The Roof

ROOF
C O L I V I N G

ROOF
M A N İ F E S T O

EKİP
KÜLTÜR
RUMEYSA ÇELİK
SILA KENGER
BUSENUR EREN
SELMA ÇALIŞKAN

Roof merkezine
insanları koyan ve
topluluğun değerini temel
alan bir sosyal girişim.
Birbirinden farklı ama öz
değerleri benzeş olan
insanların biraraya gelerek
birlikte yaşayabileceği,
öğrenebileceği,
yaratabileceği ‘ortak
yaşama alanları’ kurma
hayaliyle çalışmalarımızı
sürdürüyoruz. Her gün
kullandığımız yaşam
alanlarını, insan ve
topluluk ilişkilerini de
içerecek biçimde yeniden
tasarlıyoruz.
Bu alanlar ile de yeni
bir birlikte yaşama kültürü
oluşturmayı umuyoruz.
Amacımız, “mekan”
üzerinden müşterek
bir hayat yaratabilmek.
Bilginin ve yaratımın
mülkiyeti olmadığına
inanıyoruz. Birçoğumuzun
ihtiyacı olan itici güç,
yalnızca doğru mekânda
doğru insanlarla yan
yana gelebilmek. Biz de
insanların kendilerini
var etmelerini mümkün
kılan, bizi biz yapan
alanları yaratmanın
peşindeyiz.

ORTAK YAŞAMA ALANLARI'NA KEŞİF YOLCULUĞU:
ROOF ÇALIŞMA TOPLULUĞU
6
Ortak yaşama alanlarını
keşfetmek üzere yola çıkan Roof
Çalışma Topluluğu Şubat 2020
itibariyle 6 ay boyunca biraraya
gelerek ortak yaşama alanlarının
yapı taşlarını ve temsil ettiği
değerleri inceledi. Katılımcı
bir program kapsamında bir
araya gelen topluluk, önce
ortak yaşama alanlarınının yapı
taşlarını belirledi.
Ardından da ortaklaşa belirlenen
yapıtaşları doğrultusunda
gruplara ayrılarak çalışmalarına
başladı. Ekonomi, mekan,
topluluk ve kültür olmak üzere
belirlenen 4 grup 6 ay boyunca
kendi gruplarıyla ve gruplar
arası çalışmalarla programı
tamamladı.

ROOF ÇALIŞMA TOPLULUĞU'NUN DOĞUŞU:
“YARATICILARI ARIYORUZ!”
7
Aralık ayında çağrıya
çıkarak ortak yaşama
alanları, birlikte yaşama
kültürü, kent ve insan
gibi Roof’un ilgilendiği
konularla ilgilenen farklı
disiplinlerden yaratıcılara
seslendik:
“Yaratıcıları Arıyoruz!”
Amacımız
çeşitli
disiplinlerden insanları
ortak yaşama alanları çatısı
altında buluşturmaktı.
Çağrı sonucu çeşitli disiplin,
yaş ve tecrübeden 20 kişilik
Roof Çalışma Topluluğu
doğmuş oldu.

NEDEN ÇALIŞMA TOPLULUĞU?
8
Ortak yaşama alanları alternatif
bir ev modeli olmanın ötesinde
doğası gereği çok katmanlı.
Her bireyin biricikliğini
gözeterek farklılıklarla birlikte
yaşamayı, topluluğun parçası
olmayı, birlikte yaratım ve
üretimin gücü gibi değerleri
temel alıyor. Dolayısıyla çatısı
altında alışılagelmişin dışında
mekan kullanımları, farklı
topluluk dinamikleri, birlikte
yaşama kültürü, döngüsellik
gibi görünürde birbirinden
farklı alanları biraraya getirerek
başka bir bütün yaratıyor.
Bizim de Roof Çalışma
Topluluğu ile amacımız,
ortak yaşama alanlarının
mekan kimliğinin ötesinde
temsil ettiği değerleri ve
yapı taşlarını keşfetmek oldu.
Ortak yaşama alanlarını ele
alırken her disiplinin tecrübe,
deneyim ve katkılarının çok
değerli olduğu inancıyla yola
çıktığımız programda Roof
Çalışma Topluluğu’nun bilgi
ve deneyimiyle ortak yaşama
alanlarının doğasını anlayarak
ihtiyacımız olan ortak yaşama
alanları için nelere ihtiyacımız
olduğunu keşfettik.

