BTC Beursvisie 2022 Q2

Jaargang 36
Nummer 2
2022
Geopolitiek averij treft het Westen
Kunstschilder en portrettist Urban Larsson
Paul Kindt - Landgoed Linschoten

Jaargang 36
Beursvisie | Nummer 2 - 2022
Inhoud
2
Hoofdredactie
Anna ten Cate
Redactie
Frank van den Bergh
Gerrion Biermans-Roumen
Bart Bontekoning
Yvo Dahmen
Peter van der Hof
Edwin Mijsen
Josje Ruepert
Robbert Ruijgrok
Maaike Schrauwen
Jacco Den Toonder
Reinier Westeneng
Informatie
Beursvisie verschijnt 4x per jaar en is
een uitgave van Bank ten Cate & Cie N.V.
Herengracht 130 1015 BV Amsterdam
Postbus 3960 1001 AT Amsterdam
telefoon: 020 6264500
e-mail: research@banktencate.nl
internet: www.banktencate.nl
Opmaak en drukwerk
B-Ambitious
Burgemeester Postweg 5
1121 JA Landsmeer
telefoon: 020 7220952
e-mail: studio@b-ambitious.nl
internet: www.b-ambitious.nl
Vrijwaring
Niets uit deze uitgave mag worden
overgenomen zonder schriftelijke
toestemming vooraf van Bank ten Cate
& Cie N.V. Deze publicatie is uitsluitend
bedoeld ter informatie. Hoewel de in dit
document gestelde feiten en verstrekte
opinies als juist worden verondersteld,
aanvaardt Bank ten Cate & Cie N.V.
geen enkele aansprakelijkheid voor
enige schade in welke mate dan ook,
voortvloeiend uit het gebruik van
deze publicatie of de inhoud daarvan.
Ontwikkelingen na sluitingsdatum
zijn van invloed op de juistheid van de
in deze publicatie gestelde feiten en
de verstrekte opinies. De waarde van
uw belegging kan fluctueren. In het
verleden behaalde resultaten bieden
geen garantie voor de toekomst.
3 Voorwoord
Reinier Westeneng
4 Financiële markten
Peter van der Hof
5 Boerderij “De Stoerderij”
Jacco Den Toonder
6 Rendementsheffing Box 3 op de schop
Maaike Schrauwen
7 Onzekerheid over rente en Oekraïne
zetten beurzen onder druk
Frank van den Bergh
8 Geopolitiek averij treft het Westen
Yvo Dahmen
10 Interview met kunstschilder en
portrettist Urban Larsson
Gerrion Biermans-Roumen
12 Global list
14 Cliëntartikel: Het Damesleesmuseum
16 Sector Health Care
Bart Bontekoning en Edwin Mijsen
18 Interview Paul Kindt - Landgoed Linschoten
Robbert Ruijgrok
20 Ten Cate Actueel
Nummer 2
2022
Geopolitiek averij treft het Westen
Kunstschilder en portrettist Urban Larsson
Paul Kindt - Landgoed Linschoten
Foto voorpagina:
Urban Larsson portretteert
koningin Silvia van Zweden

Beursvisie | Voorwoord
Voorwoord
Geachte lezer,
Met een coronapandemie die over zijn hoogtepunt heen lijkt, keek iedereen
ernaar uit om het ‘normale’ leven weer op te pakken. Echter, de inval van
Rusland in Oekraïne maakt alles opeens minder belangrijk. Deze oorlog is
niet alleen dichtbij, maar voelt ook dichterbij als gevolg van de beelden en
de berichten die de hele dag via allerlei kanalen niet alleen letterlijk, maar
ook figuurlijk binnenkomen.
Waar Europa in andere crisissituaties uitblonk in onderlinge verdeeldheid heeft
deze oorlog geleid tot verbroedering, eensgezindheid en een daadkrachtige
reactie met als doel Rusland financieel te isoleren. Op het moment dat ik dit
artikel schrijf zijn de onderhandelingen nog gaande en is het nog ongewis hoe dit
zal aflopen. Hoe dan ook zal deze oorlog in allerlei opzichten zijn sporen nalaten.
Vanzelfsprekend laten deze ontwikkelingen de wereldwijde financiële markten
niet onberoerd. Vorig jaar had de beurs de wind vol in de rug met een lage rente
en een aantrekkende economische groei, maar in het eerste kwartaal van dit jaar
hebben de geopolitieke spanningen geleid tot dalende beurskoersen en stijgende
rentes.
In deze Beursvisie kunt u lezen over ons huidige beleggingsbeleid en onze
visie op de macro economische ontwikkelingen. De beleggingsstrategie van
de bank is sinds jaar en dag gericht op de lange termijn. Bij de aandelenselectie
gaat onze voorkeur daarbij uit naar grote, internationale ondernemingen met
sterke marktposities en voldoende groeipotentieel, omdat in onze optiek
bij deze bedrijven de risico/rendementsverhouding op de lange termijn het
meest passend is. In het keuzeproces spelen naast de waardering ook zaken als
kwaliteit van het management en de strategie van de onderneming een rol.
Bij de selectie van individuele obligaties is het beleid gericht op kwaliteit,
wat in tijden van onrust een goed fundament legt.
Rest mij u ook deze keer leesplezier toe te wensen, maar nog meer met het
besef dat zaken als vrede en vrijheid een groot goed zijn.
Reinier Westeneng
3
Directievoorzitter

Beursvisie | Financiële Markten
Oorlog veroorzaakt
dramatisch begin
Maar ook in oorlogstijd moeten wij de gevolgen
economisch blijven in-terpreteren. Met name de grote
ver-anderingen in rentestanden en grondstofprijzen
hadden dit kwartaal effect op de beurzen.
Door Peter van der Hof
Voor het eerst sinds december
verzwakte met een kleine 3% tot 1,11.
verlies daarmee uit op 8,6%.
2018 zag de Amerikaanse Fed zich
Het Britse Pond maakte een zelfde
De index heeft echter tijdens dit
genoodzaakt om de rente te verhogen.
beweging en bleef dus onveranderd ten
kwartaal nog 10% lager gestaan. Onze
De stijging van 0,25% was weliswaar
opzichte van de Euro op 0,84.
AEX liet een zelfde patroon zien met
niet groot, maar de trend is ingezet.
een daling over het eerste kwartaal van
De ECB hield haar kruid nog droog,
Door de Westerse sancties steeg de
9,2% tot 724,2, maar stond begin maart
maar gaf al wel aan dat daar in de
olieprijs het afgelopen kwartaal met
nog op 656,7. Sinds dit laagste punt
toekomst verandering in kon komen.
maar liefst 33% tot USD 105,- per
steeg de AEX dus al weer met ruim 10%.
De kapitaalmarkten reageerden
barrel. De goudprijs, die ook als
hier dan ook flink op, waardoor alle
van-ouds bekend staat als veilige
De overige Europese beurzen moesten
negatieve rentes in Europa tot het
vluchthaven, steeg echter met
ook verliezen incasseren. Een
verleden behoorden. Alle Europese
“slechts” 5,9% tot USD 1937,50. De
uitzondering hierop was de Britse
10-jaars Staatleningen liepen op met
aandelenbeurzen lieten een zeer
beurs, die uiteindelijk zelfs een plusje
0,7 à 0,8%. De rente op de 10-jaars
nerveus verloop zien. Hoewel, ook
van 1,8% kon noteren.
Nederlandse Staatslening steeg tot
nu werd een aloud patroon zichtbaar;
0,83%, vanaf -0,03% eind 2021.
zodra het wapengekletter begint
De Russische beurs klapte echter in
Ook de Amerikaanse 10-jaars Treasury
hebben de beurzen het ergste alweer
elkaar met een verlies van 36%.
rente steeg met 0,8% tot 2,34%.
achter de rug.
De Amerikaanse Dow Jones hield beter
Deze stijging, in combinatie met de
De MSCI World Index noteerde
stand met een min van 4,6%, terwijl de
functie van de US Dollar als veilige
dit kwartaal een verlies van 5,6%.
technologiebeurs Nasdaq 9,6% moest
vluchthaven, zorgde ervoor dat de Euro
Teruggerekend naar Euro’s kwam dit
prijsgeven. Ook de Aziatische beurzen
werden hard geraakt met een verlies
4
AEX afgelopen 5 jaar
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
APR 17 APR 18 APR 19 APR 20 APR 21 APR 22
Bron: BtCC / Bloomberg
Brent Oil afgelopen 5 jaar
140
120
100
80
60
40
20
0
APR 17 APR 18 APR 19 APR 20 APR 21 APR 22
Bron: BtCC / Bloomberg
van 4,6% voor Japan en 10,7% voor
China. Datzelfde gold ook voor
de Emerging Markets met een daling
van 7,5%.
Het is een kwartaal geweest met
eigenlijk alleen maar verliezers.
Laten wij hopen dat de lente met al
haar moois deze dramatische start van
het jaar een positieve wending kan
geven. n

