BIOLOGIJA-GLJIVA

citoplazma brzinom 1 do 40 cm/sat. Ovo kretanje citoplazme i organela se
moţe jasno pratiti posmatranjem aktivnih hifa pod svjetlosnim mikroskopom.
Granularna Woroninova tjelašca nastaju kao modifikacija peroksizoma, tj.
predstavljena su vezikulom preĉnika 0,1 do 1 µm koja je obavijena
jednostrukom membranom. Unutrašnjost vezikule je ispunjena proteinom hex-
1 koji obrazuje kristalno jezgro. Zatvaranjem septe ona izoluju povrijeĊeni dio
i omogućavaju nastavak rasta ostatku gljive.
Gljive iz razdjela Basidiomycota imaju sloţenije graĊene pore i septe.
Kod podrazdjela Pucciniomycotina septe i pore su graĊene sliĉno kao kod
konĉastih Ascomycota, ali ne posjeduju Woroninova tjelašca. Kod
Agaricomycotina pora je centralno postavljena na septi, ima izgled kanala i
nastaje tako što ćelijski zid na krajevima septi formira baĉvasta proširenja od
glukana (Slika 12). Ovakav tip septe se oznaĉava kao doliporni. Sa obe strane
kanala se nalazi mreţica membrana, tzv. parentozomi, koje su porijeklom od
endoplazmatiĉnog retikuluma. U sluĉaju povrede ove membrane kolabiraju i
formiraju kapicu koja zatvara otvor kanala i na taj naĉin obavljaju istu
funkciju kao Woroninova tjelašca. Jedra ne mogu migrirati kroz
nemodifikovane doliporne septe i njihovo kretanje iz ćelije u ćeliju se vrši
samo u odreĊenim fazama ţivotnog ciklusa kada dolazi do enzimske
razgradnje septe. Kod podrazdjela Ustilagomycotina krajevi septe su blago
zadebljali i formira se pora koja, kao i kod Agaricomycotina posjeduje sa obe
strane membransku kapicu.
Slika 12. Doliporna septa: G – glukan; P – parentozomi
Postojanje mehanizma koji spreĉava oticanje citoplazme u sluĉaju
mehaniĉkih povreda je veoma znaĉajno. Peĉurke su hrana za veliki broj
crvića, nematoda, insekata pa i kiĉmenjaka, i svaka povreda bi, da ne postoje
ovi mehanizmi, mogla biti fatalna. Zahvaljujući mehanizmima zatvaranja pora
mogu se izolovati i odijeliti pojedine strukture od ostatka micelije, kao što su
18