1821 -Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ-ΣΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ
16.12.2021 • Views
Share Embed Flag

1821 -Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ-ΣΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ

ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
dimitrastasinopoulou

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

2 3

4 5

<strong>Η</strong> Δήμητρα Στασινοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Μετά τις<br />

σπουδέςτηςεργάστηκεγιαείκοσιχρόνιαστοντραπεζικότομέακαιαργότερα<br />

στην οικογενειακή επιχείρηση στη Ρουμανία. Με τη φωτογραφία ασχολείται<br />

ερασιτεχνικάτατελευταίαχρόνια.ΤοΔεκέμβριοτου2005,εξέδωσετοπρώτο<br />

τηςβιβλίομετίτλο <strong>Η</strong>ΡουμανίατηςΚαρδιάςμου,γιατοοποίοτιμήθηκεμετο<br />

βραβείο της UNESCO. Από τότε, η αγάπη της για τα ταξίδια σε μοναδικές<br />

γωνιές του πλανήτη και η ανάγκη της να μοιράζεται τις εικόνες που τη<br />

συνόδευαν επιστρέφοντας, την οδήγησε στην έκδοση βιβλίων για το<br />

Μπουτάν, τηνΙνδία,τηΒιρμανία,τουςΠαπούαστηΝέαΓουϊνέα,καιπολλών<br />

ακόμησεηλεκτρονικήμορφή.<br />

<strong>1821</strong>-<strong>Η</strong>ΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚ<strong>Η</strong>ΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>Σ<strong>Η</strong><br />

ΣΤΙΣΠΑΡΑΔΟΥΝΑΒΙΕΣ<strong>Η</strong>ΓΕΜΟΝΙΕΣ ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ &ΒΛΑΧΙΑΣ<br />

ΣταβήματατουΑλέξανδρουΥψηλάντη<br />

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ<br />

Εισαγωγή - ΟικογένειαΥψηλάντη,ΡήγαςΦεραίος, ΦιλικήΕταιρεία 1-29<br />

ΜΟΛΔΑΒΙΑ- Ιάσιο-ΜονέςΤριώνΙεραρχών,Γκόλια,Γαλατά,Τσετατσούια 30-111<br />

ΣτοΔρόμογιατοΒουκουρέστι, Φωξάνι,Μπουζάου,Γαλάτσι 112-137<br />

ΒΛΑΧΙΑ-Βουκουρέστι 138-243<br />

ΜονέςσταπερίχωρατουΒουκουρεστίου 244-267<br />

ΜΟΥΝΤΕΝΙΑ- <strong>Η</strong>γεμονικέςΑυλές Τιργκόβιστε&΄Αρτζες 268-291<br />

OΛΤΕΝΙΑ - Δραγατσάνι,ΜονέςΚόζια,Τισμάνα&Χορέζου 292-335<br />

ΤΟΠΕΡΑΣΜΑΣΤ<strong>Η</strong>ΝΤΡΑΝΣΥΛΒΑΝΙΑ 336-351<br />

ΕΠΙΣΤΡΟΦ<strong>Η</strong>ΣΤ<strong>Η</strong>ΜΟΛΔΑΒΙΑ<br />

ΜάχεςστοΣκουλένικαιστιςΜονέςΝεάμτς&Σέκκου 352-385<br />

ΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚΕΣΚΟΙΝΟΤ<strong>Η</strong>ΤΕΣ, Μπρασόβ, Βραίλα&Γαλάτσι 386-444<br />

Copyright Δ<strong>Η</strong>Μ<strong>Η</strong>ΤΡΑ<strong>ΣΤΑ</strong>ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ(dimitra@imedica.ro)<br />

ISBN 978-960-92803-6-5<br />

Μετηνευγενικήχορηγίατης<br />

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ-ΚΕΙΜΕΝΑ<br />

Δ<strong>Η</strong>Μ<strong>Η</strong>ΤΡΑ<strong>ΣΤΑ</strong>ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ<br />

Bucharest,Romania

<strong>1821</strong>-<strong>Η</strong>ΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚ<strong>Η</strong>ΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>Σ<strong>Η</strong><br />

ΣΤΙΣΠΑΡΑΔΟΥΝΑΒΙΕΣ<strong>Η</strong>ΓΕΜΟΝΙΕΣ<br />

ΣταβήματατουΑλέξανδρουΥψηλάντη<br />

Θα μπορούσα να θεωρήσω ως κάλεσμα της ιστορίας αυτό<br />

που είναι, αναμφίβολα, μιά από τις πιο συγκινητικές<br />

προκλήσεις τις οποίες έζησα ποτέ, λόγω του ιστορικού και<br />

συναισθηματικού φορτίου που φέρνει μαζί του. Είναι μια<br />

προσπάθεια καταγραφής μαρτυριών που μιλούν ακόμη και<br />

σήμερα, μετά από 200 χρόνια, για ένα από τα πιο σημαντικά<br />

ιστορικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, την έναρξή<br />

της στη Μολδοβλαχία.<br />

Προσπάθειά μου ήταν να διασώσω την ατμόσφαιρα και ό,τι<br />

σώζεται σήμερα και να συνδεθούν οι τοποθεσίες και οι<br />

εικόνες τους με τις πολύ ισχνές μνήμες εκείνης της εποχής,<br />

όπως αποτυπώνονται σε μερικές από τις φωτογραφίες μου,<br />

οι οποίες απεικονίζουν και μεταγενέστερα κοινά βήματα των<br />

δύο λαών.<br />

<strong>Η</strong> σφραγίδα του βυζαντινού πολιτισμού στη Βλαχία και τη<br />

Μολδαβία, βρίσκεται παντού. Στην Εκκλησία, τους κρατικούς<br />

θεσμούς, το δίκαιο, τον πολιτισμό. Οι Έλληνες και οι<br />

Ρουμάνοι βρίσκονται μαζί, αλληλέγγυοι, πάνω από μια<br />

χιλιετία. Στο τέλος της ενότητας της διαδρομής των<br />

επαναστατών, ακολουθεί ένα σύντομο αφιέρωμα στην<br />

ιστορία των ελληνορουμανικών σχέσεων.<br />

H Ελληνική Επανάσταση του <strong>1821</strong>, είναι ένα γεγονός<br />

ιδιαίτερα σύνθετο, το οποίο κινητοποίησε πολλές και<br />

διαφορετικές δυνάμεις του νέου ελληνισμού, όπως τον<br />

εμπορικό κόσμο, τους Έλληνες της Διασποράς, τους<br />

λόγιους, τους πρίγκιπες Φαναριώτες, και αξιωματούχους<br />

της Εκκλησίας, τους οπλαρχηγούς, και βεβαίως τους<br />

Έλληνες, τους Ρωμιούς, που έμεναν ή κατέβηκαν στην<br />

κυρίως Ελλάδα, αυτούς που κατ΄εξοχήν πολέμησαν.<br />

Αυτός ο αγώνας στηρίχτηκε στον ανιδιοτελή πατριωτισμό<br />

του μεγάλου αριθμού των Ελλήνων, που σιωπηλά και<br />

αφοσιωμένα άντεξαν με πείσμα, αξιοπρέπεια και καρτερία<br />

τις σκληρές όψεις του μακρόχρονου αυτού πολέμου. Με<br />

κόπο, δάκρυα, ιδρώτα, αίμα, αλλά πάντοτε με ελπίδα.<br />

<strong>Η</strong> Ελληνική Επανάσταση ξεκίνησε στις 22 Φεβρουαρίου του<br />

<strong>1821</strong>, στην Μολδαβία, με ένα στρατιωτικό σώμα 4.500<br />

Ελλήνων, υπό την ηγεσία του Αλεξάνδρου Υψηλάντη.<br />

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ήταν γόνος μεγάλης Φαναριώτικης<br />

οικογένειας από τον μικρασιατικό Πόντο, ένας ιδεαλιστής,<br />

που σήκωσε στους ώμους του, από τον Απρίλιο του<br />

1820, το βάρος του σχεδιασμού και της έναρξης του αγώνα.<br />

Ο ίδιος και το επιτελείο του είχαν εξαρχής σχεδιάσει το<br />

άνοιγμα του μετώπου στην Πελοπόννησο, όπως και συνέβη<br />

πράγματι ένα μήνα αργότερα. Για λόγους που παραμένουν<br />

άγνωστοι, επέλεξε να ξεκινήσει από τις παραδουνάβιες<br />

<strong>Η</strong>γεμονίες, πέρασε τον Προύθο και έφθασε στο Ιάσιο.<br />

Ίχνη από αυτό το δρομολόγιο που διήρκεσε από τον<br />

Φεβρουάριο έως τον Ιούνιο του <strong>1821</strong>, προσφέρουν τη<br />

ραχοκοκαλιά στη σειρά των φωτογραφιών - ήταν μια πορεία<br />

ελπιδοφόρα, δραματική και τελικά ηρωική και αποκαρδιωτική<br />

συνάμα, η οποία όμως απέδωσε έμμεσα καρπούς<br />

κάπου αλλού. Δημιούργησε την ελεύθερη Ελλάδα.<br />

Ζώντας τριάντα χρόνια μεταξύ Ελλάδας και Ρουμανίας, που<br />

τη θεωρώ πια δεύτερη πατρίδα μου, δημιούργησα ένα<br />

μεγάλο αρχείο φωτογραφιών, το οποίο συμπλήρωσα στα<br />

τελευταία ταξίδια μου, έχοντας ως γνώμονα την<br />

Επανάσταση του <strong>1821</strong>. Δεν είμαι ιστορικός και δεν κάνω<br />

ιστορική ανασκόπηση εδώ, δεν θα τολμούσα άλλωστε,<br />

παραθέτω απλώς τη συγκίνησή μου, μέσα από το<br />

φωτογραφικό υλικό. Εξαιρετικοί ιστορικοί έχουν αναλύσει<br />

κάθε πτυχή αυτού του κομματιού της επανάστασης και<br />

έχουν μελετήσει σε βάθος τα γεγονότα.<br />

Ελπίζω ότι οι αυτές οι φωτογραφίες από περιοχές, κτήρια,<br />

μοναστήρια, εκκλησίες, και εκθέματα μουσείων, να κάνουν<br />

ορατά τα μέρη που η Ελληνική Επανάσταση έκανε τα πρώτα<br />

της βήματα και να ζωντανεύσουν τη κατανόηση των<br />

γεγονότων που δεν είναι τόσο γνωστά στην Ελλάδα, αν και<br />

συνέβαλλαν σημαντικά στον απελευθερωτικό αγώνα. Όπως<br />

σοφά αναφέρει ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος, «200 χρόνια<br />

μετά, εμείς, οι σημερινοί Έλληνες, τρέφουμε μια βαθύτατα<br />

συγκινησιακή σχέση με την ιστορία μας, με έναν<br />

συναισθηματισμό να περιβάλει γεγονότα και πρόσωπα,<br />

ειδικά όταν έχουν έντονο το στοιχείο της θυσίας».<br />

<strong>Η</strong> μεγάλη συγκίνησή μου, λοιπόν, για την προσφορά της<br />

οικογένειας Υψηλάντη, τους Ιερολοχίτες, τον Ολύμπιο, τον<br />

Φαρμάκη, και τους τόσους πολλούς ανώνυμους ήρωες, που<br />

«συναντούσα» στα ταξίδια μου, αιτιολογείται.<br />

<strong>Η</strong> προσφορά της οικογένειας Υψηλάντη είναι τόσο μεγάλη,<br />

που ακόμη και σήμερα διερευνάται από τους ιστορικούς,<br />

ενώ και η διαδρομή της συνδέθηκε με τις τύχες του<br />

Ελληνισμού, όσο λίγες. <strong>Η</strong>γέτες αληθινοί, που θυσίασαν<br />

τίτλους ευγενείας, περιουσίες, την ελευθερία και τη ζωή<br />

τους ακόμη για την πατρίδα.<br />

Όταν έδωσε και τα τελευταία της χρήματα για τον Αγώνα, η<br />

Ελισάβετ Υψηλάντη (το γένος Βακαρέσκου), μητέρα του<br />

Αλέξανδρου και ρωτήθηκε πώς θα ζούσε αυτή, μια<br />

πριγκίπισσα, ως φτωχή απάντησε: «Περιμένετε να λυπηθώ<br />

τα κτήματα και τα ρούβλια, όταν έχω δώσει τέσσερα παιδιά<br />

για την πατρίδα;» <strong>Η</strong> Ελισάβετ Υψηλάντη έδωσε τελικά,<br />

δηλαδή έθαψε, έξι από τα επτά παιδιά της για την πατρίδα.<br />

Στον δρόμο της αναζήτησης για τα μέλη της οικογένειας<br />

Υψηλάντη, είχα την τύχη να ανακαλύψω τρία αναπάντεχα<br />

τεκμήρια, άγνωστα σε πολλούς μέχρι σήμερα.<br />

Στο Ιάσιο, ένα εξαιρετικό πορτραίτο του Αλέξανδρου<br />

Υψηλάντη και μια χειρόγραφη απόδειξη της Φιλικής<br />

Εταιρείας από τον έρανο για την επανάσταση - μια απόδειξη<br />

για 1.498 γρόσια από Έλληνα της Μολδαβίας, που έδωσε τον<br />

“οβολό” του για τον Αγώνα.<br />

Στο Βουκουρέστι, στην οικογενειακή εκκλησία της<br />

οικογένειας Υψηλάντη, την Μαρκούτσα, όταν ο ιερέας,<br />

ανασηκώνοντας το χαλί στο εσωτερικό της εκκλησίας<br />

μπροστά από το ιερό, μου έδειξε τον τάφο του αδελφού του<br />

Αλέξανδρου, Γεώργιου Υψηλάντη, ο οποίος πέθανε εκεί το<br />

1847.<br />

Θα παρατηρήσετε ότι υπερτερούν οι φωτογραφίες των<br />

μονών, αλλά αυτό οφείλεται σε συγκεκριμένους λόγους.<br />

Γιατί είναι ένας παλαιότατος ιστορικός πλούτος για το<br />

παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αυτού του κόσμου που<br />

αγνοούμε, αλλά και μέρος της ιστορικής ταυτότητας της<br />

σημερινής Ρουμανίας. Γιατί υπήρξαν τα κατ’εξοχήν καταλύματα<br />

του Υψηλάντη, των υπασπιστών του, αλλά και όλων<br />

των αγωνιστών. Δεν ήταν μόνον χρήσιμες για τις διανυκτερεύσεις<br />

τους όμως, εκεί είχαν και πολύ περισσότερη<br />

ασφάλεια. Όλες ήταν καλά οχυρωμένες, για να έχουν αποαποτελεσματική<br />

άμυνα απέναντι σε επίδοξους εισβολείς.<br />

Παρατηρούμε με συγκίνηση ότι η σφραγίδα του Βυζαντινού<br />

πολιτισμού βρίσκεται παντού. Αυτές οι εικόνες των μονών<br />

αναφέρονται στις μνήμες του Ελληνισμού και συνδέουν τα<br />

ορατά στοιχεία της ιστορίας και της τέχνης σ’έναν<br />

πολύμορφο κοινωνικά βαλκανικό χώρο.<br />

Το οδοιπορικό αυτό αποτελεί ελάχιστη απόδοση τιμής και<br />

αναγνώρισης, δείγμα της ευγνωμοσύνης και οφειλής μας<br />

προς αυτούς που θυσιάστηκαν για να είμαστε εμείς,<br />

σήμερα, ελεύθεροι και που τα μεγαλύτερα κατορθώματά<br />

τους ήταν πράξεις σχεδόν απερίσκεπτης γενναιοδωρίας.<br />

Ας κρατήσουμε αυτό το θάρρος, την επιμονή, το συναίσθημα,<br />

τη γενναιοδωρία και τη δύναμη της ψυχής των Ελλήνων<br />

επαναστατών, που η πίστη στην υπέρβαση του αδύνατου<br />

φλόγιζε τις ψυχές τους.<br />

Δήμητρα Στασινοπούλου<br />

Οι στενοί φιλικοί δεσμοί που συνδέουν τους δύο λαούς<br />

αναδεικνύονται ανάγλυφα μέσα από το μήνυμα του<br />

Αντιπροέδρου της Ρουμανικής Ακαδημίας, κ. Răzvan<br />

Theodorescu, που παραθέτω.<br />

8 9

HELLENOROMANICA<br />

ΈχουνπεράσειχιλιάδεςχρόνιαπουοιΈλληνεςκαιοικάτοικοιτηςευρύτερηςπεριοχήςμεταξύ τηςοροσειράςτων<br />

Καρπαθίων και του Δούναβη συνήψαν γόνιμες σχέσεις. Οι αρχαίες ελληνικές πόλεις κατά μήκος της αριστερής<br />

ακτής του Εύξεινου Πόντου – Ίστρια, Κάλλατις και Τόμις – εισήγαγαν στους Γέτες πρότυπα αρχιτεκτονικής,<br />

πολυτελή κεραμική, θεατρικούς χώρους και πολιτικά μοντέλα. Με τον θρίαμβο του Χριστιανισμού<br />

πραγματοποίηθηκε στην γλώσσα των Ελλήνων Καππαδοκών Πατέρων η ιεραποστολική δραστηριότητα της<br />

ΑνατολικήςΕκκλησίαςστιςΔακο-ρουμανόφωνεςχώρες.<br />

Σταχρόνιατηςσύστασηςτωνρουμανικώνμεσαιωνικώνκρατών,οιαπεσταλμένοιτηςΜεγάληςΕκκλησίας,στην<br />

Βιτζίνα της Δοβρουτσάς, στην Curtea de Argeș και στη Suceava της Μολδοβλαχίας, υπηρέτησαν τα ιερά καθήκοντά<br />

τους στην ίδια την ελληνική γλώσσα. Επίσης, οι ιατροφιλόσοφοι Ιωάννης Καριοφύλλης, Ιωάννης<br />

Κομνηνός Μόλυβδος, Σεβάστιος Κυμινήτης και Ιάκωβος Πυλαρινός, οι οποίοι είχαν σπουδάσει στην Πάδοβα,<br />

δίδαξαν τον Αριστοτέλη στην ελληνική γλώσσα στον νεαρό Κωνσταντίνο Μπρινκοβεάνου, τον μελλοντικό<br />

<strong>Η</strong>γεμόνατηςΒλαχίας,στηΣχολήτουΑγίουΣάββατουΒουκουρεστίου.<br />

Εκκλησιαστικές αγιογραφίες και πλούσια διακοσμημένα χειρόγραφα έφταναν στις Παραδουνάβιες <strong>Η</strong>γεμονίες<br />

από τον Ελληνικό κόσμο του Αγίου Όρους. Από τον ίδιο Ελληνικό πολιτισμικό χώρο είχε έρθει για να<br />

εγκατασταθεί στη Βλαχία και ο Κωνσταντίνος, ο επικεφαλής της ομάδας ζωγράφων της Μονής Χορέζου. Οι<br />

Καντακουζηνοί των Παραδουνάβιων ηγεμονιών, οι ιδρυτές του εν λόγω μοναστηριού, προέρχονταν από τους<br />

κύκλουςτωνΕλλήνωναρχόντωντηςΠόλης,πουαποτελούσανπαρακαταθήκητουΒυζαντινούπολιτισμού.<br />

Κατά κάποιον τρόπο οι Φαναριώτες υπήρξαν φορείς του Νεωτερισμού. Σε αυτήν την εποχή έλαμψαν μερικοί<br />

Φαναριώτες ηγεμόνες, όπως οι Νικόλαος και Κωνσταντίνος Μαυροκορδάτος, απόγονοι Δραγουμάνου από την<br />

Κωνσταντινούπολη,οοποίοςείχεγράψειγιαπρώτηφοράστηΕυρώπηγιατιςεπιστημονικές τεκμηριώσειςτου<br />

Harvey περί της κυκλοφορίας του αίματος. Στην ίδια εποχή, ο Ρήγας Βελεστινλής, ο ήρωας της Ελληνικής<br />

Ελευθερίας, της οποίας τα 200 χρόνια γιορτάζουμε σήμερα, ζούσε και δημιουργούσε το επαναστατικό του έργο<br />

σταφιλόξεναεδάφητηςΜολδοβλαχίας.<br />

Ο δρόμος προς την Ελευθερία που μας δίδαξαν οι Έλληνες διαπερνάει και μέσα από την χώρα μας εδώ και 200<br />

χρόνια,πράγμαπουισχυρίζεταιμεπειστικότηταημεγάληΕλληνίδαφίλημας,κυρίαΔήμητραΣτασινοπούλου.<br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΒΟΡΟΝΕΤΣ. Μολδαβία,Μπουκοβίνα.ΕκκλησίατουΑγίουΓεωργίου,εξωτερικήτοιχογραφίατου1488. Κατασκευάστηκεαπό<br />

τοΣτέφανοτοΜέγα. Γνωστήκαιωςη“ΚαπέλαΣιξτίνατηςΑνατολής”μετοιχογραφίεςέντονουμπλέχρώματος,πουαπότότεονομάζεται<br />

τομπλέτουΒορονέτς. Οιτοιχογραφίεςπαραμένουναναλλοίωτες, παράτιςδύσκολεςκαιρικέςσυνθήκες,εδώκαιπεντακόσιαχρόνια.<br />

Acad.RăzvanTheodorescu<br />

ΑντιπρόεδροςτηςΡουμανικήςΑκαδημίας<br />

Βουκουρέστι,29Μαρτίου,2021<br />

10 11

<strong>Η</strong>ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤ<strong>Η</strong><br />

<strong>Η</strong> οικογένεια Υψηλάντη έχει ρίζες Βυζαντινές. Οι ίδιοι οι<br />

Υψηλάντες συνέδεαν την οικογένειά τους με τους Ξιφιλίνους,<br />

μια οικογένεια που μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης<br />

από τους Σταυροφόρους, το 1204, κατέφυγαν στην αυλή των<br />

Κομνηνών στην Τραπεζούντα. Στον 18ο αιώνα έφτασαν στο<br />

πολύ υψηλό αξίωμα του Μεγάλου Διερμηνέα της Υψηλής<br />

Πύλης, μία από τις πιο σημαντικές θέσεις της Οθωμανικής<br />

Διπλωματίας, αφού χειρίζονταν τις επαφές με τις άλλες ξένες<br />

δυνάμεις. Αυτό το αξίωμα είχε ο Ιωάννης Υψηλάντης.<br />

Ο γιός του, Αλέξανδρος Υψηλάντης, με μεγάλη παιδεία, γνώριζε<br />

καλά την ελληνική, τη γαλλική, την περσική, την αραβική και την<br />

ιταλική και ήταν θαυμαστής του Διαφωτισμού. Μετά από μια<br />

σύντομη θητεία ως μέγας διερμηνέας, ορίστηκε <strong>Η</strong>γεμόνας της<br />

Βλαχίας, ενώ πήρε μέρος και στις διαπραγματεύσεις Ρωσίας και<br />

Τουρκίας που οδήγησαν στη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή.<br />

Οι δύο γιοι του, ο Κωνσταντίνος και ο Δημήτριος, σχεδίαζαν να<br />

επαναστατήσουν, ελπίζοντας ότι θα έχουν την υποστήριξη της<br />

Ρωσίας. Τελικά, το σχέδιο αποκαλύφθηκε, αυτοί δραπέτευσαν,<br />

και ο πατέρας τους παραιτήθηκε. Όμως και ο ίδιος ήταν υποστηρικτής<br />

της ελληνικής ανεξαρτησίας και είχε στείλει υπόμνημα<br />

για την ανεξαρτησία της Ελλάδας στην Αυτοκράτειρα της<br />

Ρωσίας την Αικατερίνη Β΄ και στον Αυτοκράτορα της Αυστρίας<br />

τον Ιωσήφ Β΄, όταν πληροφορήθηκε τα σχέδιά τους για το<br />

διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το υπόμνημα θα<br />

διαρρεύσει και θα αναγκαστεί και αυτός να καταφύγει στη<br />

Μοραβία, όμως οι Τούρκοι θα τον συγχωρέσουν, και έτσι το<br />

1796, θα διορισθεί για δεύτερη φορά ηγεμόνας της Βλαχίας.<br />

Ως <strong>Η</strong>γεμόνας, και στις δύο θητείες του, άφησε εντυπώσεις<br />

εξαιρετικές και συνδέθηκε με την αναγέννηση των γραμμάτων.<br />

Μετά από δύο χρόνια παραιτήθηκε και ιδιώτευσε στην Πόλη.<br />

Στη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πόλεμου θα συλληφθεί και θα<br />

φυλακιστεί. Οι Τούρκοι θα κατηγορήσουν τον γιο του, Κωνσταντίνο<br />

Υψηλάντη, που τον είχε διαδεχτεί στην <strong>Η</strong>γεμονία της<br />

Βλαχίας, για αντάρτη και για αντεκδίκηση θα τον βασανίσουν<br />

και θα τον θανατώσουν.<br />

Ο Κωνσταντίνος Υψηλάντης, ήταν ο γιος του Αλέξανδρου.<br />

Γεννήθηκε στην Πόλη το 1760 και πέθανε το 1816 στο Κίεβο.<br />

Θεωρήθηκε «από τους πιο πεπαιδευμένους του Φαναρίου». Σε<br />

νεαρή ηλικία ήρθε σε επαφή με τις εθνικο-απελευθερωτικές<br />

ιδέες που τότε αναπτύσσονταν στα Βαλκάνια.<br />

Ο Ρήγας Φεραίος, όταν έφτασε στην Κωνσταντινούπολη, το<br />

1782, προσελήφθη ως «γραμματικός», δηλαδή ιδιαίτερος<br />

γραμματέας, του Αλέξανδρου Υψηλάντη και θεωρείται δεδομένο<br />

ότι ο Κωνσταντίνος Υψηλάντης είχε γνώση των ιδεών της<br />

μεγάλης αυτής μορφής. Όπως ο πατέρας του και ο παππούς του,<br />

διετέλεσε Μεγάλος Δραγουμάνος, κατά την περίοδο 1796-1799,<br />

έχοντας βαθιά γνώση των ευρωπαϊκών πολιτικών πραγμάτων σε<br />

μια περίοδο ανακατατάξεων, μετά τη Γαλλική Επανάσταση και<br />

λίγο πριν από τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Στην διάρκεια<br />

της θητείας του και χάρη στις καλές σχέσεις του με τους Ρώσους<br />

διπλωμάτες, θα παίξει και σημαντικό ρόλο για να ιδρυθεί η<br />

Ιόνιος Πολιτεία. Το 1799 θα βρεθεί <strong>Η</strong>γεμόνας της Μολδαβίας. Το<br />

1802 <strong>Η</strong>γεμόνας της Βλαχίας. Θα προσπαθήσει να κινηθεί μέσα<br />

στις αντιθέσεις των μεγάλων δυνάμεων, έχοντας πάντα μια<br />

ιδιαίτερη σχέση με τη Ρωσία . Άλλωστε, είναι και μια εποχή που<br />

αρκετοί στον ελλαδικό χώρο πιστεύουν ότι η Ρωσία θα<br />

μπορούσε να εγγυηθεί τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού<br />

κράτους.<br />

Παραμονές του Ρωσοτουρκικού πολέμου και ύστερα από<br />

παρέμβαση της γαλλικής διπλωματίας, ο Σουλτάνος αποφάσισε<br />

την αλλαγή των ηγεμόνων στα ρουμανικά πριγκιπάτα. Τότε ο<br />

Κωνσταντίνος Υψηλάντης αποφάσισε να καταφύγει στη Ρωσία<br />

και βρέθηκε στο Κίεβο, που τότε ήταν τμήμα της τσαρικής<br />

αυτοκρατορίας.<br />

Στη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου ο Κωνσταντίνος<br />

Υψηλάντης θα επιστρέψει ως <strong>Η</strong>γεμόνας της Μολδαβίας και της<br />

Βλαχίας με την υποστήριξη των Ρώσων. Όμως, το Φεβρουάριο<br />

του 1808, καθαιρείται από το θρόνο των πριγκιπάτων, καθώς ο<br />

Τσάρος θα προτιμήσει άλλες μορφές ελέγχου των περιοχών<br />

αυτών. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του ο Κωνσταντίνος<br />

Υψηλάντης θα τα περάσει στη Ρωσία. Τον πατριωτισμό θα τον<br />

περάσει και στα παιδιά του και δύο γιοι του, ο Αλέξανδρος και<br />

ο Δημήτριος, θα παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ελληνική<br />

Επανάσταση. Μάλιστα στον πρώτο θα γράψει με σχεδόν<br />

προφητικό τόνο το 1816:<br />

«Υιέ μου, μην λησμονήσεις ποτέ, ότι οι Έλληνες μόνον εις τους<br />

εαυτούς των πρέπει να στηρίζoνται, όπως γίνωσι ελεύθεροι».<br />

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤ<strong>Η</strong>Σ(1792-1828)<br />

Γόνος μεγάλης Φαναριώτικης οικογένειας από τον<br />

Μικρασιατικό Πόντο, ιδεαλιστής που σήκωσε στους ώμους του<br />

το βάρος του σχεδιασμού και της έναρξης του αγώνος. O<br />

Αλέξανδρος Υψηλάντης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το<br />

1792 και πέθανε στην Βιέννη το 1828. Ήταν γιος του <strong>Η</strong>γεμόνα<br />

της Μολδοβλαχίας, Κωνσταντίνου Υψηλάντη. Ανήκε στο σώμα<br />

των εφίππων σωματοφυλάκων του Τσάρου και διακρίθηκε<br />

στους πολέμους κατά του Ναπολέοντα. Το 1813 σε ηλικία 21<br />

έτους, με το βαθμό του συνταγματάρχη, πολεμά στη μάχη της<br />

Δρέσδης, όπου χάνει το δεξί του χέρι.<br />

Το 1820, σε ηλικία 28 ετών, αναλαμβάνει την αρχηγία της<br />

Φιλικής Εταιρείας, και ονομάζεται «Επίτροπος», που κατά την<br />

βυζαντινή εθιμοτυπία σήμαινε αντιβασιλέας, νόμιμος διάδοχος<br />

του θρόνου της Αυτοκρατορίας της Ρωμανίας, και πολιτικός<br />

αρχηγός της Επαναστάσεως. Την ίδια χρονιά τα μέλη της<br />

Φιλικής Εταιρείας τον αναγνωρίζουν ως “Γενικόν Έφορον της<br />

Ελληνικής Εταιρείας”.<br />

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης εκδίδει αμέσως την Προκήρυξη<br />

Ανεξαρτησίας: «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος». Παραιτείται<br />

από τον τσαρικό στρατό, περνάει τον ποταμό Προύθο, τον<br />

Φεβρουάριο του <strong>1821</strong> και υψώνει τη σημαία της Επαναστάσεως<br />

στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας. Στον Ναό των Τριών Ιεραρχών ο<br />

Μητροπολίτης Βενιαμίν Κωστάκης ευλογεί την επαναστατική<br />

σημαία με έμβλημα τον Σταυρό και κατά το βυζαντινό τυπικό,<br />

παραδίδει το ξίφος στον Υψηλάντη. Αμέσως διενεργείται έρανος<br />

για τη συλλογή ενός εκατομμυρίου γροσίων και υπογράφεται,<br />

σε κτίριο στο Κισινάου της Μολδαβίας, η Διακήρυξη προς το<br />

Έθνος και η πρόσκληση εθελοντών. Απ’όλη την Ευρώπη<br />

καταφθάνουν στη Μολδαβία και συγκροτείται αμέσως ο Ιερός<br />

Λόχος, που αποτελείται από πεντακόσιους νέους, σπουδαστές.<br />

<strong>Η</strong> ορκωμοσία των ιερολοχιτών έγινε με τις φράσεις:<br />

“Ορκίζομαι να χύσω και αυτήν την υστέραν ρανίδα του<br />

αίματός μου υπέρ της θρησκείας και της πατρίδος μου. Να<br />

φονεύσω και αυτόν τον ίδιον τον αδελφόν αν τον εύρω<br />

προδότην της πατρίδος… Να μην παραιτήσω τα όπλα προτού<br />

να ίδω ελευθέραν την πατρίδα μου και εξολοθρευμένους τους<br />

εχθρούς της…”.<br />

Ο Ιερός λόχος του Υψηλάντη καταστράφηκε στη μάχη του<br />

Δραγατσανίου, τον Ιούνιο του <strong>1821</strong>. Ο ίδιος, μαζί με τα δύο<br />

αδέλφια του Γεώργιο και Νικόλαο, αρχηγό του Ιερού Λόχου,<br />

υποχώρησε προς τα αυστριακά σύνορα και οι αυστριακοί για να<br />

τον παγιδεύσουν, τον εφοδίασαν με πλαστό διαβατήριο για να<br />

φύγει με το ψευδώνυμο Παλαιογενείδης. Τον συνέλαβαν, τον<br />

έκλεισαν στα ανθυγιεινά κελιά του μεσαιωνικού φρουρίου του<br />

Μουγκάτς, στο οποίο υπέστη τα πάνδεινα. Αποφυλακίστηκε με<br />

την παρέμβαση του Τσάρου, όμως η υγεία του ήταν πολύ<br />

κλονισμένη. Δύο μήνες μετά πέθανε στην Βιέννη, σε ηλικία 36<br />

ετών, σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, στις 31 Ιανουαρίου,1828.<br />

Ο αδελφός του, Δημήτριος Υψηλάντης, ξεκίνησε επίσης από τον<br />

ρωσικό στρατό. Στις αρχές Μαρτίου του <strong>1821</strong>, έφτασε στην<br />

Ελλάδα ως εκπρόσωπος του αδελφού του, ύστερα από αίτημα<br />

των Φιλικών της Πελοποννήσου και ιδίως του Παπαφλέσσα. Θα<br />

έχει πολύ σημαντικό ρόλο στην επανάσταση και θα πρωταγωνιστήσει<br />

σε μεγάλες μάχες. Στη Μάχη της Πέτρας, το<br />

Σεπτέμβριο του 1829, θα ηγηθεί των ελληνικών δυνάμεων που<br />

θα συντρίψουν τις οθωμανικές. Θα έχει έτσι την ιστορική τιμή<br />

να ολοκληρώσει νικηφόρα τον πόλεμο που είχε ξεκινήσει οκτώ<br />

χρόνια πριν ο αδελφός του. Θα πεθάνει το 1832 στο Ναύπλιο,<br />

έχοντας κατακτήσει στην ιστορική μνήμη τη θέση ενός αγνού και<br />

ηρωικού αγωνιστή της ελευθερίας.<br />

<strong>Η</strong>ΚΑΡΔΙΑ<strong>ΤΟΥ</strong><br />

<strong>Η</strong> τελευταία επιθυμία του Αλέξανδρου Υψηλάντη, ήταν η καρδιά<br />

του να αποσπαστεί από το σώμα και να σταλεί στην Ελλάδα. <strong>Η</strong><br />

επιθυμία του πραγματοποιήθηκε από τον Γεώργιο Λασσάνη, ο<br />

οποίος την έκρυψε στον Άγιο Γεώργιο της Βιέννης αρχικά. Το<br />

1843, ο αδελφός του Γεώργιος την έστειλε στη Μητρόπολη της<br />

Αθήνας. Ο Γεώργιος απεβίωσε το 1847, και η σύζυγός του<br />

Μαρία Μουρούζη, μετέφερε το 1859 τις καρδιές των δύο<br />

αδελφών στο Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών του Αμαλίειου<br />

Ορφανοτροφείου, στην οδό Στησιχόρου 6 & Λυκείου, στην<br />

Αθήνα. Βρίσκονται σε εσοχή του νότιου τοίχου με την επιγραφή<br />

«Καρδίαι Αλεξάνδρου και Γεωργίου Υψηλάντου».<br />

Tην μεγάλη προσφορά της οικογένειας Υψηλάντη συνόψισε ο<br />

Ιωάννης Μακρυγιάννης με αυτές τις λέξεις.<br />

«Έπαθεγιατηνλευτεριάνκαιθυσιάστη<br />

αυτότοσπίτιόλωςδιόλου»<br />

12 13

<strong>Η</strong>ΕλλάςΕυγνωμονούσα-ΠίνακαςτουΘεόδωρουΒρυζάκη(1878)<br />

ΕθνικήΠινακοθήκη,Αθήνα (Λεπτομέρεια)<br />

<strong>Η</strong>ΕλλάςΕυγνωμονούσα-ΠίνακαςτουΘεόδωρουΒρυζάκη(1878). ΕθνικήΠινακοθήκη,Αθήνα<br />