ROOF ÇALIŞMA TOPLULUĞUNUN
YOLCULUĞU NASIL İLERLEDİ?
Roof
Topluluğu’nun
Nasıl İlerledi?
Çalışma
Yolculuğu
9
Roof Çalışma Topluluğu
buluşmalarını
yarı
yapılandırılmış bir program
çerçevesinde çevrimiçi
olarak sürdürdü. Program,
topluluğun ihtiyaçlarına ve
çıktılara göre süreç içerisinde
şekillenmeye devam etti.
Böylelikle Roof da çalışma
topluluğuyla birlikte
katılımcı bir akran programı
tasarladı.

PROGRAM 4 AŞAMADAN OLUŞUYOR:
10
Aşama 1 - Öğrenme (Kapasite
Geliştirme) Ortak yaşama alanları
sınırlarının ötesine taşarak daha
geniş bir çerçeveden ele alındı.
Topluluk üyeleri kendi ilgi ve
deneyimlerine göre belirledikleri
konuları açık sahne biçiminde
paylaştı. Böylelikle topluluk,
öncelikle topluluktaki bilgilerle
kapasitesini geliştirdi.
Aşama 2 - Keşif (Araştırma)
Aşama 1’de konuşulanlardan
yola çıkarak ortak yaşama
alanlarının yapı taşları belirlendi.
Belirlenen yapı taşlarına göre
ise topluluk ekonomi, mekan,
topluluk ve kültür olmak üzere
gruplara ayrıldı. Gruplar üzerine
çalışacakları yapı taşına yönelik
konuları araştırıp keşfetti. Aşama
sonunda her grup Aşama 3’de
odaklanmak üzere kendi özgün
fikrini belirledi.
Aşama 3 - Yaratma (Hayata
Geçirme) Bu aşamada gruplar
özgün fikirlerine odaklanarak
geliştirmeye yönelik somut
adımlar attı. Alanında uzman
kişilerle paydaş görüşmeleri
yaparak, yol haritalarını belirledi.
Aşama 4 - Var etme (Final) Final
aşamasında ise gruplar, özgün
fikirlerini somut çıktılarla hayata
geçirdi ve program tamamlandı.
Roof Çalışma Topluluğu
gruplarının program
kapsamında deneyimlerini
derledikleri çalışmalarını
paylaşmaktan mutluluk
duyuyoruz.

ROOF KÜLTÜR
EKİBİ
Roof'un bünyesinde
çalışma topluluğunun bir
parçası olan kültür ekibinin
nihai amacı, bir topluluğu
oluşturan kültürel değerleri
saptayıp bu değerlerin
inşası üzerine çalışmalar
sürdürmektir.
11
Bu süreçte çalışma
topluluğu üyeleri ile
beraber yaratım sürecine
giren kültür ekibi, bu
topluluğun önceliklerini ve
değerlerini saptayarak bir
manifesto yaratım sürecine
geçmiştir.

12
SÖZLEŞME YERİNE
NEDEN MANİFESTO ?

Süreç boyunca; yolda
şekillenen, üyelerin aktif
katılımı ve fikirlerine göre
dönüşen, kesin ve keskin
sınırları olmayan bir topluluk
manifestosunun, ortak yaşam
alanlarını şekillendirme ve
birlikte var etme süreçlerine
daha uygun olduğuna karar
verilmiştir.
13
Bu karar verme aşamasında,
hem yeni üye alımı süreçlerinde
topluluk kültürünün yeni üye
çeşitliliğine göre şekillenmesi
hem de var olan ekip
dinamiklerinin değişkenliğine
alan tanıyabilme özellikleri göz
önünde bulundurulmuş ve
keskin sınırlarla belirlenmeyen
bir manifesto en uygun model
olarak belirlenmiştir.

