Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
beradigan ishlarni qilmaslikdan iborat. Rasululloh (s.a.v.) bergan ta'limotga ko’ra,
qo’shnichilikda din va millat tanlanmaydi, barcha tengdir .
102. Abu Shurayx Hizoiy (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.): "Har kim Alloh taologa va
qiyomat kuniga ishonsa, qushnisiga yaxshilik qilsin, mehmonini hurmat qilsin va shirin
so’zli bo’lsin. Agar aytadigan yaxshi so’zi bo’lmasa, unda gapirishdan tilini saqlasin"
dedilar.
56-bob. Qo’shni haqi tugrisida
103. Miqdom ibn Asvad (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.) sahobiylaridan: "Zino nima?"
- deb so’radilar. Ular: "Zino qilish harom, uni Alloh taolo va uning Rasuli harom deb
ataganlar, deyishdi. Rasu-lullo? (s.a.v.): "Kishi o’nta xotinni zino qilgani qo’shnisining
xotinini zino qilgani gunohidan engilroqdir", dedilar. Yana Rasululloh (s.a.v.): "O’grilik
to’grisida nima deysizlar?" - dedilar. Ular: "O’grilik - harom, uni Alloh taolo va uning
Rasuli harom deb ataganlar", deganlarida, Rasululloh (s.a.v.): "Unta xonadondan o’grilik
qilishi bitga qo’shni uyidan o’grilik qilishdan yengilroqdir", dedilar".
57-bobdagi 104-hadis mazmuni 101-hadisda bor, ammo bundagi hadis Hz. Umar
(r.a.)dan rivoyat qilingan, 105-hadis ham takror, faqat bunda Abdulloh ibn Amr
(r.a.)ning qo’y so’yganda yahudiy qo’shniga ham go’shtdan ulush berdingmi, deb
ayolidan ikki bor so’raganligi ta'kidlangan. 106-hadis 101-hadisning aynan takroridir.
58-bob. Qaysi qo’shni yaqinroq bo’lsa...
107. Hz. Oyisha (r.a.) aytdilar: "Men Rasululloh (s.a.v.)dan: "Yo Rasululloh! Mening
ikkita qo’shnim bor , hadyani shulardan qaysi biriga berishim kerak?" - deb
so’raganimda, "qaysi bittasining eshigi senga yaqinroq bo’lsa, o’shanga berasan",
dedilar".
108-hadis 107-hadisdagi aynan takrori.
59-bob. Qo’shnichilikning hududi haqida
109. Hasan Basriy (r.al.)dan qo’shni haqida so’ralganda, u. shunday javob berdi:
"Hovlining old tomonidan qirq hovli, ort tomondan qirq, o’ng tomonidan qirq, so’l
tomondan qirq hovlining hammasi qo’shni hisoblanadi".
110. Abu Hurayra (r.a.): "Yaqindagi qo’shni qolib, uzoqdagiga yuugurilmaydi.
qo’shnichilik uzoqdagisi bilan emas, yaqindagisi bilan boshlanadi.
60-bob. Qo’shnisini uyiga kiritmagan kishi haqida
111. Abdulloh ibn Umar (r.a.) aytdilar: "Bizning yoshligimizda ko’rganimiz shunday
ediki, u vaqtda hech bir kishi o’z oltin-kumushini boshqa musulmon birodaridan azizroq
hisoblamas edi. Endi hozir esa, har birimiz uchun oltin-kumush har qanday musulmon
birodarimizdan yaxshiroq bo’lib qoldi. Men Rasululloh (s.a.v.)dan: "Bir qancha qo’shnilar
qiyomat kuni o’z qo’shnilarining etagidan ushlab: "Yo Rabbi! Mana bu qo’shnim
www.ziyouz.com kutubxonasi 20