BIOLOGIJA-GLJIVA

Pored osnovne razlike u tipu ishrane postoji i niz drugih karakteristika
po kojima se gljive razlikuju od biljaka. Biljna ćelija sadrţi ćelijski zid ĉija je
osnova izgraĊena od celuloze i pektina, dok osnovnu komponentu ćelijskog
zida gljiva predstavlja hitin; ista ona supstanca koja ulazi u sastav egzoskeleta
beskiĉmenjaka i daje ĉvrstinu tijela rakovima i insektima. Vodene plijesni
koje pripadaju grupi Oomycota u sastavu ćelijskog zida sadrţe celulozu kao i
biljke, ali je njihov sistematski poloţaj upitan. Ranije su svrstavane u carstvo
gljiva, neki ih upravo zbog graĊe ćelijskog zida smatraju ĉak i algama, a
prema novijim sistemima klasifikacije rijeĉ je o gljivama sliĉnim
organizmima koji pripadaju carstvu hromista.
Za razliku od autotrofnih organizama koji u sastavu svojih ćelija
sadrţe pigment hlorofil, gljive posjeduju pigment melanin koji je tipiĉan za
ţivotinjsku ćeliju. Kod ĉovjeka na primjer je odgovoran za boju koţe, kose i
oĉiju. Njegova osnovna uloga kod gljiva je potpuno suprotna ulozi koju
pigmenti imaju u biljnoj ćeliji: melanin štiti ćeliju od negativnog uticaja UV
zraĉenja, dok kod biljaka pigmenti apsorbuju svjetlost odreĊene talasne duţine
i koriste energiju fotona u procesu fotosinteze. Gljive reaguju i na razliĉitu
talasnu duţinu svjetlosti u odnosu na biljke. Biljke posjeduju fotoreceptor
fitohrom koji je odgovoran za fotomorfogenezu. Od ovog pigmenta zavisi
poĉetak cvjetanja, klijanje sjemena, veliĉina, oblik i broj listova i niz drugih
karakteristika, i kod biljaka apsorbuje crvenu svjetlost sa maksimumom
apsorpcije vidljive svjetlosti talasne duţine oko 660 nm. S druge strane,
talasna duţina svjetlosti koja izaziva fotomorfogenezu kod gljiva iznosi 320
do 480 nm. I sistem hormona koji utiĉu na rast, diobu i diferenciranje ćelija se
potpuno razlikuje od hormona koji istu funkciju obavljaju u biljnoj ćeliji.
Sistem citohroma koji se nalazi na unutrašnjoj membrani mitohondrija i
uĉestvuje u transportu elektrona u procesu ćelijskog disanja je sliĉan sistemu
citohroma koji se nalazi kod ptica i sisara, a potpuno se razlikuje od sistema
citohroma kod biljaka. Rezervna materija koju gljive nakupljaju je glikogen,
što je takoĊe animalna karakteristika, dok biljke u svojim ćelijama nakupljaju
skrob.
Ipak, moţda i najveća razlika po kojoj se gljive razlikuju od ostalih
organizama se odnosi na njihovo jedro. Kod većine eukariotskih organizama
tjelesne, odnosno somatske ćelije, sadrţe dvije garniture hromozoma i takve
ćelije se oznaĉavaju kao diploidne (2n). Pritom jedna garnitura hromozoma
potiĉe od oca, a druga od majke. Gameti sadrţe jednu garnituru hromozoma i
takve ćelije su haploidne (n). Kod biljaka se javlja i pojava poliploidije, tj. da
se u jedru moţe naći i veći broj garnitura hromozoma. U razvojnom ciklusu
gljiva se pored haploidne i diploidne faze javlja još i faza dikariona, kod koje
svaka ćelija sadrţi po dva haploidna jedra. Pojava dva jedra u ćeliji nije
neuobiĉajena za ţivi svijet. Ćelije jetre hepatociti takoĊe mogu sadrţati dva
jedra, ali je rijeĉ o dva diploidna jedra. Pojava dva haploidna jedra u ćeliji je
9