14 15

ΠοδιάεικόναςμετοέμβληματηςΟικογένειαςΥψηλάντη(1797)<br />

ΜουσείοΜπενάκη,Έκθεση«<strong>1821</strong>ΠρινκαιΜετά»<br />

ΤαφικόΜνημείοΑλέξανδρουΥψηλάντη<br />

Πεδίο τουΆρεως,Αθήνα<br />

ΔημήτριοςΥψηλάντης. ΕθνικόΙστορικό<br />

Μουσείο,Αθήνα<br />

ΟικόσημοτηςΟικογένειαςΥψηλάντη<br />

ΜονήΜαρκούτσα,Βουκουρέστι<br />

Πεδίο τουΆρεως,Αθήνα-ΜνημείοΠεσόντων<br />

Δραγατσανίου

Ρ<strong>Η</strong>ΓΑΣΦΕΡΑΙΟΣ-ΕΝΑΣΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΑΣΠΑΤΡΙΩΤ<strong>Η</strong>Σ<strong>ΣΤΑ</strong>ΠΡΙΓΚΙΠΑΤΑ<br />

ΟΠΡΟΑΓΓΕΛΟΣΤ<strong>Η</strong>ΣΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚ<strong>Η</strong>ΣΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑΣ<br />

ΠροσωπογραφίαΡήγαΦεραίου,ΆνδρέαςΚριεζής,19οςαι.<br />

MoυσείοΜπενάκη,Αθήνα<br />

Εμβληματική προσωπικότητα για την εποχή του, μια εποχή<br />

μεγάλων ζυμώσεων, για ολόκληρο τον βαλκανικό χώρο του<br />

οποίου την ενότητα ονειρευόταν, ο Ρήγας Βελεστινλής,<br />

«ένας οραματιστής και ένας ιδεαλιστής, που τραγούδησε<br />

πρώτος το νέο ελληνικό εθνικό ιδεώδες και υπέφερε για<br />

αυτό, πληρώνοντας με τη ζωή του τη δυνατή του πίστη»,<br />

όπως τον παρουσιάζει με θαυμασμό ο μεγάλος Ρουμάνος<br />

ιστορικός Nicolae Iorga, κατάφερε να παραμείνει υπόδειγμα<br />

μέχρι και σήμερα, που έχουν συμπληρωθεί πια 224<br />

χρόνια από τον μαρτυρικό του θάνατο στο Βελιγράδι, το<br />

1798, χάρη στην περιέργειά του, χάρη στην ποικιλία των<br />

ενδιαφερόντων του, χάρη στην ενέργεια και τη δυναμικότητά<br />

του, χάρη στην ειλικρίνεια της πίστης του, την οποία<br />

ακολούθησε αποφασιστικά και πλήρωσε τόσο ακριβά.<br />

Ο Ρήγας Βελεστινλής γεννήθηκε στο θεσσαλικό χωριό<br />

Βελεστίνο στα 1757. Το οικογενειακό του όνομα ήταν<br />

Κυριτζής ή Κυριαζής. <strong>Η</strong> παράδοση εμφανίζει την οικογένειά<br />

του σαν μία από τις πιο ευκατάστατες στο Βελεστίνο με<br />

πολλά κτήματα, μεγάλα χάνια, βυρσοδεψείο, βαφείο και<br />

εργοστάσιο κατασκευής υφασμάτων και ταπήτων, στο<br />

οποίο εργάζονταν περισσότεροι από 40 εργάτες. <strong>Η</strong> οικονομική<br />

ευχέρεια της οικογένειάς του έδωσε τη δυνατότητα<br />

στον Ρήγα να σπουδάσει στη Σχολή της Ζαγοράς και<br />

σύμφωνα με άλλες πηγές στη Σχολή των Αμπελακίων.<br />

Στα νεανικά του χρόνια ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη,<br />

μετά από πρόσκληση του Πρέσβη της Ρωσίας για σπουδές,<br />

στην οικία του οποίου γνώρισε τον Πρίγκιπα Αλέξανδρο<br />

Υψηλάντη, παππού των Υψηλάντηδων του <strong>1821</strong>, και<br />

προσελήφθη ως γραμματικός του.<br />

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, χρημάτισε <strong>Η</strong>γεμόνας της<br />

Μολδαβίας στο διάστημα 1774-1781. Διαφωνώντας όμως<br />

με τον Υψηλάντη ο Ρήγας έγινε γραμματέας του <strong>Η</strong>γεμόνα<br />

της Βλαχίας Νικόλαου Μαυρογένη.<br />

Μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο και την ήττα της Τουρκίας,<br />

ο Νικόλαος Μαυρογένης αποκεφαλίστηκε ως υπαίτιος της<br />

ήττας και ο τότε Ρήγας κατέφυγε στη Βιέννη, την οποία και<br />

έκανε έδρα της επαναστατικής δράσης του.<br />

Στη Βιέννη συνεργάτες του ήσαν κυρίως Έλληνες έμποροι<br />

ή σπουδαστές, αλλά οι σημαντικότεροι από αυτούς ήταν οι<br />

αδελφοί Πούλιου, από τη Σιάτιστα της Μακεδονίας, ικανοί<br />

τυπογράφοι. Στο δικό τους τυπογραφείο τύπωσε και την<br />

επαναστατική του προκήρυξη σε πολλές χιλιάδες αντίτυπα,<br />

προκειμένου να μοιραστούν στους Έλληνες των υπόλοιπων<br />

φιλελεύθερων περιοχών των Βαλκανίων. Επηρεασμένος<br />

από τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, πίστεψε βαθιά στην<br />

ανάγκη της επαφής των Ελλήνων με τις νέες ιδέες που<br />

σάρωναν την Ευρώπη και αυτό τον ώθησε στη συγγραφή ή<br />

μετάφραση βιβλίων σε δημώδη γλώσσα και τη σύνταξη της<br />

Χάρτας, ενός μνημειώδους για την εποχή του χάρτη.<br />

Ο Ρήγας πέρασε τα πιο παραγωγικά, αν και όχι τα πιο<br />

ήσυχα, χρόνια της ωριμότητας του στο Βουκουρέστι,<br />

πρωτεύουσα της Βλαχίας, σημαντικό κέντρο τότε του<br />

Διαφωτισμού. Από το 1782 διακρίνεται αμέσως στη<br />

ρουμανική κοινωνία της εποχής. Με αξιώματα στις αυλές<br />

των Φαναριωτών ηγεμόνων Νικόλαου Καρατζά, Μιχαήλ Α ́<br />

Σούτσου και του Νικολάου Μαυρογένη, ο Ρήγας συνδέεται<br />

ταυτόχρονα με τους περίφημους ́Ελληνες λογίους,<br />

Δημήτρη Καταρτζή και Ιώσηπο Μoισιόδακα, οι οποίοι<br />

επηρέασαν αποφασιστικά την σταδιοδρομία του στα μέρη<br />

της Βλαχίας, που έγιναν δεύτερη πατρίδα του.<br />

Το πρώτο φύλλο της Χάρτας της Ελλάδας του Ρήγα<br />

Φεραίου επανεκδίδεται το 1885 από τον δημοσιογράφο<br />

και συγγραφέα Θωμά Πασχίδη «Εν Βουκουρεστίοις της<br />

Δακίας». Ο μαρτυρικός θάνατος του εθνομάρτυρα, μαζί με<br />

τους νεαρούς συντρόφους του που «εσύρθησαν βιαίως/<br />

γιατροί, λόγιοι, έμποροι/και φοιτητές, να μάθουν/τη<br />

Χάρτα τ’ Ουρανού», καθώς και τα επαναστατικά του<br />

σχέδια, ελκύουν τον θαυμασμό της ρουμανικής κοινωνίας<br />

σε τέτοιο βαθμό, ώστε τις πρώτες δεκαετίες του 19 ου αιώνα,<br />

στους δρόμους του Βουκουρεστίου και του Ιασίου, μπορούσε<br />

κανείς να ακούσει νέους και ηλικιωμένους να<br />

τραγουδούν τον «Θούριο».<br />

Ο Ρήγας Φεραίος συνελήφθη στην Τεργέστη την 1η<br />

Δεκεμβρίου του 1797, μαζί με τον Χριστ. Περραιβό. Μόλις<br />

μαθεύτηκε η σύλληψή του πολλοί έκαναν έκκληση στον<br />

Σουλτάνο Σελίμ Γ΄, για την απελευθέρωσή του. Ανάμεσα σε<br />

αυτούς ο φίλος του, Οσμάν Πασβανόγλου, ηγεμόνας του<br />

Βιδινίου, όπως και ο Αλή Πασάς, αλλά μάταια. Κατόπιν<br />

οδηγήθηκε στη Βιέννη, στις 14 Φεβρουαρίου 1798, όπου<br />

ανακρίθηκε μαζί με τους συντρόφους του. Κατάληξη των<br />

ανακρίσεων, σε συνδυασμό με τις συνεννοήσεις με τον<br />

Σουλτάνο, ήταν να φυλακιστούν οι Αυστριακοί και άλλων<br />

εθνοτήτων υπήκοοι για να δικαστούν από τις Αυστριακές<br />

αρχές, εκτός από τους Οθωμανούς υπηκόους, που αποφασίστηκε<br />

να απελαθούν και να οδηγηθούν στην οθωμανική<br />

επικράτεια, για να υποστούν τις κυρώσεις του Σουλτάνου.<br />

Ο Ρήγας, 41 χρονών τότε, και οι επτά σύντροφοί του, με<br />

συνοδεία των αυστριακών αρχών παραδόθηκαν, στους<br />

οθωμανούς του Βελιγραδίου στις 10 Μαΐου 1798 και<br />

φυλακίστηκαν στον πύργο Νεμπόϊζα, ένα παραποτάμιο<br />

φρούριο του Δούναβη, στο Βελιγράδι. Εκεί, ύστερα από<br />

συνεχή βασανιστήρια, στις 24 Ιουνίου του 1798, στραγγαλίστηκαν<br />

και τα σώματά τους ρίχτηκαν στον Δούναβη.<br />

Ο Παλαμάς γράφει για το Ρήγα:<br />

«Ο άνθρωπος αυτός δεν γράφει στίχους, σαλπίζει<br />

στίχους. Το κήρυγμα του Ρήγα μεταβάλλεται εις άσμα.<br />

Και μόνη της ειλικρινείας του η ζέσις και της θελήσεώς του<br />

η ορμή το εξαίρουν εις ποίημα».<br />

18 19

ΟΝΕΟΣΑΝΑΧΑΡΣΙΣτουΡήγα. Βιέννη,1797<br />

ΠορτραίτατουΡήγατουΑύγουστου<br />

Πικαρέλλι. ΕθνικόΙστορικόΜουσείο<br />

<strong>Η</strong>ΧΑΡΤΑ<strong>ΤΟΥ</strong>Ρ<strong>Η</strong>ΓΑ-FranzMuller,1797-MουσείοΜπενάκη,Αθήνα Εκθεση«<strong>1821</strong>ΠρινκαιΜετά»<br />

ΆγαλματουΡήγα,αποτηνέκθεση«Το‘21των<br />

Συλλεκτών»ΜουσείοΜπενάκη,Αθήνα<br />

20 21

ΤΟΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>ΤΙΚΟΣΧΕΔΙΟ<strong>ΤΟΥ</strong>Ρ<strong>Η</strong>ΓΑΒΕΛΕΣΤΙΝΛ<strong>Η</strong>EΠΑΙΞΕΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΡΟΛΟ<br />

ΣΤ<strong>Η</strong> ΔΙΑΜΟΡΦΩΣ<strong>Η</strong> Τ<strong>Η</strong>ΣΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>ΤΙΚ<strong>Η</strong><strong>ΣΤΑ</strong>ΥΤΟΤ<strong>Η</strong>ΤΑΣΤΩΝΦΙΛΙΚΩΝ<br />

Ο ΡήγαςξεσηκώνειτουςΈλληνες. Άγνωστοςκαλλιτέχνης,τέλη<br />

19ουαι.MoυσείοΜπενάκη,Αθήνα,Έκθεση«<strong>1821</strong>ΠρινκαιΜετά»<br />

΄ΕργοτουΘεόφιλουμετοΡήγακαιτονΚοραήναανασηκώνουντην<br />

Ελλάδα. ΑριστεράδιακρίνεταιτομνημείοτουΔραγατσανίου<br />

ΟΘούριοςτουΡήγαΦεραίου,Άγνωστοςκαλλιτέχνης.<br />

MoυσείοΜπενάκη,Αθήνα,Έκθεση«<strong>1821</strong>ΠρινκαιΜετά»<br />

22 23

<strong>Η</strong>ΦΙΛΙΚ<strong>Η</strong>ΕΤΑΙΡΕΙΑ<br />

Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ, Εμμανουήλ Ξάνθος. Οι<br />

Ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας. <strong>Η</strong> προτομή βρίσκεται στο Μουσείο<br />

της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό της Ουκρανίας, που στεγάζεται<br />

στο σπίτι του εθνικού Ευεργέτη Γρηγορίου Μαρασλή (1831–1907).<br />

ΔιετέλεσεΔήμαρχοςτηςπόληςτηςΟδησσούγιαδεκαέξιχρόνια,από<br />

το1878ωςτο1895.Αρχικάανήκεστονπατέρατου,ΓρηγόριοΙωάννη<br />

Μαρασλή (1780-1851), ο οποίος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και<br />

διέθεσετοσπίτιτουγιατιςσυγκεντρώσειςτωνμελώντης.<br />

<strong>Η</strong> Φιλική Εταιρεία υπήρξε μια από τις μυστικές επαναστατικές<br />

οργανώσεις που συγκροτήθηκαν στη Νότια και<br />

την Ανατολική Ευρώπη κατά το πρώτο τέταρτο του 19ου<br />

αιώνα που και λειτουργούσαν εντός ενός αυστηρού<br />

ιεραρχικού πλαισίου ακολουθώντας ως προς την στρατολόγηση<br />

των μελών τους μια περίπλοκη διαδικασία<br />

μύησης.<br />

Την πρωτοβουλία για την ίδρυση της πήραν τρεις άνδρες,<br />

όχι ιδιαίτερα επιφανείς ή ιδιαίτερα πλούσιοι, τρεις<br />

έμποροι με επαναστατική προπαιδεία: ο Νικόλαος<br />

Σκουφάς από το Κομπότι Άρτας, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ<br />

από τα Ιωάννινα και ο Εμμανουήλ Ξάνθος από την Πάτμο.<br />

Ο Ξάνθος είχε την έμπνευση να ιδρύσει μια οργάνωση που<br />

θα ένωνε τους Έλληνες για την ανατροπή της Οθωμανικής<br />

τυρρανίας. Οι τρεις ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, μπορεί<br />

να μην ήταν πλούσιοι, ήταν όμως όλοι εγγράμματοι,<br />

πολιταξιδεμένοι και πολιτικά στρατευμένοι. Καίριο ρόλο<br />

στην ίδρυσή της θεωρείται ότι διαδραμάτισε και ένα<br />

τέταρτο πρόσωπο, ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος. <strong>Η</strong><br />

Φιλική Εταιρεία αποσκοπούσε καταρχήν στην αποτίναξη<br />

του τουρκικού ζυγού, στην απελευθέρωση των Ελλήνων,<br />

και εν γένει των χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής<br />

Αυτοκρατορίας που διαβιούσαν στη Βαλκανική. Στην<br />

πορεία πέτυχε κάτι πολύ σημαντικό, την οργάνωση ένος<br />

δικτύου ανθρώπων με όραμα την ελευθερία ενός ανεξάρτητου<br />

ελληνικού κράτους.<br />

<strong>Η</strong> Εταιρεία, αφενός λόγω του κυρίαρχου τότε στην Ευρώπη<br />

απολυταρχικού πνεύματος και αφετέρου λόγω των<br />

πολλών ελεγκτικών μέτρων που φρόντιζαν να λαμβάνουν<br />

οι οθωμανικές Αρχές, είχε, στην αρχική φάση της λειτουργίας<br />

της, έναν σχετικά μικρό αριθμό μελών (προπάντων<br />

εμπόρους), ενώ δεν κατάφερε ποτέ να αποκτήσει<br />

βαθιές ρίζες στα μείζονος σημασίας εμπορικά και<br />

πνευματικά κέντρα του ελληνισμού (η δράση της περιορίστηκε<br />

κυρίως στη Ρωσία και στις Παραδουνάβιες<br />

<strong>Η</strong>γεμονίες). Οι ιδρυτές της, για να προσελκύσουν έναν<br />

μεγαλύτερο αριθμό μελών, άφηναν να εννοηθεί ότι τόσο<br />

ο Ιωάννης Καποδίστριας, δεύτερος υπουργός Εξωτερικών<br />

της Ρωσίας, όσο και ο ίδιος ο Τσάρος Αλέξανδρος Α’, ήταν<br />

μέλη της Αόρατης ή Ανώτατης Αρχής της Εταιρείας, που<br />

καθοδηγούσε τα μέλη των κατώτερων βαθμών. <strong>Η</strong> Φιλική<br />

Εταιρεία χάρη στον συνωμοτικό της χαρακτήρα κατάφερε<br />

να σχεδιάσει τόσο στρατιωτικές όσο και πολιτικές ή<br />

διπλωματικές πτυχές των όσων ακολούθησαν.<br />

Ορόσημο για την ουσιαστική ενίσχυση της Εταιρείας<br />

στάθηκε η μύηση (στα τέλη του 1818) του εύπορου<br />

εμπόρου Παναγιώτη Σέκερη, ο οποίος έγινε μέλος της<br />

Ανώτατης Αρχής και προσέφερε γενναία οικονομική<br />

υποστήριξη. Σταδιακά, μετά τον πρόωρο θάνατο του<br />

Σκουφά (1818), άρχισαν να αλλάζουν οι προσανατολισμοί<br />

της Εταιρείας, που μετέφερε την κύρια δραστηριότητά της<br />

στην Κωνσταντινούπολη και είδε τον αριθμό των μελών<br />

της να αυξάνεται. Παράλληλα, όμως, σημειώθηκαν τριβές<br />

και αντιπαραθέσεις, που αντανακλούσαν τις διαφορετικές<br />

επιδιώξεις και τους υφέρποντες ανταγωνισμούς των<br />

ηγετικών στελεχών της.<br />

Παρά ταύτα, η Εταιρεία, παραμένοντας προσηλωμένη<br />

στον στρατηγικό στόχο της κατάφερε να αποκτήσει μια<br />

νέα δυναμική, στρατολογώντας νέα μέλη (προεστούς,<br />

κληρικούς κ.ά.) που προέρχονταν από την Πελοπόννησο<br />

και τα νησιά του Ιονίου.<br />

Ισχυρές φυσιογνωμίες που προσχώρησαν στη Φιλική<br />

εταιρεία ήταν ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης από την<br />

Μάνη, όπως και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.<br />

Στις αρχές του 1820 ο Εμμανουήλ Ξάνθος είχε δύο<br />

μυστικές συναντήσεις στην Πετρούπολη με τον Ιωάννη<br />

Καποδίστρια. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας απάντησε<br />

αρνητικά στην τιμητική πρόταση που του έγινε, να<br />

αναλάβει την ηγεσία της Εταιρείας, καθώς θεωρούσε πως<br />

ενδεχόμενη άμεση εμπλοκή του στο όλο εγχείρημα, θα<br />

οδηγούσε αναπόφευκτα στην κατάπνιξη της εξέγερσης<br />

των Ελλήνων από τα λοιπά (πλην Ρωσίας) μέλη της Ιερής<br />

Συμμαχίας. Ως εκ τούτου, πρότεινε στον Ξάνθο να αναλάβει<br />

την ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας ο Πρίγκιπας<br />

Αλέξανδρος Υψηλάντης. Έτσι κι έγινε. Ο Υψηλάντης,<br />

γόνος Φαναριώτικης οικογένειας και Υπασπιστής του<br />

Τσάρου, αποδέχτηκε την πρόταση που του έγινε, και έτσι<br />

στις 12 Απριλίου του 1820 ανέλαβε επισήμως την ηγεσία<br />

της Φιλικής Εταιρείας. Δυστυχώς, παρά τις εργώδεις προσπάθειες<br />

του ιδίου του Υψηλάντη, το σχέδιο συνεργασίας<br />

με άλλους χριστιανικούς λαούς και πληθυσμούς δεν<br />

καρποφόρησε, ενώ η εξέγερση στη Μολδοβλαχία δεν είχε<br />

αίσια έκβαση. Τελικά, ο επαναστατικός αγώνας των<br />

Ελλήνων στον καθαυτό ελλαδικό χώρο έμελλε να<br />

διαμορφώσει μία νέα πραγματικότητα με νέους πρωταγωνιστές,<br />

ένα νέο σκηνικό, στο οποίο η Φιλική Εταιρεία<br />

δεν μπόρεσε να διαδραματίσει ηγεμονικό ρόλο.<br />

Ο Ιωάννης Φιλήμων, στο βιβλίο του «Φιλική Εταιρεία»,<br />

που εκδόθηκε στο Ναύπλιο το 1834, έγραψε για τους<br />

ιδρυτές και τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας.<br />

«Αδύνατοι, αλλά φιλοπάτριδές τινες και άξιοι Έλληνες<br />

κατόρθωσαν τον Πόλεμον της Ελλάδος. Τρεις απλοί<br />

έμποροι είχαν την έμπνευση να εισάξωσιν μόνοι των ότι<br />

ματαίως και προ πολλού χρόνου ήλπιζον από την<br />

φιλανθρωπίαν των χριστιανών βασιλέων». Πέτυχαν<br />

αυτό που εθεωρείτο αδύνατον. Οι επί αιώνες ραγιάδες να<br />

ξεσηκωθούν και να επιτύχουν την ελευθερία τους.<br />

24 25

ΣημαίατηςΕπανάστασηςμετασύμβολατηςΦιλικήςΕταιρείας. ΚατασκευάστηκεμετιςοδηγίεςτουΠαλαιώνΠατρώνΓερμανού,<br />

καιυψώθηκεστηνΉλιδααποτονΠροεστόΓεώργιοΣισίνη.Κυρίαρχασύμβολαείναιοσταυρόςκαιτοσύνθημα΄<strong>Η</strong>Ε(λευθερί)α ΉΘ(άνατο)ς.<br />

ΕθνικόΙστορικόΜουσείο,Αθήνα<br />

ΟόρκοςτουΦιλικού. ΑναπαριστάτηνορκωμοσίατουΘεόδωρουΚολοκοτρώνηκατάτημύησήτουστηΦιλικήΕταιρεία.<br />

ΕλαιογραφίαΔ.Τσόκου,1849. ΣημαίεςτηςΕπανάστασης. ΕθνικόΙστορικόΜουσείο,Αθήνα<br />

26 27

ΕφοδιαστικάέγγραφατηςΦιλικήςΕταιρείαςγιατην αναγνώρισητωνμελών,γραμμένασεκώδικα<br />

ΜουσείοΜπενάκη,Αθήνα-΄Εκθεση«<strong>1821</strong>ΠρινκαιΜετά»<br />

ΕφοδιαστικόέγγραφοτουΙερομονάχουΡωμανού,<strong>1821</strong><br />

ΕφοδιαστικόέγγραφοτουΠαύλουΚοκόληαπότηνΉπειρο,1820<br />

28 29

<strong>Η</strong>ΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚ<strong>Η</strong>ΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>Σ<strong>Η</strong>ΣΤΙΣ<br />

ΡΟΥΜΑΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ<br />

16 Φεβρουαρίου <strong>1821</strong>. Στο Κισινάου, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης<br />

αποφασίζει την έναρξη της Επανάστασης. Εδώ συντάσσει τις<br />

προκηρύξεις και κάνει τις τελευταίες προετοιμασίες.<br />

22 Φεβρουαρίου. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαβαίνει, κατά τις 16η<br />

ώρα, τον ποταμό Προύθο. Φοράει στολή Ρώσου στρατηγού. Τον<br />

υποδέχεται η ηγεμονική φρουρά (200 ιππείς) που τον συνοδεύει στο<br />

Ιάσιο, όπου φθάνει κατά τις 20 το βράδυ. Εγκαθίσταται στη Μονή<br />

Γαλατά.<br />

Μια μέρα πριν, την 21 Φεβρουαρίου, έγινε στο Γαλάτσι η πρώτη<br />

στρατιωτική σύγκρουση Ελλήνων και Τούρκων. Ο Βασίλης Καραβίας ο<br />

οπλαρχηγός της ομάδας των 150 Ελλήνων, ζήτησε από τον Τούρκο<br />

αξιωματούχο να εγκαταλείψει την πόλη. Πέθαναν στη σύγκρουση 15<br />

ˊΕλληνες, τα πρώτα θύματα του Αγώνα. Είναι η πρώτη μάχη της<br />

Επανάστασης.<br />

23 Φεβρουαρίου. Προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη «Προς το<br />

έθνος της Μολδαβίας».<br />

24 Φεβρουαρίου. Ο Υψηλάντης εκδίδει την περίφημη προκήρυξή του<br />

«Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος». Το κείμενό της ετοιμάστηκε στο<br />

Κισινάου και η εκτύπωση έγινε στο Ιάσιο. <strong>Η</strong> έκδοσή της αποτελεί την<br />

επίσημη κήρυξη της Επανάστασης. Παράλληλα απασχολείται με την<br />

οργάνωση των πρώτων ταγμάτων του στρατού. Στην ηγεμονική<br />

φρουρά προστέθηκαν περίπου 2000 εθελοντές.<br />

26 Φεβρουαρίου. Στη Μονή των Τριών Ιεραρχών, στο Ιάσιο, έγινε ο<br />

πανηγυρικός καθαγιασμός της σημαίας της Επανάστασης από τον<br />

μητροπολίτη Βενιαμίν Κωστάκη. ˊΟλοι ορκίστηκαν για την ελευθερία<br />

της πατρίδας.<br />

1 Μαρτίου. Ο Υψηλάντης αναχωρεί από το Ιάσιο, με στρατό 2.000<br />

ανδρών. Το βράδυ σταθμεύει στο Tούργκου Φρουμός, μετά στο Ρόμαν<br />

και στη Φωξάνη, στα σύνορα Μολδαβίας και Βλαχίας. Στην Φωξάνη<br />

μένει 4 μέρες που είναι αποφασιστικές για την οργάνωση του στρατού.<br />

Από τους σπουδαστές των ελληνικών σχολείων και από άλλους<br />

εθελοντές συγκροτεί το ειδικό τάγμα πεζικού, που το ονόμασε «Ιερό<br />

Λόχο». Πρώτος διοικητής του τάγματος ήταν ο Γεώργιος<br />

Καντακουζηνός. Από δω ο Υψηλάντης αλληλογραφεί με τον Τούντορ<br />

Βλαντιμιρέσκου.<br />

13 Μαρτίου. Από την Φωξάνη ο Υψηλάντης εκδίδει προκήρυξη προς<br />

τους κατοίκους («Προς τους Δάκας») της Βλαχίας να εξεγερθούν και να<br />

επιδιώξουν την απελευθέρωση της πατρίδας τους.<br />

13-14-15 Μαρτίου. ˊΑρχοντες και κάτοικοι εγκαταλείπουν το<br />

Βουκουρέστι, όταν έμαθαν ότι ο Βλαντιμιρέσκου βαδίζει προς τα εκεί<br />

και ο Υψηλάντης ξεκίνησε από την Φωξάνη.<br />

18 Μαρτίου. Ο Βλαντιμιρέσκου μπαίνει στο Βουκουρέστι. Την ίδια<br />

μέρα, ο Υψηλάντης εκδίδει νέα προκήρυξη προς τους «Ευγενείς<br />

κατοίκους του Βουκουρεστίου», καλώντας τους να επιστρέψουν στα<br />

σπίτια τους.<br />

19 Μαρτίου. Σταθμεύει στο Πλοέστι, όπου παραμένει 4 μέρες, για την<br />

αναδιοργάνωση του στρατού.<br />

23 Μαρτίου «Αφορισμός» των Φιλικών από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄.<br />

25 Μαρτίου. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έφτασε στο Βουκουρέστι και<br />

εγκαταστάθηκε στην Κολεντίνα (στο Παλάτι Γκίκα Τέι). Τμήματα του<br />

στρατού μοιράστηκαν στα μοναστήρια και στα χωριά της περιοχής,<br />

ενώ ο Γεωργάκης Ολύμπιος και ο Ιωάννης Φαρμάκης μπήκαν με τα<br />

τάγματά τους στην πόλη.<br />

26 Μαρτίου. Ο Μητροπολίτης, ο Επίσκοπος και άρχοντες ήρθαν σε<br />

προυπάντηση του Υψηλάντη.<br />

27 Μαρτίου. Στο Βουκουρέστι γίνεται η πανηγυρική εορτή Υψώσεως<br />

της Σημαίας της Επανάστασης, αλλά χωρίς την επισημότητα και τον<br />

ενθουσιασμό του Ιασίου. <strong>Η</strong> ύψωση έγινε στην κατοικία του Ιωάννη<br />

Φαρμάκη, από τον ˊΕλληνα Αρχιμανδρίτη Παπαβασιλείου. Μετά έγινε<br />

παρέλαση στους δρόμους με τα πατριωτικά άσματα του Ρήγα.<br />

Συνάντηση του Υψηλάντη με τον Βλαντιμιρέσκου στην Κολεντίνα.<br />

1 Απριλίου. Στο Βουκουρέστι φθάνουν τα δυσάρεστα νέα για τον<br />

αφορισμό των Φιλικών καθώς και για την έλλειψη υποστήριξης από<br />

την Ρωσία. Αταξίες και λεηλασίες από τους στρατιώτες του Υψηλάντη<br />

στο Βουκουρέστι. Για να αποφύγει την ευθύνη για την φθορά της<br />

πόλης ο Υψηλάντης εγκατέλειψε το Βουκουρέστι και μετακινήθηκε με<br />

όλο τον στρατό προς την πόλη Tιργκόβιστε. Ο στρατός του ήταν<br />

ανεπτυγμένος στην ευρύτερη ορεινή περιοχή από το Πλοέστι μέχρι το<br />

Πιτέστι. Υπό τον έλεγχό του βρίσκονται όλα τα θέματα της γύρω της<br />

περιοχής.ˊΕτσι εξασφαλίζεται η συντήρηση του στρατού. Ο Ιερός Λόχος<br />

μετράει τώρα 450 άνδρες και ο στρατός 6500. Από αυτούς μόνον 2000<br />

ήταν ˊΕλληνες.<br />

9 Απριλίου. Γίνεται στο Τιργκόβιστε η σύσταση από τον Υψηλάντη<br />

ενός Συμβουλίου, με την ονομασία «Γενικόν Βουλευτήριον», με<br />

διοικητικές, οικονομικές και άλλες αρμοδιότητες. Πρόεδρος του είναι ο<br />

Γεώργιος Υψηλάντης.<br />

10 Απριλίου. Φθάνουν τα πρώτα νέα για την έναρξη της Επανάστασης<br />

στην Ελλάδα. Απρίλης. Ο Μιχαήλ Σούτσος οργανώνει νέο στρατιωτικό<br />

τάγμα στη Βεσσαραβία. Συγκρούσεις Ελλήνων, (με οπλαρχηγό τον<br />

Αθανάσιο Καρπενησιώτη), και Τούρκων γίνονται στο Γαλάτσι και στις<br />

περιοχές γύρω του, στο ποταμό Σερέτη. Σκληρή μάχη και στον ποταμό<br />

Προύθο. Στη περιοχή της πόλης Τιργκόβιστε γίνονται αταξίες και<br />

λεηλασίες από τον στρατό του Υψηλάντη. Στο Βουκουρέστι, Ρουμάνοι<br />

στρατιώτες («παντούροι») εγκαταλείπουν τον στρατό του Βλαντιμιρέσκου.ˊΕλλειψη<br />

αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ του Βλαντιμιρέσκου<br />

και του Σάββα, εκπρόσωπου του Υψηλάντη.<br />

15 Μαίου. Ο Βλαντιμιρέσκου αναχωρεί από το Βουκουρέστι προς το<br />

Πιτέστι με πρόθεση να φθάσει στην Ολτένια. Ο Σάββας, με 1.000 ιππείς<br />

και άλλα μικρά τάγματα κατευθύνεται προς το Τιργκόβιστε. Διαφωνίες<br />

μεταξύ του Υψηλάντη και Σάββα όσον αφορά την στρατηγική των<br />

επομένων βημάτων.<br />

16 Μαίου. <strong>Η</strong> είσοδος των Τούρκων στο Βουκουρέστι.<br />

Λόγω των «διακυμάνσεων της συμπεριφοράς» του Βλαντιμιρέσκου,<br />

ο Γιωργάκης Ολύμπιος, αν και είχε υπογράψει με αυτόν συμφωνία να<br />

ενεργήσουν από κοινού, τον συλλαμβάνει στο Γκολέστι, τον φέρνει στο<br />

Τιργκόβιστε, όπου τον καταδικάζει σε θάνατο από το πολεμικό<br />

συμβούλιο. Κατά την νύχτα της 22ας προς την 23 Μαίου, ο Tούντορ<br />

Βλαντιμιρέσκου θανατώθηκε «όπως υπαγορεύσαν οι σκληρές συνθήκες<br />

του πολέμου».<br />

20 Μαίου. Από το Τιργκόβιστε, απελπισμένη έκκληση των Φιλικών<br />

(χωρίς την υπογραφή του Υψηλάντη) προς τον Αυτοκράτορα της<br />

Ρωσίας. Ο στρατός του Υψηλάντη ενισχύθηκε με σημαντικό αριθμό<br />

στρατιωτών και με τα κανόνια και εφόδια του στρατεύματος του<br />

Βλαντιμιρέσκου.<br />

Οι Τούρκοι προχωρούν προς το Τιργκόβιστε. Ο Υψηλάντης με τον<br />

στρατό του εγκαταλείπουν την πόλη και προχωρούν προς τον<br />

Κιμπουλούνγκ. Διαφωνίες και προδοσίες εκ μέρους μερικών<br />

οπλαρχηγών (η περίπτωση του Σάββα) του Υψηλάντη. Συγκέντρωση<br />

των ταγμάτων στο Πιτέστι. Από το Πιτέστι ο Υψηλάντης προχωρά προς<br />

την πόλη Ρούμνικου Βούλτσεα. Ο στρατός του Υψηλάντη αριθμεί 5.000<br />

πεζούς, 2.500 ιππείς και 4 κανόνια. Ο Υψηλάντης αποφασίζει ώστε η<br />

μάχη να γίνει στο Δραγατσάνι, σε πεδιάδα.<br />

3 Ιουνίου. Ενα τμήμα του στρατού, με επικεφαλής τους Γεωργάκη<br />

Ολύμπιο, Νικόλαο Υψηλάντη και Βασίλειο Καραβία ξεκινούν προς το<br />

Δραγατσάνι, το υπόλοιπο μέρος, με επικεφαλής τον Α. Υψηλάντη,<br />

ξεκινά την 5η Ιουνίου.<br />

7 Ιουνίου, ημέρα Τρίτη, Δραγατσάνι. <strong>Η</strong> εντολή ήταν να μην δοθεί μάχη<br />

