bestuur van Deltalinqs.<br />

Het versterken van de license<br />

to operate was het belangrijkste<br />

onderwerp dat ter sprake kwam.<br />

Victor van der Chijs, directeur van<br />

Deltalinqs, gaf uitleg over de stappen<br />

die de vereniging momenteel zet.<br />

Volgens hem is er veel steun voor de<br />

boodschap ‘In Rotterdam bouwen wij<br />

de nieuwe economie’ van Deltalinqs.<br />

De Tosca is uitgerust met een<br />

dual fuel-motor die onder meer<br />

op LNG kan varen. Als eerste<br />

chemicaliëntanker in de maritieme<br />

industrie heeft het het Green Award<br />

CO2 label toegewezen gekregen.<br />

Volgens de Duitse rederij GEFO,<br />

eigenaar van het schip, onderstreept<br />

deze erkenning haar doelstellingen<br />

op het gebied van duurzaamheid.<br />

Zij beschikt over een vloot van 150<br />

schepen, die zowel op de binnenvaart<br />

als op zee varen. Hiervan zijn er 92<br />

- waaronder alle 18 diepzeeschepen<br />

- door Green Award gecertificeerd.<br />

“Deze externe validatie benadrukt<br />

de pioniersrol van onze vloot bij<br />

de ontwikkeling van commercieel<br />

levensvatbare oplossingen terwijl<br />

regelgevers hun achterstand inhalen”,<br />

zegt Sven von Appen, ceo van de<br />

GEFO Shipping Group.<br />

Meer lezen?<br />

Scan de QR-code!<br />

UITBREIDING FABRIEK SIF<br />

OP SCHEMA<br />

De uitbreiding van de fabriek van Sif<br />

op de Maasvlakte is halverwege. In<br />

juli dit jaar zullen de eerste monopiles<br />

van de nieuwe productielijn komen.<br />

Dit verklaarde ceo Fred van<br />

Beers van Sif bij de presentatie<br />

van de jaarcijfers. Het bedrijf<br />

nam in februari vorig jaar de<br />

definitieve investeringsbeslissing<br />

voor de uitbreiding van de<br />

productiefaciliteiten in Rotterdam.<br />

De investering hierin bedraagt 328<br />

miljoen euro. “Inmiddels zijn we<br />

halverwege. De contouren van de<br />

nieuwe fabriek worden zichtbaar.<br />

We zijn binnen budget en vorderen<br />

zoals we hadden gepland. De eerste<br />

monopiles zullen in juli dit jaar van<br />

de nieuwe productielijn komen. In<br />

januari 2025 zal de nieuwe lijn op<br />

volledige snelheid en capaciteit<br />

operationeel zijn.” Daarnaast heeft<br />

Sif stappen op het gebied van<br />

duurzaamheid gezet. 19 van de 25<br />

gasgestookte verwarmingsstations<br />

zijn vervangen door elektrische<br />

inductiesystemen.<br />

Meer lezen?<br />

Scan de QR-code!<br />

Meer lezen?<br />

Scan de QR-code!


78<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

SoluForce<br />

WACHTEN OP<br />

HET STARTSCHOT<br />

Tekst: Kim de Booij<br />

Ready... set... decentrale/regionale waterstofproductie is klaar voor de start en als de ‘go’<br />

straks klinkt, kunnen we direct uit te startblokken. Alle technieken zijn er, maar eerst moeten<br />

we nog een paar hordes overwinnen.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 79<br />

“De grootste vraag is: wie wordt eigenaar van het<br />

decentrale netwerk?”, begint Robert-Jan Berg,<br />

managing director van SoluForce. SoluForce is de<br />

grondlegger en technologisch leider van flexibele hogedrukcomposietleidingsystemen.<br />

Berg vervolgt: “Vanwege de bestaande situatie, met centrale<br />

productie en distributie van gas, is er veel aandacht voor de<br />

backbone van Gasunie. Gasunie is de enige gereguleerde<br />

partij in Nederland die hoge druk gassen (boven 16 bar) mag<br />

transporteren. Maar waterstof kan ook decentraal geproduceerd<br />

en gedistribueerd worden, en het meest efficiënt onder deze hoge<br />

druk. Dus dan rijst de vraag: wie gaat deze leidingen aanleggen<br />

en beheren? Daar is men nu druk mee bezig.”<br />

SOLUFORCE<br />

SoluForce is bedenker en koploper in<br />

composiet leidingsystemen, van oudsher<br />

bedoeld voor de olie- en gasindustrie. Naast<br />

waterstoftoepassingen richt het bedrijf zich<br />

ook op andere vormen van energieopwekking,<br />

waaronder getijdenenergie. Hun motto:<br />

‘Revolutionizing the way energy is transported’.<br />

SOLUFORCE IS ER KLAAR VOOR<br />

Wat het antwoord ook wordt, SoluForce is er klaar voor.<br />

“Onze non-metallic leidingen zijn bewezen geschikt voor<br />

waterstofdistributie onder hoge én lage druk. Groningen Seaports<br />

klopte vijf jaar geleden bij ons aan met de vraag of we een<br />

innovatief pijpleidingsysteem voor waterstofdistributie konden<br />

ontwerpen. Certificeringsinstantie Kiwa heeft onze leidingen op<br />

geschiktheid getest. Qua temperatuur en druk voldeden onze<br />

leidingen al aan alle internationale eisen, nu is ook voldoende<br />

permeatiedichtheid voor waterstof vastgesteld.”<br />

NEN-NORM IN DE MAAK<br />

Voor Groningen Seaport was dit voldoende om van start te<br />

kunnen gaan. Ze dienden een ‘regulation approval’ in en die werd<br />

goedgekeurd door het ministerie van W&I. Berg: “De volgende<br />

stap is dat alle opgedane kennis nu in een NEN-norm komt, zodat<br />

voor alle partijen duidelijk én aantoonbaar wordt waar nonmetallic<br />

waterstofdistributiebuizen aan moeten voldoen. Daar zijn<br />

we nu mee bezig. In de tussentijd kunnen we op projectniveau<br />

wel door, maar bij een NEN-norm is het gewoon duidelijk: ons<br />

product voldoet eraan, punt.”<br />

VOOR HOGE ÉN LAGE DRUK<br />

Die zekerheid is ook wat klanten belangrijk vinden. “De vraag<br />

naar aantoonbare geschiktheid van onze leidingen voor<br />

waterstofdistributie, is de meest gestelde. En ook welke druk<br />

de leiding aankan. Onze eerste waterstofleiding maakten we<br />

voor de directe aansluiting op een electrolyser, dus voor hoge<br />

druk. Maar steeds vaker krijgen we ook de vraag wat er mogelijk<br />

DUURDER MAAR GOEDKOPER<br />

De flexibele composietleidingen van SoluForce<br />

zijn qua materiaal wellicht duurder dan<br />

stalen leidingen, toch kom je goedkoper uit<br />

in investering en TCO. Het zit ‘m in de lage<br />

installatiekosten (snelle aanleg vanwege<br />

lange, flexibele buis) en het minimale<br />

benodigde onderhoud (geen corrosie of<br />

waterstofbrosheid). Daarnaast kan het vanwege<br />

het non-metallic karakter beter drukfluctuaties<br />

aan en reageert het niet met waterstof, zodat de<br />

zuiverheid daarvan behouden blijft.<br />

is bij lagere drukken tot 20 bar voor toepassing in decentrale<br />

waterstofdistributie. Daarvoor hebben we inmiddels een ‘light<br />

versie’ gemaakt.”<br />

WACHTEN OP EEN EIGENAAR...<br />

Bij lagedruk-waterstofdistributie plaatst Berg een kanttekening.<br />

“Het is natuurlijk niet economisch interessant wanneer je<br />

electrolyser op hoge druk, bijvoorbeeld 30 bar, kan produceren<br />

en je dit voor transport moet terugbrengen naar een lage druk van<br />

pakweg 8-16 bar. Daarom is het belangrijk dat ook in decentrale<br />

distributienetwerken hoge druk mogelijk wordt gemaakt. Wat<br />

onze leidingen betreft, kan dat dus. Waar het nog aan ontbreekt,<br />

is regelgeving en eigenaarschap. Veel potentiële ontwikkelaars<br />

wachten hierop.”<br />

...EN OP SUBSIDIES<br />

Hierop én op subsidies. “Er lopen best veel projecten, maar vele<br />

bevinden zich nog in de fase van subsidieaanvraag en financial<br />

closure. Zonder subsidie is groene waterstof momenteel nog niet<br />

rendabel. Het vervelende is dat het een versnipperd proces met<br />

veel partijen is, waarbij iedereen op elkaar moet wachten. Als een<br />

producent voor de realisatie van zijn productiefaciliteit nog zit te<br />

wachten op subsidie, kan de aannemer en kunnen ook wij nog<br />

niet van start.”<br />

PROJECT DUWAAL<br />

Gelukkig gebeurt er desondanks toch een hoop. “Kijk naar<br />

het project Duwaal, van Wind tot Wiel: de waterstofmolen in<br />

Wieringermeer. SoluForce is bij dit project betrokken en gaat<br />

de decentrale leidingen tussen windmolen en tankstation<br />

aanleggen. Dit doen we bij meerdere projecten. Maar de echte<br />

versnelling moet nog komen.”<br />

LAAT MAAR KOMEN<br />

Voor die tijd hoopt SoluForce nog zoveel mogelijk decentrale<br />

waterstofproducenten te bereiken. “In de traditionele olie- en<br />

gasindustrie in het Midden-Oosten kent iedereen onze leidingen.<br />

Daar zijn ze de standaard. Dus de overstap naar toepassing van<br />

deze non-metallic buizen voor waterstofdistributie is dan logisch.<br />

In Nederland zijn stalen leidingen nog steeds de standaard, dus<br />

moet men de voordelen van onze leidingen nog ervaren. Die<br />

zijn er overigens genoeg, zowel bij aanschaf als in Total Cost of<br />

Ownership en duurzaamheid: een significant lagere CO2-uitstoot<br />

bij productie, installatie en gebruik dan stalen leidingen. Dus laat<br />

de versnelling maar komen. We kunnen morgen beginnen!”


80<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 81<br />

Peter Lucas (H2-Platform TU Delft)<br />

COÖRDINEREN, FACILITEREN<br />

EN ONDERSTEUNEN<br />

WATERSTOF<br />

Het H2-Platform van de TU Delft heeft zowel een verbindende taak naar binnen als naar<br />

buiten toe, zegt innovatiemanager Peter Lucas. In Europoort <strong>Kringen</strong> vertelt hij meer over de<br />

doelen, onderzoeksvelden én spreekt hij een wens uit.<br />

Peter Lucas


82<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Hij noemt zichzelf ietwat gekscherend ‘bijna een<br />

oudgediende in de huidige waterstofhype’, Peter<br />

Lucas, innovatiemanager bij het H2-Platform van<br />

de TU Delft. Lucas heeft een achtergrond in de lucht- en<br />

ruimtevaarttechniek, waarop hij zowel afstudeerde als<br />

promoveerde. Sinds drieëneenhalf jaar houdt hij zich bij de<br />

universiteit bezig met wat hij als ‘tech transfer’ omschrijft: het<br />

helpen realiseren van publiek-private samenwerkingen. “Dit zijn<br />

vaak onderzoekprogramma’s, maar ook innovaties met behulp<br />

van fieldlabs en programma’s voor talentontwikkeling en startups.<br />

Wij komen waar privaat en publiek elkaar ontmoeten. Daar<br />

coördineren, faciliteren of ondersteunen wij. Ik doe dat voor<br />

waterstof, binnen het TU Delft-waterstofplatform, samen met<br />

professor Boersma en vele anderen.”<br />

TAKEN<br />

Het ruim twee jaar geleden opgerichte H2-Platform heeft een<br />

aparte positie binnen de universiteit, vertelt Lucas. “Naast de<br />

acht faculteiten zijn er instituten waarin onderzoekers samen<br />

aan thema’s werken, zoals groene chemie, het elektriciteitsnet,<br />

windenergie, AI en gezondheid. Het H2-Platform is een 'instituutlight',<br />

het is zeg maar de opmaat richting een instituut. Als het<br />

goed gaat, kunnen wij een instituut worden.” Het doel van het<br />

platform is drieledig, legt hij uit. Ten eerste wordt waterstof op<br />

verschillende faculteiten onderzocht. “De TU Delft is een grote<br />

tent en niet alle wetenschappers kennen elkaar. Wij willen ervoor<br />

zorgen dat ze elkaar vinden.” Naast deze interne taak is de<br />

eerder al genoemde ‘tech transfer’ een volgens Lucas minstens<br />

zo belangrijke externe taak. De derde taak is het houden van<br />

evenementen. Zo organiseert het H2-Platform elke drie maanden<br />

een ‘meet-up’ voor en door wetenschappers - waar externen<br />

overigens ook welkom zijn. Daarnaast houdt het ongeveer jaarlijks<br />

een grote conferentie [zie kader, red.].<br />

ONDERZOEKSVELDEN<br />

“Wij zijn een onderzoeksinstelling, dus ons TRL [Technology<br />

Readiness Level, red.] is laag: typisch tussen 1 en 4”, vertelt<br />

Lucas over de vraagstukken waarop het H2-Platform zich richt.<br />

“Wij beslaan vrijwel de gehele waterstofketen. Zo willen wij<br />

bijvoorbeeld goed begrijpen wat er in een electrolyser gebeurt om<br />

de efficiency ervan te verbeteren. Daarbij gaat het bijvoorbeeld<br />

om de afvoer van de geproduceerde waterstof en zuurstof en<br />

de warmtehuishouding, waarvoor nieuwe ontwerpen kunnen<br />

worden gemaakt. Daarnaast onderzoeken wij hoe waterstof<br />

in het energiesysteem past. Ook het transport speelt een rol,<br />

enerzijds via waterstofdragers zoals ammoniak, maar ook<br />

door gasinfrastructuur waarvoor vooral materiaalonderzoek<br />

wordt verricht. Zo kan bestaande gasinfrastructuur voor<br />

waterstof worden hergebruikt, maar uiteraard is het essentieel<br />

dat de integriteit wordt gewaarborgd, bijvoorbeeld voor oude<br />

stadscentra en offshore toepassingen. Een ander onderwerp<br />

waarnaar wordt gekeken is de opslag van waterstof in lege<br />

gasvelden of zoutmijnen. De integriteit hiervan is onderwerp<br />

van onderzoek. Hoe weet je dat wat je als waterstof erin stopt,<br />

er ook weer zuiver uitkomt? Daarnaast zijn de distributie en<br />

eindgebruikers van waterstof belangrijk, waarnaar deels<br />

Archieffoto Havenbedrijf Rotterdam/Willem van Kasteren


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 83<br />

fundamenteel en toegepast onderzoek wordt gedaan. We hebben<br />

bijvoorbeeld meerdere samenwerkingen met Airbus lopen.”<br />

ULTIEME DROOM<br />

Lucas noemt vliegtuigbouwer Airbus als een partij waarmee<br />

veel wordt opgetrokken, maar in hoeverre vindt hij de haven van<br />

Rotterdam relevant voor de waterstofsector? “Het Havenbedrijf<br />

Rotterdam is een belangrijke partij. Zo wordt er onderzoek<br />

verricht aan efficiëntere manieren om ammoniak te produceren,<br />

met name voor een niet-continu aanbod van energie en<br />

feedstock. Relevant voor bijvoorbeeld de ammoniakcorridor<br />

die van Spanje naar Rotterdam loopt en waarvoor ACE een<br />

ontvangstterminal wil realiseren. Daarnaast zijn er meerdere<br />

ambities voor groene corridors zoals recentelijk aangekondigd<br />

tussen Singapore en Rotterdam. Voor een deel worden plannen<br />

al uitgerold. Shell bouwt bijvoorbeeld de 200 MW electrolyser<br />

Holland Hydrogen I op de Maasvlakte. Toch zijn er nog vragen:<br />

hoe snel zal de electrolyser het elektriciteitsaanbod kunnen<br />

volgen? Met behulp van onderzoek kan hier een antwoord op<br />

worden gevonden. Hierdoor zou een electrolyser sneller kunnen<br />

meeschakelen, wat bijvoorbeeld Shell in staat stelt efficiënter<br />

te opereren. De ultieme droom is een groene haven. Dat is een<br />

enorme opdracht, waarbij groene chemie en groene waterstof<br />

belangrijke rol spelen.”<br />

WISSELEND SUCCES<br />

Op de vraag in hoeverre het H2-Platform wetenschappers<br />

binnen de universiteit weet te verbinden, geeft Lucas een<br />

eerlijk antwoord. “Het succes is wisselend. Duidelijk is dat<br />

mensen betrokken zijn en de intrinsieke motivatie hebben<br />

de wereld een beetje beter te maken. Ze werken weliswaar<br />

in verschillende onderzoeksvelden, maar de wil om samen<br />

te werken, naar binnen en buiten, is in het algemeen groot.”<br />

Hij schat dat ongeveer duizend wetenschappers zich binnen<br />

de universiteit met de energietransitie bezighouden, van wie<br />

tweehonderdvijftig aan met waterstof gerelateerde onderwerpen<br />

werken. Subsidieverstrekkers dragen eraan bij dat bedrijven<br />

en de wetenschap met elkaar in contact komen, merkt hij.<br />

“Voor het ontvangen van een subsidie wordt vaak verplicht<br />

gesteld dat bedrijven en wetenschap samenwerken, of dat<br />

tenminste aannemelijk wordt gemaakt hoe resultaten kunnen<br />

worden gebruikt. Dat helpt, en daarnaast is het ook onze taak<br />

bedrijven met wetenschappers te koppelen. Ook hierbij geldt<br />

dat wij wisselend succes hebben. Overall ben ik tevreden; er<br />

komen interessante en nuttige projecten uit. Zo is Rotterdam<br />

RESEARCH AND INNOVATION<br />

EVENT<br />

Op 5 november houden het H2-Platform en<br />

e-Refinery voor de tweede keer het TU Delft<br />

Research & Innovation Event. De conferentie<br />

richt zich zowel op waterstof als groene chemie.<br />

Het doel is bezoekers te inspireren over<br />

nieuwe ontwikkelingen op deze gebieden en<br />

onderzoekers en bedrijven samen te brengen.<br />

Plaats van handeling is het auditorium van de<br />

universiteit.<br />

The Hague Airport ook erg actief. Er wordt onderzocht wat voor<br />

waterstofinfrastructuur nodig is en welke impact waterstof op<br />

vluchtbewegingen heeft. We weten bijvoorbeeld nog niet hoe<br />

het met waterstof tanken van vliegtuigen anders is. Met Airbus<br />

kijken wij ook naar nieuwe typen voortstuwing, zoals de slimme<br />

integratie van een brandstofcel in combinatie met een gasturbine<br />

en elektromotor. In de scheepvaart wordt het varen op ammoniak<br />

onderzocht. Dit zijn allemaal nieuwe toepassingen.”<br />

MEER AANDACHT<br />

Waterstof is een allesbehalve nieuwe stof. Waarom is het dan<br />

toch nodig daar zoveel onderzoek naar te doen? Lucas: “De<br />

belangrijkste reden hiervoor is de klimaatcrisis. Er moet iets<br />

gebeuren willen we de klimaatdoelen halen. Waterstof kan een<br />

belangrijke speler worden, na eerst zoveel mogelijk elektrificatie<br />

van het energiesysteem. De grootste uitdaging is dat waterstof<br />

“DE TU DELFT IS EEN GROTE TENT<br />

EN NIET ALLE WETENSCHAPPERS<br />

KENNEN ELKAAR”<br />

nog te duur is in vergelijking met andere brandstoffen. Daarbij<br />

komt de congestie op het elektriciteitsnet. Er gaan nog grote<br />

zonne- en windparken worden gebouwd, maar de door die parken<br />

opgewekte elektriciteit kunnen we nog niet altijd kwijt. Waterstof<br />

kan daar een rol in spelen. Veel eerder, al in de jaren dertig, is in<br />

de luchtvaart gekeken naar het gebruik van waterstof, maar dat<br />

bleek toen technisch uitdagend. Die ideeën zijn nooit doorgezet.<br />

Nu is er, gedreven door de klimaatcrisis, meer aandacht voor.”<br />

WENS<br />

Lucas zou het mooi vinden als het H2-Platform zich tot een<br />

instituut ontwikkelt. “Maar dat mag geen doel op zich worden.<br />

Het H2-Platform is slechts een instrument. Wel is duidelijk dat wij<br />

onze activiteiten als instituut beter en meer kunnen ontplooien.<br />

Ons hogere doel is een bijdrage aan de energietransitie te<br />

leveren en samenwerkingen te realiseren, die tot implementatie<br />

van nieuwe technologieën leiden.” Hij is zelf geen actieve<br />

wetenschapper, maar kan wel aangeven welke technologieën<br />

volgens hem veelbelovend zijn. Zo ziet hij dat de huidige alkalineen<br />

PEM-type electrolysers nog altijd worden doorontwikkeld.<br />

“De nieuwe AEM-technologie is een soort electrolyser waarmee<br />

de kosten zouden kunnen worden verlaagd." Ook in het bouwen<br />

van fabrieken zit nog ontwikkeling. Die hele productieketen moet<br />

worden opgetuigd. Verder kunnen met onderzoek, ontwikkeling<br />

en innovatie nieuwe toepassingen worden gerealiseerd. Ook<br />

is grootschalige opslag nog niet eerder gedaan.” Tot slot heeft<br />

hij een oproep richting andere waterstoforganisaties. “Op het<br />

gebied van waterstofinitiatieven is er heel veel. Ik zou wensen<br />

dat wij elkaar meer opzoeken. Nederland is te klein om met<br />

elkaar te concurreren. Laten wij ons daarom zoveel mogelijk<br />

samenvoegen.”


Your<br />

TOMORROW<br />

is what drives<br />

Motors<br />

Automation<br />

Energy<br />

Tr a n s m i s s i o n & D i s t r i b u t i o n<br />

Coating<br />

us today<br />

W50<br />

WEG supply a complete range of motors, variable speed drives, panels and geared motors for all<br />

applications.<br />

The W50 motor; a robust, compact, efficient and reliable motor designed for the most severe<br />

operating conditions, is available with a rated output from 75 to 1250 kW in frame size 315 H/G to<br />

450 J/H.<br />

For more information about all of our products visit www.weg.net.<br />

www.weg.net


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 85<br />

WEBNIEUWS<br />

Bron van dit nieuws is de website Europoortkringen.nl. Hierop staat<br />

een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Rotterdamse.<br />

HAVENBEDRIJF VRAAGT EU OM<br />

BELEID EN STIMULERING<br />

Het Havenbedrijf Rotterdam roept<br />

de EU op de havens in Europa slim<br />

in te zetten voor de energietransitie.<br />

Het vraagt om stabiel beleid en forse<br />

stimulering van groene energie en een<br />

circulaire economie.<br />

MODULE OP ZIJN PLAATS<br />

GEZET IN MOERDIJK<br />

Op het terrein van Shell in Moerdijk<br />

is een grote nieuwe module<br />

geïnstalleerd. Dit maakt deel uit van<br />

het project Skyline, waarmee het<br />

energieverbruik en de uitstoot van<br />

broeikasgassen omlaag gaan.<br />

Vorige maand is de reusachtige<br />

TLE-module bij het Shell Energy<br />

and Chemicals Park Moerdijk<br />

geïnstalleerd. Eerst werd de 240 ton<br />

wegende module van de ‘Skylineparkeerplaats’<br />

- waar verschillende<br />

grote projectonderdelen<br />

staan te wachten tot deze<br />

worden geïnstalleerd - naar de<br />

kraakinstallatie getransporteerd.<br />

Vervolgens werd de module op zijn<br />

plek bovenop het fornuis gehesen.<br />

Volgens Shell verliep dit vlot - binnen<br />

anderhalf uur - en volgens het<br />

boekje. Het bedrijf spreekt van een<br />

belangrijke klus, die ‘op rolletjes’<br />

is verlopen. Bij het voorbereidende<br />

werk, het transport over het terrein<br />

en het plaatsen van de module waren<br />

ongeveer veertig mensen betrokken.<br />

Meer lezen?<br />

Scan de QR-code!<br />

Veel industriële bedrijven in de<br />

Rotterdamse haven willen graag in<br />

het verduurzamen van de productie<br />

investeren, maar hebben nog geen<br />

definitieve investeringsbeslissing<br />

genomen. “Voor hen is het cruciaal<br />

dat het Europese investeringsklimaat<br />

voldoende zekerheden en perspectief<br />

biedt voor de toekomst”, stelt het<br />

Havenbedrijf Rotterdam. Naast het<br />

Europese emissiehandelssysteem<br />

ETS en het Carbon Border<br />

Adjustment Mechanism (CBAM)<br />

is er volgens het havenbedrijf ‘een<br />

brede stimulerende Europese<br />

industriepolitiek’ nodig om<br />

bedrijvigheid te behouden. Wil de<br />

energietransitie geen vertraging<br />

oplopen door bijvoorbeeld krapte<br />

op het elektriciteitsnet, dan is een<br />

‘gebiedsgerichte versnellingsaanpak’<br />

van de EU in industriële clusters<br />

noodzakelijk, aldus het havenbedrijf.<br />

Meer lezen?<br />

Scan de QR-code!<br />

OPLEIDERS GAAN<br />

SAMENWERKEN<br />

VAPRO en VOTOB Academy maken<br />

bekend te gaan samenwerken.<br />

Volgens de opleiders ontstaan<br />

daardoor synergievoordelen.<br />

VAPRO is aanbieder van opleidingen<br />

voor operators in de proces-en<br />

maakindustrie. VOTOB Academy<br />

richt zich met opleidingen en<br />

trainingen op de tankopslagsector.<br />

Het heeft het erkende keuzedeel<br />

Tankopslag ontwikkeld. Door een<br />

samenwerking aan te gaan, ontstaan<br />

synergievoordelen, verwachten<br />

VAPRO en VOTOB Academy. VAPRO<br />

kan klanten het keuzedeel Tankopslag<br />

aanbieden als onderdeel van de<br />

modulaire VAPRO A-en B-opleiding,<br />

en VOTOB Academy kan de modulaire<br />

VAPRO-opleiding aanbieden aan<br />

relaties, die niet per se een mboopleiding<br />

met verplichte contacturen<br />

willen volgen. Bijvoorbeeld omdat<br />

de omstandigheden op de terminal<br />

niet toelaten om een of meerdere<br />

medewerkers een klassikale opleiding<br />

te laten volgen. Dan biedt het<br />

flexibele karakter van de modulaire<br />

VAPRO-opleiding met het keuzedeel<br />

Tankopslag uitkomst, aldus de twee<br />

opleiders in een persbericht.<br />

Meer lezen?<br />

Scan de QR-code!