Boerderij “De Stoerderij”
Beursvisie | Sector Focus
Een boerderij met
stoere waterbuffels
Deze keer ben ik op bezoek bij Arjan Swinkels bij zijn
bedrijf “De Stoerderij” in Son en Breugel. De titel verraadt
het al, Arjan houdt een kudde van 100 waterbuffels.
Hij is de derde generatie Swinkels bij het bedrijf.
Door Jacco Den Toonder
Dit was niet vanzelfsprekend. In de
jaren 90 is zijn vader gestopt met het
melkveebedrijf en zijn de kinderen elk
een andere weg ingegaan. Na een paar
jaar kantoorwerk te hebben gedaan,
onder andere consultant voor werving
en selectie, gaat het bij Arjan toch
kriebelen. Hij wil weer gaan melken.
In de melkveehouderij was het
inmiddels lastig. Het melkquotum
was al verkocht en weer instappen
bleek moeilijk. Na een zoektocht,
gewoon simpel via Google “welke
dieren kan je melken?” komt hij
op waterbuffels. Stoere runderen,
maar ook knuffelkonten, zoals
Arjan het omschrijft.
Bij waterbuffels is het eerste waar
je aan denkt; buffelmozzarella.
Van de zeer voedzame en vetrijke
melk kan je buffelmozzarella maken.
Dit blijkt nog niet zo eenvoudig.
Er moest zelfs een Mozzarellaconsultant
aan te pas komen om de
fijne kneepjes te leren. Inmiddels
weten Arjan en zijn vrouw Lieke
een erg mooie en vooral smaakvolle
buffelmozzarella te maken. Letterlijk
met kneepjes. De bollen worden met
de hand op de juiste lengte van de
streng kaas afgeknepen en gevormd
tot de mooie bol die we kennen.
De smaak kan ik u verzekeren is erg
goed. Ook de andere producten die
De Stoerderij maakt, buffelyoghurt
en roomijs heb ik mogen proeven.
Het ijs heeft prachtige namen zoals;
StracciaBella, StrawBrechtje en
FroukyCherry.
Op één van de eerste lentedagen,
het is nog maar half maart, wordt
ik door Arjan rondgeleid. Tussen
de stoere buffels staat één van zijn
medewerkers, een stagiair, de buffels
te knuffelen. Je kunt gewoon zien
dat ze het erg naar hun zin hebben
in de familiekudde. Dat is voor Arjan
ook een bewuste keuze. De kalfjes
blijven de eerste maanden bij moeders
in plaats van direct gescheiden te
worden. Arjan ziet dat dit een betere
diergezondheid oplevert en de kalfjes
worden opgevoed door de beste
opvoeder, de eigen moeder.
De producten van de Stoerderij worden
lokaal verkocht en in de eigen winkel.
Ook via de webshop kunnen deze
besteld worden, maar voor de beleving
raad ik u aan om gewoon een bezoek te
brengen aan dit mooie bedrijf.
Zoals altijd een klein recept. Deze
keer natuurlijk een salade Caprese.
Het recept is van Italiaanse eenvoud,
met Hollandse buffelmozzarella.
Recept: salade Caprese
Snijd de tomaten en mozzarella
in gelijke plakken. Leg ze om en
om in een rondje op een bord. Stop
er op een aantal plekken blaadjes
basilicum tussen. Bestrooi de salade
Caprese met een snuf peper en een
paar druppels olijfolie en eventueel
wat balsamico azijn.
www.destoerderij.nl n
5

Beursvisie | Financiële planning
Rendementsheffing
Box 3 op de schop
Waarschijnlijk heeft u ook gehoord of gelezen over de
uitspraak van de Hoge Raad van 24 december 2021 over de
Vermogensrendementsheffing. In 2017 en 2018 hebben veel
belastingbetalers met vermogen in Box 3 bezwaar gemaakt
tegen de fictieve rendementsheffing van 4%, belast met 30%.
Door Maaike Schrauwen
wordt naar verwachting pas later dan
gewoonlijk aan de belastingbetaler
opgelegd.
De bedoeling is dat het werkelijk
behaalde rendement de grondslag
gaat worden voor de aanslag in Box 3.
Maar hoe dit werkelijke rendement
moet worden vastgesteld per individu
is nog niet helemaal duidelijk.
De betreffende Staatssecretaris
Marnix van Rij gaat zich buigen over
lastige vragen als: moeten naast
de inkomsten uit vermogen, zoals
huurinkomsten en dividenden,
ook kosten meegewogen worden
bij de bepaling van het werkelijke
Veel spaarders ontvingen immers
het bedenken van een oplossing.
rendement? En wat te doen met
geen of nauwelijks rente op hun
Inmiddels wordt verder onderzocht
vermogenswinsten of verliezen?
spaarrekening. Het arrest van
hoe om te gaan met de aanslagen uit
de Hoge Raad haalde definitief
het verleden en heden. Er worden
Tot slot is de vraag of alleen de
een streep door de huidige
daarom op dit moment geen
bezwaarmakers in aanmerking
vermogensrendementsheffing.
definitieve aanslagen verstuurd aan
komen voor teruggave van onwettige
De Belastingdienst heeft inmiddels
personen met Box 3-vermogen.
rendementsheffing, of dat dit geldt
ook uitspraak gedaan in reactie op
Wel wordt iedereen die het betreft
voor alle spaarders met Box 3 in
het arrest van de Hoge Raad. Alle ruim
gevraagd de voorlopige aanslag
Nederland. Dit brengt uiteraard
200.000 bezwaarschriften die bij deze
2022 gewoon te betalen. Dit in
een heel ander kostenplaatje met
bezwaarprocedure horen, worden
afwachting van besluitvorming
zich mee.
gegrond verklaard.
die later genomen gaat worden.
6
Het arrest van de Hoge Raad heeft
grote gevolgen voor de aangifte
Daarnaast wordt eenieder verzocht
ook gewoon aangifte te doen over
het vermogen voor het belastingjaar
In het coalitieakkoord is aangekondigd
dat per 2025 een nieuw Box 3-stelsel
op basis van reëel rendement zal
inkomstenbelasting, maar ook voor
2021. De definitieve aanslag over 2021
worden ingevoerd. n

Beursvisie | Beleggingsbeleid
Onzekerheid over
rente en Oekraïne zetten
beurzen onder druk
Twijfel en onzekerheid over de lange rente en de oorlog in
Oekraïne zorgen voor dalende koersen. Toch zijn er voldoende
aanknopingspunten voor een positieve houding ten aanzien
van beleggen in aandelen.
Door Frank van den Bergh
Het optimisme van beleggers in de
jaren 2019, ’20 en ’21 heeft in de eerste
maanden van 2022 plaatsgemaakt
voor twijfel, onzekerheid en als gevolg
daarvan dalende koersen. De oorzaak
hiervan moet worden gezocht bij de
stijging van de lange rente en de oorlog
in Oekraïne. Niet alleen historisch,
ook geografisch heeft Europa een
nauwe band met Rusland, waardoor
de economische gevolgen van de
ingestelde sancties jegens Rusland
in Europa een grotere impact op de
economie hebben dan in Amerika.
Naast zorgen over het conflict in
Oekraïne is er de onzekerheid over
de ontwikkeling van de rente. In de
komende kwartalen zal de FED, na
de eerste verhoging met 0,25% in
maart, de korte rente in Amerika
verder laten oplopen en gaat de
ECB het opkoopprogramma voor
Europese obligaties afbouwen.
Aandelenbeleggers hebben een aantal
verhogingen van de rente al in de
koersen verdisconteerd, waardoor de
beurzen naar verwachting rustig op
het nieuws van de verhogingen zullen
reageren. Ondanks de verwachte
stijging van de rente en de negatieve
effecten van de sancties blijft de groei
in zowel de Eurozone als in Amerika
waarschijnlijk bovengemiddeld,
waardoor er voldoende basis is voor
een herstel van de beurzen in de
tweede helft van het jaar.
In het laatste kwartaal van 2021 is de
weging van aandelen teruggebracht
ten gunste van (semi)staatsleningen
en kwaliteitsleningen van het
bedrijfsleven. Hierdoor daalde het
risico van de portefeuilles die uit
een mix van aandelen en obligaties
bestaan. In het afgelopen kwartaal is
van de gedaalde koersen
geprofiteerd door het belang in
obligaties weer te verlagen en
aandelen op aantrekkelijke koersen
terug te kopen. Met deze transacties
geven wij invulling aan onze positieve
visie op beleggingen in aandelen
voor de langere termijn. Immers, de
Europese en Amerikaanse economie
zal naar verwachting blijven groeien,
het optimisme bij het internationale
bedrijfsleven over de ontwikkeling van
de omzet en de winst is hoog en zowel
de spaarrente als de rente voor langer
lopende leningen is nog steeds
relatief laag.
Een te laag winstpotentieel lag ten
grondslag aan de verkoop van posities
in de industrie en de duurzame
consumptiegoederen. In plaats
hiervan werden in de medische
technologie en de chipindustrie
nieuwe belangen opgenomen met
goede vooruitzichten. Voor obligaties
blijven wij vasthouden aan het
bestaande beleid van leningen met
een hoge kwaliteit. De alternatieve
beleggingen in de portefeuilles werden
ongewijzigd aangehouden. n
7

