BIOLOGIJA-GLJIVA

1. UVOD U MIKOLOGIJU
1.1. Kratak istorijski pregled
Ljudi sakupljaju gljive još od praistorije. Crteţi gljiva koji se nalaze na
pećinskim zidovima na podruĉju Španije potiĉu još iz starijeg kamenog doba.
Da je ĉovjek znao za dobrobiti koje moţe imati od gljiva govori i nalaz
zaleĊene mumije koja je pronaĊena na Alpama na granici izmeĊu Austrije i
Italije, i to na 3200 metara nadmorske visine. Mumija je popularno nazvana
Ötzi ili Ledeni ĉovjek (Slika 1), a pretpostavlja se da je ţivio prije otprilike
5300 godina. Ovo je jedan od najznaĉajnijih arheoloških nalaza budući da je
Ötzi najstarije datirani ĉovjek kom je potpuno saĉuvana odjeća i obuća. Za
pojasom je imao okaĉenu torbicu u kojoj su se izmeĊu ostalog nalazili
komadići gljive Fomes fomentarius, u narodu poznatoj kao trud (Slika 2). Ova
gljiva se dugo koristila kao kresivo za paljenje vatre, budući da se osušena
veoma lako zapali i dugo gori, a i danas se koristi u pĉelarstvu za smirivanje
pĉela prilikom rada sa njima. Druga gljiva, ĉije je komade Ötzi nosio
zavezane oko ruke, je Fomitopsis betulina ili brezova guba (Slika 3), koja ima
protivupalno dejstvo, a koristi se i za ublaţavanje stomaĉnih tegoba.
Slika 1. Ötzi–ledeni ĉovjek Slika 2. Trud Slika 3. Brezova guba
Gljive su naroĉito cijenjene u Kini, gdje se vijekovima koriste u
ishrani i tradicionalnoj medicini. O njihovoj upotrebi u Starom Rimu govori i
latinski naziv jedne od najcjenjenijih jestivih gljiva. Naime, gljiva poznata kao
blagva je bila omiljena hrana rimskog imperatora Nerona pa odatle potiĉe i
njen latinski naziv Amanita caesarea. Ĉesto se pominju u mitologijama
razliĉitih naroda gdje su povezivane sa mraĉnim silama, vilama i
ĉarobnjacima, ali su nerijetko bile i simbol dugovjeĉnosti i blagostanja. Neke
gljive su i danas zadrţale narodna imena koja ukazuju na strah koji su
izazivale meĊu ljudima, kao što su vještiĉje srce (Clathrus ruber) (Slika 4),
5