86<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

AERZEN<br />

DE IDEALE COMPRESSOR<br />

VOOR ELECTROLYSE<br />

Tekst: Kim de Booij<br />

Technieken voor electrolyse en waterstofdistributie zijn al volop ontwikkeld, maar zoals dat bij<br />

iedere nieuwe techniek geldt: het blijft zoeken naar optimalisatie. Want kies je voor een hogeof<br />

lagedruk-electrolyse? En als het lage druk wordt, welke compressor is dan ideaal? AERZEN,<br />

toonaangevend bedrijf in compressoren, geeft advies.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 87<br />

Kiezen tussen hoge- en lagedruk-electrolyse blijft een geval<br />

van wikken en wegen. Jan Gehrmann, productmanager<br />

bij AERZEN, legt uit: “De investering (CAPEX) in een<br />

hogedruk-electrolyse-installatie is ongeveer twee keer zo hoog<br />

als die van een lagedrukinstallatie. Een lagedrukinstallatie heeft<br />

echter meer ruimte nodig, wat weer om een extra investering in<br />

gebouwen vraagt. Bovendien moet je bij lagedruk-electrolyse<br />

investeren in meer compressoren. Daarnaast moet je ook kijken<br />

naar Total Cost of Ownership voor een levensduur van 15-20<br />

jaar. Momenteel zie je dat beide versies uiteindelijk een redelijk<br />

vergelijkbare TCO hebben. Dat maakt de beslissing lastig.”<br />

ALTIJD EEN GESCHIKTE<br />

COMPRESSOR<br />

Dankzij de enorme range aan (hogecapaciteit-)<br />

compressoren heeft AERZEN voor iedere<br />

electrolyser-plant de juiste oplossing. 30<br />

megawatt? Geen probleem. 200 megawatt?<br />

AERZEN schaalt eenvoudig op dankzij ervaring<br />

met dergelijke sterke compressoren in andere<br />

processen.<br />

ONZEKERHEDEN<br />

Als het alleen die beslissing was, viel het nog mee. Maar er komt<br />

meer bij kijken. “Er zijn nog veel onzekerheden in de inkomstenen<br />

kostenstructuur van waterstof uit electrolyse. Veel projecten<br />

hebben nu nog subsidies nodig om economisch levensvatbaar<br />

te worden. En, als ik kijk naar specifiek ons vakgebied:<br />

niemand heeft nog de ‘heilige graal' van de best bewezen<br />

compressortechniek gevonden.”<br />

EFFECTIEF ÉN EFFICIËNT<br />

Bij AERZEN is er echter veel expertise aanwezig en hebben ze<br />

al bewezen effectieve technieken in huis. “Bewezen effectieve<br />

én efficiënte”, aldus Michiel Bakker, sales engineer bij AERZEN.<br />

“Waterstof is voor ons niks nieuws; we werken er al tientallen<br />

jaren mee in industriële toepassingen. Voor toepassing bij<br />

electrolysers hebben we echter wel een andere compressor<br />

ontwikkeld, perfect afgestemd op de capaciteitseisen van<br />

grootschalige electrolyseprocessen. Dat zorgt voor optimale<br />

efficiëntie en volledige flexibiliteit in de werking.”<br />

80 PROCENT TCO IS ENERGIEVERBRUIK<br />

Hoe belangrijk die efficiëntie is, legt Gehrmann uit: “Het grootste<br />

deel van de zogenaamde ‘Balance of Plant’, de kosten van alle<br />

aanvullende apparatuur naast de electrolyse-installatie, bestaat<br />

uit de kosten voor compressie. Als je weet dat het energieverbruik<br />

bij electrolyse zo’n 80 procent van de TCO bedraagt, dan begrijp<br />

je dat de efficiëntie van de compressoren de belangrijkste KPI is<br />

op de lange termijn, naast de beschikbaarheid van machines en<br />

onderhoudskosten.”<br />

NOG VEEL VRAGEN<br />

Geen wonder dat er veel aandacht is voor welke compressor<br />

nu het beste geschikt is voor het proces. “Daar leven bij onze<br />

AERZEN NEDERLAND<br />

Sinds 1864 ontwikkelt AERZEN betrouwbare, hoogpresterende<br />

en energie-efficiënte turboblowers en schroefcompressoren.<br />

Het bedrijf is een van de grootste machinefabrikanten ter<br />

wereld en onder meer actief in waterzuivering, chemische en<br />

procesindustrie, pneumatisch bulkgoederentransport en de<br />

maritieme industrie. AERZEN Nederland is een van de grootste<br />

van 50 AERZEN-dochters wereldwijd en daarmee ook een<br />

belangrijke internationale leverancier. Dochterondernemingen<br />

in het buitenland verzorgen dan weer het onderhoud aan die<br />

machines.<br />

klanten vaak nog veel vragen over”, bevestigt Gehrmann. “Ze<br />

willen weten welke compressortechnologieën geschikt zijn,<br />

hoeveel compressoren er nodig zijn, hoe betrouwbaar de<br />

machines zijn en hoeveel redundantie ze nodig hebben voor de<br />

vereiste beschikbaarheid. We adviseren ze hier natuurlijk graag<br />

in.”<br />

WATER-GEÏNJECTEERDE SCHROEFCOMPRESSOREN<br />

Hoe luidt dat advies dan vaak? “Water-geïnjecteerde<br />

schroefcompressoren”, antwoordt Bakker. “Anders dan<br />

olie-geïnjecteerde compressoren kennen deze geen<br />

risico op oliedeeltjes in het onder druk gebrachte gas. En<br />

schroefcompressoren zijn heel goed in het onder druk brengen<br />

van grote volumes onder relatief lage druk. Bij lagedrukelectrolyse,<br />

waarbij waterstof in atmosferische vorm wordt<br />

geproduceerd, is dat dus van groot belang.”<br />

COMBINATIE MET ZUIGERCOMPRESSOR<br />

Toch hoor je ook vaak over zuigercompressoren in relatie tot<br />

electrolyse. “Dat klopt”, bevestigt Bakker. “De ideale situatie is<br />

een combinatie van beide: eerst een schroefcompressor voor de<br />

lage druk en daarna, van 8-10 bar, een zuigercompressor. Dankzij<br />

de benodigde capaciteit en de daarbij behorende efficiëntie van<br />

beide compressoren in dat specifieke onderdeel van het proces,<br />

kan de combinatie van de twee machines een lagere investering<br />

vergen dan grote zuigercompressoren. We zijn nu dan ook met<br />

een fabrikant van zuigercompressoren in gesprek om samen op<br />

te trekken in electrolyseprocessen.”<br />

ONDERHOUDSINTERVAL<br />

Een bijkomend voordeel van schroefcompressoren is de langere<br />

onderhoudsinterval. Gehrmann vergelijkt: “Schroefcompressoren<br />

hebben elke twee tot drie jaar onderhoud nodig, afhankelijk van<br />

de toepassing. Bij zuigercompressoren is die periode vaak korter<br />

vanwege meer slijtagegevoelige onderdelen.”<br />

ADVIES<br />

Met compressoren als slechts een van de vele aspecten van<br />

het totale waterstofproces, zitten klanten niet op talrijke keuzes<br />

en dilemma’s in typen en combinaties te wachten. Bakker:<br />

“Wij helpen ze de juiste keuze te maken. Dat doen we met al<br />

onze producten in alle voorkomende toepassingen. We vragen<br />

altijd door, denken mee en kunnen dankzij onze expertise de<br />

best passende oplossing in aanschaf, efficiëntie en onderhoud<br />

adviseren.”Jan Gerhmann


88<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

H2MAKERS JAAGT OP<br />

WERELDPROPOSITIE IN<br />

WATERSTOFMAAKINDUSTRIE<br />

Tekst: Heleen van der Maas<br />

“Zuid-Holland is de grootste maakregio in Nederland. Én we zijn ontzettend goed in olie en<br />

gas. Als we de bedrijven met deze skills kunnen helpen versnellen in de ontwikkeling van<br />

nieuwe oplossingen voor de waterstofeconomie, dan hebben we straks een wereldpropositie.”<br />

Aan het woord is Petrus Postma, directeur van H2Makers.<br />

Petrus Postma<br />

H2Makers werd op de laatste editie van de World Hydrogen Summit gelanceerd in<br />

aanwezigheid van toenmalig Green Deal-eurocommissaris Frans Timmermans.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 89<br />

H2Makers is een initiatief van de provincie Zuid-<br />

Holland, metropoolregio Rotterdam-Den Haag en de<br />

gemeente Rotterdam gericht op versnelling van de<br />

waterstofmaakindustrie. Vorig jaar mei gelanceerd op de<br />

World Hydrogen Summit in aanwezigheid van toenmalig Green<br />

Deal-eurocommissaris Frans Timmermans, brengt H2Makers<br />

mkb-ondernemers, grootbedrijven, onderwijsinstellingen,<br />

experts, overheden en leveranciers bij elkaar. De strategische<br />

gedachte achter het initiatief van H2Makers is dat de<br />

waterstofmaakindustrie heel veel impact gaat hebben op de<br />

toekomst van andere sectoren.<br />

DE RACE WINNEN<br />

Postma is zelf al heel wat jaren actief in de verduurzaming<br />

van de industrie, waaronder met waterstof. Zo heeft hij een<br />

importcorridor voor waterstof vanuit Marokko naar Nederland<br />

geïnitieerd, maar ook een compleet ecosysteem rondom<br />

waterstof in Estland ontwikkeld. “Omdat we nog niet weten<br />

welke businesscases en waterstoftoepassingen uiteindelijk het<br />

meest efficiënt zijn, is dit het goede moment om te versnellen.<br />

Want een belangrijke factor voor wie de race gaat winnen, is hoe<br />

efficiënt, snel, slim en goedkoop allerlei technologieën kunnen<br />

worden ontwikkeld. Door daar nu op in te zetten, kunnen wij met<br />

onze regionale maakindustrie aan het stuur zitten van die nieuwe<br />

waterstofeconomie.”<br />

MEET-UP OVER VLIEGEN OP<br />

WATERSTOF<br />

Afgelopen donderdag 25 april was er nog een H2Makers-meetup<br />

op Rotterdam-The Hague Airport. Centraal stond de vraag:<br />

‘Wat is er nodig om een vliegtuig op waterstof te laten vliegen?’<br />

Door daar met elkaar over van gedachten te wisselen, ontstaan<br />

nieuwe ideeën en verbindingen waarmee de ontwikkeling van<br />

een vliegtuig dat op waterstof vliegt wordt versneld.<br />

Dit jaar heeft H2Makers nog een aantal meet-ups op stapel<br />

staan waar bedrijven in de waterstofmaakindustrie kennis<br />

kunnen halen en brengen en hun (samenwerkings)netwerk<br />

verder kunnen uitbreiden. Door je gratis aan te sluiten bij het<br />

H2Makers ecosysteem via H2makers.nl en de bedrijfspagina<br />

te volgen op LinkedIn, ben je op tijd op de hoogte van de<br />

eerstvolgende meet-up.<br />

Ook bedrijven die niet in Zuid-Holland zijn gevestigd kunnen<br />

zich aansluiten. Bedrijven uit bijvoorbeeld Arnhem of<br />

Groningen die een oplossing ontwikkelen voor een bedrijf<br />

in de betreffende provincie en vice versa, kunnen ook<br />

deelnemen aan het Zuid-Hollandse ecosysteem voor de<br />

waterstofmaakindustrie.<br />

BINNENVAART OP WATERSTOF<br />

De versnelling in de Zuid-Hollandse waterstof maakindustrie<br />

is ook interessant voor de chemie, de logistiek en de<br />

landbouw omdat toepassingen in andere sectoren juist weer<br />

tot nieuwe oplossingen kunnen leiden. “Neem de huidige<br />

congestieproblematiek op ons elektriciteitsnet”, illustreert<br />

Postma met een toepassing voor de landbouw. “Boeren hebben<br />

grote daken waar vaak zonnepanelen op liggen. Als we die<br />

niet alleen gebruiken om elektriciteit te maken, maar ook om<br />

waterstof te produceren wanneer de elektronen niet het net<br />

op kunnen, dan kan de boer daar zijn landbouwmachines op<br />

laten draaien. Een van de oplossingen waar we in Zuid-Holland<br />

trouwens ongelooflijk trots op zijn”, vertelt Postma enthousiast<br />

verder, “is het bedrijf Future Proof Shipping. Het eerste door hen<br />

ontwikkelde binnenvaartschip op waterstof, vervoert voor Nike<br />

schoenen tussen Rotterdam en Duitsland.”<br />

EEN-OP-EEN VERBINDINGEN<br />

Om haar doel te bereiken focust H2Makers zich op vier<br />

functies. “We zijn allereerst een loket voor bedrijven in de<br />

waterstofmaakindustrie die allerlei vragen hebben. Ten tweede<br />

hebben we een kennis- en netwerkfunctie die we gestalte geven<br />

door met speed dates en online kennissessies allerlei één-opéén-verbindingen<br />

in de waardeketen te organiseren.”<br />

ONTWIKKELING TESTCENTRA<br />

“Het derde wat we doen is helpen bij de reskilling- en upskilling<br />

van bestaande medewerkers”, vervolgt Postma zijn opsomming<br />

van de functies van H2Makers. “Helpen met de ontwikkeling en<br />

ontsluiting van testcentra is onze vierde functie.”<br />

“Denk bijvoorbeeld aan het tekort aan waterstoftrailers op dit<br />

moment. Er is een aantal marktpartijen die trailers maken, en<br />

er is een aantal partijen die waterstoftanks maken. Als er een<br />

vervoerder is die dit als zijn uitdaging ziet, dan kunnen wij een<br />

consortium bouwen die dit vraagstuk kan oplossen. En zo zijn er<br />

natuurlijk meer uitdagingen te bedenken.”<br />

STRATEGIE VOOR WERELDMARKT<br />

Alles bij elkaar klinkt het verhaal van Postma als een strategie<br />

voor de wereldmarkt. “Dat is wel de toekomst”, beaamt hij.<br />

“En dat begint klein. We hebben nu bijvoorbeeld een partij die<br />

waterstofgeneratoren ontwikkelt voor de bouw en voor festivals.<br />

“DIT IS HET GOEDE MOMENT<br />

OM TE VERSNELLEN”<br />

Zo meteen moet de productie van één generator per maand naar<br />

één per week. Vragen die spelen en waar wij bij helpen zijn: Waar<br />

kan het bedrijf dat realiseren? Wie kan meedenken over slimme<br />

opschaling? Hoe gaat het bedrijf de componenten die nu nog uit<br />

China gehaald worden, uit de buurt halen zodanig dat het bedrijf<br />

zijn product samen met de toeleverancier nog slimmer en sneller<br />

kan produceren en door ontwikkelen? Dit is wat wij doen.”<br />

CHALLENGES GROOTBEDRIJF<br />

Voor uitdagingen die vaak in het grootbedrijf leven, organiseert<br />

H2Makers zogenaamde challenges. “Dat zijn vraagstukken<br />

waarbij op regionaal niveau kansen liggen”, legt Postma uit.


Officiële distributeur van<br />

DICKOW centrifugaalpompen<br />

INGERSOLL RAND tandradpompen<br />

MUNSCH kunststof (beklede)<br />

centrifugaalpompen<br />

Voorraadhoudend, service, onderhoud en reparatie<br />

Multipomp bv, Canadaweg 10, 4661 PZ Halsteren<br />

Tel.: 0164-63 20 40, E-mail: info@multipomp.nl, www.multipomp.nl


92<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

SYNDUS GROUP PAKT<br />

PIONIERSROL IN TRANSITIE<br />

NAAR VERDUURZAMING<br />

Tekst: Jeanette van Swaal<br />

Met onder meer de participatie in het eerste groenewaterstoftankstation in Zeeland én een<br />

emissievrije verhuurvloot werkt Syndus Group actief mee aan de verduurzaming van de<br />

industrie. Het regionale karakter van de organisatie in combinatie met haar brede expertise<br />

en ervaring stelt haar in staat een concrete bijdrage te leveren aan de energietransitie en de<br />

ontwikkelingen in de industrie. Een gesprek met Jean-Paul Heijens, directeur Syndus Group.<br />

Jean-Paul Heijens


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 93<br />

Het begon 70 jaar geleden, lokaal in Terneuzen.<br />

Tegenwoordig bedient Syndus Group de industrie in<br />

Nederland en België met vestigingen in Terneuzen,<br />

Hoogvliet, Drachten en Gent. Maar daar stopt haar groei niet.<br />

Heijens legt uit: “In Hoogvliet groeit industrieel verhuurder<br />

Arentis uit haar jasje, daarom verhuizen we medio april naar een<br />

nieuwe, grotere locatie. Dat zorgt voor de mogelijkheid om een<br />

bredere en diepere productvoorraad aan te houden. Daarnaast<br />

betrekt staalconstructiebedrijf Ferris op een steenworp afstand<br />

ook een nieuwe vestiging, met als doel de projecten in de<br />

Rijnmond-regio nog beter te kunnen ondersteunen.” Met deze<br />

uitbreidingen is Syndus Group er klaar voor om de groei in en<br />

rond de Rotterdamse haven verder door te zetten.<br />

GROENE VESTIGING<br />

De nieuwe locatie van Arentis in Hoogvliet wordt een ‘groene’<br />

vestiging. Heijens licht toe: "Daar gaan we onze verhuurvloot<br />

voorzien van duurzame CO2-neutrale machines. Denk hierbij<br />

aan accu-aangedreven gereedschappen en elektrisch of hybride<br />

aangedreven machines, zoals compressoren, hoogwerkers en<br />

verreikers.” Binnenkort voegt Arentis battery packs toe aan haar<br />

assortiment, waarmee elektriciteit op elke gewenste locatie<br />

zonder uitstoot, geluidsoverlast en brandstofkosten kan worden<br />

geleverd. “De battery packs kunnen zelfstandig werken of in<br />

combinatie met een dieselaggregaat voor extra vermogen. Deze<br />

hybride oplossing resulteert in aanzienlijke besparingen op<br />

brandstof, uitstoot en geluidsoverlast, waarmee we inspelen op<br />

de groeiende vraag naar duurzame industriële oplossingen."<br />

EERSTE ‘GROENE’ WATERSTOFTANKSTATION<br />

In Zeeland pakt Syndus Group een pioniersrol in de transitie naar<br />

verduurzaming. In samenwerking met vier regionale bedrijven<br />

realiseert Syndus Group het eerste waterstoftankstation in<br />

Zeeuws-Vlaanderen, waarmee de regio wordt gepositioneerd als<br />

een voorloper in duurzame ontwikkelingen. Waterstof is feitelijk<br />

geen brandstof maar een energiedrager. Na het tanken zet het<br />

voertuig door een zogenoemde brandstofcel waterstof om in<br />

elektrische energie. Het enige restproduct is water.<br />

Heijens: "Dit waterstoftankstation zal binnenkort groene<br />

waterstof aanbieden, waardoor we een concrete impuls geven<br />

aan verdere verduurzaming en de vermindering van CO2-uitstoot.<br />

Dit stelt ons in staat om waterstofaangedreven machines aan<br />

“DE SYNERGIE MAAKT ONS STERK”<br />

te schaffen voor zowel onze eigen doeleinden als voor onze<br />

verhuurvloot, wat efficiënt en milieuvriendelijk gebruik mogelijk<br />

maakt. Door waterstof als alternatieve brandstof aan te bieden,<br />

slaan we een nieuwe weg in voor schone energie.” Het streven is<br />

om eind 2024 of halverwege 2025 te beginnen met de bouw van<br />

het waterstoftankstation in Terneuzen.<br />

SYNERGIE MAAKT STERK<br />

Met een geschiedenis die teruggaat tot 70 jaar geleden,<br />

is Syndus Group inmiddels een begrip in de industrie van<br />

Nederland en België. Tegenwoordig bestaat Syndus Group<br />

uit vijf organisaties met elk zijn eigen expertise: levering van<br />

kunststof leidingsystemen (Amerplastics), de verhuur van<br />

industriële machines en gereedschappen (Arentis), de bouw<br />

van staalconstructies (Ferris), de productie van kunststof<br />

looproosters (Fiberstruct) en een engineeringskantoor<br />

(Konstruktis).<br />

De synergie tussen de bedrijfsonderdelen van Syndus Group<br />

versterkt haar positie en staat garant voor een hoog kennisniveau<br />

en een naadloze uitvoering van alle projecten. Heijens: “De<br />

synergie maakt ons sterk. Met deze veelzijdigheid kunnen we de<br />

markt in Nederland en België optimaal bedienen door uitvoerig<br />

mee te denken en te adviseren. Ons motto luidt dan ook: ‘Samen<br />

meer voor elkaar’.”<br />

De veelzijdigheid van Syndus Group, gecombineerd met<br />

korte communicatielijnen, biedt aanzienlijke voordelen voor<br />

haar klanten. Heijens: “Met één telefoonnummer bieden we<br />

“MET ONZE DUURZAME OPLOSSINGEN<br />

EN EEN FOCUS OP INNOVATIE EN<br />

SAMENWERKING BLIJVEN WE<br />

ONS INZETTEN VOOR EEN GROENE<br />

TOEKOMST”<br />

diverse disciplines, services en producten waarmee we voor<br />

de industrie een ontzorgende meerwaarde zijn. Ook helpen we<br />

onze klanten door creatief en innovatief te zijn. Zo optimaliseert<br />

Ferris bijvoorbeeld bouwprocessen door het ontwerpen<br />

van eenvoudigere constructies, terwijl Arentis zich tijdens<br />

turnarounds onderscheidt door materialen 24/7 te leveren via<br />

zowel bemande als onbemande uitgiftepunten op locatie.”<br />

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR CORROSIEVE OMGEVINGEN<br />

Bij het produceren en leveren van kunststof leidingsystemen<br />

aan de chemische en petrochemische industrie biedt Syndus<br />

Group unieke oplossingen met haar producten van Fiberstruct en<br />

Amerplastics. “Deze glasvezelversterkte kunststof looproosters<br />

en GRE buisleidingsystemen zijn ideaal voor zeer corrosieve<br />

omgevingen en hebben specifieke eigenschappen waardoor<br />

de producten vele tientallen jaren meegaan, waardoor de<br />

vervangingsmarkt beperkt is.” Bij geïnstalleerde projecten met<br />

deze producten is terugkeer zelden nodig, wat een uitdaging<br />

vormt maar ook een uniek verkoopargument biedt voor Syndus<br />

Group. Heijens vervolgt: “Hoewel ze initieel duurder zijn, zijn<br />

de totale kosten over de levensduur lager dan bij alternatieven.<br />

Dit maakt kunststof producten, in vergelijking met stalen<br />

varianten, altijd voordeliger. GRE buisleidingen, bijvoorbeeld voor<br />

brandblussystemen toegepast in de jaren tachtig, blijven anno nu<br />

gewoon effectief en gebruiksklaar.”<br />

Binnen al deze bedrijfsonderdelen zijn de kernwaarden van<br />

Syndus Group diep verankerd. Heijens benadrukt: “We vinden<br />

vrijwel altijd een oplossing, want 'nee' verkopen is geen optie.<br />

De synergie tussen onze activiteiten versterkt onze positie; door<br />

gezamenlijk en veilig te werken streven we naar een efficiënte en<br />

veilige uitvoering van al onze projecten. En met onze duurzame<br />

oplossingen en een focus op innovatie en samenwerking blijven<br />

we ons inzetten voor een groene toekomst.”