Beursvisie | Macro-economie
Geopolitiek averij
treft het Westen
Net toen de haven in zicht kwam, na twee jaar strijd tegen een
onzichtbare vijand, trok er weer een dichte mist op. Het conflict
tussen Rusland en Oekraïne, dat ook te maken heeft met het
stelselmatig negeren van de veiligheidswensen die Rusland
decennialang heeft geuit, nam een wending waar niet op gerekend
was. Een wrange constatering is dat, ondanks deze ontwikkeling,
economische groei dit jaar tot de mogelijkheden behoort.
Door Yvo Dahmen
De door het Westen, sinds de val
van de Berlijnse muur, zo gepredikte
internationale wereldorde heeft averij
opgelopen. Vanuit een geopolitiek
perspectief hadden de meesten
niet gedacht dat Rusland, met een
volledige invasie van Oekraïne, de
wereld op zo’n brute wijze duidelijk
zou maken dat haar geduld op is met
de plannen van de NAVO. Wellicht om
strategisch steeds maar richting het
oosten te willen uitbreiden.
Dergelijke plannen zijn in beginsel
voor Rusland existentieel bedreigend
en toetreding van Oekraïne tot de
NAVO al helemaal. De annexatie
van de Krim begin 2014 was, in
strategische zin, de generale repetitie
voor de militaire campagne die nu,
op zeer betreurenswaardige wijze,
uitmondt in een humanitaire ramp
en grootschalige destructie. Het had
ook anders kunnen lopen. Om te
overleven loont het soms om, net
als riet, mee te buigen met de wind.
Oekraïne had ervoor kunnen kiezen
om af te zien van de handreiking die
werd gedaan tijdens de NAVO-top van
Boekarest in 2008, om op een dag lid
te worden van het Noord-Atlantisch
bondgenootschap. Iets dat behalve
Rusland ook het Verenigd Koninkrijk,
Duitsland en Frankrijk niet zagen
zitten.
De huidige situatie had wellicht
kunnen worden voorkomen als het
land na 2014 ervoor had gekozen om
zich militair langdurig neutraal op
te stellen, net zoals Finland dat doet
tot op de dag van vandaag. Op zo’n
manier was een semi-optimale, maar
vreedzame co-existentie met de grote
buur wellicht mogelijk geweest,
in afwachting van betere tijden
en een nieuwe perestrojka.Nu een
blitzkrieg mislukt is en een volledige
invasie van Oekraïne een feit is,
zijn de vooruitzichten voor groei en
inflatie aangepast aan deze nieuwe
realiteit. Het basisscenario voor de
komende 18-24 maanden, gaat ervan
uit dat het conflict geen langdurig
karakter zal hebben en dat Oekraïne
niet permanent bezet gaat worden.
Voor de wereldeconomie zal de
impact zich openbaren via hogere
grondstoffenprijzen voor olie, gas
en tarwe, en verhoogde volatiliteit
op de kapitaalmarkten. Ook kunnen
de resulterende verstoringen binnen
de toeleveringsketen met name
Europa parten spelen. Ondanks deze
vooruitzichten wordt verwacht dat
de wereldgroei nog steeds robuust
kan blijven en dat een recessie
wordt vermeden. Een belangrijk
8

Beursvisie | Macro-economie
uitgangspunt is dat de verstoring van
en 3,3% voor 2023. Omdat het
Dergelijke ontwikkelingen zullen
de levering van energie uit Rusland
nieuws zich snel ontwikkelt is het
dan niet voorbij gaan aan de
van korte duur zal zijn en dat de
zeer aannemelijk dat, wanneer u
aandelenmarkten. Het niveau voor
prijzen voor olie en gas weer zullen
dit artikel leest, al deze ramingen
GDP voor de Eurozone, dat resulteert
terugvallen. Inflatie blijft echter
weer zullen zijn aangepast aan
binnen het eerder beschreven
langer hangen op een hoog niveau
lopende ontwikkelingen en
basisscenario, komt 1,5% en 3,2% lager
en daarmee komt de koopkracht
sentimentspeilingen die post-invasie
te liggen voor respectievelijk 2022 en
onder nog hogere druk te staan dan
zullen zijn gehouden. Met dien
2023. In termen van stijging van GDP
aanvankelijk werd gedacht. Het
verstande dat de kans op neerwaartse
vertaalt dit zich naar groeicijfers van
is dan ook zaak dat overheden in
aanpassingen het grootst is.
respectievelijk +2,2% en +0,9%. Het
Europa dit snel gaan compenseren,
GDP-niveau voor de wereldeconomie
wil het consumentenvertrouwen
Zolang vredesbesprekingen niet
pakt respectievelijk 0,6% en 1,1% lager
niet sterk wegglijden. Met al deze
uitmonden in een beëindiging van
uit, wat erop neer komt dat de groei
uitgangspunten in het achterhoofd
militaire activiteit dient ook rekening
in beide jaren blijft hangen rond 3%.
wordt de negatieve impact van
te worden gehouden met een
Bij dit minder gunstige scenario zal
het conflict op de groei voor de
plausibel macro-economisch scenario
inflatie in de Eurozone hoger en later
Eurozone, versus de oorspronkelijke
dat er minder rooskleurig uitziet.
toppen dan er nu wordt geanticipeerd.
verwachting aan het begin van
Hoewel het niet een basisverwachting
Inflatie piekt in Q3 in plaats van Q2 en
het jaar, geraamd op 0,7%. Dit
betreft, is het niet uit te sluiten
wel op 7% in plaats van 5,5%, terwijl
betekent dat er thans, voor 2022, een
dat het conflict tot in 2023 gaat
het gemiddelde inflatieniveau het
economische groei wordt voorzien
voortduren. Binnen dit scenario is er
niveau bereikt van 6,6%, versus de
van 3,1%, met een afzwakking naar
bovendien becijferd wat de impact
basisverwachting van 5%.
2,7% volgend jaar.
zou zijn van het stopzetten van de
gastoevoer door Rusland gedurende
Voor het rijke Europa zal dit allemaal
Omdat de VS en Azië geïsoleerd zijn
een periode van zes maanden, als
even slikken zijn, maar te doen.
van het gebeuren pakt de impact voor
antwoord op nog meer pakketten
Veel belangrijker is dat, voor een
deze regio’s lager uit. Voor de VS is de
aan alomvattende en verstrekkende
vreedzame uitkomst van het conflict,
geraamde groei voor 2022 met 0,1 pt
Westerse sancties. De koopkracht
de betrokken beleidsmakers aan beide
neerwaarts aangepast naar 3,4% en
die voor 2023 met 0,4 ppt naar 2,1%.
Voor de wereldgroei luiden de nieuwe
komt dan andermaal onder druk, met
als gevolg een gevoel van paniek bij
de consument, waarop subiet de hand
kanten van de tafel snel water bij de
wijn doen, zodat het humanitaire leed
dat wordt geleden, zo snel mogelijk
9
verwachtingen 3,7% voor dit jaar
op de knip wordt gedaan.
tot het verleden gaat behoren. n

Beursvisie | Interview
Interview met Urban Larsson
Kunstschilder en
portrettist
Urban Larsson is geboren in Zweden, maar woont al meer
dan 30 jaar in Nederland. Hij deed zijn opleiding aan de
universiteit van Stockholm. Maar veel belangrijker was
Florence, waar zijn passie voor schilderen is geboren.
Door Gerrion
Biermans-Roumen
Daar groeide hij onder de vleugels van
de Studio Cecil & Graves uit tot een
zeer gerespecteerd kunstschilder en
portrettist. Naast het onder de knie
krijgen van de techniek was net zo
belangrijk de visie over hoe je een
portret schildert. Inmiddels heeft
Urban meer dan 200 portretopdrachten
gemaakt. Naast diverse hoogwaardigheidsbekleders
maakte hij portretten
van koningin Silvia van Zweden,
koning Willem-Alexander en
koningin Maxima. Hij werkt vanuit
zijn indrukwekkende atelier op het
mooie Prinseneiland in Amsterdam.
Hoe is uw grote passie voor
‘kunstschool’ te gaan. In 1988 ging
Vertelt u ons over
schilderen ontstaan?
ik met de trein van Stockholm naar
uw geboorteland Zweden
Florence, de reis duurde 38 uur. Toen
Mijn oudtante was beeldend
ik in Florence een kleine leerschool
Het Zweden van vroeger is nu anders.
kunstenaar en mijn moeder was
met maar 10 leerlingen binnenliep,
In de noordelijke buurt van Stockholm
zeer geïnteresseerd in kunst.
kreeg ik een openbaring, daar wilde ik
ben ik opgegroeid, mijn vader was
Tijdens vakanties in Duitsland,
graag bij zijn. Mijn vader had mij geld
architect en mijn moeder gaf les.
Frankrijk en Italië namen mijn
geleend om twee semesters te kunnen
De vakanties brachten wij door in ons
ouders ons altijd mee naar musea.
blijven.
zomerhuis aan het meer. Er was geen
Als kinderen tekenden wij veel op
drinkwater en geen douche, wij gingen
de grote vellen papier die mijn vader
Wat was de grote drijfveer om
gewoon zwemmen in het meer.
als architect gebruikte. Toen ik
naar Florence te gaan, wat wilde u
Het was allemaal heel basic, wij
naar het gymnasium ging, vond ik
bereiken?
leefden in de natuur en waren veel
studeren heel gemakkelijk en heb ik
buiten. Stockholm heeft het hoogste
heel veel geschilderd. Tijdens mijn
Mijn passie om te schilderen werd
10
aantal theaters ter wereld per hoofd
militaire dienst heb ik een opleiding
steeds groter en ik wist, ik moet
van de bevolking. Kunst, cultuur en
kunstgeschiedenis erbij gedaan.
mijn passie volgen. Via een Zweedse
literatuur zijn belangrijk.
Mijn grote wens was om naar een
studiebeurscommissie kreeg ik