MANİFESTO YARATIM SÜRECİ
YAPI TAŞLARIMIZ
14
Roof Coliving ‘Kültür’
ekibi olarak manifestomuzu
oluşturma sürecinde geçmiş
olduğumuz aşamaları sizlerle
paylaşmadan önce Roof çatısı
altında neden kültür gibi bir
kavramla var olduğumuzu
açıklamak istiyoruz.
Bu isimle yola çıkmamızın
temelinde elbette ki topluluk
kültürü yatmakta.
Manifestomuzu yazmadan
önce topluluk dinamiklerinin
sentezlenmesi ve sindirilmesi
gerektiğini, topluluk kültürü
kavramının nasıl var olduğunu
ve var olmaya devam edeceğini
bu süreçte anlamaya çalışmak
bizim için oldukça heyecan
vericiydi.
Fakat , bizim için keyifli olan asıl
nokta bu heyecanımızı diğer
üyelerle paylaşabilmek, ilham
almak ve beraber ilerleyebilme
keyfini tatmak oldu.
Topluluk kültürü denince
aklımızda canlanan bazı
kavramlara ilk adımı attık !

15

FİKİR BULUTLARIMIZ
16
Kültür ekibi olarak şunu
biliyorduk ki biz herkes için
yaşanabilir, ortak kaygılarla
hareket edebileceğimiz,
doğaya ve topluma bilinçli
bir ortak yaşam alanı hayal
ediyoruz.
Peki bu mümkün mü?
Böyle bir kültür geçmişte
var oldu mu ?
Etkileri nelerdi ?
Günümüzde nasıl var olur ?
gibi benzer soruların hepsi
bizi sonuca bir adım daha
yaklaştırıyor. Süreç her ne
kadar karmaşık görünse
de kaygımız bizi hep dinç
tuttu.
Geçmişe dayalı var olan
örneklerin araştırılması
üzerine incelemeler yapan
kültür ekibinin ilk durağı;
Paris Komünü, İmece
Kültürü'nü, Ithaca Ekoköyü'nü
ve Endonezya’da katılımcı
faktörü ile yeniden oluşturulan
konutların topluluk hissini
yapılandırması süreçlerini
incelemek oldu.
Araştırmalarımız yeni soruları
doğursa da birçok yönden
temeldeki yapı taşlarını
anlamamıza yardımcı oldu.
Sonuca giden yollar karmaşık
ve yöntemlerin herkes için
geçerli olabilecek kuralları
yoktu belki fakat biz kendi
yolumuzda oldukça verimli
ilerledik.

17

PAYDAŞLARDAN BESLEN!
18
Yalnız olmadığımızı biliyorduk.
Etki odaklı olma kaygısıyla
hareket eden insanların bize
ilham verebilecek aşamalardan
geçtiğini, yollarımız farklı
sonuçlara çıksa da benzeş
kavramları paylaştığımızı bilerek
paydaşlarımızla iletişime geçtik.
Yarattığı etkiye güvendiğimiz
paydaşlarla bir araya gelmek
sürecin verimini artıran ve
sonuca etki eden önemli
unsurlardan biri oldu.