94<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

WATERSTOF<br />

Maarten van Heel (Battolyser Systems)<br />

ÉÉN STACK,<br />

TWEE FUNCTIES<br />

Battolyser Systems introduceert de Battolyser 250, een 1 MW/MWH-systeem dat<br />

geschikt is voor kleinere toepassingen. Binnenkort wordt de eerste versie getest, waarna<br />

de grootschalige productie kan beginnen, vertelt Maarten van Heel, director projects &<br />

engineering bij Battolyser. Tegelijk blijft het Schiedamse bedrijf zich richten op grootschalige<br />

Battolysers voor de zware industrie.<br />

Maarten van Heel


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 95


96<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Je bent werkzaam bij Battolyser Systems, dat<br />

Battolysers produceert. Kan je kort uitleggen wat dat<br />

voor apparaten zijn?<br />

“Battolyser Systems is een innovatieve, cleantech<br />

electrolyserproducent, die honderd procent groene waterstof<br />

tegen de laagste kosten kan produceren. De Battolyser is<br />

’s werelds eerste electrolyser die de volledige kracht van<br />

hernieuwbare energie benut. Aangezien een Battolyser<br />

honderd procent flexibel is, leidt dit tot de laagste kosten voor<br />

waterstofproductie. Er kan waterstof worden geproduceerd,<br />

wanneer hernieuwbare elektriciteit goedkoop is, en kan volledig<br />

worden afgeschakeld wanneer de er geen hernieuwbare<br />

elektriciteit beschikbaar is. Hiermee is het systeem volledig<br />

‘load-following’ en produceert het volledig groene waterstof.<br />

Daarnaast vormt de geïntegreerde batterijfunctie een additioneel<br />

verdienmodel door het handelen op electriciteitsmarkten en<br />

verlaagt het de investeringen in off-gridprojecten. Ook dit draagt<br />

bij om tot de laagste groenewaterstofkosten te komen. De<br />

Battolyser is intrinsiek veilig in alle operationele modes, zelfs bij<br />

een laag- en snelveranderend electriciteitsaanbod. Het heeft een<br />

gepatenteerde ijzer-nikkeltechnologie die robuust is en beschikt<br />

over een industrieleidende efficiëntie en levensduur.”<br />

Op wat voor klantengroepen richten jullie?<br />

“Een grote verscheidenheid aan bedrijven. Wel mikken wij op<br />

industriële toepassingen, grote systemen, waarmee uit oogpunt<br />

van de energietransitie de grootste klappen zijn te slaan.<br />

Voor onze producten is interesse uit de groene-ammoniak-,<br />

groene-methanol-, low carbon fuels en staalindustrie. Dit zijn<br />

langetermijnprojecten, waarmee hoge investeringen zijn gemoeid<br />

en waarvan de doorlooptijden lang zijn. Daarnaast hebben wij<br />

producten klaar voor kleinere toepassingen, waarmee wij ons<br />

op het mkb richten. Denk aan tuinders, partijen die van het gas<br />

af willen, waterstof voor mobiliteit willen inzetten of eigenaren<br />

van renewable assets die met behulp van een Battolyser hun<br />

“DIT DRAAGT BIJ OM TOT DE<br />

LAAGSTE GROENEWATERSTOFKOSTEN<br />

TE KOMEN”<br />

business case willen verbeteren. Een Battolyser biedt 100<br />

procent flexibiliteit. Je kunt er volledig de opwek van groene<br />

stroom mee volgen. Wij zijn de enige die die mogelijkheid biedt.<br />

Doordat twee functies in één stack zijn geïntegreerd, bieden<br />

wij het voordeel van een lagere footprint en lagere kosten dan<br />

wanneer voor twee aparte systemen zou worden gekozen.”<br />

Je bent director projects & engineering bij Battolyser.<br />

Wat vraagt jouw meeste aandacht?<br />

“Beide zijn zo ongeveer met elkaar in evenwicht. Binnen<br />

Battolyser werkt het R&D-team aan de ontwikkeling van<br />

de stacks, waar de batterij- en elektrolysefunctie in zitten.<br />

Daaromheen is de balance of plant, het systeem dat de werking<br />

van de stacks accommodeert. Denk aan het proces, de<br />

elektriciteitstoevoer, instrumentatie en het controlesysteem. Een<br />

belangrijk element voor het engineeringteam is procesveiligheid.<br />

Daarnaast implementeren wij projecten bij klanten. Een<br />

Battolyser is niet een product dat zomaar over de toonbank wordt<br />

verkocht. Er komt altijd een stuk integratie bij kijken, die aansluit<br />

op de vraag en noodzaak die de klant heeft.”<br />

Vorig jaar is een pilot gestart waarbij een Battolyser<br />

is ingezet bij de energiecentrale van RWE in de<br />

Eemshaven. Hoe verloopt dit tot dusver?<br />

“Positief. Wij kunnen kijken hoe het systeem werkt in de<br />

industriële omgeving bij een klant. Wij leren er ontzettend<br />

veel van dankzij de operationele data die dit oplevert en hoe<br />

“EEN BATTOLYSER BIEDT<br />

100 PROCENT FLEXIBILITEIT”<br />

de interactie met de klant verloopt, ook voor wat betreft de<br />

veiligheidseisen. Dit soort lessen kun je alleen in de praktijk<br />

leren. Wij nemen deze opgedane ervaringen mee in het ontwerp<br />

van het volgende systeem, de Battolyser 250. Dit is een batterij<br />

met een capaciteit van 1 megawattuur gecombineerd met een<br />

electrolyser van 1 megawatt, die wij binnenkort bij Plant One in<br />

Rotterdam gaan testen. Daar vindt de opbouw van de balance<br />

op plant nu plaats. Binnenkort worden daar de stacks die in<br />

onze fabriek worden geassembleerd daar naartoe vervoerd en<br />

geïnstalleerd. Dan kunnen wij het geïntegreerde systeem testen.<br />

Van de Battolyser 250 hebben wij de eerste al verkocht, aan een<br />

klant wiens naam ik niet kan delen. Dit omdat het doorgaan van<br />

het project afhankelijk is van een nog te verkrijgen subsidie.”<br />

Is de Battolyser 250 het kleinere systeem, waar je<br />

eerder over sprak?<br />

“Ja, het is een systeem dat ongeveer even groot is als een<br />

container en dat je kunt verplaatsen. Wij noemen dit een ‘skidbased’<br />

systeem, dat net als een container valt op te pakken<br />

en neer te zetten. Het voordeel hiervan is dat je het in een<br />

gecontroleerde omgeving in elkaar kunt zetten, waarna je het<br />

naar de locatie van de klant kunt toebrengen. Wij zijn ook in<br />

gesprek met partijen voor de levering van grotere systemen, van<br />

25, 50 of 100 megawatt en meer.”<br />

Jullie zijn recent verhuisd naar een nieuwe locatie in<br />

Schiedam. Produceren jullie daar al?<br />

“Wij treffen er de voorbereidingen om met massaproductie<br />

te gaan beginnen. Sinds ik bij Battolyser werk, is dit de derde<br />

locatie. Eerst zaten wij in een kantoor in de Wiltonhaven en<br />

daarna verhuisden wij naar een werkplaatslocatie. Die bleek<br />

al snel te klein, waarop wij in maart 2023 naar Schiedam zijn<br />

verhuisd. Met een oppervlakte van 7.000 vierkante meter is dit<br />

groot genoeg voor de meer dan honderd mensen die inmiddels<br />

bij Battolyser werken en de eerste grootschalige productie van<br />

stacks.”<br />

Je had het net over de R&D-afdeling voor de stacks van<br />

Battolyser. Het is dus nog geen uitontwikkeld product?<br />

“Wij hebben bewezen dat het werkt, maar het is nog geen<br />

uitontwikkelde technologie. Op functioneel gebied zijn er<br />

nog superveel verbetermogelijkheden voor het verhogen van


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 97<br />

Ben je desalniettemin tevreden over de ontwikkeling van<br />

Battolyser?<br />

“Jazeker. De ontwikkeling van de technologie is al meer dan<br />

tien jaar gaande. Drie jaar geleden zijn wij begonnen met het<br />

vercommercialiseren van het product, waarin we enorm grote<br />

stappen hebben gezet. Zoals ik net zei, werken er meer dan<br />

honderd mensen bij Battolyser, we gaan binnenkort starten met<br />

de eerste massaproductie en we hebben een pilot op industriële<br />

schaal draaien. Dat neemt niet weg dat er in de buitenwereld een<br />

en ander is veranderd. Als gevolg van de oorlog in Oekraïne is de<br />

inflatie toegenomen, wat het sentiment op de kapitaalmarkt heeft<br />

doen veranderen.”<br />

Wat zijn jullie doelen dit jaar?<br />

“Tegen het eind van 2024 zullen wij het testprogramma voor de<br />

Battolyser 250 hebben afgerond. Ook zal de eerste bij een klant<br />

zijn geïnstalleerd. Dat zijn belangrijke stappen. Daarnaast zal<br />

"DE BATTOLYSER 250 IS EEN<br />

SYSTEEM DAT ONGEVEER EVEN GROOT<br />

IS ALS EEN CONTAINER EN DAT JE<br />

KUNT VERPLAATSEN”<br />

de capaciteit en verbeteren van de elektrodes, met betere<br />

prestaties als resultaat. Kostenreductie is erg belangrijk voor de<br />

waterstofeconomie. We zullen verder moeten opschalen om de<br />

kosten te reduceren en zo tot een betere supply chain te komen.<br />

Ons doel is klanten Battolysers te leveren waarmee ze in de<br />

toekomst groene waterstof kunnen produceren die met grijze<br />

waterstof kan concurreren.”<br />

Merken jullie ook dat definitieve<br />

investeringsbeslissingen voor waterstofprojecten<br />

worden uitgesteld?<br />

“Ja, dat zien wij ook gebeuren. Er was sprake van wat<br />

opportunisme in de markt, maar die ballon is een beetje leger<br />

gelopen. Daarbij komt dat veel randvoorwaarden niet ver genoeg<br />

zijn gevorderd om tot definitieve investeringsbeslissingen voor<br />

onze productielijn zijn verbeterd, dankzij de verdere ontwikkeling<br />

van nieuwe elektrodes. Ik verwacht dat wij begin volgend jaar een<br />

Battolyser hebben ontwikkeld waarvan de capaciteit twee keer<br />

zo hoog is, tegen bijna dezelfde kosten. Ook zullen wij dan zes<br />

maanden ervaring hebben met het op grote schaal produceren,<br />

waarvan wij weer zullen hebben geleerd.”<br />

Heb je hier tot slot nog iets aan toe te voegen?<br />

“Onze missie bij Battolyser is om de energietransitie mogelijk te<br />

maken. Wij hebben het geluk veel getalenteerde mensen aan te<br />

trekken; maandelijks ontvangen wij veel sollicitaties en blijven<br />

op zoek naar getalenteerde mensen met de juiste motivatie.<br />

Ik hoop dat jongeren in ieder geval de keuze maken om aan de<br />

energietransitie te werken, bij ons of bij andere bedrijven in<br />

Rotterdam. "We hebben alle mensen nodig om de transitie naar<br />

een groenere industrie te maken.”<br />

“WIJ HEBBEN HET GELUK<br />

VEEL GETALENTEERDE MENSEN<br />

AAN TE TREKKEN”<br />

projecten te komen. In Nederland gaat het daarbij vooral om<br />

netcongestie en vergunningen rondom stikstof. Ook speelt mee<br />

dat beleid niet helder genoeg is vastgelegd. Dit zijn projecten<br />

waarbij veel geld is gemoeid en partijen een bepaalde mate van<br />

zekerheid moeten hebben om langetermijncommitments aan te<br />

gaan.”<br />

WIE IS MAARTEN VAN HEEL?<br />

Maarten van Heel studeerde civiele techniek<br />

aan de TU Delft. Direct na zijn afstuderen trad<br />

hij in dienst bij Shell, waar hij diverse functies<br />

in binnen- en buitenland uitoefende op het<br />

gebied van projectontwikkeling en -uitvoering.<br />

Sinds oktober 2021 is hij director projects &<br />

engineering bij Battolyser Systems in Schiedam.


DE TOEKOMST<br />

IS GROEN.<br />

Onze weg naar de waterstofeconomie. Groene waterstof zal een sleutelrol spelen in de<br />

wereldwijde energievoorziening van de toekomst - en als toonaangevende leverancier<br />

op het gebied van industriële en chemische processen biedt KSB passende producten<br />

van de hoogste technische normen. We zijn al in staat om alle belangrijke<br />

waterstofproductietechnologieën te bedienen, of het nu gaat om groene, blauwe, grijze<br />

of turquoise waterstof. Ontdek nu de nieuwste technologieën voor een duurzame<br />

waterstofeconomie – en ontdek hoe KSB u kan helpen een schonere toekomst te<br />

creëren! Voor meer informatie www.ksb.nl


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 99<br />

ROTTERDAM IS EUROPA<br />

COLUMN<br />

Wie gaat op 5 november de Amerikaanse<br />

presidentsverkiezingen winnen? Ook<br />

buiten de VS doet het ertoe wie het<br />

Witte Huis betreedt: Joe Biden of Donald Trump.<br />

Beiden zullen op hun eigen manier een stempel<br />

op geopolitieke kwesties drukken. Vandaar dat<br />

de wereld met spanning toekijkt. Ook hier in de<br />

Rotterdamse haven, waar we zo afhankelijk zijn van<br />

de wereldhandel, doen we dat.<br />

Maar er zijn dit jaar ook verkiezingen die veel<br />

minder aandacht krijgen. Op 6 juni mogen we naar<br />

de stembus voor het Europees Parlement. Voor die<br />

verkiezingen lopen historisch gezien weinig mensen<br />

warm. De laatste keer (in 2019) kwam maar iets<br />

meer dan 40 procent van het electoraat opdagen.<br />

Eigenlijk is die geringe belangstelling - van kiezers<br />

en media - vreemd. Ik durf de stelling wel aan dat<br />

deze Europese verkiezingen veel belangrijker zijn<br />

dan de Amerikaanse, voor Nederland, maar met<br />

name ook voor Rotterdam.<br />

De Europese Unie is, zou je kunnen zeggen,<br />

voortdurend ‘under construction’, zoekend naar<br />

een vaste, overzichtelijke, bestuurlijke vorm. Militair<br />

is Europa zwak, politiek nogal eens verdeeld,<br />

maar met de interne markt is een sterke economie<br />

opgebouwd. De economische macht van Europa is<br />

formidabel.<br />

Nergens in Nederland is de lokale economie<br />

zo verweven met Europa als in de haven van<br />

Rotterdam. We zijn de entree tot een groot deel<br />

van Europese bedrijven en consumenten en we<br />

bedienen een enorm achterland. Tegelijkertijd<br />

betekent dit dat we in grote mate van dat<br />

achterland afhankelijk zijn.<br />

Naarmate nationale economieën integreren tot<br />

één interne markt - en voor industrie en logistiek<br />

is die allang een feit - is Europese regelgeving<br />

noodzakelijk. Het begrip level playing field is niet<br />

voor niets befaamd. Bedrijven moeten vrij en eerlijk<br />

kunnen concurreren, onder dezelfde voorwaarden.<br />

Daar schort het nogal eens aan.<br />

Dat Europese afspraken goed kunnen werken<br />

bewijst bijvoorbeeld ETS, het handelssysteem voor<br />

de CO2-uitstoot van de industrie. Bedrijven weten<br />

daardoor waar ze naartoe moeten werken: groene,<br />

non-fossiele productie. Maar er is meer nodig. “The<br />

US has a business case and Europe makes a law”,<br />

las ik laatst. Wat hier ontbreekt - en waar bedrijven<br />

echt behoefte aan hebben - zijn afspraken om ook<br />

de vráág van consumenten naar duurzame maar<br />

veelal ook duurdere producten te stimuleren. Ook<br />

dat kan alleen op Europees niveau.<br />

Het kan goed misgaan als eenduidige<br />

Europese regels ontbreken. Iedereen weet<br />

dat er fors geïnvesteerd moet worden in de<br />

elektriciteitsnetten. In veel andere landen doet<br />

de overheid dat, volgens het idee: het is nationale<br />

infrastructuur. Nederland volgt een ander principe:<br />

de gebruiker betaalt. Met als gevolg dat die<br />

nettarieven hier exploderen en de prijs van energie<br />

aanzienlijk (tot 66 procent!) hoger is dan in onze<br />

Europese buurlanden. Dat zet de Nederlandse<br />

industrie echt op achterstand.<br />

In aanloop naar de Europese verkiezingen zal het<br />

hoogstwaarschijnlijk weer over nationale thema’s<br />

gaan. Alsof we het hier in ‘splendid isolation’<br />

kunnen oplossen (vraag het de Britten!). Als het om<br />

onze economie gaat, is er onvoldoende besef dat<br />

bijna alles hier een internationale context heeft.<br />

Anti-Europese sentiment is gevaarlijk. Nederland<br />

en Rotterdam hebben nog steeds een sterke<br />

positie. Niet Washington, maar Brussel bepaalt of<br />

we die kunnen behouden.<br />

VICTOR VAN DER CHIJS,<br />

voorzitter van Deltalinqs.


www.avanderpolsmachineverhuur.nl


Specialisten in<br />

machineverhuur voor<br />

verschillende soorten<br />

werkzaamheden<br />

Van der Pols Pernis Machineverhuur B.V.<br />

Bakkersoordsekade 26<br />

3195 GN, Pernis Rotterdam<br />

T 010 - 416 22 45<br />

@ info@avanderpolsmachineverhuur.nl


Visit our website<br />

For a meaningful<br />

impact on both people<br />

and the planet<br />

Meet us during a conference or exhibition<br />

Visit our booth & listen to our<br />

technical paper at the World<br />

Hydrogen Summit & Exhibition<br />

in Ahoy-Rotterdam, May 13-15,<br />

2024 at booth B10<br />

Meet us & hear us speaking<br />

at the NH3 Event in Blijdorp<br />

Zoo-Rotterdam, June 6+9, 2024<br />

Visit us at the World Hydrogen<br />

Week in Copenhagen, 30<br />

September- 4 October, 2024 at<br />

booth D332<br />

www.duiker.com sales@duiker.com +31 174 282 700


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 103<br />

Qlayers start met verhuur coatingrobots<br />

ALLES IN ÉÉN<br />

TRAILER<br />

Foto’s: Qlayers<br />

OPSLAGTANKS<br />

De coatingrobots van Qlayers zijn sinds dit jaar in Europa ook te huren. Dit maakte<br />

ceo Josefien Groot bekend bij een demonstratie vorige maand in Delft.


1<strong>04</strong><br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Licht brommend zet de 10Q Crawler zich in beweging.<br />

Een kleine zeventig mensen staan verzameld in de loods<br />

van Qlayers in Delft, de mobiele telefoons in de aanslag<br />

om vast te leggen hoe de coatingrobot zijn baantjes trekt.<br />

Hij maakt een beweging naar boven, waarbij het de witte<br />

tweecomponentencoating op het oog netjes en zonder spatten<br />

op de folie aanbrengt. Je kunt een speld horen vallen wanneer<br />

de robot een schuine beweging naar beneden maakt, om zich<br />

daarop recht naar boven te verplaatsen. Dit is een autonoom<br />

uitgevoerde baanwissel, vertelt een medewerker van Qlayers. De<br />

DE COATINGROBOT KAN EEN SNELHEID<br />

VAN 200 VIERKANTE METER PER UUR<br />

ONTWIKKELEN<br />

operator hoeft hiervoor alleen een knop op het controlepaneel in<br />

te drukken. Opnieuw maakt de met vier magneten uitgeruste en<br />

honderdveertig kilo wegende robot een baan over de folie waarbij<br />

het coating aanbrengt. Om er zeker van te zijn dat niemand<br />

door een spatje coating wordt getroffen, dient iedereen achter<br />

een gele lijn te staan. In de praktijk blijkt dit overbodig, want de<br />

coating belandt uitsluitend op de folie.<br />

BEHOORLIJKE SNELHEID<br />

Eerder heeft ceo en medeoprichter Josefien Groot van het bedrijf<br />

iedereen welkom geheten op deze ‘eerste zonnige dag van het<br />

jaar’. Ze vertelt over de visie achter Qlayers, dat nog niet zo heel<br />

lang bestaat. Het bedrijf heeft een coatingrobot ontwikkeld<br />

waarmee industriële oppervlakken kunnen worden gecoat, zoals<br />

opslagtanks, windturbines en schepen. “Sinds de oprichting<br />

van het bedrijf hebben wij ons altijd gefocust op het verder<br />

ontwikkelen van technologie voor het superefficiënt aanbrengen<br />

van coatings. Wij hebben een unieke, gepatenteerde technologie<br />

ontwikkeld en kennen de parameters die het coatingproces<br />

beïnvloeden als geen ander.” Een van de voordelen van het<br />

gebruik van de coatingrobots is de efficiency, zegt Groot. Hij<br />

kan een snelheid van 200 vierkante meter per uur ontwikkelen,<br />

soms zelfs oplopend tot 230 vierkante meter per uur. “Dat is een<br />

behoorlijke snelheid”, aldus Groot.<br />

VRIJWEL GEEN OVERSPRAY<br />

Daarbij komt dat handmatig verven fysiek zwaar is en dat mensen<br />

fouten kunnen maken. “Na een dag verven raak je vermoeid.<br />

Voor onze robot geldt dat niet; die wordt nooit moe en blijft heel<br />

consistent de coating aanbrengen. Ook hoeven mensen minder<br />

uren op hoogte te werken, wat de veiligheid ten goede komt.<br />

Als het hard waait, kan de robot door blijven coaten, terwijl met<br />

handmatig coaten moet worden gestopt.” Aan de buitenzijde<br />

van een opslagtank kan nooit het hele oppervlak door de robot<br />

worden bestreken, zoals rond een bordes of trap. Het handmatig<br />

aanbrengen van coating blijft dus voor een deel nodig. Ten derde


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 105<br />

biedt de inzet van de coatingrobot duurzaamheidsvoordelen,<br />

want volgens Groot is er bijna geen overspray. “Daarmee voorkom<br />

je dat microplastics en verfdeeltjes in het milieu terechtkomen.<br />

“VOOR HET GEHELE COATEN VAN<br />

DE TANK WAS 63 PROCENT MINDER<br />

TIJD NODIG”<br />

Soms ontsnapt er een enkel spatje als het hard waait. In de<br />

praktijk mag dat echter geen naam hebben. Wij hebben de<br />

robot gebruikt naast terreinen vol met geparkeerde auto's en<br />

dat leverde geen enkel probleem op.” Onlangs werd de robot<br />

van Qlayers gebruikt bij het verven van een opslagtank. Normaal<br />

gesproken zijn er 27 dagen nodig om dit handmatig te coaten. De<br />

robot had tien dagen nodig om twee lagen verf aan te brengen.<br />

“Voor het gehele coaten van de tank was 63 procent minder tijd<br />

nodig”, verklaart Groot.<br />

AUTOMATISCHE RAPPORTAGES<br />

Voor het coaten van objecten biedt Qlayers een turnkey<br />

oplossing. Alles wat hiervoor nodig is, zit in een trailer: de robot,<br />

pomp, elektronica en de controle. Op de site zijn alleen lucht en<br />

elektriciteit nodig. De robot genereert niet alleen consistente<br />

laagjes coating, maar levert ook rapportages aan. “Onze<br />

klanten stellen deze zeer op prijs. De robot geeft bijvoorbeeld<br />

automatisch gegevens door over de omgevingstemperatuur,<br />

luchtvochtigheid en de dikte van de coating per aangebrachte<br />

baan. Dit levert veel inzichten op, die het proces kunnen helpen<br />

optimaliseren.” De robots worden over de hele wereld verkocht:<br />

in Europa, het Midden-Oosten, Noord-Amerika, Azië en sinds<br />

kort ook Zuid-Amerika. “De meeste sales lopen via lokale<br />

distributeurs. Wij trainen hem zodat klanten in het veld de juiste<br />

support hebben.”<br />

Josefien Groot<br />

robots in Europa. Onlangs is het eerste verhuurproject afgerond,<br />

vertelt ze. “Dankzij ons verhuurmodel kan de robot op flexibele<br />

wijze voor een project worden gebruikt. Daarbij bieden wij<br />

ondersteuning en trainingen aan.”<br />

VRAGEN<br />

“Verkoop is altijd ons belangrijkste afzetmodel geweest”, vervolgt<br />

Groot. Dit jaar is Qlayers ook begonnen met de verhuur van<br />

INVESTERING ROTTERDAMSE<br />

HAVENDRAKEN<br />

Begin dit jaar maakte Qlayers bekend ‘een<br />

significante investering’ te hebben ontvangen<br />

van Rotterdamse Havendraken. Dit stelt het<br />

bedrijf in staat om verder te groeien. Daarnaast<br />

kan Qlayers baat hebben bij het netwerk van<br />

de investeringsmaatschappij. "Rotterdamse<br />

Havendraken is verheugd Qlayers te kunnen<br />

ondersteunen in hun missie om industriële<br />

coatings te herdefiniëren. Deze samenwerking<br />

is een bewijs van het potentieel dat ontstaat<br />

wanneer innovatie en industriële ervaring hun<br />

krachten bundelen”, aldus Robin Slakhorst,<br />

medeoprichter van Rotterdamse Havendraken.<br />

De demonstratie van de robot is aanvankelijk ademloos door<br />

de aanwezige gevolgd, maar nadien krijgen medewerkers van<br />

Qlayers volop vragen op zich afgevuurd. Kan de robot ook op<br />

een oneffen oppervlak worden ingezet, wordt gevraagd. Nee,<br />

luidt het antwoord, hoewel de robot dankzij de magneten stevig<br />

op het oppervlak is verankerd. Bij de demonstratie werden de<br />

“DANKZIJ ONS VERHUURMODEL KAN<br />

DE ROBOT OP FLEXIBELE WIJZE VOOR<br />

EEN PROJECT WORDEN GEBRUIKT”<br />

banen verticaal aangebracht. Is het ook mogelijk horizontaal te<br />

verven, is een andere vraag. Nee, is opnieuw het antwoord. Tot<br />

slot vertelt een medewerker van Qlayers dat momenteel testen<br />

worden uitgevoerd met een kleinere robot voor het coaten van de<br />

binnenzijde van een tank. Het gaat om een eerste test, nuanceert<br />

hij het nieuws direct, want aan de inzet van de robot komt de<br />

nodige equipment te pas, die niet altijd even makkelijk naar het<br />

binnenste van een tank is te verplaatsen.”


106<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

MAINTENANCE<br />

TCC Training en TCC Onboarding<br />

OP WEG NAAR AANTOONBARE<br />

VAKBEKWAAMHEID<br />

Tekst: Kim de Booij<br />

Waar is de tijd gebleven dat je voor je turnaround zo een blik geschikte medewerkers kon<br />

opentrekken? Tegenwoordig kost dat heel wat meer moeite. Onder meer door de taalbarrière<br />

waar je nu tegenaan loopt en de vakbekwaamheid die niet meer vanzelfsprekend is. Hoe<br />

weet je nou of de honderden turnaround-medewerkers, die jij op je site toelaat, het juiste<br />

veiligheidsbesef en kwaliteitsniveau hebben?