την 7 Ιουνίου, αλλά ο Καραβίας ενήργησε ολωσδιόλου αντίθετα και<br />

προς τη διαταγή του Αρχιστρατήγου και προς όλες τις παραινέσεις.<br />

Συγκρούσεις με τους Τούρκους. Ο Ιερός Λόχος στην πρώτη γραμμή της<br />

μάχης. Ο ηρωισμός του έγινε ιστορικός (Κάλβος «τάγμα εκλεκτών<br />

ηρώων, καύχημα νέων»). 200 από τα 373 μέλη έχασαν τη ζωή τους. <strong>Η</strong><br />

ήττα ματαίωσε την εφαρμογή του πολεμικού σχεδίου του Υψηλάντη.<br />

Στη μάχη αυτή βοήθησε πολύ ο Ρουμάνος οπλαρχηγός Χόρκα με τους<br />

Πανδούρους. Ο ίδιος βοήθησε και τον Υψηλάντη στη Μονή Κόζια, όπου<br />

στρατοπέδευσε στις 9 Ιουνίου.<br />

Μάχη κοντά στη Μονή Κόζια. Ο Υψηλάντης υποχωρεί. Το μεγαλύτερο<br />

μέρος του στρατού του διαλύθηκε. <strong>Η</strong> ζωή του κινδυνεύει.<br />

15 Ιουνίου. Ο Υψηλάντης περνάει τα αυστριακά σύνορα στο Καιένι,<br />

στον Κόκκινο Πύργο. Τον συνόδευαν υπόλοιπα του στρατού και του<br />

Ιερού Λόχου. Στην Βλαχία οι μάχες των Τούρκων με τους ˊΕλληνες και<br />

τους Ρουμάνους συνεχίζονται. Μάχες στις Μονές Σλάτινα και Τισμάνα.<br />

Στη Μολδαβία οι δυνάμεις των Ελλήνων οχυρώνονται στο Σκουλένι.<br />

17 Ιουνίου. <strong>Η</strong> μάχη στο Σκουλένι. Χάνουν τη ζωή 300 Ελληνες, και<br />

1.600 Τούρκοι. Νέα σελίδα ανδρείας.<br />

Τέλος Ιουλίου. Μάχες στα βουνά της Μολδαβίας, όπου έφθασαν τα<br />

τάγματα του Γεωργάκη Ολυμπίου και του Ιωάννη Φαρμάκη.<br />

Τέλος Αυγούστου. Ο Ολύμπιος αποφασίζει να κατέβουν στον κάμπο.<br />

Πολλοί αγωνιστές τον εγκαταλείπουν. Οι δύο οπλαρχηγοί μένουν με<br />

περίπου 350 άνδρες, στη Μονή Νεάμτς, ύστερα στη Μονή Σέκκου.<br />

8-9 Σεπτεμβρίου. <strong>Η</strong> πολιορκία της Μονής Σέκκου από τις τουρκικές<br />

δυνάμεις που έφθασαν από το Ιάσιο. Ο Ολύμπιος, μαζί με μερικούς<br />

συντρόφους που παρέμειναν μαζί του, πυροβόλησε βαρέλι πυρίτιδας<br />

και ανατινάχθηκαν. Ο Φαρμάκης άντεξε να πολεμήσει ακόμα 14 μέρες.<br />

<strong>Η</strong> τελευταία σελίδα της Ελληνικής Επανάστασης στη ρουμανική γη.<br />

Π<strong>Η</strong>Γ<strong>Η</strong> - Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΒ (Ελληνική Επανάσταση) Χρονολόγιο,<br />

Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1980 και ρουμανικές πηγές<br />

30 31

<strong>1821</strong>ΒΛΑΧΙΑ-ΧΑΡΤ<strong>Η</strong>ΣΤ<strong>Η</strong>ΣΠΕΡΙΟΧ<strong>Η</strong>ΣΜΕΤ<strong>Η</strong>ΝΠΟΡΕΙΑ<br />

ΤΩΝΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΩΝΚΑΙΤΩΝΡΟΥΜΑΝΩΝΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>ΤΩΝ<br />

<strong>1821</strong><strong>ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ</strong>-ΧΑΡΤ<strong>Η</strong>ΣΤ<strong>Η</strong>ΣΠΕΡΙΟΧ<strong>Η</strong>ΣΜΕ<strong>ΤΟΥ</strong>ΣΚΥΡΙΟΥΣ<br />

<strong>ΣΤΑ</strong>ΘΜΟΥΣ ΣΤ<strong>Η</strong>ΝΠΟΡΕΙΑΤΩΝΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΩΝΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>ΤΩΝ<br />

ΣτοΓαλάτσιενώνονταιτατρίαποτάμια,οΠρούθος,οΔούναβηςκαιοΣερέτης<br />

32 33

ΜΟΛΔΑΒΙΑ<br />

ΙΑΣΙΟ, ΓΑΛΑΤΣΙ

ΘΕΟΦΙΛΟΣ,ΟΖΩΓΡΑΦΟΣΤ<strong>Η</strong>ΣΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>Σ<strong>Η</strong>Σ<br />

ΔύοέργατουγιατονΥψηλάντη,εμπνευσμένααποτον πίνακα τουΒαυαρούζωγράφουPetervonHess<br />

“ΕιςτηνΡωμανίανοΑλέξανδροςΥψηλάντηςαναδέχεταιτηναρχιστρατηγίαντουυπέρελευθερίαςαγώνος”<br />

ΤοιχογραφίαστοσπίτιΚοντού,στηνΑνακασιάΠηλίου<br />

ΓιατησυλλογήτουTeriant(1932)<br />

Ο Υψηλάντης φορώντας στολή ιερολοχίτη περνάει τον ποταμό Προύθο κοντά στο Ιάσιο (σύνορο τότε της νότιας<br />

Ρωσίας με την ηγεμονία της Μολδαβίας) και υψώνει την σημαία της Επαναστάσεως, ως κεφαλή της Φιλικής<br />

Εταιρείας.ΤονυποδέχεταιοΜιχαήλΣούτσος,οηγεμόναςτηςΜολδαβίας,επίσηςμέλοςτηΦιλικήςΕταιρείας.<br />

36 37

HπεδιάδατουΙασίου<br />

ΟδρόμοςπροςτοΙάσιο<br />

38 39

ΙΑΣΙΟ,<strong>Η</strong>ΙΣΤΟΡΙΚ<strong>Η</strong>ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΤ<strong>Η</strong>ΣΜΟΛΔΑΒΙΑΣ<br />

«ΤοΙάσιοείναιπάνωαπόόλαμιαεκκλησία,ηεκκλησίατωνεκκλησιώνγιατοπαρελθόνμας»<br />

NicolaeIorga,Ρουμάνοςιστορικός(1871– 1940)<br />

<strong>Η</strong> πρώτη έγγραφη μαρτυρία για την πόλη είναι του 1408. Ευρισκόμενο στην ιστορική περιοχή της Μολδαβίας, το Ιάσιο ήταν<br />

ανέκαθεν ένα από τα κύρια κέντρα της κοινωνικής, πολιτιστικής, ακαδημαϊκής και καλλιτεχνικής ζωής της χώρας. <strong>Η</strong> πόλη ήταν<br />

πρωτεύουσατουΠριγκιπάτουτηςΜολδαβίαςαπότο1564ωςτο1859,τωνΕνωμένωνΠριγκιπάτωνΜολδαβίαςκαιΒλαχίαςαπό<br />

το 1859 ως 1862 και της Ρουμανίας από το 1916 ως το 1918, στη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου. Το 1707 ιδρύεται εδώ η<br />

<strong>Η</strong>γεμονική Ακαδημία (με γλώσσα διδασκαλίας τα ελληνικά, όπως και στην Ακαδημία του Βουκουρεστίου). Το Ιάσιο είναι μια<br />

εκπληκτική πόλη που έχει τον αέρα μιας αρχοντιάς, την οποία διέθετε από περασμένους αιώνες ως πρώην πρωτεύουσα της<br />

ηγεμονίαςτηςΜολδοβλαχίας.<br />

Το Ιάσιο στην ιστορία είναι γνωστό σαν ο τόπος που επέλεξε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης για να κηρύξει την Επανάσταση των<br />

Ελλήνων εναντίον των Τούρκων, στις 24 Φεβρουαρίου του <strong>1821</strong>. Στα χρόνια που η Ελλάδα και τα Βαλκάνια ανήκαν στην<br />

οθωμανικήαυτοκρατορία,τοΙάσιοήτανένααπ'τακέντρατουελληνισμούκαιμάλιστατηςΦιλικήςΕταιρείας.Το<strong>1821</strong>αποτελεί<br />

«την Πρωτεύουσα της Ελληνικής Επανάστασης». Στις 22 Φεβρουαρίου <strong>1821</strong>, ο Aλέξανδρος Υψηλάντης με μια μικρή συνοδεία<br />

πέντε ατόμων πέρασε τον ποταμό Προύθο, το σύνορο μεταξύ της Pωσίας και των παραδουνάβιων ηγεμονιών (Mολδαβίας και<br />

Bλαχίας) που ανήκαν στην Oθωμανική Aυτοκρατορία. Στο έδαφος της Μολδαβίας τον υποδέχτηκε η φρουρά του <strong>Η</strong>γεμόνα<br />

MιχαήλΣούτσουκαιτονσυνόδευσεέωςτοIάσιο.<br />

40 41

ΙΑΣΙΟ-ΟΝΑΟΣΤΩΝΤΡΙΩΝΙΕΡΑΡΧΩΝ(ιδρ.1637)<br />

«<strong>Η</strong>ΑγιασοφιάτηςΜολδαβίας»<br />

Mεγαλοπρεπές μνημείο με σπάνια και μοναδική εξωτερική ανάγλυφη διακόσμηση. <strong>Η</strong> εκκλησία των Τριών<br />

ΙεραρχώνείναιτοπιοόμορφοκτίσματουηγεμόναΒασίλεΛούπου.Αυτόπουδίνειμοναδικήαξίαστονναόείναι<br />

η εξωτερική διακόσμηση, τριάντα λωρίδες γλυπτών με διαφορετική θεματολογία η κάθε μία, με πολλά στοιχεία<br />

αρμενικών εκκλησιών και τεχνίτες Αρμένιους για την κατασκευή του. <strong>Η</strong> εκκλησία κάηκε ολοσχερώς στα μέσα<br />

του 19ου αιώνα και αναστηλώθηκε μεταξύ του 1882 και 1890, με μια καταστροφική επέμβαση όμως. Ο Πύργος<br />

και το Καμπαναριό εξαφανίστηκαν, τα κτίσματα με τα κελιά των μοναχών ισοπεδώθηκαν και οι τοιχογραφίες,<br />

έργο Ρώσων και Ελλήνων ζωγράφων, αποδεκατίστηκαν. Ελάχιστα τμήματα σώζωνται σήμερα, τα οποία φέρουν<br />

ελληνικέςεπιγραφές. ΣτηΜονήλειτουργούσεκαι«<strong>Η</strong>ΕλληνικήΤυπογραφία»τουΙασίου.Είχειδρυθεί,μεέρανο,<br />

από τον Κρητικό Μανουήλ Βερνάρδο. Αυτός ήταν ο τυπογράφος του μανιφέστου «Μάχου υπέρ Πίστεως και<br />

Πατρίδος»,αλλάκαιτωνάλλωνπροκηρύξεων.Σήμεραλειτουργείωςανδρικόμοναστήρι.<br />

Εδώ λειτούργησε η “Schola Basiliana” αλλά και τυπογραφείο όπου εκδόθηκε το πρώτο βιβλίο στη ρουμανική<br />

γλώσσα, η “Cazania” του μητροπολίτη Βαρλαάμ (1643). Επίσης ιδρύθηκε κολλέγιο, που ήταν η βάση της<br />

<strong>Η</strong>γεμονικήςΑκαδημίαςτουΙασίου.ΟΝαόςτωνΤριώνΙεραρχώνείναιτο κέντροτηςπνευματικήςελληνικήςζωής<br />

στοΙάσιοεπί200χρόνια.<br />

Εδώ ο Βενιαμίν Κωστάκης, Μητροπολίτης της Μολδαβίας και της Σουτσεάβας, αγίασε στις 27 Φεβρουαρίου,<br />

<strong>1821</strong>, παρουσίατωνμελώντηςΦιλικήςΕταιρείαςκαισυμπαθούντων,τησημαίατηςΕταιρείαςκαιευλόγησετον<br />

ηγέτη της, τον Πρίγκηπα Αλέξανδρο Υψηλάντη, δίνοντας με τον τρόπο αυτόν το σύνθημα για την έναρξη των<br />

αγώνων για την ιερή υπόθεση της ελευθερίας της Ελλάδας, στα πλαίσια των απελευθερωτικών κινημάτων των<br />

λαώντωνΒαλκανίων.<br />

42 43

Ιάσιο, ΝαόςτωνΤριώνΙεραρχών(1637)<br />

44 45

Ιάσιο, ΝαόςτωνΤριώνΙεραρχών(1637)

ΤόέμβληματηςΜολδαβίαςστονπροαύλιοχώροτουΝαούκαιη<br />

προτομήτουΜιχάιΕμινέσκου,εθνικούποιητήτηςχώρας.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΑΠΟΤ<strong>Η</strong>ΓΕΝΙΚ<strong>Η</strong>ΠΡΟΚ<strong>Η</strong>ΡΥΞ<strong>Η</strong><strong>ΤΟΥ</strong><strong>ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ</strong>ΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤ<strong>Η</strong><br />

ΜΑΧΟΥΥΠΕΡΠΙΣΤΕΩΣΚΑΙΠΑΤΡΙΔΟΣ<br />

Ἡὥραἦλθεν,ὦἌνδρεςἝλληνες!ΠρόπολλοῦοἱλαοίτῆςΕὐρώπηςπολεμοῦντεςὑπέρτῶν<br />

ἰδίωνΔικαιωμάτωνκαίἐλευθερίαςαὐτῶνμᾶςἐπροσκάλουνεἰςμίμησιν,αὐτοί,καίτοι<br />

ὁπωσοῦνἐλεύθεροι,ἐπροσπάθησανὅλαιςδυνάμεσι,νάαὐξήσωσιτήνἐλευθερίαν,καίδι’<br />

αὐτῆςπᾶσαναὐτῶντήνΕὐδαιμονίαν.<br />

Εἶναι καιρός νά ἀποτινάξωμεν τόν ἀφόρητον τοῦτον Ζυγόν, νά ἐλευθερώσωμεν τήν<br />

Πατρίδα,νάκρημνίσωμενἀπότάνέφητήνἡμισέληνον,διάνάὑψώσωμεντόσημεῖον,δι’οὗ<br />

πάντοτε νικῶμεν: λέγω τόν Σταυρόν, καί οὕτω νά ἐκδικήσωμεν τήν Πατρίδα, καί τήν<br />

ὈρθόδοξονἡμῶνΠίστινἀπότήνἀσεβῆτῶνἀσεβῶνΚαταφρόνησιν.<br />

Μεταξύ ἡμῶν εὐγενέστερος εἶναι, ὅς τις ἀνδρειοτέρως ὑπερασπισθῇ τά δίκαια τῆς<br />

Πατρίδος, καί ὠφελιμοτέρως τήν δουλεύσῃ. Τό ἔθνος συναθροιζόμενον θέλει ἐκλέξῃ τούς<br />

Δημογέροντάς του, καί εἰς τήν ὕψιστον ταύτην Βουλήν θέλουσιν ὑπείκει ὅλαι μας αἱ<br />

πράξεις.<br />

Ακριβές αντίγραφο της σημαίας των Ελληνικών Δυνάμεων που<br />

σχηματίστηκανστηΡωσίατον18οαιώνα. ΤοΕλληνικόΣύνταγμα<br />

Πεζικούσχηματίστηκε στηΡωσίαμετάτοΡωσοτουρκικόΠόλεμο<br />

(1768-1874) και συνέβαλε στην εκδίωξη των Οθωμανών από την<br />

περιοχή της Κριμαίας. Διοικητές του μεταξύ άλλων ο λοχαγός<br />

ΣτέφανοςΜπέηςΜαυρομιχάληςκαιοΛάμπροςΚατσώνης.<br />

ΕθνικόΙστορικόΜουσείο,Αθήνα<br />

Ἄς καλέσωμεν λοιπόν ἐκ νέου, ὦ Ἀνδρεῖοι καί μεγαλόψυχοι Ἕλληνες, τήν ἐλευθερίαν εἰς<br />

τήν κλασικήν γῆν τῆς Ἑλλάδος! Ἄς συγκροτήσωμεν μάχην μεταξύ τοῦ Μαραθῶνος, καί<br />

τῶνΘερμοπυλῶν! ἌςπολεμήσωμενεἰςτούςτάφουςτῶνΠατέρωνμας,οἱὁποῖοιδιάνάμᾶς<br />

ἀφήσωσινἐλευθέρουςἐπολέμησαν,καίἀπέθανονἐκεῖ!<br />

ΕἰςτάὅπλαλοιπόνφίλοιἡΠατρίςΜᾶςΠροσκαλεῖ!<br />

ἈλέξανδροςὙψηλάντης<br />

Τήν24ηνΦεβρουαρίου<strong>1821</strong>. ΕἰςτόγενικόνστρατόπεδοντοῦἸασίου.

ΠροκηρύξειςτουΑλέξανδρουΥψηλάντη,Ιάσιο,24Φεβρουαρίου,<strong>1821</strong><br />

ΕΘΝΙΚΟΙΣΤΟΡΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟ,ΑΘ<strong>Η</strong>ΝΑ<br />

Αντίγραφοτηςτρίχρωμηςσημαίαςμετονφοίνικαστημίαόψηκαιτονσταυρόστην<br />

άλλη, την οποία ύψωσε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στο Ιάσιο κατά την είσοδό του<br />

στις Παραδουνάβιες <strong>Η</strong>γεμονίες, την 22α Φεβρουαρίου <strong>1821</strong> και το σπαθί του<br />

ΙερολοχίτηΓεωργίουΛεμονή,ΥπασπιστήτουΥψηλάντηκαιεπιστήθιουφίλουτου.<br />

ΕθνικόΙστορικόΜουσείο,Αθήνα.<br />

52 53

ΕΚΘΕΣ<strong>Η</strong> Τ<strong>Η</strong>ΣΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚ<strong>Η</strong>ΣΚΟΙΝΟΤ<strong>Η</strong>ΤΑΣ-200 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟΤ<strong>Η</strong>ΝΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>Σ<strong>Η</strong><br />

Ιάσιο, Μάρτιος2021<br />

ΠροσωπογραφίατουΑλέξανδρουΥψηλάντη, τουLudovicStawski.<br />

ΜουσείοΤέχνηςΙασίου<br />

54 55

ΤαόπλατουAλέξανδρουΥψηλάντη, μετοέμβληματουΑυτοκρατορικούΡωσικούΣτρατού<br />

<strong>Η</strong>ΔεσποτικήΡάβδοςτου<br />

ΜητροπολίτηΒενιαμίνΚωστάκη<br />

ΠορτραίτοτουΜητροπολίτηΒενιαμίνΚωστάκη<br />

πουευλόγησετηνΕπανάσταση.<br />

AntonKauffmann, ΜητροπολιτικόΜουσείοΙασίου<br />

Απόδειξη1.498γροσίωνυπέρτηςΦιλικήςΕταιρείας. 25Απριλίου<strong>1821</strong>,Σκουλένι<br />

ΑποταπροσωπικάαντικείμενατουΒενιαμίνΚωστάκη<br />

ΤοΕυαγγέλιοπουορκίστηκεο<br />

ΥψηλάντηςστονΝαότωνΤριώνΙεραρχών<br />

56 57

ΈγγραφομετησφραγίδατουMustafaAgaπουζητάτην<br />

παραδειγματικήτιμωρίατωνΕλλήνωνγιατηνεξέγερση,Ιούνιος<strong>1821</strong><br />

ΑναφοράπροςτονΣουλτάνοτων<br />

ΣυμβάντωνστηΜολδαβία<br />

ΔιακήρυξητουΑλέξανδρουΥψηλάντη. Ιάσιο,8Ιουνίου,<strong>1821</strong><br />

ΧάρτεςπεριοχώντουΙασίου,<strong>1821</strong><br />

ΠοίημααφιερωμένοστοΑλέξανδρο<br />

ΥψηλάντηκαιτουςΦιλικούς<br />

58 59

ΔιασχίζονταςτονΠρούθο&<strong>Η</strong>ΜάχητουΔραγατσανίου<br />

απόλιθογραφίεςτουBαυαρούΖωγράφουPeterVanHess<br />

ΛιθογραφίατουPeterVonHesssμετηθυσίατων<br />

ΙερολοχιτώνστοΔραγατσάνι(1852). Σελίδα<br />

βιβλίου πουτυπώθηκεστη Βραΐλα το1895.<br />

<strong>Η</strong> Σημαία της Επανάστασης έφερε τον ίδιο χρωματισμό με<br />

εκείνηπουείχεπροτείνειαρχικάοΡήγαςΒελεστινλής,το1797.<br />

‘<strong>Η</strong>ταντρίχρωμη,έφερετονμυθικόΦοίνικακαιτοσταυρόμετο<br />

«Εντούτωνίκα». ΣτηνπρότασητουΡήγαΒελεστινλή:<br />

«Το κόκκινον χρώμα σημαίνει την αυτοκρατορική πορφύραν<br />

και την αυτεξουσιότητα του Ελληνικού λαού. Το άσπρον<br />

σημαίνει την αθωότητα της δικαίας ημών αφορμής κατά της<br />

Τυραννίας. Το μαύρον σημαίνει τον υπέρ Πατρίδος και<br />

Ελευθερίαςημώνθάνατον».<br />

ΣημαίατηςΕπανάστασης<br />

ΑλέξανδροςΥψηλάντης. Εθνικό<br />

ΙστορκόΜουσείο,Αθήνα<br />

60 61

ΌπλατουΑγώναγιατηνΑνεξαρτησία

ΟαρχηγόςτωνΡουμάνωνεπαναστατών,Παντούρι,TούντορΒλαντιμιρέσκου. ΕθνικόςΉρωαςτηςΡουμανίας<br />

ΟΤούντορΒλαντιμιρέσκουκαιοιΡουμάνοιεπαναστάτες, Παντούρι,<br />

διασχίζουντονΠοταμόΟλτστοΔραγατσάνι -10Μαρτίου,<strong>1821</strong><br />

64 65

ΤοΕθνικόΘέατροτουΙασίου,ΒασίλεΑλεξάντρι,πουάνοιξετο1840,είναιτοπρώτοΕθνικόΘέατροστηΡουμανία,<br />

ΜέγαροRosetti-Roznovanu(1832),σήμερα,τοΔημαρχείοτηςπόλης.ΟRosetti-RoznovanuίδρυσεσεσυνεργασίαμετονΓ.Κλεόβουλο<br />

ωστόσοθεατρικέςελληνικέςπαραστάσειςανέβαινανστις<strong>Η</strong>γεμονικέςΑυλές,τουλάχιστοναποτιςαρχέςτου1800.<br />

και τον Μητροπολίτη Βενιαμίν Κωστάκη, ένα αλληλοδιδακτικό σχολείο στα ελληνικά, κοντά στο Ιάσιο, στη Στάνκα. Τα μαθήματα<br />

ξεκίνησαντο1820,μεδιευθυντή τονΓ.Κλεόβουλο. ΜεταξύτωνπρώτωναποφοίτωντουσχολείουήτανοΙάκωβοςΘεοδωρίδηςαπότην<br />

Ύδρα,οΓεώργιοςΜελισσινόςαπότηνΠάτμο,οΓεώργιοςΒάοςαπότηΣίφνοκαιοΔημήτριοςαπότηνΠελοπόννησο.<br />

66 67

΄ΑγιοςΝικόλαοςοΒασιλικός (1492)-Χρονολογείται αποτηνεποχήτουΣτεφάνουτουΜέγα.<br />

68<br />

ΈχειαυτήντηνονομασίαεπειδήεδώέχουνστεφθείσχεδόνόλοιοιηγεμόνεςτηςΜολδαβίας.<br />

69

‘ΑγιοςΝικόλαοςοΒασιλικός-Αγιογραφίεςαπότοεσωτερικότουναού

OικίαΕπισκόπουΔοσίθεου(Dosoftei). Το1679, οΕπίσκοποςΔοσίθεος εγκατέστησεεδώτοδεύτεροτυπογραφείοτηςΜολδαβίας.<br />

72 73

ΤοΜέγαροΠολιτισμού. Εγκαινιάστηκετο1906αποτοΒασιλιάΦερδινάνδο. Είναικτισμένοσταερείπιατουμεσαιωνικού<br />

74 ΠριγκιπικούΑνακτόρουτου1434καισταθεμέλιατουπρώηννεοκλασικούΠριγκιπικούΑνακτόρουτηςΜολδαβίας. 75

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΜΟΝΕΣ ΙΑΣΙΟΥ<br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong> ΓΑΛΑΤΑ(ιδρ.1582)<br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong> ΓΚΟΛΙΑ(ιδρ.1457)<br />

<strong>Η</strong>ΜονήΓαλατάθεμελιώθηκεαποτονΜολδαβόΒοεβόδαPetruŞchiopulτο1582 καιπολλέςφορέςχρησιμοποιήθηκεγιααμυντικούςλόγους<br />

καιωςβασιλικήκατοικία. ΤοσύμπλεγμαπεριλαμβάνειτηνΕκκλησίατηςΑναστάσεως,περιόδου1582-1583, τοΠριγκιπικόΠαλάτιτου1726,<br />

το Κωδωνοστάσιο του 1585 και τα ισχυρά τείχη του 1584. Τα κελιά κτίστηκαν απο τον Μητροπολίτη Θεοφάνη, που ήταν και κτήτορας της<br />

Μονής Δοχειαρίου του Αγίου Όρους. Το όνομα της Μονής και του λόφου που βρίσκεται, είναι από την ομώνυμη περιοχή της<br />

Κωνσταντινούπολης, την περιοχή του Γαλατά, όπου όλοι οι Ρουμάνοι <strong>Η</strong>γεμόνες έμεναν όταν επισκέπτονταν την Υψηλή Πύλη. Εδώ<br />

φιλοξενήθηκεοΑλέξανδροςΥψηλάντηςσεόλητηδιάρκειατηςπαραμονήςτουστοΙάσιο. <strong>Η</strong>ΜονήΓαλατάήταντοστρατηγείοτου.<br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong> ΤΣΕΤΑΤΣΟΥΙΑ(ιδρ.1672)<br />

<strong>Η</strong> Μονή Γκόλια, ανοικοδομήθηκε το 1650, με Βυζαντινές τοιχογραφίες. Είναι μία μνημειακή κατασκευή, ένα μοναστήρι στο<br />

κέντρο της πόλης του Ιασίου, περιβαλλόμενο από ψηλούς τοίχους, με γωνιακούς πυργίσκους και με καμπαναριό ύψους 30<br />

μέτρων.Τον16οαιώνα,oΜεγάλοςΛογοθέτηςIωάννηςΓκόλιας(IoanGolia),ελληνικήςκαταγωγήςαπότην Ήπειρο, έκτισεσε<br />

αυτό το σημείο μια εκκλησία. Το 1653, ο <strong>Η</strong>γεμόνας Βασίλιος Λούπου (Vasile Lupu), επίσης Ελληνικής καταγωγής από την<br />

Ήπειρο, άλλαξε ριζικά την αρχιτεκτονική της. Λειτούργησε και σαν κάστρο, για την περίπτωση εχθρικής επίθεσης, όπως μας<br />

δείχνειηισχυρήτείχηση.Αποτο1660καιγιαμεγάλοδιάστημαήτανΜετόχιτηςΜονήςΒατοπεδίουτουΑγίουΌρους.<br />

Στην εκκλησία της Μονής, που είναι αφιερωμένη στην Ανάληψη του Σωτήρος, οι τοιχογραφίες, που είναι έργο του Έλληνα<br />

αγιογράφουΜατθαίουΙωάννου,φέρουνελληνικέςεπιγραφές.ΣτοεσωτερικότουΝαού,ανάμεσαστουςτάφους,είναικαιαυτός<br />

τηςΔόμναςΣκαρλάτου,μεελληνικήεπιγραφή.<br />

<strong>Η</strong>ΜονήΤσετατσούιααποτελείτοκορυφαίοορόσημοτηςορθοδοξίαςστοΙάσιο. ΚτήτοραςείναιοΒοεβόδαςΠρίγκιπαςΓεώργιοςΔούκας,με<br />

καταγωγήαποτηνΉπειρο.<strong>Η</strong>κατασκευήτουάρχισετο1669καιτελείωσετο1672.Ταισχυράτείχημεεπάλξειςκαιπύργουςδικαιολογούντο<br />

όνομα Cetatuia (κάστρο). Εδώ, το 1682, ξεκίνησε να λειτουργεί το μοναδικό ελληνικό τυπογραφείο σε ολόκληρο τον ορθόδοξο χώρο. Ο<br />

Πατριάρχης της Ιερουσαλήμ Δοσίθεος, ερχόμενος στο Ιάσιο το 1680, συμβούλευσε το Γεώργιο Δούκα να εγκαταστήσει εδώ το καλύτερο<br />

τυπογραφείο σε ολόκληρη την Ανατολή. <strong>Η</strong> εκκλησία της Μονής ζωγραφίστηκε απο τον αγιογράφο Γεώργιο, από τα Ιωάννινα, μαζί με τους<br />

δύο μικρότερους αδελφούς του Μιχαήλ και Δήμο, που μετέφεραν εδώ ένα μέρος της εμπνευσής τους απο τη ζωγραφική της Μονής των<br />

Φιλανθρωπινών, στονησάκιτωνΙωαννίνων. ΜεαπεικονίσειςΕλλήνωνφιλοσόφωνπουκρατούνειλητάριαμεγραφέςσταελληνικά. <strong>Η</strong>Μονή<br />

ήτανμετόχιτωνΑγίωνΤόπων.Είχε ισχυρήοχύρωσηγιαπροστασίακαικαταλύματαγιατονπρίγκιπα.Λέγεται ότιείναιαντίγραφοτηςΜονής<br />

τωνΤριώνΙεραρχώντουΙασίου. Απότιςκαλύτεραδιατηρημένες καιπιοόμορφεςΜονέςτηςΜολδαβίας.<br />

76 77

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΓΚΟΛΙΑ(1457)<br />

ΤοκωδωνοστάσιοκαιηείσοδοςτηςΜονήςΓκόλια<br />

78 79

80 <strong>Η</strong>ΜονήΓκόλιαήταν μετόχιτηςμονήςΒατοπεδίουτουΑγίουΌρους.<br />

ΜονήΓκόλια, ηεξωτερικήάποψητηςεκκλησίαςτηςΑναλήψεως<br />

81

<strong>Η</strong>εκκλησίατηςΜονήςΓκόλια,εσωτερικό<br />

82 83

ΕκκλησίαΜονήςΓκόλια,εσωτερικό. Ελληνικέςκτητορικέςεπιγραφές<br />

84 85

ΕκκλησίατηςΜονήςΓκόλια,εσωτερικό. Ελληνικέςκτητορικέςεπιγραφές<br />

86 87

88 ΜονήΓκόλια,<strong>Η</strong>ΕκκλησίατηςΑναλήψεωςτουΣωτήρος, εσωτερικό<br />

89

ΜονήΓκόλια,εσωτερικό. ΔιακρίνονταιοιεπιγραφέςσταΕλληνικά<br />

90 91

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΓΑΛΑΤΑ(1582)<br />

Τοκωδωνοστάσιοκαιηείσοδος. Το1799ο ΑλέξανδροςΥψηλάντηςανακαίνισετηνεκκλησίακαιέχτισεεξαρχήςοχυρωματικότοίχοπεριμετρικά<br />

<strong>Η</strong>ΜονήΓαλατάήταντοαρχηγείοτουΑλέξανδρουΥψηλάντηστοΙάσιο

ΤοοίκηματηςΜονήςΓαλατά όπουέμεινεοΥψηλάντηςστηνπαραμονήτουστοΙάσιο <strong>Η</strong>ΕκκλησίατηςΑναστάσεως, ΜονήΓαλατά (1582)<br />

94 95

96 97<br />

ΜονήΓαλατά

98 ΜονήΓαλατά<br />

99

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΤΣΕΤΑΤΣΟΥΙΑ(1672)<br />

Το κωδωνοστάσιοκαιηείσοδος<br />

100 101

Τοτυπογραφείοκαιτοκτίριοπουστεγάζειτακελιάτωνμοναχών<br />

<strong>Η</strong>Εκκλησία τηςΜονήςΤσετατσούιαείναιμιαπαραλλαγήτωνΤριώνΙεραρχώνκαιείναιαφιερωμένηστουςΑγίουςΠέτροκαιΠαύλο.<br />

Το καθολικό της Μονής είναι δωρεά του ηγεμόνα Γεωργίου Δούκα, του 1669. Ο Γεώργιος Δούκας είχε προσκαλέσει Έλληνες<br />

ζωγράφους,(τονΓεώργιομετουςδύοαδελφούςτουαπόταΙωάννινα)ναιστορήσουντηνεκκλησίαμεταξύτωνετών1671-1672.<br />

102 103

Τοεθνόσημοτηςπεριοχής-ΟΑετόςκαιοΒουςτηςΜολδαβίας<br />

ΜονήΤσετατσούια-Τοκτίριοτωνλουτρών<br />

104 105

ΜονήΤσετατσούια,εσωτερικότηςεκκλησίας. Λεπτομέρειεςαπότοτέμπλοκαιτιςαγιογραφίες<br />

ΜονήΤσετατσούια,εσωτερικότηςεκκλησίας. Λεπτομέρειεςαπότοτέμπλοκαιτιςαγιογραφίες<br />

106 107

108 ΜονήΤσετατσούια,εσωτερικότηςεκκλησίας. Λεπτομέρειεςαπότιςαγιογραφίες.Σταειλητάριαδιακρίνουμετιςελληνικέςεπιγραφές 109

ΜονήΤσετατσούια-ΆποψητηςεκκλησίαςτωνΑγίωνΠέτρουκαιΠαύλουκαιοπροαύλιοςχώρος<br />

110 111

ΜονήΤσετατσούια. Κτητορικέςεπιγραφές στις καμπάνες,του<strong>Η</strong>γεμόνατηςΜολδαβίας, ΙωάννουΔούκα,1669<br />

<strong>Η</strong>οικογένειαΔούκα(Γεώργιος,ΚωνσταντίνοςκαιΙωάννης)είχανκαταγωγήαπότην΄<strong>Η</strong>πειροκαιδιετέλεσαν<br />

<strong>Η</strong>γεμόνεςτηςΜολδαβίαςγιατοδιάστημα1665-1683καιτηςΒλαχίαςγιατοδιάστημα1673-1678. 113

114 Μολδαβία.<strong>Η</strong>εύφορηπεδιάδατουΙασίου 115

Μπουζάου,Μολδαβία<br />

ΔΙΑΣΧΙΖΟΝΤΑΣΤ<strong>Η</strong>ΜΟΛΔΑΒΙΑΑΠΟΤΟΙΑΣΙΟΠΡΟΣΤΟΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ<br />

116 117

ΛόφοιγύρωαποτοΜπουζάου,Μολδαβία<br />

118 119

Μπουζάου,Μολδαβία<br />

120 121

122 Ενεργά ηφαίστειαλάσπης-VulcaniiNoroioșidelaPâcleleMici,Buzau<br />

123

124 Μολδαβία,ΕπαρχίαΝεάμτς<br />

125

ΜονήΝτραγκομίρνα,Μπουκοβίνα.ΑποτελούσεμέροςτηςβόρειαςΜολδαβίαςέως<br />

το1774,πουπροσαρτήθηκεστηνΑυτοκρατορίατωνΑψβούργων.<br />

126 127

ΜΟΛΔΑΒΙΑ,ΓΑΛΑΤΣΙ<br />

ΣημαντικήπόληκαιλιμάνιστονΠοταμόΔούναβη,στηνιστορικήπεριοχήτηςΜολδαβίας,πουαναφέρεταιγιαπρώτηφοράτο<br />

