BIOLOGIJA-GLJIVA

4. EKOLOGIJA GLJIVA
Gljive su kosmopolitski organizmi
koji preteţno nastanjuju kopnena staništa, ali
se mogu naći i u vodenim ekosistemima.
Pritom znatno veći broj predstavnika ţivi u
slatkim vodama nego u morima. Iako u
vodenoj sredini dominiraju gljive
mikroskopskih dimenzija meĊu njima se ĉak
mogu naći i forme peĉurki. U Sjevernoj
Americi je 2005. godine otkrivena vrsta
Psathyrella aquatica koja ţivi u brzotekućim
potocima (Slika 61). Formira plodno tijelo
tipa peĉurke, a micelija se proteţe i do pola
metra dubine u sedimentu.
Slika 61. Psathyrella
aquatica
Iako većina gljiva za svoj razvoj zahtijeva povišenu vlaţnost, ima i
takvih predstavnika koji ţive u pustinjskom, aridnom tlu. Gljive se mogu naći
i na planinama na velikim nadmorskim visinama gdje zbog surovih klimatskih
uslova više nema vegetacije. Izolovane su i iz snijega i leda na Arktiku i
Antarktiku.
Svakako najznaĉajnija uloga gljiva u ekosistemu je uloga u kruţenju
materije. Naime, gljive i bakterije predstavljaju osnovne razlagaĉe organske
materije i imaju kljuĉnu ulogu u biogeohemijskim ciklusima kruţenja
elemenata. Razlaţu organsku materiju i prevode je u mineralni oblik koji
zatim biljke i alge koriste za sintezu novih organskih jedinjenja. U zavisnosti
od toga da li se hrane uginulom ili ţivom organskom materijom, gljive mogu
biti saprotrofi ili paraziti. Saprotrofne gljive se hrane uginulom, a parazitske
ţivom organskom materijom. MeĊu saprotrofnim gljivama postoje takve
kojima je neophodno prisustvo samo organskog ugljenika, dok postoje i gljive
sa specifiĉnim zahtjevima za pojedinim aminokiselinama i vitaminima.
Parazitske gljive mogu biti obligatni paraziti, koji van tijela domaćina mogu
opstati iskljuĉivo u nekoj latentnoj formi kao što su spore, ali rast i razvoj
reproduktivnih struktura je moguć iskljuĉivo kada se naĊu na ili u
odgovarajućem domaćinu. Sa druge strane, fakultativni paraziti mogu ţivjeti
na razliĉitim supstratima. Tu spadaju mnoge fitopatogene gljivice koje dio
ţivotnog ciklusa mogu provesti i u zemljištu.
Terikolne gljive, odnosno gljive koje naseljavaju zemljište, su po tipu
ishrane uglavnom saprotrofi. One razgraĊuju uginulu organsku materiju
biljnog i ţivotinjskog porijekla i na taj naĉin utiĉu na brţe formiranje zemljišta
i doprinose njegovom boljem kvalitetu. Gljive sadrţe enzime celulaze i
ligninaze koji im omogućavaju razgradnju velikih molekula celuloze i lignina.
58