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 107<br />

Peter Goedendorp, eigenaar en oprichter van TCC Training en<br />

TCC Onboarding, merkt dat veel bedrijven met dit vraagstuk<br />

worstelen. “Met TCC Training trainen we mensen om veilig<br />

te werken bij risicovolle taken. Denk aan SIR- en SOG-trainingen<br />

als Veilig verplaatsen van lasten, Werken aan Flenzen volgens<br />

Protocol en WFPR m.b.t. Torque en Tentioning apparatuur. Maar<br />

ook gespecialiseerde trainingen in hoge druk, drukvacuüm,<br />

chemisch reinigen en adembescherming. Alle trainingen bieden<br />

we aan tot het hoogste niveau. Maar om écht veilig te kunnen<br />

werken, heb je ook kwaliteit in vakbekwaamheid nodig.”<br />

TURNAROUNDPERSONEEL TOETSEN<br />

Met de toenemende krapte op de arbeidsmarkt, de teruglopende<br />

vakbekwaamheid en de groeiende arbeidsmigratie, merkte<br />

TCC dat bedrijven niet alleen mensen wilden laten opleiden,<br />

maar ook mensen wilden laten toetsen. “Met name personeel<br />

voor turnarounds en projecten”, vertelt Goedendorp.<br />

“Voordat ze hen op hun site toelaten, moeten ze weten of ze<br />

voldoende veiligheidsbesef en vakbekwaamheid hebben. Het<br />

veiligheidsniveau in Nederland is bijvoorbeeld in verhouding met<br />

andere landen best hoog.”<br />

ONBOARDINGPROGRAMMA IN 17 TALEN<br />

Maar hoe toets je dit bij medewerkers die de Nederlandse of<br />

Engelse taal niet goed beheersen? Dat is vaak de grote uitdaging.<br />

“Daar willen wij bedrijven bij helpen en in ontzorgen. Dat doen we<br />

sinds 2016 met een onboardingprogramma. Inmiddels is dat al in<br />

17 talen beschikbaar. Dat is ook wel nodig, aangezien er bij een<br />

turnaround of projecten gemiddeld 60 procent anderstalig is.”<br />

BUITENLANDSE CERTIFICERINGEN<br />

Toch hebben veel arbeidsmigranten wel certificeringen. “Het<br />

probleem is alleen dat je die niet op waarde kunt schatten”,<br />

aldus Goedendorp. “In Nederland is ieder examen ongeveer<br />

gelijk; het moet aan tal van criteria voldoen. Daarmee borgen<br />

we kwaliteit en veiligheidsbewustzijn. In het buitenland zijn<br />

er vaak veel minder richtlijnen. Daarom hebben we bij TCC<br />

Onboarding theorie- en praktijktoetsen gemaakt waarmee we<br />

snel kunnen zien of iemand voldoet aan het gestelde niveau. Ook<br />

instrueren we ze meteen over bedrijfs-/plantspecifieke regels<br />

en richtlijnen. Kleine verschillen in bijvoorbeeld verkeersregels<br />

of drempelwaarden kunnen namelijk grote gevolgen hebben als<br />

men ze niet kent of hanteert.”<br />

MAXIMAAL EN OPTIMAAL<br />

Met TCC Opleidingen en TCC Onboarding wil Goedendorp<br />

werkgevers maximaal ontzorgen. “En ook optimaal, dus<br />

TCC ONTZORGT<br />

TCC is een gecertificeerd bedrijf dat voldoet aan<br />

alle eisen van de SSVV, SIR en VCA en BESACC.<br />

Met de trainingen behalen deelnemers een<br />

landelijk geaccepteerd certificaat. Naast<br />

standaard open inlooptrainingen kun je bij<br />

TCC ook terecht voor maatwerktrainingen.<br />

Van planning en uitnodiging tot training<br />

en certificering, ze ontzorgen in alles.<br />

Achteraf kunnen ze bovendien een<br />

managementrapportage afleveren met daarin<br />

informatie over het verloop, zoals het aantal noshows,<br />

het slagingspercentage en de redenen<br />

waarom sommigen niet geslaagd zijn.<br />

genoeg maar ook niet te veel. Nu is het nog vaak zo dat een<br />

medewerker die van turnaround naar turnaround gaat, onnodig<br />

iedere keer een onboardingprogramma moet doorlopen om zijn<br />

veiligheidsbesef en vakbekwaamheid aan te tonen. Dat willen<br />

we graag veranderen. Mede daarom hebben we een platform<br />

gebouwd. Hierin staan inmiddels al 15.000 medewerkers uit<br />

diverse landen. Van ieder van hen kennen we de mate van<br />

vakbekwaamheid en het veiligheidsniveau.”<br />

AANTOONBARE PRAKTIJKERVARING<br />

Waar Goedendorp met dit platform naar toe wil, is een compleet<br />

overzicht van verworven competenties per medewerker. “Je hoort<br />

en ziet overal dat het kwaliteitsniveau van medewerkers daalt.<br />

De huidige opleidingen zijn meer startkwalificaties, gericht op<br />

“INMIDDELS IS HET<br />

ONBOARDINGPROGRAMMA AL IN<br />

17 TALEN BESCHIKBAAR”<br />

‘het veilig werken met’, het is geen vakopleiding. Het werkelijke<br />

vak leer je pas echt in de praktijk. Neem het voorbeeld van een<br />

flensmonteur. Die krijgt in de praktijk ineens te maken met oude<br />

flensverbindingen die scheefstand vertonen en niet parallel<br />

staan. Ook die moeten perfect dichtgemaakt worden. Dat soort<br />

dingen leer je nergens anders dan in de praktijk. Het is alleen niet<br />

aantoonbaar als je die ervaring hebt.”<br />

LANDELIJKE DEKKING<br />

TCC kent met vestigingen in onder meer<br />

Rotterdam, Zuidbroek (Groningen) en Stein<br />

(Limburg) een landelijke dekking voor<br />

veiligheidstrainingen en onboarding. Maar ook<br />

in Antwerpen, België zijn ze actief. Dankzij<br />

hun grote capaciteit aan docenten kunnen ze<br />

honderden medewerkers per week opleiden en<br />

een veelvoud hiervan onboarden.<br />

VAN BASISOPLEIDING TOT VAKVOLWASSEN<br />

Het bestaande platform wil TCC Onboarding inzetten om de<br />

verworven competenties van medewerkers aantoonbaar te<br />

maken. “Via een app kan een licentiehouder registreren wat een<br />

medewerker voor werkzaamheden heeft gedaan of aan welke<br />

toetstermen hij heeft voldaan. Staat alles op ‘groen’, dan is de<br />

medewerker vakvolwassen en zou je hem niet meer hoeven te<br />

testen. Zo wordt een ‘basis opgeleid flensmonteur’ aantoonbaar<br />

een ‘vakvolwassen flensmonteur’ en zie je in één oogopslag dat<br />

diegene superwaardevol is. In deze krappe arbeidsmarkt is die<br />

informatie goud waard.”


108<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

ROTTERDAM<br />

Hotel New York<br />

ICONISCHE<br />

ALLEMANSVRIEND<br />

Het mooiste gebouw van Rotterdam, op de mooiste plek van Rotterdam.<br />

Zo valt Hotel New York volgens general manager Roel Dusseldorp het beste te<br />

omschrijven. “Iedereen is welkom.”<br />

Roel Dusseldorp


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 109<br />

Elk hoekje van het uit 1901 daterende pand ademt historie,<br />

of het nu gaat om een menukaart uit de jaren dertig in de<br />

bibliotheekzaal, fraaie antieke koffers die bij de ingang<br />

staan of stemmige zwartwit foto’s in het restaurant. “Vrijwel al dit<br />

soort spullen hebben wij gekregen van mensen die bij de Holland<br />

Amerika Lijn (HAL) hebben verwerkt of hier zijn vertrokken”,<br />

vertelt general manager Roel Dusseldorp van Hotel New York. Het<br />

legt zowel de binding bloot die Hotel New York met Rotterdam<br />

heeft als de rijke historie die het pand achter zich heeft liggen.<br />

Het gebouw was tientallen jaren het hoofdkantoor van de<br />

Holland Amerika Lijn tot die in 1977 naar Seattle verhuisde. In<br />

de decennia ervoor zijn vele duizenden Nederlandse emigranten<br />

vanaf het markante gebouw op de Kop van Zuid per schip naar de<br />

Verenigde Staten gevaren.<br />

WATERTAXI’S<br />

Sinds 5 mei 1993 is het historische gebouw in gebruik als hotelrestaurant.<br />

“In de jaren ervoor werd het als kantoor gebruikt,<br />

waarna het ook een tijd is gekraakt. Met steun van de gemeente<br />

Rotterdam heeft de toenmalige eigenaar het leegstaande gebouw<br />

tot hotel-restaurant omgeturnd. Tot dat moment was hier nog<br />

helemaal niets, alleen maar lege loodsen die je een unheimisch<br />

gevoel gaven. De toenmalige eigenaar koos ervoor watertaxi's<br />

naar de Kop van Zuid te laten varen, om het mensen makkelijker<br />

te maken van de overkant naar hier te komen. Destijds was er<br />

nog geen Erasmusbrug”, vertelt Dusseldorp. WestCord Hotels<br />

is de derde en huidige exploitant van Hotel New York. Deze<br />

Nederlandse hotelketen beschikt over 15 hotels in Nederland,<br />

waaronder het SS Rotterdam. Sinds 2009 is Dusseldorp<br />

verantwoordelijk voor ‘het reilen en zeilen’ in het hotel, zoals<br />

hij dat noemt. “Zelfs na vijftien jaar is het nog bijzonder om hier<br />

te werken. Ik reageerde destijds op een vacature in het AD.<br />

De openingszin in mijn sollicitatiebrief was: ‘Als ik kan werken<br />

op de mooiste plek van Rotterdam in het mooiste gebouw van<br />

Rotterdam, moet ik wel solliciteren’. Zo denk ik er nog steeds<br />

over.”<br />

VAN TEENSLIPPER TOT LAKSCHOEN<br />

Hotel New York telt 72 hotelkamers in verschillende formaten,<br />

een restaurant dat plaats biedt aan 350 personen, het fine dining<br />

restaurant NY Basement met 120 zitplaatsen, er zijn zeven<br />

zalen en het terras biedt voldoende ruimte om 350 personen te<br />

ontvangen. “We kunnen aardig wat gasten verwelkomen”, lacht<br />

Dusseldorp. Op de vraag wat Hotel New York nou anders maakt<br />

dan andere hotels of restaurants, antwoordt hij: “Bij ons is er<br />

altijd reuring en gezelligheid. Vroeger werd Hotel New York wel<br />

de huiskamer van Rotterdam genoemd. Dat is het nog steeds.<br />

Een voordeel is dat wij geen specifieke doelgroep hebben. Van<br />

teenslipper tot lakschoen en van trainingspak tot maatpak,<br />

‘ZUSJE’ AAN DE OVERKANT<br />

WestCord Hotels gaat op de Wilhelminapier<br />

achter Hotel New York een derde Rotterdamse<br />

hotel bouwen. Deze zomer wordt gestart met de<br />

bouw van Hotel Chicago, dat 120 kamers en 18<br />

long stay appartementen krijgt. Dit ‘zusje’ van<br />

Hotel New York wordt in 2026 opgeleverd.<br />

iedereen is hier welkom. We hebben we een brede kaart, met<br />

voor iedereen wel iets lekkers erop.”<br />

“In het café-restaurant ben je altijd welkom, ook al heb je niet<br />

gereserveerd. Wij hebben altijd plek, dat vinden wij belangrijk.<br />

Daarnaast kunnen gasten hier snel eten als zij dat willen.<br />

Bijvoorbeeld als zij een voorstelling in het Luxor Theater willen<br />

halen”, zegt Dusseldorp.<br />

Het fine dining restaurant NY Basement werd zeven jaar geleden<br />

geopend als aanvulling op het al bestaande aanbod in het grote<br />

café-restaurant van Hotel New York. “In NY Basement kunnen<br />

gasten terecht voor een wat luxer aanbod, mooiere producten<br />

waar men de tijd voor kan nemen. Een avond NY Basement is<br />

echt een gezellige avond uit. Deze zomer willen we dit ook op ons<br />

terras voortzetten. Overigens is NY Basement ook exclusief af te<br />

huren voor een diner, bedrijfsfeest of trouwerij.”<br />

BIJZONDERE MIX<br />

Hotel New York heeft qua hotelgasten een bijzondere mix van<br />

zakelijke en ‘leisure’-gasten. “In het weekend ligt de nadruk<br />

uiteraard iets meer op de privégasten die een weekendje weg<br />

zijn of iets te vieren hebben en doordeweeks verwelkomen we<br />

natuurlijk wat meer zakelijke gasten”, aldus Dusseldorp. “Of het<br />

nou gaat om bedrijfsfeesten, bedrijfsborrels of een ontbijt met<br />

veertig man, gasten kunnen altijd bij Hotel New York terecht.<br />

Omdat wij zo groot zijn, kunnen wij grotere gezelschappen, zowel<br />

zakelijk als privé, makkelijk plaatsen.”<br />

“De mix van gasten is onder meer te danken aan het feit dat de<br />

aantrekkingskracht van onze mooie stad alleen maar groter lijkt<br />

te worden. Rotterdam is tegenwoordig een ‘destinatie’ geworden.<br />

Vroeger kwam men niet over voor een nachtje of weekendje<br />

Rotterdam, dit was een dagbesteding. Nu wel.”<br />

Dusseldorp geeft aan plezier in zijn werk te hebben als de gasten<br />

tevreden zijn. “Dan ben je zelf ook happy. Daarnaast streef ik<br />

naar een goede sfeer onder het personeel. Als een van onze<br />

medewerkers een klant een glimlach schenkt, is dat de beste<br />

reclame die je je maar kunt wensen. Het zijn de mensen die hier<br />

werken… die Hotel New York maken.”


110<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

ENERGIE<br />

Bredenoord zet depot Ridderkerk op de kaart<br />

STEEDS MEER DUURZAMERE<br />

TOEPASSINGEN<br />

De veelheid aan energieoplossingen die Bredenoord klanten kan bieden, is enorm.<br />

De stroomvoorziening wordt steeds duurzamer en kan ook helpen bij netcongestie, zeggen<br />

Peter van Huit en Aad Wijnmaalen. Vanuit het depot in Ridderkerk bedient het bedrijf de<br />

regio Rotterdam.<br />

Peter van Huit<br />

Aad Wijnmaalen


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 111<br />

Het is zonder twijfel de belangrijkste trend in de markt:<br />

klanten hechten steeds meer belang aan duurzaamheid.<br />

“Vooral grotere bedrijven vragen naar aggregaten die<br />

op alternatieve brandstoffen draaien of naar batterijsystemen,<br />

om daarmee hun footprint te verlagen. Dit zien wij vooral in de<br />

bouwsector, maar ook in de industrie valt deze ontwikkeling<br />

op. Dit heeft ook te maken met de eisen ten aanzien van<br />

duurzaamheid die de overheid bij aanbestedingen stelt”, zegt<br />

Aad Wijnmaalen, depot manager Ridderkerk bij Bredenoord.<br />

Hij werkt al vijfentwintig jaar bij het bedrijf, begon als<br />

chauffeur, doorliep verschillende functies en is sinds vorig jaar<br />

verantwoordelijk voor het depot van Bredenoord in Ridderkerk<br />

[waarover later meer, red.].<br />

ONDERSCHEID<br />

“Bredenoord helpt klanten met energieoplossingen in de<br />

breedste zin van het woord”, introduceert Peter van Huit het<br />

bedrijf. Hij is area manager bij Bredenoord, waarbij hij de<br />

regio’s Zuid-Holland en Zeeland onder zijn hoede heeft. “Naast<br />

aggregaten bieden wij alle kabels en toebehoren. Je kunt stellen<br />

dat wij kunnen voorzien in alles wat nodig is voor mobiele stroom<br />

op locatie. Wij onderscheiden ons daarnaast door een goed<br />

en gedegen advies, om klanten op een verantwoorde manier,<br />

tegen zo laag mogelijke kosten, in een oplossing te voorzien.”<br />

Die behoefte aan ondersteuning en informatie is er duidelijk<br />

bij klanten, merkt hij. “Men wil worden ontzorgd en wij kunnen<br />

meer mogelijkheden bieden dan vooraf vaak wordt gedacht. De<br />

toepassingen zijn legio.”<br />

FLEXIBEL<br />

De familieonderneming - met eigenaar Jan Bredenoord<br />

nog steeds actief in het bedrijf - onderscheidt zich volgens<br />

Wijnmaalen door de vele mogelijkheden die het kan bieden.<br />

“Naast persoonlijke aandacht en kennis van zaken zijn wij<br />

uiterst flexibel. Of klanten nu in de industrie, infrastructuur<br />

of evenementensector actief zijn, op basis van onze vele<br />

mogelijkheden en jarenlange ervaring kunnen wij precies bieden<br />

wat zij nodig hebben.” Bredenoord beschikt over een zeer ruime<br />

“WIJ KUNNEN MEER<br />

MOGELIJKHEDEN BIEDEN DAN<br />

VOORAF VAAK WORDT GEDACHT; DE<br />

TOEPASSINGEN ZIJN LEGIO”<br />

PETER VAN HUIT<br />

vloot, met circa 3.000 aggregaten en ruim 200 Battery Boxen.<br />

Daarnaast is de R&D afdeling van het bedrijf druk bezig met<br />

de ontwikkeling van op alternatieve brandstoffen draaiende<br />

aggregaten, zoals biogas en methanol.<br />

LAGERE EMISSIES<br />

Alle nieuwe aggregaten die Bredenoord bouwt, worden met<br />

Stage V-motoren uitgerust. “Neem bijvoorbeeld de 250 kVA<br />

Stage V aggregaat. Deze heeft een uitstoot van 0,4 gram


Uw partner in totale brandbeveiliging<br />

Onze expertises: Brandbeveiliging op maat<br />

Bij Van Ginkel Groep begrijpen we dat elke sector<br />

unieke uitdagingen en vereisten heeft als het gaat om<br />

brandbeveiliging. Wij bieden daarom op maat gemaakte<br />

oplossingen die perfect aansluiten bij uw behoeften<br />

Brandbeveiligingsstrategiën<br />

Brandmeldinstallaties<br />

Blusinstallaties<br />

Blusgas<br />

Blusschuim installaties / leverancier<br />

Service en onderhoud<br />

Offshore<br />

Calamiteiten units<br />

We combineren onze expertises om oplossingen te<br />

bieden die uw veiligheid en gemoedsrust waarborgen.<br />

Ongeacht uw sector of uitdaging, Van Ginkel Groep is<br />

uw partner in totale brandbeveiliging.<br />

Samen maken we uw omgeving brandveilig<br />

Contactgegevens<br />

Van Ginkel Groep<br />

info@ginkel-groep.nl<br />

+31 181 212 100<br />

Seggelant-West 10 Vierpolders<br />

Opererend door heel Nederland<br />

Heeft u vragen of wilt u meer weten over onze diensten?<br />

Neem gerust contact met ons op via info@ginkel-groep.nl<br />

of bel ons op +31 181 212 100. Ons team zal klaar staan<br />

om uw vragen te beantwoorden en u te helpen bij het<br />

realiseren en adviseren van uw brandbeveiligingsdoelen.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 113<br />

stikstof per kWh. Dat is een daling van ruim 95 procent ten<br />

opzichte van conventionele generatoren. Daarnaast is het zo dat<br />

dieselaggregaten ook op HVO-100 diesel [hydrotreated vegetable<br />

oil, red.] kunnen draaien. HVO-100 is een bio-diesel waarbij je de<br />

CO2-uitstoot met 89 procent beperkt”, zegt Van Huit. Daarnaast<br />

is Bredenoord druk bezig met het uitvoeren van pilots met door<br />

biogas aangedreven aggregaten. “Daarvoor werken we samen<br />

met Powercrumbs, de enige Nederlandse leverancier van 100<br />

procent biogas dat volledig uit restafval wordt gewonnen”, zegt<br />

Wijnmaalen.<br />

HYBRIDE SYSTEMEN<br />

Waterstof is een andere belangrijke ontwikkeling waarop<br />

Bredenoord al vroegtijdig heeft ingezet. Van Huit: “Waterstof<br />

heeft een grote toekomst, maar dé schaalbare oplossing is er nu<br />

nog niet. Daarnaast is de kWh-prijs nog erg hoog. Dus dit staat<br />

nog echt in de kinderschoenen.” Al wel helemaal beschikbaar<br />

voor de markt zijn de al eerder genoemde Battery Boxen. Daar<br />

is veel vraag naar, merkt Van Huit. “We hebben een uitgebreide<br />

vloot batterijsystemen van 15 tot 600 kW. De batterijen<br />

worden bijvoorbeeld ingezet op locaties waar het (‘s nachts)<br />

geluidsstil moet zijn of bij Natura-2000 gebieden. De batterijen<br />

worden vanuit het hoofdkantoor van Bredenoord in Apeldoorn<br />

gemonitord. Deze systemen zijn slim en kunnen zelf regelen<br />

hoeveel stroom nodig is. Wij kunnen er bijvoorbeeld mee peakshaven.<br />

Het zijn multifunctionele systemen, die als een soort<br />

buffervat kunnen fungeren. Als het kan, geven zij energie en op<br />

andere momenten sparen zij dit op.”<br />

VOORDELEN RIDDERKERK<br />

Het in 2015 gestarte depot van Bredenoord aan de<br />

Schaapsherderweg in Ridderkerk kan aggregaten leveren<br />

in de range van 5-400 kVA, beschikt over brandstoftanks,<br />

verdeelkasten, loadbanks, transformatoren, kabels en heeft<br />

lichtmasten. “Eigenlijk bieden wij het hele assortiment, behalve<br />

batterijen en de grotere vermogens. Maar als klanten dit ons<br />

vragen, kunnen wij dit uiteraard wel leveren vanuit ons depot<br />

in Apeldoorn”, zegt Wijnmaalen. Het depot in Ridderkerk is<br />

gestart als een afhaalpunt. Dat liep zo goed voor klanten uit<br />

de Europoort, Botlek en Maasvlakte dat er meer machines en<br />

een monteur bij kwamen. “De coronacrisis bracht hier echter<br />

NETCONGESTIE<br />

Een belangrijke ontwikkeling waarop Bredenoord inspeelt, is het<br />

probleem van de netcongestie. “Er zijn verschillende bedrijven<br />

die niet verder kunnen groeien doordat zij geen of een te krappe<br />

netaansluiting hebben. Met hen gaan wij het gesprek aan, om<br />

in kaart te krijgen wat er beschikbaar is aan elektriciteit en wat<br />

zij nodig hebben. Zo kunnen wij een oplossing op maat bieden,<br />

waarbij het aan de klant is of zij kiezen voor diesel, HVO, biogas<br />

of batterijen. Hiermee staan wij overigens niet alleen bedrijven,<br />

maar bijvoorbeeld ook sportverenigingen bij”, vertelt Van Huit.<br />

Met behulp van een powermanagement-kast die bij het aggregaat<br />

wordt geplaatst, kan exact worden gemeten hoeveel elektriciteit<br />

het net levert en op welke momenten een aggregaat moet<br />

bijspringen. “Als het niet nodig is, levert het aggregaat niet. Dat<br />

bespaart brandstof en levert milieuvoordelen op.”<br />

"VANUIT RIDDERKERK KUNNEN WIJ<br />

SNELLER LEVEREN AAN KLANTEN IN<br />

DEZE REGIO, WAT ONS MEER FLEXIBEL<br />

MAAKT”<br />

AAD WIJNMAALEN<br />

verandering in. Mensen kwamen niet meer afhalen, waarna mij<br />

vorig jaar werd gevraagd dit weer op te zetten. Het voordeel van<br />

dit depot is dat aggregaten niet helemaal vanuit Apeldoorn hier<br />

naartoe hoeven te worden vervoerd, met een lagere footprint<br />

tot gevolg. Ook kunnen wij vanuit Ridderkerk sneller leveren aan<br />

klanten in deze regio, wat ons meer flexibel maakt.”<br />

PASSIE VOOR TECHNIEK<br />

Wat alle medewerkers van Bredenoord bindt, is<br />

een enorme passie voor techniek, zeggen Aad<br />

Wijnmaalen en Peter van Huit van het bedrijf.<br />

“Je vindt dat binnen het hele bedrijf terug, van<br />

de administratie tot en met de commercie”,<br />

vindt Van Huit. Wijnmaalen voegt daaraan toe:<br />

“Dat maakt het ook zo leuk om voor Bredenoord<br />

te werken. Hier kan en mag je doorgroeien. We<br />

zijn één, of je nu met de directeur of een andere<br />

collega aan tafel zit.”<br />

GROEI<br />

Op het bijzonder ruime buitenterrein heeft Bredenoord<br />

1.500 vierkante meter tot zijn beschikking voor de opslag van<br />

aggregaten, is er een 250 vierkante meter grote werkplaats en een<br />

proefdraaiplek die van luchtafzuiging is voorzien. Er werken drie<br />

monteurs en er is een chauffeur met eigen vrachtwagen. “Klanten<br />

weten ons steeds beter te vinden. Ik hoor dat zij niet wisten dat wij<br />

hier zitten en dat zij het zo makkelijk vinden dat wij snel kunnen<br />

leveren”, vertelt Wijnmaalen. Het depot loopt dusdanig goed dat<br />

Bredenoord heeft besloten de werkplaats tot de huidige omvang<br />

uit te breiden. En daar blijft het niet bij, verwacht Wijnmaalen, die<br />

plezier zegt te hebben in zijn werk. “In Rotterdam gaat het er wat<br />

directer aan toe dan in het oosten van het land. Maar de sfeer is<br />

goed. Net als bij Bredenoord weten bedrijven de handen uit de<br />

mouwen te steken. Het is enorm leuk om hier te werken.”


Revolutionising<br />

the way energy<br />

is transported<br />

www.soluforce.com


Bezoek ons op de<br />

World Hydrogen 2024<br />

Summit & Exhibition<br />

in Rotterdam:<br />

stand C14<br />

Flexibele hoge druk<br />

pijpleiding voor<br />

waterstof transport<br />

en distributie


116<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Foto: Danny Cornelissen


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 117<br />

StocExpo 2024<br />

EEN NIEUWE,<br />

GEFRAGMENTEERDE<br />

WERELD<br />

ENERGIE<br />

Voor het halen van de klimaatdoelen is internationale samenwerking vereist. Het tegendeel<br />

gebeurt echter: er ontstaan geopolitieke blokken, wat de wereld doet fragmenteren. Het<br />

goede nieuws voor de tankopslagsector is dat zij een rol van betekenis kan blijven spelen.