1445,μεπολύισχυρήελληνικήπαρουσίααπότηναρχαιότητα.<strong>Η</strong>οχυρωμένηΜονήΠρέτσισταείναιαφιερωμένηστηνΠαναγία<br />

και είναι το παλαιότερο κτίριο στο Γαλάτσι. Εγκαινιάστηκε ως τόπος λατρείας τον Σεπτέμβριο του 1647, κατά την βασιλεία<br />

του<strong>Η</strong>γεμόναΒασίλεΛούπουκαιήτανμετόχιτης ΜονήςΒατοπεδίου.Τοκαμπαναριόδιαθέτειεπάλξειςγιατηνπαρατήρηση<br />

τηςκοιλάδαςτουΔούναβηκαιγιατηνάμυνα. ΤοΓαλάτσιαναπτύχθηκεβασιζόμενοστοεμπόριο(ιδίωςεξαγωγήςσιτηρών).<br />

Το Γαλάτσι ήταν επίσης η πόλη όπου χύθηκε τό πρώτο αίμα του Εικοσιένα και έλαβε χώρα η πρώτη μάχη στην Μολδοβλαχία<br />

ανάμεσασεΈλληνεςκαιΤούρκουςτην21ηΦεβρουαρίου. ΕδώέγινεεπίσηςκαιμιααπότιςτελευταίεςμάχεςτωνΕλλήνων,την<br />

1ηΜαίουτου<strong>1821</strong>,μεδραματικήκατάληξη.<br />

128 129

ΟΙΜΑΧΕΣ <strong>ΤΟΥ</strong>ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ<br />

21 η ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ & 1 η ΜΑΙΟΥ<strong>1821</strong><br />

Την 21 η Φεβρουαρίου <strong>1821</strong>, ο εκ Θεσσαλονίκης Δημήτριος<br />

Αργυρόπουλος υπό την αρχηγία του Βασίλειου Καραβία με<br />

150 ένοπλους στρατοχωροφύλακες, επαναστάτησαν στο<br />

Γαλάτσι. Από τους 100 Οθωμανούς ενόπλους σκοτώθηκαν οι<br />

70 και 30 αφοπλίστηκαν. Επίσης κατασχέθηκαν 11 οθωμανικά<br />

πλοία. Ήταν η πρώτη μάχη του αγώνα και έληξε με νίκη<br />

των Ελλήνων.<br />

HMAXHΤ<strong>Η</strong>Σ1 <strong>Η</strong>Σ ΜΑΙΟΥ<strong>1821</strong><br />

Ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ της Ρωσίας, κάτω από την πίεση<br />

του Μέτερνιχ, έδωσε την άδεια στην Πύλη να μπουν οι<br />

τουρκικές στρατιές στην Μολδοβλαχία για να αντιμετωπίσουν<br />

τους επαναστάτες. Την αρχηγία του τουρκικού<br />

στρατού ανέλαβε ο βαλής της Σιλίστριας Σελήμ Μεχμέτ, ο<br />

οποίος στα τέλη του Απρίλη του <strong>1821</strong> διέταξε τον πασά του<br />

κάστρου της Βράιλας, του Γιουσούφ Περκόφτσαλη, να ανακαταλάβει<br />

το Γαλάτσι. Ο Περκόφτσαλης ξεκίνησε έχοντας<br />

2.000 άνδρες πεζικό, 3.000 ιππείς και κανόνια. Αρχηγός της<br />

άμυνας του Γαλατσίου ήταν ο Θανάσης Καρπενησιώτης,<br />

που οργάνωσε δύναμη από 600 αγωνιστές. Επισκεύασε τους<br />

ρωσικούς προμαχώνες από την εποχή του Ρωσοτουρκικού<br />

πολέμου (1806–1812) και έστησε 19 κανόνια, από αυτά που<br />

έστειλαν οι Έλληνες της Οδησσού και της Βεσσαραβίας για<br />

τον στρατό του Υψηλάντη. Αφήνοντας 400 άνδρες του μέσα<br />

στην πόλη, μετακίνησε τους υπόλοιπους 200 και τους<br />

κατένειμε στους τρεις προμαχώνες.<br />

Στις 30 του Απρίλη η εμπροσθοφυλακή των Τούρκων πέρασε<br />

τον παραπόταμο του Δούναβη, τον Σερέτη, και 18 μαούνες<br />

των Τούρκων με κανόνια κατέβηκαν τον Δούναβη για να<br />

χτυπήσουν τους Έλληνες από το ποτάμι. Ο Καρπενησιώτης<br />

υπερασπιζόταν το κεντρικό ταμπούρι. Τα άλλα ταμπούρια τα<br />

υπερασπίζονταν οι αδερφοί Μαγγλέροι από την Κεφαλλονιά<br />

ο Γιώργης Παπάς από την Αδριανούπολη, ο Δαμιανάκος από τα<br />

Σφακιά και ο παπάς Πέτρος Μονίκ.<br />

Τα χαράματα της 1ης Μαΐου, οι Τούρκοι ξεκίνησαν την επίθεση<br />

βάζοντας στην μέση το πεζικό και στηρίζοντας το και από τις δύο<br />

πλευρές με το ιππικό τους. Οι Έλληνες απέκρουσαν όλες τις<br />

επιθέσεις, αλλά μετά από 4 ώρες μάχης, λύγισαν και οπισθοχώρησαν<br />

οι υπερασπιστές του δεξιού και του αριστερού<br />

ταμπουριού, εκτός από τον Κωτήρα και τα 32 παλικάρια του,<br />

που αγωνίζονταν μη χάνοντας ούτε "ένα βολύμι άνευ αίματος<br />

εχθρικού".<br />

Αφού τελείωσαν τα πυρομαχικά τους, με τα σπαθιά τους<br />

άνοιξαν δρόμο ανάμεσα στους Τούρκους και μπήκαν στο<br />

Γαλάτσι, το οποίο όμως ήδη είχε καταληφθεί από τους<br />

Τούρκους. Εκεί πολέμησαν και πέθαναν όλοι.<br />

Στο κεντρικό ταμπούρι συνέχιζε να πολεμά ο Καρπενησιώτης με<br />

άλλους 45 αγωνιστές, αποκρούοντας με τα κανόνια και τα<br />

τουφέκια τους χιλιάδες Τούρκους που άφησαν εκεί 700 νεκρούς.<br />

Όταν έπεσε το σκοτάδι η μάχη σταμάτησε. Για τους λίγους<br />

επιζώντες αγωνιστές δεν υπήρχε πια ελπίδα σωτηρίας. Έτσι τα<br />

χαράματα πέταξαν έξω τις κάπες τους στις οποίες οι Τούρκοι<br />

αδειάσαν τα τουφέκια τους και πριν οι Τούρκοι τα ξαναγέμισαν,<br />

έσπασαν με επίθεση τον κλοιό. Είκοσι αγωνιστές, μαζί τους και ο<br />

Καρπενησιώτης κατάφεραν να ξεφύγουν ζωντανοί.<br />

Όπως γράφει ο Ξόδιλος<br />

"Ή μάχη αυτή της 1ης του Μάη έν Γαλαζίω, άν καί φαίνεται<br />

ζημιώδης διά τούς Έλληνας, υπήρξεν όμως διά αυτούς αρκετά<br />

ένδοξος και τρανόν προμήνυμα της νίκης των Ελλήνων κατά<br />

των Τούρκων".<br />

130 131

ΓΑΛΑΤΣΙ, MONH ΠΡΕΤΣΙ<strong>ΣΤΑ</strong>(1617)<br />

Εγκαινιάστηκε κατάτηβασιλείατου <strong>Η</strong>γεμόναΒασίλεΛούπουτο1647καιείναιαφιερωμένηστηνΠαναγία.Είναιτοπαλαιότερο<br />

κτίσματουΓαλατσίουκαιήτανμετόχιτηςΜονήςΒατοπεδίου. Τοκαμπαναριόμεεπάλξειςγιατηνπαρατήρησητηςκοιλάδας.<br />

132 133

134 ΕπαρχίαΓαλατσίου<br />

135

136 Μολδαβία,ΕπαρχίαΓαλατσίου<br />

Σπίτιαμετη χαρακτηριστικήαρχιτεκτονικήτηςπεριοχής<br />

137

ΕπαρχίαΓαλατσίου<br />

138 139

140 141<br />

ΟΔούναβης

ΒΛΑΧΙΑ<br />

ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ<br />

ΕΠΑΡΧΙΕΣΜΟΥΝΤΕΝΙΑ&ΟΛΤΕΝΙΑ<br />

ΔΡΑΓΑΤΣΑΝΙ<br />

142 143

ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ<br />

<strong>Η</strong>ΙΣΤΟΡΙΚ<strong>Η</strong>ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΤ<strong>Η</strong>ΣΒΛΑΧΙΑΣ<br />

Το όνομά του έχει ασαφή προέλευση. <strong>Η</strong> παράδοση συνδέει την ίδρυση<br />

του Βουκουρεστίου με το όνομα του Bucur, που ήταν πρίγκιπας,<br />

παράνομος, ψαράς, βοσκός ή κυνηγός, σύμφωνα με διάφορους<br />

θρύλους. Στα Ρουμανικά η λέξη-ρίζα bucurie σημαίνει χαρά, ευτυχία. Το<br />

Βουκουρέστι (γνωστό και παλαιότερα χάρη στην προφορική παράδοση)<br />

αναφέρεται για πρώτη φορά το 1459 ως μία από τις κατοικίες του<br />

Πρίγκιπα Βλαντ Γ΄ Τσέπες (γνωστού και ως Κόμη Δράκουλα). Γρήγορα<br />

έγινε η προτιμώμενη θερινή κατοικία της πριγκιπικής αυλής, μαζί με το<br />

Τιργκόβιστε, μία από τις δύο πρωτεύουσες της Βλαχίας, και εθεωρείτο<br />

από τους συγχρόνους του ως το ισχυρότερο κάστρο στη χώρα. Μετά την<br />

Άλωση πολλοί Έλληνες της Πόλης επιλέγουν την εγκατάσταση στο<br />

Βουκουρέστι. Καθ’όλη την διάρκεια του Μεσαίωνα η παρουσία των<br />

Ελλήνων είναι πολύ σημαντική, τόσο στο Βουκουρέστι όσο και γενικά<br />

στη Βλαχία και τη Μολδαβία.<br />

Το 1554, ο <strong>Η</strong>γεμόνας Μιρτσέα Τσιομπανούλ ανατράπηκε από την<br />

Οθωμανική Αυτοκρατορία (επικυρίαρχη της Βλαχίας) και η πόλη<br />

λεηλατήθηκε από στρατεύματα Γενιτσάρων. Πριν το τέλος του 17 ου<br />

αιώνα έγινε η πολυπληθέστερη πόλη της Βλαχίας και μία από τις<br />

μεγαλύτερες της περιοχής, ενώ απέκτησε κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα.<br />

Το 1594 η πόλη γνώρισε εκτεταμένη βία, με την έναρξη της<br />

επανάστασης του Μιχαήλ Γενναίου κατά των Οθωμανών και τη σφαγή<br />

των Οθωμανών φοροεισπρακτόρων, που έλεγχαν τους πόρους όλης της<br />

Βλαχίας. Σε αντίποινα, το Βουκουρέστι καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς<br />

από τις δυνάμεις του Σινάν Πασά. Ο Ματέι Μπασαράμπ, ο οποίος<br />

μοίραζε τη βασιλεία του μεταξύ Βουκουρεστίου και Τιργκόβιστε,<br />

ανακαίνισε τα ερειπωμένα κτίρια των ανακτόρων το 1640.<br />

Μεταξύ της κυβέρνησης του Γεώργιου Γκίκα (1659–1660) και του<br />

τέλους εκείνης του Στέφανου Καντακουζηνού (1715-1716), το<br />

Βουκουρέστι γνώρισε μια περίοδο σχετικής ειρήνης και ευημερίας. <strong>Η</strong><br />

κορύφωση επιτεύχθηκε από τον Σερμπάν Καντακουζηνό και τον<br />

Κωνσταντίν Μπρινκοβεάνου, οπότε η πόλη αγκάλιασε την Αναγέννηση<br />

υπό την αρχική της μορφή και επεκτάθηκε περιλαμβάνοντας πανδοχεία<br />

που συντηρούσαν οι πρίγκιπες και τις πρώτες εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις<br />

(την Πριγκιπική Σχολή του Αγίου Σάββα, 1694).<br />

Βουκουρεστίου και η πόλη γνώρισε μεγάλα πολιτιστικά επιτεύγματα, που<br />

ήταν εμπνευσμένα από τον Διαφωτισμό.<br />

Για πάνω από 100 χρόνια, από το 1711 μέχρι το ξέσπασμα της Ελληνικής<br />

Επανάστασης το <strong>1821</strong>, με σύντομες διακοπές στη διάρκεια πολέμων, οι<br />

Φαναριώτες <strong>Η</strong>γεμόνες κυβερνούσαν την Βλαχία και τη Μολδαβία. Οι<br />

Σουλτάνοι διόριζαν έμπιστους εκπροσώπους, τους <strong>Η</strong>γεμόνες, οι οποίοι<br />

προέρχονταν από τους πλουσιότερους και πιο μορφωμένους Έλληνες<br />

ορθόδοξους υπηκόους τους, που βρίσκονταν εγκαταστημένοι στην<br />

Περιοχή του Φαναρίου, στην Κωνσταντινούπολη, από όπου και πήραν και<br />

το όνομά τους. Αυτή η ελίτ ήταν ένα είδος οιονεί αριστοκρατίας που είχε<br />

αναπτυχθεί στην υπηρεσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.<br />

Συνολικά 31 Έλληνες από το Φανάρι επί 110 χρόνια, κατείχαν, ως<br />

<strong>Η</strong>γεμόνες των Παραδουνάβιων <strong>Η</strong>γεμονιών, την πιο υψηλή θέση<br />

εξουσίας, συμβάλλοντας ουσιαστικά στον εκσυγχρονισμό της χώρας.<br />

Πολύ σημαντικός ήταν και ο ρόλος των Ελλήνων λογίων. Οι δύο Ακαδημίες<br />

που λειτούργησαν πάνω από έναν αιώνα στο Βουκουρέστι και στο Ιάσιο<br />

ήταν πραγματικά Πανεπιστήμια της Ανατολής, και το πρόγραμμα<br />

διδασκαλίας τους ήταν παρόμοιο με εκείνο των Πανεπιστημίων της<br />

Δύσης. <strong>Η</strong> πλειονότητα των καθηγητών τους είναι από τα πιό λαμπρά<br />

ονόματα της ελληνικής λογιοσύνης.<br />

Ο Γρηγόριος Β΄ Γκίκας και ο Κωνσταντίνος Μαυροκορδάτος διατήρησαν<br />

τις εμπορικές υποδομές και η πόλη διέθετε πολύ μεγάλη αγορά, όπως και<br />

τελωνεία. Από τον <strong>Η</strong>γεμόνα Αλέξανδρο Υψηλάντη διεκπεραιώθηκαν<br />

επίσης μεγάλης κλίμακας έργα για τη βελτίωση της πόλης. Στον θρόνο τον<br />

διαδέχθηκε ο Νικόλαος Μαυρογένης. Κατά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο<br />

του 1806–1812, τα ρωσικά στρατεύματα μπήκαν στην πόλη για να<br />

επαναφέρουν τον Κωνσταντίνο Υψηλάντη, τον Δεκέμβριο του 1806.<br />

Μετά την ειρήνη που υπογράφηκε στο Βουκουρέστι, η κυβέρνηση<br />

του Ιωάννη Καρατζά έφερε μία σειρά από σημαντικές πολιτιστικές και<br />

κοινωνικές καινοτομίες.<br />

<strong>Η</strong> Ελληνική Επανάσταση και η σύγχρονή της εξέγερση της Βλαχίας έφεραν<br />

το Βουκουρέστι υπό τη σύντομη εξουσία του Τούντορ Βλαντιμιρέσκου (21<br />

Μαρτίου <strong>1821</strong>) και στη συνέχεια το κατέλαβαν οι δυνάμεις της Φιλικής<br />

Εταιρείας του Αλέξανδρου Υψηλάντη, πριν τα βίαια αντίποινα των<br />

οθωμανών (που κατέληξαν τον Αύγουστο του ‘21 στη σφαγή πάνω από<br />

οκτακοσίων επαναστατών).<br />

Ο «ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΦΑΝΑΡΙΩΤΩΝ» ΣΤ<strong>Η</strong> ΒΛΑΧΙΑ (1716-<strong>1821</strong>)<br />

Περίοδος ακμής για τον Ελληνισμό στον Ρουμανικό χώρο<br />

Το έτος 1716, μετά από την αντιοθωμανική εξέγερση του Στέφανου<br />

Καντακουζηνού στο πλαίσιο του Ρωσοτουρκικού Πολέμου (1686–1700), η<br />

Βλαχία τέθηκε υπό την διοίκηση των Φαναριωτών, που εγκαινιάσθηκε<br />

από τον Νικόλαο Μαυροκορδάτο, που προηγουμένως ήταν ηγεμόνας<br />

στη Μολδαβία. Τα έργα του σημάδεψαν καθοριστικά την ανάπτυξη του<br />

Το Βουκουρέστι, από το 1862, είναι η πρωτεύουσα και το πολιτιστικό,<br />

εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο της Ρουμανίας, καθώς το κέντρο του<br />

πολιτισμού και της τέχνης της χώρας. Το 19 ο αιώνα ο εκσυγχρονισμός της<br />

πόλης γίνεται και με τη συμβολή των Ελλήνων.<br />

Στην περίοδο μεταξύ των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, η κομψή<br />

αρχιτεκτονική της πόλης της χάρισε το προσωνύμιο "Μικρό Παρίσι".<br />

Έμβλημα της είναι ο συναυλιακός χώρος του Athenaeum.<br />

144 145

ΆγαλματουΡήγαΦεραίου,στοπροαύλιοτηςΕλληνικήςεκκλησίας.΄ΕργοτουΈλληναγλύπτηκαιζωγράφουΘανάσηΦάμπα<br />

<strong>Η</strong>ΕλληνικήΕκκλησίατουΕυαγγελισμού.ΥπάγεταιστηνΕλληνικήΠρεσβεία.ΙδρύθηκεεπίτωνΒασιλέων<br />

ΓεωργίουΑ’τηςΕλλάδοςκαιΚαρόλουΑ΄τηςΡουμανίας. ΔωρεάτουΠαναγήΧαροκόπουτο1899.<br />

146 147

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΜΑΡΚΟΥΤΣΑ(ιδρ.1779) -ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤ<strong>Η</strong><br />

ΣυνοικίαΚολεντίνα-Tόποςεγκατάστασηςτωνεπαναστατών<br />

Αρχικά κτίστηκε το 1587 και το 1779 ανακαινίστηκε ριζικά από την οικογένεια του Αλέξανδρου Υψηλάντη, παππού του επαναστάτη<br />

Αλέξανδρου. Ως κτήτορες της Μονής, όπως συνηθίζονταν στη Βλαχία, έχουν τα πορτραίτα τους, δεξιά του Αλέξανδρου Υψηλάντη,<br />

Πρίγκηπα & Βοεβόδα της Βλαχίας, αλλά και του γιού του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, πατέρα του Αλέξανδρου. Μέσα στο ναό βρίσκεται<br />

και ο τάφος του αδελφού του, Γεωργίου Υψηλάντη, που πέθανε στο Βουκουρέστι το 1847. Εδώ επίσης, στην παλιά θερινή κατοικία της<br />

οικογένειας, φιλοξενήθηκε το πρώτο ορφανοτροφείο, αλλά και η πρώτη ψυχιατρική κλινική της πόλης, το 1839. Ο Κωνσταντίνος<br />

Υψηλάντης προσκάλεσε έναν φημισμένο γιατρό της εποχής, τον έλληνα Κωνσταντίνο Καρακάση, που εργάστηκε εδώ αλλά και<br />

δημούργησεένααπόταπρώτανοσοκομείατηςπόληςπουονόμασεΦιλανθρωπία,επειδήδεχότανκαιτουςαπόρους καιλειτουργείμέχρι<br />

σήμερα. Το Οικόσημο της Οικογένειας Υψηλάντη βρίσκεται στο καμπαναριό. <strong>Η</strong> συνοικία της Κολεντίνα ήταν τότε στα περίχωρα του<br />

Βουκουρεστίου,σήμεραέχειενσωματωθείπλήρωςστονιστότηςπόλης.<br />

148 149

<strong>Η</strong>Εκκλησίατης Μονής Μαρκούτσα<br />

150 151

ΕΜΒΛ<strong>Η</strong>ΜΑΤ<strong>Η</strong>ΣΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤ<strong>Η</strong>(1779)<br />

ΟΑετόςπουκρατάειτοΣταυρό<br />

152 153

ΜονήΜαρκούτσα,εσωτερικόμεταπορτραίτατηςοικογένειαςΥψηλάντηστιςτοιχογραφίες,όπωςσυνηθιζότανστηνΒλαχία.<br />

154 155

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ<strong>ΣΤΑ</strong>ΝΤΙΝΟΥ&ΕΛΙΣΑΒΕΤΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤ<strong>Η</strong><br />

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ<strong>ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ</strong>&ΑΙΚΑΤΕΡΙΝ<strong>Η</strong>ΣΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤ<strong>Η</strong><br />

ΚΩΝ<strong>ΣΤΑ</strong>ΝΤΙΝΟΣΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤ<strong>Η</strong>Σ. <strong>Η</strong>γεμόναςτηςΜολδαβίας,1799.<br />

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤ<strong>Η</strong>Σ. <strong>Η</strong>γεμόναςτηςΒλαχίας, 1774-1782 & 1796-1797<br />

<strong>Η</strong>γεμόναςτηςΒλαχίας.1802. <strong>Η</strong>γεμόναςτηςΒλαχίας&Μολδαβίας,1806-1808<br />

156 157

ΜονήΜαρκούτσα,εσωτερικό<br />

158 159

ΟτάφοςτουΠρίγκιπαΓεωργίουΚωνσταντίνουΥψηλάντη, αδελφούτουΑλέξανδρου.<br />

ΑπεβίωσεστοΒουκουρέστιτο1847.<br />

<strong>Η</strong>μητέρατουΓεωργίουΥψηλάντη,Ελισάβετ<br />

160 161

ΜονήΜαρκούτσα<br />

162 163

ΕίσοδοςτηςΜονήςΜαρκούτσα<br />

164 165

ΜΟΝΕΣΣΤ<strong>Η</strong>ΣΥΝΟΙΚΙΑΚΟΛΕΝΤΙΝΑ<br />

ΤΟΠΟΣΕΓΚΑΤΑ<strong>ΣΤΑ</strong>Σ<strong>Η</strong>ΣΤΩΝΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>ΤΩΝ<br />

Το<strong>1821</strong>ηΚολεντίναβρισκότανσταπερίχωρατουΒουκουρεστίου.Σήμεραέχειενσωματωθείπλήρωςστον<br />

ιστότηςπόλης.Ήτανησυνοικίαπουεγκαταστάθηκανοιεπαναστάτεςκατάτηνπαραμονήτουςστο<br />

Βουκουρέστι. ΟΑλέξανδροςΥψηλάντηςέμεινεστοπαλάτιΓκίκαΤέικαιοιυπασπιστέςτουστιςάλλεςμονές.<br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong> ΠΛΟΥΜΠΟΥΙΤΑ(ιδρ.1559)<br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong> ΦΟΥΝΤΕΝΙ(ιδρ.1699) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣΚΑΝΤΑΚΟΥΖ<strong>Η</strong>ΝΟΥ<br />

<strong>Η</strong> Μονή και η Εκκλησία είναι αφιερωμένες στον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Κτήτορας ο Πέτρος ο Νέος (1559-1568) που την αφιέρωσε στη Μονή<br />

Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους. Τη σημερινή της μορφή την έχει απο το 1647, όταν ο ηγεμόνας Matei Basarab την ξανάχτισε, μετά απο την<br />

καταστροφήτηςαπόπυρκαιά. Το1573λειτούργησεεδώτοπρώτοτυπογραφείοτουΒουκουρεστίου,απότον<strong>Η</strong>γεμόναAlexandruIIMircea,ενώ<br />

το1582τυπώθηκανταδύοπρώτατετραευαγγέλιακαιψαλτήρια.Οσεισμόςτου1802κατέστρεψετοκωδωνοστάσιο,πουεπισκευάστηκεαπότον<br />

ΔεσπότηΔιονύσιοτωνΙωαννίνων.<br />

ΕΚΚΛ<strong>Η</strong>ΣΙΑ&ΚΟΙΜ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong>ΡΙΟΟΙΚΟΓΕΝEΙΑΣΓΚΙΚΑ(ιδρ.1786)<br />

Μια από τιςπιοόμορφεςεκκλησίεςτουΒουκουρεστίου,χτισμένηαπότον<strong>Η</strong>γεμόναΜιχαήλΚαντακουζηνό,στηνπεριοχήτης<br />

Κολεντίνα,μεγλυπτήεξωτερικήδιακόσμησηκαιστοιχείαπερσικήςτέχνης,αφιερωμένηστηνΠαναγία.Οίδιοςέχτισεκαιτην<br />

εκκλησίαΚόλτσεαστοκέντροτηςπόλης.ΑρχιτεκτονικάανήκειστορυθμόΜπρινκοβενέσκκαιείναιαφιερωμένηστουςΤρεις<br />

Ιεράρχες.<strong>Η</strong>οικογένειατωνΚαντακουζηνώνείναιπαλαιάοικογένειαπριγκίπωντηςΒλαχίας,τηςΜολδαβίαςκαιτηςΡωσίας,τα<br />

μέλητηςοποίαςαποτελούνκλάδοτηςβυζαντινήςοικογένειαςτωνΚαντζακουζηνώνκαιείναιαπόγονοιτουΑυτοκράτορατου<br />

Βυζαντίου, Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνού. Με την αρχή της διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όλα τα μέλη της δραστηριοποιήθηκανστηνΡουμανία,διατηρώνταςσημαντικήπεριουσίακαιαποκτώνταςπολιτικάαξιώματα.<br />

Οι Γκίκα ήταν οικογένεια ευγενών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με κέντρο δράσης τη Βλαχία και τη Μολδαβία. <strong>Η</strong> προέλευση της<br />

οικογένειας ήταν από τα παράλια της νότιας Αλβανίας, όμως κατ' άλλους πιθανότερο λίκνο της ήταν η Κορυτσά της Βορείου <strong>Η</strong>πείρου. Κατά<br />

τηνδιάρκειατηςΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας,αρχικάεγκαταστάθηκανστηνΕλλάδακαιαργότεραστηνΚωνσταντινούποληκαιέγινανμίααπό<br />

τιςονομαστέςΦαναριώτικεςοικογένειες. Κατάτον17οκαι19οαιώνα,πολλάμέλητηςοικογένειας διορίστηκαν<strong>Η</strong>γεμόνεςτηςΒλαχίαςκαιτης<br />

Μολδαβίαςκαιμετεγκαταστάθηκανμόνιμαεκεί.<br />

166 167

ΜΟΝ<strong>Η</strong> ΦΟΥΝΤΕΝΙ(ιδρ.1699) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣΚΑΝΤΑΚΟΥΖ<strong>Η</strong>ΝΟΥ<br />

168 169

ΜονήΦουντένι,εξωτερικόςγλυπτικόςδιάκοσμος.Οιεξωτερικέςανάγλυφεςδιακοσμήσεις<br />

μεεξωτικάμοτίβααντανακλούντιςευπρόσδεκτεςεπιδράσειςτηςτέχνηςτης Ανατολήςσε<br />

ολόκληροτονΒαλκανικόχώρο.<br />

170 171

ΜονήΦουντένι,<strong>Η</strong>είσοδοςκαιτοεσωτερικότηςεκκλησίαςτωνΤριώνΙεραρχών<br />

172 173

ΜονήΦουντένι,Τοιχογραφίατωνκτητόρων-ΟικογένειαΚαντακουζηνών<br />

174 175

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΠΛΟΥΜΠΟΥΙΤΑ (ιδρ.1559)<br />

<strong>Η</strong>ΜονήήταναφιερωμένηστηΜονήΞηροποτάμουτουΑγίουΌρους<br />

176 177

178 ΜονήΠλουμπουίτα<br />

179

ΕΚΚΛ<strong>Η</strong>ΣΙΑ& ΚΟΙΜ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong>ΡΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝEΙΑΣ ΓΚΙΚΑ(ιδρ.1786)<br />

<strong>Η</strong>εκκλησίαπουέχτισεηΜαρίαΓκίκα,σύζυγοςτουΓρηγορίουΓκίκατο1786,καιτο κοιμητήριομεταμνημείατης οικογένειαςΓκίκα.<br />

180 181

182 183

Romanian Athenaeum (1888). Μία εντυπωσιακή, περίτεχνη,<br />

θολωτή, κυκλική αίθουσα συναυλιών στο κέντρο της πόλης.<br />

Αποτελεί ορόσημο της ρουμανικής πρωτεύουσας και σχεδιάστηκε<br />

από τον Γάλλο αρχιτέκτονα Albert Galleron. Στο εσωτερικό μέρος<br />

του θόλου είναι ζωγραφισμένες όλες οι ιστορικές στιγμές και<br />

προσωπικότητες της χώρας, μεταξύ αυτών και του Αλέξανδρου<br />

Υψηλάντη. Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική του fresco και έχει πλάτος<br />

75μέτρωνκαιύψος3μέτρων.ΖωγράφοςήτανοCostinPetrescu.<br />

ΣτεγάζειτηΦιλαρμονικήΟρχήστρατουGeorgeEnescu,προςτιμήν<br />

τουδιάσημουΡουμάνουσυνθέτη,βιολιστή,πιανίστακαιδασκάλου.<br />

184 185

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΚΟΛΤΣΕΑ (1704) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖ<strong>Η</strong>ΝΩΝ<br />

<strong>Η</strong> ΠΡΙΓΚΙΠΙΚ<strong>Η</strong>ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΩΝΚΑΝΤΑΚΟΥΖ<strong>Η</strong>ΝΩΝ<br />

<strong>Η</strong> οικογένεια των Καντακουζηνών είναι παλαιά οικογένεια Πριγκίπων της Βλαχίας, της Μολδαβίας και<br />

της Ρωσίας, τα μέλη της οποίας αποτελούν κλάδο της βυζαντινής οικογένειας των Καντζακουζηνών,<br />

και είναι απόγονοι του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου, Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνού. Με την αρχή της<br />

διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τα μέλη της δραστηριοποιήθηκαν στην Ρουμανία<br />

διατηρώντας σημαντική περιουσία και αποκτώντας πολιτικά αξιώματα.<br />

Τα μέλη της οικογένειας ισχυρίζονται ότι υπάρχει γενεαλογική σχέση μεταξύ της βυζαντινής<br />

οικογένειας και του ρουμανικού κλάδου. Ο φαναριώτικος κλάδος των Καντακουζηνών εμφανίζεται στα<br />

τέλη του 16ου αιώνα, όταν και εντοπίζεται ο Μιχαήλ Σαϊτάνογλου Καντακουζηνός. Ήταν πολύ<br />

συνηθισμένο μεταξύ των πλουσίων Ελλήνων της εποχής να ισχυρίζονται ότι είναι απόγονοι ευγενών<br />

οίκων του βυζαντινού παρελθόντος. Ο διαπρεπής ιστορικός Στήβεν Ράνσιμαν θεωρεί ότι οι<br />

μεταγενέστεροι Καντακουζηνοί ίσως είναι η μόνη οικογένεια, των οποίων οι ισχυρισμοί ότι είναι<br />

απόγονοι της βυζαντινών αυτοκρατόρων είναι πραγματικοί, αλλά σύμφωνα με τον Ντόλαντ Νικόλ «οι<br />

Ρουμάνοι ιστορικοί έχουν πραγματικά μοχθήσει στο να παρουσιάσουν ότι [..] απ' όλες τις βυζαντινές<br />

αυτοκρατορικές οικογένειες αυτή των Καντακουζηνών είναι η μόνη που μπορεί πραγματικά να<br />

υποστηρίξει ότι έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα, αλλά η σειρά της διαδοχής μετά τα μέσα του 15ου αιώνα<br />

είναι αρκετά ομιχλώδης».<br />

<strong>Η</strong> οικογένεια διαιρείται σε διάφορους κλάδους, καθώς κάποια από τα μέλη της εγκαταστάθηκαν<br />

στην Ελλάδα, την Ρουμανία, την Ρωσία και την Σουηδία, ενώ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο<br />

Πόλεμο, αρκετά μέλη της εγκαταστάθηκαν στην Βόρεια και Δυτική Ευρώπη. Γενάρχης του ρουμάνικου<br />

κλάδου θεωρείται ότι είναι ο τραπεζίτης Ανδρόνικος Καντακουζηνός, ο οποίος πέθανε το 1601 και ήταν<br />

γιος του Μιχαήλ Σαϊτάνογλου Καντακουζηνού. Οι γιοί του τιμήθηκαν με τον τίτλο του Βογιάρου,<br />

δημιουργώντας παρακλάδια στη ρουμάνικη επικράτεια.<br />

Κατά τη διάρκεια της επανάστασης, οι Αλέξανδρος και Γεώργιος Καντακουζηνός, μέλη της Φιλικής<br />

Εταιρείας και από τους στενότερους συνεργάτες του Αλέξανδρου Υψηλάντη, πρωταγωνίστηκαν στα<br />

δρώμενα στη Μολδαβία και τη Βλαχία. Ο Αλέξανδρος Καντακουζηνός, μετά την απελευθέρωση,<br />

αγόρασε τεράστιες εκτάσεις στην Αθήνα, οι οποίες κληροδοτήθηκαν στον γαμπρό του Σκαρλάτο<br />

Σούτσο.<br />

Ο γιος του, Αλέξανδρος Α. Καντακουζηνός, επέστρεψε στην Ρουμανία, όπου αναμείχθηκε με την<br />

πολιτική διατελώντας μεταξύ άλλων υπουργός Εξωτερικών της Ρουμανίας. Τα μέλη της οικογένειας, σε<br />

όλο τον 19ο και 20ο αιώνα, κατελάμβαναν σημαντικές θέσεις στην δημόσια ζωή με αποκορύφωμα<br />

τον Γεώργιο Γρηγόριο Καντακουζηνό που το 1899 ανέλαβε την πρωθυπουργία, θέση στην οποία<br />

παρέμεινε μέχρι τις 19 Ιουλίου του 1900. Στις 4 Ιανουαρίου 1906, ανέλαβε για δεύτερη φορά την<br />

πρωθυπουργία, παραμένοντας στον θώκο μέχρι και την παραίτησή του, στις 24 Μαρτίου 1907.<br />

‘Ενααπόταπρώτανοσοκομείατηςπόλης. Οικοδομήθηκετο1704, απότοΣπαθάριοΜιχαήλΚαντακουζηνόκαιτησύζυγότουΜαρίακατάτηνηγεμονίατουΚωνσταντίνου<br />

Μπρινκοβεάνου, στο πρότυπο του Νοσοκομείου Σαν Λαζάρ της Βενετίας. Οι πρώτοι Έλληνες γιατροί που υπηρέτησαν το νοσοκομείο ήταν οι Ιάκωβος Πυλαρινός, Ιωάννης<br />

Κομνηνός και Παντ. Καλλιάρχης. Ο Ιάκωβος Πυλαρινός (1659-1718) από την Κεφαλονιά σπουδαγμένος στην Πάδοβα και την Βενετία, ήταν στην υπηρεσία του Σερμπάν<br />

Καντακουζηνού,τουΤσάρουΠέτρουτουΜεγάλου,καιμεταξύ1694-1708τουΚ.Μπρινκοβεάνουκαιεμψύχωσετον 186 ΜιχαήλΚαντακουζηνόναιδρύσειτοΝοσοκομείοΚόλτσεα.<br />

