Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
qilsin!" - dedi. Abdulloh ibn Amr: "Rasululloh (s.a.v.) qo’shniga ehson qilishlikni tavsiya
etganlarini eshitganman, shunchalar ko’p tavsiya qilganlarki, hatto qo’shni bizga
merosxo’r bo’ladimikin, deb o’ylab qolganmiz". deb javob berdi .
71-bob. Karam Haqida
129. Abu Hurayra (r.a.) rivoyat qildilar: "Sahobiylar Rasululloh (s.a.v.)dan:
"Odamlarning eng karimi kim?" - deb so’rashdi. Rasululloh (s.a.v.): "Odamlarning eng
karimi Alloh taolodan qo’rquvchirog’idir", dedilar. Ular: "Yo Rasululloh, biz uni
so’ramadik", deyishdi. Rasululloh: "Odamlarning karimrog’I Hazrat Ya'qub payg’ambar
o’g’li va Ibroxim xalilullohning nabirasi Hazrat Yusuf payg’ambar (a.s.)dirlar", dedilar.
Ular yana: "Bizning savolimiz bu haqida ham emas edi", deganlarida, Rasululloh
(s.a.v.): "Siz arablarning ma'dani qabilalari haqida so’rayotgan bo’lsan-giz kerak,
jo?iliyat zamonida kim yaxshi bo’lgan bo’lsa, Islom dinini qabul qilib, uni yaxshi o’rganib
va shunga muvofiq amal qilsa, ularning yaxshi nomi karimliklari davom etaveradi", -
dedilar.
Karam so’zi ko’p ma'noni o’z ichiga oladi. Karam insonga xos bo’lgan viqor va fazilatlar,
barchaga ma'qul keladigan fel-atvorni ifoda etadi. Karam to’grisida savol bergan
sahobiylarning maqsadlariga Rasulullohtushunib turgan bo’lsalar ham musulmon kishilar
uchun avzal karamning yuqori qismi bo’lgan taqvoni eslatdilar. Keyin nasabi
paygambarlardan bo’lgan Yusuf (a.s.)ni zikr etdilar, chunki arablar nasabning diniy
tomoniga e'tibor bermay, faqat hukmronlik va mol-mulkda ustunlikni nazarda tutar
edilar. Savol berayotganlar uchinchi bor takrorlapshlarida Rasululloh (s.a.v.) maqsadni
anglatib, shunda ham asosiy e'tiborni dinga qaratish keraklshmni uqtirdilar. Din bu
o’rinda taqvogina emas, goya va vijdon hamdir .
72-bob. Yaxshiga ham. Fojirga ham yaxshilik qilaverish haqida
130. "Ehson (ezgulik)ning mukofoti fakat ehson (ezgulik)dir" (55:60), degan aqidaga
Muhammad ibn Alj(ibn Xanafiya): "Bu oyati karima mazmuni yaxshi kishiga ham, fojirga
ham shomildir", deb izoh bergan edilar.
73-bob. Yetim tarbiyalaganning fazilati haqida
131. Abu Hurayra (r.a.) Rasululloh (s.a.v.)dan rivoyat qildilar: "Rasululloh (s.a.v.):
"Beva xotinlar va miskinlar ro’zgoriga (yordam qilish uchun) harakat qiluvchi kishi Alloh
taolo yo’lida jihod qiluvchilar va kunduzi ro’zador, kechasi ibodat bilan mashgul
bo’ladigan kishilardek savobga egadir", dedilar".
74-bobdagi 132-hadis mazmuni 89-hadisning aynan takroridir, faqat 132-hadis to’qridan
to’gri Hz.Oyisha (r.a.)ning o’zlaridan rivoyat qilingan.
75-bob. Yetim boqqan kishining ajri
133. Murratu-l-Faxriy ibn Amr (r.a.) Rasululloh (s.a.v.)dan rivoyat qildilar: Rasululloh
(s.a.v.): "Etim bolaning tarbiyasini o’z ustiga olgan kishi jannatda men bilan shunday
yaqin bo’ladi", deb o’rta barmoqlari bilan ikkinchi barmoqlari (ibhomlari)ni ko’rsatdilar.
www.ziyouz.com kutubxonasi 24