Europoort Industrie Diensten BV<br />

Industriële reiniging & dienstverlening. Het reinigen van technische installaties in de chemische- en petrochemische industrie<br />

vereist kennis, ervaring, het juiste materieel en een daadkrachtige aanpak. Dankzij onze diverse reinigingstechnieken zijn uw<br />

systemen weer spoedig operationeel. U kunt bij EID terecht voor vrijwel alle denkbare industriële reinigingsactiviteiten, maar<br />

ook voor clean-up werkzaamheden in gebouwen en op terreinen. Zelfs bij calamiteiten kunt u op ons rekenen. Samen met<br />

onze strategische partners zorgen wij voor een vakkundige aanpak van elk probleem. EID levert diensten aan de chemischeen<br />

petrochemische industrie, maar ook andere branches zoals de scheepvaart, voedingsindustrie en G.W.W. sector doen<br />

regelmatig een beroep op ons.<br />

Europoort Industrie Diensten Maritiem BV ondersteunt de maritieme sector in de breedste zin van het woord. Dit kan<br />

variëren tot het opnieuw vervoer gereed maken van een lading met/of van gevaarlijke stoffen bij lekkage, tot het uitvoeren<br />

van reinigingswerk aan boord van schepen of op haventerreinen, vaak door toedoen van lekkages.<br />

Europoort Industrie Diensten BV<br />

Pampus 15-17<br />

3251 ND Stellendam<br />

Tel. 0187-49 76 00<br />

Email info@e-i-d.nl<br />

WWW.E-I-D.NL


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 119<br />

Lucia van Geuns, strategic energy advisor bij The Hague<br />

Centre for Strategic Studies, karakteriseert het huidige<br />

tijdsgewricht van veranderende geopolitieke verhoudingen<br />

als uiterst volatiel. Zij was een van de sprekers op het vorige<br />

maand gehouden opslagtankevenement StocExpo in Rotterdam.<br />

De wereld staat volgens haar voor de uitdaging van ‘het<br />

energietrilemma’, waarin zowel een transitie moet worden<br />

doorgemaakt, die veilig dient te verlopen en waarbij energie ook<br />

nog eens betaalbaar moet blijven. Op de paden die richting de<br />

toekomst worden bewandeld, zal een evenwicht moeten worden<br />

gevonden tussen zowel het omarmen van het nieuwe als het<br />

uitfaseren en nog benutten van het oude. “In de Europese Unie<br />

zullen wij de komende tien tot twintig jaar nog afhankelijk blijven<br />

van fossiele brandstoffen, die wij zullen moeten importeren”, zegt<br />

Van Geuns. Dat terwijl producenten van fossiele brandstoffen<br />

minder geneigd zijn om te investeren en minder belang<br />

hechten aan het vasthouden van hun reputatie als betrouwbare<br />

leverancier.”<br />

VERSCHILLEND BEELD SCENARIO’S<br />

Het risico ligt op de loer van wat Van Geuns ‘disorderly change’<br />

(wanorderlijke verandering) noemt. Ze wijst op het vorig jaar<br />

door het Internationaal Energieagentschap (EIA) uitgebrachte<br />

rapport World Energy Outlook, waarin wordt opgeroepen tot<br />

sterke internationale samenwerking voor het halen van de<br />

klimaatdoelen. Fossiele brandstoffen hebben nu een aandeel<br />

“SCENARIO’S ZIJN PER<br />

DEFINITIE NIET WAAR”<br />

van 80 procent in de energiemix, wat in 2030 naar 73 procent<br />

moet worden omlaag gebracht. “De huidige vraag naar fossiele<br />

brandstoffen is veel te hoog om de maximale anderhalve graad<br />

opwarming uit het klimaatakkoord van Parijs te halen”, is Van<br />

Geuns duidelijk. Ze laat een plaatje zien, waarin de ontwikkeling<br />

is uitgetekend van het aandeel aan fossiele brandstoffen binnen<br />

een groot aantal scenario’s. De scenario’s lopen uiteen van<br />

business as usual - met een fossiel aandeel van meer dan 80<br />

procent - tot een scenario waarbij fossiel een aandeel van niet<br />

meer dan 20 procent heeft. “Scenario’s zijn per definitie niet<br />

waar. Ze helpen om na te denken en voor het opstellen van<br />

strategieën”, zegt Van Geuns hierover.<br />

Foto: Advario<br />

DRIE TERMINALS VAN DE TOEKOMST<br />

Tankopslagbedrijf Advario maakt zich klaar voor de toekomst.<br />

Het beschikt over twee bestaande terminals in de haven van<br />

Antwerpen. Bij de grootste van die twee - Slothaven - gaat<br />

een grootschalige vernieuwing plaatsvinden waarbij een groot<br />

aantal nieuwe tanks voor de opslag van chemicaliën zullen<br />

worden gebouwd. “De capaciteit zal verdubbelen”, zegt Nancy<br />

De Groof, vice-president Belgium van Advario. Zij gaf vorige<br />

maand een presentatie op StocExpo. Ook gaat het bedrijf<br />

de gas-terminal in de haven van Antwerpen op de schop<br />

nemen. “We gaan twee grote tanks bouwen voor de opslag van<br />

ammoniak. Ook bereiden wij ons voor op de opslag van CO2”,<br />

aldus De Groof. Ze vertelt dat beide terminals door middel van<br />

pijpleidingen met elkaar zullen worden verbonden. Vorig jaar<br />

maakte Advario bekend het terrein van Aluchemie in de haven<br />

van Rotterdam over te nemen. “Voor ons ging een droom in<br />

vervulling, om in Rotterdam te kunnen acteren. Wij zijn erg<br />

blij met dit 26 hectare grote terrein, waar wij de terminal van<br />

de toekomst willen gaan realiseren. Wij denken aan co-siting<br />

voor de productie van groene energie. Wij werken graag in<br />

partnerships. Bedrijven met goede ideeën raad ik aan contact<br />

met ons op te nemen.”<br />

MISMATCH<br />

De realiteit verloopt niet volgens vooraf bedachte, met elkaar<br />

samenhangende scenario’s, benadrukt ze. “De werkelijkheid is<br />

grillig en onsamenhangend. Onder andere door het gebrek aan<br />

infrastructuur in Europa lopen wij het risico dat er een mismatch<br />

ontstaat tussen vraag en aanbod op het gebied van energie”,<br />

aldus Van Geuns. Volgens haar is het belangrijk de investeringen<br />

in groene energie op te voeren. Het alternatief is meer investeren<br />

in olie en gas om aan de vraag te voldoen. “Gebeurt dit niet,<br />

dan kan in de toekomst meer prijsvolatiliteit voorkomen.” Mede<br />

door de inbalans aan aanbodzijde - Van Geuns wijst specifiek<br />

op OPEC - kan er in Europa een tekort aan energie ontstaan. De<br />

energiecrisis van 2022 ontstond volgens haar door verstoorde<br />

aanbodketens, slecht weer, minder investeringen en natuurlijk de<br />

Russische invasie in Oekraïne. Sindsdien is de energiemarkt, ook<br />

door de invoering van sancties ten aanzien van Rusland, enigszins<br />

verstoord, ziet zij. Er zijn nieuwe patronen in de energiehandel<br />

ontstaan en China heeft zich ontpopt tot de grootste importeur<br />

van Russische olie en gas.<br />

BEHOEDEN<br />

Een conclusie die Van Geuns trekt, is dat Rusland ‘de<br />

energiekaart’ heeft getrokken, maar niet heeft gewonnen.<br />

“Rusland heeft toegang tot nieuwe technologieën en financiering<br />

verloren. Tegelijkertijd heeft Europa de investeringen in groene<br />

energie geïntensiveerd en hebben overheden zich van hun<br />

pragmatische zijde laten zien door alternatieven zeker te stellen.<br />

Deze Europese reactie - in combinatie met milde winters - heeft<br />

ons tijd gekocht.” Als je de energiecrisis kon vergelijken met een<br />

aardbeving, dan bevond Europa zich in het epicentrum. Meer<br />

dan 1.000 miljard euro is uitgetrokken om de Europese burger<br />

te behoeden voor een te hoge energieprijs. “Maar we zijn er nog<br />

niet. Europa is een continent dat niet over ‘resources’ beschikt


VACATURES<br />

Europoort Industrie Diensten B.V. is een modern industrieel reinigingsbedrijf wat haar werkgebied<br />

heeft in Zuidwest-Nederland. Vanuit onze locatie Stellendam zijn wij werkzaam in de<br />

chemische- en petrochemische industrie. In verband met toenemende activiteiten en uitbreiding<br />

hebben wij de volgende vacatures:<br />

(AANKOMEND)<br />

ALLROUND MACHINIST M/V FULLTIME<br />

(AANKOMEND)<br />

ZELFSTANDIG CLEANER M/V FULLTIME<br />

Vereiste certificaten:<br />

√ Naast vereiste rijbewijzen B/C √ Code 95<br />

√ Veiligheidscertifi caat VCA-basis √ HDO-M-certifi caat<br />

√ DVM-certifi caat<br />

√ VLG-ADR.<br />

Vereiste certificaten:<br />

√ Rijbewijs B, beschikt over eigen vervoer.<br />

√ Adembescherming B-certifi caat<br />

√ Je beheerst de Nederlandse taal<br />

√ Veiligheidscertifi caat<br />

√ VCA-basis<br />

√ HDO-S certifi caat<br />

Kerntaken:<br />

√ Uitvoeren van diverse soorten industriële reinigingswerkzaamheden waarbij<br />

machines worden toegepast zoals hogedrukwagens en vacuümwagens.<br />

Gereed maken van de installatie ter plaatse. Zo nodig aansluiten/aankoppelen<br />

van de hulpmiddelen. In bedrijf stellen; instellen/regelen van de<br />

pompinstallatie zodanig dat de opdracht effi ciënt kan worden uitgevoerd.<br />

√ Zorgen voor een goede gang van zaken. Zodanig werken en geven van<br />

aanwijzingen aan de toegevoegde medewerker dat de gevraagde kwaliteit<br />

wordt bereikt.<br />

√ In voorkomende gevallen (vacuümauto) afvoeren van de opgeslagen<br />

vloeistoffen naar de toegewezen losplaats (bij opdrachtgever, afvalverwerkingsbedrijf<br />

e.d.). Zorgen dat aan de wettelijke voorschriften inzake<br />

aanduiding van gevaarlijke stoffen e.d. wordt voldaan.<br />

√ Opvolgen van de veiligheidsvoorschriften zowel v.w.b. het werken met hogedruk<br />

en het bedienen van de installatie als ook v.w.b. de eigen veiligheid<br />

en die van de toegevoegde medewerker(s) op de werkplekken<br />

√ Opvolgen/toepassen van gebruiksaanwijzingen en instructies van bediening<br />

en gebruik van wagen en installaties. Waarborgen van een optimale<br />

bedrijfszekerheid van wagen en voorzieningen, door het controleren van<br />

de technische staat, opmerken van storingen aan voertuig, motoren en<br />

voorzieningen, en melden van storingen en noodzakelijk onderhoud aan<br />

de technische dienst. Uitvoeren van dagelijks onderhoud, opsporen en<br />

verhelpen van kleine mankementen.<br />

Acquisitie na aanleiding van deze vacature wordt niet op prijs gesteld.<br />

Kerntaken:<br />

√ Uitvoeren van (reinigings)opdrachten van diverse soorten op uiteenlopende<br />

locaties in tanks of opslagruimten, in fabrieken, op buitenterreinen; alle<br />

voorkomende objecten binnen en buiten waarbij sprake is van losmaken,<br />

verzamelen en verwijderen van vaste- en vloeistoffen. De werkzaamheden<br />

variëren van zuiver handmatig werk tot werk met eenvoudige machines.<br />

√ Uitvoeren van diverse reinigingstaken het verwijderen van vervuiling d.m.v.<br />

hogedrukspuiten. Verrichten van de voorkomende werkzaamheden als<br />

hulp van de machinist, waaronder het gereed maken van de installatie<br />

(aansluiten/koppelen van hulpmiddelen) op aanwijzingen/instructies van<br />

de machinist.<br />

√ Opvolgen van de voorschriften voor wat betreft de veiligheid op de<br />

werkplekken, de veiligheid van werken en het dragen/gebruiken van<br />

persoonlijke beschermingsmiddelen.<br />

Ook als je niet in het bezit bent van de vereiste certificaten, maar je bent<br />

enthousiast over ons bedrijf, nodigen wij jou uit om te solliciteren.<br />

Wij verwachten een flexibele, enthousiaste instelling met een gezonde dosis<br />

verstand. Tevens ben je bereid om werkzaamheden in avond/nacht en<br />

weekenden uit te voeren. Een 9 tot 5 mentaliteit past niet in onze business.<br />

Uw sollicitatie zien wij graag tegemoet op onderstaand adres of per mail:<br />

vacatures@e-i-d.nl<br />

Nadere inlichtingen kunt u verkrijgen op onze website www.e-i.d.nl<br />

of tijdens kantooruren via telefoonnummer 0187-497600.<br />

Europoort Industrie Diensten BV<br />

Pampus 15-17<br />

3251 ND Stellendam<br />

Tel. 0187-49 76 00<br />

Email vacatures@e-i-d.nl<br />

WWW.E-I-D.NL


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 121<br />

en dus afhankelijk is van de import van olie en gas. De wereld is<br />

verdeeld in geopolitieke blokken; de tijd van consensus over vrije<br />

handel is voorbij.” De oorlog tussen Israël en Hamas helpt daarbij<br />

niet. Mocht Iran hierbij betrokken raken, dan zal dit volgens Van<br />

Geuns zeker gevolgen hebben voor de oliemarkt.<br />

KRITISCHE RUWE MATERIALEN<br />

De Verenigde Staten zijn de nieuwe energiemacht in de wereld,<br />

is Van Geuns van mening. Zij wijst erop dat de VS de grootste<br />

producent van olie en gas zijn en de grootste exporteur van<br />

LNG. Schalieolie, -aardgas en -LNG zijn daarbij belangrijke<br />

troeven. “Voor Europa is het zoeken naar het nieuwe normaal.<br />

“IN EUROPA LOPEN WIJ HET RISICO<br />

DAT ER EEN MISMATCH ONTSTAAT<br />

TUSSEN VRAAG EN AANBOD OP HET<br />

GEBIED VAN ENERGIE”<br />

Het moet de energiebronnen diversifiëren, investeringen in<br />

groene energie versnellen en zorgen voor energiezekerheid.”<br />

In de energietransitie kan Europa haar afhankelijkheid van<br />

fossiele brandstoffen op termijn wel verminderen, maar het zal<br />

ook kritische ruwe materialen nodig hebben voor onder meer<br />

windturbines, batterijen en zonnepanelen, waarschuwt Van<br />

Geuns. En dat in een wereld waarin nieuwe handelssystemen<br />

ontstaan en oude loyaliteiten worden ingewisseld voor nieuwe.<br />

Zo onderhouden landen als China, India en Turkije nog altijd<br />

handelsrelaties met Rusland, waarbij zij hun voordeel doen met<br />

grote hoeveelheden Russische olie en gas. OPEC voert handel<br />

met zowel westerse landen als Rusland, waarbij de daarbij<br />

aangesloten landen hun eigen belangen en winsten proberen te<br />

optimaliseren.<br />

WATERSTOF EN ELEKTRIFICATIE<br />

Voor de Nederlandse tankopslagsector zal de handel in olie<br />

voorlopig de grootste markt blijven. “Maar de energiemix gaat<br />

significant veranderen. Waterstof, synthetische brandstoffen<br />

en bio-energie zullen fossiele brandstoffen vervangen.<br />

Handelsrelaties gaan wijzigen, met nieuwe aanvoerlijnen en<br />

nieuwe afhankelijkheden. In deze nieuwe markt zullen overheden<br />

en bedrijven gezamenlijk actie moeten ondernemen en hun<br />

positie moeten heruitvinden”, verwacht Van Geuns. Richting<br />

2030 zal Europees beleid ervoor zorgen dat het verbruik van<br />

fossiele brandstoffen afneemt, maar het is onzeker in welke<br />

mate dit zal gebeuren. De tankopslagsector kan de resterende<br />

vraag naar fossiele brandstoffen helpen balanceren met het<br />

steeds verder toenemende gebruik van lagekoolstofbrandstoffen.<br />

“Waterstof en elektrificatie gaan zich ontwikkelen, maar<br />

zullen rond 2030 nog niet dominant zijn. Voor de Europese<br />

energiezekerheid blijft de import van aardgas daarom van groot<br />

belang. In de jaren erna richting 2050 zullen nieuwe energiehubs<br />

tot stand komen. Dit kunnen ook nieuwe zijn, naast bestaande<br />

hubs als Rotterdam en Antwerpen. De productie van groene<br />

waterstof zal daar plaatsvinden, waar dit goedkoop en eenvoudig<br />

vol te doen.”<br />

Een conclusie die Van Geuns trekt, is dat Rusland ‘de<br />

energiekaart’ heeft getrokken, maar niet heeft gewonnen<br />

SABOTAGE<br />

Het succes van de energietransitie zal afhankelijk zijn, stelt Van<br />

Geuns, van politieke keuzes die worden gemaakt, internationale<br />

relaties die worden aangegaan, technologische doorbraken die<br />

plaatsvinden en de ontwikkeling van infrastructuur. Slotvraag<br />

uit de zaal aan Van Geuns: Waarom heeft ze geen aandacht<br />

besteed aan de gesaboteerde aardgasleiding van Nord Stream<br />

“HANDELSRELATIES GAAN WIJZIGEN,<br />

MET NIEUWE AANVOERLIJNEN EN<br />

NIEUWE AFHANKELIJKHEDEN”<br />

in de Oostzee? “Dat is een kwestie van keuzes maken in verband<br />

met de beschikbare tijd”, bekent ze. “Maar energiezekerheid<br />

is inderdaad van groot belang. Neem de aardgaspijpleiding van<br />

Noorwegen naar Duitsland. Het zou rampzalig zijn als daar iets<br />

mee gebeurt. Zowel onshore als offshore moet dit goed worden<br />

gemonitord. De sabotage aan de elektriciteitskabel naar de<br />

fabriek van Tesla in Duitsland is een duidelijk signaal dat we dit<br />

serieus moeten nemen.”


122<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

CIRCULARITEIT<br />

Jeroen Kelder (Infinity Recycling)<br />

GEEN WOORDEN<br />

MAAR DADEN<br />

Het Rotterdamse Circular Plastics Fund van Infinity Recycling is de voorbije maanden als kool<br />

gegroeid. Investeerders traden toe, projecten boekten vooruitgang en ook werd in Ioniqa een<br />

nieuwe investering gedaan. Jeroen Kelder (Infinity Recycling) geeft een toelichting.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 123


124<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

In september vorig jaar berichtte Europoort <strong>Kringen</strong> over de<br />

precommissioning van de demoplant van Pryme bij Plant One<br />

in Rotterdam, die op dat moment zo goed als afgerond was.<br />

Sindsdien is er alweer het nodige gebeurd, vertelt Jeroen Kelder<br />

van de Rotterdamse investeerder Infinity Recycling, dat het<br />

Circular Plastics Fund beheert. Dit is een investeringsfonds dat<br />

bedrijven - waaronder Pryme - ondersteunt die actief zijn in het<br />

recyclen van residueel plastic afval. “Na de zomer van 2023 is<br />

het Europees investeringsfonds als partner toegetreden tot het<br />

Circular Plastics Fund", zegt hij. “Voor ons was dit een belangrijke<br />

stap, een echte game changer. Het fonds groeide daarmee van<br />

50 naar 105 miljoen euro. Voor het Europees Investeringsfonds<br />

was dit een van de grootste commitments ooit. Om een parallel<br />

met voetbal te trekken: wij hebben hiermee in korte tijd<br />

promotie gerealiseerd van de Keuken Kampioen Divisie naar de<br />

Eredivisie. Het fonds groeide naar een omvang waar institutionele<br />

investeerders serieus naar kijken.”<br />

een totale omvang van 190 miljoen euro aan gecommitteerd<br />

kapitaal in het fonds. En dan te bedenken dat wij in februari 2022<br />

met een omvang van 42 miljoen euro zijn gestart. Ons doel was<br />

150 miljoen euro, dat wij dus reeds hebben overtroffen. Dit geeft<br />

aan dat de transitie belangrijk is, dat wij iets doen waar behoefte<br />

aan is en dat wij hebben aangetoond er een rol als aanjager in te<br />

kunnen spelen.”<br />

PET-FLESSEN<br />

Het portfolio van het fonds omvatte tot voor kort vier<br />

technologieën: het Britse Itero dat in Chemelot een proeffabriek<br />

heeft, het Israëlische/Luxemburgse Clariter dat in de Eemshaven<br />

een installatie wil realiseren, het Nederlandse Pryme [hierover<br />

later meer, red.] en het Zwitserse DePoly. “Wij hebben hieraan een<br />

vijfde investering toegevoegd. Het gaat om Ioniqa, dat bij Plant<br />

One in Rotterdam een pilotinstallatie heeft staan. Wij kunnen het<br />

DOELEN OVERTROFFEN<br />

“Belangrijk ook is dat dit ons in staat stelt om meer onafhankelijk<br />

te opereren”, vervolgt Kelder. “We zijn ooit begonnen met<br />

strategische investeerders en hebben nu een mooie mix aan<br />

partijen aan boord. In de transitie heb je veelal met gevestigde<br />

belangen te maken, die soms conflicterend zijn. Dan is het<br />

belangrijk dat de aanjager onafhankelijk te werk kan gaan.” Het<br />

toetreden van het Europees Investeringsfonds was niet de enige<br />

‘close’ die Kelder de voorbije maanden kon noteren. Ook traden<br />

in december drie institutionele partijen - een pensioenbeheerder,<br />

herverzekeraar en regionaal ontwikkelingsfonds - toe tot het<br />

Circular Plastics Fund. Hiermee groeide de omvang van het<br />

fonds naar 135 miljoen euro. “Wij hebben in februari de zesde<br />

close bereikt en zijn nu bezig met de voorbereidingen voor de<br />

zevende en laatste close in maart. Daarbij hebben wij zicht op<br />

“WIJ HEBBEN HIERMEE IN KORTE TIJD<br />

PROMOTIE GEREALISEERD VAN DE<br />

KEUKEN KAMPIOEN DIVISIE NAAR DE<br />

EREDIVISIE”<br />

bedrijf de steun bieden om een volgende stap te maken, en zijn<br />

geloofwaardigheid aan te tonen aan grote partijen in de markt.<br />

Wanneer een fonds als het onze erin investeert, vergroot dat de<br />

kans om meer investeerders en partners aan te trekken.” Drie<br />

van de vijf door het fonds gesteunde technologieën maken van<br />

residueel plastic afval pyrolyse-olie. DePoly en Ioniqa doen dat<br />

niet; die zetten residueel plastic afval van PET-flessen om in<br />

grondstoffen voor de productie van nieuw PET-plastic. “Beide<br />

gebruiken daarvoor een andere techniek. Aantrekkelijk aan Ioniqa<br />

is dat het niet alleen afval omzet in ingrediënten voor nieuwe<br />

PET-flessen, maar dat de technologie ook in de textielindustrie<br />

kan worden toegepast. Ioniqa verwerkt niet alleen flessen tot<br />

flessen; het heeft daarnaast de potentie om in de nabije toekomst<br />

hogekwaliteit-polyester uit textiel te recyclen. Dit is een belangrijke<br />

stap in de transitie richting een duurzame maakindustrie.”<br />

PARELTJE<br />

Kelder omschrijft de technologie van Ioniqa als efficiënt<br />

en goedkoop. “In deze transitie moet je niet te duur zijn.<br />

Consumenten kopen bijvoorbeeld liever een door fossiele<br />

brandstoffen aangedreven auto als elektrische alternatieven<br />

niet aantrekkelijk genoeg geprijsd zijn.” Een ander, voor hem<br />

belangrijk, facet is dat Ioniqa de samenwerking met Koch<br />

Technology Solutions (KTS) is aangegaan. “Ik vind het mooi dat<br />

zo'n jong bedrijf de expertise van een grote buitenlandse partij<br />

aantrekt om op te schalen. Daarvoor moet je over voldoende<br />

zelfkennis beschikken. Voor ons was dit een van de redenen om<br />

in Ioniqa te investeren.” De technologie van Ioniqa is ontwikkeld<br />

aan de Technische Universiteit Eindhoven, waarna bij Plant One<br />

in de Botlek een pilotplant is gebouwd. Momenteel wordt de<br />

demonstratieplant in Chemelot verder opgeschaald. “Het mooie<br />

hieraan vind ik dat dit bedrijf over een pareltje beschikt, en dat<br />

het ervoor kiest om dit uit te bouwen in verschillende clusters in<br />

Nederland en met behulp van externe expertise. Ik vind het een<br />

sprekend voorbeeld van het Nederlandse collaboratieve model.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 125<br />

‘IN AFZONDERING<br />

KOM JE NIET VER’<br />

Jeroen Kelder, medeoprichter en directeur<br />

van Infinity Recycling, had zes jaar geleden<br />

nog weinig met plasticrecycling van doen,<br />

vertelt hij. “Ik ben in de industrie beland nadat<br />

ik in contact kwam met een bedrijf dat een<br />

plasticrecyclingfabriek op een greenfieldlocatie<br />

in Schotland wilde bouwen. Het product wilden<br />

ze in Rotterdam of Antwerpen verkopen. Als<br />

eenvoudig econoom vond ik dat niet zo logisch<br />

klinken. Een dergelijke plant kun je beter in<br />

een hub bouwen, waar het verkrijgen van<br />

vergunningen makkelijker is, veiligheidsregels<br />

zijn en leveranciers en afnemers in de buurt<br />

zijn gevestigd. Ik heb dat bedrijf van advies<br />

voorzien, waarna het balletje is gaan rollen.”<br />

In 2019 zag Infinity Recycling het levenslicht.<br />

Kelder zegt nu nog steeds hetzelfde in de<br />

wedstrijd te zitten. “Bij alles wat je doet, moet<br />

je je netwerk betrekken. In afzondering kom je<br />

over het algemeen niet zo ver. Mijn compagnon<br />

en ik zijn doorlopend bezig mensen te leren<br />

kennen, te horen wat speelt, welke ambities<br />

er zijn en wat de bottlenecks zijn. Zo proberen<br />

wij de dynamiek te begrijpen, zijn wij doende<br />

stakeholders te binden en loyaliteit op te<br />

bouwen. Investeerders vragen wij niet alleen<br />

financieel bij te dragen; wij willen ook dat ze<br />

meedenken, zodat kruisbestuiving plaatsvindt.<br />

Ik ben al jaren weg uit Nederland, maar vind het<br />

leuk zo iets bij te dragen. Net als water kan de<br />

circulaire economie Nederland kansen bieden,<br />

die wij zelf als regio en land kunnen verzilveren.”<br />

Een dergelijke mentaliteit is belangrijk in de transitie en typisch<br />

voor de Nederlandse handels- en investeringscultuur.” Als Ioniqa<br />

in Chemelot de opschaling heeft bewerkstelligd, zal een begin<br />

worden gemaakt met de licensering. Dit zal ongeveer anderhalf<br />

jaar duren, is de verwachting van Kelder.<br />

DADEN<br />

Bij Plant One in de Botlek draait niet alleen de pilotinstallatie<br />

van Ioniqa, ook heeft Pryme er een demonstratiefabriek. Begin<br />

dit jaar maakte Pryme bekend dat daar de eerste olieproductie<br />

uit plastic afval heeft plaatsgevonden. “Het was een lange reis,<br />

maar het is goed gedaan”, oordeelt Kelder. “Pryme is binnen de<br />

tijdslijn gebleven en ook min of meer binnen budget. Er is tegen<br />

een aantal kinderziektes aangelopen, wat je bij dit soort trajecten<br />

altijd hebt. Naar mijn idee is de vooruitgang van Pryme illustratief<br />

voor wat we met ons portfolio willen bereiken. Het team had<br />

maar één doel en heeft dat gerealiseerd: succesvol een complete<br />

productiecyclus afronden. Het heeft daarmee een mooi eerste<br />

voorbeeld gesteld waarop het verder doorontwikkelt. Vaak zie je<br />

dat teams te veel met verschillende dingen bezig zijn. Hiermee<br />

laat Pryme zien dat de technologie werkt. In deze markt hoor<br />

je veel woorden en blijven daden nogal eens achterwege. Dat<br />

terwijl het belangrijk is te laten zien dat je kunt leveren, dat je de<br />

plant kunt aanzetten en aantonen dat het werkt. Wij bij Infinity<br />

Recycling hebben allemaal in Rotterdam gestudeerd en zijn<br />

Feyenoord-fan. Voor ons zou het onbespreekbaar zijn geweest<br />

om ons aan de Zuidas te vestigen. Dit gaat over Rotterdam, over<br />

het vergroenen van de industrie waarbij wij geen woorden maar<br />

daden willen laten zien.”


