Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
yuziga urdinga, bizlar yetti aka-uka bo’lib, xizmatimizda bittagina cho’ri bo’lgan edi.
Uning yuziga qaysi birimiz bir shapaloq urganda Rasululloh (s.a.v.) u cho’rini ozod qilib
yuborishni buyurdilar", dedi".
177. Abdulloh ibn Umar (r.a.)dan rivoyat qilindi, u kishi: "Men Rasululloh (s.a.v.)dan:
"Kim o’z qulining yuziga ursa yoki qilmagan gunohi uchun unga tanbih bersa, bu ishining
kafforoti o’sha qulni ozod qilishdir", degan so’zlarini eshitdim, dedilar".
178. Muoviya ibn Suvayd rivoyat qildilar: "Bir qulimiz bor edi. Men uning yuziga urgan
edim, u qochdi.Otam meni ham, uni ham chaqirib, qulga shunday dedi: "Gapning qisqasi
shulki, biz Muqarrin o’g’illari yetti birodar edik va bizning birgina qulimiz bor edi,
birodarlarimizdan biri uning yuziga shapaloq tortib yubordi. Rasululloh (s.a.v.) bundan
xabar topib shunday marhamat qilgan edilar: "Ularga ayting, qulini ozod qilib
yuborsinlar". Ul zotning bu gaplarini eshitgan ashoblar: "Yo Rasululloh! Ularning shu
birgina xizmatchisi xolos, boshqa xizmatchilari yo’q", deyishdi. Shunda Rasululloh
(s.a.v.): "Mayli, u holda uni ishlataversinlar, ammo uning ishiga ehtiyojlari qolmagach,
albatta, ozod qilsinlar", demishlar".
179-hadis yuqoridagi hadisning takrori. ammo bu hadis Sho’badan rivoyat qilingan.
180. Zazan ibn Umar aytdilar: "Abdulloh ibn Umar (r.a.)ning huzurlarida edik. Bundan
bir necha kunlar ilgari bir sabab bilan kuyib qolgan qulini chaqirdi. Kuylagini ko’tarib
kuygan joyini ko’rdi va: "Ancha azoblandingmi?" -deb so’radilar. "Ha", dedi qul. Shundan
keyin Abdulloh qulni ozod qildilar.So’ngra yerdan oir cho’p olib, bu qulni ozod qilishdan
men uchun mana shu chup og’irligida ham savobi yo’q, dedi. Men u kishidan: "Ey, Abu
Abdurrahmon! Nega bunday deyapsiz deb so’radim. Ibn Umar (r.a.): "Men Rasululloh
(s.a.v.)ning: "Kimningki quli ish paytida badanidan jarohat olsa yoki xojasi uning yuziga
ursa, o’sha qulni ozod qilsin", deganlarini eshitganman".
94-bob. Qulning qasos olishi haqida
181. Ahmad ibn Yasir (r.a.)dan rivoyat qilindi, u kishi: "Kim o’z quliga zulm qilib uni
noo’rin ursa, qiyomat kuni albatta undan qasos olinadi", dedilar.
182. Abu Layla rivoyat qildi: "Salmon Forsiy (r.a.) uyidan chiqdi. Og’ilxonaga qarasaki,
mollarga yetarli yem berilmagan. U qulini chaqirib: "Agar men oxiratdagi qasosdan
qo’rqmaganimda senga tanbih bergan bo’lardim", dedi".
183. Abu Hurayra (r.a.)dan rivoyat qilindi. Rasululloh (s.a.v.): "Qiyomat kuni
zimmangizdagi haqni albatta o’z egalariga topshirasizlar, hatto shoxsiz qo’y uchun
shoxlik qo’ydan ham o’ch olinadi", dedilar.
184. Ummu Salama ummul-mo’minin (r.a.)dan rivoyat qilindi: Rasululloh (s.a.v.) u
zotning navbatida uylarida bo’lib, o’zlarining cho’rilari yoki Ummu Salamaning cho’risini
chaqirdilar. Cho’ri (darhol kelmay) ta'xir qilgani uchun Rasulullohning muborak yuzlarida
g’azab alomati ko’rindi. Shunda Ummu Salama (yo’lakdagi) parda tomonga bordilar,
cho’ri o’sha yerda o’ynab o’tirgan edi. Rasululloh (s.a.v.) qo’llaridagi misvokni ko’rsatib:
"qiyomat kunida o’ch olish xavfi bo’lmaganda edi, men seni shu misvok bilan urgan
bo’lardim", dedilar. Muhammad ibn Hasan bu hadisga: "Cho’ri bir uy hayvoni bilan
www.ziyouz.com kutubxonasi 32