KENDİ DİNAMİKLERİNİ KEŞFET!
Yolumuz bu noktada bizi
şuna getirdi : Yaratacağın
etkinin potansiyelini
belirlemek istiyorsan önce
kendi kapasitesini bilmelisin.
Roof olarak ‘BİZ’ olabilmemiz
için ortak amaçlarımızı
çıkarmak ve kesişimlerimizi
ortaya koymak bizi bir
çatıda toplayacak ve
manifestomuza şekil veren
temeller belirlenecekti.
Bu noktada kendimizi
keşfettik!
Peki nasıl ?
Topluluğa bilimsel gerçeklik
ve güvenirliği saptanmış
kültür değerleri ölçeği
uygulanılarak çıktılarını
analiz ettik .
Bireysel kültür ölçeği, “Değer”
merkezli kültür yaratımının
oluşturulması adına değerlerin
saptanması amacıyla
faydalanmış olduğumuz bir
kaynaktır. Bu ölçekte temel
değerlerimizi somutlaştırmak
adına çeşitli alt boyutları
temel sorular üzerinden
ölçen, aynı zamanda geçerlilik
ve güvenilirliği saptanmış
bir ölçekten referans almak
oldukça tatmin edici oldu.
Çünkü biz, her ne kadar temel
öngörülere ve beklentilere
sahip olsakta bunların güçlü
bir kaynakla pekişmesi doğru
işler yaptığımızı hissettirdi.
Sonuçlar 1-5 Arasında
Değerlendirilmiştir ve 11 kişi
katılmıştır.
19

Manifesto çalıştayımızda
çalışma topluluğu olarak
önceliğimiz beklentilerimizi
ve ortak değerlerimizi
keşfetmek ve hep beraber
eğlenceli bir süreç yaşamaktı.
20
Doğruluğu ispatlanmış
ve güvenilir kaynaklardan
beslenmek verimi artırsa da
topluluk olarak eğlenceyi
ikinci plana atmak pek
mümkün değildi. Süreci
eğlenceli hale getirmek, oyun
dinamiklerinden faydalanmak
topluluğumuzun bir parçası
oldu. Kendimizi keşfetmemize
olanak sağlayacak eğlenceli
çalıştaylar düzenledik.
Kültür ekibi olarak amacımız
manifesto çalıştayı ile ortak
noktalarımızı keşfetmekti.
Roof çalışma topluluğu olarak
hem yarattık hem de nasıl bir
ütopya hayal ettiğimizi hep
birlikte çıkardık.
Bu amaçla, kültür ekibi olarak
pandemi sebebiyle online
olarak gerçekleştirdiğimiz
çalıştayda
çalışma
topluluğu üyelerimizden
kendilerine ait, sınırları belli
olmayan,yaşayanlarından
yönetimine, her şeyi
kendilerinin inşa edeceği
bir toprak parçasını
tasarlamalarını istedik.
“Bu Senin Toprağın” olarak
adlandırdığımız çalıştayda,
çalışma topluluğu üyeleri
random belirlenen gruplarda
hazırlamış olduğumuz
yönlendirici soruları baz
alarak kendi topraklarını
hayal etti ve tasarladı.
Ortak bir dünya yaratma
sürecinde kendi ütopyamızı
nasıl kurguluyoruzun
cevaplarını hayal dünyamızla
harmanladık ve ortaya
birbirinden ütopik topraklar
çıkardık !

21

22

Soyut bir insan topluluğu
yerine kendi içimizdeki
çalışma toplulukları üzerinden
ilerlememizi sürdürdük.
Ve bir kez daha fark ettik ki
yöntemlerimiz değişse de
sonuçlar bizi bir noktada
kesiştiriyordu.
“Yolda olmakla o yolu bilmek
arasındaki fark”ı idrak ederek
kesin sonuçlardan uzak ama
yapı taşlarını kendi içimizde
şekillendirdiğimiz bir manifesto
çalışmasını ele aldık böylece.
Kapalı bir grup olmak yerine,
kendinden bir parça bulabilecek
herkesin aynı çatı altında
toplanmasını amaçlıyoruz.
Birlikte yaratım kültürünü
benimserken, aramıza
katılacak yeni üyelerin de katkı
sağlayabilecekleri esnekliği
sunuyoruz.
Bu çatı altında herkese yer var!
Her hafta topluluk içi
buluşmalarımızdan sonra
yapacağımız çalışmaları
tasarlayarak kendi iç
değerlerimizi saptadık.
Neleri önceliklendirdiğimizi
böylece daha işlenebilir hale
getirmiş olduk. Süreç içerisinde
üzerinde durduğumuz ikinci
temel soru ise
“Şu anki yaşamamızdan
uzak, tamamen bizim
istediğimiz gibi bir yaşam
tasarlasak neler olurdu?”
üzerineydi. Bu noktada ise
hayal gücümüzün sınırsızlığı
karşısında inanılmaz keyifli
sonuçlar elde ettik.
Ve fark ettik ki, pek çok şeye
rağmen eğlenebilmek topluluk
dinamiklerimizin sarsılmaz
parçası!
23