Verkoop stoom- en<br />

warmwaterketels<br />

Part of the Atlas Copco Group<br />

Eco Steam Trading & Consultancy bv<br />

www.eco-steamandheating.com<br />

+31 (0)13 583 94 40 | info@eco-steamandheating.com<br />

Wil jij werken aan een veiligere procesindustrie?<br />

Volg dan de opleiding Procesveiligheid!<br />

Werk jij in de chemische procesindustrie en wil jij meer weten over de specifieke risico’s? Volg dan<br />

nu de opleiding Procesveiligheid. Tijdens de opleiding behandelen we natuurlijk de procesveiligheid,<br />

maar ook de organisatie en uitvoering van grote projecten in de chemische procesindustrie.<br />

Tijdens de opleiding komen de volgende onderwerpen aan bod:<br />

• Procesveiligheid<br />

• Uitvoering grote projecten/turn arounds<br />

• Procestechnologie en installaties<br />

• Externe veiligheid/Seveso/PGS6<br />

• Processchema’s, P&ID’s<br />

• Kwalificeren en kwantificeren van risico’s<br />

• Mechanische veiligheid, PED<br />

• Explosies<br />

• Maintenance<br />

• Gevaarlijke stoffen<br />

• Consequentie kwantificering (QRA, Safeti) • Incidentenonderzoek<br />

• Instrumentele beveiliging<br />

• ATEX<br />

Data: 8, 15 oktober, 5, 12, 19, 26 november,<br />

10 december en tentamen op 17 december 2024<br />

Schrijf je snel in, deze<br />

opleiding zit altijd snel vol!<br />

T 030 231 82 12 | www.phov.nl | info@phov.nl<br />

PHOV_240303_Adv_Procesveiligheid_MRT2024_210x148mm_01.indd 1 08-03-2024 12:50


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 127<br />

Twee volwaardige dochterondernemingen bedienen de lokale markt<br />

VEGA BREIDT UIT NAAR<br />

ZWEDEN EN DENEMARKEN<br />

MAINTENANCE<br />

VEGA, de Duitse leverancier van innovatieve meetinstrumenten, heeft dit voorjaar een<br />

tweetal nieuwe volwaardige dochterondernemingen in Scandinavië geopend. In Denemarken<br />

en Zweden bedienen de nieuwe vestigingen straks de groeiende markt voor industriële<br />

meetinstrumenten. Aan de basis van de uitbreiding naar het noorden staat de managing<br />

director van de Nederlandse dochteronderneming van VEGA: Jürgen Schuijren.<br />

Jürgen Schuijren


128<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Scandinavië is niet nieuw voor VEGA: sinds 2015 is er in<br />

Noorwegen een dochteronderneming die de Noorse<br />

markt bedient. Bovendien waren er zowel in Zweden<br />

als Denemarken al lokale dealerschappen. Toch is de markt<br />

in beide landen dermate interessant dat een volwaardige<br />

dochteronderneming gerechtvaardigd is. “We willen die markten<br />

dezelfde mate van service bieden als we in Nederland gewend<br />

zijn”, vertelt Schuijren. “Dat betekent dus dat we medewerkers<br />

met grondige kennis van onze meetapparatuur in dienst hebben,<br />

korte logistieke lijnen hanteren en dezelfde taal als de klant<br />

spreken.”<br />

MARKTPOTENTIEEL<br />

De wens voor de twee nieuwe dochterondernemingen kwam<br />

vanuit het hoofdkantoor van VEGA in Duitsland. Schuijren: “De<br />

dealerschappen die we tot nu toe hadden, werken toch op een<br />

andere manier dan een volwaardige dochteronderneming en<br />

bovendien is er een aanzienlijk marktpotentieel in de Nordics.<br />

We willen klanten in Zweden en Denemarken van dienst kunnen<br />

zijn zoals we dat in andere landen ook doen. Kennis, uitstekende<br />

service en natuurlijk onze high-end meetinstrumenten staan<br />

daarbij centraal om uiteindelijk de beste oplossing te leveren<br />

voor de gevraagde toepassing.” Schuijren, die al dertig jaar voor<br />

VEGA werkt, en dus inmiddels aanzienlijke ervaring heeft, kreeg<br />

van het hoofdkantoor de klus om de uitbreiding te realiseren en<br />

daarna de taak van directeur van beide vestigingen op zich te<br />

nemen. “Omdat VEGA Nederland ook een dochteronderneming<br />

is waarmee we al jarenlang succesvol zijn, weet ik goed wat<br />

een nieuwe vestiging nodig heeft om met dezelfde filosofie en<br />

werkwijze van het moederbedrijf te opereren.”<br />

LOCATIES<br />

Schuijren vond vorig jaar zowel in Denemarken als in Zweden een<br />

geschikt pand. “Daarbij hebben we specifiek gezocht naar een<br />

pand waar je niet alleen een paar bureaus kunt neerzetten, maar<br />

ook de mogelijkheid hebt om te relaxen en waarbij je geïnspireerd<br />

wordt door de omgeving. In Denemarken zitten we op het oude<br />

Carlsberg City-terrein in Kopenhagen, op een trendy, historische<br />

locatie. In Zweden zitten we in het hart van Life Science in<br />

Stockholm, in een multipurpose pand dat ‘Life City’ heet. Je kunt<br />

daar niet alleen je werk uitvoeren, maar er is ook ruimte om te<br />

sporten, te ontspannen en events te organiseren.”<br />

DE MENSEN<br />

Bij het opzetten van een dochteronderneming zijn de mensen de<br />

belangrijkste factor. Schuijren: “Zij gaan straks bouwen aan een<br />

netwerk en zij worden het gezicht van de organisatie. We vinden<br />

het heel belangrijk dat onze klanten in hun eigen taal met ons<br />

personeel kunnen praten. Onze nieuwe collega’s moesten dus<br />

lokaal worden gevonden en vervolgens worden getraind om goed<br />

op de hoogte te zijn van ons productportfolio. Daarnaast willen<br />

we een diverse mix van mensen in leeftijd, geslacht, culturele<br />

achtergrond, opleidingsniveau, maar ook met een variatie aan<br />

werkervaring in de markt bij vorige werkgevers.”


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 129<br />

VERGELIJKBARE ACHTERGROND<br />

Het belang van de inzet van lokale mensen beperkt zich niet<br />

alleen tot de taal. Ook kleine interculturele verschillen spelen<br />

een rol in het contact met klanten. Schuijren: “Voor onze klanten<br />

is het prettig om te kunnen communiceren met mensen die een<br />

vergelijkbare achtergrond hebben.”<br />

De organisaties in Denemarken en Zweden zijn grotendeels<br />

kopieën van de Nederlandse organisatie. Elke vestiging zal straks<br />

starten met vijf adviseurs in de buitendienst, twee verkopers in<br />

de binnendienst, twee service-engineers, twee sales-assistenten<br />

en een marketing manager.<br />

BALANS<br />

Anno 2024 gaat het niet meer alleen om het werk dat je aanbiedt,<br />

maar wil je als werkgever meedenken in de behoeftes van<br />

werknemers, weet Schuijren. “De balans tussen werk, gezin en<br />

ontspanning is de afgelopen jaren veranderd. Waar het vroeger nog<br />

een uitzondering was om parttime te werken, is dat nu de normaalste<br />

zaak van de wereld. Wij denken daar graag in mee en willen heel<br />

graag dat werknemers het bij ons naar hun zin hebben en houden.<br />

Bepaalde zaken, zoals ouderschapsverlof en vrij kunnen nemen om<br />

voor een ziek kind te kunnen zorgen, zijn in Zweden en Denemarken<br />

vaak al bij wet ruimhartiger geregeld dan in Nederland.”<br />

WATERSTOF<br />

De markt in Denemarken en Zweden heeft overeenkomsten met<br />

de Nederlandse markt. Schuijren: “Water, voeding en chemie<br />

kom je uiteraard ook in die landen tegen. In Denemarken is er<br />

daarnaast een grote scheepvaartindustrie en in Zweden zien we<br />

veel potentieel in de winning van delfstoffen, die bijvoorbeeld<br />

kunnen worden ingezet bij de productie van chips. Voor beide<br />

landen geldt dat er een enorme groei is in de nieuwe industrie.<br />

Denk daarbij aan waterstof, hernieuwbare energie, enzovoorts.<br />

In Scandinavië loopt men behoorlijk voorop als het om de<br />

energietransitie gaat.”<br />

De concurrentie in Denemarken en Zweden is vergelijkbaar met<br />

de situatie in Nederland. De grote instrumentleveranciers zijn<br />

ook daar actief. “VEGA is, net als in Nederland, heel actief in het<br />

middenkader, waarbij bedrijven eerst een paar instrumenten<br />

afnemen om ze uit te proberen en vervolgens grotere aantallen<br />

afnemen. Dealers zullen sneller geneigd zijn om te focussen op<br />

de grote projecten waarbij er meteen honderden instrumenten<br />

worden afgenomen. Daarom is het zo belangrijk dat we in die<br />

landen met een volwaardige dochteronderneming aan de slag<br />

gaan.”<br />

MEER VOORDELEN<br />

Een volwaardige dochteronderneming biedt meer voordelen voor<br />

de klant: “Kennis binnen de internationale onderneming kan<br />

veel eenvoudiger gedeeld worden, we zitten namelijk dichter bij<br />

het vuur”, verduidelijkt Schuijren. Bovendien profiteren klanten<br />

dankzij de uitbreiding in Denemarken en Zweden voortaan van<br />

efficiënte logistieke lijnen en een hogere mate van service. “Dat<br />

“KLANTEN PROFITEREN DANKZIJ DE<br />

UITBREIDING IN DENEMARKEN EN<br />

ZWEDEN VAN EFFICIËNTE LOGISTIEKE<br />

LIJNEN EN EEN HOGERE MATE VAN<br />

SERVICE”<br />

betekent bijvoorbeeld dat je een meetinstrument sneller weer<br />

in huis hebt na een kalibratie”, licht Schuijren toe. “Ook kunnen<br />

klanten meedoen aan trainingen voor hun personeel in de<br />

daarvoor ingerichte trainingsruimtes.”<br />

OVER VEGA<br />

VEGA levert hoogwaardige meetinstrumenten<br />

voor veeleisende meetapplicaties in de<br />

chemie, farmacie, voedingsmiddelenindustrie,<br />

drinkwater-, afvalwatersector,<br />

afvalstortplaatsen, mijnbouw, energieproductie,<br />

offshore, scheepvaart en luchtvaart. Wereldwijd<br />

werken er bij VEGA meer dan 2.100 mensen,<br />

waarvan er 1.000 op het hoofdkantoor in het<br />

Zwarte Woud in Duitsland werkzaam zijn.<br />

VEGA werd in 1959 in Duitsland door Bruno<br />

Grieshaber opgericht en is nog altijd een<br />

familiebedrijf. Inmiddels is VEGA in meer dan<br />

80 landen actief.<br />

RADARNIVEAU EN DRUK<br />

Een van de redenen dat er een interessant potentieel is voor de<br />

meetinstrumenten van VEGA is dat de meest recente generaties<br />

radarniveaumeters zeer succesvol gebleken zijn. De VEGAPULS<br />

6X radarsensor is dankzij de in huis ontwikkelde 6X chip uitermate<br />

nauwkeurig, gemakkelijk in gebruik te nemen en in vrijwel alle<br />

applicaties inzetbaar. Daarnaast zijn de BASIC-serie radarsensoren,<br />

die een meer gestandaardiseerde, lowcost-oplossing bieden<br />

voor minder veeleisende applicaties, volgens de aanbieder een<br />

snel terug te verdienen investering. Ook levert VEGA een breed<br />

programma druktransmitters en schakelaars, van low-cost tot highend.<br />

Schuijren: “We hebben een uitgebreid portfolio op het gebied<br />

van drukmetingen en dat is vrij uniek. Ook bij druktransmitters<br />

hebben we zowel een PRO-lijn als een BASIC-lijn. Bij heel veel<br />

applicaties voldoet die BASIC-lijn uitstekend en dan heb je een<br />

uitermate betrouwbaar instrument voor een hele scherpe prijs.”<br />

De vestiging in Denemarken is sinds 1 maart operationeel, en die<br />

in Zweden sinds 1 april.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 131<br />

PRODUCT-<br />

NIEUWS<br />

VEILIG ALTERNATIEF<br />

KOPPELING<br />

SAF 3007 is de nieuwste toevoeging aan<br />

de groeiende duplexfamilie van Alleima,<br />

een super-duplex roestvast staalsoort<br />

die is ontwikkeld voor onderzeese<br />

umbilicals. De nieuwe buis biedt<br />

volgens de aanbieder een veilig, lichter,<br />

sterker en efficiënter alternatief voor de<br />

huidige standaard, SAF 2507. Met zijn<br />

sterkte, vermoeiingseigenschappen<br />

en corrosiebestendigheid, levert SAF<br />

3007 ‘superieure prestaties’ in zware<br />

diepwateromgevingen, aldus Alleima,<br />

Een brede toepasbaarheid van een leidingsysteem staat of valt met het aantal<br />

hulpstukken en koppelingen. Daarom introduceert Viega met grote regelmaat<br />

praktische hulpstukken voor de leidingsystemen van het bedrijf. Om het gebruik van<br />

het Viega Smartpress-systeem voor de installateur verder te vereenvoudigen, breidde<br />

Viega recent het programma uit met een nieuwe tweedelige koppeling. Deze koppeling<br />

is aan één zijde voorzien van een schroefkoppeling en aan de andere zijde van een<br />

perskoppeling. Nieuw is de koppeling met 1 inch vlakke schoefaansluiting en 25 mm<br />

persaansluiting. De persaansluiting van de Viega Smartpress-koppeling werkt volgens<br />

de producent snel en eenvoudig: de buisleiding wordt op de gewenste lengte geknipt,<br />

de leiding in de persaansluiting gestoken, persen met één van de persmachines en<br />

klaar! Door het ontbreken van de O-ring kent de fitting weinig drukverliezen en een<br />

optimale doorstroming.<br />

1+1<br />

fabrikant van geavanceerde roestvaste<br />

staalsoorten en speciale legeringen.<br />

Sinds de jaren zestig zegt het bedrijf<br />

voorop te lopen bij de ontwikkeling van<br />

moderne duplexkwaliteiten. Het nieuwe<br />

buisproduct vertegenwoordigt de volgende<br />

generatie super-duplex naadloze buizen,<br />

speciaal ontwikkeld voor de offshore<br />

olie- en gasindustrie. Het borduurt voort<br />

op de SAF 2507 (UNS S32750), die de<br />

industriestandaard is geworden, en zet ‘de<br />

duplexrevolutie’ voort die Alleima tientallen<br />

jaren geleden in gang heeft gezet.<br />

Fluke, producent van compacte, professionele elektronische test- en<br />

meetinstrumenten en software, kondigt de lancering aan van een zes maanden<br />

durende 1+1-aanbieding. De actie 'Koop een Fluke, krijg er een gratis', die loopt<br />

van 1 maart tot 31 augustus van dit jaar, is gericht op bedrijven in sectoren zoals de<br />

elektrotechniek, industrie, procesindustrie en energie. Nauwkeurigheid, veiligheid<br />

en hoge prestatieniveaus zijn essentieel in deze sectoren, aldus Fluke, wiens<br />

testinstrumenten naar eigen zeggen bekend staan om hun kwaliteit, robuustheid<br />

en betrouwbaarheid. De 'Koop een Fluke, krijg er een gratis'-aanbieding houdt<br />

in dat iedereen die gedurende die periode van zes maanden een van de test- en<br />

meetinstrumenten van Fluke aanschaft, een ander product mag kiezen dat gratis is.<br />

Dit biedt technici volgens Fluke de kans om hun gereedschapskist te upgraden of aan<br />

te vullen met de nieuwste beschikbare instrumenten.


GIZOM: SPECIALIST<br />

IN NON-FERRO<br />

Gizom in Veendam heeft al meer<br />

dan 120 jaar ervaring op het<br />

gebied van non-ferro standaarden<br />

maatwerk producten. We ont -<br />

wik kelden ons van koperslager<br />

tot toonaangevend leverancier<br />

van de meest uit eenlopende<br />

producten in cunifer, koper,<br />

aluminium, brons, messing<br />

en RVS plus toe be horen, zoals<br />

flenzen en fittingen. Onze<br />

producten worden gemaakt<br />

volgens de door u gewenste<br />

specificaties en kunnen desgewenst<br />

geleverd worden met<br />

certificaat. Gizom levert wereldwijd<br />

aan bedrijven in onder<br />

meer de apparatenbouw, de<br />

scheeps- en jachtbouw, de<br />

offshore, constructiewerk,<br />

installatie techniek, (nucleaire)<br />

energie en (petro)chemische<br />

industrie. Daarvoor beschikken<br />

we niet alleen over een zeer uitgebreid<br />

leverings programma,<br />

maar ook over een uit gekiend<br />

logistiek systeem. Veelal kunnen<br />

we direct uit voorraad leveren.<br />

Kijk voor meer informatie op<br />

www.gizom.nl of neem contact<br />

op via (0598) 61 57 38 of<br />

info@gizom.nl.<br />

Transportweg 30<br />

9645 KX Veendam<br />

Telefoon: (0598) 61 57 38<br />

Fax: (0598) 61 23 52<br />

E-mail: info@gizom.nl<br />

www.gizom.nl


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 133<br />

KRACHTEN GEBUNDELD<br />

JUBILEUM<br />

Honderd jaar geleden richtten Albrecht Schnizler en Julius Closs de firma Schnizler op,<br />

op de locatie van een voormalige brouwerij in het Zuid-Duitse stadje Nürtingen. Een<br />

jaar eerder al had Albert Schnizler in de bakkerij van zijn ouders zijn handboormachine<br />

nr. 18 ontwikkeld. Kort daarna volgde de eerste grote order, wat het begin was van een<br />

succesverhaal. Ze noemen hun machine ‘Metallbohrdreher’ (metaalboor), wat werd<br />

ingekort tot de merknaam Metabo. Wat ooit een middelgroot familiebedrijf was, is nu<br />

een onderdeel geworden van de internationale Koki Holdings Group. Nürtingen speelt<br />

nog altijd een belangrijke rol in de groep. Zo is de assemblage van accumachines er<br />

gevestigd en worden er haakse slijpers en aanverwante producten geproduceerd.<br />

Een van de belangrijkste innovaties van de afgelopen jaren was de realisatie van het<br />

CAS (Cordless Alliance System), 's werelds eerste merkonafhankelijke oplaadbare<br />

accusysteem. Metabo laat weten in het jubileumjaar verschillende acties te gaan<br />

voeren.<br />

SPIE Nederland en IFS Ultimo<br />

hebben hun krachten gebundeld om<br />

assetmanagement en onderhoud voor<br />

klanten te verbeteren. De Business<br />

Unit Maintenance Solutions van SPIE<br />

Nederland gaat samenwerken met IFS<br />

Ultimo door als implementatiepartner het<br />

EAM te implementeren voor Nederlandse<br />

gebruikers in Nederland. EAM speelt<br />

OVERNAME<br />

Kärcher Nederland neemt het Kärcher Center Van Mol in Goes over. Kärcher Center<br />

Van Mol beschikte in België over drie eigen vestigingen. Sinds vorig jaar had deze<br />

dealer ook een vestiging in Goes. Kortgeleden werden alle Belgische vestigingen<br />

al overgenomen door Kärcher Belux. De vestiging in Goes behoort nu ook tot het<br />

Kärcher Center-netwerk van Kärcher Nederland en krijgt de nieuwe, voor de hand<br />

liggende naam ‘Kärcher Center Goes’. “Wij zijn bijzonder enthousiast over het feit dat<br />

we uiteindelijk samen met onze Belgische collega’s alle vestigingen van het failliete<br />

Kärcher Center van Mol hebben kunnen overnemen”, verklaart Roy Meter, managing<br />

director van Kärcher Nederland. “Door de bestaande activiteiten verder te zetten,<br />

nemen we onze verantwoordelijkheid en bouwen we aan stabiliteit en duidelijkheid<br />

voor onze klanten én onze medewerkers in de regio. We gaan er alles aan doen om ons<br />

marktaandeel in Zeeland aanzienlijk te vergroten.”<br />

tegenwoordig een sleutelrol in de<br />

ondersteuning van onderhoudsprocessen,<br />

aldus beide bedrijven. Zij verklaren:<br />

“Het gebruik van een EAM-systeem<br />

zorgt voor de beste resultaten in relatie<br />

tot de doelstellingen van een bedrijf.<br />

Het ondersteunt bedrijven in hun<br />

benadering van duurzame ontwikkeling<br />

en helpt om de middelen die nodig zijn<br />

voor onderhoud en het energieverbruik<br />

te verminderen door de prestaties van<br />

bedrijfsmiddelen te verbeteren. IFS Ultimo<br />

maakt het eenvoudig om de prestaties<br />

van assets in te stellen en bij te houden<br />

en faciliteert organisaties om hun assets<br />

op een efficiënte en effectieve manier te<br />

onderhouden. De gebruiksvriendelijke<br />

interface kan door SPIE-engineers worden<br />

aangepast.”


134<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Noorwegen<br />

WATERSTOFREIZIGERS<br />

EEN SURPLUS AAN<br />

GROENE WATERSTOF<br />

Volgens schattingen van het Havenbedrijf Rotterdam zal de vraag naar waterstof en doorvoer<br />

door de haven in 2050 20 miljoen ton zijn. Waterstof voor de industrie, mobiliteit, warmte en<br />

elektriciteit. Omdat de verwachting is dat slechts 10 procent van de waterstofbehoefte lokaal<br />

kan worden geproduceerd, vanwege gebrek aan ruimte voor meer windparken op zee, moet<br />

het leeuwendeel van elders komen. Monica Swanson en Martijn Coopman zijn namens het<br />

havenbedrijf doende om hiervoor nieuwe supply chains op te zetten. In Europoort <strong>Kringen</strong><br />

lees je over hun vorderingen. In de laatste editie van deze rubriek Martijn Coopman over<br />

Noorwegen.


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 135<br />

“JE KUNT GERUST STELLEN<br />

DAT ER NU AL EEN SURPLUS<br />

AAN GROENE STROOM VIA<br />

WATERKRACHT IS”


136<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Noorwegen is een land waar Martijn Coopman zijn ogen<br />

al op heeft gericht sinds hij in deze functie bij het<br />

havenbedrijf actief is, vertelt hij. “Op kaarten kun je zien<br />

dat de windcondities aan de westkust van Noorwegen<br />

zeer goed zijn. Ook zijn er veel waterkrachtcentrales, die<br />

hartstikke groene energie genereren. Op dit moment is het zo<br />

dat de centrales in het noorden van het land een deel van het<br />

water over de dam laten stromen zonder stroom op te wekken,<br />

omdat er niet voldoende afname van de elektriciteit is. Je kunt<br />

dus gerust stellen dat er nu al een surplus aan groene stroom via<br />

waterkracht is.” Het mooie is ook, zegt Coopman, dat wind- en<br />

waterkrachtenergie zich goed laten combineren. Net als op de<br />

Noordzee kan in Noorwegen gedurende 40 tot 45 procent van de<br />

dag windenergie worden opgewekt.Tijdens momenten van lichte<br />

tot geen wind kan dit met behulp van de waterkrachtcentrales<br />

worden aangevuld. “In Noorwegen kun je daarmee zeer goedkope<br />

waterstof opwekken.”<br />

GASVORMIGE WATERSTOF<br />

In tegenstelling tot sommige andere landen laat de Noorse<br />

overheid veel aan de private sector over. “Er is relatief weinig<br />

overheidsinmenging”, ziet Coopman. “Alleen het staatsbedrijf<br />

Equinor, dat de gasreserves beheert, is in het zuiden van<br />

Noorwegen actief met een aantal blauwewaterstofprojecten.<br />

Het slaat hiervoor CO2 op in offshore opslagvelden. Het<br />

heeft serieuze plannen voor het aanleggen van een grote<br />

blauwewaterstofpijpleiding richting Duitsland en België”, aldus<br />

Coopman. Daarnaast werkt een aantal private partijen actief<br />

aan groenewaterstofprojecten. “In het noorden van het land<br />

zijn spelers actief die wij in de Rotterdamse haven nog niet<br />

kenden. Zo zijn Aker Solutions en Horisont Energi groene- en<br />

blauwewaterstofprojecten aan het ontwikkelen. Vanwege de<br />

afstand willen zij de waterstof per schip exporteren.” Coopman<br />

zegt met deze en verschillende andere Noorse partijen in<br />

gesprek te zijn. Zo zijn MOU’s (memorandum of understanding)<br />

gesloten met de al eerder genoemde bedrijven Horisont Energi<br />

en Aker Solutions. “Daarnaast hebben wij een MOU gesloten met<br />

Gen2Energy, een innovatief bedrijf dat een nieuwe technologie<br />

heeft ontwikkeld voor het onder druk transporteren van<br />

gasvormige waterstof in containers. Dit willen zij naar Rotterdam<br />

of Hamburg vervoeren, wat al vrij snel staat te gebeuren. Ook<br />

hebben wij een MOU getekend met Provaris Energy. Dit bedrijf<br />

werkt aan een aantal projecten voor het transport van gasvormig<br />

waterstof onder druk in gastankers naar Noordwest Europa.”<br />

ONAFHANKELIJKE PROJECTEN<br />

Coopman heeft, zoals Europoort <strong>Kringen</strong> eerder in deze rubriek<br />

meldde, ervaringen met waterstofprojecten in diverse andere<br />

landen. Noorwegen kenmerkt zich zoals gezegd door het grote<br />

aantal private partijen dat erbij is betrokken. “Een verschil met<br />

landen als Australië en Namibië is dat je daar meerdere projecten<br />

bij elkaar worden ontwikkeld, in de buurt van een gezamenlijke<br />

havenhub”, zegt Coopman. “Daar kunnen spelers gebruik maken<br />

van gemeenschappelijke infrastructuur, zoals pijpleidingen,<br />

elektriciteitskabels, waterontziltingsinstallaties en de haven<br />

zelf. Wij hebben daar veel ervaring mee en kunnen expertise<br />

leveren. In Noorwegen daarentegen zijn er vooral onafhankelijke<br />

projecten, met een eigen exportsteiger, pijpleidingen en kabels.<br />

Wij kunnen daar minder toevoegen. Wel kunnen wij hulp<br />

bieden met het verbinden van de elementen In de keten en het<br />

aantrekken van potentiële afnemers.”<br />

LASTIGSTE VRAGEN<br />

In november 2021 werd bij een staatsbezoek van koning Willem-<br />

Alexander aan Noorwegen een MOU tussen de Nederlandse en<br />

Noorse regering getekend. “Hierin stonden afspraken om samen<br />

te werken op het gebied van offshore olie en gas, visserij en<br />

waterstof. Op het gebied van de eerste twee onderwerpen trekt<br />

Nederland al jarenlang goed op met Noorwegen. Het nieuwe<br />

onderwerp ‘waterstof’ hebben wij hieraan kunnen toevoegen”,<br />

zegt Coopman. Hij was destijds bij de ondertekening aanwezig in<br />

Trondheim. “Het was een waanzinnig mooie middag in een Harry<br />

Potter-achtig kasteel”, herinnert hij zich. “Bij de ondertekening<br />

van de MOU waren studenten aanwezig van de universiteit van<br />

Trondheim. Het waren echter vooral Nederlandse studenten van<br />

de TU Delft - die daar voor een uitwisseling aanwezig waren - die<br />

de lastigste vragen stelden. Het was mooi uit die monden telkens<br />

het bekende Nederlandse accent te horen.” Over Nederland en<br />

Noorwegen gesproken: volgens Coopman delen de inwoners van<br />

beide landen ‘een heerlijke directheid’.<br />

WEERSTAND<br />

De impact die Noorse waterstof in de Rotterdamse haven<br />

kan hebben, is significant, concludeert Coopman. “Op<br />

het gebied van landen die ons waterstof gaan leveren, zit<br />

Noorwegen in de top-5. Het is een van de meest betrouwbare<br />

en grootschalige leverancierpartners voor groene en blauwe<br />

waterstof aan Nederland. Er wonen maar vier miljoen mensen<br />

in Noorwegen, dus er is ruimte genoeg voor windturbines. Al<br />

moet je je wel realiseren dat windenergieprojecten ook daar<br />

de nodige weerstand oproepen. Zo hebben sami [nomadisch<br />

volk in Lapland, red.] bezwaar ingediend tegen de bouw van<br />

windparken omdat hun edelherten er onrustig van zouden<br />

worden. Dit heeft ervoor gezorgd dat een aantal projecten on<br />

hold is gesteld. Hoewel er dus veel ruimte is, kunnen een paar<br />

‘edelhertenboeren’ wel degelijk voor vertraging zorgen. De<br />

les die ik hieruit trek is dat we voor de wereldwijde productie<br />

van waterstof veel ruimte nodig hebben om windenergie op te<br />

wekken. De productie daarvan zal altijd wat weerstand oproepen.<br />

Wat wij dus nodig hebben, zijn grote gebieden met de juiste<br />

windcondities waar minimaal tot geen hinder hiervan wordt<br />

ondervonden. Dat soort plekken zijn er wereldwijd niet zo veel.”