een beurs en kon ik met geld van
de Zweedse staat mijn opleiding in
Florence voortzetten. Daarnaast
U werkt op het mooie
Prinseneiland en inmiddels woont
u al 30 jaar in Nederland
Er hoeft niet per se een klik met
de persoon te zijn om een goed
portret van iemand te maken. Ieder
kreeg ik een cultuurbeurs van de
mens heeft iets bijzonders en iets
gemeente en zo ben ik drie jaar in
Mijn atelier is een Rijksmonument
unieks. Menselijke gevoelens en hoe
Florence gebleven. Ook heb ik daar
en ik huur het van de gemeente
mensen zijn is niet alleen iets wat mij
mijn partner Lara van Wassenaer
Amsterdam. Het is een heel pittoreske
interesseert, maar ook belangrijk voor
ontmoet, zij volgde een opleiding
omgeving om te kunnen werken.
mijn vak.
voor het restaureren van schilderijen.
Toen zij een belangrijke opdracht
kreeg voor restauratiewerkzaamheden
in Nederland besloten wij om naar
Amsterdam te gaan.
Waarin onderscheidt uw techniek
zich van andere portretschilders?
Wij wonen nog steeds in Amsterdam
en de drie kinderen zijn inmiddels het
huis uit.
Wilt u een mooie anekdote
met ons delen?
Toen ik de Zweedse koningin
Uw passie is schilderen, wat hoopt
u nog te bereiken en wat zijn uw
wensen?
Mijn wens is om nog beter te kunnen
schilderen en mij nog verder te
kunnen ontwikkelen. Ook zou ik
schilderde, kwam zij altijd met een
graag grote doeken willen schilderen.
De mensen poseren echt voor mij,
hofdame naar de kamer in het paleis
Hopelijk komen deze op een grote
ik werk niet met foto’s. Ik werk met
die ik mocht gebruiken als atelier. Ze
expositie te hangen. Ik geef sinds jaren
de visuele schildertechniek van
klopte eerst op de deur en die ging dan
les voor de gevorderde studenten bij
kunstenaars uit vorige eeuwen, de
open. Op een keer was er een klein
Charles H. Cecil Studio’s in Florence,
details zijn ondergeschikt aan het
klopje en vervolgens bleef het een
waar ik mijn opleiding heb genoten.
geheel. Ik ervaar wie er voor mij zit
tijd heel stil. Toen kwam de koningin
De 25-28 leerlingen genieten een
en proef de essentie van het karakter.
binnen en ze zei ‘dat ze iemand bij
unieke en bijzondere opleiding en
Je leert de mensen goed kennen door
zich had die zeer nieuwsgierig was, of
zij zijn allen onvoorstelbaar goed.
het poseren voor een portret. Ook ben
hij mocht binnenkomen’; dat was de
Behalve zelf schilderen van portretten,
ik heel bewust van het licht, dat ik
koning. Hij was zeer onder de indruk
stillevens, landschappen en modellen
probeer op de persoon of het object te
van het mooie portret en hij was heel
krijg ik van het lesgeven veel inspiratie
schilderen. Vandaar dat de ramen van
verbaasd over de enorme hoeveelheid
en voldoening. Schilderen, maar ook
mijn atelier op het noorden liggen,
hierdoor is het licht de hele dag
kwasten waarmee ik werk. Dat was
een bijzonder moment.
lesgeven zal ik voor de rest van mijn
leven blijven doen.
11
hetzelfde en kan ik op mijn doeken
meer sfeer en vorm creëren.
www.urbanlarsson.com n

Beursvisie | Global List
Global list
31 maart 2022
Valuta Koers Rend 3 mnd Hoog 12 mnd Laag 12 mnd Div Rend WPA-21 WPA-22T KW-22T
Energy
BP GBp 375,35 14,7% 417,20 278,45 4,2% 0,83 0,76 6,5
EXXON MOBIL USD 82,59 36,5% 87,78 52,73 4,2% 8,35 7,10 11,7
FUGRO EUR 10,91 58,4% 10,91 6,34 0,63 0,98 11,2
SHELL EUR 24,96 30,4% 25,33 15,68 3,1% 4,55 4,28 6,5
SBM OFFSHORE EUR 14,42 10,1% 15,79 11,85 5,1% 1,08 1,25 12,9
SCHLUMBERGER USD 41,31 38,4% 45,08 25,25 1,2% 1,93 2,63 16,0
TOTALENERGIES EUR 46,03 6,2% 52,40 34,87 5,6% 8,32 7,43 6,3
VOPAK EUR 29,37 -4,6% 42,45 27,03 4,1% 2,59 2,72 10,9
Materials
AIR LIQUIDE EUR 158,92 3,7% 160,04 137,52 1,7% 6,32 6,87 23,2
AKZO EUR 78,22 -18,9% 107,80 70,94 2,5% 4,99 6,01 13,1
ARCELOR MITTAL EUR 29,30 4,1% 32,94 23,78 0,8% 10,55 6,40 5,1
BASF EUR 51,73 -16,5% 72,62 48,38 6,3% 5,66 6,06 8,6
BAYER EUR 61,90 31,9% 61,97 44,40 3,2% 7,16 7,74 8,1
BHP BILLITON AUD 51,75 30,6% 54,06 35,56 13,1% 4,12 3,36 11,7
DSM EUR 162,50 -17,9% 199,40 144,30 1,5% 5,35 6,01 26,9
GIVAUDAN CHF 3827,00 -18,7% 4830,00 3527,00 1,7% 99,06 111,09 34,3
FMC USD 131,57 20,2% 136,55 87,77 1,5% 7,70 8,71 15,2
LINDE EUR 290,50 -4,7% 309,00 235,70 1,3% 11,80 13,00 24,7
RIO TINTO AUD 119,11 26,1% 134,40 87,51 16,9% 11,04 8,14 11,1
NOVOZYMES DKK 463,00 -12,7% 537,20 388,00 1,2% 11,27 12,34 36,9
SHERWIN WILLIAMS USD 249,62 -29,0% 352,16 233,59 0,9% 9,39 11,13 22,6
SIKA CHF 307,40 -19,1% 382,30 263,20 0,8% 7,95 9,94 31,0
UMICORE EUR 39,36 10,1% 60,00 31,93 1,9% 2,22 2,13 18,8
Industrials
Capital Goods ABB CHF 30,17 -11,3% 35,79 28,56 2,7% 1,55 1,77 18,5
ASSA ABLOY SEK 254,90 -7,7% 288,20 234,20 1,5% 11,21 12,60 20,3
GEBERIT CHF 572,20 -23,2% 775,00 551,80 2,0% 20,77 21,80 26,3
GENERAL ELECTRIC USD 91,50 -3,1% 114,80 85,38 0,3% 3,28 5,34 17,2
KONE EUR 47,59 -21,3% 73,20 47,05 4,5% 1,92 2,12 22,3
PHILIPS EUR 27,73 -15,4% 50,83 27,02 3,0% 1,68 2,00 14,1
SCHINDLER CHF 199,00 -17,3% 305,80 199,00 2,0% 7,55 8,54 23,3
SIEMENS EUR 125,66 -15,4% 157,96 113,22 3,2% 8,50 9,31 13,6
Commercial & Professional Services ADECCO CHF 42,01 -9,8% 66,42 37,90 6,0% 4,28 4,66 8,7
ASHTEAD GBp 4833,00 -18,5% 6450,00 4327,00 0,9% 3,02 3,67 17,0
MANPOWER USD 93,92 -3,5% 123,85 87,02 2,7% 8,64 9,94 9,4
RANDSTAD EUR 54,64 -5,3% 66,60 51,52 7,1% 4,94 5,27 10,1
RELX EUR 28,24 -1,0% 28,72 21,12 2,0% 0,99 1,09 21,7
UNITED RENTALS USD 355,21 6,9% 392,79 288,95 27,08 30,96 11,4
WOLTERS KLUWER EUR 96,58 -6,8% 103,85 74,12 1,5% 3,61 3,95 24,3
Transportation DEUTSCHE POST EUR 43,55 -23,0% 60,87 39,44 3,2% 4,04 4,13 10,3
FEDEX USD 231,39 -10,2% 315,59 201,09 1,3% 20,64 22,61 9,9
POSTNL EUR 3,46 -9,6% 4,95 3,32 11,2% 0,35 0,40 8,4
UNION PACIFIC CORPORATION USD 273,21 9,0% 276,69 196,01 1,7% 11,57 12,83 20,6
UPS USD 214,46 0,8% 232,11 169,99 2,2% 12,83 13,55 15,3
Consumer Discretionary
Consumer Goods BMW EUR 78,31 -11,7% 99,65 69,35 2,4% 16,42 14,60 5,4
LVMH EUR 649,40 -10,7% 758,00 550,10 1,1% 26,28 28,93 22,5
NIKE USD 134,56 -19,1% 177,51 117,57 0,9% 3,72 4,64 29,0
KERING EUR 575,70 -18,1% 792,10 535,20 1,6% 31,50 35,04 16,4
RICHEMONT CHF 118,00 -13,8% 144,75 90,74 1,7% 4,79 5,58 20,5
Retail & Restaurants AMAZON USD 3259,95 -2,2% 3731,41 2720,29 66,48 91,45 36,0
BOOKING HOLDINGS INC USD 2348,45 -2,1% 2703,26 1817,16 88,34 121,22 19,5
HENNES & MAURITZ SEK 126,18 -29,1% 214,90 126,18 5,0% 7,52 8,86 14,7
HOME DEPOT USD 299,33 -27,4% 416,18 299,33 2,3% 16,33 17,28 17,4
INDITEX EUR 19,78 -30,7% 32,54 19,78 3,5% 1,15 1,28 15,7
LOWE'S USD 202,19 -21,5% 261,38 182,26 1,5% 13,62 14,97 13,5
MCDONALDS USD 247,28 -7,2% 269,69 222,00 2,2% 10,01 11,04 22,4
TESCO GBp 276,00 -4,8% 303,40 219,70 3,3% 0,22 0,22 12,8
WAL-MART USD 148,92 3,3% 151,45 133,53 1,5% 6,80 7,31 20,4
Consumer Staples
Food & Beverage KONINKLIJKE AHOLD DELHAIZE EUR 29,12 -3,4% 31,09 22,37 2,9% 2,15 2,26 12,8
ANHEUSER-BUSCH INBEV EUR 54,26 2,1% 65,34 47,00 0,9% 3,25 3,70 16,4
CARREFOUR EUR 19,65 22,0% 19,65 14,62 2,5% 1,72 1,95 9,9
COCA COLA USD 62,00 5,5% 62,85 52,30 2,7% 2,46 2,64 23,6
DANONE EUR 50,03 -8,4% 65,00 47,48 3,9% 3,19 3,34 15,1
DIAGEO GBp 3863,50 -3,5% 4103,50 2989,50 1,9% 1,41 1,57 24,6
NESTLE CHF 120,20 -5,7% 129,50 105,34 2,3% 4,65 5,05 23,9
PEPSICO USD 167,38 -3,0% 175,64 141,28 2,6% 6,68 7,26 23,1
PERNOD RICARD EUR 199,30 -5,8% 216,40 160,05 1,6% 7,73 8,47 23,5
UNILEVER EUR 40,95 -12,1% 50,97 40,10 4,1% 2,44 2,68 15,6
12
Household & Personal Care COLGATE PALMOLIVE USD 75,83 -10,7% 85,34 72,20 2,4% 3,29 3,57 21,2
ESTÉE LAUDER USD 272,32 -26,3% 371,86 250,38 0,8% 7,58 8,64 31,7
L'OREAL EUR 363,85 -12,7% 431,40 323,85 1,1% 10,09 11,00 33,4
PROCTER & GAMBLE USD 152,80 -6,1% 164,21 131,18 2,3% 5,90 6,37 24,0
RECKITT BENCKISER GBp 5832,00 -8,0% 6801,00 5391,00 2,9% 3,00 3,24 18,5
Div Rend
KW
Hoog 12 mnd
dividend van het afgelopen boekjaar gedeeld door de koers
koers - winstverhouding
de hoogste koers in de afgelopen 12 maanden
Laag 12 mnd
Rend 3 mnd
T
de laagste koers in de afgelopen 12 maanden
procentuele koersontwikkeling in het afgelopen kwartaal in de Valuta van notering
taxatie