187

<strong>Η</strong>εκκλησίαΚόλτσεα,τηςΟικογένειαςΚαντακουζηνών(1698). ΟΜιχαήλΚαντακουζηνόςγεννήθηκετο1640καιήτανέναςαπό<br />

<strong>Η</strong>προτομήτουΣπαθάριουΜιχαήλΚαντακουζηνού,στονπροαύλιοχώροτουΝοσοκομείουΚόλτσεα. Ένααποταπρώτα<br />

188 τουςέξιγιούςτουΚωνσταντίνουΚαντακουζηνού,τουπρώτουμέλουςτηςοικογένειαςπουεγκαταστάθηκεστηνΜουντένια.<br />

αγάλματαπουτοποθετήθηκανστοΒουκουρέστι,το1805. ΈργοτουγλύπτηKarlStorck,απόμάρμαροΚαρράρα. 189

<strong>Η</strong> εκκλησία του Προφήτη <strong>Η</strong>λία (Κόλτσεα) (ιδρ. 1678) της Οικογένειας των Καντακουζηνών. Εδώ εξελίχτηκε το<br />

περίφημοσυγκρότημα«Κόλτσεα»,όπουσυνυπήρχαντονοσοκομείοκαιησχολή. Εδώ,εκτόςαπότιςγενικέςγνώσεις,<br />

διδάσκονταν και ψαλτική μουσική με μαθητές τόσο των ντόπιων, όσο και των άλλων ξένων που ποθούσαν «να μη<br />

190<br />

σπαταλούνμάταιατονχρόνοτουςστανιάτατους,αλλάστημάθηση».<br />

191

192 <strong>Η</strong>εκκλησίατηςΟικογένειαςτωνΚαντακουζηνών(1698)-εσωτερικό<br />

193

ΑνάκτοροτωνΚαντακουζηνών,σήμεραΜουσείοΕνέσκου.Κατασκευάστηκε<br />

στιςαρχέςτου20ουαιώναγιαλογαριασμότουΔημάρχουΒουκουρεστίουκαι<br />

Πρωθυπουργού της Ρουμανίας, Γεωργίου Γρηγορίου Καντακουζηνού. Κληρονομήθηκεαπότονγιοτου,τονΜιχαήλΚαντακουζηνόκαιμετάτοθανατό<br />

194 τουη σύζυγόςτουξαναπαντρεύτηκετονσυνθέτηGeorgeEnescu. 195

TοΧάνιτουΜανούκ(HanulManuc). ΈνααπότατελευταίαΚαραβάνΣεράιτωνΟθωμανώνστηΡουμανία.Υπήρξετο<br />

κατ΄εξοχήνστέκιτωνΕλλήνωνεμπόρων.Διέθετε100δωμάτια,αποθηκευτικούςχώρους,ξενώνεςκαιυπόγεια.Κτίστηκε<br />

1808απότονΑρμένιοΕμμανουήλΜαρζαγιάν,γνωστόκαιωςMανούκΜπέη.Πρόκειταιγιαένασύμβολοτωνστιγμών<br />

τωνανθρώπωντουδιεθνούςεμπορίουκαιένααρχιτεκτονικόέμβληματηςχώρας.Όλεςοισυμφωνίεςγιατοεμπόριοτων<br />

σιτηρώνγίνοντανεδώ.Αργότερααγοράστηκεαποτην οικογένειαΚαντακουζηνών,στουςοποίουςκαιανήκειακόμη.<br />

196 197

ΤΟΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΤ<strong>Η</strong>ΣΡΟΥΜΑΝΙΑΣ<br />

198 199

Από τα πιο αξιόλογα και εντυπωσιακά μνημειακά σύνολα είναι ο περιβάλλων χώρος του σημερινού Πατριαρχείου. <strong>Η</strong> κεντρική εκκλησία<br />

(ιδρ.1654)είναιαφιερωμένηστουςΑγίουςΚωνσταντίνοκαιΕλένηκαιτοεντυπωσιακόνεοκλασσικούρυθμούκτίριοανήκεστηΡουμανική<br />

<strong>Η</strong>ΡουμανικήΟρθόδοξηΕκκλησία,γνωστήωςΠατριαρχείοΡουμανίας,είναιΑυτοκέφαληΕκκλησία.<br />

ΣτονπροαύλιοχώροβρίσκεταιτοπαρεκκλήσιοτουΝικόλαουΜαυροκορδάτου,18οςαιώνας.<br />

Εθνοσυνέλευση. Στο προαύλιο η προτομή του Alexandru Ioan Cuza, Πρίγκιπα της Μολδαβίας, της Βλαχίας και στη συνέχεια <strong>Η</strong>γεμόνα<br />

των Ρουμανικών Πριγκιπάτων. Ήταν εξέχουσα μορφής της Επανάστασης του 1848 στη Μολδαβία και ήταν αυτός που ενοποίησε την<br />

200 ΒλαχίακαιτηνΜολδαβία,σεένακράτοςτο1859,μεπρωτεύουσάτουτοΒουκουρέστι.<br />

201

EξωτερικέςτοιχογραφίεςστηνΕκκλησίαΚωνσταντίνουκαιΕλένηςτουΠατριαρχείου(1654-1658)<br />

202 203

<strong>Η</strong>ΕΚΚΛ<strong>Η</strong>ΣΙΑ&<strong>Η</strong>ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΤΩΝΤΑΞΙΑΡΧΩΝΜΙΧΑ<strong>Η</strong>Λ&ΓΑΒΡΙ<strong>Η</strong>Λ<br />

ΓΝΩΣΤ<strong>Η</strong>ΩΣ<strong>ΣΤΑ</strong>ΥΡΟΥΠΟΛΕΩΣ(ιδρ.1724)<br />

Τη θεμελίωσε ο <strong>Η</strong>πειρώτης Ιωαννίκιος εκ Πωγωνιανής Ιωαννίνων το 1724. Αρχικά ιερομόναχος, κατόπιν Αρχιμανδρίτης έπαιξε σπουδαίο<br />

ρόλοστηΔιοίκησηκαιτοονομάτουσυνδέθηκεμεπολλέςδωρεέςστηνΟρθόδοξηεκκλησία. ΕικονίζεταιμαζίμεάλλουςΈλληνεςδωρητέςστο<br />

δυτικόμέροςτουναού,καιοιτοιχογραφίεςσυνοδεύονταιαποελληνικέςεπιγραφές. Πολλέςπέτρινεςπλάκεςμεαφιερωματικέςεπιγραφέςστα<br />

ελληνικά σώζονται ακόμα στον περίβολο της Εκκλησίας. Είναι μικρή σε διαστάσεις, ορθογώνια και αποτελεί ένα από τα λίγα μνημιακά<br />

κομψοτεχνήματα του Βουκουρεστίου. Υμνήθηκε από ποιητές και ζωγραφίστηκε με ζήλο από τους ξένους περιηγητές. Πάνω από την κύρια<br />

είσοδοτουναού,υπάρχειελληνικήεπιγραφή. Βρίσκεταιστοιστορικόκέντροτηςπόληςκαιείναιαποταελάχιστασωζόμεναπαλαιάκτίσματα.<br />

204 205

ΜονήΣταυρουπόλεως,ηκεντρικήείσοδοςτηςεκκλησίας<br />

206 207

ΕσωτερικότηςΕκκλησίαςτηςΜονήςΣταυρουπόλεως<br />

208 209

ΟΝικόλαοςΜαυροκορδάτοςκαιηΔόμναΣμαράγδαμετουςέξιηγεμονόπαιδες,1728<br />

ΕσωτερικότηςεκκλησίαςτηςΜονήςΣταυρουπόλεως<br />

210 211

212 ΜονήΣταυρουπόλεως,προαύλιοςχώρος 213

PasajulMacca-Villacrosse,ΙστορικόΚέντρο<br />

ΠαλάτιCEC,τηςομώνυμηςτράπεζας(1897),στοιστορικόκέντροτηςπόλης.<br />

ΜετοιχογραφίεςτουδιάσημουΈλληναζωγράφουτηςεποχής,ΜιχαήλΣιμωνίδη.<br />

214 215

ΟΙΚΙΑΜΕΓΑΠΟΣΤΕΛΝΙΚΟΥΚΩ<strong>ΣΤΑ</strong>Κ<strong>Η</strong>ΣΟΥΤΣΟΥ(1833)<br />

(ΜουσείοτηςπόληςτουΒουκουρεστίουσήμερα)<br />

ΠορτραίτοτουΜιχαήλΒόδα-Σούτσου<br />

ΕθνικόΙστορικόΜουσείο,Αθήνα<br />

<strong>Η</strong> οικογένεια Σούτσου είναι παλιά Φαναριώτικη οικογένεια, μέλη της οποίας διακρίθηκαν στην διοίκηση της<br />

Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ως ηγεμόνες στη Μολδοβλαχία και στην Ελλάδα ως διπλωματικοί υπάλληλοι, επιστήμονες,<br />

στρατιωτικοί και ποιητές. Τα πρώτα μέλη της οικογένειας εμφανίζονται τον 17ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη,ενώπιθανολογείταιότικατάγονταιαπότηνοικογένειαΔράκουτης<strong>Η</strong>πείρου.Συνδέθηκανσυγγενικάμε<br />

παλιέςΦαναριώτικεςοικογένειες, όπωςαυτέςτωνΚαρατζά,Καντακουζηνού,Ρίζου-Νερουλούκ.α.<br />

Ο Μιχαήλ Σούτσος ή Βόδας υπήρξε Μέγας Διερμηνέας της Υψηλής Πύλης και <strong>Η</strong>γεμόνας της Μολδαβίας την<br />

περίοδο1819-<strong>1821</strong>.ΜυήθηκεστηΦιλικήΕταιρεία,υποστήριξετηνΕπανάστασηστηΜολδοβλαχία,υποδέχθηκετον<br />

Υψηλάντη στο Ιάσιο, έθεσε τη φρουρά του στις διαταγές των επαναστατών και κατέβαλε σημαντικά ποσά για τις<br />

ανάγκες του στρατεύματος. Όταν το κίνημα στη Μολδοβλαχία άρχισε να κάμπτεται, ο Σούτσος αναγκάστηκε, υπό<br />

την πίεση των βογιάρων που τον κήρυξαν έκπτωτο από τη στιγμή που είχε συνδράμει τους επαναστάτες και είχε<br />

αποκηρύξειτηνοθωμανικήεπικυριαρχία,νααποχωρήσειαπότηνέδρατουστοΙάσιο. Αρχικά κινήθηκεστοΣκουλένι<br />

καιέπειτα(31Μαρτίου<strong>1821</strong>)στοΚισινάουτηςΡωσίας.Τηνίδιαπερίοδοπραγματοποιήθηκεοαφορισμόςτουιδίου<br />

καιτουΥψηλάντηαπότοΟικουμενικό ΠατριαρχείοΚωνσταντινουπόλεως.<br />

Μετά τηδημιουργίατουελληνικού κράτουςδιετέλεσεπρέσβηςτηςΕλλάδος στοεξωτερικό.<br />

ΟικοδομήθηκεαπότονΆρχονταΜέγαΠοστέλνικοΚωστάκηΣούτσοτο1833,μεαρχιτέκτονεςτουςJohannVeit<br />

καιConradSchwinek.<strong>Η</strong>αίθουσαυποδοχήςδιαμορφώθηκεαπότονCarolStorck(1862).<br />

Άρχων, Μέγας Ποστέλνικος, ήταν αξίωμα πρώτης τάξεως των Παραδουνάβιων <strong>Η</strong>γεμονιών και αντιστοιχούσε<br />

προςτοαξίωματουΥπουργούτωνΕξωτερικών.Τηδεκαετία1932-1942ήτανηέδρατηςΤράπεζαςΧρυσοβελώνη.<br />

216 217

218 ΟικίατουΜέγαΠοστέλνικουΚωστάκηΣούτσου<br />

219

ΟικίατουΜέγαΠοστέλνικουΚωστάκηΣούτσου<br />

220 221

ΟικίατουΜέγαΠοστέλνικουΚωστάκηΣούτσου<br />

ΠερίληψιςκατορθωμάτωνΒοεβόδαΝικολάουΠέτρουΜαυρογένη,1789<br />

Πορτραίτο τουΚωνσταντίνουΜπρινκοβεάνου,1618-1716<br />

222 223

Οικογένεια Μάνου. Μέλος του Ντιβανίου του <strong>Η</strong>γεμονικού Συμβουλίου. <strong>Η</strong> ευγενής οικογένεια Μάνου είχε καταγωγή από την<br />

Καστοριά και ιδρυτής είναι ο Εμμανουήλ (Μάνος) Φιλίππου 1610-1699. Ο Εμμανουήλ εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη και<br />

ήταν έμπορος γουναρικών, που πλούτισε και έγινε ευεργέτης και Μέγας Λογοθέτης του Πατριαρχείου. Είχε τρεις εγγονούς, ιδρυτές<br />

κλάδων:τονΜανουήλ,τονΝικόλαοκαιτονΓεώργιο. ΟΜανουήλείχεεγγονούςτουςαδελφούςΓεώργιοκαιΙωάννη,γλωσσομαθείς<br />

και με νομική κατάρτιση, που έδρασαν στο ξεκίνημα της Επανάστασης του <strong>1821</strong>. Ο Νικόλαος είχε γιο τον Δημήτριο, που ήταν<br />

Στόλνικος, μαζί με τον Ρίζο-Νερουλό, της Μολδαβίας. Οι δύο τους διοίκησαν την <strong>Η</strong>γεμονία το 1819, διαδεχόμενοι τον Μιχαήλ<br />

Σούτσο. Τους διαδέχθηκε ο Μητροπολίτης Βενιαμίν Κωστάκη ως κυβερνήτης το <strong>1821</strong>, οπότε το Πριγκιπάτο καταλήφθηκε από τη<br />

Φιλική Εταιρεία του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ο γιος του Δημητρίου, ο Κωνσταντίνος, ήταν λόγιος και είχε εγγονό τον Πέτρο<br />

Στρατηγό. <strong>Η</strong> κόρη του Πέτρου, Ασπασία παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο, Βασιλιά της Ελλάδος, το 1919. Ο μικρανιψιός του Πέτρου,<br />

ΚωνσταντίνοςείχεκόρητηνΙλεάναΜάνουπουπαντρεύτηκετονΚάρολο-ΛουδοβίκοτωνΒουρβόνων-Ορλεάνης,ΔούκατουΣαρτρ.<br />

224 225

ΕΘΝΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟΤΕΧΝ<strong>Η</strong>ΣΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙΟΥ<br />

ΠΟΡΤΡΑΙΤΑΑΠΟΤΙΣΣΥΛΛΟΓΕΣ<strong>ΤΟΥ</strong>ΜΟΥΣΕΙΟΥ<br />

ΤοΕθνικόΜουσείοΤέχνηςτηςΡουμανίαςστεγάζεταιστοπρώηνΒασιλικόΑνάκτορο,στοιστορικόκέντροτουΒουκουρεστίου<br />

226 227

ΧωρικοίτηςΟλτένια<br />

ΓρηγόριοςΜπρινκοβεάνου,λόγιοςκαιΜέγαςΜπάνοςτηςΒλαχίας(1764-1832)<br />

ΉτανμαθητήςτουφημισμένουδασκάλουΛάμπρουΦωτιάδη.<br />

ΠρώτοςπρόεδροςτηςΕλληνο-ΔακικήςΦιλολογικήςΕταιρείας.<br />

ΟΡήγαςΦεραίοςυπήρξεγραμματέαςτου.<br />

<strong>Η</strong>ΡουμανίατηςΕπανάστασης<br />

228 229

<strong>Η</strong>γεμόναςΓρηγόριοςΓκίκας1664<br />

<strong>Η</strong>γεμόναςΜατέιΓκίκας,1753<br />

<strong>Η</strong>γεμόναςΓρηγόριοςΓκίκας,1769<br />

ΠρίγκιπαςStirbei,1844<br />

230 231

Πορτραίτογηραιάςκυρίας(1824)<br />

ΑλβανόςΜισθοφόρος<br />

ΓιώργοςΚωστακόπουλος. Κλουτσιάρης<br />

΄Ανδραςμεφέσι, 1839<br />

ΟπατέραςτουυπουργούεσωτερικώνC.Niculescu,1844<br />

τηςΑυλήςτηςΒλαχίας<br />

232 233

ΜεγάληΛογοθέτιςΣμαράγδαΚαταρτζή<br />

Dorad'Istria (ΕλέναΓκίκα,1828-1888)<br />

234 235

Ζίνκα Σαμούρκα<br />

ΜέγαςΛογοθέτης,ΚωνσταντίνοςΚαταρτζής<br />

Πορτραίτο τηςεπαναστάτριαςAnaIpatescu<br />

ΣουλτάναΜαυρογένη,σύζυγοςτουΜανωλάκηΜάνου<br />

236 237

ΕΘΝΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟΤΕΧΝ<strong>Η</strong>Σ - ΕΚΚΛ<strong>Η</strong>ΣΙΑΣΤΙKAΕΚΘΕΜΑΤΑ<br />

Εκτίθενταιπερισσότερεςαπό900εικόνες,τοιχογραφίες, χειρόγραφα &κειμήλια(15ου-19ουαι.)<br />

ΕικονοστάσιοτηςΕκκλησίαςτηςΜονήςΚοτροτσένι,Βουκουρέστι(1680)<br />

238 239

ΜουσείοΤέχνηςΒουκουρεστίου,εκκλησιαστικάκειμήλια<br />

240 241

ΜουσείοΤέχνηςΒουκουρεστίου,εκκλησιαστικάκειμήλια<br />

242 243

ΜουσείοΤέχνηςΒουκουρεστίου,εκκλησιαστικάκειμήλια<br />

244 245

246 VillaMinovicci,σήμεραμουσείολαικήςτέχνης.Εξαιρετικόδείγμααρχιτεκτονικήςτηςεποχής<br />

247

ΜΟΝΕΣ<strong>ΣΤΑ</strong>ΠΕΡΙΧΩΡΑ<strong>ΤΟΥ</strong>ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙΟΥ<br />

ΤΟΠΟΙΕΓΚΑΤΑ<strong>ΣΤΑ</strong>Σ<strong>Η</strong>ΣΕΠΑΝΑ<strong>ΣΤΑ</strong>ΤΩΝ<br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong> ΤΣΕΡΝΙΚΑ(ιδρ.1608)<br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΣΝΑΓΚΟΒ(ιδρ.1408)<br />

Μονή του 1608, της εποχής του Πρίγκιπα Vodă Şerban. Αρχικά ήταν μια μικρή ξύλινη εκκλησία και αργότερα ο κυβερνήτης<br />

Cernica Știrbei την ανακαίνισε. Βρίσκεται σε προάστιο του Βουκουρεστίου, στο νησάκι της ομώνυμης λίμνης. Έχει δύο<br />

εντυπωσιακέςεκκλησίεςκαιισχυράτείχη.<br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΚΑΛΝΤΑΡΟΥΣΑΝΙ(ιδρ.1638)<br />

Βρίσκεται σε νησάκι στη μέση της λίμνης Σναγκόβ και ο θρύλος λέει ότι εδώ είναι ενταφιασμένος ο Πρίγκιπας Bλάντ Τσέπες,<br />

(Νοέμβριος ή Δεκέμβριος 1431 – Δεκέμβριος 1476), πιο γνωστός με τους τίτλους «Βλαντ ο Ανασκωλοπιστής» και «Κόμης<br />

Δράκουλας», που ήταν Πρίγκιπας της Βλαχίας το 1448, 1456–1462 και το 1476. <strong>Η</strong> εικονογράφηση του ναού έγινε απο Έλληνες<br />

αγιογράφουςκαισεπολλάσημείαοιαναγραφέςτωνονομάτωνείναιελληνικές.<br />

To1702,o<strong>Η</strong>γεμόναςΚωσνταντίνοςΜπρινκοβεάνουανέθεσεστοΆνθιμοτονΙβηρίτηνατυπώσειστομοναστήριΣναγκόβ,με δικές<br />

τουδαπάνες,καιτοΕλλήνο-αραβικόΩρολόγιον,γιαναείναιχρήσιμοστουςιερείςκαιστουςορθοδόξουςπιστούςτηςαποστολικής<br />

Πατριαρχίας της Αντιοχείας. Στον πρωτοσέλιδο του Ωρολογίου, όπως και του Ιερατείου, προσδιοριζόταν ότι η εκτύπωση έγινε «με<br />

τηνεπιμέλειατουΠαναγιότατουΠατρόςΚυρΑθανασίου,πρώηνΠατριάρχουΑντιοχείας,μετιςδαπάνεςτου<strong>Η</strong>γεμόνοςτηςΡουμανικής<br />

Χώρας, Κωνσταντίνου Βασσαράβας Βοεβόδα, με την επιμέλεια του ιερομονάχου Ανθίμου, γένους γεωργιανού». Τα βιβλία αυτά<br />

αποτελούσαντονκαρπότηςδιορθόδοξηςσυνεργασίας:ρουμάνο-άραβο-ελληνο-ιβηρικής.<br />

<strong>Η</strong> Μονή Καλνταρουσάνι βρίσκεται σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από το κέντρο του Βουκουρεστίου, στις όχθες της ομώνυμης<br />

λίμνης. Χτίστηκε από τον ηγεμόνα Matei Basarab. Είχε τη μορφή φρουρίου με τείχη και μικρά παράθυρα. Εδώ υπήρχε και<br />

σημαντική βιβλιοθήκη όπως και τυπογραφείο. Επίσης εδώ λειτούργησε κέντρο αντιγραφής κωδίκων. Ένα από τα κέντρα των<br />

επαναστατώντο<strong>1821</strong>.<br />

248 249

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΣΝΑΓΚΟΒ(ιδρ.1408)<br />

250 <strong>Η</strong>ΜονήβρίσκεταιμέσασενησίδαστηνομώνυμηΛίμνηΣναγκόβ<br />

251

ΜονήΣναγκόβ

ΜονήΣναγκόβ,αγιογραφίεςεσωτερικού<br />

254 255

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΚΑΛΝΤΑΡΟΥΣΑΝΙ (ιδρ.1638)<br />

Βάσειανεκδότουγράμματοςτου1695, οιδύοΈλληνεςαδελφοίζωγράφοι,ΙωάννηςκαιΓεώργιος,<br />

αναφέρουνότιμεταξύάλλωνμονώνστηΒλαχίαιστόρησανκαιτηΜονήΚαλνταρουσάνι.<br />

256 257

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΤΣΕΡΝΙΚΑ (ιδρ.1608)<br />

258 259

260 ΜονήΤσερνίκα. Τοπαρεκκλήσιοτουκοιμητηρίου<br />

261

ΤO ΑΝΑΚΤΟΡΟ&<strong>Η</strong>ΕΚΚΛ<strong>Η</strong>ΣΙΑ<strong>ΤΟΥ</strong><strong>Η</strong>ΓΕΜΟΝΑ<br />

ΚΩΝ<strong>ΣΤΑ</strong>ΝΤΙΝΟΥΜΠΡΙΝΚΟΒΕΑΝΟΥ(1614-1714)<br />

Μογκοσόια,ΠροάστιοτουΒουκουρεστίου<br />

Ο Κωνσταντίνος Μπρινκοβεάνου (Constantin Brâncoveanu),<br />

διετέλεσε ηγεμόνας της Βλαχίας τα έτη 1688-1714. Πατέρας του<br />

ήταν ο Papa Brâncoveanu και μητέρα του η ελληνίδα πριγκίπισσα<br />

Σ. Καντακουζηνoύ. Σε ηλικία ενός έτους έμεινε ορφανός από<br />

πατέρα και την ανατροφή του ανέλαβαν τα αδέλφια της μητέρας<br />

του στο Βουκουρέστι, οι Σερμπάν και Κων/νος Καντακουζηνός.<br />

Από τον γάμο του απέκτησε τέσσερεις γιους και τέσσερεις<br />

θυγατέρες. Το 1688, επιλέχθηκε από τον Σουλτάνο ως διάδοχος<br />

τουθείουτου,αδελφούτηςμητέραςτου,ΣερμπάνΚαντακουζηνού.<br />

<strong>Η</strong> εξαιρετική ελληνομάθειά του και ενασχόλησή του τόσο με την<br />

κλασική όσο και με τη βυζαντινή γραμματεία συνέβαλαν στην<br />

οικονομική,αλλάκαιστηνπολιτιστικήανάπτυξητηςΒλαχίας.<br />

Ιδρυτής της Ακαδημίας του Βουκουρεστίου, την οποία στελέχωσε<br />

με εκλεκτούς λογίους διδασκάλους από την Κωνσταντινούπολη,<br />

αλλά και ιδρυτής του τυπογραφείου της. Σχετιζόταν με πολλούς<br />

Έλληνες λογίους, μεταξύ των οποίων και με τον καθηγητή της<br />

Ακαδημίας Σεβαστό Κυμινήτη, τον οποίο είχε καλέσει στο<br />

Βουκουρέστικαιοοποίος,σελόγουςπουεκφωνούσεσυχνά, αναφέρονταν<br />

σε αρχαιοελληνικά κείμενα όπως και σε κείμενα<br />

βυζαντινήςγραμματείας.<br />

Επωφελούμενος στην αρχή της ηγεμονίας του από την ειρήνη στη<br />

χώρα, έβαλε τα θεμέλια για την ίδρυση της Μονής Χορέζου, όπου<br />

κατασκεύασε την οικογενειακή κατοικία με το παρεκκλήσιό του.<br />

<strong>Η</strong>είσοδοςτουανακτόρουMογκοσόια,πουκτίσθηκεαπότονΠρίγκιπαΚωνσταντίνοΜπρινκοβεάνου,μεταξύ του<br />

Όπως αναφέρει ο Nicolae Iorga, «Yψώθηκε όχι μόνο στο επίπεδο<br />

1698-1702. Χαρακτηριστικό δείγμα της ονομαζόμενης και Τέχνης Brâncovenesc, που είναι ένας μοναδικός<br />

του Βοεβόδα της Ρουμανικής Χώρας, αλλά και εκείνου του προ-<br />

συνδυασμός Βυζαντινού, Οθωμανικού, Αναγεννησιακού και Μπαρόκ ρυθμού, με στοιχεία της τοπικής αρχιστάτη<br />

των απανταχού Ρουμάνων και της Ορθοδοξίας, ως<br />

τεκτονικής. Αναφέρεται ως εποχή της ύστερης Βλαχικής ή Ρουμανικής Αναγέννησης (ρυθμός Μπρινκοβεάνου).<br />

προστάτης όλων των χριστιανικών εκκλησιών της Ανατολής, ως<br />

ΆλλοχαρακτηριστικόδείγμαείναικαιηΜονήΧορέζουστηνΟλτένια,επίσηςέργοτουιδίου.<br />

συνεχιστής της αυθεντίας των βυζαντινών αυτοκρατόρων φτάνοντας<br />

έτσι, να επαινεθεί και να δοξασθεί για την γενναιοδωρία και τις<br />

ευεργεσίες του στο Σινά, στα Ιεροσόλυμα, στο Χαλέπι, στο Άγιο Όρος,<br />

στηνΠάτμο,σταΒαλκάνιακαιστηνΤιφλίδατηςΙβηρίας».<br />

Διαπραγματεύτηκε μυστικά, αλλά ανεπιτυχώς, έναν αντι-οθωμανικό<br />

συνασπισμό και προσεγγίσθηκε από τον Τσάρο Πέτρο το Μέγα, κατά<br />

τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πόλεμου του 1710–1711. Όταν ο<br />

Σουλτάνος Αχμέτ Γ΄ πληροφορήθηκε τις παραπάνω διαπραγματεύσεις,<br />

τον κατηγόρησε για προδοσία, τον συνέλαβε και τον αποκεφάλισεστηνΚωνσταντινούπολημαζίμετουςτέσσερειςγιούςτου,στις<br />

15Αυγούστουτου1714. Χριστιανοίψαράδεςμάζεψαντασώματάτους<br />

από τα νερά του Βοσπόρου και τα έθαψαν σε ένα μοναστήρι που<br />

ονομαζότανΧάλκη,όχιπολύμακριάαπότηνΚωνσταντινούπολη.<br />

Οι συνθήκες και ο τρόπος θανατώσεως του <strong>Η</strong>γεμόνα Κωνσταντίνου<br />

Μπρινκοβεάνου, οδήγησαν στην αγιοποίησή του από όλες τις<br />

Ανατολικέςορθόδοξεςεκκλησίες.<br />

Ο θάνατός του συγκίνησε τον Ελληνισμό, κυρίως γιατί, όπως επιγραμματικάέγραψεκαιοΠαναγιώτηςΚοδρικάς,λόγιοςτου18<br />

ου αιώνα<br />

που υπηρέτησε Φαναριώτες «Χρεωστεί η αιχμάλωτος Ελλάς εις την<br />

πανέκλαμπρον γενεάν των Πραγκοβάνων την περίθαλψιν και την προστασίαντωνελληνικώνγραμμάτων».<br />

Μετά την μοιραία κατάληξη του ιδίου και των γιων του, οι θυγατέρες<br />

του παντρεύτηκαν με γνωστούς Φαναριώτες, τον Σκαρλάτο Μαυροκορδάτο,<br />

τον Μανωλάκη Λαμπρινό, τον Νικόλαο Ρωσέτο και τον<br />

ΚωνσταντίνοΔούκα.<br />

262 263

264 265<br />

ΑνάκτοροΚωνσταντίνουΜπρινκοβεάνου,Μογκοσόια

ΕΚΚΛ<strong>Η</strong>ΣΙΑ<strong>ΤΟΥ</strong>ΑΓΙΟΥΓΕΩΡΓΙΟΥ(ιδρ.1705)-ΜεαγιογραφίεςτουζωγράφουΚωνσταντίνου<br />

Ο Κωνσταντίνος Μπρινκοβεάνου ευεργέτησε τα μοναστήρια του Αγίου Όρους, ως «Συνεχιστής των βυζαντινών αυτοκρατόρων και<br />

προστάτης της Ορθοδοξίας». <strong>Η</strong> καταγωγή του, η συγγένεια με την οικογένεια των Καντακουζηνών, η εκπαίδευσή του, η ζωή και η<br />

266 επίδρασήτουσεόλητηνΟρθόδοξηΑνατολήδικαιολογούσαντηνονομασία«Βυζαντινο-Ρουμάνος<strong>Η</strong>γεμών».<br />

267

268 <strong>Η</strong>πίσωπλευράτωνανακτόρωνΜπρινκοβεάνου,στηνόχθητηςλίμνηςΜογκοσόια<br />

269

ΑνάκτοροΚωνσταντίνουΜπρινκοβεάνου,Μογκοσόια<br />

270 271

ΕπαρχίαΜουντένια<br />

272 273

Μουντένια<br />

274 275

<strong>Η</strong>ΓΕΜΟΝΙΚ<strong>Η</strong>ΑΥΛ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong>Σ TIΡΓΚΟΒΙΣΤΕ<br />

ΠρωτεύουσατηςΒλαχίαςαπότο1396έωςτο1714<br />

ΕπαρχίατηςΜουντένια<br />

<strong>Η</strong> Τιργκόβιστε ήταν η δεύτερη πρωτεύουσα της Βλαχίας που άνθισε απο το 1396 έως και το 1714. Εδώ κατά τον 17 ο και 18 ο αιώνα<br />

παρατηρείταιμιααναγέννησησταγράμματακαιτιςτέχνες,μεέμφασηστηνανάπτυξητηςαρχιτεκτονικής,τωνμοναστικώνκέντρων<br />

αλλάκαιτουεμπορίου. Έναςαπότουςμεγαλύτερουςευεργέτεςτωνγραμμάτωνκαιτηςτέχνης,ένθερμοςχριστιανόςκαιφιλέλληνας,<br />

υπήρξε ο ηγεμόνας Κωνσταντίνος Μπρινκοβεάνου. Σε αρκετές εκκλησίες που θεμελίωσε χρησιμοποίησε Έλληνες ζωγράφους.<br />

ΔάσκαλοςτηςζωγραφικήςαναδεικνύεταιοΚωνσταντίνος,οοποίοςεικονογράφησετηνκεντρικήεκκλησίατο1698.<br />

Τον 14ο αιώνα πρωτεύουσα της Βλαχίας ήταν η <strong>Η</strong>γεμονική Αυλή του Αρτζες, ωστόσο η Τιργκόβιστε λόγω της οικονομικής<br />

μεγέθυνσής της, προς το τέλος του αιώνα, έγινε δεύτερη κατοικία των Βλάχων οσποδάρων. Ο Μίρτσεα Α΄ (1386-1418) ζούσε στην<br />

Κούρτεα ντε Αρτζες, ο Μιχαήλ Α΄ (1415-1420), γιος του Μίρτσεα και συν-πρίγκιπας ζούσε στην Τιργκόβιστε, όπου συνέχισε να ζει,<br />

ακόμη και ως ένας μοναδικός ηγεμόνας. Ο Νταν Β΄ (1420-1431) προτιμούσε την <strong>Η</strong>γεμονική Αυλή του Αρτζες και ήταν και ο<br />

τελευταίος οσποδάρος που κυβέρνησε από την πόλη. Τελικά η Αυλή μεταφέρθηκε στην <strong>Η</strong>γεμονική Αυλή της Τιργκόβιστε από τον<br />

ΑλεξάντρουΑλντέατο1431.<br />

Καθ'όλητηδιάρκειατηςπεριόδουπουήτανπρωτεύουσατηςΒλαχίαςηΒασιλικήΑυλή("CurteaDomnească")συνεχώςανακαινιζόταν<br />

καιεπεκτεινόταν. Τοσυγκρότημαπεριβαλλόταναπόπέτριναισχυράτείχη μετάφροκαιείχεκατασκευαστείμιανέαεκκλησίαόπως<br />

καιέναςπύργος. ΟΒλαντ Γ΄Τσέπες("ΔράκουλαςοΑνασκολοπιστής"),αργότεραπρόσθεσετονΠύργοΚιντία,πουσήμεραείναιτο<br />

σύμβολοτηςπόλης. Ο ΑλέξανδροςΥψηλάντηςπαρέμεινεστηνπεριοχήγια40-45ημέρες.<br />

276 277

278 <strong>Η</strong>γεμονικήΑυλήτηςΤιργκόβιστε<br />

279

280 <strong>Η</strong>εκκλησίατης<strong>Η</strong>γεμονικήςΑυλήςτηςΤιργκόβιστε(ιδρ.1698). Εσωτερικέςαγιογραφίεςμεελληνικέςεπιγραφές<br />

281

282 <strong>Η</strong>εκκλησίατης<strong>Η</strong>γεμονικής ΑυλήςτηςΤιργκόβιστε<br />

283

Μουντένια<br />

284 285

<strong>Η</strong>ΓΕΜΟΝΙΚ<strong>Η</strong>ΑΥΛ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong>ΣΑΡΤΖΕΣ(1310)<br />

<strong>Η</strong>πρώτηΠρωτεύουσατηςΒλαχίας<br />

ΕπαρχίατηςΜουντένια<br />

<strong>Η</strong> Κουρτέα ντε Άρτζες (Curtea de Argeș) είναι χτισμένη στην κοιλάδα του ποταμού Άρτζες (μία από τις πολλές κοιλάδες που<br />

σχηματίζονται στις νότιες πλαγιές των Καρπαθίων). Κτήτορας ήταν ο <strong>Η</strong>γεμόνας Radu Voda. <strong>Η</strong> αποπεράτωση έγινε από τον<br />

Νικολάε Αλεξάνδρου, ο οποίος ήταν θερμός υποστηρικτής της ορθοδοξίας και αγωνίστηκε μαχόμενος εναντίων των Τατάρων. <strong>Η</strong><br />

πρώτη μητροπολιτική έδρα της Ουγγροβλαχίας, ιδρύθηκε στο Άρτζες το 1359, με Μητροπολίτη τον Ιάκινθο ενώ ακολούθησαν ο<br />

