BIOLOGIJA-GLJIVA

njena so kinin glukonat se upotrebljava kao lijek protiv malarije. Iako se moţe
proizvesti i hemijskom ili elektrolitiĉkom oksidacijom glukoze,
najjednostavniji naĉin dobijanja glukonske kiseline je fermentacijom pomoću
gljivica. Pritom se najĉešće koristi Aspergillus niger, ali i druge gljivice iz
rodova Penicillium, Pullularia itd.
Gljivice proizvode i razliĉite pigmente koji se koriste za dobijanje
ţeljene boje nekih prehrambenih proizvoda. Tako se Monoascus purpureus
koristi prilikom proizvodnje crvenih vina jer stvara pigmente koji su
nerastvorljivi u kiseloj sredini. Gljive iz reda Mucorales sintetišu betakarotene
koji se dodaju radi boje razliĉitim prehrambenim proizvodima. Zbog
zabrinutosti da vještaĉke boje koje se dodaju kao aditivi hrani imaju toksiĉno
dejstvo i izazivaju alergijske reakcije, sve više se pribjegava upotrebi
prirodnih pigmenata.
Danas kad je problem gladi jedan od dominantih problema u svijetu
sve više se traga za razliĉitim naĉinima proizvodnje hrane. Jedan od naĉina
jeste i proizvodnja proteina u industrijskim fermentorima gdje se na otpadnim
produktima prehrambene i poljoprivredne proizvodnje gaje plijesni i kvasci.
Kao rezultat se dobija proteinski ekstrakt sa svim esencijalnim
aminokiselinama koji je pogodan za upotrebu u prehrani ljudi. Jedan od
najznaĉajnijih proizvoda ovog tipa su tzv. „single-cell proteins“ (mikrobni
proteini) koji se mogu naći na trţištu pod nazivom „Quorn“, a proizvode se
aktivnošću gljivice Fusarium venenatum. Quorn se prodaje u supermarketima
širom svijeta kao visoko proteinska alternativa mesu sa niskim sadrţajem
masnoće i potpuno bez holesterola.
5.1.2. Gljive u medicini i farmaciji
Gljive imaju široku upotrebu u medicini i farmaciji budući da sintetišu
veliki broj biološki aktivnih supstanci koje se koriste za dobijanje lijekova
protiv razliĉitih oboljenja. Svakako najznaĉajnija grupa jedinjenja koje
sintetišu gljive jesu antibiotici. Rijeĉ je o toksinima koji nastaju kao
sekundarni proizvodi metabolizma gljiva. Mogu da djeluju na bakterije tako
što im spreĉavaju rast (bakteriostatici) ili da potpuno uništavaju bakterijske
ćelije (baktericidi). Analogno tome, ukoliko spreĉavaju rast gljiva nazivaju se
fungistatici, a ako ih ubijaju – fungicidi. Poznati su antibiotici iz gljiva sa
algicidnim, nematocidnim, protozoocidnim i drugim dejstvima. Najšire
posmatrano, svi toksini koji djeluju na ţive sisteme, pa i na ćelije ĉovjeka,
danas se svrstavaju u grupu antibiotika, kao što je sluĉaj sa citostaticima, od
kojih su neki takoĊe izolovani iz gljiva.
74