Beursvisie | Global List
Op deze pagina’s vindt u een overzicht van grote beursgenoteerde ondernemingen. Voor elk aandeel wordt een aantal voor beleggers
relevante, kerncijfers gegeven. De in het rood afgedrukte fondsen maken deel uit van onze vermogensbeheerportefeuilles.
Valuta Koers Rend 3 mnd Hoog 12 mnd Laag 12 mnd Div Rend WPA-21 WPA-22T KW-22T
Health Care
ASTRAZENECA GBp 10132,00 18,8% 10160,00 7099,00 2,1% 6,68 7,82 16,9
BIOGEN INC USD 210,60 -12,2% 414,71 193,77 15,56 16,47 12,7
COLOPLAST DKK 1024,50 -11,0% 1182,50 903,60 1,8% 24,12 27,37 37,8
EDWARDS LIFESCIENCES USD 117,72 -9,1% 130,68 83,64 2,54 2,87 42,0
ELI LILLY & CO USD 286,37 4,1% 291,66 180,55 1,2% 8,65 9,86 29,4
GILEAD USD 59,45 -17,1% 73,64 57,92 4,8% 6,56 6,59 8,9
GLAXOSMITHKLINE GBp 1647,20 4,1% 1707,80 1277,60 4,8% 1,19 1,28 13,0
ILLUMINA USD 349,40 -8,2% 524,84 303,87 4,13 5,25 67,9
INTUITIVE SURGICAL USD 301,68 -16,0% 365,42 246,31 4,98 5,84 51,9
JOHNSON & JOHNSON USD 177,23 4,3% 179,59 155,93 2,4% 10,51 11,02 16,0
MERCK USD 82,05 8,0% 90,54 70,26 3,2% 7,23 7,17 11,5
NOVARTIS CHF 81,25 5,4% 86,75 73,44 3,8% 6,30 6,87 12,7
NOVO NORDISK DKK 748,90 2,9% 770,40 426,30 1,4% 22,40 26,76 28,4
PFIZER USD 51,77 -11,7% 61,25 35,91 3,1% 7,16 5,23 9,8
ROCHE CHF 366,45 -0,8% 383,60 297,15 2,5% 20,59 21,78 17,0
SANOFI-AVENTIS EUR 92,51 4,4% 95,03 81,35 3,4% 7,50 7,91 11,9
SONOVA CHF 387,60 8,3% 398,80 250,40 0,8% 10,92 12,95 29,9
STRAUMANN CHF 1486,50 -23,3% 2075,00 1179,00 0,4% 31,12 36,81 40,4
STRYKER USD 267,35 0,2% 280,09 236,63 1,0% 9,77 10,96 24,4
THERMO FISHER SCIENTIFIC USD 590,65 -11,4% 667,24 441,00 0,2% 22,53 24,30 24,2
Financials
Banks BANK OF AMERICA USD 41,22 -6,9% 49,38 36,93 2,0% 3,30 3,85 10,6
BANCO BILBAO VIZCAYA ARGENTARIA EUR 5,21 -0,8% 6,28 4,29 2,6% 0,72 0,79 6,7
BANCO SANTANDER EUR 3,10 5,4% 3,51 2,63 2,4% 0,49 0,51 6,2
BNP PARIBAS EUR 51,93 -14,5% 66,96 45,30 3,0% 6,95 7,04 7,3
CREDIT SUISSE CHF 7,34 -17,3% 10,16 6,54 1,3% 0,93 1,21 6,1
DEUTSCHE BANK EUR 11,51 4,5% 14,46 8,90 1,50 1,73 6,8
HSBC GBp 525,40 20,5% 567,20 359,75 4,8% 0,67 0,82 8,5
ING EUR 9,51 -22,3% 13,91 8,47 5,0% 1,10 1,31 7,3
SOCIETE GENERALE EUR 24,46 -19,0% 36,78 19,93 2,3% 3,73 4,46 5,5
SVENSKA HANDELSBANKEN SEK 86,90 -6,2% 103,55 85,06 5,7% 9,36 9,62 9,0
UBS CHF 18,15 10,5% 19,75 13,35 1,9% 2,14 2,39 8,2
WELLS FARGO USD 48,46 1,5% 59,06 39,07 1,6% 3,96 4,94 9,7
Diversified Financials GOLDMAN SACHS USD 330,10 -13,2% 423,85 321,37 2,2% 39,77 41,83 7,9
JPMORGAN CHASE & CO USD 136,32 -13,4% 171,78 128,30 2,8% 11,24 12,65 10,7
LONDON STOCK EXCHANGE GROUP GBp 7966,00 14,9% 8282,00 6370,00 0,9% 3,06 3,49 23,2
MSCI INC USD 502,88 -17,8% 675,15 419,28 0,8% 11,48 13,31 38,6
S&P GLOBAL USD 410,18 -12,9% 478,97 352,87 0,8% 13,44 15,92 25,6
THOMSON REUTERS USD 108,85 -8,6% 123,35 87,57 1,5% 2,40 3,27 33,1
Insurance AEGON EUR 4,80 9,3% 5,35 3,36 2,8% 0,68 0,74 6,7
ALLIANZ EUR 216,55 4,3% 231,95 183,22 4,4% 21,70 24,65 8,9
AXA EUR 26,57 1,5% 28,75 21,00 5,3% 3,01 3,22 8,3
Communication Services
Media & Entertainment ACTIVISION BLIZZARD USD 80,11 20,4% 99,18 57,28 0,6% 3,57 4,32 18,6
ALPHABET USD 2792,99 -3,5% 3014,18 2068,63 124,84 147,60 19,0
ELECTRONIC ARTS USD 126,51 -4,0% 148,55 119,13 0,6% 6,99 7,50 16,5
FACEBOOK USD 222,36 -33,9% 382,18 186,63 13,80 15,99 14,0
NETFLIX USD 374,59 -37,8% 691,69 331,01 11,42 14,55 25,6
WALT DISNEY USD 137,16 -11,4% 189,73 129,03 4,31 5,57 24,6
Telecommunication Services AT&T USD 23,63 -2,0% 32,63 22,17 8,8% 3,00 2,94 8,0
BT GROUP GBp 182,20 7,5% 205,60 135,20 1,3% 0,20 0,21 8,8
KPN EUR 3,14 15,1% 3,14 2,57 4,1% 0,16 0,18 18,0
TELEFONICA EUR 4,39 13,9% 4,42 3,63 7,8% 0,34 0,37 11,9
VODAFONE GBp 124,84 11,2% 142,42 106,94 6,0% 0,10 0,12 12,4
IT
Software&Services ACCENTURE USD 337,23 -18,4% 415,42 276,25 1,1% 10,79 12,08 27,9
ADOBE USD 455,62 -19,7% 688,37 411,50 13,69 16,10 28,3
ADYEN EUR 1809,00 -21,7% 2766,00 1430,80 21,40 29,36 61,1
BLOCK INC USD 135,60 -16,0% 281,81 88,72 1,16 2,08 65,1
MICROSOFT USD 308,31 -8,1% 343,11 235,77 0,8% 9,46 10,73 28,6
ORACLE USD 82,73 -4,8% 103,65 70,17 1,6% 4,77 5,26 15,6
PAYPAL USD 115,65 -38,7% 308,53 93,61 4,65 5,76 20,2
SALESFORCE USD 212,32 -16,5% 309,96 190,54 4,67 5,77 36,5
SAP EUR 101,12 -19,0% 128,98 96,39 1,9% 5,26 5,72 17,4
SERVICENOW USD 556,89 -14,2% 701,73 454,40 7,37 9,33 58,9
SHOPIFY USD 675,96 -50,9% 1690,60 512,55 3,47 4,93 142,0
VISA USD 221,77 2,5% 250,93 190,16 0,6% 7,16 8,49 26,6
Hardware & Equipment APPLE USD 174,61 -1,5% 182,01 122,15 0,5% 6,16 6,56 26,3
APPLIED MATERIALS USD 131,80 -16,1% 167,00 114,88 0,8% 8,17 9,39 13,6
ASML EUR 610,00 -13,7% 770,50 503,70 0,6% 16,77 19,80 30,6
CISCO SYSTEMS USD 55,76 -11,5% 63,96 50,71 2,7% 3,44 3,73 14,8
IBM USD 130,02 -1,5% 144,50 115,81 5,1% 9,94 10,61 12,1
INTEL USD 49,56 -3,0% 68,26 44,40 2,9% 3,49 3,61 13,3
NVIDIA USD 272,86 -7,2% 333,76 133,48 0,1% 5,69 6,82 39,0
QUALCOMM USD 152,82 -16,1% 189,28 122,95 1,9% 11,84 12,59 11,5
Utilities
ENGIE EUR 11,93 -8,3% 14,57 10,10 4,4% 1,37 1,37 8,7
EON EUR 10,52 -13,7% 12,38 9,78 4,5% 0,91 0,89 11,7
RWE EUR 39,34 10,1% 41,20 28,79 2,2% 2,23 1,59 24,6
Vastgoed
EQUINIX USD 741,62 -11,9% 882,83 669,38 1,6% 7,16 9,05 82,8
UNIBAIL-RODAMCO-WESTFIELD EUR 68,18 10,6% 82,59 53,22 8,34 8,24 8,3
WERELDHAVE EUR 17,66 38,0% 18,00 11,65 2,8% 1,64 1,68 10,6
13

