Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
Ikkinchisini Abu Zarr (r.a.)ga berib: "Bunga yaxshilik qil, xayrixoh bo’l", dedilar. Abu
Zarr u qul bolani ozod qilib yubordilar. Rasululloh (s.a.v.) Abu Zarrga: "Qul bola qalay?"
- deb so’raganlarida, u kishi: "Bunga xayrixoh bo’l, degan edingiz, men uni ozod qilib
yubordim", dedilar".
164. Anas ibn Molik (r.a.)dan rivoyat qilindi, aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.) Madinaga
kelgan vaqtlarida u kishiga xizmat qiladigan xodim yo’q edi. Otam Abu Talha mening
qo’limdan ushlab Rasululloh (s.a.v.) huzurlariga olib borib: "Yo Rasululloh! Anas ziyrak,
bola, sizga xizmat qilib yursin", deb meni Rasululloh (s.a.v.)ga topshirdilar. Men
vafotlariga qadar Rasululloh (s.a.v.)ga safarlarida ham, safarda emas vaqtlarida ham
xizmat qildim. Birorta ishni noo’rin qilib qo’yganimda Rasululloh (s.a.v.): "Nega buni
shunday qilding?" va bir ishni qilmay qo’ygan bo’lsam ham: "Nega buni qilmading?" -
deb aytgan emaslar".
86-bob. Qul o’g’irlik qilsa
165. Abu Hurayra (r.a.) aytdilar: Rasululloh (s.a.v.): "Agar mamluk o’girlik qilsa, uni
yigirma tangaga bo’lsa ham sotib yubor", dedilar.
87-bob. Xizmatkor gunoh qilsa
166. Osim ibn Luqayt ibn Sahra (r.a.) aytdilar: "Men Paygambari Xudo huzurlariga yetib
keldim. Shu vaqtda podachi bir qo’zichoqni orqasidan itarib qo’yxonaga kiritayotgan edi.
Rasululloh (s.a.v.): "Sen men uchun qo’y so’yildi, deb hisoblama! Bizda yuzta quy bor,
ko’payib ketishini istamaymiz, qachon cho’pon yangi tugilgan qo’zichoqni olib kelsa,
o’rniga bir qo’yni so’yamiz", dedilar".
88-bob. Qulga topshirilgan narsani muhrlab berish haqida
167. Abu Oliya (r.a.)dan rivoyat qilindi: "Bizlar xizmatchilarimiz yomon odatga
o’rganmasin va o’zimiz badgumon bo’lmaylik, deb ularga buyurilgan narsani muhrlab,
o’lchab va sanab berishga da'vat etilganmiz".
Bu o’rinda garchi qulga topshiriladigan ish haqida gap borsada, ammo sharti umumiydir.
Boshqalarga ish topshiradigan har bir kishi azbaroyi badgumon bo’lishdan xalos bo’lmoq
uchun va birovlarni aybdor qilib qo’yish gunohidan forig bo’lmoq maqsadida buni o’z
turmushida tadbiq etmogi zarurdir .
89-bob. Xizamtkorni siylash haqida
168. Salmon Forsiy: "Xizmatkor menga xiyonat qilib qo’yishidan qo’rqqanim uchun uni
go’shtlari shilingan suyaklar bilan hamisha siylab turaman"; dedilar.
169-hadis 168-hadisning aynan takrori.
90-bob. Xizmatkorga odob berish haqida
170. Yazid ibn Abdulloh ibn Kusayt (r.a.) aytdilar: "Abdulloh ibn Umar (r.a.) o’zlarining
gulomlariga oltin yoki kumush berib, uni almashtirib kelish uchun yubordilar.G’ulom esa
www.ziyouz.com kutubxonasi 30