Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
136-bob. Ko’z to’qligi haqida
279. Abu Hurayra (r.a.) Rasululloh (s.a.v.)dan rivoyat qildilar. "Rasululloh (s.a.v.):
"Boylik molning ko’pligi bilan emas, balki (chin) boylik nafsning boyligidir", deganlar".
Nafsning boyligi topgan moliga qanoat qilish, uning barakotini Alloh taolodan so’rash,
odamlarning qo’lidagi boyligidan tama' qilib, rabbil olamindan haram bo’lishdan panoh
so’rashdan iborat.
280-hadis mazmuni 164-hadisda bor.
281. Anas ibn Molik (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.) marhamatlik kishi edilar. U
zotdan kim nima so’rab kelsa, darhol berar edilar, u narsa qo’llarida bo’lmasa, (falon
kuni beraman deb) va'da qilardilar. Bir kun xufton namozini o’qish uchun muazzin takbir
aytdi, shu vaqtda bir a'robiy keldida, Rasululloh (s.a.v.)ning kiyimlaridan ushlab: "Sizga
aytadigan hojatimdan ozginasi qoldi, uni hozir aytmasam, unutib qo’yaman, deb
qo’rqaman", dedi. Shunda Rasululloh (s.a.v.) u bilan chiqib, hojatini bitirib keldilarda,
keyin namozga shuru' qildilar, deb xabar qiladilar".
282. Jobir ibn Abdulloh (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.) har bir ishga "Xayr!" deguvchi
edilar".
283. Abdulloh ibn Zubayr (r.a.) aytdilar: "Men Abu Bakr Siddiq (r.a.)ning ikkala qizlari
Hz. Oyisha (r.a.) va Hz. Asmo' (r.a.)dan ko’ra saxiyroq xotinlarni ko’rmadim. Lekin
bularning saxovati ikki xil edi. Hz. Oyisha (r.a.) ehson qilish uchun narsalarni yig’ibyig’ib
borardilarda, ular ko’paygandan keyin bir yo’la hammasini faqir miskinlarga
ulashar edilar. Ammo As-mo (r.a.) esa qo’llariga nima kelsa, ertasini kutmay, shu
kunning o’zidayoq tarqatib yuboraverar edilar".Hz. Oyisha (r.a.) narsa ko’payganda
sadaqa qilsam hammaga bemalol kifoya qiladi, degan fikrda bo’lsalar, Asmo' (r.a.)
Rasululloh (sa.v.)ning "Ehson qiladigan narsangni to’plab yurma!" degan hadislariga
amal qilgan edilar.
137-bob. O’ta ketgan baxillik haqida
284. Abu Hurayra (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.): "Alloh yo’lida qilingan g’azot
vaqtida ko’tarilgan chang bilan do’zaxning tutuni hech bir bandaning ichida jam
bo’lmaydi va o’taketgan baxillik imon bilan ham bir bandaning ko’nglida jam
bo’laolmaydi", deganlar".
Binobarin, dushmanga harshi g’azot paytida ko’tarilgan chang jangchilarga asar
qilmagandek, do’zax o’tiga ham doxil bo’lmaydi. Xuddi shuningdek, saxiylik va baxillik
bir joyda, bir axloqsa mushtarak bo’laolmaydi.
285-hadis 284-hadisnshg takrori, faqatbu Abu Said Xudriy (r.a.) dan rivoyat qilingan.
286. Abdulloh ibn Robi'a aytdilar: "Biz Abdulloh ibn Mas'ud (r.a.) oldilarida o’tirgan edik.
Shu vaqtda bir kishi va uning axloqi haqida gap ketdi. Abdulloh (r.a.): "Siz u kishining
boshini kessangiz, keyin uni o’z o’rniga qo’ya olasizmi?" - deb so’radilar. Utirganlar:
"Yo’q, uni o’z o’rniga qo’yishga qodir emasmiz", deyishdi. Yana Abdulloh (r.a.): "Uning
oyog’ini yoki qo’lini kesganingizdan keyin ularni joy-joyi-ga o’zidek qilib o’rnata
olasizmi?" - dedilar. Ular: "Yo’q, albatta", deyishdi. Abdulloh (r.a.): "Demak, sizlar uning
www.ziyouz.com kutubxonasi 47