Beursvisie | Cliënt artikel
Het Damesleesmuseum
Iedere Beursvisie verschijnt er een artikel over een stichting of
vereniging die gelieerd is aan een cliënt van Bank ten Cate & Cie.
Ditmaal gaat het over het Damesleesmuseum, gevestigd in
Den Haag. Het is een bibliotheek die sinds 1884 bestaat. Graag
nemen wij u mee in de geschiedenis van deze vereniging.
emancipatoir opstellen. Vanaf 1900
worden niet alleen Nederlandse
maar ook Franse en Duitse boeken
aangeschaft. Engels volgt later.
Eerste Wereldoorlog
De Eerste Wereldoorlog trekt min
of meer ongemerkt voorbij. Men
moet spaarzaam zijn met kolen en
buitenlandse tijdschriften komen
Oprichting
leeskringen ook sociëteiten met
niet meer aan. Ook komt het een
Wanneer een vrouw tegenwoordig
bibliotheken, bijvoorbeeld De Witte.
keer tot een vechtpartij tussen
een bepaalde roman wil lezen,
Maar tot De Witte hebben vrouwen
een pro en anti Duits lid. Beiden
staat haar niets in de weg. In 1890
geen toegang. Dit alles maakte dat
krijgen een berisping. In deze
lag dat wel anders. In Den Haag
vrouwen zich gaan roeren. In 1867
periode veranderde het karakter
bestonden openbare bibliotheken,
wordt het eerste leesmuseum voor
van het Damesleesmuseum; het
maar de aanwezige boeken waren
vrouwen opgericht, Amsterdam
bibliotheekgebeuren kwam meer
vaak niet van een behoorlijk literair
volgt wat later. In 1893 richten
op de achtergrond te liggen en
niveau. Voor de “hogere” kringen
12 vrouwen een leeskring in Den
het werd meer een sociëteit. Het
bestonden leesgezelschappen. Dit
Haag op, waarna in 1894 het
was elke dag open van tien uur ’s
waren gezelschappen die samen
Damesleesmuseum wordt opgericht.
ochtends tot tien uur ’s avonds,
boeken kochten en ook samen
behalve op zondag, want dan ging
lazen. De leesgezelschappen
De vereniging verhuist onder
het om half zes dicht. Er was een
bestonden uit soms een handje vol
meer naar het Korte Voorhout en
buffet waar koffie, thee, taart en ook
leden, maar er waren ook groepen
de Lange Vijverberg en ten slotte
een koffietafel kon worden besteld.
met honderden leden.
naar het huidige pand aan het
Er werden lezingen georganiseerd,
Nassauplein. In de eerste jaren richt
waar bekende schrijvers zoals
Rond 1890 zijn er in Den Haag
men zich, behalve op literatuur, ook
Top Naeff, Johan Fabricius,
verschillende leeskringen. Van geen
op politiek en de vrouwenbeweging
Ina Boudier-Bakker en Adriaan
14
van deze gezelschappen konden
vrouwen rechtstreeks lid worden,
soms wel via hun echtgenoot
en dit drukt een stempel op het
aanschafbeleid. Sommige vrouwen
voelden meer voor ontspanning,
Roland Holst een bijdrage
gaven. In 1936 heeft men
drie administratrices en een
of vader. Den Haag heeft naast
anderen wilden zich meer
buffetjuffrouw in dienst.

Beursvisie | Cliënt artikel
Tweede Wereldoorlog
Al snel na het begin van de Duitse
bezetting moet men zich aanpassen.
De ruime openingstijden worden
gewijzigd, bonnen moeten ook aan
het buffet worden ingenomen en
tijdschriften komen niet meer. Dan
wordt het leesmuseum gesloten.
Het pand wordt geconfisqueerd
en wordt later de woning van de
NSB burgemeester. Verboden
boeken worden apart bewaard
en de rest van de collectie wordt
naar de Rijks-radio omroep in
Hilversum gezonden en heeft
daar als uitleenbibliotheek dienst
gedaan. In december 1945 heropent
het Damesleesmuseum weer
haar deuren. De boeken worden
teruggehaald. Het grootste deel is in
takt, keurig gerubriceerd. Nog vele
jaren later komen boeken terug. In
1992 vindt een overdracht plaats
door vertegenwoordigers van de
Russische regering van 500 in de
oorlog buitgemaakte boeken. Vijf
titels van het Damesleesmuseum
hebben een halve eeuw in een
bibliotheek in Minsk gelegen.
Ongeveer 3.000 exemplaren worden
niet teruggevonden. Men gaat
voortvarend aan de slag. De deuren
zijn dagelijks geopend, er worden
weer lezingen georganiseerd en
de drie administratrices komen
opnieuw in dienst. De laatste
administratrice gaat in 1975 met
pensioen. Hierna zullen alle
activiteiten door vrijwilligers
worden uitgevoerd. Sindsdien ligt
de nadruk op het uitlenen van
boeken en wordt er maandelijks een
lezing gehouden. Heren mogen ook
lid worden.
Huidige tijd
Zo gaat het Damesleesmuseum een
nieuwe tijd in. Als enige particuliere
uitleenbibliotheek is het een
instituut dat in ere moet worden
gehouden. Het Damesleesmuseum
bezit momenteel ongeveer 40.000
boeken in het Nederlands, Duits,
Frans en Engels. Uit principe
worden er geen vertaalde boeken
aangeschaft. Om deze collectie
up-to-date te houden kopen wij
iedere maand 25 nieuwe boeken.
Bijzonderheid hierbij is dat er nooit
boeken worden afgeschreven,
daardoor hebben wij een unieke
collectie. Het Damesleesmuseum
verdient een toekomst.
Voor dit artikel is geput uit
de boeken, geschreven door
Lisette Duyvendak. n
15

