BIOLOGIJA-GLJIVA

naroĉito osjetljive osobe oboljele od dijabetesa ili AIDS-a koje već imaju
oslabljen imunitet.
U našoj regiji poslednjih decenija konstatovano je nekoliko sluĉajeva
infekcija respiratornog trakta imunokompromitovanih osoba sporama
makroskopske bazidiomicete Schizophyllum commune u vidu plućnih edema i
tumoroznih apscesa.
Pored gljiviĉnih oboljenja, spore gljiva kada se udahnu mogu kod
osjetljive populacije izazvati respiratorne alergije.
5.3.3. Otrovne gljive
Ljudi se od davnina plaše gljiva upravo zbog brojnih trovanja koja su
izazivale. I danas su brojni skeptici koji imaju negativan stav prema
konzumaciji gljiva upravo iz straha i nepovjerenja. Svake godine se i u Bosni i
Hercegovini biljeţi više desetina sluĉajeva trovanja od kojih neka završe i
letalnim ishodom. Zbog visoke trţišne cijene nekih gljiva, naroĉito blagvi i
vrganja, u berbu gljiva se upuste i neuki beraĉi. Nerijetko se i iskusni beraĉi
gljiva otruju usljed velike morfološke sliĉnosti pojedinih jestivih i otrovnih
vrsta. Pojedine vrste su uslovno jestive, tj. smiju se konzumirati samo nakon
termiĉke obrade ili su im jestivi samo taĉno odreĊeni dijelovi. Tako je kod
jestivih koralnih gljiva iz roda Ramaria sp. upotrebljiva iskljuĉivo osnova ili
panj, dok granati vrhovi sadrţe toksine. Toksini koji se nalaze u mesu gljiva
Amanita rubescens, Boletus luridiformis i Gyromitra esculenta se inaktiviraju
pod dejstvom temperature iznad 70 °C. Gnojištarka Coprinus atramentarius i
šumsko pile Laetiporus sulphureus imaju fakultativno toksiĉno dejstvo, tj.
toksiĉni su iskljuĉivo ako se konzumiraju zajedno sa alkoholom. U Bosni i
Hercegovini, naţalost, ne postoji zakonska regulativa ko sve smije brati gljive,
tako da se u sakupljanje moţe krenuti bez ikakve prethodne obuke ili
posjedovanja dozvole. Sakupljene peĉurke se ĉesto naĊu ne samo na trpezi u
domaćinstvima već i u prodaji na lokalnim trţnicama. Ovako neureĊeno stanje
moţe imati katastrofalne posljedice. U Iranu je 2018. godine zabiljeţeno
preko 800 sluĉajeva trovanja gljivama, od kojih je 11 završilo letalnim
ishodom. Na podruĉju Republike Srpske je za samo 7 dana u septembru 2017.
godine zabiljeţeno 29 sluĉajeva trovanja. U Beogradu su u julu 2018. godine
preminule dvije osobe zbog trovanja zelenom pupavkom.
Trovanje gljivama se oznaĉava kao micetizam. Postoje dva tipa micetizma:
‣ micetizam brzog djelovanja
‣ micetizam sporog djelovanja
107