24
TOPLULUK DEĞERLERİ ÜZERİNDEN
MANİFESTO'YA GİRİŞ
TOPLULUK DEĞERLERİ
Bu süreçte en temel çıktımız,
beraber yaratım sürecine
girdiğimiz bireylerin ve
topluluğun değerlerinin
yol boyu bize eşlik edip bizi
şekillendirdiği olmuştur.
Bu sebeple, bu manifesto
maddelerini topluluğumuzun
ortak değerlerinin saptayarak
oluşturmaya karar verdik.

1. ''Bireyler arasında
kural ve kalıplardan
uzak, güven temelli
bağlar oluşturma
inancı. '' 25
-Roof katılımcıları olarak
her bireyin önce kendisine,
sonra diğer katılımcılara
olan saygısını sürekli aktif
tutacağına inanıyoruz.
- Eşitlik, kapsayıcılık, farkındalık
gibi güçlü değerleri içine alan
bir topluluğun temelinde,
evreni oluşturan her bir
elemente saygı duyulması
gerektiğini düşünüyor ve
sözleşmeyi reddedip güvene
dayalı bir etkileşim inşa
etmeye çalışıyoruz.

26
-Çeşitliliğe değer veren ve
bu çeşitlilikten beslenen
bir topluluk yapısı
benimsiyoruz.
-Yenilikçi ve dönüştürücü
etkisi olan hareketleri
kabulleniyor, ötekileştirmeyi
reddediyoruz.
2. ''Yeniliklere açık/
Farklılıkları Kucaklayan''
Seçeneklerin ve alternatiflerin
oldukça fazla olduğu
günümüzde insanlar daha
çok ortak değerler, ilgi
alanları ve ihtiyaçlar dahilinde
kümeleniyor.
Bu ortak amaçlar ve ihtiyaçlar
da insanların kendi yaşam
öykülerinde kişiselleştirdiği,
kendisine uygun olacağını
düşündüğü seçeneklerin
cazip gelmesiyle ilişkili.
Bu noktada “tercih edilen
şeyin” kişinin kimliğini ifade
ettiği bir şeye dönüşebiliyor
olması ise önemli bir etken.
Ortak amaçlarla şekillenen
ortak kimlik ise kişiler
arası etkileşimle daha da
belirginleşiyor.
-Açık fikirli olmanın zihinlerimize
gençlik katacağına inanıyor
ve süreçte şekillenmeyi,
değişmeyi, öğrenmeyi kabul
ediyoruz.
Bir aradayken yüzeysel şeyler
paylaşan kişilerden ziyade
katılımcıların önemsendiğini
hissedeceği davranışlarda
bulunmak, sahiplenme ile
karşılıklı güven duygularının
inşasında önemli.