ΑνθιμοςΚριτόπουλοςκαιοΧαρίτων,όλοισταλμένοιαπότοΠατριαρχείοΚωνσταντινουπόλεως.Αποτέλεσετηνπρωτεύουσατης<br />

ΒλαχίαςκαιήτανένααποταπρώταπολιτιστικάκέντρατηςπεριοχήςκαιένασταθμόςμεταξύΑνατολήςκαιΔύσης.<br />

ΚορυφαίοκαλλιτεχνικόσύμβολοτουΆρτζεςείναιηβυζαντινήεκκλησίατουΑγίουΝικολάουμετιςσημαντικέςτοιχογραφίεςπου<br />

ζωγράφισανΈλληνεςαγιογραφοι,καθώςβεβαιώνουνοιελληνικέςεπιγραφές.<strong>Η</strong>εκκλησίααυτήαποτελείγιατηρουμανικήιστορία<br />

και τέχνη ένα σύμβολο που συνδέει δύο μεγάλες καλλιτεχνικές ενότητες, αυτή του του 11ου έως και του 13ου αι. που αντιπροσωπεύει<br />

ένα ύφος λαικών αποχρώσεων, με την άλλη της μεταβυζαντινής αναγέννησης που αντανακλάται περίφημα στην<br />

πληθώρα των τοιχογραφιών των Μονών και Εκκλησιών του 16ου έως και του 18ου αιώνα. Αποτέλεσε το πρότυπο για την<br />

εκκλησιαστικήαρχιτεκτονικήστηΒλαχία.<br />

286 287

288 CurteadeArgeș ΒασιλικήΑγίουΝικολάου (ιδρ.1310)<br />

289

290 ΒασιλικήΑγίουΝικολάου (ιδρ.1310)-εσωτερικέςαγιογραφίες<br />

291

292 293<br />

Μουντένια

294 295<br />

Μουντένια

ΔΡΑΓΑΤΣΑΝΙ<br />

ΜΝ<strong>Η</strong>ΜΕΙΟΠΕΣΟΝΤΩΝΙΕΡΟΥΛΟΧΟΥ<br />

ΤομνημείοτωνΙερολοχιτώντου<strong>1821</strong>,στοΔημοτικόΚοιμητήριοτουΔραγατσανίου-Olt.<br />

ΤοπιoεπιβλητικόμνημείοτέτοιουείδουςέξωαποταΕλληνικάσύνορα. Ανεγέρθητο1884μεπρωτοβουλία<br />

της συντακτικής επιτροπής της Ελληνικής εφημερίδας του Βουκουρεστίου "Σύλλογοι". Το φιλοτέχνησαν<br />

από πεντελικό μάρμαρο οι Τήνιοι καλλιτέχνες Χαλεπάς και Λαμπαδίτης. Έχει ύψος συνολικά επτά<br />

μέτρων. Στην κύρια όψη του στηλοβάτη του, υψώνεται μονόλιθος 5 μέτρων, με ανάγλυφo σταυρό επί της<br />

ημισελήνουκαιαπόκάτωτοσήματωνΙερολοχιτών.<br />

296 297

<strong>Η</strong>ΜΑΧ<strong>Η</strong><strong>ΤΟΥ</strong>ΔΡΑΓΑΤΣΑΝΙΟΥ<br />

7 ΙΟΥΝΙΟΥ<strong>1821</strong><br />

Στη Μολδοβλαχία υπήρξε μια από τις πολλές εστίες της<br />

Ελληνικής εθνεγερσίας του <strong>1821</strong>. Στο Δραγατσάνι έλαβε<br />

χώρα μια στρατιωτική σύγκρουση του επαναστατικού<br />

στρατού του Αλέξανδρου Υψηλάντη, αρχηγού της Φιλικής<br />

Εταιρείας, και των στρατευμάτων της Οθωμανικής<br />

Αυτοκρατορίας.<br />

<strong>Η</strong>ΕΙΣΟΔΟΣΤΩΝΟΘΩΜΑΝΩΝΣΤ<strong>Η</strong><strong>ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ</strong><br />

Στις 30 Απριλίου του <strong>1821</strong> πραγματοποιήθηκε, με τη<br />

συγκατάθεση της Ρωσίας, είσοδος στη Μολδοβλαχία των<br />

Οθωμανικών στρατευμάτων, τα οποία πέρασαν τα σύνορα<br />

από την περιοχή της Βραΐλας. <strong>Η</strong> πρώτη μεγάλη σύγκρουση<br />

έγινε την 1 Μαΐου, <strong>1821</strong> στο Γαλάτσι, στο οποίο η ελληνική<br />

σημαία είχε υψωθεί στις 21 Φεβρουαρίου <strong>1821</strong>, από τον<br />

Βασίλειο Καραβία. Καθ’όλη τη διάρκεια του Μαΐου <strong>1821</strong>,<br />

έλαβαν χώρα πολλές συγκρούσεις του οθωμανικού<br />

στρατού με τους Έλληνες, χωρίς οι δυνάμεις του Υψηλάντη<br />

να έχουν κάποια σημαντική επιτυχία.<br />

Οι Έλληνες συγκεντρώθηκαν στο Ρίμνικο, που απείχε 8<br />

ώρες από το Δραγατσάνι, ενώ οι Οθωμανοί, που η δύναμή<br />

τους ανερχόταν στους 2.600 άντρες, κατέλαβαν τα<br />

μοναστήρια Σερμπανεστίου, Σταντσεστίου, Στραζεστίου<br />

και Μαμούλ, κλείνοντας την είσοδο της κοιλάδας των<br />

Καρπαθίων. Συγχρόνως 800 Τούρκοι μετακινήθηκαν στο<br />

Δραγατσάνι.<br />

Τελικά ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αποφάσισε να αντιμετωπίσει<br />

τους Τούρκους στη πεδιάδα του Δραγατσανίου<br />

με όλο τον στρατό του, που αποτελούσαν 5.000 πεζοί,<br />

2.500 ιππείς και 4 κανόνια. Τα πρώτα ελληνικά τμήματα<br />

ξεκίνησαν προς την κατεύθυνση του Δραγατσανίου, στις<br />

15 Ιουνίου <strong>1821</strong>, με πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες και<br />

έφτασαν στην περιοχή στις 18 Ιουνίου.<br />

Όλες οι θέσεις που κατέλαβαν οι Έλληνες παρείχαν πολλά<br />

πλεονεκτήματα και ο αρχηγός των τουρκικών δυνάμεων<br />

του Δραγατσανίου Καρά Φεϊζ, για να αντιμετωπίσει τα<br />

ελληνικά τμήματα, άρχισε να κατασκευάζει οχυρώματα<br />

και συγχρόνως να πυρπολεί τμήμα του χωριού.<br />

Ενώ όμως ο Υψηλάντης, βρισκόταν σε απόσταση τριών<br />

ωρών από το σημείο της μάχης και συσκεπτόταν με τον<br />

Γεωργάκη Ολύμπιο, ο χιλίαρχος Βασίλειος Καραβίας, στις<br />

19 Ιουνίου <strong>1821</strong>, και παρά τις αντίθετες διαταγές για<br />

καμιά κίνηση πριν τις 20 Ιουνίου, επιτέθηκε με 800 ιππείς<br />

εναντίον της μονής Σερμπανεστίου, όπου είχαν οχυρωθεί<br />

οθωμανικές δυνάμεις, αλλά η επίθεση απέτυχε και ο<br />

Καραβίας αποσύρθηκε στα ορεινά.<br />

Έτσι ο Ιερός Λόχος, που βρισκόταν αρχικά κοντά στο<br />

ιππικό του Καραβία με 375 αξιωματικούς και οπλίτες,<br />

βρέθηκε να πολεμά μόνος του απέναντι σε πολυάριθμο<br />

οθωμανικό ιππικό, με αποτέλεσμα να υποστεί πολύ<br />

σοβαρές απώλειες. Ο σημαιοφόρος του λόχου, 25<br />

αξιωματικοί και 180 στρατιώτες έπεσαν νεκροί, ενώ 37<br />

Ιερολοχίτες αιχμαλωτίστηκαν.<br />

Στη κρίσιμη στιγμή της μάχης έφτασε ο Γεωργάκης<br />

Ολύμπιος ο οποίος διέσωσε τους υπόλοιπους<br />

ιερολοχίτες, 136 συνολικά, μεταξύ των οποίων και τον<br />

αρχηγό τους Νικόλαο Υψηλάντη και τον υπασπιστή τους<br />

τον Αθανάσιο Τσακάλωφ, συνιδρυτή της Φιλικής<br />

Εταιρείας. Στη μάχη δεν πρόλαβε να συμμετάσχει ο<br />

κύριος όγκος του στρατού του Υψηλάντη που αυτοδιαλύθηκε,<br />

βλέποντας τον Ιερό Λόχο αποδεκατισμένο και<br />

τον Καραβία φυγάδα.<br />

ΟΙΣΥΝΕΠΕΙΕΣΤ<strong>Η</strong>ΣΜΑΧ<strong>Η</strong>Σ<br />

Μετά την καταστροφή στο Δραγατσάνι, η επανάσταση<br />

στη Μολδοβλαχία είχε πλέον κριθεί. Οι εθελοντές<br />

λιποτάχτησαν και ο στρατός του Υψηλάντη διαλύθηκε.<br />

Ο Υψηλάντης κατέφυγε στο Ρίμνικο, όπου στις 20 Ιουνίου<br />

<strong>1821</strong>, συνέταξε την τελευταία διαταγή του, με την οποία<br />

στιγμάτισε την προδοσία του πολιτικού και στρατιωτικού<br />

του επιτελείου και εξήρε την αυτοθυσία του Ιερού Λόχου:<br />

«Σεις δε σκιαί των γνησίων Ελλήνων και του Ιερού<br />

Λόχου, όσοι προδοθέντες επέσατε θύματα δια την<br />

ευδαιμονίαν της πατρίδος, δεχτήτε δι’ εμού τας<br />

ευχαριστήσεις των ομογενών σας! Ολίγος καιρός και<br />

στήλη θα ανεγερθή να διαιωνίση τα ονόματά σας. Με<br />

χαρακτήρες φλογερούς είνε εγκεχαραγμένα εις τα<br />

φίλτρα της καρδίας μου, τα ονόματα εκείνων όσοι μέχρι<br />

τέλους μ’ έδειξαν πίστιν και ειλικρίνειαν. <strong>Η</strong> ενθύμησίς<br />

των θα είναι πάντοτε το μόνον δροσιστικόν ποτό της<br />

ψυχής μου».<br />

<strong>Η</strong> μάχη αποτέλεσε και το ουσιαστικό τέλος της Φιλικής<br />

Εταιρείας. Ο Υψηλάντης συνελήφθη και φυλακίστηκε στην<br />

Αυστρία, ενώ ο Ολύμπιος ανατινάχτηκε στο κωδωνοστάσιο,<br />

μαζί με τους άντρες του και δυνάμεις του εχθρού,<br />

στη Μονή Σέκκου. Ο Ιωάννης Φαρμάκης, μετά από πολλές<br />

μέρες αγώνα στη Μονή Σέκκου συνθηκολόγησε, αλλά οι<br />

Οθωμανοί δεν κράτησαν τον λόγο τους και τον<br />

θανάτωσαν στην Κωνσταντινούπολη.<br />

Παρά την αποτυχία της, η εκστρατεία αυτή έπαιξε<br />

σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση, αφού απέσπασε την<br />

προσοχή της Πύλης από τις επαναστατικές κινήσεις και<br />

επιχειρήσεις στον Ελλαδικό χώρο, έδωσε χρόνο στους<br />

οπλαρχηγούς και βοήθησε στην τελική της επιτυχία.<br />

ΟΙΕΡΟΣΛΟΧΟΣ<br />

Ο Ιερός Λόχος συγκροτήθηκε από εθελοντές νέους,<br />

κυρίως φοιτητές από τα πανεπιστήμια της Ευρώπης. Οι<br />

άνδρες του Ιερού Λόχου ήταν πεζοί, εφοδιασμένοι με<br />

καραμπίνες και ξιφολόγχες. Έφεραν στολές από μαύρο<br />

ύφασμα με τρίχρωμο εθνόσημο. Στο κάλυμμα της<br />

κεφαλής τους, κάτω από το λοφίο, υπήρχε η φράση<br />

«ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ <strong>Η</strong> ΘΑΝΑΤΟΣ» και το σήμα της νεκροκεφαλής<br />

με χιαστό σχήμα οστών, σαν σύμβολο της νίκης πάνω στον<br />

θάνατο. <strong>Η</strong> σημαία του Ιερού Λόχου ήταν τρίχρωμη, το<br />

κόκκινο συμβόλιζε τον πατριωτισμό, το λευκό την αδελφοσύνη<br />

και το μαύρο τη θυσία. Στη μία πλευρά της σημαίας<br />

αναγραφόταν το «ΕΝ <strong>ΤΟΥ</strong>ΤΩ ΝΙΚΑ» και υπήρχε η εικόνα<br />

των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Στην άλλη πλευρά<br />

υπήρχε η εικόνα του Φοίνικα αναγεννώμενου από τις<br />

φλόγες και αναγραφόταν «ΕΚ Τ<strong>Η</strong>Σ <strong>ΣΤΑ</strong>ΚΤ<strong>Η</strong>Σ ΜΟΥ<br />

ΑΝΑΓΕΝΝΩΜΑΙ». Επικεφαλής του Ιερού Λόχου τέθηκε ο<br />

αδελφός του Αλέξανδρου Υψηλάντη, ο Νικόλαος<br />

Υψηλάντης.<br />

«Δεν έχω πλέον υποδήματα. Τα πόδια μου<br />

κατεσχίσθησαν. Κοιμούμαι μέσα σε θανατηφόρα<br />

τέλματα. Ζω με καρπούς, σπανίως ευρίσκω ένα ξερό<br />

κομμάτι ψωμί. Αλλ’ αι στερήσεις αυταί μου είναι<br />

γλυκείαι. Ο βίος αυτός μ’ αρέσει. Από παιδί δεν<br />

ονειρευόμουν τίποτε άλλο από την ημέρα της<br />

ανεξαρτησίας μας. Ευρίσκομαι δια πρώτην φοράν επικεφαλής<br />

ελευθέρων ανθρώπων, οι οποίοι δεν με<br />

φορτώνουν με μάταιους τίτλους, οι οποίοι μου δίνουν το<br />

γλυκύ του αδελφού όνομα. Χαίρετε. Θα ιδωθώμεν; Πού;<br />

Ο Θεός το ξεύρει».<br />

(Από γράμμα του Δημ. Σούτσου, πρώτου εκατόνταρχου<br />

του Ιερου Λόχου).<br />

ΤΟΚΟΙΜ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong>ΡΙΟ<br />

Στο κοιμητήριο του Δραγατσανίου υπάρχει το Μνημείο<br />

των Πεσόντων Ιερολοχιτών, το οποίο ανεγέρθη στα 1884<br />

με την πρωτοβουλία της συντακτικής επιτροπής της<br />

Ελληνικής Εφημερίδας του Βουκουρεστίου "Σύλλογοι".<br />

Το μνημείο φιλοτέχνησαν από πεντελικό μάρμαρο οι<br />

Τήνιοι καλλιτέχνες Χαλεπάς και Λαμπαδίτης.<br />

Έχει ύψος συνολικά επτά μέτρων. Στην κύρια όψη του<br />

στυλοβάτη του υψώνεται μονόλιθος πέντε μέτρων με<br />

ανάγλυφο το σταυρό επί της ημισελήνου και από κάτω το<br />

σήμα των ιερολοχιτών. Στο κέντρο του στυλοβάτη εν μέσω<br />

δάφνινου στεφανιού αναγράφεται με χρυσά γράμματα :<br />

ΔΙΑΒΑΤΑ ΑΓΓΕΙΛΟΝΟΤΙΕΝΘΑΔΕΚΕΙΜΕΘΑ<br />

ΥΠΕΡΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣΑΓΩΝΙΣΑΜΕΝΟΙ<br />

298 299

300 ΤοπεδίομάχηςτουΔραγατσανίου<br />

ΟΠοταμόςΌλτ<br />

301

<strong>Η</strong>στήληστοΔημοτικόΚοιμητήριοτουΔραγατσανίου<br />

γιατουςπεσόντεςτουΙερούΛόχουπουύμνησεοΚάλβος<br />

«Τάγμαεκλεκτώνηρώων,καύχημανέων»<br />

302 303

ΔΙΑΒΑΤΑ ΑΓΓΕΙΛΟΝΟΤΙΕΝΘΑΔΕΚΕΙΜΕΘΑ<br />

ΥΠΕΡΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣΑΓΩΝΙΣΑΜΕΝΟΙ<br />

304 305

306 307

308 Δραγατσάνι 309

ΕπαρχίατηςΟλτένια<br />

310 311

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΚΟΖΙΑ(ιδρ.1388)<br />

ΕΠΑΡΧΙΑΤ<strong>Η</strong>ΣΟΛΤΕΝΙΑ<br />

<strong>Η</strong> Μονή Κόζια, γνωστή και ως η αρχαιότερη και πιο περίτεχνη της χώρας, είναι ένα πολύτιμο δείγμα μεσαιωνικής / βυζαντινής<br />

αρχιτεκτονικήςτόσοστηντοιχοποιίαόσοκαιστηνεικονογράφηση. ΒρίσκεταιστηνκοιλάδατουποταμούΌλτ. KτήτοραςτηςΜονής<br />

ήτανοMirceacelBătrân,το1388. ΉτανοπαππούςτουΒλάντΓ’Τσέπεςκαικατάτηδιάρκειατηςβασιλείαςτουεπικράτησεειρήνη<br />

στην περιοχή. Αργότερα η Μονή Κόζια επισκευάστηκε διαδοχικά, από τους Neagoe Basarab, Constantin Brancoveanu και Serban<br />

Cantacuzino. Ο σπουδαίος΄ΕλληναςαγιογράφοςΚωνσταντίνος,εικονογράφησετονεξωνάρθηκα,το1707. Βρίσκεταισεστρατηγική<br />

θέσηκαιεδώκατέφυγανοιεπαναστάτες.Εδώέγινανεπίσηςπολλέςμάχες.<br />

312 313

ΜονήΚόζια, εξωτερικόςχώροςμετηνεκκλησίακαιτακελιάτωνμοναχών<br />

314 315

ΜονήΚόζια,εξωτερικέςτοιχογραφίες<br />

316 317

ΟικτήτορεςτηςΜονήςΚόζια,ηοικογένειατουMirceacelBătrân<br />

ΜονήΚόζια,εσωτερικέςαγιογραφίες<br />

318 319

320 321

322 Ολτένια<br />

323

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣΜΟΝΕΣ ΤΙΣΜΑΝΑ(ιδρ.1378) &ΧΟΡΕΖΟΥ(ιδρ.1690)<br />

ΕΠΑΡΧΙΑΤ<strong>Η</strong>ΣΟΛΤΕΝΙΑ<br />

324 325

<strong>Η</strong>ΓΕΜΟΝΙΚ<strong>Η</strong>ΜΟΝ<strong>Η</strong> ΤΙΣΜΑΝΑ(ιδρ.1378)<br />

<strong>Η</strong>ΜονήΤισμάναείναιμίααπότιςαρχαιότερεςκαιπιόόμορφεςμονέςτηςχώραςκαιιδρύθηκετο1378απότονΌσιοΝικόδημο. Είναι<br />

αφιερωμένηστηνΚοίμησητηςΘεοτόκου. Πρόκειταιγιαέναμοναστήριμεπαράδοση,μεομορφιά,κτισμένομέσασεδάσος. Αποτελεί<br />

ένασημαντικόμνημείοπροσκυνήματος.<br />

Ο ΌσιοςΝικόδημοςεγκαταστάθηκεστηΡουμανίατο1364,όπουμετηνβοήθειατων<strong>Η</strong>γεμόνωνΒλάϊκουΒόδακαιΡάδουτουΑ’ίδρυσε<br />

κοινοβιακές μονές στην Ολτένια της Τρανσυλβανίας και στις Παραδουνάβιες <strong>Η</strong>γεμονίες, σύμφωνα με το Αγιορείτικο Μοναστικό<br />

Τυπικό.Ωςτότε,οκοινοβιακόςτρόποςζωήςκαιτοαυτοδιοίκητοκάθεμονήςήτανάγνωσταστοντόποεκείνο. Ανάμεσάτους,είναικαι<br />

ηονομαστήσεόλαταΒαλκάνιαΜονήΤισμάνα,τηςοποίαςδιετέλεσεηγούμενος.Οσλαβικόςκόσμοςτονεπονομάζει«Γραικό»καιο<br />

ρουμανικός λαός τον τιμά ιδιαίτερα ως διδάσκαλό του και την μνήμη του εορτάζει με εξαιρετική μεγαλοπρέπεια. Κατέστησε το<br />

μοναστήρι της Τισμάνα περίφημο κέντρο καλλιγραφίας, αντιγραφής εκκλησιαστικών βιβλίων και μεταφράσεων, με φωτισμένους<br />

μοναχούς και σύντομα έγινε ξακουστό σε όλα τα Βαλκάνια. Διάδοχοί του μοναχοί ίδρυσαν την Μονή Νεάμτς, στη Μολδαβία. <strong>Η</strong><br />

προσωπικότητα του Αγίου Νικοδήμου της Τισμάνα ξεπερνά τα σύνορα της Ολτένια και της χώρας και συνδέεται με ολόκληρη τη<br />

ΟρθόδοξηΒαλκανικήπεριοχή. ΟτάφοςτουβρίσκεταιστοκαθολικότηςΜονής.<br />

ΕδώοΤούντορΒλαντιμιρέσκουοργάνωσετηνεξέγερσητωνΡουμάνωνχωρικών.<br />

326 327

<strong>ΤΟΥ</strong>ΝΤΟΡ ΒΛΑΝΤΙΜΙΡΕΣΚΟΥ<br />

(1780-<strong>1821</strong>)<br />

Την εποχή της επανάστασης του <strong>1821</strong>, ο Θεόδωρος<br />

(Τούντορ) Βλαντιμιρέσκου (Tudor Vladimirescu) ήταν<br />

περίπου 40 ετών. Γεννημένος στο χωριό Βλαντιμίρ στο<br />

Γκόρτζ, ο Τούντορ προερχόταν από μια οικογένεια<br />

πλούσιων αγροτών και ιερέων του χωριού. Το οικογενειακό<br />

σπίτι ήταν μικρό και ξύλινο, όπως κάθε αγροτικό<br />

σπίτι εκείνης της εποχής. Ο Βογιάρος Glogoveanu, που<br />

ήταν ο γαιοκτήμονας αυτής της περιοχής, εντυπωσιασμένος<br />

ιδιαίτερα από την ευφυΐα του παιδιού, τον<br />

πήγε στο αρχοντικό για να τον διδάξει μαζί με τον γιο του.<br />

Εδώ ο Τούντορ έμαθε να διαβάζει και να γράφει σε ένα<br />

στοιχειώδες επίπεδο.<br />

Δεν ήταν ιδιαίτερα εγγράμματος, ούτε προσπάθησε να<br />

μάθει περισσότερα από όσα θα χρειαζόταν στις επιχειρήσεις<br />

του, όπως ήταν η ελάχιστη απόκτηση γνώσεων<br />

ελληνικών και γερμανικών, των γλωσσικών συναλλαγών<br />

στα μέρη του τόπου.<br />

<strong>Η</strong> στιγμή της δόξας του Βλαντιμιρέσκου ήταν ο Ρωσοοθωμανικός<br />

πόλεμος του 1806. <strong>Η</strong> πατρίδα του, η επαρχία<br />

της Ολτένια, ήταν υπό την κυριαρχία των Αψβούργων,<br />

στις πρώτες δεκαετίες του 18 ου αιώνα. Στις περιοχές των<br />

Καρπαθίων υπήρχε μια ελεύθερη και πλούσια αγροτιά, η<br />

οποία σπάνια έπαιρνε τα όπλα, όποτε κλήθηκε να<br />

κυβερνήσει τη χώρα. Ο Τούντορ δεν δίστασε να ανταποκριθεί<br />

στην έκκληση για ένοπλη εξέγερση από τους<br />

Ρώσους που κυβερνούσαν προσωρινά τη χώρα. Για<br />

αυτές του τις υπηρεσίες, ο Ρώσος Αυτοκράτορας,<br />

Αλέξανδρος Α΄, τον παρασημοφόρησε με μετάλλια και<br />

του προσέφερε την νομική και φορολογική προστασία<br />

του προξένου του στο Βουκουρέστι.<br />

Τα επόμενα χρόνια, ο Τούντορ απασχολήθηκε στην<br />

τοπική αυτοδιοίκηση του νομού του, ως vataf de plai.<br />

Αυτή η θέση περιελάμβανε εργασίες όπως η είσπραξη<br />

φόρων και ο έλεγχος των επιχειρηματικών συναλλαγών.<br />

<strong>Η</strong> γη στα Αυστριακά σύνορα απέφερε στη χώρα<br />

σημαντικό εισόδημα από εξαγωγές βοοειδών και ο<br />

Τούντορ Βλαντιμιρέσκου δεν δίστασε να αδράξει κάθε<br />

ευκαιρία για να κερδίσει ακόμη περισσότερα χρήματα.<br />

Το εμπόριο βοοειδών, το εμπόριο γεωργικών προϊόντων<br />

και η ενοικίαση μύλων, είναι μερικές μόνο από τις<br />

εμπορικές επιχειρήσεις στις οποίες ασχολήθηκε.<br />

Γύρω στο <strong>1821</strong>, ο Τούντορ ήταν ένας χαρακτήρας με<br />

σταθερές συνδέσεις σε όλους τους κοινωνικούς κύκλους,<br />

τόσο τοπικά, όσο και στο Βουκουρέστι. Οι εγκάρδιες<br />

σχέσεις του με τον Αλέξανδρο Πίνι, τον Ρώσο πρόξενο,<br />

του έδωσαν την εικόνα αξιόπιστου ανθρώπου. Οι<br />

Παντούρι, οι πρώην σύντροφοί του κατά τη διάρκεια του<br />

πολέμου με τους Τούρκους, ήταν πλέον οι εμπορικοί<br />

εταίροι του. Οι Βογιάροι στην κυβέρνηση της Βλαχίας,<br />

δυσαρεστημένοι με την παρουσία Ελλήνων από την<br />

Κωνσταντινούπολη σε βασικές θέσεις στην ηγεσία της<br />

χώρας, ήθελαν με κάθε κόστος μία αλλαγή.<br />

Μεταξύ των Βογιάρων της χώρας ήταν και ορισμένα<br />

μέλη της Φιλικής Εταιρείας, αλλά το συμμετοχή τους στη<br />

λήψη αποφάσεων ήταν περιορισμένη. Στα τέλη<br />

Ιανουαρίου <strong>1821</strong>, μετά τον ξαφνικό θάνατο του <strong>Η</strong>γεμόνα<br />

Αλεξάνδρου Σούτσου, οι Βογιάροι διέταξαν τον Tudor<br />

Vladimirescu να οργανώσει ένα επαναστατικό κίνημα<br />

των Παντούρων στην Ολτένια. Του έδωσαν χρήματα και<br />

όπλα, παρέχοντάς του και μία γραμματεία έτοιμη να<br />

συντάξει τις διακηρύξεις για την εξέγερση. Επίσης, οι<br />

Φιλικοί καπετάνιοι Ολύμπιος και ο Φαρμάκης, του<br />

ζήτησαν να συμμαχήσει μαζί τους, συνάπτοντας μαζί του<br />

στρατιωτική συμφωνία.<br />

Ο ιστορικός Andrei Oțetea πιστεύει ότι αυτό το έγγραφο,<br />

που ονομάζεται "Σύμφωνο", είναι η ιστορική απόδειξη<br />

της μύησης του Vladimirescu στην Φιλική Εταιρεία.<br />

<strong>Η</strong> δράση του Τούντορ Βλαντιμιρέσκου στην Ολτένια ήταν<br />

πολύ καλά προετοιμασμένη. Τα λόγια του, υποσχέθηκαν<br />

ευημερία για όλους και ένα τέλος στην τυραννία και την<br />

κακοποίηση. Τα πολιτικά του αιτήματα ήταν μετριοπαθή,<br />

κυρίως με στόχο την διόρθωση των αδικιών. Πολλοί<br />

αγρότες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά του και στρατολογήθηκαν<br />

στον στρατό του.<br />

Οι άρχοντες του Βουκουρεστίου όμως φοβήθηκαν από<br />

αυτόν τον λαϊκό ενθουσιασμό, ειδικά επειδή ο Τούντορ<br />

ήταν αποφασισμένος να έρθει με τους άντρες του στην<br />

πρωτεύουσα της χώρας, το Βουκουρέστι. Ταυτόχρονα, ο<br />

Αλεξάνδρος Υψηλάντης, ο οποίος τότε βρισκόταν στην<br />

Μολδαβία κοντά στα σύνορα, ετοιμαζόταν να εισέλθει<br />

στη Βλαχία με τους άντρες του.<br />

Εν τω μεταξύ, η Ρωσία καταδίκασε την εξέγερση και έδωσε<br />

άδεια στον σουλτάνο να εισέλθει στο Πριγκιπάτο για να<br />

αποκαταστήσει την τάξη. Πολλοί διέφυγαν στο εξωτερικό<br />

όταν ο Tudor Vladimirescu μπήκε στο Βουκουρέστι.<br />

Προσπάθησε να εδραιώσει τη θέση του, αλλά απέτυχε να<br />

συμφιλιώσει όλα τα στρατόπεδα: βογιάρους, κληρικούς,<br />

αγρότες, Φιλικούς και Οθωμανούς.<br />

Θα μπορούσε ένας άνθρωπος του λαού να φιλοδοξούσε<br />

μια θέση εξουσίας που οφειλόταν εκείνες τις μέρες μόνο<br />

στους μεγάλους Βογιάρους;<br />

Ștefan Petrescu, Ερευνητής<br />

Μάρτιος, 2021<br />

328 329

Ολτένια<br />

330 331

ΜΟΝ<strong>Η</strong> ΧΟΡΕΖΟΥ(ιδρ.1690)<br />

<strong>Η</strong> Μονή Χορέζου, είναι αφιερωμένη στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη και ιδρύθηκε το 1690, από τον Πρίγκιπα<br />

Κωνσταντίνο Μπρινκοβεάνου, ο οποίος διοικούσε τη Βλαχία από το 1688 έως το 1714. Στη Μονή βρίσκονται<br />

αγιογραφίες του 1694, έργα του Έλληνα αγιογράφου Κωνσταντίνου, με θέματα και από την πολιορκία της<br />

Κωνσταντινούπολης,όπωςκαι διάφορεςσκηνέςαπόταμοναστήριατουΑγίουΌρους.<br />

ΟαγιογράφοςΚωνσταντίνος,ήτανοεπικεφαλήςτηςαποκαλούμενηςκαιως«ΣχολήςΧορέζου».Τααριστουργήματα<br />

τηςζωγραφικήςτουθεωρούνταιτακαλύτεραδείγματατηςΜεσαιωνικήςΡουμανικήςτέχνης. Αργότεραυπογράφειτα<br />

έργατουως«ΚωνσταντίνοςτηςΒλαχίας». Hεκκλησίαέχειμήκος32μέτρακαιπλάτος14καιείναιακριβέςαντίγραφο<br />

αυτής του <strong>Η</strong>γεμονικής Αυλής του Άρτζες. Κατά το 17ο αιώνα η Μονή στέγαζε σχολές γλυπτικής και ζωγραφικής.<br />

Επιθυμία του κτήτορα, <strong>Η</strong>γεμόνα Κωνσταντίνου Μπρινκοβεάνου, ήταν να ταφεί εδώ, αλλά αποκεφαλίστηκε στην<br />

Κωνσταντινούπολη και το σώμα του δεν επέστρεψε ποτέ στη Ρουμανία. <strong>Η</strong> Μονή Χορέζου έχει ανακηρυχθεί μνημείο<br />

παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO. Θεωρείται χαρακτηριστικό δείγμα του ρυθμού<br />

Μπρινκοβενέσκ,πουείναιγνωστόςγιατηνδιακόσμηση,τιςεξαιρετικέςτοιχογραφίεςκαιτααφιερωματικάπορτραίτα.<br />

332 333

Μονή Χορέζου. Τοιχογραφίες με τα πορτραίτα της οικογένειας του Κωνσταντίνου Μπρινκοβεάνου, κτηρόρων της Μονής.<br />

Απεικονίζονται στον πρόναο, όπως συνηθιζόταν στη Βλαχία, ο Κωνστανίνος Μπρινκοβεάνου και οι τέσσεροι υιοί του<br />

Κωνσταντίνος,Στέφανος,ΡάδουκαιΜατθαίοςκαιηΔόμναΜαρίκα. Ο<strong>Η</strong>γεμόναςκαιησυζυγόςτουσηκώνουντοαρτοφόριο<br />

τηςεκκλησίας. Ταπορτραίταφαίνεταιναήτανφτιαγμένακοιτάζονταςταζωντανάμοντέλα. Μεταξύτωνπαιδιώνπριγκίπων,<br />

ξεχωρίζειοΡάδουμεέναανοιχτόβιβλίοσταχέριατουκαιμεμίαεπίκλησηπροςτηΠαναγία,γραμμένησταελληνικά.<br />

334 335

336 ΜονήΧορέζου,εσωτερικήεικονογράφηση.ΟβυζαντινολόγοςCharlesDiehl θεωρείτομοναστήριΧορέζου<br />

«πιθανόντοομορφότερομνημείοτηςΡουμανίας»καιχαρακτηρίζειτιςαγιογραφίες«ωςτιςπιοαξιόλογεςπου<br />

παρείχεηρουμανικήτέχνηκαιπουταυτόχρονα,δείχνουντηδιαδοχήτηςβυζαντινήςμετηνρουμανικήτέχνη,<br />

δείχνουντηνεξαιρετικήλάμψηστηνοποίαέδωσεστιςτέχνες,ηηγεσίατουConstantinBrâncoveanu».<br />

337

338 ΜονήΧορέζου.Εξωτερικέςτοιχογραφίες. Κάτωδεξιά,απεικόνησηαπόταΜοναστήριατουΑγίουΌρους<br />

ΜονήΧορέζου,εξωτερικέςτοιχογραφίες<br />

339

ΤΡΑΝΣΥΛΒΑΝΙΑ<br />

ΤΟΠΕΡΑΣΜΑΣΤ<strong>Η</strong>Ν ΑΥΣΤΡΙΑ<br />

340 341

342 ΠΟΡΕΙΑΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤ<strong>Η</strong> ΠΡΟΣΤ<strong>Η</strong>ΝΤΡΑΝΣΥΛΒΑΝΙΑ(τότεεδάφητηςΑυστριακήςΑυτοκρατορίας)<br />

Το πέρασμαTurnuRosu-Γκραβούρεςεποχής<br />

343

Τρανσυλβανία -Μπιερτάν. ΧωριόΣαξόνωνεποίκων(15ουαιώνα)<br />

344 345

Τρανσυλβανία-Μπιερτάν. ΧωριόΣαξόνωνεποίκων,Eυαγγελικήεκκλησίατου1402<br />

346 347

ΧωριόΒίσκρι-χρονολογείταιαπότον13οαιώνα,ότανοιΣάξονεςέποικοιεγκαταστάθηκανστηνπεριοχήτηςΤρανσυλβανίας<br />

348 349

350 Τρανσυλβανία,χωριόΣαξόνωνεποίκωνΜάλανκραβ(14ουαιώνα)<br />

351

ΒΔΤρανσυλβανία,Μαραμούρες.Είσοδοςμεσύμβολαπουπροφυλάσουναποτοκακό,όπωςτοσχοινίπουσυμβολίζειστονσύνδεσμομεταξύουρανούκαιγης.<br />

352 353

ΒΔ Τρανσυλβανία. Επαρχία Μαραμούρες. Οι ξύλινες εκκλησίες χτίστηκαν τον 18ο και τον 19ο αιώνα. Είναι κατασκευασμένες<br />

