BIOLOGIJA-GLJIVA

7. Gljivama sliĉni organizmi – pseudogljive
Postoji više stotina vrsta koje su zbog morfoloških sliĉnosti pojedinih
razvojnih stadijuma u svom ţivotnom ciklusu ranije smatrane gljivama, ali su
prema novijim sistematikama zasnovanim na filogenetskim i molekularnim
saznanjima izbaĉene iz ovog carstva. Tako je ĉitava grupa tzv. sluzavih gljiva
(eng. slime molds – sluzave plijesni) prebaĉena u nerangirani takson
Amebozoa zajedno sa drugim protistima koji imaju ameboidnu graĊu. Naime,
oni u jednom stadijumu svog razvoja izgledaju kao tipiĉne amebe: rijeĉ je o
jednoćelijskim organizmima koji nemaju ĉvrsti omotaĉ tako da im je ćelija
promjenljivog oblika i kreću se pomoću citoplazmatiĉnih izraštaja
pseudopodija. Ranije su smatrane gljivama zbog toga što u drugoj fazi svog
ţivotnog ciklusa formiraju sporangije sa sporama što je tipiĉna karakteristika
gljiva. Druga grupa koja je nekada smatrana gljivama su tzv. vodene plijesni
(eng. water molds) ili Oomycota koje sadrţe celulozu u svom ćelijskom zidu i
danas se ubrajaju u carstvo Chromista gdje spada i većina algi.
7.1. Myxomycota - sluzave gljive
Sluzave gljive sadrţe oko 1000 vrsta organizama koji su široko
rasprostranjeni u prirodi. Ţive kao saprotrofi u zemljištu i na svim mjestima
gdje ima organske materije u raspadanju. Mogu se naći u trulim panjevima,
pod suhim lišćem, na izmetu ţivotinja, meĊu mahovinama i lišajevima.
Postoje i parazitske vrste koje naseljavaju najĉešće koru drveća, ali se mogu
naći i na drugim biljnim dijelovima. Neke vrste se mogu naći i u vodenim
ekosistemima. Ranije su svrstavane u carstvo gljiva jer u svom ţivotnom
ciklusu obrazuju sporangije sa sporama, što je tipiĉna karakteristika gljiva.
MeĊutim, njihovo vegetativno tijelo nije micelija, tj. nije izgraĊeno iz hifa kao
što je sluĉaj kod većine gljiva. U fazi ishrane i rasta uopšte ne sadrţe ćelijski
zid. Za razliku od gljiva koje se hrane apsorpcijom, sluzave gljive se hrane
fagocitozom, tj. mogu da unose ĉvrste ĉestice hranljive materije pa ih ubrajaju
u protiste. Njihova osnovna karakteristika je postojanje jednoćelijskog,
jednojedarnog, haploidnog, ameboidnog stadijuma promjenljivog oblika bez
ćelijskog zida koji se naziva miksameba (Slika 149 A). Miksamebe se
meĊusobno spajaju, pri ĉemu se ćelije mogu potpuno spojiti dajući jednu
protoplazmatiĉnu masu sa velikim brojem jedara. Takvo vegetativno tijelo
sluzavih gljiva se naziva prava fuziona plazmodija (Slika 149 B), a sluzave
gljive koje ih obrazuju se nazivaju plazmodijalne (acelularne) sluzave gljive.
Kod evolutivno primitivnijih predstavnika miksamebe agregiraju, ali svaka
zadrţava svoju individualnost. Ovako formirano vegetativno tijelo sluzavih
193