BIOLOGIJA-GLJIVA
pojedinaĉni ili grupisani, što je bitna taksonomoska karakteristika prilikomdeterminacije vrste. Vrh konidiofora moţe biti identiĉan kao i kod ostalih hifa,a moţe biti i diferenciran. Najĉešći tip diferencijacije jeste obrazovanjeflašolikih ćelija fijalida na ĉijem vrhu se formiraju konidije. Kod Aspergilllusspp. konidiofor se završava vezikulom sa koje polaze prvo višeugaone ćelijemetule, a zatim se na njih nastavljaju fijalide (Slika 51). Kod Penicillium spp.konidiofori se grupišu u metliĉastu strukturu koja se naziva koremija.Jastuĉaste tvorenive izgraĊene od izdignutog spleta hifa koje na površini nosekratke, gusto zbijene konidiofore se nazivaju sporodohije. Kod nekih gljivakonidiofori su gusto zbijeni i razvijaju se na ravnom spletu hifa formirajućistrukturu koja se naziva loža ili acervula. Konidije se mogu formirati i unutarflašolikih struktura piknidija koje izgledom podsjećaju na plodno tijeloperiteciju, ali su spore koje se u njima formiraju rezultat mitotiĉke diobe.Vodene plijesni Oomycota imaju pokretne bespolne spore koje sadrţe biĉeve,ĉime im je omogućeno kretanje kroz vodenu sredinu. Ovakve spore senazivaju zoospore.Slika 51. GraĊa konidiofora: A – Aspergilllus; B – PenicilliumBPrednost bespolnog razmnoţavanja u odnosu na polno jeste što seodvija mnogo brţe i formira se daleko veći broj spora. MeĊutim, svenovonastale jedinke imaju identiĉan genetiĉki materijal kao i polazniorganizam i na ovaj naĉin se ne postiţe po evolutivni opstanak veoma bitangenetiĉki diverzitet.46
3.2. Polno razmnožavanjePolno razmnoţavanje karakteriše odvijanje procesa mejoze pri ĉemudolazi do rekombinacije gena i obrazuju se nove jedinke sa genetiĉkimmaterijalom koji se razlikuje od genetiĉkog materijala roditelja. Genetiĉkavarijabilnost omogućuje organizmima da se prilagoĊavaju uslovima sredine iomogućuje im opstanak kroz vrijeme. Sam proces polnog razmnoţavanja kodvećine gljiva se u znatnoj mjeri razlikuje od polnog procesa kod biljaka iliţivotinja. Naime, kod ostalih organizama nakon spajanja muške i ţenskehaploidne polne ćelije dolazi do stapanja jedara pri ĉemu se obrazujediploidan zigot. Kod gljiva meĊutim, dolazi do spajanja citoplazmi ćelijasuprotnih polova, tj. dolazi do plazmogamije, ali se jedra ne spajaju odmahveć nastavljaju da se, simultano sa diobom (umnoţavanjem) ćelija dijelenezavisno odrţavajući tako stanje dikariona. Kod niţih gljiva proces spajanjajedara, odnosno kariogamije, se odigrava odmah nakon procesaplazmogamije, dok su kod viših gljiva plazmogamija i kariogamija vremenskirazdvojeni. Dikarion je dominantna faza u ţivotnom ciklusu velikog brojagljiva. Nakon kariogamije nastaje diploidan zigot i kod većine gljiva to jejedina diploidna ćelija u ĉitavom ţivotnom ciklusu. Zigot se zatim dijelimejozom nakon ĉega se formiraju haploidne spore koje se jednim imenomnazivaju mejospore.Proces polnog razmnoţavanja se razlikuje kod razliĉitih grupa gljiva ijavlja se kod predstavnika svih razdjela izuzev kod Glomeromycota. Naĉini nakoji će doći do spajanja dva kompatibilna haploidna jedra se razlikuju kodrazliĉitih vrsta gljiva. Neke gljive produkuju posebno diferencirane polnestrukture – gametangije, unutar kojih se obrazuju specijalizovane haploidnepolne ćelije gameti. Gameti se oslobaĊaju iz gametangija i spajanjem dvagameta suprotnih polova nastaje zigot. Kod nekih vrsta gljiva iz grupaChitridiomycota i Hemiascomycetes se spajaju ĉitave gametangije, pri ĉemujedra iz muških gametangija prelaze u ţenske, bez posebnog diferenciranjagameta. U ovom sluĉaju cijela gametangija preuzima ulogu gameta i takavpolni proces se naziva gametangiogamija. Neke gljive uopšte ne obrazujugametangije, već dolazi do fuzije vegetativnih hifa suprotnih polova kojerazmijene jedra i ovakav polni proces se naziva somatogamija. Kod nekihvrsta se i muške i ţenske gametangije mogu naći na istoj miceliji, dok se koddrugih formiraju posebno micelije sa muškim, a posebno micelije sa ţenskimgametangijama. Kod homotalusnih gljiva do oplodnje moţe doći iako muškii ţenski gamet potiĉu sa iste jedinke, dok kod heterotalusnih gljiva gametidolaze sa razliĉitih tipova micelija, koji se oznaĉavaju sa „+“ (micelija nakojoj se obrazuju iskljuĉivo muški gameti) i „–“ (micelija na kojoj seobrazuju iskljuĉivo ţenski gameti). Ako se „+“ i „–“ gameti ne razlikuju poobliku i veliĉini takvi gameti se oznaĉavaju kao izogameti, a sam polni proces47
- Page 1 and 2: See discussions, stats, and author
- Page 3 and 4: PREDGOVORUdţbenik Biologija gljiva
- Page 5 and 6: 5.1.2. Gljive u medicini i farmacij
- Page 7 and 8: 1. UVOD U MIKOLOGIJU1.1. Kratak ist
- Page 9 and 10: smatrane biljkama pa otuda i njihov
- Page 11 and 12: Pored osnovne razlike u tipu ishran
- Page 13 and 14: zajedniĉkih karakteristika se svrs
- Page 15 and 16: Tabela 2. Sistematika gljiva prema
- Page 17 and 18: 2. MORFOLOGIJA GLJIVAU morfološkom
- Page 19 and 20: mješak u kom se formiraju spore, t
- Page 21 and 22: npr. strukture koje omogućavaju re
- Page 23 and 24: svrstavaju u organele već u granul
- Page 25 and 26: manjeg broja gljiva hife su nesepti
- Page 27 and 28: micelije gljiva rasprostranjene u p
- Page 29 and 30: Slika 20. Rizoidi i stolon(Rhisopus
- Page 31 and 32: Konidiofori ili konidionoše su spe
- Page 33 and 34: apendiksa takoĊe predstavlja vaţn
- Page 35 and 36: predstavljaju taksonomski karakter.