από κορμούς δέντρων και το εσωτερικό τους είναι ζωγραφισμένο συνήθως με σκηνές της Βίβλου, με την<br />

τεχνοτροπίατουναϊφ. Απότο1999αποτελούνμέροςτηςΠαγκόσμιαςΚληρονομιάςτηςUNESCO.<br />

354 355

ΕΠΙΣΤΡΟΦ<strong>Η</strong>ΣΤ<strong>Η</strong>ΜΟΛΔΑΒΙΑ<br />

ΟΙΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣΜΑΧΕΣΤΩΝΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΩΝ<br />

ΣΚΟΥΛΕΝΙ, ΜΟΝΕΣΝΕΑΜΤΣ&ΣΕΚΚΟΥ

MOΛΔΑΒΙΑ, ΣΚΟΥΛΕΝΙ,17ΙΟΥΝΙΟΥ<strong>1821</strong><br />

<strong>Η</strong>ευγενής,ύστατηάμυνατωνΕλλήνων<br />

<strong>Η</strong>ΜΑΧ<strong>Η</strong>ΣΤΟΣΚΟΥΛΕΝΙ<br />

<strong>Η</strong> Μάχη στο Σκουλένι ήταν μια από τις τελευταίες μάχες<br />

των Ελλήνων επαναστατών στις Παραδουνάβιες <strong>Η</strong>γεμονίες<br />

κατά των στρατευμάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.<br />

Έλαβε χώρα στη Μολδαβία στις 17 Ιουνίου του <strong>1821</strong>, δέκα<br />

ημέρες μετά την Μάχη του Δραγατσανίου, και κατέληξε με<br />

νίκη των Οθωμανών.<br />

ΤΟΙΣΤΟΡΙΚΟΤ<strong>Η</strong>ΣΜΑΧ<strong>Η</strong>Σ<br />

Οι Τούρκοι μπήκαν στο Ιάσιο στις 13 Ιουνίου του <strong>1821</strong>. Ο<br />

απόστρατος συνταγματάρχης του ρωσικού στρατού<br />

Καντακουζηνός επισκεύασε ένα παλιό ρωσικό οχύρωμα πάνω<br />

στον Προύθο, κοντά στο Σκουλένι. Ο Καντακουζηνός έστειλε<br />

σήμα στα υπολείμματα των στρατευμάτων να προστρέξουν<br />

να το υπερασπίσουν, αλλά ο ίδιος δεν βρισκόταν πια σ' αυτό.<br />

Προτίμησε να διαβεί τον Προύθο και να βρει καταφύγιο στην<br />

ρωσική Βεσσαραβία.<br />

Όπως γράφει ο Διονύσιος Κόκκινος, οι επικεφαλής της<br />

ελληνικής δύναμης των 400 μαχητών «αφού οχύρωσαν το<br />

Σκουλένι, με τούς ολίγους πού τούς απόμειναν, έπειτα<br />

κοινώνησαν των Αχράντων μυστηρίων καί έφαγαν αντί<br />

άρτου αντίδωρον, μεταξύ τους ακούσθηκαν να λένε: "Αυτή<br />

είναι η στερνή μας τροφή". Αρχηγός όλων των Ελλήνων<br />

ορίστηκε ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης.<br />

<strong>Η</strong> σύγκρουση έγινε στις 17 Ιουνίου <strong>1821</strong>, μπροστά στα μάτια<br />

των ρωσικών συνταγμάτων του στρατηγού Ζαμπανιώφ<br />

παρατεταγμένων στην απέναντι όχθη, και Ελλήνων και<br />

Μολδαβών προσφύγων από το Ιάσιο. Τους επιτέθηκε πρώτος<br />

ο Κεχαγιάμπεης με 2.000 πεζούς, 4.000 ιππείς και έξι κανόνια.<br />

Λίγες εκατοντάδες Ελλήνων επαναστατών πολέμησαν εναντίον<br />

8.000 Τούρκων, από τους οποίους οι 4.000 ήταν ιππείς.<br />

Οι συνολικές απώλειες της Μάχης στο Σκουλένι υπολογίζονται<br />

για μεν τους Έλληνες σε 300 νεκρούς και 50<br />

τραυματίες, για δε τους Τούρκους σε 1.600 νεκρούς και 200<br />

τραυματίες.<br />

Ο Απόστολος Σταύρακας με 100 Κρητικούς και <strong>Η</strong>πειρώτες,<br />

εξόντωσε την τουρκική εμπροσθοφυλακή. Ταυτόχρονα το<br />

ελληνικό πυροβολικό έβαλε με μεγάλη επιτυχία. Οι Τούρκοι<br />

οπισθοδρόμησαν.<br />

Οι τουρκικές επιθέσεις επαναλαμβάνονταν επί 8 ώρες. Οι 400<br />

Έλληνες όλο και λιγόστευαν. Ανάμεσα στους λίγους που<br />

μάχονταν ακόμη έμεινε να πολεμάει ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης,<br />

"ό ανήρ ούτος τού μεγάλου χαρακτήρος και της<br />

ηρωικής καρδιάς".<br />

Όταν ο γενναίος καπετάνιος έριξε και τις τελευταίες βολές<br />

εναντίον των Τούρκων, πέταξε τα δύο πιστόλια του στο ποτάμι<br />

και κραδαίνοντας το σπαθί του όρμησε εναντίον των Τούρκων<br />

και έπεσε νεκρός. Όλοι οι υπερασπιστές του Σκουλενίου<br />

σκοτώθηκαν, μόνον λίγοι τραυματισμένοι σώθηκαν αφού<br />

μεταφέρθηκαν στην απέναντι όχθη. Όπως γράφει ο Κόκκινος<br />

στην Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως:<br />

«<strong>Η</strong> μάχη αυτή δεν έχει ανάλογη εις τας σελίδας του Αγώνος<br />

ως προς την εκδήλωσιν ομαδικής ανδρείας και ηρωικής<br />

αντιμετωπίσεως βεβαίου θανάτου, παρά μόνον την μάχην<br />

του Αθανάσιου Διάκου εις την γέφυρα της Αλαμάνας και του<br />

Παπαφλέσσα εις το Μανιάκι».<br />

Αναφέρεται ως αξιοσημείωτη η παρουσία στην μάχη του<br />

ιερωμένου Λουκά (κατά κόσμον Λεοντιάδη, από την Αθήνα),<br />

ηγουμένου δύο μικρών μαναστηριών της Ρουμανίας που ήταν<br />

μετόχια της Μονής Εσφιγμένου. Ο Λουκάς ήταν γνώστης του<br />

μυστικού της Φιλικής Εταιρείας και υποστήριξε ηθικά και<br />

υλικά τον Υψηλάντη. Στην μάχη του Σκουλενίου εμψύχωνε<br />

τους μαχητές και πριν από την μάχη τέλεσε την ιδιότυπη θεία<br />

κοινωνία που προαναφέρεται.<br />

Μετά την μάχη διευκόλυνε 58 μαχητές να διαβούν τον Προύθο<br />

και να καταφύγουν σε ρωσικό έδαφος. Αργότερα ο ίδιος<br />

βοηθούσε Έλληνες πρόσφυγες από τη Ρωσία να περνούν στην<br />

Ελλάδα με εφόδια. Σε έγγραφο της 20 Ιουνίου που υπογράφεται<br />

και από τον Λουκά, πιστοποιούνται όλες οι ανδραγαθίες<br />

του Καρπενησιώτη στο Σκουλένι.<br />

358 359

Σκουλένι<br />

360 361

ΜΟΛΔΑΒΙΑ,ΕΠΑΡΧΙΑΝΕΑΜΤΣ<br />

ΟΙΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣΜΑΧΕΣΤΩΝΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΩΝ<br />

Αύγουστος&Σεπτέμβριος<strong>1821</strong><br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΝΕΑΜΤΣ(ιδρ.1457)<br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΣΕΚΚΟΥ(ιδρ.1602)<br />

ΤέλοςΑυγούστου<strong>1821</strong>. ΟΓιωργάκηςΟλύμπιοςκαιο ΙωάννηςΦαρμάκηςαποφασίζουννακατέβουνστονκάμπομετάαπό<br />

Κτίσθηκε από τον άρχοντα της Μολδαβίας Νέστορα Ουρέκι το 1602, με την ιδιαίτερη, χαρακτηριστική αρχιτεκτονική της<br />

μάχεςσταβουνάτηςΜολδαβίας. Πολλοίαγωνιστέςτουςεγκαταλείπουν. Οιδύοοπλαρχηγοίπαραμένουνμεπερίπου350<br />

εποχής. Έξω απο το Καθολικό και δεξιά βρίσκεται ο τάφος του Μητροπολίτη της Μολδαβίας Βαρλαάμ, ο οποίος υπήρξε<br />

άνδρες,στηΜονήΝεάμτςκαιαργότερακατευθύνονταιστηΜονήΣέκκου.<br />

προστάτηςτηςΟρθοδοξίας.Hεκκλησίαείναιαφιερωμένηστον΄ΑγιοΙωάννητοΒαπτιστήκαιέχειισχυράτείχημεαμυντικούς<br />

γωνιακούς πύργους που επισκευάστηκαν την εποχή του <strong>Η</strong>γεμόνα Βασίλε Λούπου. Τα κτίρια των μοναχών επισκευάστηκαν<br />

Από τα πιό ξακουστά μοναστήρια της Ρουμανίας η Μονή Νεάμτς, αποτέλεσε, απο την ίδρυσή της μέχρι σήμερα, το<br />

μετάτηνκαταστροφήτου<strong>1821</strong>.<br />

μεγαλύτερομοναστικό,πολιτιστικόκαιπνευματικόκέντρο.Το1210ήτανεδώένασημαντικόκάστρο. <strong>Η</strong>Μονήείναιέργο<br />

του<strong>Η</strong>γεμόναΠέτρουΜουσάττουΑ’το1457.Τοέργοτωνμεταφράσεωνκαιιστορικώνσυγγραμμάτωναπότηνελληνική<br />

<strong>Η</strong> Μάχη της Μονής Σέκκου ήταν η τελευταία στρατιωτική σύγκρουση ανάμεσα στις δυνάμεις της Φιλικής Εταιρείας και τα<br />

γλώσσα στη ρουμανική, έγινε εδώ. Μέχρι σήμερα διατηρείται υπερσύγχρονο τυπογραφείο, που αρχικά δημιουργήθηκε<br />

στρατεύματατηςΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας,στοευρύτεραπλαίσιοτηςΕλληνικήςΕπανάστασηςτου<strong>1821</strong>.ΕδώοΓιωργάκης<br />

από τον Μητροπολίτη Βενιαμίν Κωστάκη. <strong>Η</strong> εκκλησία της Αναλήψεως οικοδομήθηκε στα τέλη του 15ου αιώνα από τον<br />

Ολύμπιος και οι συναγωνιστές του ανατινάχτηκαν προκειμένου να μη παραδοθούν τους Τούρκους. Όταν ο πρόξενος του<br />

<strong>Η</strong>γεμόνα Στέφανο το Μέγα. <strong>Η</strong> θαυματουργή εικόνα της Βρεφοκρατούσας είναι δώρο του βυζαντινού αυτοκράτορα<br />

ΙασίουπρόσφερεστονΟλύμπιοτηβοήθειάτουγιαναδιαφύγεισερωσικόέδαφοςαυτόςαπάντησε"Πήραταόπλαγιαναχύσω<br />

ΜανουήλΠαλαιολόγουστονπρώτοΜητροπολίτηΜολδαβίαςΙωσήφΜουσάτ,οοποίοςμετηνσειράτουτηνχάρισεστην<br />

τοαίματωνεχθρώντηςπατρίδαςκαιόχιγιανασώσωτονεαυτόμου.<strong>Η</strong>ευκαιρίαείναιπολύευνοϊκήγιανατηχάσω”.<br />

Μονή Νεάμτς, το 1415, επί της ηγεμονίας του Αλέξανδρου του Καλού (1400-1432). Την εποχή της ακμής του είχε δύο<br />

εκκλησίες,10Πύργους και600μοναχούς.<br />

362 363

Αύγουστος<strong>1821</strong><br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΝΕΑΜΤΣ(ιδρ.1457)

ΜονήΝεάμτς,ηΕκκλησία,οπροαύλιοςχώροςκαιτακτίρια<br />

366 367

<strong>Η</strong>εκκλησίατηςΑναλήψεωςτηςΜονήςΝεάμτς(1457)

ΜονήΝεάμτς(1457)<strong>Η</strong>εκκλησίατηςΑναλήψεως-εσωτερικό<br />

370 371

ΜονήΝεάμτς

ΜονήΝεάμτς,προαύλιοςχώρος<br />

374 375

Μολδαβία,επαρχίαΝεάμτς

<strong>Η</strong>τελευταίαμάχητωνΕλλήνων-Σεπτέμβριος<strong>1821</strong><br />

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΣΕΚΚΟΥ(ιδρ.1602)<br />

378 379

<strong>Η</strong>ΜΑΧ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong>ΣΜΟΝ<strong>Η</strong>ΣΣΕΚΚΟΥ<br />

<strong>Η</strong> Μάχη της Μονής Σέκκου ήταν η τελευταία<br />

στρατιωτική σύγκρουση ανάμεσα στις δυνάμεις<br />

της Φιλικής Εταιρίας και τα στρατεύματα της<br />

Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στο ευρύτερα πλαίσιο<br />

της Ελληνικής επανάστασης του <strong>1821</strong>. Έλαβε χώρα<br />

τον Σεπτέμβριο του <strong>1821</strong>, στη Μονή Σέκκου, στην<br />

Μολδαβία, στην περιοχή της σημερινής επαρχίας<br />

Νεάμτς.<br />

ΤΟΤΕΛΟΣ<strong>ΤΟΥ</strong>ΑΓΩΝΑΣΤ<strong>Η</strong><strong>ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ</strong><br />

Μετά την αποτυχία της επανάστασης στην Βλαχία, ο<br />

Γεωργάκης Ολύμπιος συνόδευσε τον Υψηλάντη μέχρι<br />

τα Αυστριακά σύνορα, τα οποία ο Υψηλάντης πέρασε<br />

στις 8 Ιουνίου του <strong>1821</strong>. “Επαναστάται πλέον καί ουχί<br />

επανάστασις υπήρχον μετά τας μάχας του Δραγασανίου<br />

καί του Σκουλενίου”.<br />

Ο Γεωργάκης Ολύμπιος, έχοντας σημαντική δύναμη<br />

μαζί του, πήρε τον δρόμο για το Κίμπουλουγκ στην<br />

ορεινή Βλαχία, όπου βρισκόταν η έγκυος Σερβίδα<br />

γυναίκα του Στάνα μαζί με και τα δύο ανήλικα παιδιά<br />

του, τους οποίους αποχαιρέτησε, για τελευταία φορά.<br />

Από το Κίμπουλουγκ ο Ολύμπιος με τους άνδρες του<br />

προχώρησε στο μοναστήρι Κούρτεα ντε Άρτζες, όπου<br />

είχε ταμπουρωθεί ο Ιωάννης Φαρμάκης με τους<br />

δικούς του. Οι δυο οπλαρχηγοί ένωσαν τις δυνάμεις<br />

τους και αφού έκριναν πως κάθε αντίσταση στη Βλαχία<br />

ήταν πια μάταιη, αποφάσισαν, περνώντας από τα<br />

Καρπάθια, να μπούν στη Μολδαβία, να περάσουν στη<br />

ρώσικη Βεσσαραβία και να βουν τρόπο να κατέβουν<br />

στην Ελλάδα<br />

Ξεκίνησαν έχοντας μαζί τους 800 αγωνιστές, αλλά στον<br />

δρόμο ο Ολύμπιος αρρώστησε και τον κουβαλούσαν<br />

σε ξυλοκρέβατο. Στη Μολδαβία συναντήθηκαν με τον<br />

Σέρβο στρατηγό Βλάντεν που κατευθυνόταν στην<br />

Σερβία και έμαθαν τα θλιβερά νέα για την Μάχη στο<br />

Σκουλένι. Στο τέλος Αυγούστου ο Ολύμπιος ανάρρωσε και<br />

μη θέλοντας να παραμείνει τον χειμώνα στην ορεινή<br />

περιοχή, αποφάσισε να κατεβεί στα πεδινά. <strong>Η</strong> κίνηση αυτή<br />

είχε ως συνέπεια να τον εγκαταλείψουν πολλοί σύντροφοί<br />

του, κυριευμένοι από τον φόβο και την απελπισία.<br />

Έτσι, ο Γεωργάκης Ολύμπιος και ο Ιωάννης Φαρμάκης, με<br />

350 συνολικά άνδρες, το τελευταίο πια συγκροτημένο<br />

στρατιωτικό σώμα από την επανάσταση στην Μολδοβλαχία,<br />

έφτασαν στη Μονή Νεάμτς. ‘Οταν πλησίασε ο<br />

τουρκικός στρατός έφυγαν από εκεί, στις 8 Σεπτεμβρίου,<br />

για τη Μονή Σέκκου, που βρισκόταν σε απόσταση 24 ωρών<br />

από το Ιάσιο, σε ισχυρή θέση, σε στενή κοιλάδα, με καλή<br />

οχύρωση και περιτριγυρισμένη από δασωμένα βουνά.<br />

Στην αρχή, ο Σελήχ πασάς έστειλε εναντίον τους 300<br />

ιππείς, οι οποίοι όμως έπεσαν σε ενέδρα τμήματος ανδρών<br />

του Φαρμάκη, με αποτέλεσμα τον θάνατο 200 Τούρκων και<br />

την σύλληψη τριών αιχμαλώτων. Από αυτούς τους<br />

αιχμαλώτους οι Έλληνες έμαθαν πως μεγάλη εχθρική<br />

δύναμη πλησίαζε στην Μονή, πράγμα που τους έβαλε σε<br />

σκέψεις να την εγκαταλείψουν.<br />

Από τους αρχηγούς, ο Γεωργάκης Ολύμπιος ήταν υπέρ της<br />

διάσχισης της Μολδαβίας με κατεύθυνση τη Βεσσαραβία.<br />

Ο Φαρμάκης και ο Σέρβος Βλάντεν θεωρούσαν πως εκείνο<br />

το σχέδιο ήταν αδύνατο να υλοποιηθεί λόγω του μεγάλου<br />

αριθμού Τούρκων στρατιωτών στην περιοχή. Αντ' αυτού<br />

πρότειναν τη διαφυγή στην Αυστρία, της οποίας τα σύνορα<br />

ήταν κοντά. Ωστόσο ο Ολύμπιος δεν δεχόταν να τους<br />

ακολουθήσει καθώς πίστευε ότι οι Αυστριακοί θα τους<br />

συνελάμβαναν. Τελικά, από αίσθημα αλληλεγγύης, παρέμειναν<br />

όλοι στην Μονή.<br />

Κατά τον Φιλήμονα, ο Γεωργάκης Ολύμπιος σκέφτηκε<br />

επίσης το ενδεχόμενο να επιστρέψουν στα ορεινά της<br />

Μολδαβίας, ωστόσο φαίνεται πως επηρεάστηκε και από<br />

επιστολή του επισκόπου του Ρόμανο, που τον καλούσε να<br />

υπερασπιστεί την Μονή και τους θησαυρούς της από την<br />

καταστροφική μανία των Τούρκων.<br />

Το σχέδιο των επαναστατών ήταν να αμυνθούν στην<br />

είσοδο της στενής κοιλάδας όπου βρισκόταν η Μονή,<br />

χωρίς να γνωρίζουν ότι υπήρχαν μονοπάτια στα γύρω<br />

βουνά τα οποία οδηγούσαν στο εσωτερικό της. Στις 8<br />

Σεπτεμβρίου του <strong>1821</strong>, το κύριο εχθρικό σώμα άρχισε να<br />

κατεβαίνει προς την Μονή μέσω των μονοπατιών,<br />

έχοντας ντόπιους οδηγούς. Για να μπορέσει να τους αντιμετωπίσει,<br />

ο Ολύμπιος έβαλε τους άνδρες του στις<br />

επάλξεις της Μονής, από όπου πυροβολούσαν τους<br />

Τούρκους, μη επιτρέποντάς τους να μπουν.<br />

Εν τω μεταξύ, ο Φαρμάκης με τους άντρες του, οι οποίοι<br />

είχαν αποκοπεί καθώς φρουρούσαν την είσοδο της<br />

κοιλάδας, κατάφεραν το βράδυ της 8ης Σεπτεμβρίου να<br />

εισέλθουν στην Μονή. Έτσι από το πρωί της 9ης<br />

Σεπτεμβρίου, του <strong>1821</strong>, άρχισε η πλήρης πολιορκία της<br />

Μονής από τους Τούρκους, οι οποίοι διέθεταν και ένα<br />

κανόνι.<br />

Ο Τόμας Γκόρντον, στην "Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως"<br />

αναφέρει ότι ο Γεωργάκης Ολύμπιος, στην<br />

απελπιστική θέση που βρισκόταν, απηύθυνε στους<br />

συντρόφους του την εξής προσλαλιά:<br />

«Αδελφοί, εν τη κρισίμω ταύτη περιστάσει μόνον<br />

ένδοξον θάνατον πρέπει να ευχόμεθα (... ...) ελεύσεται<br />

πιθανώς ημέρα, καθ’ ην η πατρίς θέλει συλλέξει τα οστά<br />

μας και θέλει μεταφέρει αυτά προς ενταφιασμόν εις την<br />

κλασικήν γην των προγόνων μας.».<br />

Κατά τον Μαξίμ Ρεμπό, ο Αυστριακός πρόξενος του<br />

Ιασίου πρόσφερε στον Ολύμπιο τη βοήθειά του για να<br />

διαφύγει σε ρωσικό έδαφος αλλά αυτός απάντησε,<br />

"Πήρα τα όπλα για να χύσω το αίμα των εχθρών της<br />

πατρίδας και όχι για να σώσω τον εαυτό μου. <strong>Η</strong><br />

ευκαιρία είναι πολύ ευνοϊκή για να τη χάσω."<br />

Ο Γεωργάκης Ολύμπιος κλείστηκε με επτά ή έντεκα<br />

πιστούς συμπολεμιστές του στο κωδωνοστάσιο της μονής,<br />

ενώ ο Φαρμάκης με τους υπόλοιπους άντρες υπεράσπιζε<br />

τις άλλες θέσεις.<br />

Σε εκείνη τη φάση της μάχης συνέβη το πιο ένδοξο<br />

επεισόδιο της επανάστασης στη Μολδοβλαχία: κάποια<br />

στιγμή, ξέσπασε πυρκαϊά στο κωδωνοστάσιο και ο<br />

Ολύμπιος κινδύνευσε να αιχμαλωτιστεί, κάτω από<br />

συνθήκες που παραμένουν αδιευκρίνιστες. Αρνούμενος<br />

να συνδιαλλαγεί με τους Τούρκους, ζήτησε από τους<br />

συντρόφους του να φύγουν από το κωδωνοστάσιο, όσοι<br />

ήθελαν να γλυτώσουν. Αλλά κανένας δεν έφυγε. Τότε<br />

πυροβόλησε ένα βαρέλι με πυρίτιδα και ανατίναξε το<br />

κωδωνοστάσιο, συμπαρασύροντας έτσι στον θάνατο και<br />

πολλούς Τούρκους που βρέθηκαν εκεί κοντά.<br />

<strong>Η</strong> πολιορκία συνεχίστηκε με λυσσώδη άμυνα από τον<br />

Φαρμάκη και τους άντρες του, μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου,<br />

προκαλώντας μεγάλες απώλειες στους Τούρκους οι οποίοι<br />

είχαν φέρει κι άλλες δυνάμεις, καθώς και 4 κανόνια. Όμως<br />

οι στρατιώτες του είχαν φτάσει στα όρια της εξάντλησης,<br />

χωρίς τρόφιμα, με ελάχιστα πυρομαχικά και όντας οι<br />

περισσότεροι τραυματίες όπως και ο ίδιος ο Φαρμάκης.<br />

Έτσι, πειθόμενος από τις εγγυήσεις του Βολφ, ότι οι<br />

Τούρκοι θα σεβαστούν την αμνηστία και θα τους αφήσουν<br />

να φύγουν, παραδόθηκε μαζί με τους υπόλοιπους<br />

αγωνιστές, στις 23 Σεπτεμβρίου, εκτός από 33 άντρες οι<br />

οποίοι και διέφυγαν μέσα στη νύχτα.<br />

Οι Τούρκοι δεν σεβάστηκαν την συμφωνία και εκτέλεσαν<br />

αμέσως τους επαναστάτες, αφού όμως πρώτα εκείνοι,<br />

άοπλοι, πάλεψαν με τα χέρια τους και κατάφεραν να<br />

στραγγαλίσουν 40 Τούρκους.<br />

Οι αξιωματικοί μεταφέρθηκαν στη Σιλίστρια και αποκεφαλίστηκαν<br />

μετά από βασανιστήρια, όπως επίσης και ο<br />

Φαρμάκης, τον οποίο οι Τούρκοι είχαν μεταφέρει στην<br />

Κωνσταντινούπολη.<br />

380 381

ΤοκαμπαναριόπουανατινάχτηκεοΓιωργάκηςΟλύμπιοςμετουςσυναγωνιστέςτου.<br />

382 383

<strong>Η</strong>εκκλησίατηςΜονήςΣέκκουείναιαφιερωμένηστονΆγιοΙωάννητοΒαπτιστή.Ήταναπόταπλουσιότεραμοναστήρια<br />

σεεκκλησιαστικάκειμήλια.Ένααπόταιστορικάκειμήλιαπουδιασώθηκαν,χάρηστηθυσίατουΓεωργάκηΟλύμπιου,είναι<br />

οχρυσοκέντητοςεπιτάφιοςοοποίοςφιλοτεχνήθηκεαπόταχέριατηςμοναχήςΦιλοθέηςστηνΚωνσταντινούπολητο1608.<br />

Μονή Σέκκου. Οπροαύλιοςχώρος,ηΕκκλησίακαιτακελιάτωνμοναχών<br />

384 385

ΜονήΣέκκου,εσωτερικό τηςΕκκλησίαςπουείναι αφιερωμένηστονΙωάννητονΒαπτιστή<br />

386 387

ΜΟΝ<strong>Η</strong>ΣΕΚΚΟΥ-ΟΤΑΦΟΣ<strong>ΤΟΥ</strong>ΓΙΩΡΓΑΚ<strong>Η</strong>ΟΛΥΜΠΙΟΥ<br />

«ΑνδρείοιΈλληνες!<br />

Όλοιμας,ευγενείς,αδελφοί,υποκύψαμεσεμιατρομερήμοίρα.Από<br />

τουςομόδοξουςγείτονέςμαςεκείνοιπουμαςυποσχέθηκανβοήθεια,<br />

μαςεγκατέλειψαν,οιάλλοιμεσυκοφαντίεςεχαρακτήρισανσαν<br />

έγκληματουςαιματηρούςαγώνεςμαςγιατηθρησκείαμαςκαιτην<br />

ύπαρξήμας.Ψηλάτοκεφάλιαδέλφια.Δείξτεπωςείστεαντάξιοιτων<br />

προγόνωνσας.Εσώσαμενεντούτοιςτηντιμήνμας.<strong>Η</strong>Ευρώπη<br />

εγνώρισετουςγυιούςτηςΕλλάδας.<strong>Η</strong>βοήθειαπουυποσχέθηκεη<br />

Ρωσίαέρχεταιπολύαργάγιαμας...Αςπεθάνωμεκοιτάζονταςάφοβα<br />

τονθάνατοσταμάτια.»<br />

ΤομνημείοκαιοτάφοςτουΓιωργάκηΟλύμπιουστηΜονήΣέκκου<br />

388 389

Ο ΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΡΟΥΜΑΝΙΚΟ ΧΩΡΟ<br />

ΤΡΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣΠΟΛΛΕΣ ΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤ<strong>Η</strong>ΤΕΣ Τ<strong>Η</strong>Σ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ<br />

ΤΟΜΠΡΑΣΟΒΣΤ<strong>Η</strong>ΝΤΡΑΝΣΥΛΒΑΝΙΑ&<br />

<strong>Η</strong>ΒΡΑΙΛΑ&ΤΟΓΑΛΑΤΣΙΣΤΟΔΟΥΝΑΒ<strong>Η</strong>

ΟΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΣΜΟΣ<br />

ΣΤΟΝΡΟΥΜΑΝΙΚΟΧΩΡΟ<br />

Στο έδαφος της σημερινής Ρουμανίας εξελίχθηκε, από την αυγή<br />

της Αρχαιότητας μέχρι την σύγχρονη εποχή, αυτό που μπορούμε<br />

να αποκαλέσουμε μια δεύτερη ‘’Magna Graecia”.<br />

Την ιστορία των Ρουμάνων και την ιστορία των Ελλήνων δεν<br />

μπορεί να τις μελετήσει κανείς ανεξάρτητα τη μια από την άλλη,<br />

επειδή, απ’ όλους τους λαούς της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης,<br />

οι Ρουμάνοι και οι Έλληνες έχουν διατηρήσει τις πιο στενές,<br />

μακροχρόνιες, καρποφόρες και για τις δυο πλευρές, σχέσεις.<br />

Στο έδαφος της σημερινής Ρουμανίας η ελληνική διασπορά<br />

έγραψε ένα από τα πιο λαμπρά της κεφάλαια. Από την ίδρυση,<br />

τον 7 ο -6 ο αιώνα προ Χριστού, των πρώτων ελληνικών αποικιών<br />

στη ρουμανική ακτή της Μαύρης Θάλασσας μέχρι σήμερα, οι<br />

σχέσεις των δυο λαών ήταν συνεχείς, δεν διακόπηκαν σχεδόν<br />

ποτέ. Το μεγαλύτερο λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας, η Κωνστάντσα,<br />

ήταν στην αρχαιότητα η περίφημη πόλη Τόμις, που<br />

ιδρύθηκε πριν από 2500 χρόνια από Έλληνες της Μιλήτου.<br />

Με την άνοδο της Κωνσταντινούπολης στη σκηνή της ιστορίας, ο<br />

βυζαντινός πολιτισμός αντανακλάται, επί μια ολόκληρη χιλιετία,<br />

βόρεια του Δούναβη. Άνθρωποι – έμποροι, αγρότες, κληρικοί,<br />

λόγιοι, αρχιτέκτονες, οικοδόμοι - αγαθά, έθιμα και ιδέες, νομικοί<br />

κώδικες, εκκλησιαστική τέχνη, όλα, κυκλοφορούν ανεμπόδιστα<br />

σ’ αυτά τα μέρη. <strong>Η</strong> σφραγίδα του βυζαντινού πολιτισμού, πιο<br />

φανερή κυρίως στη Βλαχία και τη Μολδαβία, βρίσκεται παντού:<br />

στην Εκκλησία (οι Ρούμανοι παρέμειναν ορθόδοξοι μέχρι<br />

σήμερα), τους κρατικούς θεσμούς, το δίκαιο, τον πολιτισμό. Οι<br />

Έλληνες και οι Ρουμάνοι βρίσκονται μαζί, αλληλέγγυοι, πάνω<br />

από μια χιλιετία, στον πνευματικό κόσμο της Ορθοδοξίας.<br />

Μετά το 1453, η έξοδος των Ελλήνων προς τις ρουμανικές χώρες,<br />

μαζί με όλη τους την πνευματική κληρονομιά, συμβάλλει στη<br />

δημιουργία ενός αληθινού ‘’Βυζαντίου μετά το Βυζάντιο’’, για<br />

να χρησιμοποιήσουμε την εύγλωττη έκφραση του μεγαλύτερου<br />

Ρουμάνου ιστορικού, Nicolae Iorga. <strong>Η</strong> αλήθεια είναι ότι στις<br />

Ρουμανικές Χώρες ο έλεγχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας<br />

δεν ήταν τόσο αυστηρός όπως στα υπόλοιπα Βαλκάνια, όπου η<br />

κυριαρχία της Πύλης ήταν απόλυτη. <strong>Η</strong> ελληνική γλώσσα, lingua<br />

franca κατά την Αρχαιότητα, έγινε, από τον 15 ο αιώνα μέχρι το<br />

κατώφλι της σύγχρονης εποχής, η γλώσσα του εμπορίου και του<br />

πολιτισμού. <strong>Η</strong> δε νέα ελληνική, γίνεται, από τον 17 ο αιώνα, η<br />

γλώσσα του σχολείου και των επιστημών, και αποτελεί, για πολλά<br />

χρόνια, όχημα για τη διείσδυση του δυτικού πολιτισμού στη<br />

Νοτιανατολική Ευρώπη. Το εκκλησιαστικό περιβάλλον ήταν ένας<br />

από τους κύριους τομείς διείσδυσης των Ελλήνων στην εσωτερική<br />

ζωή και τον πολιτισμό της μεσαιωνικής ρουμανικής κοινωνίας,<br />

αρχίζοντας από τον 16 ο αιώνα. <strong>Η</strong> πρώτη ελληνική έκδοση της<br />

Βίβλου τυπώνεται το 1687, στη Βενετία.<br />

Οι Έλληνες είναι παρόντες παντού και διακρίνονται σε όλους τους<br />

τομείς της οικονομικής, κοινωνικής και πνευματικής ζωής των<br />

Ρουμάνων. Χαρακτηριστικές για το εμπόριο των Ελλήνων στο<br />

ρουμανικό χώρο είναι οι ελληνικές εμπορικές κομπανίες του<br />

Brașov και Sibiu, που είχαν στα χέρια τους, επί δύο αιώνες, το<br />

διαμετακομιστικό εμπόριο μεταξύ Ανατολής και Δύσης.<br />

Πριν αρχίσουν να ελέγχουν, τον 18 ο αιώνα, επί Φαναριωτών, την<br />

πολιτική ζωή των Ρουμανικών Πριγκιπάτων, γνωστές ελληνικές<br />

οικογένειες είχαν ήδη από τον 16 ο -17 ο αιώνα ριζώσει στη<br />

ρουμανική γη και αφομοιωθεί από τη ρουμανική κοινωνία, όπως<br />

αναφέρουν χρονογράφοι της εποχής. Ονόματα όπως Καταρτζής,<br />

Γκίκας, Στούρτζας, Μουρούζης, Mαυροκορδάτος, Καντακουζηνός,<br />

Υψηλάντης, γίνονται πολύ γνωστά στην πολιτική σκηνή και<br />

μέλη των οικογενειών τους καταλαμβάνοντας υψηλά κρατικά<br />

αξιώματα συμβάλλουν στην ευημερία των κοινοτήτων όπου ζουν.<br />

Παράλληλα, καθηγητές, φιλόσοφοι, γιατροί, νομικοί, λόγιοι,<br />

κληρικοί, καλλιτέχνες που έρχονται απ’ όλο τον ελληνικό χώρο,<br />

βρίσκουν στη ρουμανική γη τη δεύτερη πατρίδα τους. Πουθενά<br />

στην Ευρώπη, από τον 16 ο έως και τον 18 ο αιώνα, η ελληνική<br />

διασπορά δε βρήκε πιο προστατευμένο και καρποφόρο καταφύγιο<br />

για να συνεχίσει τη ζωή της. Εδώ οι Έλληνες αφιερώνονται στα<br />

ιδανικά για την ανάταση του γένους και την κατάκτηση της<br />

ελευθερίας. <strong>Η</strong> συμβολή τους στην αναμόρφωση των κοινωνικόπολιτικών<br />

δομών και των νοοτροπιών της ρουμανικής κοινωνίας<br />

όπου ζούσαν είναι σήμερα ομόφωνα αναγνωρισμένη.<br />

<strong>Η</strong> άνθιση και η ακμή του Ελληνισμού στις Ρουμανικές Χώρες<br />

σημειώνεται κατά την φαναριώτικη εποχή (1711/1716 – <strong>1821</strong>).<br />

