Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
10-bob. Ota-ona duosini olmay jannatga kirib bo’lmas
21. Abu Hurayra (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.): "Xor bo’lsin, xor bo’lsin, xor
bo’lsin!" - deb o’n martaba takror qildilar. Shunda sahobiylar: "Yo Rasululloh, kimni
aytayapsiz?" - deb so’rashdi. Rasululloh (s.a.v.): "Ota-onasining ikkalasi yoxud bittalari
keksayib qolgan vaqtida (ularni rozi qilmay) o’zini do’zaxga tushishga mubtalo qilgan
kishini", dedilar.
11-bob. Ota-onasini rozi qilgan kishining umri uzoq bo’lishi haqida
22. Saxd ibn Muoz (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.): "Kim ota-onasini rozi qilsa, unga
tubo nasib bo’lib, Alloh taolo uning umrini ham ziyoda qiladi", dedilar"
Bandaning umri azaldan taqdir qilingan. Bu o’rinda umrning uzoq bo’lishi degan gap
farovonlikka, rizqning mo’lligiga, dunyoviy ishlarning barakali bo’lishiga ishoradir.
Tubo - jannatdagi bir daraxt nomi .
12-bob. Mushrik ota uchun Allohdan afv so’ramaslik haqida
23. Abdulloh ibn Abbos(r.a.) aytdilar: "Alloh taoloning: "Rabbingiz, Uning O’zigagina
ibodat qilishingizni hamda ota-onaga yaxshilik qilishni amr etdi. (Ey, inson!) Agar
ularning biri yoki har ikkisi huzuringda keksalik yoshiga yetsalar, ularga "uf"!.." dema va
ularni jerkima. Ularga (doimo) yoqimli so’z ayt! Ular-ga mehribonlik bilan xorlik qanotini
past tut va (duoda) ayt: "Ey, Rabbim! Meni (ular) go’daklik chog’imda
tarbiyalaganlaridek, Sen ham ularga rahm qil-gin"(17:23, 24), degan oyatlarning hukmi
"Tavba" surasidagi: "Na payg’ambar va na mo’minlar mushriklar uchun, garchi ular
qarindoshlari bo’lsa ham - ularning do’zax ahli ekanlari ma'lum bo’lgandan keyin –
istig’for (gunohlarini kechirishni) so’rashlari joiz emas", degan oyat bilan nasx qilingan
(9:113)", dedilar".
Uff - jerkish, sendan bezor bo’ldim, degan ma'noda.
13-bob. Ota-ona mushrik bo’lsa ham yaxshilik qilish haqida
24. Sa'd ibn Abi Vaqqos (r.a.)dan rivoyat qilindi, u kishi: "Alloh taolo Qur'oni karimdagi
to’rt oyatni mening haqimda tushirdi. Onam: sen Muhammaddan ajralmaguningcha men
hech narsa yemayman ham, ichmayman ham, deb qasam ichgan edi. Shunda Alloh
taolo: "Agar ular (ya'ni ota-onang seni o’zing bilmagan narsalarni Menga sherik qilishga
zo’rlasalar, u holda ularga ito-at etma!.." Ammo ularga yaxshilik qilaverish buyurilgan.
(31:15). Ikkinchi oyat: g’azotda olingan o’lja mollar ichida bir qilich menga yaxshi
ko’rindi. Payg’ambarimiz (s.a.v.)dan shu qilichni menga bering, deb so’raganim-da,
Alloh taolo: "Sizdan (ey, Muhammad!) o’ljalar haqida so’raydilar...", degan "Anfol"
surasining 1-oyatini tushirdi. Uchinchi: men betob bo’lib qolgan vaqtimda Rasululloh
(s.a.v.) ahvolimni so’ragani keldilar. Shunda men: "Yo, Rasulalloh, men mollarimni
taqsim qilib qo’ymoqchiman. Shundan yarmini Alloh taolo yo’liga vasiyat qilsam
bo’ladimi?" - deb so’radim. Rasululloh (s.a.v.): "Yo’q, bo’lmaydi", dedilar. "Bo’lmasa
ularning uchdan birini vasiyat qilsam", deganimda Rasulullo? (s.a.v.) sukut etdilar. Mana
shundan keyin mollarimning uchdan birini vasiyat qilish joiz bo’ldi . To’rtinchi:
www.ziyouz.com kutubxonasi 5