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 137<br />

iTanks Innovation Masterclass<br />

MICROWAVE<br />

Het Belgische bedrijf MEAM heeft een<br />

microwave-technologie ontwikkeld die<br />

voor diverse industriële toepassingen<br />

interessant lijkt. Volgens Cor van der Linde<br />

van iTanks zouden stoomketels mogelijk zonder<br />

aardgas kunnen worden opgewarmd.<br />

De magnetron is een in menig huishouden<br />

onmisbaar apparaat, dat de jonge Belgische<br />

onderneming MEAM inspiratie bood voor het<br />

ontwikkelen van een nieuwe technologie. “Met<br />

behulp van elektromagnetische golven kunnen<br />

materialen worden verwarmd en gedroogd”, zegt<br />

Van de Linde. “De frequentie bevindt zich tussen<br />

radio- en infraroodgolven in. Anders dan bij een<br />

normale magnetron kun je bij deze microwavetechnologie<br />

de frequentie wijzigen. MEAM heeft<br />

een hybride microwave-technologie ontwikkeld met<br />

warmteterugwinning. Je zou bijvoorbeeld gebruikt<br />

koelwater kunnen verwarmen en in het systeem<br />

weer kunnen gebruiken.”<br />

GEEN CO2-EMISSIES<br />

De voordelen van de technologie van MEAM - dat in<br />

Nederland in het Rotterdamse BlueCity is gevestigd<br />

- zijn volgens Van de Linde duidelijk: “Er is een<br />

goede, efficiënte warmteoverdracht mogelijk. Ook<br />

zijn er geen CO2-emissies. Het zou heel mooi zijn<br />

als je het aardgasverbruik voor stoomketels ermee<br />

zou kunnen verlagen of misschien zelfs volledig<br />

kan vervangen. Wel moet voor elke klant een goede<br />

case worden verzonnen. Je moet goed kijken of<br />

deze microwave-technologie in een specifieke<br />

situatie toepasbaar is. Je wilt niet dat pijpleidingen<br />

bij wijze van spreken roodgloeiend worden.”<br />

MOGELIJKHEDEN<br />

Net zoals een magnetron thuis voor diverse<br />

toepassingen valt te gebruiken, lijken de<br />

mogelijkheden van de microwave-technologie<br />

bijna eindeloos. Als eerste werd de technologie<br />

voor het recyclen van kleding gebruikt, waarbij<br />

de microwave de ‘lijm’ tussen het textiel deed<br />

oplossen. “Zo valt de kleding te hergebruiken”,<br />

zegt Van de Linde. “Daarna is de technologie<br />

gebruikt voor het drogen van coatings, voedsel en<br />

cement. Nu wordt in de buurt van Antwerpen een<br />

grote installatie gebouwd om PFAS uit de grond te<br />

verwijderen. Er blijft niets meer van de PFAS over,<br />

wat natuurlijk erg interessant is.” Een nadeel van de<br />

microwave is dat deze zeer veel stroom verbruikt.<br />

“Ik ken verschillende mogelijke klanten die pas over<br />

een aantal jaar voor een zwaardere netverbinding in<br />

aanmerking komen. Dat is het grootste probleem.<br />

Wij zijn met MEAM in contact gekomen en bekijken<br />

de mogelijkheden die de technologie biedt.<br />

FrieslandCampina zou er voedsel mee kunnen<br />

drogen en verwarmen en ook kan de microwave een<br />

efficiënter alternatief voor de warmtepomp in de<br />

rubberindustrie zijn. Je kan hem makkelijk aan en<br />

uitzetten en hij warmt snel op.”<br />

De rubriek iTanks Innovation Masterclass in<br />

Europoort <strong>Kringen</strong> komt in samenwerking met<br />

iTanks tot stand. Kijk voor meer informatie over<br />

iTanks op www.itanks.eu. Europoort <strong>Kringen</strong> is<br />

mediapartner van iTanks.


E<br />

LI<br />

T<br />

E<br />

XPERT<br />

EADER<br />

MPROVEMENT<br />

RANSPARANCY<br />

XCELLENCE<br />

www.iris.be<br />

ONZE SERVICES<br />

INDUSTRIEEL VERVEN OP HOOGTE<br />

Wij zijn gespecialiseerd in Rope Access, een<br />

touwtechniek voor veilig werken op hoogte of op<br />

moeilijk bereikbare plekken.<br />

BRANDWERENDE SCHILDERWERKEN<br />

Wij bieden brandoplossingen door het aanbrengen van<br />

brandvertragende coatings, die bij brand opzwellen en<br />

structurele stabiliteit behouden.<br />

OVER ONS<br />

Ontdek Iris Industry Solutions: al bijna 80 jaar dé<br />

autoriteit in industriële coating binnen de Benelux. Onze<br />

innovatieve en milieuvriendelijke diensten beschermen<br />

uw infrastructuur tegen corrosie, brand en andere<br />

schade. Met expertise in geavanceerde technieken en<br />

duurzame oplossingen verlagen we uw kosten en<br />

minimaliseren we stilstand. Kiezen voor Iris is kiezen voor<br />

professionele bescherming en vooruitgang.<br />

METALLISATIE<br />

Wij passen metallisatie toe als anticorrosieve laag op<br />

industriële onderdelen. Met verschillende<br />

metallisatiemachines maken we constructies geschikt<br />

voor buitengebruik.<br />

TANK LININGS<br />

Wij bieden tank lining aan om corrosie, vervuiling en<br />

slijtage te voorkomen, met verschillende coatings op<br />

basis van tankmateriaal en opgeslagen stoffen.<br />

VERF VERWIJDEREN<br />

Wij bieden milieuvriendelijke technieken aan voor het<br />

verwijderen van industriële coatings en voorbereiding<br />

voor nieuwe coatings, zoals vapor blasting en inductie<br />

als alternatieven voor gritstralen.<br />

Bazellaan 5, 1140<br />

Evere, België<br />

www.iris.be<br />

industry@iris.be


MARKTLEIDER IN INDUSTRIËLE COATING<br />

INDUSTRIEEL VERVEN OP HOOGTE<br />

Iris biedt professionele hoogtewerken voor het onderhoud van<br />

industriële metaalconstructies. Onze experts zijn gecertificeerd door<br />

IRATA en werken met Rope Access voor veilige toegang tot moeilijk<br />

bereikbare plaatsen.<br />

Als exclusieve verdeler van Safespan in Europa bieden we innovatieve<br />

werkplatformsystemen voor diverse toepassingen, van publieke<br />

infrastructuren tot industrie en offshore. Met Iris kunt u vertrouwen<br />

op professioneel onderhoud en renovatie op elke hoogte.<br />

BRANDWERENDE SCHILDERWERKEN<br />

Wij bieden hoogwaardige brandbeveiligingsoplossingen voor publieke en private<br />

gebouwen. Onze coatings voldoen aan strenge normen en behouden de stabiliteit<br />

van structuren bij brand. Met expertise in verschillende brandtypen passen we<br />

coatings toe volgens richtlijnen van toonaangevende instanties.<br />

Elk project wordt zorgvuldig berekend en opgeleverd met een gedetailleerd<br />

dossier. Bij ons heeft u één aanspreekpunt met toegewijde coating experts voor<br />

optimale bescherming van uw constructie.<br />

METALLISATIE<br />

Onze metallisatiediensten bieden handmatig aangebrachte<br />

anticorrosieve metaallagen, gevolgd door een natlaksysteem voor<br />

optimale bescherming.<br />

Onze machines zorgen voor kathodische bescherming, verlengen de<br />

levensduur van uw constructies en zijn ideaal voor offshore<br />

toepassingen.<br />

TANK LININGS<br />

Onze coatings beschermen niet alleen tegen corrosie en temperatuurwisselingen, maar<br />

voorkomen ook contaminatie van ladingen door restanten of roest. Geniet van voordelen<br />

zoals weerstand tegen diverse weersomstandigheden, bescherming bij opslag van<br />

verschillende stoffen, verhoogde duurzaamheid en afdichting tegen potentieel schadelijke<br />

vloeistoffen.<br />

Verken de verschillende soorten binnen tank lining, zoals epoxy, epoxy phenolic, epoxy<br />

novolac en vinylester, elk met specifieke eigenschappen en voordelen voor diverse<br />

toepassingen. Maak uw keuze op basis van uw opslagbehoeften, van water tot chemicaliën en<br />

van diesel tot biobrandstoffen.<br />

VERF VERWIJDEREN<br />

Met vapor blasting en inductie bieden we efficiënte en milieuvriendelijke methoden<br />

om coatings te verwijderen. Vapor blasting minimaliseert stofvorming en waterresten,<br />

terwijl inductie geen grit vereist en vrijwel 100% recyclebaar verfafval produceert.<br />

Ons deskundige team is gecertificeerd en up-to-date met de laatste industriële<br />

normen, waardoor we hoogwaardige coatingoplossingen leveren die voldoen aan<br />

technische, veiligheids- en milieueisen. Kies Iris voor veilige, duurzame en<br />

winstgevende resultaten.<br />

Iris Branded Webserie:<br />

Schilderen op hoogte met Daniele<br />

123 Bazellaan Anywhere 5, St., 1140 Any City reallygreatsite.com<br />

www.iris.be<br />

hello@reallygreatsite.com<br />

industry@iris.be<br />

Evere, België


140<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

Foto: REKO


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 141<br />

Het steeds groenere zand en grind van REKO<br />

VOORTDUREND<br />

VERDUURZAMEN<br />

RECYCLING<br />

Dat recycling een succesvol businessmodel is, bewijst REKO al sinds 2006 in de haven<br />

van Rotterdam. Het bedrijf zet steeds verdere stappen in het verduurzamen van de<br />

bedrijfsprocessen, waarvan de stoomverbinding met Koole Terminals en de voorbereidingen<br />

voor een nieuwe vergasser de laatste voorbeelden zijn.


142<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

David Heijkoop is al sinds de beginjaren van REKO op de<br />

Vondelingenplaat in Rotterdam betrokken. “Voor 1985<br />

was het nog toegestaan om teerhoudend asfalt te maken”,<br />

begint hij te vertellen over de start van de onderneming. “In<br />

vergelijking met het huidige asfalt is teer daarin het bindmiddel.<br />

Tegenwoordig worden daarvoor bitumen gebruikt. Het vervelende<br />

aan teer is dat dit polycyclische aromatische koolwaterstoffen<br />

(PAK) bevat. Vroeger werd dit hergebruikt als fundatiemateriaal<br />

onder wegen. Civieltechnisch een prima oplossing, maar<br />

milieuhygiënisch niet. De PAK’s zitten er immers nog in.” In 2001<br />

heeft de Nederlandse overheid besloten het toepassen van oud<br />

teerhoudend asfalt met PAK’s niet meer toe te staan, onder de<br />

noemer ‘teer uit de keten’. Heijkoop: “Teerhoudend asfalt mag<br />

niet meer ongereinigd worden hergebruikt. Dus ook niet als<br />

fundatie onder de weg, want na twintig jaar kom je het immers<br />

weer tegen. Stop je 100 procent erin, dan krijg je 110 tot 115<br />

procent terug, want met het verwijderen van het toegepaste,<br />

oude teerhoudend asfalt komen ook gedeeltes mee van de lagen<br />

die zich boven en onder het toegepaste teerhoudend asfalt<br />

bevinden.”<br />

TEERFRACTIE VERNIETIGEN<br />

Teerhoudend asfalt bestaat uit de elementen zand, grind, vulstof<br />

en lijm (het teer). Allemaal prima materialen, stelt Heijkoop. “Op<br />

die teerfractie na. Als je die vernietigt, houd je alleen de originele<br />

“ALS JE DE TEERHOUDENDE FRACTIE<br />

VERNIETIGT, HOUD JE ALLEEN DE<br />

ORIGINELE TOEGEPASTE PRODUCTEN,<br />

ZAND, GRIND EN VULSTOF OVER”<br />

toegepaste producten, zand, grind en vulstof over.” Op basis van<br />

dit idee bouwde REKO een fabriek in de haven van Rotterdam,<br />

die het in 2006 in gebruik nam. Het teerhoudend asfalt gaat de<br />

oven in, waarin de teerfractie wordt verbrand. “Wat je overhoudt,<br />

zijn uitsluitend zand, grind en vulstof. Dit kun je dan weer één<br />

op één gebruiken ter vervanging van virgin-grondstoffen voor<br />

de productie van nieuw asfalt of beton. De warmte die bij ons<br />

proces van het verbranden van teer vrijkomt, zetten wij om in<br />

stoom, die wij benutten voor de productie van elektriciteit. Deels<br />

gebruiken wij dit zelf, deels leveren wij dit aan het net. Dus al<br />

het teerhoudend asfalt wordt voor honderd procent gerecycled<br />

zonder nog afvalstoffen na het recyclingproces over te houden.”<br />

WIN-WIN<br />

Toen de fabriek een aantal jaar draaide, richtte Heijkoop zijn<br />

blik op het buitenland. Jaarlijks wordt 20 tot 25 miljoen ton zand<br />

en grind voor de bouwindustrie in Nederland geïmporteerd. “In<br />

Nederland is niet voldoende winbaar zand en grind aanwezig, dus<br />

halen wij het in scheepsladingen uit landen als Duitsland, België,<br />

Noorwegen en Ierland. Wij kunnen in plaats hiervan teerhoudend<br />

asfalt per schip naar Rotterdam halen en daar zand en grind<br />

van maken. Dat zorgt er enerzijds voor dat landen van het<br />

teerhoudend asfalt zijn verlost - dat anders naar een stortplaats<br />

was gegaan - en tegelijkertijd hoeven er minder zand en grind<br />

voor de Nederlandse markt te worden afgegraven. Een echte<br />

win-win-situatie”, aldus Heijkoop. Hij bereikte een akkoord met<br />

verschillende overheden in andere landen voor het laten afvoeren<br />

van teerhoudend asfalt per schip naar REKO in Rotterdam. Zo<br />

ontstonden er voor het bedrijf markten in onder meer Duitsland,<br />

Zwitserland, België, Frankrijk en Denemarken.<br />

MEER OUTPUT EN EFFICIENCY<br />

Bij het aanboren van deze buitenlandse markten bleek echter<br />

dat de capaciteit van de fabriek van REKO niet toereikend was.<br />

Daarom werd in 2018 begonnen met de bouw van een tweede<br />

fabriek, die in 2021 in bedrijf werd genomen. Daarmee nam de<br />

verwerkingscapaciteit toe van 600.000 naar 1,8 miljoen ton<br />

teerhoudend asfalt per jaar. Belangrijk hierbij was dat REKO<br />

inmiddels over meer ervaring beschikte dan bij de bouw van de<br />

eerste fabriek. “We waren twaalf jaar verder”, zegt Heijkoop. “De<br />

fabriek in Rotterdam is uniek en met niets anders wereldwijd<br />

te vergelijken. Bij de eerste fabriek durfden wij het nog niet aan<br />

om voor extra efficiency te kiezen omdat we nog onvoldoende<br />

ervaring hadden met zaken zoals hogere stoomdrukken, corrosie<br />

in boilers, et cetera. Bij de tweede fabriek konden wij dit, in<br />

combinatie met de voortgang van technische ontwikkelingen, wel<br />

toepassen, wat zowel de energie-efficiency als output ten goede<br />

kwam. Op die vlakken presteert REKO 2 zes keer beter dan REKO<br />

1. Mede hierdoor - en ook vanwege de inflatie - viel de investering<br />

in REKO 2 hoger uit.”<br />

De officiële opening van de stoomleiding vorige maand, met v.l.n.r.: David Heijkoop,<br />

Jeannette Baljeu (gedeputeerde provincie Zuid-Holland) en René Stoel (plantmanager<br />

Koole Terminals).<br />

BUURMAN<br />

Tegelijk met de bouw van REKO 2 werd een fabriek gebouwd<br />

waarin vulstoffen afkomstig uit teerhoudend asfalt verder kunnen<br />

worden opgewaardeerd. Dankzij de bindende eigenschappen<br />

kunnen deze vulstoffen nu ook cement vervangen. “Al onze<br />

producten zijn volledig gerecycled. Wij hebben geen afvalstoffen<br />

en doen aan energieterugwinning”, maakt Heijkoop duidelijk.<br />

Jaarlijks verwerkt REKO zo'n 1,6 miljoen ton aan teerhoudend<br />

asfalt. Eind goed, al goed, zou je zeggen, Maar dat geldt niet<br />

voor Heijkoop. Want dagelijks rijdt hij langs de terminal van<br />

buurman Koole Terminals. Daarbij viel hem iets op. “Ik zag er<br />

een warmteboiler staan en wist dat die aardgas verbruikte voor<br />

het maken van stoom om product te verwarmen. Dat terwijl wij<br />

op vijfhonderd meter afstand van elkaar stoom produceren waar<br />

wij zoals gezegd elektriciteit van maken. Beide processen gaan


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 143<br />

met wat verliezen gepaard. Bij de productie van stoom middels<br />

aardgas is het rendement 90 tot 95 procent en bij het maken<br />

van elektriciteit met behulp van stoom is het rendement 50 tot<br />

60 procent. Allebei verloren wij wat en dit moest dus efficiënter<br />

kunnen. Het was zonde geweest als we hier niets mee hadden<br />

gedaan.”<br />

KNAP<br />

De twee bedrijven gingen op initiatief van Heijkoop het gesprek<br />

aan, waarna een periode volgde van aftasten, elkaar leren kennen<br />

en het verder schaven aan het plan. “Dit soort projecten zijn niet<br />

zo eenvoudig, want vaak is een bedrijf erop gericht om direct geld<br />

te verdienen. Een plantmanager wordt op morgen of overmorgen<br />

“DE WARMTE DIE BIJ ONS PROCES<br />

VAN HET VERBRANDEN VAN TEER<br />

VRIJKOMT, ZETTEN WIJ OM IN STOOM”<br />

afgerekend, maar niet over vijf jaar”, verklaart Heijkoop.<br />

“Daarnaast spelen er allerlei actuele dingen, bij elk bedrijf, die<br />

direct aandacht nodig hebben. Waar geef je dan prioriteit aan?<br />

En wie gaat de investering van circa 3,5 miljoen euro betalen in<br />

een leiding en demiwaterinstallatie?” Belangrijk was de kleine<br />

subsidie die de gemeente Rotterdam en provincie Zuid-Holland<br />

verstrekten. “Dat hielp om banken duidelijk te maken dat dit<br />

serieus was. Het project bespaart een aanzienlijke hoeveelheid<br />

aardgas en reduceert daarmee de CO2-uitstoot, en is dan ook<br />

goed voor het milieu. Koole en wij hebben elkaars bedrijfsvoering<br />

moeten leren begrijpen in onder meer bedrijfszekerheid voor<br />

nu en de toekomst. Dit terwijl het niet onze core business is. Dit<br />

vraagt dus om vertrouwen. Ik vind het dan ook knap dat beide<br />

bedrijven dit voor elkaar hebben gekregen.” De stoomleiding<br />

Foto: REKO<br />

werd vorige maand officieel in bedrijf genomen. Koole en REKO<br />

hebben een contract voor de duur van tien jaar gesloten. REKO<br />

levert jaarlijks ongeveer 75.000 ton stoom, wat circa 10 procent<br />

van zijn totale stoomproductie.<br />

NEK UITGESTOKEN<br />

Er is meer dan genoeg teerhoudend asfalt in<br />

Europa om de fabriek van REKO in Rotterdam<br />

draaiende te houden. “Er is voldoende voor<br />

wel tien fabrieken”, zegt David Heijkoop van<br />

het bedrijf. Het is niet eenvoudig een derde<br />

fabriek in Europa te bouwen. “Je hebt een<br />

locatie aan het water en het spoor nodig en een<br />

uitgebreide milieuvergunning. Als je dit dan<br />

allemaal voor elkaar hebt, komt de vraag wie<br />

zo'n fabriek gaat financieren zonder dat je voor<br />

de komende tien jaar zekere contracten hebt<br />

voor de aanlevering van teerhoudend asfalt.”<br />

Op de vraag waarom REKO dan toch een fabriek<br />

heeft kunnen bouwen, antwoordt hij: “Door<br />

lef. De heer Van Bentum [eigenaar van REKO,<br />

red.] heeft zijn nek uitgestoken, omdat hij<br />

geloofde in het technische concept van honderd<br />

procent recycling en de juiste visie had over de<br />

ontwikkeling van de markt.”<br />

BRANDBAAR GAS<br />

Daarmee is de innovatiedrang van REKO nog niet ten einde, want<br />

het bedrijf werkt aan de bouw van een vergasser. “Die moet<br />

begin volgend jaar operationeel zijn. Wij gaan brandbaar gas uit<br />

dakafval maken. Dit gebruiken wij voor het stoken van onze oven<br />

“HET WAS ZONDE GEWEEST ALS WE<br />

HIER NIETS MEE HADDEN GEDAAN”<br />

in plaats van aardgas.” De investering in de vergasser bedraagt<br />

enkele tientallen miljoenen euro’s. Hoe snel die is terugverdiend,<br />

weet Heijkoop niet. “Dat is afhankelijk van de gasprijs. We zullen<br />

altijd een beetje aardgas blijven gebruiken, maar kunnen hiermee<br />

zeker 70 tot 80 procent van ons aardgasverbruik vervangen.”