Εκτός από καλοί διαχειριστές, αρκετοί από τους 31 Φαναριώτες<br />

ηγεμόνες είναι και οι ίδιοι λόγιοι ή άνθρωποι που αγαπάνε τον<br />

πολιτισμό. Ο πρώτος Φαναριώτης ηγεμόνας στα Πριγκιπάτα, ο Νικόλαος<br />

Μαυροκορδάτος, λόγιος του πρώιμου Διαφωτισμού, δημιούργησε στο<br />

Βουκουρέστι τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη στα νοτιοανατολικά της<br />

Ευρώπης. Ο κύκλος λογίων που υπήρχε στο Βουκουρέστι γύρω από τον<br />

Δημήτρη Καταρτζή, ‘’Μαικήνα των λογίων της Βλαχίας’’ ή ‘’Πατριάρχη<br />

των λογίων’’, όπως τον αποκαλούσαν οι σύγχρονοί του, είναι<br />

καθοριστικός για το πνευματικό κλίμα της εποχής. Οι ρουμανικές χώρες<br />

έγιναν εστία του ελληνικού Διαφωτισμού.<br />

Την εκπαίδευση στα ελληνικά εκπροσωπούν οι περίφημες <strong>Η</strong>γεμονικές<br />

Ακαδημίες του Βουκουρεστίου και Ιασίου (που ιδρύθηκαν το 1684 και<br />

1707 αντίστοιχα) και ήταν αληθινά πανεπιστήμια της Ανατολής. Από τις<br />

έδρες τους πέρασε, επί ενάμιση αιώνα (έως δηλαδή το <strong>1821</strong>), σχεδόν<br />

όλη η ελίτ των Ελλήνων διανοουμένων της εποχής. Στην Ακαδημία του<br />

Βουκουρεστίου, που φιλοδοξούσε να αναβιώσει το ‘’Λύκειον’’ του<br />

Αριστοτέλη, ο αριθμός των μαθητών το 1816, όταν διευθυντής ήταν ο<br />

<strong>Η</strong>πειρώτης Νεόφυτος Δούκας, έφθανε τους 400.<br />

Στη γη της Ρουμανίας γράφτηκε μια λαμπρή – και ταυτόχρονα τραγική –<br />

σελίδα της Ελληνικής Επανάστασης. Από το Ιάσιο ξεκινάνε ο Αλέξανδρος<br />

Υψηλάντης και η Φιλική Εταιρεία τον αγώνα για την Ελευθερία.<br />

Από το δεύτερο μισό του 19 ου αιώνα ως τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο,<br />

ο Ελληνισμός μπαίνει σε νέα εποχή. Στις πόλεις-λιμάνια (μερικές<br />

γίνονται porto-franco το 1837) αλλά και σε άλλα κέντρα ανθίζουν ισχυρές<br />

ελληνικές κοινότητες (Κωνστάντσα, Βραΐλα, Γαλάτσι, Σουλινά) κυρίως<br />

μετά το 1860, όταν αποκτούν υπόσταση νομικού προσώπου. ‘’Λεωφόρος<br />

του βυζαντινού στόλου’’, ο Δούναβης, γίνεται, τον 19 ο αιώνα το σύμβολο<br />

του Ελληνισμού στον ρουμανικό χώρο.<br />

Το 1940, ο αριθμός των μελών των ελληνικών κοινοτήτων ξεπερνούσε τις<br />

50.000. Μια δεκαετία αργότερα, οι περισσότεροι από τους Έλληνες<br />

αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα μέρη στα οποία είχαν ριζώσει και<br />

ευημερήσει. Για τη Ρουμανία ανοίγει τώρα μια ιστορική παρένθεση από<br />

την οποία θα βγει ύστερα από 45 χρόνια, τον Δεκέμβρη 1989. Ωστόσο, η<br />

συνέχεια της ελληνικής παρουσίας δεν διακόπηκε. Στα μέσα του 20 ου<br />

αιώνα η χώρα φιλοξενούσε περί τους 10.000 Έλληνες, από τους οποίους<br />

3.000 παιδιά, οδυνηρή συνέπεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου.<br />

Σήμερα στη Ρουμανία ζουν περί τους 7.000 Έλληνες, οργανωμένοι σε 24<br />

κοινότητες που είναι διασκορπισμένες σε όλη τη χώρα.<br />

392 393

Καρπάθια-Μοέτσου, Τρανσυλβανία<br />

394 395

ΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚΕΣΚΟΙΝΟΤ<strong>Η</strong>ΤΕΣ<br />

ΣΤ<strong>Η</strong>ΡΟΥΜΑΝΙΑ<br />

Στα μέσα του 16ου αιώνα πολλοί Έλληνες μετανάστες<br />

(Μακεδόνες, Θράκες, <strong>Η</strong>πειρώτες, Πελοποννήσιοι) αναζητούν<br />

καλύτερη τύχη στη Ρουμανία, εγκαταλείποντας τις<br />

άγονες εκτάσεις της πατρίδας. Μαζί τους κουβαλούν την<br />

εργατικότητα, την υπομονή αλλά το πείσμα για επιτυχία.<br />

Στην περιοχή της Τρανσυλβανίας, στο Μπρασόβ, το Σιμπίου<br />

αλλά και την Οράντεα ιδρύουν εμπορικές κοινότητες, τις<br />

«Κομπανίες». Οι κομπανίες αυτές ήταν ένα είδος εμπορικής<br />

συντεχνίας, ένα επαγγελματικό σωματείο που τον πυρήνα<br />

του αποτελούσαν Έλληνες μετανάστες.<br />

Το βασικό κριτήριο για τα μέλη δεν ήταν το γένος, η εθνική<br />

καταγωγή ή το θρήσκευμα, αλλά η ιδιότητα του εμπόρου και<br />

η γνώση της ελληνικής γλώσσας. <strong>Η</strong> πρώτη Ελληνική<br />

Κομπανία ιδρύθηκε στο Σιμπίου στις 8 Ιουλίου του 1636 και<br />

αποτελεί την πρώτη εθνική συσσωμάτευση σε ολόκληρο τον<br />

ελληνισμό κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, καθώς και<br />

την παλαιότερη εμπορική κομπανία σε ολόκληρη τη Ν.Α.<br />

Ευρώπη.<br />

<strong>Η</strong>ΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚ<strong>Η</strong>ΚΟΙΝΟΤ<strong>Η</strong>ΤΑ<strong>ΤΟΥ</strong>ΜΠΡΑΣΟΒ<br />

Το 1550, Έλληνες έμποροι και πραματευτάδες από τη<br />

Μακεδονία και τη Θράκη εγκαθίστανται στην οχυρωμένη<br />

πόλη του Μπρασόβ, έξω από τα τείχη, στη συνοικία Σκέι,<br />

όπου κατοικούσαν και οι Ρουμάνοι, καθώς μέσα στην πόλη<br />

επιτρεπόταν να ζουν μόνον Σάξονες.<br />

Το 1561, ο Γ. Κορτέσιος μεταφράζει την Αγία Γραφή στα<br />

ρουμανικά, φέρνοντας τους δυο ορθόδοξους λαούς που<br />

ζούσαν έξω από τα τείχη πιο κοντά. Το 1678 παίρνουν άδεια<br />

να ιδρύσουν τη δική τους Κομπανία. Επτά Έλληνες έμποροι,<br />

με μεγαλύτερο τον γουνέμπορο Παναγιώτη Χατζηνίκο,<br />

<strong>Η</strong>πειρώτη από τα Γιάννενα, ανεγείρουν με δωρεές τους την<br />

ελληνική εκκλησία της Αγίας Τριάδος, μέσα στην πόλη (την<br />

πρώτη ορθόδοξη εκκλησία εντός των τειχών), καθώς και το<br />

Ελληνικό Νεκροταφείο, στις επιτύμβιες πλάκες του οποίου<br />

διαβάζεις σήμερα τα ονόματα των Ελλήνων μεταναστών,<br />

αλλά και τον τόπο καταγωγής τους. Ο Παναγιώτης Χατζηνίκος<br />

ίδρυσε επίσης ελληνικό σχολείο, στο οποίο δίδαξαν<br />

μεγάλοι Έλληνες δάσκαλοι, όπως ο Νεόφυτος Δούκας, ο<br />

Ιώσηπος Μοισιόδακας και άλλοι, βιβλιοθήκη, καθώς και<br />

πολύ σημαντικό φιλανθρωπικό ίδρυμα για τις ανάγκες των<br />

απόρων της πόλης.<br />

Για έναν ολόκληρο αιώνα μετά το 1750, τα ελληνικά ήταν η<br />

γλώσσα του εμπορίου στα Βαλκάνια και οι περισσότεροι<br />

έμποροι, ανεξάρτητα από εθνική προέλευση, μιλούσαν<br />

ελληνικά. Οι Έλληνες έμποροι κράτησαν πάντα ζωντανή τη<br />

θρησκεία, την εθνική συνείδηση και την περηφάνια για την<br />

καταγωγή τους. Ο Ρουμάνος συγγραφέας Ioan Slavici<br />

αναφέρει πως «ο ρουμάνικος λαός ταύτιζε τη λέξη “Grec”<br />

με τη λέξη «έμπορος». Όταν λοιπόν έλεγαν ότι μεταβαίνουν<br />

στον “Grecul” εννοούσαν πάντα πως πηγαίνουν στο<br />

“Παντοπωλείο του Έλληνα’’».<br />

Τον 18ο αιώνα, καθώς η Ευρώπη εκβιομηχανίζεται, η<br />

ζήτηση για αγροτικά προϊόντα από την Ανατολή μεγαλώνει.<br />

Προϊόντα όπως σιτάρι, βαμβάκι, λινάρια και άλλα<br />

αφθονούν στην περιοχή, αλλά αντίστοιχα και η Ανατολή<br />

γίνεται δέκτης βιομηχανικών προϊόντων της Δύσης.<br />

Οι εμπορικές συναλλαγές γίνονται στα πανηγύρια, που<br />

μέσω των χερσαίων δρόμων της Κεντρικής Ευρώπης<br />

ενώνουν Ανατολή με Δύση.<br />

Τότε αρχίζουν οι μεγάλες εμπορικές μεταφορές με πλοιάρια<br />

στον Δούναβη. <strong>Η</strong> χρησιμοποίησή του και η ανάπτυξη της<br />

εμπορικής κυκλοφορίας οφείλεται στην Ελλάδα. Λέγεται<br />

ότι, όπως ο Εύξεινος Πόντος ήταν κάποτε «ελληνική λίμνη»,<br />

έτσι κι ο Δούναβης υπήρξε ο πιο «ελληνικός» απ’ όλους<br />

τους μεγάλους ποταμούς του κόσμου. Από τον απλό ναύτη<br />

μέχρι τον καπετάνιο και τον εφοπλιστή, οι Έλληνες έγραψαν<br />

τις πρώτες σελίδες της ιστορίας της ποταμοπλοΐας στο<br />

Δούναβη. Πλήθος Επτανήσιων ναυτικών, συνηθέστερα από<br />

την Κεφαλονιά και την Ιθάκη, πηγαινοέρχονταν μόνιμα στις<br />

παραδουνάβιες περιοχές με τα μπρίκια και τα σλέπια τους,<br />

κερδίζοντας επάξια το παρατσούκλι «Ποταμιάνοι».<br />

Πολύ σημαντική για την οικονομική εξέλιξη και την πρόοδο<br />

της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας υπήρξε η Συνθήκη του<br />

Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774). <strong>Η</strong> Ρωσία, υπερισχύοντας της<br />

Τουρκίας, της επέβαλλε να επιτρέπει τη χρήση της ρώσικης<br />

σημαίας στα πλοία των χριστιανών υπηκόων της, και έτσι<br />

την ελεύθερη ναυσιπλοΐα. Έλληνες νησιώτες από το Αιγαίο<br />

κατασκεύασαν ευέλικτα μικρά ιστιοφόρα, αναλαμβάνοντας<br />

τις μεταφορές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Έως το <strong>1821</strong>,<br />

πολλοί νησιώτες περνούν στη Μαύρη Θάλασσα κάνοντας<br />

εμπόριο σιταριού. Το 1813, τα νησιά του Αιγαίου είχαν 615<br />

καράβια με πλήρωμα 18.000 άνδρες και 6.000 κανόνια, για<br />

να τους προστατεύουν από τους πειρατές. Τα καράβια αυτά<br />

ήταν που πολέμησαν αργότερα στον ιερό Αγώνα της<br />

Ανεξαρτησίας, αλλά και πολλοί σιτέμποροι χρηματοδότησαν<br />

τον αγώνα που είχε σχεδιαστεί το 1814 στην Οδησσό, με την<br />

ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης,<br />

στο λόγο του στην Πνύκα το 1836, αναφέρει χαρακτηριστικά<br />

ότι «αυτά τα σιτοκάραβα πολέμησαν το Σουλτάνο».<br />

Στις αρχές του 20ού αιώνα, η πλειονότητα των πλοίων ήταν<br />

σε ελληνικά χέρια. Σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές<br />

του σώματος πλοιάρχων και πλοηγών, το 1901, οι 73 στους<br />

88 είναι Έλληνες. Αλλά και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όταν<br />

επισκέφθηκε την περιοχή το 1913, είπε ότι «ούτε στο λιμάνι<br />

του Πειραιά δεν έχω δει τόσες πολλές ελληνικές σημαίες,<br />

όσες στα λιμάνια του Δούναβη».<br />

ΟΙΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚΕΣΚΟΙΝΟΤ<strong>Η</strong>ΤΕΣ Τ<strong>Η</strong>ΣΒΡΑΙΛΑΣΚΑΙ<br />

<strong>ΤΟΥ</strong>ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ<br />

<strong>Η</strong> παλαιότερη αναφορά στους Έλληνες εμπόρους της πόλης<br />

της Βραΐλας χρονολογείται από το 14ο αιώνα. Γύρω στο<br />

1453 το λιμάνι της συγκέντρωνε πολυάριθμα πλοία από την<br />

Ελλάδα και την Κωνσταντινούπολη. Μετά την πτώση της<br />

Κωνσταντινούπολης, κατατρεγμένοι από το Βυζάντιο πολλοί<br />

Έλληνες εγκαταστάθηκαν και στην πόλη της Βραΐλας.<br />

<strong>Η</strong> προέλευση των Ελλήνων που φτάνουν στην πόλη της<br />

Βραΐλας μετά το 1815 δείχνουν ότι αυτοί προέρχονταν από<br />

τα Νησιά του Ιονίου όπως και από τις τουρκοκρατούμενες<br />

επαρχίες της Ανατολικής Ρωμυλίας, την Αγχίαλο και τη<br />

Μεσημβρία. <strong>Η</strong> Ελληνική Κοινότητα Βραΐλας ιδρύθηκε το<br />

1863, με σκοπό να συσπειρώσει τους περίπου 5.000 Έλληνες<br />

και να κτίσει κατ΄ αρχήν ελληνική εκκλησία. Τα εγκαίνια του<br />

Ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου έγιναν το 1872. <strong>Η</strong><br />

γλώσσα της λατρείας θα ήταν πλέον η ελληνική και οι ιερείς<br />

Έλληνες, ενώ η διοίκηση εν γένει θα ήταν ευθύνη μιας<br />

επιτροπής εκλεγόμενης από τα μέλη της ελληνικής<br />

κοινότητας. Αρχιτέκτονας αυτής της εκκλησίας ήταν ο<br />

καταγόμενος από την Προύσα Αβραάμ Ιωαννίδης, ενώ<br />

ανάμεσα στους ζωγράφους που φιλοτέχνησαν τις τοιχογραφίες,<br />

ξεχώριζε ο Κεφαλλονίτης Κωνστ. Λιβαδάς-Λιώκης.<br />

<strong>Η</strong> Κοινότητα είχε να επιδείξει σπουδαίο κοινωνικό έργο,<br />

φροντίζοντας και για την παροχή ιατροφαρμακευτικής<br />

βοήθειας σε εκατοντάδες Έλληνες.<br />

Στα τέλη της δεκαετίας του 1860 ιδρύθηκαν, χάρη στην<br />

πρωτοβουλία των ελληνικών συλλόγων, κατώτερο αρρεναγωγείο<br />

και παρθεναγωγείο, που φρόντιζε για τους άπορους<br />

“ελληνόπαιδες”. Τα σχολεία αυτά, που μετατράπηκαν σε<br />

κοινοτικά στις επόμενες δεκαετίες, δεν ήταν τα μόνα<br />

ελληνικά σχολεία, καθώς στη Βραΐλα, μέχρι και τις αρχές του<br />

20ού αιώνα, ιδρύθηκαν πάρα πολλά ελληνικά ιδιωτικά<br />

σχολεία. Το 1889 η κοινότητα της Βραΐλας αριθμεί 10.000<br />

μέλη και είναι η μεγαλύτερη μεταξύ των ξένων κοινοτήτων.<br />

Τα επαγγέλματα που ασκούν όσοι δεν ασχολούνται με το<br />

εμπόριο είναι ως επί το πλείστον προσδιορισμένα:<br />

διδάσκαλοι, γιατροί και δικηγόροι. Την περίοδο 1950-1951,<br />

επέρχεται ο μαρασμός της ελληνικής παροικίας, όταν<br />

περίπου το 50% των Ελλήνων της Βραΐλας προτιμούν να<br />

εγκαταλείψουν την πόλη, λόγω της αλλαγής του<br />

καθεστώτος.<br />

Το Γαλάτσι αναφέρεται για πρώτη φορά το 1445. Ήταν το<br />

λιμάνι της Μολδοβλαχίας από το 18ο αιώνα, όμως η<br />

θεαματική ανάπτυξή του έγινε μετά το 1829 και τη Συνθήκη<br />

της Αδριανούπολης. Στις 13 Απριλίου 1765, με χρυσόβουλο<br />

του ηγεμόνα Γρηγορίου Αλ. Γκίκα τίθενται, για πρώτη φορά,<br />

οι βάσεις ενός σχολείου, όπου οι παραδόσεις μαθημάτων<br />

γίνονταν στα Ελληνικά.<br />

Μετά το 1837 το Γαλάτσι γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη όταν<br />

λειτούργησε ως ελεύθερο λιμάνι.<strong>Η</strong> ελληνική σημαία αποτελούσε<br />

την πλειοψηφία των πλοίων μετά το 1840, τόσο<br />

στις αφίξεις όσο και στις αναχωρήσεις. Οι έμποροι και οι<br />

πλοιοκτήτες της διασποράς εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία<br />

και τα πλοία τους στο λιμάνι του Γαλατσίου από 400 το 1853<br />

με 48.360 τόνους εμπορεύματα, αυξήθηκαν σε 699 το 1855<br />

με 158.155 τόνους.<br />

Τα κέρδη των εμπόρων, των πλοιοκτητών και των<br />

παραγωγών αγροτικών προϊόντων ήταν τεράστια.<br />

396 397

ΤΡΑΝΣΥΛΒΑΝΙΑ,ΣΙΜΠΙΟΥ<br />

Από τονΑυτοκράτοραΚάρολοΣΤ’(1718)<br />

Απονομή προνομίων στις Ελληνικές Εμπορικές Κομπανίες Μπρασόβ (Brasov) και Σιμπίου<br />

(Sibiu)της σημερινής Ρουμανίας-εδάφητωνΑψβούργων εκείνητηνεποχή.Γιαδύοαιώνες<br />

οι΄Ελληνεςείχανσταχέριατουςτοδιακομιστικό εμπόριομεταξύΑνατολήςκαιΔύσης.<br />

ΑπότηνΑυτοκράτειραΜαρίαΘηρεσία(1775)

ΜΠΡΑΣΟΒ-ΤΡΑΝΣΥΛΒΑΝΙΑ<br />

ΕκκλησίατηςΑγίαςΤριάδος(ιδρ.1787)&EλληνικόΝεκροταφείο<br />

<strong>Η</strong> πόλη του Μπρασόβ μνημονεύεται το 1235 με το Λατινικό όνομα Κορόνα, που της δόθηκε από Γερμανούς εποίκους,<br />

γνωστούς και ως Σάξονες της Τρανσυλβανίας. <strong>Η</strong> πρώτη βεβαιωμένη αναφορά του Μπρασόβ είναι Terra Saxonum de<br />

Barasu (Σαξονική Χώρα του Μπαράς) σε έγγραφο του 1252. Το Γερμανικό όνομα Kronstadt σημαίνει "Πόλη του<br />

Στέμματος"καιαντανακλάταιστοεθνόσημο,καθώςκαιτοΜεσαιωνικόΛατινικότηςόνομαCorona.<br />

Το1550, ΈλληνεςέμποροικαιπραματευτάδεςαπότηΜακεδονίακαιτηΘράκηεγκαθίστανταιστηνοχυρωμένηπόλητου<br />

Μπρασόβ, έξω από τα τείχη, στη συνοικία Σκέι, όπου κατοικούσαν και οι Ρουμάνοι, καθώς μέσα στην πόλη επιτρεπόταν<br />

να ζουν μόνον οι Σάξονες. Το 1561 ο Γ. Κορτέσιος μεταφράζει την Αγία Γραφή στα ρουμανικά, φέρνοντας τους δυο<br />

ορθόδοξουςλαούςπουζούσανέξωαπότατείχηπιοκοντά. Το1678παίρνουνάδειαναιδρύσουντηδικήτουςκομπανία.<br />

Το 1787, επτά Έλληνες έμποροι, με μεγαλύτερο τον γουνέμπορο Παναγιώτη Χατζηνίκο, <strong>Η</strong>πειρώτη από τα Γιάννενα,<br />

ανεγείρουν με δωρεές τους την ελληνική εκκλησία της Αγίας Τριάδος, μέσα στην πόλη (την πρώτη ορθόδοξη Εκκλησία<br />

εντός των τειχών), καθώς και το Ελληνικό Νεκροταφείο, στις επιτύμβιες πλάκες του οποίου διαβάζουμε σήμερα τα<br />

ονόματατωνΕλλήνωνμεταναστών,αλλάκαιτοντόποκαταγωγήςτους.<br />

Ο Παναγιώτης Χατζηνίκος ίδρυσε επίσης ελληνικό σχολείο, στο οποίο δίδαξαν μεγάλοι Έλληνες δάσκαλοι, όπως ο<br />

Νεόφυτος Δούκας, ο Ιώσηπος Μοισιόδακας κ.ά., βιβλιοθήκη, καθώς και ένα σημαντικό φιλανθρωπικό ίδρυμα για τις<br />

ανάγκεςτωναπόρωντηςπόλης.<br />

400 401

402 Μπρασόβ,ηκεντρικήπλατείακαιτοΔημαρχείο<br />

403

<strong>Η</strong>ΕλληνικήεκκλησίατηςΑγίαςΤριάδος(1787)<br />

404 405

<strong>Η</strong>ΕλληνικήεκκλησίατηςΑγίαςΤριάδος(1787)<br />

406 407

408 Τοελληνικόνεκροταφείο,πίσωαποτηνεκκλησίατηςΑγίαςΤριάδοςστοΜπρασόβ<br />

409

410 ΕπιτύμβιεςπλάκεςστοελληνικόνεκροταφείοτουΜπράσοβ<br />

411

412 ΑπότοελληνικόνεκροταφείοστοΜπράσοβ<br />

413

ΣτοπίσωμέροςδιακρίνεταιηΜαύρηΕκκλησία του14ουαιώνα.Ανεγέρθηκεαπότηγερμανικήκοινότητατηςπόληςκαιείναιτοκυριότερογοτθικού<br />

αρχιτεκτονικούρυθμούμνημείοτηςχώρας,καθώςκαιομεγαλύτεροςκαιεκτωνσημαντικότερωνλουθηρανικώνχώρωνλατρείαςστηνπεριοχή.<br />

Μπρασόβ,ηκεντρικήπλατεία<br />

415

416 417<br />

Τρανσυλβανία

ΒΡΑΙΛΑ&ΓΑΛΑΤΣΙ,ΜΟΛΔΑΒΙΑ<br />

ΣΤ<strong>Η</strong>ΝΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΙΚ<strong>Η</strong>ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ<br />

Κάρτατου1905μεπασχαλινέςευχές. ΠροςόφελοςΑλληλοβοήθειαςΑδελφότητοςΒραΐλας<br />

Έκδοσις«Πατρίδος»Βουκουρεστίου<br />

418 419

<strong>Η</strong>παλιάΕλληνικήσυνοικίατηςΒραΐλας<br />

420 421

Κτίριαστηνπαλιάελληνικήσυνοικίατης Βραΐλας<br />

422 423

Βραΐλα<br />

424 425

ΒΡΑΙΛΑ<br />

426 Βραΐλα.<strong>Η</strong>ΕλληνικήΕκκλησίατουΕυαγγελισμούτηςΘεοτόκου(1874)<br />

427

<strong>Η</strong>ΕλληνικήεκκλησίατουΕυαγγελισμούτηςΘεοτόκου

430 431

Τοπαλιόελληνικόσχολείοτης Βραΐλας<br />

432 433

ΤαγραφείατηςελληνικήςΚοινότηταςστεγάζονταιστοπαλιόελληνικόσχολείοθηλέωντηςΒραΐλας<br />

434 435

EΚΘΕΣ<strong>Η</strong>ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝΑΠΟΠΑΛΙΑΣΠΙΤΙΑΕΛΛ<strong>Η</strong>ΝΩΝΣΤ<strong>Η</strong>ΒΡΑΙΛΑ<br />

ΟικογένειεςΛυκιαρδόπουλου,Βλασόπουλου,Λεβέντη,Τζακαρισιάνου<br />

ΠέτροςΛεβέντης<br />

436 437

Βραΐλα<br />

438 439

ΟικίαΣπύρουΔημητρίου<br />

ΤασχέδιατουΕλληνικούΝαούτηςΕυαγγελίστριαςστηΒραίλα,1872<br />

ΚτίριααπότηΒραΐλα.- Κάτωδεξιά,ΟικίαΜιχάληΕμπειρίκου<br />

ΚτίριααπότηΒραΐλα.- Κάτωδεξιά,ΟικίαΜιχάληΕμπειρίκου<br />

440 441

ΓΑΛΑΤΣΙ<br />

Γαλάτσι-Κτίριοτο1905σεσχέδιατουαρχιτέκτοναIonMincu<br />

Γαλάτσι,ΓραφείαΕλληνικής Κοινότητας<br />

442 443

<strong>Η</strong>ΕκκλησίατηςΜεταμόρφωσηςτουΣωτήροςτηςΕλληνικήςΚοινότηταςστοΓαλάτσι(ιδρ.1866)<br />

444 445

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ<br />

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ - Ιστορία του ελληνικού έθνους,<br />

τόμος ΙΒ, (Ελληνική Επανάσταση), Εκδοτική<br />

Αθηνών, Αθήνα, 1980 και ρουμανικές πηγές<br />

ΥΨ<strong>Η</strong>ΛΑΝΤΕΙΟ<br />

Αρχείο Έλενας Λάζαρ, εκδ. Ομόνοια,<br />

Βουκουρέστι<br />

Κωνσταντίνος Καρακάσης, Τοπογραφία της<br />

Βλαχίας, Εισαγωγή & μελέτη Georgia Fili, Fili,<br />

Εκδόσεις Ομόνοια<br />

Paula Scalcau, Hellenism in Romania, Ed.Omonia<br />

Δημήτρης Δεληγιάννης, Ελληνισμός, Τέχνη,<br />

Ορθοδοξία (εκδ.Αδάμ)<br />

Αρχείο καθηγητή Δημ. Καραμήτσου. <strong>Η</strong><br />

πνευματική, πολιτική και στρατιωτική<br />

προετοιμασία της επανάστασης του <strong>1821</strong>.<br />

Internaonal Internaonal Hellenic Associaon Associaon 2022.<br />

Γιώργος Μαργαρίτης, Ενάντια σε φρούρια και<br />

τείχη, <strong>1821</strong>-Μια μικρή εισαγωγή για την<br />

επανάσταση (εκδ. Διόπτρα)<br />

Βαγγέλης Στεργιόπουλος, Φιλική Εταιρεία : <strong>Η</strong><br />

ίδρυση και η προσφορά της στο έθνος (άρθρο<br />

στο ΤΟ Β<strong>Η</strong>ΜΑ 14.9.20 )<br />

Βασίλης Κρεμμυδάς <strong>Η</strong> Ελληνική Επανάσταση του<br />

<strong>1821</strong> - Τεκμήρια,αναψηλαφήσεις, ερμηνείες<br />

(εκδ. Gutenberg).<br />

Χριστίνα Κουλούρη «Φουστανέλες και χλαμύδες»<br />

Ιστορική Μνήμη και εθνική Ταυτότητα (εκδ.<br />

Αλεξάνδρεια).<br />

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟY ΠΟΝ<strong>ΤΟΥ</strong> (Pontos News) <strong>Η</strong> Ελληνική<br />

Επανάσταση ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του <strong>1821</strong><br />

WIKIPEDIA & Πηγές στο Διαδίκτυο<br />

COPYRIGHTτωνεικόνων απόταΜουσεία<br />

ΜουσείοΜπενάκη,Αθήνα<br />

ΕθνικόΙστορικόΜουσείο,Aθήνα<br />

ΕθνικήΠινακοθήκη,Αθήνα<br />

ΜουσείαΤέχνηςΙασίουκαιΒουκουρεστίου<br />

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ<br />

Αισθάνομαι βαθιά ευγνωμοσύνη για τους πολλούς φίλους που<br />

με βοήθησαν αλλά και με ενθάρρυναν στη προσπάθεια αυτή.<br />

Είναι αδύνατον να χωρέσουν όλοι σε μια ευχαριστήρια παράγραφο.<br />

Θα ήθελα ωστόσο ιδιαίτερα να ευχαριστήσω τον<br />

σπουδαίο ιστορικόκαιΑντιπρόεδροτηςΡουμανικήςΑκαδημίας<br />

RazvanTheodorescu,γιατηντιμήναπρολογίσειτοβιβλίο,την<br />

Irina Tapalaga, την Elena Lazar, τη Μonica Chihaia, την<br />

Ασπασία Λούβη, τη Νάσια Γιακωβάκη, τον Κώστα Σερέζη, τον<br />

Γιώργο Παπαδόπουλο-Τετράδη, τον Δημήτριο Καραμήτσο, το<br />

Νίκο Τσούκα και το Νίκο Αλεξιάδη, για την συμπαράσταση και<br />

τιςπολύτιμεςσυμβουλέςτους.<br />

Για τουςφίλουςπουείχαντηνυπομονήνα«τελειώσουν»αυτότο<br />

πραγματικά πολύ μεγάλο βιβλίο, ζητώ κατανόηση γιατί ήταν<br />

πραγματικά πολύ δύσκολο να αφαιρέσω υλικό από τον<br />

απίστευτοπλούτοπουέχειηχώρακαιτατόσαιστορικάμνημεία<br />

που είναι συνδεδεμένα με το ξεκίνημα της Επανάστασης, και<br />

που «μιλούν» ακόμη σήμερα, μετά από 200 χρόνια. Ακόμη και<br />

για μένα που τόσες φορές έχω δει τις φωτογραφίες και<br />

«περπατήσει» σ’αυτά τα μέρη, είναι για άλλη μια φορά,<br />

ολοφάνερο για ποιο λόγο ο Αλέξανδρος Υψηλάντης επέλεξε<br />

αυτήν ειδικά τη χώρα για το ξεκίνημα της Επανάστασης. Στο<br />

έδαφοςτηςσημερινήςΡουμανίας εξελίχθηκε,απότηναυγήτης<br />

αρχαιότηταςμέχριτηνσύγχρονηεποχή,αυτόπουμπορούμενα<br />

αποκαλέσουμεμιαδεύτερηMagnaGraecia.<br />

Τον Μάρτιο του 2021, αποφάσισα να δημοσιεύσω σε ηλεκτρονικήμορφήτοαρχείοτωνφωτογραφιώνμου,γιατηνπορείατων<br />

Επαναστατών του <strong>1821</strong>, απο το βορρά προς το κέντρο και το<br />

νότο της Ρουμανίας. Το οδοιπορικό αυτό και οι θετικές αντιδράσεις<br />

των ανθρώπων που το είδαν, με οδήγησαν στην<br />

απόφαση να προχωρήσω στην έκδοση ενός έντυπου βιβλίου<br />

αυτή τη φορά. Άλλωστε, θεώρησα αδιανόητο να το έχω κάνει<br />

για τους Παπούα και να μην αποτυπώσω σε χαρτί αυτό το<br />

οδοιπορικόψυχής,εμπλουτίζοντάςτοκαιμετουλικότωντόσο<br />

σημαντικών εκθέσεων για το <strong>1821</strong> που έγιναν μέσα στο χρόνο.<br />

Έτσιγεννήθηκεαυτότοβιβλίο.<br />

Για την έκδοσή του τόλμησα, για πρώτη φορά, να κάνω τα<br />

πάντα μόνη μου. Από την επεξεργασία των κειμένων και του<br />

φωτογραφικού υλικού, στο σχεδιασμό και τη σελιδοποίηση.<br />

Ελπίζω να μην απογοητεύσω τις προσδοκίες σας και να το<br />

χαρείτε. Ελπίδα μου είναι οι συμπατριώτες μου να έχουν μια<br />

καλύτερη εικόνα από τους τόπους όπου ξεκίνησε και τόσο<br />

τραγικά κατέληξε εκεί η Ελληνική Επανάσταση του <strong>1821</strong>, τη<br />

Μολδοβλαχία,να«δουν»καινα«βιώσουν»τοπαρελθόν,μέσα<br />

από αυτές τις εικόνες. <strong>Η</strong> πορεία σε αυτό το έδαφος ήταν<br />

ελπιδοφόρα,δραματικήκαιτελικάηρωικήκαιαποκαρδιωτική<br />

συνάμα, απέδωσε όμως έμμεσα καρπούς κάπου αλλού και<br />

βοήθησεστηδημιουργίατηςελεύθερηςΕλλάδας.<br />

Ιστορία είναι οι άνθρωποι. Όσοι πέρασαν, όσοι είναι ακόμα<br />

εδώ και όσοι θα έρθουν. <strong>Η</strong> «οπτική ιστορία» συμβάλλει στην<br />

κατασκευή της αίσθησης του παρελθόντος, παρέχοντάς μας<br />

έναν πλούτο πληροφοριών που σχετίζονται με τα ιστορικά<br />

πρόσωπα και τα γεγονότα. Το οδοιπορικό αυτό αποτελεί μια<br />

ελάχιστη απόδοση τιμής, δείγμα της ευγνωμοσύνης και της<br />

οφειλής μας προς αυτούς που θυσιάστηκαν για να είμαστε<br />

εμείςσήμερα ελεύθεροικαιπουταμεγαλύτερακατορθώματά<br />

τουςήτανπράξειςσχεδόναπερίσκεπτηςγενναιοδωρίας.<br />

Ταμουσείαμαςτίμησαντηνιστορικήεπέτειοτων200χρόνων<br />

από την Επανάσταση του <strong>1821</strong>, με πραγματικά εξαιρετικές<br />

εκθέσεις. Κατάφεραν να συγκεντρώσουν την ιστορία του<br />

τόπου μας με ζωγραφικά έργα, προσωπικά αντικείμενα και<br />

ιστορικά κειμήλια, πλαισιωμένα από σπάνιο αρχειακό υλικό,<br />

με μοναδικό τρόπο. Τα δικαιώματα για τη χρήση των φωτογραφιών<br />

που χρησιμοποίησα, ανήκουν, αποκλειστικά, στο<br />

Υπουργείο Πολιτισμού, το Μουσείο Μπενάκη, το Εθνικό<br />

Ιστορικό Μουσείο και την Εθνική Πινακοθήκη στην Αθήνα,<br />

όπως και στα Μουσεία Τέχνης του Ιασίου και του Βουκουρεστίου,μαζίμετηνευγνωμοσύνημου.<br />

ΔήμητραΣτασινοπούλου<br />

dimitra@imedica.ro<br />

446 447

448 449

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!