Beursvisie | Aandelen nader bekeken
Sector Health Care
De Health Care sector is een belangrijke sector binnen de
MSCI World Index met een weging van 13%. De traditionele
farmaceutische- en biotechnologiebedrijven vormen
een belangrijk onderdeel van deze sector. Echter deze
industriegroep wordt geconfronteerd met unieke uitdagingen,
zoals het verlopen van patenten, politieke bemoeienis en
concurrentie van fabrikanten van generieke geneesmiddelen.
Door Bart Bontekoning
en Edwin Mijsen
Een kleiner gedeelte van de sector
Sonova is een van de leiders op de
termijn zoals vergrijzende bevolking,
bestaat uit bedrijven die medische
markt voor hoortoestellen. In de
toenemende welvaart, en de groeiende
hulpmiddelen produceren. Dit
loop der jaren heeft het ervaren
middenklasse in opkomende markten.
deel van de markt kan wel haar
managementteam de activiteiten van
Tevens hebben de ondernemingen nog
prijszettingsvermogen behouden en
het bedrijf aanzienlijk uitgebreid,
aanzienlijke groeimogelijkheden door
binnen deze sub sector hebben wij
geholpen door acquisities en
de penetratiegraad van hun producten
diverse bedrijven in onze portefeuille.
verbeterde winstgevendheid. Sonova
in veel landen te vergroten.
Het zijn met name Amerikaanse
onderscheidt zich van de concurrentie
bedrijven die deze markt domineren,
door zowel een sterk merk als een
Zowel Strauman als Sonova profiteren
maar ook diverse Zwitserse bedrijven
groot en krachtig distributienetwerk.
van ruimere vergoedingen vanuit
hebben een belangrijke positie
De detailhandel vormt hierbij een
de zorgverzekeraars. Maar ook
verkregen, waarvan wij Strauman
sleutelelement in het bedrijfsmodel.
veranderende trends in de perceptie
Holding AG en Sonova Holding AG
Het biedt directe toegang tot klanten
over uiterlijk en gezondheid
toelichten.
en waardevolle inzichten in hun
stimuleren de vraag. Schaalvoordelen
aankoopcriteria en productvereisten.
en aanzienlijke R&D-investeringen
Straumann is een toonaangevende
Dit helpt de technologische innovatie
vormen een hoge toetredingsdrempel
speler binnen de esthetische
van het bedrijf te stimuleren.
voor nieuwe spelers en stelt de
tandheelkunde. Het bedrijf is de
ondernemingen in staat om als
wereldmarktleider op het gebied
Beide bedrijven, hoewel erg
consolidator op te treden in delen van
van tandheelkundige implantaten
verschillend, opereren in deels
de markt die nog versnipperd zijn.
en levert aanverwante producten en
vergelijkbare markten en
Bij beide ondernemingen laten de
diensten voor implantaatprocedures,
profiteren van dezelfde thema’s
consumenten zich bij hun aankoop
waaronder biomaterialen en CAD/
en ontwikkelingen. Beide
in sterke mate leiden door het advies
CAM-protheses en -apparatuur. Met
ondernemingen zijn marktleider
van een specialist. Door middel van
de overname van ClearCorrect in 2017
in een groeimarkt met een beperkt
acquisities en partnerschappen is
startte Straumann haar expansie in
aantal grote aanbieders en bieden een
een stevige aanwezigheid en controle
de markt voor transparante beugels.
innovatief product en oplossing aan.
verworven over de distributiekanalen
De concurrentiekracht van Straumann
Het zijn goed geleide en financieel
en bieden ze ondersteuning die hun
is gebaseerd op schaalgrootte,
solide ondernemingen die sterke vrije
partners nodig hebben om passende
technologische, wetenschappelijke
kasstromen genereren in combinatie
zorg te verlenen. Vanwege de directe
16
en algemene kennis over het segment
van tandheelkundige implantaten,
die het bedrijf gedurende een lange
met een verticaal geïntegreerd
bedrijfsmodel. De groeiende vraag
wordt gedreven door sociaal-
positieve gevolgen voor de gezondheid
en het welbevinden van klanten is
de vraag naar hun producten relatief
periode heeft opgebouwd.
economische krachten op lange
prijsongevoelig.

Beursvisie | Aandelen nader bekeken
Sonova Holding AG (CHF)
Strauman Holding AG (CHF)
410
1000
390
370
350
330
310
290
270
250
MEI 21 JUL 21 SEP 21 NOV 21 JAN 21 MRT 22
1200
1400
1600
1800
2000
2200
MEI 21 JUL 21 SEP 21 NOV 21 JAN 21 MRT 22
Bron: Bloomberg
Bron: Bloomberg
Sonova Holding AG
De Zwitserse firma Sonova Holding AG werd in 1947 opgericht
als “AG für Elektroakustik” en is getransformeerd van een
regionaal familiebedrijf in hoortoestellen in een wereldwijd
toonaangevende leverancier van innovatieve hooroplossingen.
Sonova heeft een brede portefeuille van innovatieve
producten en opereert aan de ‘bovenkant’ van de markt.
Met een marktaandeel van ongeveer 25% is het marktleider,
op de voet gevolgd door het Deense Demant. Daarnaast zijn
er nog enkele andere grote spelers, waaronder GN Store Nord,
WS Audiology en het Amerikaanse Starkey. Samen hebben
deze vijf bedrijven ongeveer 90% van de markt in handen.
Sonova investeert veel in productontwikkeling. De
hoorapparaten worden steeds kleiner, de geluidskwaliteit
beter en ze zijn in toenemende mate uitgerust met
sensoren die het mogelijk maken om draadloos verbinding
te maken met slimme apps. Sonova heeft een uitgebreid
distributienetwerk, traditioneel verkoopt het producten
via derde partijen, distributeurs, die iets meer dan de helft van
de omzet representeren. Daarnaast heeft het in de afgelopen
jaren haar eigen winkelnetwerk, met name in Europa (in
Nederland bijvoorbeeld Schoonenberg) fors uitgebreid.
De detailhandel vormt een sleutelelement in het verticaal
geïntegreerde bedrijfsmodel, omdat het directe toegang tot
de klant biedt. Dit moet helpen om de penetratiegraad van
hoortoestellen bij mensen met gehoorverlies te verhogen.
Sonova haalt ongeveer 10% van de omzet uit
gehoorimplantaten voor patiënten met ernstig gehoorverlies
via de Amerikaanse dochteronderneming Advanced Bionics.
Daarnaast heeft Sonova recentelijk de overname afgerond
van high-end hoofdtelefoonmaker Sennheiser, hetgeen
ongeveer 8% aan omzet zal toevoegen. Een belangrijke reden
voor de overname is de verwachting dat door technologische
ontwikkelingen de markten voor high-end hoofdtelefoons en
hoortoestellen verder naar elkaar toe zullen groeien.
Strauman Holding AG
De geschiedenis van Straumann gaat terug tot 1954 toen
Dr. Reinhard Straumann het Straumann Research Institute
oprichtte, dat gespecialiseerd was in metaallegeringen die
worden gebruikt in horloges en klokken. Dr. Straumann
verlegde zijn aandacht naar implantaten in 1960. Vanaf
de jaren 90 richtte Straumann zich onder leiding van zijn
kleinzoon, Thomas Straumann, op het tandheelkundige
segment en ontwikkelde zich tot de wereldmarktleider op
het gebied van tandheelkundige implantaten. De in 2013
ingezette strategische verschuiving om uit te breiden buiten
het premiumsegment is succesvol geweest en ondersteunt
de groei aanzienlijk. Sinds 2017 is Straumann ook actief in
de sterk groeiende markt van transparante beugels.
Straumann’s sterke financiële, operationele en strategische
prestaties zijn te danken aan een langdurige en exclusieve
focus op het implantaatsegment, wat resulteerde in een
technologische voorsprong en uitgebreide kennis en inzicht
in de sector. De andere grote wereldspelers richten zich
niet volledig op implantaten en bieden een breder scala
aan tandheelkundige en andere medische producten,
waarin implantaten een minderheid van de totale omzet
vertegenwoordigen. De wereldwijde implantologiemarkt
bedraagt ongeveer USD 5 miljard en groeit met 5% per jaar.
In de komende jaren verwacht het bedrijf jaarlijks 10%
organische groei te halen, terwijl verdere consolidaties
enkele procenten toevoegen aan de totale omzetgroei.
Het marktaandeel van Straumann steeg van 22% in 2015
tot 29% eind 2021, terwijl de twee grootste concurrenten
wat marktaandeel verloren. Er zijn sterke regionale
verschillen in de marktpenetratie voor implantaten die niet
alleen met welvaartsniveaus te maken hebben. Culturele
aspecten en historie spelen ook een belangrijke rol. Door
de lage penetratiegraad in veel landen zijn er nog veel
groeimogelijkheden. n
17

