BIOLOGIJA-GLJIVA

2.1.1. Ćelijski zid gljiva
Spoljašnji omotaĉ ćelije gljiva je ćelijski zid. On daje oblik i ĉvrstinu
ćelijama, vrši njihovo meĊusobno povezivanje i uĉestvuje u procesima
apsorpcije i ekskrecije. Za razliku od bakterija, kod kojih u sastavu ćelijskog
zida dominira peptidoglukan murein i biljaka kod kojih se sastoji od celuloze i
pektina, u sastavu ćelijskog zida pravih gljiva dominira hitin. Hitin je
polisaharid sastavljen od velikog broja linearno povezanih jedinica β-1,4 N-
acetilglukozamina (Slika 10), a sintetiše ga citoplazmatiĉna membrana. Pored
ćelijskog zida gljiva ulazi u sastav spoljašnjeg egzoskeleta artropoda, krljušti
riba, a moţe se naći i kod mekušaca. Druga komponenta koja dominira u
sastavu ćelijskog zida je glukan, polimer glukoze koji je odgovoran za
unakrsno povezivanje molekula hitina što daje ĉvrstinu ćelijskom zidu. Pored
hitina i glukana u sastav ćelijskog zida ulaze i proteini. Rijeĉ je o strukturnim
glikoproteinima i o enzimima koji uĉestvuju u samom procesu sinteze
ćelijskog zida.
A
B
Slika 10. Strukturna formula molekula celuloze (A) i hitina (B)
Kod kvasaca iz razdjela Ascomycota u ćelijskom zidu dominiraju
manan i glukan, dok kod kvasaca koji pripadaju razdjelu Basidiomycota
dominiraju hitin i manan. Vodene plijesni Oomycota u sastavu ćelijskog zida
sadrţe celulozu i glukane, mada i meĊu njima ima izuzetaka. Tako npr.
gljivice iz roda Saprolegnia sadrţe i hitin. Sluzave gljive imaju ameboidni
stadijum koji uopšte ne posjeduje ćelijski zid. Prilikom formiranja
sporonosnih struktura ćelije se udruţuju i formiraju dršku koja na vrhu nosi
16