SAMEN MEER VOOR ELKAAR<br />

Samen meer voor elkaar<br />

Syndus Group is een internationale groep, gevormd door vijf bedrijven<br />

met elk zijn eigen expertise. Samen bieden zij een totaalpakket voor het<br />

ontzorgen bij vele technische vraagstukken. Met ruim 450 medewerkers zijn<br />

wij actief in heel Europa.<br />

Onze expertises<br />

De uitgebreide kennis en kunde binnen Syndus Group strekt zich uit van<br />

glasvezelversterkt kunststof tot industriële staalbouw en van machineverhuur<br />

tot technische tekeningen.<br />

We leveren onze oplossingen aan klanten in de (petro)chemie, offshore,<br />

bouw, energiecentrales, tankopslagbedrijven en voedingsindustrie.<br />

Betrouwbaar en flexibel<br />

Syndus Group wordt door klanten geroemd om haar veiligheidscultuur.<br />

Dat zit in elke vezel van de organisatie. Ook al volgen we altijd de<br />

veiligheidsprocedures, we blijven flexibel: we schakelen snel wanneer dat<br />

nodig is. Het proces van de opdrachtgever moet altijd door kunnen gaan.<br />

Daarbij vinden we voor iedere uitdaging een passende oplossing.<br />

• Amerplastics: Productie en montage van kunststof leidingsystemen<br />

• Arentis: Verhuur van industriële machines en gereedschappen<br />

• Ferris: Bouw en onderhoud van industriële staalconstructies<br />

• Fiberstruct: Productie en montage van kunststof looproosters en<br />

constructies<br />

• Konstruktis: Ontwerpen en berekenen van constructies voor de<br />

industrie, civiele techniek en utiliteitsbouw<br />

EN1090<br />

Meer weten over Syndus Group? l www.syndus.com l info@syndus.com l +31(0)115 644600


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 145<br />

MENSEN<br />

JAN-PAUL VAN DEN BOSCH is<br />

toegetreden tot de raad van bestuur<br />

van aannemer en familiebedrijf<br />

Mourik. Hij is verantwoordelijk<br />

voor thema's zoals innovatie,<br />

groei, duurzaamheid en modern<br />

werkgeverschap. De raad van bestuur<br />

bestaat verder uit KEES-JAN MOURIK<br />

en RIMCO DE GROOT.<br />

Jan-Paul van den Bosch<br />

Bij Vattenfall is AHMED<br />

ABDISALAAM vorige maand<br />

benoemd tot head business unit heat<br />

Netherlands. Hij werkt sinds 2016 bij<br />

energiebedrijf en was in zijn functie<br />

hiervoor verantwoordelijk voor de<br />

centrales in Diemen en Amsterdam.<br />

GUIDO DUBBELD is per 4 maart<br />

jl. benoemd tot lid van de raad van<br />

commissarissen van Gasunie. Hij was<br />

van 2011 tot 2021 lid van de raad van<br />

bestuur en cfo van Eneco.<br />

Namens de Unie van Waterschappen<br />

is ANNE MOLLEMA onlangs<br />

toegetreden tot het bestuur<br />

van de Stichting Infrastructuur<br />

Kwaliteitsborging Bodembeheer. In<br />

zijn dagelijks werk is hij heemraad bij<br />

het Waterschap Hollandse Delta.<br />

TIMO IDEMA is deze maand<br />

begonnen aan een nieuwe baan<br />

als directeur strategie & regulering<br />

bij Stedin. Hij is GEERTJE VAN<br />

HOOIJDONK opgevolgd.<br />

Drinkwaterbedrijf Vitens heeft<br />

TJEERD ROOZENDAAL begin<br />

deze maand benoemd tot<br />

bestuursvoorzitter. Hij is de opvolger<br />

van JELLE HANNEMA. Hiervoor was<br />

Roozendaal hoofdingenieur-directeur<br />

bij Rijkswaterstaat.<br />

Bij Renewi gaat BRUNO BRUINS<br />

per 1 mei a.s. aan de slag als chief<br />

strategy officer. In deze rol is hij<br />

verantwoordelijk voor het mede<br />

vormgeven en realiseren van de<br />

strategie als het leiden van innovatie,<br />

duurzaamheid en de relaties met<br />

lokale, landelijke en Europese<br />

overheden. Bruins gaat leiding geven<br />

aan de ontwikkeling en uitvoering van<br />

Renewi’s strategische plannen om<br />

te groeien, innovatie te stimuleren,<br />

duurzaamheid binnen de eigen<br />

operaties en die van klanten te<br />

bevorderen.<br />

Na 3,5 jaar als HR director bij HES<br />

International te hebben gewerkt, is<br />

ANGELIKA KASTELEIN vorige maand<br />

begonnen aan een nieuwe baan als<br />

head of people and culture business<br />

unit Western Europe bij Stora Enso.<br />

Angelika Kastelein<br />

ROBERT QUAK heeft een nieuwe<br />

functie bij Century Aluminium, als<br />

plant manager in Mt Holly, South<br />

Carolina in de VS. Hiervoor was hij<br />

tien jaar lang verantwoordelijk voor de<br />

vestiging van het bedrijf in Vlissingen.<br />

Daar wordt hij opgevolgd door de<br />

nieuwe plant manager HANS DE<br />

JONGE.<br />

ALLARD CASTELEIN, voormalig<br />

directeur van het Havenbedrijf<br />

Rotterdam, is door minister MICKY<br />

ADRIAANSENS van Economische<br />

Zaken en Klimaat aangesteld<br />

als speciaal vertegenwoordiger<br />

grondstoffenstrategie. Zijn<br />

benoeming is 27 maart ingegaan.<br />

Castelein gaat zowel nationaal<br />

als internationaal aan de slag met<br />

duurzame winning, raffinage en<br />

circulariteit van kritieke grondstoffen.<br />

Guido Dubbeld<br />

Zonnefolieproducent HyET Solar<br />

staat sinds 1 februari onder<br />

leiding van een nieuwe ceo:<br />

ROLAND PECHTOLD. Oprichter<br />

ROMBOUT SWANBORN zal zich<br />

als mede-directeur bezighouden<br />

met de internationale expansie en<br />

doorontwikkeling van de zonnefolie.<br />

Cfo FERDY DAUTZENBERG is het<br />

derde directielid.<br />

Bruno Bruins<br />

Technisch dienstverlener Unica<br />

heeft SUSAN DE VREE vorige maand<br />

aangesteld als directeur marketing<br />

& commercie. De afgelopen drie jaar<br />

gaf zij als commercieel directeur<br />

leiding aan de divisie Energie van GP<br />

Groot.<br />

Allard Castelein


KENNIS MOET JE<br />

OOK ONDERHOUDEN.<br />

PROJECT-<br />

MANAGEMENT<br />

VOOR TECHNICI<br />

HOOGEVEEN: Informeer!<br />

UTRECHT: Informeer!<br />

• Wat is Asset Management?<br />

• Hoeveel onderhoud is juist genoeg?<br />

• Kunnen we met de onderhoudsfunctie waarde creëren?<br />

• Wat is de rol van onderhoud binnen het Asset Management?<br />

• Wat is Predictive Maintenance en hoe geef ik dit vorm?<br />

WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD<br />

Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de<br />

antwoorden te vinden op deze vragen. Aan de hand van kaders gesteld door het Institute<br />

of Asset Management (IAM) en de European Federation of National Maintenance Societies<br />

(EFNMS) zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende<br />

bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als<br />

Maintenance Management bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud<br />

precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen<br />

vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken.<br />

• Post-HBO Onderhoudstechnologie Utrecht Hoogeveen Start: 21 3 oktober mei 2024 2024<br />

• Post-HBO Master of Onderhoud Engineering en in Asset Maintenance Management & Asset Management Start: 210 september oktober 2024<br />

• Master Post-HBO of Engineering Onderhoudstechnologie in Maintenance Utrecht & Asset Management Start: 32 oktober september 2024 2024<br />

• Post-HBO Onderhoudstechnologie en Asset Management Hoogeveen<br />

Start: Informeer! 10 oktober 2024<br />

De Post-HBO opleidingen kunnen naar wens, op zowel post-mbo als post-hbo niveau,<br />

in-company (op maat) verzorgd worden.<br />

Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.<br />

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 147<br />

Schoner, stiller en veiliger<br />

DIGITALE PLATFORMEN IN DE<br />

LOGISTIEKE SECTOR: NICE TO<br />

HAVE OF MUST HAVE?<br />

In het tijdperk van digitalisering is het omarmen van digitale<br />

transformatie essentieel voor bedrijven in de logistieke sector<br />

om concurrerend, duurzaam en veerkrachtig te blijven. Het<br />

recent afgeronde onderzoeksproject PLATO brengt in kaart wat<br />

de potentie is van digitale platformen om de sector verder te<br />

verduurzamen en veerkrachtiger te maken voor verstoringen.<br />

Uit het onderzoek blijkt dat digitale platforms bijzonder<br />

waardevol zijn voor grote logistieke partijen, terwijl kleine- en<br />

middelgrote verladers en vervoerders (mkb's) uitdagingen<br />

ervaren door een gebrek aan digitale volwassenheid en<br />

integratievermogen. De voordelen van digitale platformen worden<br />

voor mkb's nu vooral beperkt door hoge integratiekosten en<br />

vertrouwensissues. Daarnaast toont het onderzoek aan dat er een<br />

dringende behoefte aan uniforme datanormen en -soevereiniteit<br />

is binnen de sector.<br />

OVER HET PLATO PROJECT<br />

Het PLATO project bestaat uit een diverse groep van<br />

consortiumpartners: TNO, Tilburg University, RSM Erasmus<br />

University, Royal FloraHolland, Port of Rotterdam, TKI Dinalog,<br />

SmartPort, FourKites, TLN, Evofenedex, BigMile en Shippeo.<br />

De resultaten van dit project zijn gebaseerd op 17 interviews, 2<br />

workshops, deskresearch en literatuuronderzoek.<br />

DECISION SUPPORT TOOL<br />

Om mkb-verladers en vervoerders te helpen bij het vertalen<br />

van logistieke vraagstukken naar digitale platformoplossingen<br />

is de decision support tool ontwikkeld. Deze tool navigeert je<br />

door de mogelijkheden van digitale platformen en kan helpen<br />

bij discussies over de meerwaarde van deze platformen. De<br />

onderzoekers adviseren om de discussie te laten faciliteren door<br />

een decision support tool expert, met name om de complexe<br />

vraagstukken gestructureerd aan te vliegen.<br />

DIGITALE ECOSYSTEEMSCENARIO’S<br />

Door het tempo van de digitale transformatie in logistieke<br />

ecosystemen wordt de rol van ecosysteemregisseurs, zoals<br />

het Havenbedrijf Rotterdam en Royal FloraHolland, nog meer<br />

van belang. Zij faciliteren platformisering in hun ecosystemen.<br />

De onderzoekers hebben de ontwikkelingen binnen en buiten<br />

deze ecosystemen gevat in vier scenario's welke variëren in<br />

twee dimensies: geopolitieke (on)zekerheid en ecosysteem (on)<br />

zekerheid. Geopolitieke onzekerheid weerspiegelt geopolitieke en<br />

operationele trends. Bij ecosysteem onzekerheid speelt de mate<br />

van digitale volwassenheid van partijen binnen het ecosysteem<br />

en overheidsbeleid een rol. De uitkomsten van deze analyse<br />

bieden regisseurs handvatten voor de ontwikkeling van een<br />

effectieve strategie.<br />

NICE TO HAVE OF MUST HAVE?<br />

Samenvattend, het tempo van de digitale transformatie vraagt<br />

om een snelle en adequate reactie van de logistieke sector.<br />

Digitale platformen hebben de potentie om deze transformatie<br />

te versnellen, maar logistieke partijen zien digitale platformen<br />

echter nog vaak als een nice to have. Dit komt onder andere<br />

door gebrek aan digitale volwassenheid, vertrouwensissues en<br />

integratievermogen. Inzicht in de meerwaarde en mogelijkheden<br />

van deze platformen en een efficiënt werkend ecosysteem zijn<br />

van belang om concurrerend, duurzaam en veerkrachtig te<br />

blijven. Door digitalisering bij andere partijen en het tempo van<br />

de transformatie zal het gebruik van digitale platformen namelijk<br />

een must have worden.<br />

Wil je meer weten over dit onderzoek? Het PLATO<br />

onderzoeksrapport en de decision support tool zijn via<br />

www.smartport.nl/downloads te downloaden.<br />

Op deze pagina's in Europoort <strong>Kringen</strong> bericht SmartPort over interessante projecten, lopend onderzoek en nieuwe ontwikkelingen. Meer informatie vind je op www.smartport.nl.


WIJ ZOEKEN EEN<br />

Calculator Industriebouw<br />

Zoek jij een spannende uitdaging in de bouwsector? Mourik, een dynamisch<br />

familiebedrijf, zoekt een enthousiaste Calculator voor hun groeiende<br />

industriebouw tak. Ben jij klaar om je HBO-kennis in Civiel of Bouwkunde in<br />

te zetten en heb je vijf jaar ervaring? Sluit je dan aan bij ons team en maak<br />

het verschil!<br />

#mourikmaaktmorgen<br />

De rol van Calculator omvat het maken van:<br />

kostprijsbegrotingen, het opstellen van technische omschrijvingen,<br />

en het uitvoeren van risicoanalyses. Mourik biedt een professionele,<br />

informele werkomgeving met ruimte voor zelfstandigheid,<br />

verantwoordelijkheid en persoonlijke ontwikkeling.<br />

Geïnteresseerd? Stuur je CV naar industriebouw@mourik.com.<br />

MOURIK MAAKT MORGEN<br />

www.mourik.nl<br />

010 20 32 007 industriebouw@mourik.com


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 149<br />

AGENDA<br />

22 T/M 25 APRIL<br />

ROTTERDAM<br />

World Energy Congress<br />

www.worldenergy.com<br />

22 T/M 26 APRIL<br />

HANNOVER<br />

Hannover Messe<br />

www.hannovermesse.de<br />

13 T/M 15 MEI<br />

ROTTERDAM<br />

World Hydrogen Summit &<br />

Exhibition<br />

www.world-hydrogen-summit.com<br />

13 T/M 15 MEI<br />

World Hydrogen Summit & Exhibition<br />

De World Hydrogen Summit & Exhibition keert terug naar Rotterdam Ahoy<br />

met de grootste editie ooit. De organisatie werkt voor dit grootste en toonaangevende<br />

evenement in de waterstofindustrie samen met de Nederlandse<br />

overheid, de provincie Zuid-Holland, de haven van Rotterdam en de gemeente<br />

Rotterdam. “Dit bevestigt hun voortdurende inzet en partnerschap om de<br />

officiële wereldwijde springplank te zijn voor waterstofdeals en projectontwikkelingen”,<br />

aldus organisator Sustainable Energy Conferences. De editie dit<br />

voorjaar biedt een conferentie met veel topmannen en -vrouwen uit de sector,<br />

het Africa Hydrogen Forum, 2 x H2 Tech Series Stages, de World Hydrogen<br />

Awards en locatiebezoeken aan waterstofprojecten in de Rotterdamse haven.<br />

Daarnaast kunnen bezoekers ‘non-stop netwerken voor de hele waardeketen’,<br />

waarmee het event de groei van de waterstofsector zegt te bevorderen.<br />

4 EN 5 JUNI<br />

GORINCHEM<br />

Worksafe Gorinchem<br />

www.worksafe.nl<br />

20 JUNI<br />

UTRECHT<br />

Veiligheidsdag 2024<br />

www.veiligheidvoorop.nu<br />

18 & 19 SEPTEMBER<br />

ROTTERDAM<br />

Recharge Earth<br />

www.recharge-earth.com<br />

30 SEPTEMBER T/M 4 OKTOBER<br />

KOPENHAGEN<br />

World Hydrogen Week<br />

www.worldhydrogenweek.com<br />

2 & 3 OKTOBER<br />

ROTTERDAM<br />

Safety&Health@Work<br />

www.safetyandhealthatwork.nl<br />

29 EN 30 OKTOBER<br />

ANTWERPEN<br />

SPRINT Robotics World<br />

Conference for Inspection &<br />

Maintenance (I&M) Robotics<br />

www.sprintrobotics.org<br />

20 JUNI<br />

Veiligheidsdag 2024<br />

De Veiligheidsdag van Veiligheid Voorop vindt op donderdagmiddag 20 juni<br />

a.s. plaats in DeFabrique in Utrecht. Het thema is dit jaar: ‘Vertrouwen, een<br />

sterk fundament voor een goede veiligheidsprestatie’. “In de context van het<br />

bevorderen van veiligheid, gezondheid en milieu, is wederzijds vertrouwen in<br />

elkaar een onmisbare factor die de industrie, overheden en andere betrokken<br />

partners in de keten met elkaar verbindt in een gezamenlijke inspanning om<br />

hierin succes te behalen”, aldus Veiligheid Voorop. Een programmacommissie<br />

heeft gewerkt aan een boeiend programma rond dit thema. Aanmelding en<br />

deelname aan dit event zijn kosteloos. Wel zal er bij een no-show op deze dag<br />

een factuur voor gemaakte kosten worden gestuurd, aldus Veiligheid Voorop.<br />

Aanmelden is sinds vorige maand mogelijk.<br />

2 EN 3 OKTOBER<br />

Safety&Health@Work<br />

Begin oktober vindt in Rotterdam Ahoy weer Safety&Health@Work plaats,<br />

dat door de organisatie wordt omschreven als ‘de vakbeurs voor safetyprofessionals<br />

voor wie veilig en gezond werken op nummer één staat’. Er<br />

worden zo’n drieduizend bezoekers verwacht en de beurs wordt gecombineerd<br />

met het NVVK-congres dat dagelijks door vijfhonderd veiligheidskundigen<br />

wordt bezocht. Ook worden op het evenement preventiemedewerkers, ARBOspecialisten,<br />

facility managers, QHSE-managers en inkopers verwacht. De<br />

exposanten zijn aanbieders van beschermende kleding, veiligheidsmiddelen<br />

en -materialen, technologie en robotics en kennis en opleidingen.


Save energy<br />

and money<br />

WE OFFER COOL SOLUTIONS FOR HOT ISSUES<br />

WEARFLEX® COMPENSATOREN<br />

Kwalitatief<br />

hoogwaardig<br />

product<br />

Multidisciplinair<br />

serviceconcept<br />

Waarom Wearflex®<br />

compensatoren?<br />

www.wearflex.com<br />

24/7<br />

bereikbaar<br />

Competitieve<br />

prijsstelling<br />

Zeer snelle<br />

dienstverlening<br />

Experts<br />

met groot<br />

oplossend<br />

vermogen<br />

Al ruim 40 jaar ervaring in het vervaardigen<br />

van Wearflex® (weefsel) compensatoren.<br />

Van engineering tot uitvoering.<br />

ALTIJD IN BEWEGING<br />

Procesleidingen, lucht- en rookgaskanalen zijn onder invloed van<br />

trillingen en temperatuurwisselingen altijd in beweging.<br />

Wearflex® compensatoren zijn expansiestukken die deze bewegingen<br />

opvangen.<br />

Als marktleider in Nederland ontwerpen en produceren we al<br />

decennialang een totaalpakket van kwalitatief hoogwaardige<br />

weefselcompensatoren en andere hittebestendige textielafdichtingen.<br />

Hierdoor kunnen wij bijvoorbeeld energiecentrales, vuilverbrandingsinstallaties,<br />

(petro)chemische installaties of ertsverwerkers supersnel<br />

ontzorgen.<br />

Volgens een uniek multidisciplinair serviceconcept verzorgen we<br />

projecten van planning en engineering tot uitvoering, QA/QC en<br />

nazorg, waarbij veiligheid voorop staat. Meer informatie?<br />

Tel. +31(0)167 565750 of +32(0)3 711 02 78 - www.insulcon.com.<br />

Insulcon is een ISO 9001, 14001 en VCA** gecertificeerd bedrijf.<br />

T : +31 (0)167 565750<br />

E : info@insulcon.com<br />

W : www.insulcon.com<br />

T : +32(0)3 711 0278<br />

E : insulconnv@insulcon.com<br />

W : www.insulcon.com


april - 2024 EUROPOORT KRINGEN 151<br />

(WATER)STOF TOT NADENKEN…<br />

MAI ELMAR & CO COLUMN<br />

Leuke passende titel en dat mag ik nu zeggen,<br />

want deze is niet van mij maar van onze<br />

gewaardeerde hoofdredacteur Jiri Hartog.<br />

Dit was zijn toepasselijke noemer toen hij mij wat<br />

verdere informatie toestuurde over wat er in deze<br />

mooie editie te lezen is. Waterstof, elektrificatie<br />

en energietransitie, gelukkig gebeurt er veel op<br />

dit gebied en is er ook al veel dat werkt, in gang<br />

is gezet en aanstaande is. Soms lijkt dit wel eens<br />

onder te sneeuwen in het geweld van bezorgdheid<br />

en casuïstiek. Niet altijd even terecht maar<br />

begrijpelijk, juist daarom is het van belang om<br />

feiten te delen wat er allemaal al wel is. Immers,<br />

hoop doet leven en dat geeft energie om verder te<br />

gaan met constructieve ontwikkelingen.<br />

Evenwel zijn er nog vele vraagtekens, stof tot<br />

nadenken, welke keuzes gaan er uiteindelijk<br />

gemaakt worden met betrekking tot bijvoorbeeld<br />

alternatieve brandstoffen? Wat is haalbaar (volume),<br />

hoe zetten we dit om in voortvarende praktische<br />

haalbare stappen en zaken? Wordt het wind, zon,<br />

water, ammonia of biomassa óf een combinatie<br />

daarvan? Vaak hoor je de kreet ‘het kip-en-eiverhaal’<br />

en ja, wat is wijsheid? Daar is in deze<br />

fase kennelijk én begrijpelijk nog geen eenduidig<br />

antwoord op te geven. Wat wel eenduidig is, is<br />

dat er alom serieus (samen) gewerkt wordt aan<br />

duurzaamheid en er net zo vaak al duurzaam<br />

gewerkt wordt.<br />

Neem bijvoorbeeld Shell Pernis waar dit jaar<br />

de nieuwe raffinaderij voor biobrandstoffen<br />

operationeel zal zijn. Shell is trouwens met 3<br />

miljard euro (geschat) de grootste investeerder in<br />

de Nederlandse energietransitie. Fieldlab werkt,<br />

met partners, praktisch aan de energietransitie in<br />

het Rotterdamse havengebied en zo wordt er nu<br />

al aan de toekomstige procesindustrie gebouwd.<br />

Vergeet ook niet de waterstof-branchevereniging<br />

(NLHydrogen) die de Nederlandse waterstofsector<br />

verbindt en versterkt. Daarbij komt walstroom aan<br />

kades voor zeeschepen, de faciliteit aan de Holland<br />

Amerika kade wordt bijvoorbeeld dit jaar klaar voor<br />

gebruik opgeleverd.<br />

De cruise-industrie loopt overigens voor de troepen<br />

uit met betrekking tot milieumaatregelen. Alles van<br />

hergebruik, purificatie, recirculatie, ban op plastic,<br />

ban op lozen (1997), laagzwavelige diesel (sinds<br />

2015 verplicht in onze wateren), uitstootfilters tot<br />

testen met alternatieve brandstoffen en nog veel<br />

meer. Hoe nieuwer, hoe groter, hoe schoner, ten<br />

opzichte van 2008 is er een 70 procent verbetering<br />

door alle nieuwe en aangepaste zaken aan boord.<br />

Al tellen cruiseschepen maar een kleine 400 van de<br />

ca. 46.000 wereldwijde zeeschepen, die overigens<br />

wereldwijd totaal slechts circa 2 procent CO2<br />

uitstoot veroorzaken. Echter, alle kleine beetjes<br />

helpen en opgeteld maakt het wel degelijk een<br />

verschil in het grotere geheel van verbetering.<br />

Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de vele<br />

verbeteringen die er al zijn. Het Havenbedrijf en<br />

gemeente Rotterdam samen, met het (haven)<br />

bedrijfsleven, loopt voorop - in transitie - te trekken,<br />

te duwen en te sjorren. Er wordt hard - met verve en<br />

resultaat - gewerkt aan onze gezamenlijke (energie)<br />

transitie. Samenwerken, als in het werkwoord,<br />

is hier cruciaal, publiek, privaat met onderwijs &<br />

kennisinstelling (triple helix) tezamen, is de weg<br />

te gaan om (nog) verder te komen. Ten slotte, wil<br />

ik graag een lans breken voor een gezamenlijk<br />

dashboard met relevante, adequate, correcte en<br />

actuele feiten en cijfers. De huidige wirwar met<br />

oude, onjuiste en/of achterhaalde zaken helpt het<br />

beeld van vooruitgang niet bepaald én vooruit<br />

gaan we!<br />

MAI ELMAR,<br />

De columns van Mai worden<br />

geregeld afgewisseld met die<br />

van gastcolumnisten.


Keller Funderingstechnieken B.V.<br />

Europalaan 16 · P.O. Box 757<br />

2400 AT Alphen aan den Rijn<br />

Netherlands<br />

Tel. +31 (0)172-471 798<br />

Design & Build services for:<br />

• New tank foundations<br />

• Existing tank foundation upgrade<br />

• Terminal piping - foundations<br />

• Terminal piping - foundation upgrade<br />

info.nl@keller.com


Don’t let the ground dictate your tank capacity<br />

Keller is the industry leader in design-build foundation support for<br />

the upstream and downstream oil and gas storage sector.<br />

Serving the industry since the early 1990s, Keller has the knowledge and<br />

experience to help you maximize the storage capacity of any tank site.<br />

See how Keller can engineer an optimal solution on your next project.<br />

www.keller-funderingstechnieken.nl


154<br />

EUROPOORT KRINGEN april - 2024<br />

In de volgende editie<br />

Gaat VNCI-voorzitter Nienke Homan<br />

- die precies een jaar in deze functie<br />

actief is - in op de toekomst van de<br />

Nederlandse chemische industrie,<br />

vertelt ze over de belangrijkste<br />

uitdagingen en legt ze uit waarom haar<br />

overstap van GroenLinks een heel<br />

logische was.<br />

Op 6 juni vindt in Den Bosch weer het<br />

Jaarcongres ATEX & Process Safety<br />

plaats. Traditiegetrouw biedt Europoort<br />

<strong>Kringen</strong> een uitgebreide vooruitblik op<br />

dit evenement.<br />

enig volhouden succes geboekt bij<br />

het toepassen van gewijzigde ATEXrichtlijnen.<br />

In Europoort <strong>Kringen</strong> vertelt<br />

hij welke voordelen dit dienstverleners<br />

biedt die hun werkzaamheden in ATEXzones<br />

moeten uitvoeren.<br />

Gerdian Jansen geldt als een<br />

ATEX-specialist bij uitstek. Hij<br />

is een gecertificeerde hogere<br />

veiligheidskundige, beschikt over<br />

tientallen jaren aan ervaring op het<br />

gebied van explosieveiligheid en heeft<br />

zitting in verschillende vakgroepen.<br />

In Europoort <strong>Kringen</strong> gaat hij in op de<br />

laatste ontwikkelingen op het gebied<br />

van explosieveiligheid, vertelt hij over<br />

het werk van de normcommissie<br />

en geeft aan waar de naar zijn idee<br />

belangrijkste kansen liggen.<br />

En last but not least: Europoort <strong>Kringen</strong><br />

Mei bevat een extra katern dat volledig<br />

in het teken staat van Port of Moerdijk!<br />

Director new business development<br />

Nico van Dooren van het Havenbedrijf<br />

Rotterdam belicht de belangrijkste<br />

facetten van de grondstoffentransitie.<br />

Onder leiding van voorzitter Casper<br />

Wassink van KINT (de vereniging<br />

voor Kwaliteitstoezicht, Inspectie en<br />

Niet-destructieve Technieken) is na<br />

I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E<br />

Foto: Pryme


Technology is the key to achieving a<br />

more sustainable future<br />

Increase the life of your<br />

asset<br />

Improve equipment<br />

performance<br />

Predict failure before it<br />

happens<br />

Optimize plant<br />

processes<br />

Combining product expertise from CPI with insight gained from Howden Uptime, we can provide a<br />

higher level of technical analysis and improve overall service for your compressors.<br />

Proven Solutions for the Global Compression Industry<br />

www.CPIcompression.com<br />

CPI is part of the Howden Group


waarde<br />

van<br />

metaal<br />

De duurzame schakel voor metaalverwerking<br />

Bakkersoordsekade 4-16 | 3195 GN Pernis Rotterdam | T +31 (0)10 416 92 96 | F +31 (0)10 416 78 81 | metaalhandel-ketting.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!