Al-Adab al-Mufrad [@kitob_nuri]

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy
712. Abu Ayub Ansoriy (r.a.) aytdilar: "Payg'ambarimiz (s.a.v.) huzurlarida bir kishi:
"Alhamdulillohi hamdan kasiran toyyiban mubarakan fiyhi", dedi. "Bu so'zlar-ni aytgan
kim o'zi?" - deb so'radilar Rasululloh (s.a.v.). Jimlik cho'kdi. Bu so'zlarni aytgan kittti
gapim Rasululloh (s.a.v.)ga yoqmadi, deb jim bo'lib qolgan edi. Rasululloh (s.a.v.): "Kim
aytdi bu gaplarni? Kim bo'lsa ham haq va to'g'ri aytdi", dedilar. Shundan keyingina
boyagi kishi: "Men edim, bu so'zlarim bilan faqatgina yaxshilikni tilayman", dedi. Ul zot:
"Jonim qo'lida bo'lgan Zotga qasamki, o'n uchta farishta ushbu so'zni Alloh azza va
jallaga olib chiqishga shosha-yotganlarini kurdim", dedilar".
Duoning mazmuni: Ey, maqtovli Parvardigor, odamlar uchun yoqimli va muborak
narsalarni ko'paytirgin
713. Anas ibn Molik (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.) hojatxonaga kirmoqchi bo'lsalar:
"Allohim, Sendan yaramas, chirkin narsalardan panoh so'rayman", der edilar".
714. Hz. Oyisha (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.) qachon hojatxonadan chiqsalar
"g'ufronaka", derdilar.
715. Ibn Abbos (r.a.) aytdilar: "Rasululloh (s.a.v.) ushbu duoni bizga xudtsi Qur'ondan
bir sura o'rgatgandek o'rgatdilar: "Ey, Parvardigor, jahannam azobi-dan panoh ber, qabr
azobidan panoh ber, Masihi Dajjol fitnasidan panoh ber, hayot va o'lim fitnalaridan
panoh ber va qabr fitnasidan panoh ber".
716. Ibn Abbos (r.a.) aytdilar: "Men xolam Maymuna (r.a.)ning2 uylarida tunab qoldim.
Rasul-ulloh (s.a.v.) turib hojatga chiqtsilar, so'ng qo'llari va yuzlarini yuvib, yotib
uxladilar. Birozdan keyin uyg'onib meshning og'zini bo'shatdilarda, o'rtacha tahorat
oldilar, lekin tahoratni mukammal qildilar. So'ngra namoz o'qidilar. Men ham turdim. Ul
zotdan yashirin kerishib oldimda, tahorat qilib, Payg'ambarimiz (s.a.v.) namoz o'qishga
turganlarida u kishining chap tomonlariga turdim. Ul zot qo'limni tutib o'ng tomonlarida
turishimni istadilar. Payg'ambarimiz (s.a.v.)ning (tungi) namozlari 13 rak'at bo'ldi. So'ng
u kishi o'ranib uxladilar va hatto xurrak tovushlari kela boshladi. Ul zot uxlaganlarida
xurrak otar edilar. Bilol (r.a.) namozga azon aytganlaridan so'ng Rasululloh (s.a.v.)
namoz o'qidilar, lekin tahorat qilmadilar . O'shandagi duolari ushbu edi: "Ey, Allohim,
qalbimda bir nur qil, qulog'imda bir nur qil, o'ngimda bir nur qil, so'limda bir nur qil,
ustimda bir nur qil, ostimda bir nur qil, oldimda bir nur qil, ortimda bir nur qil va mening
nurimni oshirgin".
1 Ibn Abbos (r.a.)dan riyuyat qilingan bu hadisning boshqa muqobili ham bor: "U kishi
Rasululloh sollallohu 'alayhi vasalamning sajda qilgan hodtsa uxlab qolganlarini ko'rdi.
"Hatgo xurillay boshladilar yoki pishillay boshladilar. Keyin turib namoz o'qvdilar.
Shuvda men: "Yo Rasulalloh, Siz haqiqatan uxladintaz-ku?" dedim. Aytdilarki, "Faqat
yotib (cho'zilib) uxlagan kishiga tahorat olish lozim bo'ladi, chunki u cho'zilganida
bo'g'imlari o'zini qo'yib yuboradi". Ulamolar uyku tufayli bo'ladigan tahorat masalasida
ixtilof qildilar. Ko'plari o'tirgan joyida yoki tik turib uxlagan kishiga, to u yotmagunicha,
tahorat lozim bo'lmaydi, deb hisoblaydilar. Ba'zilar esa bunday deydi: "Agar akliga
hokim bo'lmaydigan darajada uyquga tolsa, tahorat olmosh lozim" (Abu Iso Muhammad
at-Termiziy, Sunani Termiziy. 1-jild. Toshkent, "Adolat", 1999, 120-121-betlar).
Mazkurhadis mazmunidan ma'lum bo'ladiki, Rasululloh (s.a.v.) uxlaganlarida fikran
uyg'oq bo'lganlar, chunki Bilol Habashiy (r.a.) namozga chaqirishi bilan o'rinlaridan turib
www.ziyouz.com kutubxonasi 111