Beursvisie | Verenigingen en Stichtingen
Interview Paul Kindt - Landgoed Linschoten
Het belang van landgoederen
Stichtingen die zich speciaal richten op landgoederen zijn een
aandachtsgebied binnen ons cliëntsegment Verenigingen &
Stichtingen. Onlangs interviewde ik Paul Kindt die al tientallen jaren
actief is in deze wereld. Hij is momenteel directeur-rentmeester van
een groot aantal landgoederen, waaronder Landgoed Linschoten.
Daarnaast is hij adviseur voor vele vaste cliënten en bestuurder bij
de Federatie Particulier Grondbezit en partner bij LBP SIGHT, een
ingenieursbureau op het gebied van Bouw, Ruimte en Milieu.
Door Robbert Ruijgrok
18
Paul Kindt vertelt. Het beheer van
landgoederen is mijn belangrijkste
activiteit. Het is zeer veelzijdig en
er zijn veel aandachtsgebieden in
de volle bandbreedte aanwezig.
Op de eerste plaats de keuze
van de juiste rechtsvorm: privéeigendom,
of een NSW B.V., of een
stichting? Je staat dan in contact
met notarissen en fiscalisten. Het
beheer van landgoederen omvat vele
domeinen, zoals landbouw, bosbouw,
natuurbeheer, monumentenzorg,
financiën, fiscaliteit en het beleggen
van vermogen. Je bent op veel
terreinen actief.
Wat kan je vertellen over de
historie van landgoederen?
Veel landgoederen zijn rond 1600
ontstaan. De welgestelden uit
de grote stad kregen oog voor
landelijke schoonheid en ruimte. Dit
waren met name de eigenaren van
kapitale panden in Amsterdam. Je
zag dat de eerste bebouwingen op
landgoederen de architectuur kregen
van bijvoorbeeld de trapgevels van
Amsterdamse grachtenpanden.
Deze landgoedeigenaren zagen
hun landgoed ook als een gezond
verdienmodel.
Er waren opbrengsten, zoals
pachtinkomsten en houtverkoop.
Privébeleggingen dienden om een
eventueel exploitatietekort te dekken.
Net als nu was er sprake van een
lange termijn horizon.
Hoe ben je in de wereld van
landgoederen terecht gekomen?
Na de middelbare school heb
ik een jaartje als stagiaire bij
Natuurmonumenten gewerkt om
toegelaten te worden tot de Hogere
Bosbouw en Cultuurtechnische
School, nu Hogeschool Van Hall
Larenstein. Eigenlijk had ik die
motivatie al van jongs af aan; het
zit in mijn genen. Voordat mijn
vader geneeskunde ging studeren
heeft hij enkele jaren gestudeerd
aan de Landbouw Hogeschool in
Wageningen. Familieleden werkten
bij Staatsbosbeheer en bij Het
Limburgse Landschap.
Wat zijn de trends en de
uitdagingen van de sector?
De wereld verandert snel. Je ziet dat
de lineaire economie draait naar een
circulaire economie. In de landbouw
gaat de transitie naar circulaire
landbouw.
De rentmeester kan hierbij een
stimulerende rol spelen; minder
aanvoer van kunstmest en mineralen,
minder milieudruk en eigen mest
productie bevorderen. Ook is er
sprake van een extensivering van
het grondgebruik in de landbouw.
Naast koeien en melkproductie zijn
ook ‘bloemen en bijen’ relevant om
te zorgen dat de biodiversiteit vergroot
wordt.

Paul Kindt
Wat betekent duurzaamheid
voor jou?
Het woord duurzaamheid wordt
tegenwoordig te pas en te onpas
gebruikt. Duurzaamheid houdt voor
Wat is de relevantie van
duurzaam beleggen?
Waar kan je je mee vereenzelvigen?
Waar ben je zelf van overtuigd? Het
spreekt voor zich dat Ten Principles of
In hoeverre is er ruimte
voor landgoederen nu het
coalitieakkoord aangeeft dat er
honderd duizenden woningen
moeten worden gebouwd?
mij in: wat op de lange termijn stand
Global Compact of the United Nations
Voorheen lag het Vondelpark buiten de
houdt, minder belastend is voor
worden gevolgd. Duurzaamheid
stad Amsterdam. Nu is het Vondelpark
het milieu, minder CO 2
-uitstoot en
heeft ook met jouw imago te maken,
een park midden in de stad en velen
een lage footprint. Ga dus niet voor
social return komt hierbij weer om de
Amsterdammers genieten ervan. Als
winstmaximalisatie op korte termijn.
hoek kijken. Kan je buitenstaanders
Nederland ten gevolge van de vele
Voor mij zijn de drie E’s relevant:
uitleggen wat je verdien model is?
woningen die nog gebouwd gaan
Ecologie, Economie en Esthetiek.
Transparantie is dus relevant.
worden verder verdicht, worden de
Duurzaamheid is het beste geborgd als
die drie E’s in balans zijn.
Hoe zie jij de landgoederen in 2040?
landgoederen ook een soort stadspark.
Net als het Vondelpark zal door de hoge
Er moet een stabiele basis voor de
waardering ruimte voor landgoederen
Als ik kijk in mijn praktijk ben ik
eerdergenoemde drie E’s zijn. Verder
blijven, als een plek waar veel mensen
voornamelijk bezig met circulariteit,
moeten wij zorgen voor solide,
genieten. Al met al komt er natuurlijk
het vergroten van de biodiversiteit door
duurzame beleggingen met een
een enorme druk op het landelijk
aangepast beheer en door duurzaam
solide cashflow. Circulaire economie,
gebied.
grondbeheer, het verduurzamen van
ook circulaire landbouw, voert in
(Rijks)monumenten, met energie-
2040 de boventoon. Consumeren
Paul Kindt wil tot slot benadrukken
transitie en met de social return die
waar je produceert (korte ketens) en
dat de verschuiving van lineaire naar
landgoederen kunnen bieden. Belangrijk
social return staan in de spotlights
circulaire economie de komende jaren
is dat bij het beheer van landgoederen
en er is sprake van een veel lagere
extra aandacht zal vragen. Dat geldt
je de vraag stelt: wat kan ik terug doen
footprint. Door de toenemende
ook voor duurzaamheid en duurzaam
voor de maatschappij. Voorbeelden van
schaarste aan ruimte en rust, en het
beleggen. Verder zal governance steeds
social return zijn het openstellen van
belang van schoonheid, harmonie
hoger op de agenda komen, in het
het landgoed, natuuronderwijs, het
bieden van rust en ruimte en het bieden
en voedselproductie, worden
landgoederen hoog gewaardeerd. Het
bijzonder de code culture governance. n
19
van stageplaatsen. Hiermee creëer je
belang van landgoederen neemt in
voor landgoederen tevens een groter
Nederland toe en het komt hoger op de
maatschappelijk draagvlak.
waarderingsladder.

Beursvisie | Nummer 2 – 2022
Ten Cate actueel
In Ten Cate Actueel houden wij u graag op de hoogte van
de ontwikkelingen in de organisatie binnen de bank.
Nieuwe
private
banker
Onlangs hebben wij een
nieuwe private banker
aangenomen voor de
regio Amsterdam en
omstreken. Haar naam
is Maureen Schuurman.
Maureen is de afgelopen twee jaar werkzaam geweest als
private banker bij ING en daarvoor tien jaar als private
banker bij de Rabobank. Na afronding van haar HAVO
heeft Maureen International Management gestudeerd aan
de Hogeschool voor Economische Studies in Amsterdam.
Daarna heeft zij diverse aanvullende opleidingen gedaan,
waaronder een opleiding tot Financieel Planner bij
de Federatie Financieel Planners. Maureen woont in
Amsterdam met haar twee zonen van acht en tien jaar
oud. In haar vrije tijd loopt zij hard en is een liefhebster
van reizen.
Bank ten Cate App
In de afgelopen periode ontvingen wij van vele cliënten
de vraag of Bank ten Cate óók de mogelijkheid kan bieden
om beleggingsportefeuilles via de mobiele telefoon in
te zien. De Bank heeft vervolgens onderzocht welke
oplossingen mogelijk zouden zijn. Met gepaste trots
kunnen wij u berichten dat binnenkort de Bank ten Cate
App uitgebracht gaat worden.
Met deze extra service is het mogelijk om altijd en overal
uw beleggingsportefeuille en rekening courantsaldi via
uw mobiele telefoon of tablet (Android of iOS) in te zien.
Belegd vermogen
Wij heten Maureen van harte welkom en wensen haar
veel succes en plezier bij de bank.
Steun aan Oekraïne
Als familiebank staat persoonlijke aandacht en omzien naar elkaar hoog in ons vaandel.
Om dit te onderstrepen heeft de bank besloten een bijdrage te leveren aan het goede en
noodzakelijke werk van de hulporganisaties die vallen onder GIRO 555. Met alle collega’s is een
aanzienlijk bedrag opgehaald. Vervolgens heeft de Bank besloten dit bedrag te verdubbelen.
Het totale bedrag dat is overgemaakt naar het goede doel bedraagt EUR 31.640.
20