Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
so'zlarning ma'nosini tushuntirib: "Maqtalgan odam maqtovchining gapiga ishonib
g'ururlanadi, o'ziga bino qo'ayadi va natijada halok bo'ladi", dedilar.
154-bob. Kishi o'zi ishongan odamni maqgashi haqida
340. Abu Hurayra (r.a.)dan rivoyat qilindi, u kishi aytdilar: "Rasululloh (s.a.v, ): "Abu
Bakr Siddiq, Umar ibn Xattob, Abu Ubayda ibn Jarroh, Ubayd ibn Huzayr, Sobit ibn
Shammos, Maoz ibn Amr ibn Jumux, Muoz ibn Jabal (r.a.)larni: "Bular hammasi juda
yaxshi odamlar", deb maqtadilar va "falonchi falonchilar" deb yetti kishining nomini tilga
olib: "Bular yomon kishilar", dedilar".
341. Hz. Oyisha (r.a.) aytdilar: "Bir kishi Rasululloh (s.a.v.) huzurlariga kirish uchun
ruxsat so'radi. U kirmasdan avval Rasululloh (s.a.v.): "Bu o'z qabilasining yomon
farzandi", dedilar. U huzurlariga kirgandan keyin, yaxshi muomala qildilar. U kishi chiqib
ketgandan keyin yana bir kishi kelib ruxsat so'ragan-da, Rasululloh (s.a.v.): "Bu o'z
qabilasining yaxshi kishisi", dedilar, lekin unga avvalgi kishiga qilgan muomalalaridek
yaxshi muomala qilmadilar. U ham chiqib kettatsdan keyin men: "Yo Rasulalloh! Siz
falonchi kelganda yomon odam deb, lekin o'ziga yaxshi muomala qildingiz. Ammo
ikkinchi kishini avval maqgadingiz-u, lekin huzuringizga kirganda avvalgisqdek muomala
qilmadingiz?" - deb so'radim. Shunda Rasululloh (s.a.v.): "Ey, Oyisha! Yomon
odamlarga yaxshi muomala qilmoq baloning oldini olmoqtsir", deb javob berdilar".
155-bob. Maqtovchilar betiga tuproq sochish haqida
342. Abu Muammar (r.a.) aytdilar: "Bir kishi tik turib amirlardan bittasini maqgadi.
Shunda Miqdom ibn Asvad uning yuziga tuproq sochdilarda, Rasululloh (s.a.v.) ortiqcha
maqgovchilarga shunday tuproq sochmog'imizni buyurganlar, dedilar".
343-hadis yuqoridagi hadisning takroridir.
344. Rajo ibn Abi Rajo (r.a.) aytdilar: "Men bir kuni Mahjon Aslamiy (r.a.) bilan
basraliklar masjidiga bordim. Burayda Aslamiy masjid darvozalaridan biri oldida o'tirgan
ekan. Hazil qilishga o'rgangan Burayda masjidda namozni uzoq o'qiyotgan Sakba-ni
Mahjonga ko'rsatib: "Sen ham shu Sakbadek namoz o'qiysanmi?" - deb so'radilar.
Mahjon Buraydaga javob qaytarish o'rniga Payg'ambarimiz (s.a.v.) bilan bo'lgan bir
voqeani hikoya qilib berdi: "Rasululloh (s.a.v.) bir kun mening qo'limdan ushladilarda,
"Qani yur", deb o'zlari bilan piyoda olib ketdilar. Ikkimiz birgaliqda Uhud tog'iga chiqtsik.
Rasululloh (s.a.v.) Madinaga qarab turib "Ey, afsus! Bu shahar eng obod bo'lgan bir
vaqtda egalari tashlab ketadilar. Shaharga Dajjol kirmoqchi bo'ladi. Lekin hamma
darvozalarida farishtalar turganini ko'rib, kirolmay qaytib ketadi", dedilar. Keyin tog'dan
pastga tushib masjidga bordilar. Masjidda ruku', sujudlarini yaxshilab namoz o'qiyotgan
bir kishiga ko'zlari tushdida: "Bu odam kim?" deb mendan so'radilar. Men: "Bu falonchi",
deb uni maqtay boshladim. Rasululloh (s.a.v.): "Bo'ldi, bunday maqtovingni uning o'ziga
eshittirma, uni halok qilasan!" - dedilar. Keyin ozgina yurib hujralari (ayollarning xonasi)
oddiga bordilar va muborak qo'llarini silkitib turib: "Dinimizdagi amallarning eng yaxshisi
yengil va oson bo'lganidir", deb bu so'zlarni uch marotaba takrorladilar".
156-bob. She'riy madhiya haqida
www.ziyouz.com kutubxonasi 55