- Page 37 and 38: Slika 34. Koralno plodno tijeloSlik
- Page 39 and 40: ABCSlika 39. GraĊa faloidnog plodn
- Page 41 and 42: Slika 41. AgarikoidnibazidiokarpSli
- Page 43 and 44: C - Cjevast himenofor (presjek)D -
- Page 45 and 46: 3. RAZMNOŽAVANJE GLJIVAGljive se m
- Page 47: dijela hife se nazivaju hlamidospor
- Page 51 and 52: u bazalni dio, a dva haploidna jedr
- Page 53 and 54: Slika 55. Ţivotni ciklus Basidiomy
- Page 55 and 56: Slika 57. Zigogamija.3.3. Pleomorfi
- Page 57 and 58: Fusarium solani koji izaziva bijelu
- Page 59 and 60: A B CSlika 60. Pleomorfizam: A - Ch
- Page 61 and 62: One usitnjavaju velike sloţene org
- Page 63 and 64: organizma pa je rijeĉ o mutualisti
- Page 65 and 66: prilikom sakupljanja i determinacij
- Page 67 and 68: Postoji više morfoloških tipova t
- Page 69 and 70: Slika 66. Heteromerna graĊa talusa
- Page 71 and 72: vrste produkuju antibiotike kao št
- Page 73 and 74: razgraĊuju. U kiselim sredinama se
- Page 75 and 76: toku fermentacije, dok se kod slatk
- Page 77 and 78: U današnje vrijeme je odrastanje b
- Page 79 and 80: Trametes versicolor ili ćuranov re
- Page 81 and 82: riţinog vina sakea. Koristi se za
- Page 83 and 84: Uzgajanje gljiva u Evropi datira jo
- Page 85 and 86: Gljive sadrţe i veliki broj vitami
- Page 87 and 88: Agaricus campestris - livadska peĉ
- Page 89 and 90: Armillaria tabescens - grmaĉaRaste
- Page 91 and 92: Boletus pinophilus (B. pinicola) -
- Page 93 and 94: Coprinus comatus - velika gnojišta
- Page 95 and 96: Lactarius sanguifluus - krvava rujn
- Page 97 and 98: Leccinum scabrum - djed, brezov dje
pojedinaĉni ili grupisani, što je bitna taksonomoska karakteristika prilikom
determinacije vrste. Vrh konidiofora moţe biti identiĉan kao i kod ostalih hifa,
a moţe biti i diferenciran. Najĉešći tip diferencijacije jeste obrazovanje
flašolikih ćelija fijalida na ĉijem vrhu se formiraju konidije. Kod Aspergilllus
spp. konidiofor se završava vezikulom sa koje polaze prvo višeugaone ćelije
metule, a zatim se na njih nastavljaju fijalide (Slika 51). Kod Penicillium spp.
konidiofori se grupišu u metliĉastu strukturu koja se naziva koremija.
Jastuĉaste tvorenive izgraĊene od izdignutog spleta hifa koje na površini nose
kratke, gusto zbijene konidiofore se nazivaju sporodohije. Kod nekih gljiva
konidiofori su gusto zbijeni i razvijaju se na ravnom spletu hifa formirajući
strukturu koja se naziva loža ili acervula. Konidije se mogu formirati i unutar
flašolikih struktura piknidija koje izgledom podsjećaju na plodno tijelo
periteciju, ali su spore koje se u njima formiraju rezultat mitotiĉke diobe.
Vodene plijesni Oomycota imaju pokretne bespolne spore koje sadrţe biĉeve,
ĉime im je omogućeno kretanje kroz vodenu sredinu. Ovakve spore se
nazivaju zoospore.
Slika 51. GraĊa konidiofora: A – Aspergilllus; B – Penicillium
B
Prednost bespolnog razmnoţavanja u odnosu na polno jeste što se
odvija mnogo brţe i formira se daleko veći broj spora. MeĊutim, sve
novonastale jedinke imaju identiĉan genetiĉki materijal kao i polazni
organizam i na ovaj naĉin se ne postiţe po evolutivni opstanak veoma bitan
genetiĉki diverzitet.
46
Change language