3. ''İşbirliğine Dayalı
Eylem''
Kişilerin topluluk içinde var
olabilmesi için bireysel olarak
toplulukla nasıl bir bağ kurduğu
ilk adım. Bu bağ ise kişi günlük
yaşamını toplulukla özdeşleştirir
hale geldiğinde bir anlam
kazanıyor.
-Dayanışmayı, paylaşmayı ve
öğrenmeye açık olduğumu
-zu kabulleniyoruz.
Bireyler “Biz birlikte yaşıyoruz,
çünkü bu yaşam alanında birtakım
değişiklikler yaratmak istiyoruz”
diyebilmeliler.
Katılımcılar doğrudan toplulukla
bağ kurmak yerine; bağ kurmaya
kendisini keşfederek başladığında
ilerleyen süreçle beraber, kişinin
topluluk bağlantısı da sağlıklı bir
şekilde oluşuyor. Bu nokta da
ise sürekliliği sağlayabilmek çok
önemli.
Değerler konusunda katı
olmamak, süreçte şekilleneceği,
değişip dönüşeceği fikrini
benimsemek gerekiyor.
Yaşanacak organik değişimlerde
mutlakiyetçi olmamak gerekirken,
tartışmalara, fikir alışverişlerine
önem verilmeli. Fikir birliğine dayalı
paylaşımlarla, grup dinamiklerini
canlı tutmak çatışmaları kontrol
altına almakta da etkili.
-Ben > Biz değil Biz > Ben
prensipleri ile ilerlememizi
güçlendiriyoruz.
- Eylemin dalga etkisine
inanıyor ve çeşitliliğimizin
sağladığı yetenekleri
harmanlayıp en lezzetli
kebabı yapıyoruz.
27

4.''İletişimin Gücüne
İnanan Bir Topluluk''
- Başkalarının değerlerini
ve motivasyonları anlamaya
çalışıyor ve birbiriyle bazen
eleştirel ancak yapıcı bir şekilde
ilişki kurmaya çalışıyoruz.
28
- Temelde yapıcı olmanın
yıkıcılıktan daha çok şey
kazandırdığına eminiz ve
iletişimde yapıcı yaklaşımın
şeffaf olmayı beslediğini
düşünüyoruz.
- Açık iletişimden besleniyor
kendimizi ifade edebilmek
adına da alan yaratıyoruz.

5.''Meraklı Bir Topluluk''
-Hayal kurmayı seviyoruz.
Çeşitliliğimiz ve tutkularımız
arasında sürekli gelişen bir
akışı mümkün kılıyoruz.
- Hayallerimiz
tutkularımızı besliyor,
tutkumuzsa yapabilme
inancımızı sağlamlaştırıyor.
29
-Duygularımız ve
hissettiklerimiz tutkumuzu
şekillendiriyor. Dolayısıyla
tutkumuzu besleyen her
duyguyu açık bir şekilde dile
getirebiliyor ve buna saygı
duyuyoruz.

6.''Sistematik Fikir Birliği
/Yeni Karar Verme
Yöntemlerine Açık''
- İletişimimizi ve
ilişkimizi zedelemeye
açık, değerlerimize
aykırı yönetimciliği
reddediyoruz.
30
- Deneysel
olmayı
seviyoruz.
- Sorumluluklarımızı
ve kararlarımızı birlikte
şekillendirmemiz gereken
bir düzen kurguluyoruz.

7.''Bireysel ve Kolektif
Alanlarlarda Var Olma''
-Bireylerin kişisel karar
alabilmelerine ve bireysel
faaliyet alanlarına imkan
tanıyoruz.
-Bireysel sınırlara ve alanlara
saygı duyuyoruz.
31
- Bu ortamlarda beraber
üretim süreçlerimizi
kuvvetlendiriyoruz.
-Deneyime açık ortamlara
inanıyoruz.

8.''İnsan Odaklı
Mekan/Tasarım''
- Kullanıcılarla
ve onların yükledikleri
anlamlarla şekillenen
mekanlara inanıyoruz.
32
-Alanlarımızı beraber
şekillendiriyor, birlikte
karar almanın gücüne
inanıyoruz.
-Katılımcı tasarım ve
katılımcı deneyimini
ön planda tutuyoruz.

Güven
Temelli
Bağlar
'' ÖZETLE
DEĞERLERİMİZ''
Bireysellik
ve Kolektiflik
Dengesi
İşbirliğine
Dayalı
Eylem
Açık İletişim
33
Sistematik
Fikir Birliği
Farklılıkları
Kucaklayan
Üyeler
Meraklı ve
Tutkulu
Topluluk
İnsan
Odaklı
Tasarım