BIOLOGIJA-GLJIVA

ludara (Boletus satanas), Ċavolji prsti (Clathrus archeri) (Slika 5) i mrtvaĉevi
prsti (Xylaria polymorpha). Druge visoko cijenjene gljive su dobile nazive po
mitskim i biblijskim likovima i kraljevima, kao što su kraljevka (Boletus
regius), judino uvo (Auricularia auricula judae), Adonis mikenski (Mycena
adonis) ili gljiva svetog Georgija – ĊurĊevaĉa (Calocybe gambosa). Gljive se
spominju i u Bibliji, a gljiva reishi (Ganoderma lucidum) je oslikana na
zidovima zabranjenog grada u Pekingu. Starosjedioci ameriĉkog kontinenta su
koristili halucinogene gljive za dobijanje vizija od bogova, a spore puhara su
koristili za zasipanje rana i udisali su ih kada ih boli grlo. Gljive se mogu naći
i na slikama u egipatskim piramidama, kao i na radovima Asteka, Inka i Maja.
Stršak (Phallus impudicus) se javlja u narodnim priĉama kao falusni simbol, a
za tartufe se vijekovima smatra da imaju afrodizijaĉko dejstvo.
Slika 4. Vještiĉje srce
Slika 5. Đavolji prsti
Prve pisane opise gljiva dao je još Euripid u V vijeku p.n.e. Aristotel je
u IV vijeku p.n.e. sve ţive organizme podijelio u dvije velike grupe: biljke i
ţivotinje. Gljive je, prije svega zbog toga što je posmatrao uglavnom
makrogljive koje nemaju sposobnost kretanja, smatrao biljkama kojima
nedostaju odreĊeni organi. Plinije Stariji ih je u I vijeku podijelio na jestive i
otrovne. Još u XII vijeku Albert von Bolsted je smatrao da su gljive prelazna
grupa organizama izmeĊu biljaka i ţivotinja. MeĊutim, na status carstva,
odnosno posebne grupe organizama koja se razlikuje od biljaka i ţivotinja,
ĉekale su još punih 600 godina, sve do 1821. godine kada ih je Elias Magnus
Fries izdvojio kao zasebno carstvo. Fries se u nauĉnim krugovima, zajedno sa
Christiaan Hendrik Persoon-om, smatra pionirom moderne taksonomije gljiva.
Sistemi klasifikacije organizama su se mijenjali dalje kroz istoriju i neki od
najznaĉajnijih su oni koje su predloţili Haeckel, Whittaker, Woese i Cavalier-
Smith.
Ernst Haeckel je 1878. godine ţivi svijet podijelio na tri carstva;
postojećim carstvima Animalia (ţivotinje) i Plantae (biljke) je dodao još
jedno, treće carstvo, koje je nazvao Protista, a u koje je svrstao „prostije
graĊene biljke i ţivotinje“. Sve do polovine dvadesetog vijeka gljive su
6