Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
U kishi: "Albatta, shunday bo’lishlarini xohlayman", degan edilar, Rasululloh (s.a.v.):
"Unday bo’lsa, Nu'monning o’zigagina berib, boshqalarini mahrum qilishing durust
emas", dedilar.
Imom Buxoriy Rasululloh (s.a, v.)nish1 "Men bunga guvoh bo’lmayman", degan
so’zlaridan, boshqalar guvoh bo’lgan taqdirda, bolalaringdan bittasi - o’sha Nu'monga
hamma narsangi berib, boshqalariga bermasang ham bo’laveradi. degan ma'no
tushunilmasin, dedilar.
Bu o’rinda guvoh bo’lmayman, deyishdan murod adolatsiz taqsimotga guvoh bo’lish
insofdan tashqari, insofdan tashqari ishlar paygambarlik xislatlariga yotdir, degan
ma'nodir. "Boshqalarni guvoh qil", deyishdan murod - agar juda ham shu ishni qilmoqqa
qasd qilgan bo’lsang, u holda adolatsizlikka tarafdor insofsiz odamlarni topa qol,
deganidir.
52-bob. Ota farzandlariga yaxshilik qilishi haqida
94. Abdulloh ibn Umar (r.a.): "Alloh taolo qur'oni karimda yaxshi bandalarni abror, deb
maqtadi, chunki ular otalariga yaxshilik qilganlaridek, bolalariga ham yaxshilik qilgan
edilar. Sening bo’yningda otangning haqi bo’lganidek, bolangning ham haqi bor",
dedilar.
53-bob. Marhamatsiz kishiga marhamat qilinmaydi
95. Abu Said (r.a.) rivoyat qildi: Rasululloh (s.a.v.): "Marhamat ?ilmagan kishiga
marhamat qilinmaydi", dedilar.
96-97-hadislarda 91-hadis mazmuni takrorlangan, faqat ular Jobir ibn Abu Usmon
(r.a.)dan rivoyat qilingan. 90-hadis mazmuni esa, 98-hadisda aynan takror kelgan, u
Hz. Oyisha (r.a)dan rivoyat qilingani. 99-hadis mazmuni ham 90-hadis kabi, ammo uni
Abu Usmon Najdiy Hz. Umar (r.a.)dan rivoyat qilgan.
54-bob. "Rahmat yuz bo’lakdir"
100. Abu Hurayra (r.a.)dan rivoyat kdgshndi: "Rasululloh (s.a.v.) aytdilar: "Alloh taolo
marhamatni yuz bo’lak qilib yaratdi-da, undan to’qson to’qqiz bo’lagini o’zida qoldirib,
bir bo’laginigina yer yuziga tushirdi. Mana shu bir bo’lak ra?mat bilan hamma
maxluqotlar bir-biriga rahm qilishadi, hatto ot ham o’z toychogiga tegib ketmasin deb
ayab, oyoqlarini yuqoriga ko’tarib turadi", degan so’zlarini eshitdim".
55-bob. Qo’shnichilikning ahamiyati haqida
101. Hz. Oyisha (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.): "Hz. Jabroil qo’shni haqiga rioya
qilish to’grisida menga shu qadar ko’p vasiyat (toshpiriq) qildilarki, men uni hatto
molimga ham merosxo’r qilib qo’ysalar kerak, deb o’yladim", - dedilar".
Qushni haqi - quldan kelgancha unga yaxshilik ?ilish, masalan, hadyalar berish,
kurganda ochiq yuzlik bilan muomala qilish, ahvolidan xabar olib turish, iloji boricha
moddiy yordam berishdan, agar modsiy yordam qulidan kelmaganda, unga ozor
www.ziyouz.com kutubxonasi 19