Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
yurardim", deydilar.
Ya'ni uning ta'sirida Rasulullohga ba'zan betoblik oriq bo’lardi, uni men qizil
o’ngachlarining rangi o’zgarganidan yoki uning turtib chiqqanidan va yallig’lanishidan
sezar edim, demoqchi.
245. Vahb ibn Kaysan dedi: "Abdulloh ibn Zubayr (r.a.) minbarga chiqib: "Afvni (qabul
qilib) oling, yaxshilikka buyuring, johillardan esa yuz o’giring!" (7:199) - degan oyati
karimani o’qib, "Alloh taolo afv qilishni ol, deb buyurdi. Uning nomi bilan qasamyod qilib
aytamanki, Alloh taolo afv qilishni faqat kishilarning axloqidan olishga buyurdi. Men
kishilar bilan suhbatlashar ekanman, afv qilishni albatta ularning axloqidan olaman",
degan edilar.
246. Abdulloh ibn Abbos (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.): "Kishilarga islomni
o’rgatinglar, ularga qiyin emas, yengil yo’lni ko’rsatinglar, qachon jahlingiz chiqsa, jim
turishga o’rganing", dedilar".
124-bob. Kishilarga ochiqyuzlilik bilan harash haqida
247. Ato ibn Yasor aytdilar: "Men Abdulloh ibn Amr ibn Oss (r.a.) bilan uchrashib, u
kishidan Tavrotda Rasululloh (s.a.v.)ning sifatlari haqida yozilgan gaplarni menga aytib
bersangiz, deb so’radim. U kishi Rasululloh (s.a.v.)ning Qur'onda aytilgan sifatlari dan
ba'zisi Tavrotda ham bor, dedilarda, "Ey, Pay-hambar! Darhaqiqat. Biz Sizni (qiyomatda
barcha ummatlarga) guvoh bo’luvchi, (jannat haqida) xushxabar beruvchi va (do’zax
azobidan) ogohlantiruvchi etib yubordik", deb "Ahzob" surasidagi 45-oyatni o’qidilar.
(Yana Tavrotda shunday sifatlangan): "O’qish va yozishni bilmaydigan xalqlar (arablar)ni
muhofaza qiluvchi qilib yubordim", deyilgan. Unda yana: "Ey, Muhammad! Sen mening
bandam va elchimsan. Men senga o’zimgagana tavakkul qiluvchi, deb nom qo’ydim. Sen
badxulq va qo’pol muomalalik, yomonlikka yomonlik qaytaruvchi emas, balki yomonlikni
kechiruvchi, afv qiluvchisan. Sen Ibrohim xalilullohning o’zidan keyin buzilgan va
o’zgartirilgan dinini barpo qilib, arablar "Lo iloha il-lolloh" kalimasini aytib, shu kalima
bilan ko’r ko’zlarini, garang quloqlarini va yaralangan dillarini ochmaguncha dunyodan
ketmaysan", deyilgan, dedilar".
248-hadis 245 va 246-hadislarning takrori, hadis Abdulloh ibn Amr (r.a.)dan rivoyat
qilingan.
249. Muoviya ibn Abu Suf'yon (r.a.) aytdilar: "Men Rasululloh (s.a.v.)dan bir so’z
eshitdim. Shu so’z tufayli Alloh taolo menga manfaat yetkazadi. Rasululloh (s.a.v.):
"Sen kishilarning aybi va kamchiligini surishtirib yursang ularni buzib qo’yasan", degan
edi-lar. Shuning uchun men ularni buzib qo’ymay deb kamchiliklarini tekshirib
yurmayman".
Kishilar aybini qidirib, uni fosh qilinsa, oshkora qilinib yuradigan gunohlar maxfiylashadi.
Unda bir gunoh o’rniga ikki gunoh qilib, axloq tanazzulga yuz tutadi.
250. Abu Hurayra (r.a.) aytdilar: Rasululloh (s.a.v.) ikki qo’llari bilan imom ?asanning
yoki imom Qusaynning ikki kaftidan ushlab ikki oyoqini o’z oyoklari ustiga qo’ydilar va
unga "balandga chiq", dedilar. Shunda bola ikki oyoqini ko’tarib Rasululloh (s.a.v.)ning
www.ziyouz.com kutubxonasi 42