Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
875. Abdulloh ibn Zubayr aytdilar: "Hz. Oyisha "Yo Rasulalloh! Boshqa ayollaringizni
kunyalagan ekansiz. Meni ham kunyalamaysizmi? - dedilar. Rasululloh Abdulloh ibn
Zubayr (r.a.)ni (ya'ni meni) ko'rsatib: "O'g'ling bilan kunyalan", dedilar.
Ya'ni kunyang Ummu Abdulloh bo'lsin.
378-bob. Kishining o'zidagi biron belgi bilan kunyalash haqida
876. Sahl ibn Sa'ddan rivoyat qilindi: "Hz. Ali (k.v.)ga yoqimli ism Abu Turob edi. Kim u
kshpini shunday deb chaqirsa, xursand bo'lardilar. U kishini fa-qatgina Rasululloh
(s.a.v.) bu kunya bilan ataganlar. Bir kuni hazrat Ali hz. Fotima (r.a.)dan xafa bo'lib,
uydan chiqib ketdilar va masjidning devoriga suyanib oddilar. Rasululloh (s.a.v.) kelib u
kishini so'radilar, devorning tagida o'tirganlarini aytishdi. Payg'ambar (s.a.v.) u kishining
oddilariga keddilar. Hz. Alining orqalari tuproqqa belanib ketgan edi. Rasululloh (s.a.v.)
u kishini turg'azib, ustboshlarini qoqib qo'ydilar va: "O'tir, Abu Turob", dedilar".
"Abu Turob" bu o'rinda "Tuproq otasi" degan ma'noda emas, balki Ali (k.v)ning ust-boshi
tuproq bo'lib ketgani uchun Rasululloh (s.a.v) majoziy ma'noda uni shunday deb
kunyalaganlar.
379-bob. Yoshi ulug' va hurmatli kishilar bilan birga yurish haqida
877. Anas ibn Molik (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.) Abu Talha (r.a.)ning xurmozorida
o'tirganlarida hojatga chiqtsilar. Bilol (r.a.) yonlariga bordilar. Payg'ambar (s.a.v.) bir
qabrning yonidan o'taetib, Bilol (r.a.) yetib kelgunicha turib qoldilar va: "Sho'ring qursin,
ey Bilol, men eshitayotgan narsani eshitayapsanmi?" - dedilar. Bilol (r.a.): "Men hech
narsa eshitmayapman", deb javob berdilar. Shunda ul zot: "Bu qabr egasi
azoblanmoqda", dedilar. Keyinchalik bu
qabrda yotgan mayit yahudiy ekani ma'lum bo'ldi".
380-bob. Adab haqida
878. Qays aytdilar: "Muoviya kichkina ukasiga: "Xo-dim bolani mingashtirib ol", dedi. U
ko'nmadi. Shun-da Muoviya. "Sen qanday yomon tarbiya olgansan-a!" - dedi. Kdys
atdilar: "Men Abu Sufyonning unga "Ukangni o'z holiga qo'y", deganini eshitganman".
879. Amr ibn Oss (r.a.) aytdilar: "Do'stlar ko'pay-gan sari burchlar ham ko'payadi".
Roviy Yahyo: "Men Musodan burchlarning nima ekanligani so'ragan edim, u: "Haklar",
deb javob berdi.
381 -bob. Ba'zi she'rlar hikmat bo'lishi haqida
880. Xolid ibn Kayson aytdilar: "Men Abdulloh ibn Umarning huzurlariga borgan edim.
Oldilarida Yosibn Haysama bor ekan, u: "Ey, Foruqning o'g'illari! She'rlarimdan o'qib
beraymi?" - dedi. U kishi: "Ha faqat yaxshisini o'qi", dedilar. She'rning Ibn Umarga
yoqmaydigan joyi kelganda "Bas qil!" - dedilar.
Ya'ni barcha she'rlar ham birdek maqbul emas, shu bilan birga she'rni butunlay rad
etilmaydi. Balki uning ma'nosiga qaraladi: agar unda Allohning sifatlari, ne'matlari,
www.ziyouz.com kutubxonasi 137