BIOLOGIJA-GLJIVA

jedinstvena za svijet gljiva. Kod nekih grupa gljiva ova faza traje relativno
kratko, dok je kod najsloţenije graĊenih gljiva iz razdjela Basidiomycota ovo
dominantna faza u ciklusu razvića. Druga specifiĉnost vezana za jedro gljiva
jeste njegova sposobnost migracije iz ćelije u ćeliju. Biljne ćelije sadrţe
kanale plazmodezme kroz koje prolaze citoplazmatiĉne niti pomoću kojih se
ostvaruje komunikacija izmeĊu susjednih ćelija. MeĊutim, kroz plazmodezme
moţe da struji samo citoplazma, ne i jedro ili druge organele. IzmeĊu ćelija
gljiva postoje otvori, pore kroz koje mogu prolaziti i jedro i organele i ovo je
jedinstvena pojava za ţivi svijet. Ova jedinstvena sposobnost migracije jedra i
organela iz ćelije u ćeliju, postojanje dikarionske faze u ciklusu razvića, kao i
heterotrofni naĉin ishrane su osnovni razlozi zbog kojih se gljive nikako ne
mogu smatrati biljkama. Danas nema sumnje da je rijeĉ o posebnoj,
specifiĉnoj i veoma raznovrsnoj grupi organizama koja sadrţi oko 100.000
opisanih vrsta svrstanih u posebno carstvo gljiva ili Fungi. Prema slobodnim
procjenama, smatra se da postoji preko milion vrsta gljiva i da, pored insekata,
pripadaju najbrojnijoj grupi organizama na Zemlji.
Generalno, klasifikacija gljiva u odreĊene kategorije se susreće sa
brojnim izazovima. Nauĉna disciplina koja prouĉava raznovrsnost
organizama, istraţuje njihove sliĉnosti i razlike, ali i njihove evolucione i
filogenetske odnose se naziva sistematika. Jedan od osnovnih zadataka
sistematike jeste da izvrši klasifikaciju organizama pa se u zavisnosti od grupe
organizama koju prouĉava razlikuje npr. sistematika bakterija, sistematika
algi, sistematika gljiva, sistematika biljaka ili sistematika ţivotinja. Dio
sistematike koji se bavi identifikacijom, imenovanjem i razvrstavanjem
organizama u sistem klasifikacije koji se sastoji iz niza hijerarhijskih jedinica
se naziva taksonomija. Sistematska jedinica bez obzira na hijerarhijski nivo
se oznaĉava kao takson. Taksoni su konkretne kategorije i imaju latinske
nazive koji se pišu prema pravilima MeĊunarodnog kodeksa botaniĉke
nomenklature. Takson moţe biti taĉno odreĊena vrsta, kao npr. Amanita
muscaria, ali i porodica Amanitaceae ili razdio Basidiomycota. Sistematska
kategorija je bilo koji takson koji obuhvata grupu organizama na istom
hijerarhijskom nivou. Osnovne sistematske kategorije su vrsta (species), rod
(genus), porodica (familia), red (ordo), klasa (classis), razdio (divisio) carstvo
(regnum) i domen (regio). Pored osnovnih postoje i dopunske kategorije, kao
što su podrazdio, potklasa, superfamilija, podvrsta, varijetet, soj i druge.
Osnovna taksonomska kategorija je vrsta ili species. Vrstu ĉini skup
populacija jedinki koje imaju zajedniĉke genetiĉke, morfološke i fiziološke
karakteristike, a koje su meĊusobno povezane i prostorno i vremenski i
ostvaruju genetiĉki kontinuitet. Vrsta ima latinski naziv koji se sastoji iz dvije
rijeĉi; prva oznaĉava naziv roda i piše se velikim slovom, a druga bliţe
opisuje samu vrstu i piše se malim slovom (Calvatia gigantea = velika
puhara). Vrste koje su meĊusobno filogenetski povezane i imaju niz
10